'Slimme elektriciteitsnetten zijn kwetsbaar voor hackers'

Hackers zouden met minimale middelen een zogenoemd slim elektriciteitsnetwerk kunnen aanvallen en overnemen. Zij zouden het netwerk kunnen overbelasten en een stroomstoring in het elektriciteitsnet veroorzaken.

Vooral in de Verenigde Staten worden zogenoemde smart grids steeds populairder, maar ook in Nederland en de rest van Europa worden steeds meer slimme elektriciteitsnetten gebouwd. De Nederlandse overheid heeft hiertoe de Stimuleringsregeling duurzame energieproductie, of SDE, op 1 januari 2008 in het leven geroepen teneinde een terugleververgoeding voor particulieren en bedrijven te formaliseren. Particulieren met bijvoorbeeld zonnepanelen op het dak van het huis wekken zelf stroom op en het deel dat niet door het huishouden verbruikt wordt, koopt de energieleverancier op. Een 'slimme meter', voorzien van elektronica en netwerkmogelijkheden, geeft aan het elektriciteitsbedrijf de meterstanden door. Beveiligingsexperts in de VS vrezen echter dat criminelen dergelijke apparaten zouden kunnen hacken en zo voor overlast kunnen zorgen.

De slimme elektriciteitsmeters hebben niet alleen de hardware aan boord om met energieleveranciers te communiceren, maar de apparaten kunnen ook de stroomlevering uitschakelen. Volgens IOActive, een beveiligingsbedrijf, zou een hacker met slechts vijfhonderd dollar aan materiaal en wat kennis van software en elektronica een netwerk van slimme elektriciteitsmeters overnemen. Zo zouden zij de energievoorziening van huizen en bedrijven kunnen uitschakelen of het netwerk dermate ontregelen dat een stroomstoring ontstaat. Vooral in de Verenigde Staten zou een dergelijke stroomstoring zich kunnen uitbreiden naar andere elektriciteitsnetwerken.

De beveiliging van de slimme elektriciteitsmeters is niet het enige punt van zorg. Een aspect dat wellicht belangrijker zal blijken, is de standaardisatie van de apparaten. Niet alleen op het gebied van beveiliging, maar ook aspecten als gegevensuitwisseling en privacy moeten afspraken tussen producenten gemaakt worden die voor samenwerking tussen de slimme elektriciteitsnetten moeten zorgen.

Reacties (71)

[raphidae]

Ik heb al zo'n meter van NUON, die kan het verbruik terugmelden etc. Nu gebruiken ze dat helemaal niet en komt er nog steeds een meteropnemer het verbruik aflezen.

Wat wel grappig is is dat de communicatie gewoon met een IR seriele poort gaat en dat de toegang hiertoe niet beveiligd is. Het is zo makkelijk als een laptop ervoor houden en connecten met 9600/8/n/1 en je kan alles aanpassen. Teruggeleverde energie, verbruikte energie, etc.

Nou heb ik van de fabrikant van de meter (Ampy UK) een volledige handleiding gekregen door te zeggen dat ik een camping heb met van die meters en dat ik ze wil configureren.

Dus ik kan hier lokaal alles aanpassen, maar omdat de communicatie over het elektra-net best speciale apparatuur nodig heeft aan de andere kant en er signaalfilters gebruikt worden zou ik niet kunnen bedenken hoe ik bijvoorbeeld vanaf mij thuis in de meter van de buren zou kunnen komen. Ik denk dat het wel los loopt met de gevaren.

Dingen als de matrixborden langs de snelweg die op een landelijk netwerk zitten worden ook niet regelmatig gehacked, gewoon omdat het een gesloten netwerk is.

[basb]

Er zi 1 foutje in je redenatie, ales iedereen thuis een slimme-stroommeter heeft kan iedereen proberen het netwerk aan te vallen. Er is dan geen sprake meer van een gesloten netwerk. Ding van je buren aanvallen is niet zo interessant, de communicatie met de centrale server daar gaat het om en iedereen met zo' n meter heeft in elk geval een verbinding hiermee, anders wordt het versturen van data erg moeilijk.

Netwerk beschouw je als gesloten, wanneer het ronduit moeilijk is fysiek toegang te krijgen. Wanneer 1.000.000+ huishoudens een aansluiting hebben, noem ik het niet meer gesloten.

[Wouter.S]

Dit gaat natuurlijk met alles zo. Als je meer communicatie hebt tussen twee dingen kan er ook meer misgaan. Dynamische zaken zijn kwetsbaarder, zeker als ze niet goed beveiligt zijn. Maar ik denk niet dat dit beveiligingsrisico opweegt tegen de voordelen die zulke slimme meters hebben. Iedereen zou zonnepanelen moeten plaatsen, hoe groener hoe beter Ze moeten gewoon een goede beveiliging regelen... dan is iedereen tevreden.

Hoe dan ook, zelfs met goede beveiliging, kwaadwilligen kunnen altijd wel schade aanrichten als ze dit echt willen. Je kan gewoon de elektriciteitskabine om de hoek opblazen om het zo te zeggen. Zo zul je ook je het net uit balans brengen. Tegen zo'n acties kan je je gewoonweg niet beschermen.

[Ge Someone]

Juist zonnepaneelbezitters worden benadeeld. Als (zonne)stroom producent heb je het meeste voordeel bij een "ouderwetse" draaischijf-meter. Wat je opwekt wordt dan van je energierekening afgetrokken en dan nog op het hoge dagtarief, incl transport, belasting enz.
Met "slimme" meters kan er een maximum teruglevering en/of een lager bedrag gerekend worden.
Veel mensen, waaronder deConsumentenbond vinden dat deze meter veel te gedetailleerd je verbruik bij houden. zie dit bericht en het Dossier Slimme Ernergiemeter. o.a. dit "De vereniging van Zonnestroomproducenten waarschuwde dat het systeem geen energie bespaart maar juist meer energie verbruikt zodat met het systeem in 7 miljoen huishoudens verplicht sluipverbruik wordt ingevoerd omdat de meters zelf energie verbruiken."
Toevallig wordt het deze week behandeld in de eerste kamer.

[Reactie gewijzigd door Ge Someone op 22 juli 2024 17:18]

[R-O-Y]

Die slimme meters werken juist tegen als je zonnepanelen hebt! Wij hebben thuis 12 zonnepanelen op het dak liggen en hebben gelukkig nog een normale meter. Als de zon schijnt zit je namelijk in het dure dagtarief. Bij ons draait de meter wel eens achteruit als er weinig verbruik is. Dan krijg je gewoon de volle mep terug.

Met zo'n "slimme" meter ziet het apparaat dat je aan het terugleveren bent en stapt dan over op het teruglevertarief. Dat is uiteraard minder dan waar jijzelf de stroom voor kan kopen.

Zonnepanelen hebben zo'n apparaat juist NIET nodig. Integendeel zelfs

[Nijn]

Dat heeft natuurlijk niets met de slimme meter te maken. De slimme meter kan ook gewoon hetzelfde tarief aanhouden voor feed-in. Het verschil is enkel dat de meter jouw en de energiebedrijven de mogelijkheid geeft om na te gaan wat je terug geeft.

Het is een keuze van je energiebedrijf. Je hebt nu een meter die niet apart bijhoud wat je terugleverd. Is hun keuze. Blijkbaar is het niet interessant genoeg om de meter te vervangen. Als zij een nieuwe meter bij je willen installeren is dat aan hun, zeker niet jouw keuze. Als zij hetzelfde bedrag willen geven voor teruggeleverde energie als ze rekenen voor geleverde energie kunnen ze dat gemakkelijk instellen. Binnenkort zul je zowiezo aan de slimme meter moeten. De regering is bezig die dingen in te voeren om de consumenten de mogelijkheid te geven het energieverbruik te analyseren. Het is puur een kwestie van geluk

Het is echter niet verwonderlijk dat energiebedrijven niet hetzelfde willen betalen voor teruggeleverde energie. Ze hebben er namelijk geen macht over wanneer die energie geleverd wordt en wanneer niet. Energie kun je amper opslaan, dus planning en vraag & aanbod afstemmen is heel erg belangrijk. Dan laat ik belastingen nog even buiten beschouwing.

Het komt er eigenlijk op neer dat de rest van Nederland nu het verschil voor jou betaald. Maar persoonlijk doe ik dat graag, ga zo door met zonnepanelen!

[Reactie gewijzigd door Nijn op 22 juli 2024 17:18]

[TD-er]

Het komt er eigenlijk op neer dat de rest van Nederland nu het verschil voor jou betaald. Maar persoonlijk doe ik dat graag, ga zo door met zonnepanelen!

De teruggeleverde energie komt gewoon bij een van je buren op de meter, dus niet de rest van NL moet ervoor betalen, maar alleen je buren die op dat moment meer vragen dan wat de energie-maatschappij hoeft te leveren.
Daarnaast zijn de verliezen over zo'n korte afstand ook nog een stuk kleiner.

[CMG]

Lijkt me grappig voor fitness centers, als ze dan alle machines ook energie laten opwekken kun je er nog geld aan verdienen ook

[Jiffy]

Slimme meters hebben natuurlijk geen bal te maken met zonnepanelen. Als jij zonnepanelen op je dak hebt, gecombineerd met zo'n klassieke en, in de ogen van velen, blijkbaar volkomen verouderde 'domme' elektriciteitsmeter, loopt dat ding gewoon terug als je meer elektriciteit opwekt dan je op dat moment verbruikt. Daar heb je geen communicatie of slimme meter voor nodig.

[Bergen]

Gaat de communicatie ook over het elektriciteitsnet? Of hangen die dingen aan het internet?

[Nijn]

De meters communiceren op 2 mogelijke manieren.
Of ze communiceren via het lichtnet. Dat kan, omdat ze maar heel weinig informatie hoeven te versturen. Daar is de "Netwerk/Internet over het lichtnet" techniek nog net goed voor.

Of ze communiceren via een mobiel netwerk. (GPRS doorgaans). Dat is niet zo duur door het extreem lage dataverbruik. Gebeurt overigens ook wel vaker. Neem bijvoorbeeld de lezers voor de OV-Chipkaart. Veel van die dingen hebben ook een SIM kaart.

De Internet verbinding van de bewoner is veel te instabiel en bied meer kansen om te frauderen. Bovendien wil je je klanten niet verplichten een Internet verbinding te nemen.

[SECURITEH]

Ik geloof aan het internet en dat ze iedere 15 minuten een update met informatie sturen (tenzij ik in de war ben met een ander nieuws bericht wat ik op TV heb gezien).

[digifun]

Niet aan het internet, datatransport door het stroomnet. Wees maar blij ook want anders moest je ook nog als eindconsument voor je datalijn betalen.

[Amanoo]

Tegenwoordig kan een hoop.
Ik heb gewoon internet door het stopcontact.
En het is nog lekker snel ook, ik kan prima online gamen met latency's van 20 ms.
Netwerken door de elektriciteitsleiding is op een of andere manier best te doen.

[Nijn]

Indernet door het stopcontact is mogelijk, maar dan over zeer kleine afstanden. In huizen kun je het mooi toepassen om geen netwerkkabels aan te hoeven leggen. Het Homeplug systeem bestaat bijvoorbeeld al jaren. In wijken is het ook wel is toegepast, maar nooit op grotere schaal. De snelheden worden op die afstanden veels te laag omdat je last hebt van electromagnetische storing.

[Goderic]

Clearwire levert in (bepaalde delen van) België toch internet via het stopcontact. Dus het kan wel op grote schaal.

[ls470]

Clearwire levert internet via radio (een soort voorloper van wimax volgens de verkoper), niet via het stopcontact. In de reklame zeggen ze wel natuurlijk dat de modem alleen maar in't stopcontact gestoken moet worden om te werken

[daft_dutch]

kan zeker op grote afstanden. Staat zelfs in de gerelateerde pagina's
nieuws: 'Breedband via elektriciteitsnet op punt van doorbreken'
(vrijdag 12 mei 2006)

[Reactie gewijzigd door daft_dutch op 22 juli 2024 17:18]

[Anoniem: 46304]

Dat staat nog steeds "op punt van doorbreken". Als er nu alleen nog een oplossing voor de storingen ndie die netwerkzooi op het net zet gevonden kan worden. Da's blijkbaar in de 3 jaar sinds dat artikel nog niet gelukt.

[Ge Someone]

Ze gebruiken GPRS

[DarkForce]

Lijkt mij niet, anders zal het snel afgelopen met de oh zo slimme meters aangezien lang niet ieder gebied lekkere verbinding heeft met een gsm/gprs/umts netwerk. Lijkt mij gewoon dat ze in dit geval communiceren via een wijkcentrale over het electriciteitsnet alle data hier verzameld wordt en enkele keren per dag o.i.d. naar een ander punt wordt gestuurd (leverancier van je electriciteit dus).

[Anoniem: 58690]

Via GPRS kan je de meeste meters gewoon ophangen hoor.
Hier en daar in bijvoorbeeld de grensstreek met Belgie kan je in de problemen komen en Zuid Limburg en de oost grens met Duitsland, maar voor de rest in Nederland lukt het bijna overal.
Soms dan heb je misschien even een punt in een dorp of woonwijk waar het niet lukt, maar dan met een externe antenne kom je ook wel weer veder.
Ik heb al heel wat van deze meters opgehangen.
De PLC varianten zijn ook afhankelijk van de concentrators net als bij internet ADSL/Kabel kan je hier ook niet kilometers overbruggen, dus ook deze meters zijn afhankelijk van afstanden, in een dicht bevolkte stad zou dat geen probleem zijn, maar in een buitengebied is het de vraag.

[Anoniem: 126610]

Mooi, een stukje kippengaas (kooi van Faraday) )en ze mogen dus gewoon weer langskomen om de stand op te nemen. Ik ga hier hoe dan ook niet in mee. Span eerst maar een rechtszaak aan waarbij je aantoont dat je die gegevens van mij nodig hebt om mij een betaald product te kunnen leveren. Als ze de stroom afsluiten span ik die zaak zelf wel aan.

[shirasu88]

Persoonlijk vind ik het installeeren en onderhouden van een meter per huishouden
veel te omslachtig, voordat dit doorgevoerd is zijn we al zo veel verder dat er een grote kans is dat ze al of verouderd of vervangen zijn / moeten worden.

mij lijkt een minder gecentreerde oplossing beter.
bijf: de meetapparatuur niet in de meterkast maar deze koppelen aan de verdeel transformator.

Nu is het probleem natuurlijk dat mijn techniek niet "erbij geprikt" kan worden maar waarschijnlijk om een vervanging gaat van de techniek. wat misschien ook wel goed uit kan pakken (denk aan een transformator met hoger rendement)

toch zie ik ook in dat men kiest voor de makkelijke en goedkope per unit prijs van deze meters tegenover de hoge kosten van een meer gecentraliseerde oplossing.

[mashell]

maar de apparaten kunnen ook de stroomlevering uitschakelen.

Voor welk doel zit die feature er eigenlijk in? Om wanbetalers remote af te sluiten?

Ik ben voor verpreiding van digitale techniek maar na het OV chipkaart debacle vind ik dat we deze smartmeters maar even niet moeten doen. Bovendien wil ik er natuurlijk niet voor betalen, mijn meter voldoet. Ik betaal flinke meterkosten en daarvoor verwacht ik wel een doordacht en veilig produkt.

[EgoVD]

De remote schakelaar zit erin om je zonnepanelen van het het net te kunnen afschakelen als ze aan het net werken.
Nu kunnen ze enkel de weg van elektriciteitscentrale naar het hoogspanningsnet afschakelen. Door de remote schakelaar kunnen ze de panelen ook ervan koppelen.

Voor de veiligheid van de onderhoudsmensen dus

[TaXaN]

Dat zit nu al in je omvormers ingebouwd en is een cruciale voorwaarde om een netgekoppelde installatie te mogen hebben. Als er geen spanning wordt gedetecteerd op je huisnet moet de omvormer zichzelf loskoppelen.

De slimme meter heeft daar helemaal niets mee te maken.

[Amanoo]

Ik vraag me af waarom iemand dat vanuit huis zou willen.
Volgens mij zijn dat alleen de mensen die dus zelf zonnepanelen hebben die zoiets kunnen doen.

[Reactie gewijzigd door Amanoo op 22 juli 2024 17:18]

[Plofkotje]

Niet eens. Als je zonnepanelen hebt en je levert stroom terug aan het netwerk met een analoge meter loopt de meter gewoon terug en hoef je die stroom dus niet eens af te rekenen met het electriciteitsbedrijf. Als je een slimme meter hebt meet hij wat je afneemt en wat je terug levert en ik herrinner me ergens dat electriciteitsbedrijven je dan minder betalen dan wat het je oplevert met een analoge meter.

[TD-er]

Mensen met zonnepanelen willen dat ook helemaal niet.
De ouderwetse draaischijfmeter kan heel goed ongebruikte opbrengst salderen door gewoon achteruit te tellen.
Deze meters zijn duurder, maken onnodig vaak contact met de energie-leverancier, zijn op afstand uit te schakelen, enz.
Voor de SDE heb je ook nog eens een duur en onnodig 'abonnement' nodig om de meter administratief uit te laten lezen.

Het enige voordeel van de SDE-regeling is dat je subsidies krijgt, al weet niemand precies hoeveel. Het enige wat je weet is dat je voor minimaal zo'n 15 jaar vast zit aan die dure meterkosten. Ter indicatie, die meterkosten zijn zo hoog dat de subsidies minder zijn al je 600Wp aan panelen op je dak legt en de SDE-regeling je netto dus geld kost, vergeleken met gewoon alles zelf aanschaffen.
Daarnaast kost de administratieve rompslomp je minstens een paar grijze haren.

[Hamish]

Er is hoop dat de feed-in subsidies nu eindelijk eens goed geregeld gaan worden.
Daar kun je zelf bij helpen:
http://www.insnet.org/feedin/

Ook zijn 2 afleveringen van Tegenlicht interessant voor mensen die iets meer willen weten van de stand van zaken van zonne-energie:

Here comes the sun

[dwilmer]

Volgens IOActive, een beveiligingsbedrijf, zou een hacker met slechts vijfhonderd dollar aan materiaal en wat kennis van software en elektronica een netwerk van slimme elektriciteitsmeters overnemen.

Waarom zou iemand dit willen?
Als je een lokaal stroomnetwerk plat wil leggen, haal je voor een paar tientjes een bijl en sloop je het transformatorhuisje op de hoek. Als je het groter aan wilt pakken, zijn er legio andere mogelijkheden.

Volgens mij is het niet mogelijk om hiermee op grote schaal geld te verdienen, dus why bother? Het is handiger om je te richten op fraude met bijvoorbeeld skimmen, ov-chipkaart, etc...

EDIT:
@reacties: owkee, ik krijg nu een idee van waarom iedereen zoiets wil. Volgende punt:

De slimme elektriciteitsmeters hebben niet alleen de hardware aan boord om met energieleveranciers te communiceren, maar de apparaten kunnen ook de stroomlevering uitschakelen.

Why?

Het is een electriciteitsMETER, geen remote main kill switch dinges (of nu eigenlijk wel). Waarom zit dit erin?

[Reactie gewijzigd door dwilmer op 22 juli 2024 17:18]

[Bloodshot]

Bijlsporen zijn heel makkelijk visueel te constateren als er ergens een deel van het elektriciteitsnet uitvalt. En de kans dat iemand je met een bijl heeft zien lopen en een beschrijving kan doorgeven aan de politie is vele malen groter dat dat je geheel remote en nagenoeg niet te traceren hetzelfde doet.

[DarkForce]

Waarom geld verdienen niet alles draait om geld, er zijn nog tal van andere zaken waar je aan kunt denken. Milieuactivisten, terrorisme etc. etc.

Leg een hele wijk plat en ook telefonie is in sommige gevallen al niet meer mogelijk, als telefonie niet mogelijk is zit je daar met je nutteloze alarm die automatisch security belt...

Er is zoveel meer te bedenken wat dan plotseling ineens aan mogelijkheden vrijkomen, dat hoeft niet eens alleen geld op te leveren maar wel de veiligheid om maar wat te noemen.

Waarom terrorisme? Er zijn genoeg films waarin voorbeelden gegeven worden. Bel een ziekenhuis (of meerdere) en dreig ze je familielid te opereren, doen ze het niet donder je het electiriciteitsnet uit. Leuk die aggregaten maar die redden het ook niet extreem lang.

Sci-Fi komt steeds dichter bij Reality. Nog even!

[Kosty]

Even een voorbeeld (geen idee of het in het echt zo gebeurd, maar dit is ook maar een theorie )

Gegeven : Hacker, Bedrijf A, Bedrijf B

Bedrijf A en B produceren gelijkwaardige producten, die zeer goed in de markt liggen.
De klant wil de grootste hoeveelheid producten afnemen van het bedrijf dat het eerste kan leveren. Bedrijf B huurt daarvoor Hacker in om de productie van Bedrijf A plat te leggen dmv. stroomonderbreking. Hacker maakt winst, Bedrijf B ook want de klant nemt producten bij hun af en zo hebben we ook een markt voor onze hacker !

[Anoniem: 58690]

Ik kan je vertellen dat als je dat doet in transformator huisje aan de 10KV zeide dat je het niet overleeft hoor!

Waarom denk je dat zo'n schakelaar erin zit ? (ik weet het antwood wel).
Je roept het woord al in je orginele reactie.

[Anoniem: 128809]

info: Op initiatief van het ministerie van Economische Zaken is besloten dat alle consumenten (kleinverbruikers) in Nederland slimme meters krijgen. Vanaf 2009 moeten in zes jaar tijd alle bestaande gas- en elektriciteitsmeters in Nederland door slimme meters vervangen worden. Het ministerie heeft bepaald dat de regionale netbeheerders deze uitrol moeten verzorgen.

Dus je legt zo nederland plat

[mor0n]

Ja, met wat extra technische kennis en 500+ euro. Schandalig toch? Waarom niet gewoon oldskool electriciteit leveren! Dit is best wel link.

[Anoniem: 80487]

Maar we gaan wel door met het digitaliseren van _alles_.
Op een gegeven moment gaat er wat mis en kunnen we de reet nog niet vegen na het schijten.
Ik hoop op een formidabele ramp met deze zgn slimme meters zodat ze aan de kant gezet worden.

[dwilmer]

Ik denk dat ik maar een survival-cursusje ga doen, voor de grote digitale crash, wanner de hele wereld een groot Blue Screen of Death wordt... (bij wijze van spreken).

Alles wordt inderdaad gedigitaliseerd.
Het voordeel: je kan overal makkelijk bij.
Het nadeel: IEDEREEN kan overal makkelijk bij.

[Anoniem: 128809]

ik niet kunnen bedenken hoe ik bijvoorbeeld vanaf mij thuis in de meter van de buren zou kunnen komen. Ik denk dat het wel los loopt met de gevaren

Iemand die voor de meter aftap kan zo wie zo de wijk die op het transformatorhuisje zit plat leggen (filter zit in de meter. Wijkserver zit in het transformatorhuisje .signaal gaat niet door de trafo (heb je niet van mij)