Bij auto's zijn mensen al ruim een eeuw een cruciaal onderdeel van het vervoermiddel. Een auto kan zich niet van A naar B verplaatsen zonder dat er een persoon achter het stuur zit, tenzij die bestemming onderaan een helling is. De automarkt is nu echter wel aan een overgangsfase bezig, waarbij die mens steeds minder belangrijk wordt. Veel auto's die nu te koop zijn bieden al rijhulpsystemen waarbij bestuurders op de snelweg niet veel meer hoeven doen dan opletten en van rijbaan wisselen. Remmen, gasgeven, tussen de lijnen blijven; de auto kan het allemaal zelf. Met de opmerking dat de ene auto er beter in is dan de andere.
Door die overgangsfase denken automakers nu duidelijk anders na over het vervoermiddel. Fabrikanten dromen al jaren hardop over een toekomst waarin er niet eens meer een stuur of pedalen nodig zijn en er dus ook geen menselijke bestuurder meer is. De autobouwers zijn echter niet de enige die daardoor anders naar auto's kijken. Voordat zo'n al dan niet autonome auto de weg op mag, moet deze namelijk eerst worden goedgekeurd door typegoedkeuringsinstanties.

De RDW is de Nederlandse typegoedkeuringsinstantie en keurt auto's voor de Nederlandse en Europese markt. Op de testbaan van de RDW laten Europese en verschillende Amerikaanse en Aziatische fabrikanten hun wagens rondrijden om door de Dienst Wegverkeer gecontroleerd en gekeurd te kunnen worden. De RDW heeft nu naast Lelystad Airport een testcentrum, maar vanwege de uitbreiding van de luchthaven moet de overheidsdienst verplaatsen. Ze blijven in Flevoland, maar dan wel aan de andere kant van het water; in Marknesse moet er over een paar jaar een nieuw testcentrum genaamd MITC komen. En in MITC wil de RDW de auto's van de toekomst beter kunnen testen dan nu.
Mobiliteit en Infrastructuur Test Centrum
MITC staat voor Mobiliteit en Infrastructuur Test Centrum en is een samenwerkingsverband van meerdere partijen, naast RDW onder meer het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum NLR en de Duits-Nederlandse Windtunnels DNW. Ook de politie gaat er asfalt plaatsen; de organisatie wil hier rijvaardigheidstrainingen kunnen uitvoeren. Organisaties komen op het MITC te staan met eigen doeleinden, maar de partijen gaan ook samenwerken waar dat kan. Zowel RDW als de politie zullen elkaars testbanen willen gebruiken. De RDW krijgt een grote kombaan waar auto's op hoge snelheid getest kunnen worden, terwijl het parcours van de politie weer kronkelige weggetjes heeft.
Een van de grootste voordelen voor RDW van het MITC is de ruimte. Zo is die kombaan van het nieuwe testcentrum twee keer zo lang als de huidige 600 meter lange baan. Dat betekent dat zaken als auto- en vrachtwagen-platooning beter kunnen worden getest. De Dienst krijgt daarnaast meer ruimte voor een 'dynamisch in te richten weg': Digicity. Het idee is dat er een soort geasfalteerd plein komt, waar met behulp van tape verschillende wegsituaties afgebeeld kunnen worden. Denk aan ingewikkelde kruispunten, rotondes of wegen met fietspaden en een stoep aan weerszijden.
Met dat plein en die wisselende verkeerssituaties wil de RDW voornamelijk autonome auto's beter kunnen testen. Want waar de eerste assisterende systemen al een paar jaar op de markt zijn, komen er ook binnenkort auto's waarbij de auto de controle volledig overneemt en de auto zelf verantwoordelijk is. Afgelopen juli is in Europa namelijk een verordening van kracht geworden die Automated Lane Keeping Systems-toestaat. Alks kan in de praktijk alleen op snelwegen gebruikt worden en waar er niet harder dan 60km/u wordt gereden: files. Dan kan de auto zelfstandig door een file manoeuvreren en wordt de controle daarna overhandigd aan de bestuurder.
Hier is dus een wezenlijk verschil met de assisterende systemen van huidige auto's. Die assisterende systemen schakelen zichzelf namelijk uit als blijkt dat de bestuurder niet op aan het letten is. Alks moeten de auto naar een veilige plek kunnen brengen, als blijkt dat de bestuurder de controle niet over kan nemen. Mercedes was eind vorig jaar de eerste fabrikant die goedkeuring kreeg om een auto met alks uit te mogen rusten. Met de kanttekening dat dit systeem vooralsnog alleen op de S-Klasse en EQS wordt geïnstalleerd en dat het alleen op goedgekeurde wegen in Duitsland gebruikt mag worden.
/i/2005333372.webp?f=imagenormal)
De eerste Level 3- en Level 4-auto's
Deze twee auto's zijn daarmee de eerste wettelijk goedgekeurde auto's met Level 3-autonoomrijdensystemen, zegt Gerard Doll, divisiemanager Voertuig, Regelgeving & Toelating en bij RDW kwartiermaker voor het MITC. "En die Mercedessen zijn nog maar het begin. Afgelopen juli is er een nieuwe verordening van kracht geworden, waarmee fabrikanten op kleine schaal ads-auto's kunnen laten goedkeuren."
Ads staat voor automated driving systems en laat fabrikanten robotaxi's en urban shuttles maken. Het gaat hierbij om kleine schaal; jaarlijks mogen fabrikanten niet meer dan vijftienhonderd exemplaren maken. Daarmee zijn hier Level 4-auto's mogelijk, schrijft de Europese Commissie. En ook die auto's moeten door de RDW worden gekeurd, waar die 'dynamische weg' van het MITC bij van pas komt.
"Wanneer fabrikanten hun auto's willen laten goedkeuren, gaan daar verschillende stappen aan vooraf, waarvan drie pilaren de basis vormen. De eerste stap is een simulatie. Daarmee proberen fabrikanten te testen of de regels zoals zij die hebben ingevoerd, goed worden uitgevoerd door de auto. Die simulaties zijn aardig, maar ook moeilijk. Hoeveel situaties zijn er nodig voordat de auto in het echt kan worden getest? Een extra factor is dat de regels per land kunnen verschillen. Neem de provinciale 60km/u-wegen in Nederland, met de twee stippellijnen aan weerszijden. Hier gaat een auto met lane-keepingsystemen precies in het midden van de weg rijden. Hij doet precies wat hem is verteld, maar dat is in dit geval natuurlijk niet altijd handig."
Stap twee is dan ook het testen van de auto 'in het echt'. Daarvoor is het testcentrum van de RDW belangrijk. Daar kunnen auto's immers veilig worden getest, zonder dat ze andere weggebruikers in de weg zitten. Vroeger ging dat veel meer over de technische staat van de auto, maar met autonome systemen wordt het ook belangrijk om te kunnen testen wat de auto ziet en hoe deze daarop anticipeert. Vandaar dat het MITC en Digicity belangrijk zijn voor RDW.
De Dienst gaat niet alleen testen hoe autonome auto's omgaan met de weg, maar ook omgaan met elkaar en andere weggebruikers. Dat is het voordeel van een groter dynamisch in te richten terrein; je kan de werkelijkheid beter nadoen door complexe wegsituaties na te bootsen en daar andere auto's rond te laten rijden, zegt Doll. Daarbij kan je ook testen hoe autonome auto's omgaan met andere, door mensen bestuurde auto's. "Wat doet ads als er een auto vlak voor langsgaat? Hoe gaat een auto om met culturele verschillen? Duitsers rijden anders dan Italianen, die weer anders rijden dan Nederlanders."
Daarnaast wil RDW meer met soft targets gaan werken; van kunststofschuim gemaakte poppen die op het terrein staan of er overheen worden getrokken, die de auto natuurlijk moet zien te ontwijken. Uiteindelijk wil RDW zo de auto het best mogelijk kunnen testen, voordat deze naar de derde stap gaat: het testen op de openbare weg. "Voorop staat een veilig voertuig in zijn omgeving. Een beheerste implementatie van deze omgeving is voor RDW cruciaal", zegt Doll over autonome auto's.
Cybersecurity en PAL-V
Met MITC wil RDW ook auto's beter kunnen testen op de cybersecurity. Want als computers de controle over kunnen nemen van een auto, is het belangrijk dat de controle van die systemen niet door een ander kan worden overgenomen. RDW doet nu bijvoorbeeld aan hackathons om de beveiliging van auto's te testen, maar wil ook netwerken aanleggen waarmee v2i kan worden getest. Denk daarbij bijvoorbeeld aan intelligente stoplichten. "En hoe veilig zijn die signalen dan? Ik knutsel zelf veel met Raspberry Pi's; op internet kan je daar uitbreidingen voor kopen waarmee je sommige autosignalen kan verstoren en zo auto's in de war kan brengen." Volgens Doll is het belangrijk dat zulke zaken ook worden getest, zodat zowel RDW en autofabrikanten kunnen leren en verbeteren. Sinds juli kunnen auto's 'uitgebreid' op cybersecurity en softwareupdates worden getest; volgens Doll randvoorwaarden voor het mogen gebruiken van de nieuwe toepassingen.
:strip_exif()/i/2005333418.jpeg?f=imagemedium)
RDW test niet alleen auto's, maar is ook verantwoordelijk voor de registratie van voertuigen en drones. Ook daar kan de Dienst op het MITC straks meer mee. Daarbij gaat de organisatie samenwerken met NLR, een organisatie die onder meer drones test en beoordeelt. Daarvoor plaatsen zij zeecontainers op het terrein, waar met drones tussen gevlogen kan worden. "Zo kan het MITC ook onder andere autonome bezorgdrones testen; welke invloed hebben obstakels bijvoorbeeld op hun reis?"
Drones zijn daarbij niet de enige vliegende vervoersmiddelen waar RDW mee werkt. Een nieuwe categorie vervoersmiddelen waar een paar bedrijven aan werken, is de vliegende auto. Het Nederlandse PAL-V werkt hier bijvoorbeeld aan. Ook deze auto moet door de RDW worden gekeurd. "Daarbij komt de synergie van het MITC ook mooi samen, omdat NLR de PAL-V moet goedkeuren voor het de lucht in mag. Andere voordelen van de samenwerking met NLR, is dat het veel weet over composietmaterialen. Auto's worden daar steeds vaker mee uitgerust. Tegelijkertijd moeten auto's tegenwoordig ook voor 98 tot 99 procent gerecycled kunnen worden. Door NLR's ervaring met die materialen, kunnen wij er ook van leren en beter begrijpen hoe nieuwe soorten auto's gerecycled kunnen worden."
Medio 2026 klaar
Er is veel duidelijk over het MITC, maar ook nog onzekerheden. Zo is het nu onduidelijk hoe groot het Digicity-plein met de dynamische wegen moet worden. Doll wil een plein van vierhonderd bij vierhonderd meter, maar hier is het geld nog niet voor geregeld. Daarnaast denkt de RDW-divisiemanager samen met de andere partners aan een campus waar verschillende hogescholen en universiteiten kunnen experimenteren en kennis kunnen uitwisselen, bijvoorbeeld met Digicity.
Op dit moment verwacht Doll dat het MITC medio 2026 klaar is. Dan kan de RDW beter inspelen op de autonome auto. Tegelijkertijd is het nog maar de vraag wanneer de eerste autonome auto's er echt aankomen. Doll merkt op dat meerdere partijen in de VS al jaren mee bezig zijn met het ontwikkelen van robotaxi's die in bepaalde steden kunnen rondrijden, maar dat deze ontwikkeling allesbehalve vlekkeloos gaat. Hij vraagt zich dan ook hardop af wanneer deze systemen naar Nederland kunnen komen. "Pas als iemand een autonome auto laat zien die drie keer zelfstandig van Amsterdam-Zuid, via de Dam naar Noord kan, geloof ik het misschien. Dan heb je niet alleen de Nederlandse wegen die sterk verschillen van de Amerikaanse, maar ook de combinatie van veel fietsers en toeristen. Zeven jaar geleden zei ik nog dat mijn kinderen, die toen 5 en 6 waren, geen rijbewijs meer nodig zouden hebben. Van dat idee ben ik inmiddels wel afgestapt. Maar uiteindelijk gaat het er wel van komen."
Bannerfoto: NatalyaBurova / Getty Images