LHC begint met botsing lood-ionen

De onderzoekers van het Europese kernonderzoeksinstituut CERN hebben de Large Hadron Collider ingezet om lood-ionen te laten botsen. De fase waarin protonen worden versneld wordt nu afgerond waarna lood-ionexperimenten volgen.

Na een slechte start heeft de Large Hadron Collider met succes zijn periode van proton-botsingen afgerond. De lichte deeltjes botsten met een energie van tweemaal 3,5TeV tegen elkaar. Die botsingen werden sinds maart dit jaar uitgevoerd en de doelstellingen, waaronder het aantal botsingen van de protonen, werden gehaald. De wetenschappers van CERN zijn inmiddels met de volgende stap begonnen: het laten botsen van zwaardere looddeeltjes.

De stap naar lood-ionen markeert de volgende stap in de experimenten die met 's werelds meest geavanceerde deeltjesversneller kunnen worden uitgevoerd. Bij de botsingen tussen de lood-ionen moet een zogeheten quark-gluon-plasma worden gecreëerd, dat door de Alice-detector moet worden waargenomen. Deze vorm van materie, opgebouwd uit quarks en gluonen, bestaat bij zeer hoge temperaturen en dichtheden en zou inzicht moeten verschaffen in de toestand van materie net na de oerknal.

Met de botsingen tussen de lood-ionen worden enorme hoeveelheden data gegenereerd. Het WLCG, of Worldwide LHC Computing Grid, verwerkt die data in 140 rekencentra verdeeld over 34 landen. Data wordt met snelheden tot 10GB/s over het netwerk gedistribueerd. De opslagcapaciteit van het netwerk zou echter toereikend zijn om tweemaal de hoeveelheid data die bij loodbotsingen wordt gegenereerd te verwerken.

De loodexperimenten worden nog tot 6 december uitgevoerd. Daarna wordt onderhoud aan de deeltjesversneller gepleegd om de protonexperimenten in februari te hervatten.

Reacties (136)

[Verwijderd]

wetenschap begin wel duur/complex te worden.
Newton had enkel een appelboom nodig in zijn tijd om zijn theorie te staven.

De bouw van het ganse LHC enkel om een formuletje te staven lijkt me een beetje flauw eerlijk gezegd. Bovendien is het LHC alweer achterhaald, en droomt men alweer van een een grotere versie van het LHC ... dat nog duurder zal zijn natuurlijk.

Mijn vraag: is het eerlijk t.o.v de 5 miljard mensen die in armoede, oorlog, hongersnood leven om zulke massas geld aan zulk onderzoek te investeren terwijl je weet dat de eventuele resultaten gebruikt zullen worden voor: nieuwe oorlogsdoeleinden of het nog meer te verrijken van de al rijken? (zij die de aandelen bezitten van het LHC)
Het leven is niet eerlijk natuurlijk ...

Btw. Als men dat higgs-deeltje vind. wat dan? Hebben we dan eindelijk onze vliegende auto's op zonne-energie? Heb ik dan een huisrobot die het vuil zal buitenzetten? Is er dan drinkwater voor iedereen op deze planeet? Draait mijn PS3 dan eindelijk echt FULL HD games?

[.oisyn]

En dan vergeet je voor het gemak maar even de enorme hoeveelheid banen en nieuwe technologie voor de consument dit soort projecten opleveren, en wat voor boost het is voor de deelnemende economiën.

En hoeveel geld je er ook tegenaan gooit, er zullen altijd mensen in armoede leven (en vaak houdt dat geld die mensen alleen maar arm, door oneerlijke concurrentie op de lokale markt of het deel wat in verkeerde handen terechtkomt).

[BadRespawn]

De hoeveelheid geld die hier mee is gemoeid is een schijntje vergeleken bij wat wordt uitgegeven aan oorlog, het is ook een schijntje vergeleken met de welvaart van de paar honderd rijkste mensen op Aarde.

Verder is het gewoon een voortzetting van wetenschappelijke ontdekkingen, waarvan van tevoren meestal niet precies bekend is wat het gaat opleveren, want men weet nog niet precies wat er zal worden ontdekt.
Iedere wetenschap en technologe kan worden misbruikt. Als de mens om die rede zou geen wetenschappelijk onderzoek zou doen, dan zouden we nu nog rondlopen in berenvellen, en dan zouden we worden geregeerd door types die graag misbruik maken vd naiviteit van anderen.

[lagalas]

De Irak oorlog kost $704 miljard, je heb er geen voordeel van in de toekomst.
De LHC had een budjet van $9 miljard, van de LHC heb je waarschijnlijk wel voordeel van.
Dus van de Irak oorlog kan je ook 78 LHC's bouwen.

[Bulls]

Wat had die oorlog eigenlijk voor zin, alleen maar geld gekost die amerika niet eens heeft, had dat geld liever in het land zelf gestopt. Maargoed Geld is toch fictief tegenwoordig helemaal als je over zulke bedragen spreekt.

[Reactie gewijzigd door Bulls op 24 juli 2024 13:29]

[GiLuX]

Mijn vraag: is het eerlijk t.o.v de 5 miljard mensen die in armoede, oorlog, hongersnood leven om zulke massas geld aan zulk onderzoek te investeren terwijl je weet dat de eventuele resultaten gebruikt zullen worden voor: nieuwe oorlogsdoeleinden of het nog meer te verrijken van de al rijken? (zij die de aandelen bezitten van het LHC)
Het leven is niet eerlijk natuurlijk ...

zonder dit soort onderzoek kropen we nog met zijn allen door de zompige modder onze buurman met een grote kei zijn hoofd in meppend om het laatste restje kouwe rat uit zijn stramme vingers te priemen...

[L-project]

Nou, de LHC is een koopje als je het vergelijkt met wat we in de wereld aan oorlogstuig uitgeven. En de LHC helpt ons tenminste vooruit, inplats van om zeep.

Kunnen we beter al die militairen eens aankijken op hun waanzinnige uitgaven.

Oh, en wij, dat wil zeggen de Europese landen, hebben de aandelen in handen. Niks geen privaat geld wat daarin zit.

[Reactie gewijzigd door L-project op 24 juli 2024 13:29]

[blobber]

wetenschap begin wel duur/complex te worden. etc.

De LHC is helemaal niet zo duur.Het is een project waar meer dan 80 landen aan meebetalen over een periode van 20 jaar, dus dat valt enorm mee.

[pptw]

Bovendien lijkt het in eerste instantie geen praktisch nut te hebben maar dat was bij geen enkele wetenschappelijke ontdekkingen het geval(ik generaliseer hard, ik weet het) Wat ik bedoel is dat onderzoek eerst kennis oplevert en die kennis wordt in de toekomst gebruikt voor belangrijke producten. Zonder al die grote natuurkundigen hadden wij wellicht geen stroom en zonnepaneeltjes ed gehad. Zo zit eht wellicht ook met dit onderzoek.

dus indirect zal dit onderzoek in de verre toekomst zeker zijn bijdrage leveren aan die vliegende schotels met gamende hd robots etc

[Sgreehder]

Waar was het www (tegenwoordig synoniem met het Internet) ook alweer uitgevonden?

[87Vortex87]

Inderdaad en sta mij toe u aan te vullen: magnetron, radio. Allemaal zeer belangrijke spin-off van cutting-edge wetenschap!

[blobber]

Hier nog wat mooie plaatjes van de eerste botsingen
http://aliceinfo.cern.ch/...hapter1/fstablebeams.html
En hier een pagina met live data in de cms:
http://cms.web.cern.ch/cms/FireworksLive.html

[DaxHyena]

Ze zaten ook met een warmte warmer dan de zon.

10 Miljard graden.

[Reactie gewijzigd door DaxHyena op 24 juli 2024 13:29]

[robvanwijk]

De loodexperimenten worden nog tot 6 december uitgevoerd. Daarna wordt onderhoud aan de deeltjesversneller gepleegd om de protonexperimenten in februari te hervatten.

Nog een idioot (mogelijk interessant ) weetje:
Ja, er is sowieso onderhoud nodig, maar de reden dat ie juist in december en januari (midden in de winter) plat gaat is het stroomverbruik; de LHC verbruikt zoveel stroom dat het hoogspanningsnet niet in staat zou zijn om zowel de LHC als de (electrische) kachels in heel Europa tegelijk van stroom te voorzien.

[Rannasha]

Dat is niet helemaal waar. CERN heeft een flat-fee contract met z'n energieleverancier. Omdat de energie-leverancier wil kunnen voldoen in pieken in de vraag naar stroom van particulieren (voornamelijk in de winter), is er een clausule dat de stroom naar de versneller voor een bepaald aantal dagen per jaar afgesloten mag worden.

In de praktijk is dit nooit nodig, maar omdat er een flat-fee contract is, sluit de energie-leverancier de stroom aan het eind van het jaar af door gebruik te maken van deze clausule. Omdat er toch jaarlijks onderhoud gepleegd wordt en omdat veel mensen aan het eind van het jaar liever thuis zitten, maakt CERN gewoon gebruik van de situatie om de versneller rond de jaarwisseling een tijd stil te zetten.

Dit gebeurde ook al tijdens het draaien van de voorganger van de LHC: LEP. Deze verbruikte meer stroom, maar was minder krachtig: supergeleidende magneten zorgen ervoor dat de LHC veel efficienter is.

[FreshMaker]

En voor de "gewone" man maar pushen op energiebesparing

Sommige tweakers zijn bang voor elk microwattje wat 'verspild' zou worden

Ze zullen daar geen halogeen verlichting en slimme meters hebben in de meterkast hoor.

[rbtje1]

Volgens mij proberen ze oa koude-kernfusie te begrijpen met het project.
Als dat lukt zouden ze al die joules die het tot nu toe gekost heeft ruimschoots goedmaken.

[Verwijderd]

Hehe free energy... Nog steeds is dat de droom van de mens...

[ejay79]

Zelfs Ironman hééft 't al :-)

[Verwijderd]

I save energy, so they can collide...

Uiteindelijk krijgt ieder doel zijn eigen deel, ontwikkelingssamenwerking, groene energie, maar ook physics...daarnaast staat die ring permanent aan, als ik het goed heb.
Net als een fMRI-scanner, die ook gewoon continu aanstaat, d.m.v. supergeleiding.

Dus uiteindelijk wordt er toch nog zo 'zuinig' mogelijk gewerkt.

[postbus51]

Wel gewoon 3000 fietsen met elk 2 dynamoos en we komen een heel eind

[alaintje]

Maak er dan meteen 200 dynamo's per fiets van, en nog een dynamo in de naaf en een...

OT: Is het nu ook de bedoeling dat de LHC stroom gaat opwekken?
Of alleen maar om te onderzoeken.
Want wat ik begrijp is het dat ze er meer energie bij de botsing uitkrijgen als dat ze erin stoppen.
Maar kunnen ze al die energie(warmte toch?) wel opvangen/omzetten in stroom?
De warmte omzetten in stoom ofzo Vraag ik me dan wel af.
stoom van een paar honderduizend graden.

[dasiro]

Power
When the LHC is up and running the total average power for the whole CERN site will peak during July at about 180 MW of which:

LHC cryogenics 27.5 MW
LHC experiments 22 MW
If we include the base load for the whole site, the LHC contribution totals around 120 MW. (The number for just the LHC machine, not including the experiments or the site base load, would a fair bit less.)

During winter, when the accelerators are not running, CERN's total consumption drops to about 35 MW.

Energy
[Assume 720 hours per month for June, say, - 180 MW gives 130 GWh.]

CERN predicted total for the year 2009 with LHC fully operational is around 1000 GWh of which around 700 GWh might be attributed to the LHC (machine, experiments, baseload).


The canton of Geneva uses 41 PJ/year (heating, transport, electricity) i.e. around 11.4 TWh, so CERN comes in at less that 10% of the total energy consumption of the canton.

CERN does not generate any of its own power, although it does have diesel generators (UPS) as back-up in the case of power cuts to run essential services.

[Oebele Drijfhout]

ik weet niet waar je dat vandaan hebt, maar dat moet een broodje aap-verhaal zijn. Het energieverbruik in Europa is vele ordes van grootte groter dan de 180MW die de LHC gebruikt. Het totale energieverbruik van heel CERN is zelfs nog geen 10% van het totale verbruik van het kanton van Genève.

http://lhc-machine-outrea...hc-energy-consumption.htm

[Lethal]

Een beetje ziekenhuis verbruikt ook 180MW .. dus zo bijzonder is dat niet

Een beetje electriciteitscentrale wekt circa 1500MW op..

[A4-tje]

je zou eerder verwachten dat er in de zomer meer behoefte is aan stroom (koelkasten/vriezers/arco's...
koelen kost 5 maal zo veel energie als verwarmen....

[VisionMaster]

LOL: Het gaat alleen om de kosten en de afspraak met de energie leveranciers. De kosten voor de energie gaan tijdens de Kerstperiode enorm omhoog en daarom gaat Cern altijd plat. Zowisso is er altijd tijdens de Kerst en oudjaars periode een grote uitloop van de wetenschappers terug naar familie. Daarom gaan ze altijd even 'plat'. Al denk ik dat ze ook dit jaar tijdens deze periode de magneten aanlaten staan.

Het is niet zozeer dat het lichtnet het niet aan kan Het is een kosten overweging.

[Verwijderd]

Wat ik niet begrijp is hoe zo'n enorme temperatuur gecontroleerd kan worden.

Ook al is het maar voor een een fractie van een microseconde dan nog zou zo'n temperatuur toch alles moeten vernietigen wat er in de buurt is?

[Helghast.]

Doordat je maar een paar deeltjes op elkaar knalt is de temperatuur niet gevaarlijk. Vergelijk het met een druppel kokend water op je hand of je hand in de ketel duwen. Beiden zijn heet maar de druppel zal je niet veel van merken.

Even ter vergelijking de LHC knalt twee deeltjes op elkaar met 3,5 terra elektronvolt per deeltje, 7 terra elektronvolt in totaal.
Een uranium 235 reactor levert het verval van een uranium atoom ongeveer 207 mega elektronvolt.
7*10^6/207=33.816 atomen uranium verval = 1 botsing LHC

Avogadro leert ons dat 6,022*10^23 atomen 235U 235 gram weegt.
235/6,022*10^23*33.816=13 attogram (atto is 10^-18) uranium verval = aan 1 botsing in de LHC

Dit zijn natuurlijk absurd kleine getallen en totaal niets om je druk over te maken.

[The Van]

Even ter vergelijking de LHC knalt twee deeltjes op elkaar met 3,5 terra elektronvolt per deeltje, 7 terra elektronvolt in totaal.

3.5TeV, Tera, niet terra. Terra = aarde, Tera = 10^12

[w-dev]

Iets wat op deze temperatuur gebracht is zend ook de bijbehorende straling uit voor deze temperatuur. Waarschijnlijk kunnen de ze de golflengte van dit licht meten, en daarmee de temperatuur bepalen.

[SouLLeSSportal]

waarom? het is zo miniscuul kleine massa en tijdsspanne dat er gewoon niet genoeg tijd en massa is om veel schade te kunnen aanrichten.

[berend_engelbrecht]

De magneten zorgen dat de superhete deeltjes in het midden van de tunnel blijven en nergens de wanden raken. Dit is het principe van de tokamak, dat ook in experimentele kernfusiereactors gebruikt wordt.

[Lethal]

Volgens mij botsen de deeltjes ook in vacuum .. wat de beste isolator is.

[Lethalshot]

Dat wordt ook niet gemeten dat wordt heel leuk beredeneerd.
Warmte staat namelijk gelijk aan beweging van atomen, die beweging is vervolgens weer uit te drukken in snelheid.
Als je warmte dus in snelheid kan uitdrukken kan het omgekeerde ook.
Hier komt uit dat 1 eV kinetische energie gelijk staat aan 11.604 Kelvin.
Nou gaat niet alle energie van de LHC in kinetische energie zitten omdat je de rustmassa op deze snelheden ook aan het verhogen bent.
Hierdoor 'behaal' je deze spectaculaire temperaturen, terwijl eigenlijk de deeltjes gewoon heel hard gaan.
Aangezien ze bij CERN precies weten hoe snel de deeltjes gaan, rekenen ze gewoon terug.
Ditzelfde principe doen ze ook met de tokamak temperaturen.
Meer hierover is te vinden in dit boek op pagina 26 (pdf pagina 30).

[apella]

een koelkast koelt beter als het buiten de koelkast warmer is, dus dat zal nog meevallen

[Lethal]

Onzin .. want de delta t over je condensor achter je koelkast wordt kleiner, dus het vermogen neemt af.

[Verwijderd]

"Although the tiny fireballs will only exist for a fleeting moment (less than a trillionth of a trillionth of a second) the temperatures will reach over ten trillion degrees, a million times hotter than the centre of the Sun," said Dr Evans.
http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11687912

[BeQuietAndDrive]

Maar hoe kan het dat lood in zo'n korte tijdspanne zo'n enorm hoge temperatuur kan aannemen?

[wheez50]

Warmte is niets anders dan het 'trillen' van het atoom, de atoomkern. Geef iets maar een hard genoeg opdonder en het wil wel ineens hard trillen. Anders gezegd, de loodkern heeft opeens, dankzij de botsing zo verschrikkelijk veel energie in zich dat 'ie spontaan uit elkaar (lijkt te) barst(en).

[Yezpahr]

Helaas steekt het op atomaire schaal wat anders in elkaar dan op normale schaal. Je hebt wel gelijk, maar het mag wat dieper uitgelegd worden .
De warmte zit al in lood-ionen, maar dan als kinetische energie. Bij botsing komt dat gelijk vrij, dat is ook de reden waarom de subdeeltjes uit elkaar knallen.

In een vorig artikel was er een reactie van CasaMan:
'In het voortraject (proton synchrotron) nog voordat de protonenstralen de LHC ingaan hebben ze al een snelheid van 99,99% van lichtsnelheid gehaald. Alle extra energie die je in de protonen straal stopt vertaalt zich niet in snellere protonen maar in zwaardere protonen met een gelijke snelheid. Oftewel protonen met een hogere kinetische energie.
'

Hiermee is het wel gedaan met theorieën over zwarte gaten en zonsvernietigingen.
Want kinetische energie doet er niet toe. Je kunt met 2 kernen geen zwart gat maken, want kinetische energie gebruik je niet om dingen in elkaar te drukken, maar om dingen te versnellen.
Ze zullen gewoon uit elkaar spatten, tot elk sub-deeltje van elkaar losgerukt is.
Dat is waar deze machine voor ontworpen is.

Als ze micro-zwarte gaten wouden maken hadden ze een enorme pressure-chamber gebouwd en onder gigantische druk C, H of O-atomen samengedrukt. (Carbon, Hydrogen, Oxygen).

[Reactie gewijzigd door Yezpahr op 24 juli 2024 13:29]

[Edek]

DIe zwartegaten worden weldegelijk geproduceerd maar lossen meteen op door hawking straling, waardoor er niks aan de hand is.

[Sgreehder]

Er wordt toch gewoon gebotst? Volgens het Standaardmodel mag dit dan wel geen problemen opleveren, volgens enkele uitbreidingen komen deze microgaten wel degelijk voor.

[hollandismad]

Die reactie van CasaMan is niet correct. Er zal altijd een deel van de toegevoegde energie richting extra snelheid gaan.(tot oneindig veel 9's achter de komma) Alleen hoe dichter je bij de lichtsnelheid komt, hoe minder er naar snelheid gaat en hoe meer naar een vergroting van de massa.

[Yezpahr]

@Sgreehder, Edek
Dus? Ik had dus gelijk, want ze blijven niet in stand. Een triljoenste van een seconde telt dan niet imo, want de theorieën hielden in dat er zwarte gaten zouden ontstaan.
Ze kunnen gewoon niet groeien en dus ontstaan ze ook niet volledig, om het maar even gemakkelijk te houden.
Een zwart gat kan namelijk al dingen naar zijn kern slepen, dat doen deze nanodingetjes niet.

@Hollandismad
Die reactie van hem is dus wel correct, want hij zei niet 100% en het zal ook nooit 100% halen. Die extra 9's moet je er maar 'bijdenken'

[Reactie gewijzigd door Yezpahr op 24 juli 2024 13:29]

[Verwijderd]

Leuke ankedotes (IMHO )..

Bij deze snelheden verloopt tijd langzamer buiten de deeltjes om dan er dicht bij. Dit gebeurt ter compensatie, het zorgt ervoor dat we de 'licht barrière' niet doorbreken.

Ook is er een interactie tussen materie en tijd, deze zorgt er bijvoorbeeld voor dat tijd langzamer verloopt in de buurt van voorwerpen met een grote massa, de aarde bijvoorbeeld. Zo is het noodzakelijk dat de klokken van de GPS satellieten bijgesteld worden t.o.v. tijd op aarde omdat ze sneller lopen doordat ze zich op grotere afstand van de aarde bevinden. Zo loopt de atoomklok 38uS sneller per dag. GPS navigatie vereist echter een precieze berekening waarin tijd op nanoseconden nauwkeurig wordt meegenomen. De afwijking die je GPS navigatie geeft zou (zonder compensatie) binnen 2 minuten merkbaar zijn. Binnen 24 is de afwijking tot 10 km.

Ook zou je in theorie vooruit in de tijd kunnen reizen door je zelf in een baan om een zwart gat (=zwaar voorwerp) te brengen. maar dat is wel erg offtopic,,

[Amanoo]

Kwestie van energie omzettingen.
Je begint met kinetische energie, die gelijk si aan de snelheid van het deeltje maal de massa.

[Reactie gewijzigd door Amanoo op 24 juli 2024 13:29]

[Grrrrrene]

Bijna goed. Kinetische energie is gelijk aan de helft van de massa van het deeltje maal de snelheid in het kwadraat.

[Pixeltje]

Geloof me, als jij met de snelheid van licht tegen jezelf aan wordt gesmeten wordt je daar ook warm van

Met andere woorden; hoge snelheid bij botsing levert heel veel energie op, die zich manifesteert in hitte.

Heeft, heel basis, te maken met de wet van behoud van energie. Energie gaat in principe niet verloren, het kan alleen van 'vorm' veranderen. Zoals electriciteit een lamp doet branden. Het rendement van de lamp is bijvoorbeeld 50 %, waardoor 50% van de aangevoerde energie wordt omgezet in licht, de rest in warmte. Hou je hand maar eens bij een gloeilamp.

[Reactie gewijzigd door Pixeltje op 24 juli 2024 13:29]

[SnowLeopard]

Dus als je ontelbare joules aan energie in een deeltje stopt wat nagenoeg niets weegt heeft het zo ongeloofelijk veel kinetische energie "in" zich dat als je dat deeltje ergens tegenop laat botsen al die energie zich een klap manifesteerd als warmte.
Voor een hele korte tijd, want er is niets om warm te worden.....

[watercoolertje]

Ik gok door de botsing

[berend_engelbrecht]

Vertaalfoutje in het Belgische artikel waar Skye Menjou naar verwijst: "ten trillion" = 10.000 "billion" = 10.000 miljard, niet 10 miljard. Scheelt een slok op een borrel .

off topic: Echt een astronomisch getal... het nadert het bedrag van de Amerikaanse staatsschuld (13,7 trillion dollars), maar dan in graden. Ongelooflijk dat we in staat zijn om dit op aarde te bereiken.
* berend_engelbrecht vindt die staatsschuld even ongelooflijk

[Reactie gewijzigd door berend_engelbrecht op 24 juli 2024 13:29]

[HB__]

is zeker een interesant proces maar ze hebben natuurlijk niet echt een postieve start gemaakt ook al denk ik dat er deze keer wel iets uit gaat komen. ik hoop dat het gaat lukken om ze te produceren maar ook door de versneller heen te komen. maar het blijft een gigantisch proces!!

en zoals CMG ook zegt ERG onduidelijk wat er uit gaat komen, zijn er doelen die hermee worden aagetoont of iets dergelijks?

[Reactie gewijzigd door HB__ op 24 juli 2024 13:29]

[Masterlans]

Denk je dat er zoveel miljarden in geïnvesteerd worden zonder duidelijke doelstellingen? Ze willen bepaalde deeltjes proberen aan te tonen (het Higgs boson o.a.) waarvan wel beredeneerd is dat ze moeten bestaan, maar die nog niet zijn aangetoond. Tot die tijd is het een theorie, met een waarneming van zo'n deeltje heb je een feit... Daarnaast begint het met het valideren van je methode, en dus testen die reeds gedaan zijn herhalen om te kijken of de uitkomst 1) bepaald kan worden, en 2) overeen komt met eerdere metingen (anders is 1 van de methoden niet goed... de oude of de de nieuwe).

Een aantal doelen:
- Rediscover the Standard Model
- Determine what breaks the electroweak symmetry
- Search for new forces of nature
- Produce dark matter candidates
- Above all, explore!

Klik

[Reactie gewijzigd door Masterlans op 24 juli 2024 13:29]

[Nedra]

Is het higgs-boson deeltje geen hypothese ipv een theorie? Ik durf het niet te zeggen maar één van de wijzen hier weet 't vast wel.

[87Vortex87]

Inderdaad, het Higgs-boson is een theoretisch deeltje binnen het grotendeels bewezen standaard-model. Men verwacht dat het Higgs-boson bestaat, omdat het standaard-model voor de rest vrij accuraat gebeurtenissen kan voorspellen.

Het Higgs-boson is een deeltje dat Massa verleent aan materie, althans dat is de theorie.

Het is alsof er een kamer is vol mensen, waar de mensen de Higgs-bosonen voorstellen, tesamen het Higgs-field. Als er een niet zo populair persoon door deze kamer reist, zal deze vrij gemakkelijk door de menigte kunnen lopen. Deze zal dus weinig interactie ondervinden met de mensen (het Higgs-field). Dit deeltje is dan licht (qua massa).

Als er een populair persoon door de kamer loopt, zal deze veel aanspraak maken met mensen in de kamer. Dit deeltje is dan zwaarder door veel interactie met het Higgs-field.

Edit: Trouwens 3,5 TeV is peanuts. Ze gaan uiteindelijk naar 7,5 TeV per beam, totaal van 15 dus... Dat is geen Beng, meer maar: BAM!

[Reactie gewijzigd door 87Vortex87 op 24 juli 2024 13:29]

[Helghast.]

De higgs-boson is een deeltje uit het standaard model van deeltjes en is een hypothetisch deeltje. Het bestaan ervan is alleen wiskundig vastgesteld vandaar een experiment om het te vinden.

[CMG]

Het blijft een gigantische operatie, ben benieuwd naar de resultaten die hieruit komen (hoop alleen dat het ook een beetje te volgen is voor de gewone mens ).

Is er al bekend hoe lang ze nodig hebben om de data die ze genereren te analyseren?

Wat zijn eigenlijk de vervolgstappen? Hoeveel stappen zijn er eigenlijk? Heb nog nooit zoveel vragen gehad na een artikel hier op t.net

[Mellow Jack]

Zou je later ook iets met die quarks kunnen doen? Zoals het zelf maken van Lood Ionen? Of is dat nog heel verre toekomst en gaat dit puur en alleen om het bewijzen dat deze quarks bestaan?

Quote uit een oud artikel ivm vervolgstappen:

De LHC is ontworpen om te functioneren met twee maal zo veel energie, 7TeV per protonbundel of 14TeV in totaal. Dat energieniveau moet in 2013 worden bereikt.

[Reactie gewijzigd door Mellow Jack op 24 juli 2024 13:29]

[Mathijs1]

De enige reden dat de quarks los komen te zitten is omdat er zo'n enorme energie in geschoten wordt. De 'lijm' die normaal gesproken de quarks bij elkaar houdt (de zgn. strong of color force), bestaande uit deeltjes genaamd gluons, komen samen met de quarks in een soort mengsel (plasma) terecht.
Als de energie daarna weer afneemt dan overwint de kracht van de gluons weer en zitten de quarks in de protonen en neutronen weer keihard op elkaar.

(Bovenstaand is sterk vereenvoudigd natuurlijk, eigenlijk zijn het niet de gluons zelf die de quarks bij elkaar houden maar zijn het dragers van QCD-kracht, hebben elk een eigen tensor/vector die die kracht beschrijft en heeft het gluon-deeltje ook nog eens een eigen kleur-lading die bijdraagt aan de kracht tussen de deeltjes. Erg interessant maar helaas ook ingewikkelde materie )

[Reactie gewijzigd door Mathijs1 op 24 juli 2024 13:29]

[Mellow Jack]

Ok de vereenvoudigde uitleg is helder Het "veranderen" zal dus nog lang niet mogelijk zijn met onze huidige technieken aangezien je dan die "plasma" constant moet houden (lees net dat hij er maar heel heel heeeeel even is ) en er daarna nog iets mee moet doen?

[Reactie gewijzigd door Mellow Jack op 24 juli 2024 13:29]

[procyon]

En de LHC kan nog meer energie meegeven aan de protonen die op elkaar gebotst worden, zo veel energie (hopen ze) dat de protonen in nog meer nog kleinere stukken uiteenvallen dan bijvoorbeeld de deeltjes versnellers voor de LHC konden.

Ze hopen hiermee o.a. het (nu nog theoretische) higgs deeltje te kunnen gaan waarnemen (om zo de theorie te kunnen bevestigen/ontkrachten). Dit deeltje zou materie hun massa (of zwaartekracht?) geven.

Het lijkt of ik het expres in "jip en janneke" taal geschreven heb maar dat is puur omdat ik het niet beter kan verwoorden :-)

[pduin]

Of eindelijk een keer van lood goud maken?

[XO101]

kun je wel gemakkelijk de energie rekening mee gaan betalen, ff een maand per jaar lood omzetten. Arabieren genoeg die het zouden kopen, kunnen hun weer een Merc Slr van een gouden laag voorzien

[procyon]

Stel dat het zou kunnen, dan zou het veel meer energie kosten dan dat het geproduceerde goud waard is. (zelfs met de huidige hoge goudprijs)

leuke weetjes :
http://www.youtube.com/wa...8&feature=player_embedded

[Reactie gewijzigd door procyon op 24 juli 2024 13:29]

[Rannasha]

Bovendien, als je op een efficiente manier goud zou kunnen maken uit een relatief goedkope grondstof, wat zou er dan gebeuren met de goudprijs?

[Verwijderd]

de goudprijs... denk, denk.. dus hoeveel vodjes papier een gram goud waard is...

Was goud 'vroeger' niet de basis van onze economie? Ofwel het blijft zijn gewicht in goud waard. Ofwel goud kun je niet bijdrukken. Dus is er geen inflatie mogelijk. Het is maar wat je als maatstaf ziet.
Goud is waardevol omdat het een edelmetaal is en relatief schaars met een beperkte, bepaalde hoeveelheid. De vodjes papier die ze geld noemen (maar het niet is, slechts een overdraagbare schuldbekentenis) of de cijfertjes die je banksaldo virtueel bepalen zijn amper een maatstaf te noemen.

En dat is dan weer te danken aan die 'Illuminati' die de macht (over het geld) allang in handen hebben, de hele wereld in economische slavernij houden, familie zijn van het Britse koningshuis (oa Bush familie) en lekker in de schaduw blijven van FUD.
Oh ja: en bij de zelfde club horen als de alchemisten aan wie dit vroeger al toebedacht is (goud maken).

Ik denk dat er belangrijkere dingen zijn dan (duur) goud bijmaken. Energie is belangrijker. En schaarse aardmetalen.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 24 juli 2024 13:29]

[Yezpahr]

Postal Gold zou opdoeken.
New World Order / Illuminati zou direct aan de macht komen.
Economische slavernij zal voorbij zijn.
Obama zal toegeven familie te zijn van Bush.

Oftewel, het gaat never nooit niet gebeuren.

[Delgul]

Behalve dan dat ik begrepen heb dat het 'maken' van een kilootje goud op deze manier veel meer kost dan dat dat kilootje ooit opbrengt. Gelukig maar ;-)

[BramT]

Data analyzeren van een bepaald experiment kan (afhankelijk van het experiment natuurlijk) enkele maanden tot enkele jaren in beslag nemen. De LHC zal ons nog zeker 2 decennia van experimenten/data kunnen voorzien.

Youtube en wiki staat vol met info over de LHC. Ook de BBC (Horizon) heeft een hele docu over het ding gemaakt. Bijzonderleuk spul inderdaad.

Nog een funfact: het sturen van die deeltjes gaat/moet zo nauwkeurig dat ze moeten compenseren voor de stand van de maan.

[VisionMaster]

Other fun fact: er moet ook worden gecorrigeerd op de TGV die afremd (aarde pennen in de grond) en ook de massa van het water in het meer van Geneve. Dat is vrij diep daar, dus best wel een merkbaar dingetje. Dat is dan weer een gevolg van de maan stand, dus valt erg samen.

[kidde]

Er is een hele mooie website waar enorm veel over dit soort zaken wordt uitgelegd:

http://www.particleadventure.org/

[Vibhuti]

Ben benieuwd of dadelijk de oerknal daadwerkelijk wordt gesimuleerd, er schijnen veel mensen bang te zijn voor de "onvoorspelbare resultaten" haha. Ik geloof dat een zwart gat de grote angst was als ik me niet vergis.

[Reactie gewijzigd door Vibhuti op 24 juli 2024 13:29]

[ikt]

Zwarte gaten zijn gewoon dingetjes met een gigantische massa met een gigantisch grote dichtheid. Zoiets als een tennisbal met de massa van de zon. Hier schieten ze atoomkernen op elkaar af, dat is heel wat minder En zelfs ALS er een zwart gat komt, stort die in onder zijn eigen zwaartekracht, hij is zó klein...

[Reactie gewijzigd door ikt op 24 juli 2024 13:29]

[.oisyn]

En zelfs ALS er een zwart gat komt, stort die in onder zijn eigen zwaartekracht, hij is zó klein...

Beetje rare zin. Iets wordt namelijk juist een zwart gat omdát hij instort onder z'n eigen zwaartekracht. Een te klein zwart gat dat ophoudt met bestaan doet dat door simpelweg te verdampen (dmv Hawking radiation, er gaat meer energie uit dan dat het opslokt). En gebeurt bij een micro zwart gat in de orde van grootte van 10^-42 seconde.

En idd. Zwaartekracht is rechtevenredig aan massa, en neemt bovendien kwadratisch af met de afstand. Een zwart gat is niet veel anders als een ander object dat massa heeft. Als je de aarde zou vervangen door een puntmassa met dezelfde massa dan verandert er voor de maan niet zo heel veel - die blijft er gewoon omheen draaien. Het is pas als heel dichtbij komt dat je echt de effecten van een zwart gat gaat zien. Zelfs al zouden een paar deeltjes een zwart gat vormen dan is die massa zo ontzettend laag dat hij nooit andere deeltjes op kan slokken. Daarvoor is de zwaartekracht te 'slap' en de benodigde afstand tot andere deeltjes te klein.

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 24 juli 2024 13:29]

[berend_engelbrecht]

De gangbare theorie is dat heel kleine zwarte gaten sneller massa verliezen door zgn. Hawking radiation dan dat ze kunnen opslokken, en dus snel zouden verdampen. Dit type straling is inderdaad in het laboratorium waargenomen, maar uiteraard niet in een zwart gat. Voor echte zwarte gaten is de Hawking radiation (nog) niet waargenomen.

[87Vortex87]

En dat komt omdat, als de massa groot genoeg is, deze radiation ook gewoon wordt opgeslokt neem ik aan? Maar wat is dan de kritieke massa of grote voor een zwart gat? Waar ligt het kantelpunt naar een stabiel zwart gat dat niet uit elkaar valt?

p.s.: Niet dat ik bang ben dat we die grote in het LHC kunnen simuleren.

[barfieldmv]

Eng is een 'fase overgang' van de natuurkunde waardoor bijvoorbeeld moleculen niet meer aan elkaar plakken of de aanpassing van een andere 'constante' is veel enger dan een zwart gat ter grote van een speldeprikje. Stel dat licht 10% sneller zou gaan dan gaat er echt vanalles mis.

[blobber]

Waarom is dat dan nog niet gebeurd?Er botsen al 4,5 miljard jaar protonen uit de kosmische straling op onze atmosfeer met energieën waar ze bij de LHC alleen maar van kunnen dromen.

[Breugeleir]

Is waarschijnlijk wel al gebeurd. Er worden ook al miljarden jaren planeten en sterren opgeslokt door zwarte gaten. Maar dat is niet erg natuurlijk ...

[berend_engelbrecht]

Ons begrip van de natuurkunde is erop gebaseerd dat de meeste natuurconstantes echt constant zijn, zowel in tijd als in ruimte. Dus dat b.v. de lichtsnelheid in vacuum sinds de oerknal hetzelfde is en ook niet anders in een ververwijderd sterrenstelsel dan in een laboratorium hier op aarde.

Dit geloof is niet voor alle natuurconstantes verifieerbaar, maar wel voor de lichtsnelheid. We meten namelijk de spectra van ververwijderde sterrenstelsels, en de opbouw daarvan is identiek aan de spectra van nabije sterren. Als de lichtsnelheid ook maar een klein beetje zou verschillen, zou het spectrum van waterstofgas (dat overal is, van de oerknal tot op heden) er anders uitzien in ververwijderde lichtbronnen

Er is wel discussie over de mogelijkheid dat bijvoorbeeld de fijnstructuurconstante in het verleden een klein beetje verschillend was (CERN Courier, Mar 1, 2003 - Are the fundamental constants constant?), maar ook dit zou tot uiting komen in het spectrum van waterstofgas. Er kunnen dus geen grote verschillen zijn, en een verandering van de orde van grootte waar jij over spreekt is niet waargenomen, ook niet in sterren waar heel wat grotere energieën vrijkomen dan bij onze experimenten.

edit:
Hier is een recent blog dat het verhaal over de mogelijke veranderlijkheid van de fijnstructuurconstante in gewone mensentaal uittlegt: Inconstant Constants: "Probing fundamental constant evolution with redshifted conjugate-satellite OH lines" (May 12, 2010)

[Reactie gewijzigd door berend_engelbrecht op 24 juli 2024 13:29]

[joppe.s]

Ja, de criticaster die het meeste 'airtime' kreeg was een docent Natuurkunde aan een high school een idioot in de US.....

[Verwijderd]

In verband met die onvoorspelbare resultaten
Een klein fantasietje van me zou zijn dat als ze daar een mini oerknal in kunnen simuleren, of eerder maken, dat de fractie van een seconde dat er big bang gevolgd door big crunch in die LHC, eigenlijk effectief wel een gans universum zou creëren in een andere dimensie binnenin object, en dat wat voor onder een fractie duurt, voor alles wat in dat universum zit, misschien 50.000.000.000 jaren zou duren en dat ons universum misschien ook zo'n lab-experiment is dat bezig is atm

Haha! Hoe vergezocht is dat wel niet...

Maar goed, ik juich het onderzoek alleen maar toe en 'k hoop dat er echt wel mooie uitvindingen of technologie uit zal voortvloeien in de toekomst.

[87Vortex87]

haha, wel cool. Ik heb nog een veel vreemdere theorie. Wat nu als er een beschaving is die veel verder is in technologie en de kennis en kunde heeft om de interactie tussen materie en antimaterie te observeren?

Is het dan niet zo dat de zeer korte interacties tussen materie en antimaterie waarneembaar is als een kort 'stroompje' van materie naar antimaterie, ofwel de annihilatie, bij supernova's?

Is het dan ook niet zo dat deze beschavingen kunnen zien dat wij met het LHC een constante 'stroom' van interactie tussen materie en anti-materie creëren, in de vorm van annihilatie en zo kunnen concluderen dat hier een intelligente levensvorm aanwezig is met relatief vergevorderde technologie?

Maargoed, ik weet niet of met deze energie al annihilatie plaatsvindt of met welke energie dat wel gebeurd.

Just a thought...

[Reactie gewijzigd door 87Vortex87 op 24 juli 2024 13:29]

[Grauw]

Dus hebben we nou de experimenten waarbij micro-zwarte gaten zouden kunnen ontstaan gehad, en kunnen we mensen die met dat doemscenario op de proppen komen definitief naar het rijk der fabelen verwijzen, of nog niet?

[.oisyn]

Nee, protonen-botsingen op 14TeV zijn nog niet geweest, ze zijn bij de 7 gestopt. Dus er is sowieso nog voer voor doemdenkers. En zelfs als álle experimenten al zijn geweest dan is het nog niet goed, want wellicht zit zo'n micro zwart gat stilletjes in het centrum van de aarde langzaam alle deeltjes op te slokken, en zo steeds groter en groter wordt. En meer van dat soort kolder

[pptw]

Mijn docent elektromagnetisme wist mij te vertellen dat ze een hele lange tijd een verstoring in hun rsultaten zagen maar dat ze er niet achter konden komen waar het probleem lag. 8leek uiteindelijk dat de thalys die tientallen kilometers verderop een magnetisch veld induceerde dat de deeltjes in de LHC deels uit hun baan bracht. Zegt weer iets over de gevoeligheid

[VisionMaster]

Dat probleem hadden ze al bij de voorloper van de LHC, de LEP. Met die oude versneller en/of de experimenten van toen kon je het spoorboekje herleiden

[DJustin]

Waar ik ook wel benieuwd naar ben is hoeveel kg/cm2 er wordt uitgeoefend bij zo'n botsing. Aangezien het met een idiote snelheid gaat, en een super klein oppervlakte moet het toch gigantisch zijn?

Verder vind ik zulke experimenten juist het beste die je kunt doen. Ontdekken van logica, ontdekking van principes, ontdekking van natuurwetten. Wanneer dit duidelijk is kunnen privaat-bedrijven deze bevindingen integreren in hun producten.

Als Airbus er achter komt, wat je moet doen om het gewicht van een vliegtuig op te heffen, zullen zij er veel geld in pompen.
Wanneer je dan al het metaal wat in een vliegtuig is verwerkt gewichtloos kunt maken weegt een vliegtuig straks nog maar 10 ton. (+ gewicht bagage, passagiers)
Dan wordt vliegen over 30 jaar een stuk goedkoper, omdat dan tanks van 50000L voldoende zijn.

[VisionMaster]

De energie is zo groot als een muggen prikje, hooguit. Hier zijn mooie uitlegjes over te vinden op Youtube.

[Luukje01]

ben ik de enige die het opvalt dat midden in het artikel het opeens over 'netwerk capaciteit' gaat?

verder ben ik benieuwd of ze het zwarte gat op kunnen wekken

[lagalas]

ze hebben al zwarte gaten gemaakt maar die verdampen direct weer door Hawking radiatie.

[Verwijderd]

Of door een te lage netwerksnelheid...

[VisionMaster]

LHC OPN stuff: https://twiki.cern.ch/twi...etworkMaps/map-lhcopn.png