Inleiding
Iedere nieuwe auto die nu van de fabrieksband afrolt, krijgt eCall. Dit systeem zorgt ervoor dat als je een ongeluk krijgt of de alarmknop indrukt, de alarmcentrale meteen wordt gebeld en er bepaalde informatie over het ongeluk wordt meegestuurd. Het idee is dat de responstijd bij een ongeluk zo wordt verkleind en dat hulpdiensten bovendien meer weten over wat ze bij een ongeluk kunnen verwachten. Het is een levensreddende techniek, maar mogelijk werkt het systeem over een paar jaar voor miljoenen auto's niet meer.
Dat heeft alles te maken met 2G en 3G. Autofabrikanten gebruiken deze mobiele netwerken om de eCall-meldingen naar de 112-centrale te kunnen sturen. Daarvoor gebruiken ze dezelfde 2G- en 3G-netwerken als bijvoorbeeld telefoons gebruiken; in Nederland zijn dat de netwerken van KPN, T-Mobile en Vodafone.
En dat is een probleem. Netwerkproviders zijn al bezig met het afstoten van 2G- en 3G-netwerken. T-Mobile heeft 2G afgestoten, KPN en Vodafone stopten juist weer met 3G. Zo willen ze bandbreedte vrijmaken voor bijvoorbeeld 5G. In Nederland zijn er nog wel 2G- en 3G-netwerken, maar providers willen deze netwerken, zoals het er nu uitziet, niet eeuwig blijven ondersteunen.
ECall kan dus over enkele jaren niet meer werkzaam zijn, terwijl autofabrikanten ook nu nog auto's produceren waarbij eCall alleen met 2G- of 3G-netwerken werkt. In dit artikel kijken we naar waarom autofabrikanten auto's nog met 2G en 3G uitrusten, en wat betrokkenen eraan doen om de ondersteuningsproblemen op te lossen.
Bannerfoto: baloon111 en -VICTOR- / Getty Images.
/i/2005231836.png?f=imagenormal)
2G en 3G vs 4G en 5G
Het verhaal begint bij de Europese Commissie. Autofabrikanten implementeren eCall niet (alleen) omdat het levens kan redden, maar omdat ze dit verplicht zijn onder een Europese verordening. Onder deze verordening zijn fabrikanten verplicht om auto's te voorzien van een eCall-systeem dat met een circuitgeschakelde, of circuit-switched, verbinding werkt, met andere woorden: 2G- en 3G-verbindingen. 4G en 5G ondersteunen geen circuitgeschakelde verbindingen, maar werken pakketgeschakeld, of packet-switched.
Dit roept natuurlijk vragen op. Waarom zijn auto's bijvoorbeeld verplicht om circuitgeschakelde verbindingen te gebruiken? De Europese Commissie probeert vaak verordeningen als eCall technologieneutraal te maken, juist om het probleem dat eCall nu heeft te voorkomen. Waarom de Europese Commissie dat bij eCall niet heeft gedaan, is niet duidelijk. De Commissie reageerde niet voor publicatie op vragen van Tweakers.
Mogelijk heeft dit met de tijdspanne te maken waarin eCall werd ontwikkeld. Een van de eerste Tweakers-berichten over eCall stamt uit 2010 en daarvoor was de EU er al jaren mee bezig. Wellicht stond de EU er toen niet bij stil dat providers op termijn zouden stoppen met de circuitgeschakelde netwerken 2G en 3G.
Tegelijkertijd is het niet alsof de Europese Commissie voor de introductie niet is gewaarschuwd. ECall is sinds 2018 verplicht in auto's, jaren nadat providers al landelijk dekkende 4G-netwerken hadden. In 2013 zei KPN al na te denken over het uitschakelen van 3G en eind 2017 kondigde Vodafone aan dit daadwerkelijk te gaan doen. EENA, een Europese noodnummerorganisatie, waarschuwde in februari 2016 al dat het afkoppelen van 2G en 3G voor problemen kan zorgen.
:strip_exif()/i/2004697910.jpeg?f=imagenormal)
Nederlandse providers
Europese landen hebben nog wel 2G- en 3G-netwerken, dus vooralsnog werkt eCall in de gehele EU. Maar zeker in Nederland lijkt het niet lang meer te duren voordat eCall in de problemen komt. Tweakers benaderde voor dit artikel de drie Nederlandse telecomproviders met de vraag wanneer ze verwachten volledig te stoppen met 2G en 3G.
KPN was de enige provider die bevestigde op termijn te willen stoppen met beide netwerken: "KPN heeft inmiddels 3G uitgezet en volgens plan zullen we 2G tot 1 december 2025 blijven ondersteunen. Daarna starten we met afschakelen." De provider geeft aan met eCall-klanten duidelijke afspraken te maken over het afschakelen van 2G en merkt daarbij op dat 'verreweg de meeste eCall-gebruikers' geen KPN-klant zijn. Dit bedrijf zegt er voor te pleiten dat eCall met IP-technieken gaat werken, zodat de continuïteit gewaarborgd blijft.
Vodafone zegt 2G 'in ieder geval tot eind 2024' in de lucht te houden. "Mochten we besluiten ons 2G-netwerk af te schakelen, dan zullen we dit net zo zorgvuldig doen als de afschakeling van 3G en zullen we dit ruim van tevoren communiceren." Net als KPN zegt Vodafone in contact te zijn met het ministerie over het afschakelen van zijn netwerken en de mogelijke gevolgen voor eCall. T-Mobile zegt 3G 'de komende jaren' in de lucht te houden, maar geeft daar verder geen details over.
Provider |
KPN |
VodafoneZiggo |
T-Mobile |
Heeft 2G? |
Ja, tot december 2025 |
Ja, 'in ieder geval tot eind 2024' |
Stopte juni 2021 (consumenten) Stopte juni 2022 (bedrijven) |
Heeft 3G? |
Stopte 31 maart 2022 |
Stopte 4 februari 2020 |
Ja |
Schakelt een provider zowel zijn 2G- als 3G-netwerk uit, dan betekent het niet direct dat een deel van de auto's geen eCall meer zal ondersteunen. Autofabrikanten maken voor hun auto's afspraken met providers voor de ondersteuning van eCall, maar als een provider beide netwerken uitschakelt, dan kunnen auto's met roaming nog steeds 112 bellen via het netwerk van een andere provider, merkt Vodafone op.
De next-gen eCall-standaard
Vodafone verwijst daarnaast naar een onderzoek dat het bedrijf in 2016 publiceerde, waarin het al aangaf dat eCall over 2G of 3G een probleem dreigt te worden. Hoewel autofabrikanten vrij zijn om te kiezen welke netwerken ze voor eCall ondersteunen, kunnen meldkamers nog geen noodoproepen en locatiedata ontvangen via IP-netwerken, schreef Vodafone toen. Meldkamers moesten daarom eerst upgraden om dit te kunnen ondersteunen. Verder was er volgens Vodafone nog geen specificatie uitgebracht voor eCall en IP-netwerken, waardoor fabrikanten überhaupt geen eCall-systemen konden maken die compatibel zijn met 4G en 5G.
Het ministerie zegt dat een werkgroep van de Europese standaardiseringsorganisatie CEN aan een next-gen eCall-standaard werkt. Deze werkgroep zegt dat er inmiddels een standaard is waardoor eCall met IMS kan werken. IMS staat voor IP Multimedia Core Network Subsystem en is een framework waarmee IP-diensten via pakketgeschakelde netwerken uitgevoerd kunnen worden.
Toch zijn autofabrikanten nog steeds verplicht om eCall circuitgeschakeld te laten werken, waardoor er nog altijd auto's geproduceerd worden waarbij eCall alleen 2G en 3G ondersteunt. De Europese Commissie wil die wet wel aanpassen, blijkt uit een in 2020 gepubliceerd actieplan, waarbij de jaartallen 2021 en 2022 werden genoemd. Eind vorig jaar is de Commissie volgens het ministerie met een voorbereidende studie gestart, die onder meer kijkt naar het juridische raamwerk voor de ondersteuning van 4G- en 5G-netwerken. Het is echter niet duidelijk hoever de Commissie met die studie is en of ze nog verwacht de wet in 2022 te kunnen aanpassen.
Mogelijke oplossingen voor 'oude' auto's
Ook als de juridische kaders zijn aangepast, is het eCall-probleem nog niet direct opgelost. Autofabrikanten en leveranciers zullen eerst de tijd moeten krijgen om de techniek te kunnen aanpassen en te kunnen implementeren in auto's. Fabrikanten krijgen hier minstens een jaar voor, maar vaak ook langer.
Dat betekent dat tot de Europese Commissie zegt dat eCall ook met pakketgeschakelde netwerken mag werken, er nog auto's geproduceerd worden die met 2G en 3G overweg kunnen. Het is niet duidelijk of er al auto's worden gemaakt waarbij eCall overweg kan met 4G en 5G. Auto's kunnen nu wel overweg met 4G om bijvoorbeeld te kunnen verbinden met een smartphoneapp, maar dat wil niet automatisch zeggen dat eCall daar ook gebruik van kan maken.
De vraag is dan ook wat er met die oudere auto's moet gebeuren. Om een indicatie van de schaal van het probleem te geven: volgens de Europese vereniging van autofabrikanten ACEA is een auto in de EU gemiddeld 11,8 jaar oud. In Nederland en België is de gemiddelde auto wel iets jonger, met respectievelijk 11,2 en 9,2 jaar oud. Maar als auto's alleen eCall over 2G en 3G ondersteunen, dan zijn die netwerken nog ruim een decennium lang nodig nadat de EC de aangepaste verordening presenteert.
RAI Vereniging: 'Het gaat echt niet zomaar gebeuren dat eCall straks niet meer werkt'
Meerdere partijen met wie we gesproken hebben, waaronder het ministerie en de RAI Vereniging, zeggen dat het probleem in de praktijk zal meevallen. "Het gaat niet zomaar gebeuren dat eCall straks niet meer werkt", zegt een woordvoerder van de RAI Vereniging bijvoorbeeld. "Er wordt op Europees niveau naar oplossingen gekeken." Wat die oplossingen dan zullen zijn, is niet bekend.
Miljoenen auto's terug naar de garage
Een mogelijke oplossing die de belangenbehartiger van autofabrikanten, importeurs en leveranciers eerder opperde, is dat de 2G- en 3G-auto's via een terugroepactie bij de garage worden voorzien van nieuwere eCall-versies. Daarmee moeten tientallen miljoenen auto's over de hele EU terug naar de garage, waar veel tijd en geld in gaat zitten.
In 2020 sprak de RAI Vereniging over meer dan vijf miljoen auto's die dan terug naar de garage zouden moeten, een cijfer dat iedere dag groter wordt. "De huidige eCall-systemen hangen noodzakelijk af van in-bandmodems die verplicht ingebouwd moeten worden en enkel werken met 2G/3G, zonder interoperabiliteit met hogere netwerken zoals 4G." De auto's kunnen wel in de garage worden aangepast, maar het gaat dan 'om een tijdrovende klus waarvoor de auto zelfs voor een deel uit elkaar gehaald moet worden'. De eCall-systemen kunnen niet met een software-update 4G- of 5G-geschikt gemaakt worden, zei de organisatie toen.
Een andere oplossing is dat providers verplicht worden om 2G- of 3G-netwerken in de lucht te houden voor eCall. De vraag is dan alleen of je alle providers dit laat doen, of één provider per land verplicht een netwerk online te houden. Providers zullen dit ook niet zomaar willen doen; ze willen die frequenties kunnen gebruiken om andere diensten beter te kunnen maken. Waarschijnlijk zullen ze dan ook compensatie willen voor het in de lucht houden van die netwerken. Het in de lucht houden van een 2G- of 3G-netwerk zou niet alleen eCall beter bereikbaar houden, maar ook 112 voor mobiele telefoons.
Mocht een provider verplicht worden om 2G of 3G in de lucht te houden, dan pleit de RAI Vereniging voor een overgangsregeling van tien jaar, gelet op de gemiddelde levensduur van een auto. Dat betekent dat een 2G- of 3G-netwerk nog tot ver in het volgende decennium actief moet blijven, terwijl providers daar over iets meer dan een paar jaar al mee willen stoppen. Een snelle reactie van de Europese Commissie lijkt daarom van belang: het eCall-probleem wordt met de dag erger.