Waarom kan het niet zonder regulatie?
He kan niet zonder regulatie, omdat een ongereguleerde geldhoeveelheid de economie in de soep laat lopen. Daarom. En zolang bitcoiners niet begrijpen wat de functie van geld in een economie is heb ik liever dat ze er vanaf blijven.
De functie van geld is
niet 'waarde-opslag', maar 'waarde-
overdracht'. Daarvoor is niet de hoeveelheid van belang, maar het vertrouwen van de ontvanger. Als de ontvanger het idee heeft dat hij met het ontvangen geld een andere, voor hem waardevolle waarde-overdracht kan realiseren, zal hij het accepteren, anders niet. En wanneer heeft die ontvanger dat idee? Als hij denkt dat de volgende ontvanger óók dat idee heeft. B zal dus een betaling van A accepteren als hij denkt dat hij daarmee een volgende transactie met C kan doen. En C zal die betaling accepteren als hij denkt dat hij vervolgens daarmee een transactie met D kan doen, enzovoort. Alles dat als geld kan fungeren heeft dus altijd 'vertrouwen' als basis. Dat vertrouwen is vervolgens weer gebaseerd op het vertrouwen dat de geldhoeveelheid niet ineens toe- of afneemt. De absolute hoeveelheid is irrelevant, net als de hoeveelheid op lange termijn. Het moet niet
ineens veel meer of minder worden, of dat op de langere termijn ook zo is doet niet ter zake. Dat goud en bitcoins de eigenschap hebben van beperkte beschikbaarheid of gelimiteerde hoeveelheid is leuk, maar niet van belang in de overweging of het geschikt is als geld.
Voor die functie van waarde-overdracht is het van belang dat zo'n betaalmiddel in principe oneindig beschikbaar is - althans, in die zin dat de geldhoeveelheid zelf niet een beperking mag zijn op transacties die onafhankelijk van elkaar worden uitgevoerd. A en B moeten een transactie kunnen doen, tegelijkertijd met C en D en E en F enzovoort. Je moet dus precies zoveel geld hebben dat al die transacties tegelijkertijd kunnen worden uitgevoerd. Met behulp van die transacties kun je namelijk vaststellen of een bepaalde economische activiteit nuttig is of niet. Met directe ruilhandel is dat relatief eenvoudig vast te stellen: als ik stoelen maak, en mensen staan met hun appels in de rij om mijn stoelen te mogen kopen, zijn er te weinig stoelen en teveel appels. Maar directe ruilhandel is zelf niet zo effeicient. Je krijgt namelijk al snel indirecte ruilhandel, waarbij ik geen appels wil voor mijn stoelen, maar varkensvlees, en dan moet iedereen met zijn appels eerst naar de varkensboer, die ook geen appels wil maar pompoenen, enzovoort. Geld is daarom makkelijker als het universeel is.
Als er te weinig geld is moet iedereen gaan zitten wachten tot dat geld een keer is doorgesijpeld voordat hij een transactie kan uitvoeren; eerst van A naar B, dan van B naar C, enzovoort. Alle transacties worden daarmee afhankelijk van elkaar. Hoe minder geld er voorhanden is, hoe lastiger het wordt om transacties uit te voeren, ongeacht of mensen product X wel of niet willen hebben. Bij directe ruilhandel heeft een gebrek aan transacties maar één oorzaak: niemand wil mijn stoelen hebben. Maar bij gebrek aan geld komt er een oorzaak bij: mensen willen mijn stoelen wel hebben, en zij hebben zelf ook spullen die ze kunnen verkopen, maar ze zijn 'nog niet aan de beurt' omdat het geld nog niet zover is doorgesijpeld. Ik ben dus in principe wel bezig met een nuttige activiteit (ik maak stoelen die mensen willen hebben), maar word daarin geremd door dingen die met dat nut niks te maken hebben. Op een gegeven moment moet ik stoppen met stoelen maken omdat ik mijn tijd nodig heb om mijn eigen brood te gaan bakken, en dat is jammer; ik ga dan iets doen waar ik niet zo goed in ben (brood bakken) en laat iets waar ik wel goed in ben (stoelen maken). Je krijgt dan dus een situatie dat je als samenleving de mogelijkheden niet optimaal benut. Als jij dokters brood gaat laten bakken omdat de geldvoorraad te klein is doe je iets niet goed.
Een vaste geldhoeveelheid is dus naar alle waarschijnlijkheid niet optimaal. De kans dat die hoeveelheid toevallig precies past bij de behoefte aan transacties is nihil, en als het al past blijft dat waarschijnlijk niet lang zo, omdat het aantal transacties toe- of afneemt. Bij goud kun je wel geld uit roulatie halen als er minder nodig is, maar als je eenmaal al het goud in omloop hebt en er is behoeft aan nog meer, bijvoorbeeld omdat de bevolking groeit en dus ook de behoefte aan transacties, kun je niet méér bijmaken. In die situatie krijg je dus bovenstaand probleem. Dat heet deflatie: waardevermindering van productiefactoren als gevolg van een te krappe geldhoeveelheid.
Aan de andere kant wil je ook niet
te veel hebben. Als iedereen zomaar over ongelimiteerde hoeveelheden geld beschikt heb ik er niks aan. Ik kan wel voor mijn stoelen een miljoen Euro krijgen, maar als ik daarmee vervolgens niet een bloemkool kan kopen omdat groenteboer al zoveel geld heeft dat 'ie niet weet waar 'ie het laten moet, ga ik mijn stoel ook niet verkopen - niet voor geld, althans. Nu is er zó veel geld dat niemand meer weet hoeveel waarde je er nu precies mee overdraagt. Voor mij is ruilhandel dan beter, als ik mijn stoel direct voor een bloemkool kan ruilen weet ik tenminste wat ik eraan heb; ook al heb ik niet direct zelf de behoefte aan bloemkool, waarschijnlijk kan ik wel iemand vinden die dat wel heeft. Maar, dat kost wel tijd, en dat is jammer. Als jouw dokters met bloemkolen moeten leuren omdat betaling in universeel geld te onzeker is, zijn ze daarmee tijd kwijt die ze beter aan het genezen van mensen hadden kunnen besteden.
Een te grote - of in ieder geval in omvang oncontroleerbare - geldhoeveelheid is dus ook verre van ideaal. Het zorgt ervoor dat mensen liever ruilhandel gaan doen dan zich in geld laten betalen, maar ruilhandel is niet efficient, het kost veel tijd die mensen beter kunnen besteden.
Dus, een 'naar boven' gelimiteerde geldhoeveelheid is niet goed, omdat je daarmee groei niet kunt faciliteren, maar een 'naar beneden' gelimiteerde hoeveelheid ook niet, omdat je dan wel eens met een overschot aan geld zou kunnen komen te zitten. En als mensen zelf geld gaan maken is de hoeveelheid oncontroleerbaar. Wat je wel zou kunnen doen is die hoeveelheid min of meer controleerbaar maken door jezelf als overheid de mogelijkheid te geven het uit roulatie te nemen - met belastingheffing, bijvoorbeeld. Wat je in ieder geval
niet wilt is een schaduw-economie met een volledig oncontroleerbare hoeveelheid geld - dat gaat mis.
Zodra de bitcoin-adepten mij een mechanisme laten zien dat de hoeveelheid bitcoins kan worden afgestemd op de economische behoefte aan transacties (wat bijvoorbeeld met de Euro wel kan, middels de rente), zal ik de eerste zijn om te erkennen dat het een waardevol alternatief is, maar vooralsnog hoor ik niet meer dan uit onbegrip geboren samenzweringstheoriëen.
[Reactie gewijzigd door Anoniem: 51637 op 23 juli 2024 05:48]