Sorry maar die redenering snijdt geen hout. Elk sterk merk bindt zijn klanten, dat wordt in de marketing wel "
monopolistische concurrentie" genoemd. Dat is gewoon toegestaan, en is geen echt monopolie. Waarom wordt het woord monopolistisch hier dan gebruikt? Omdat een sterk merk in staat is om een hogere prijs te vragen voor een product. Hij kan een premium prijs vragen en dus in beperkte mate zijn prijs zetten. Maar daarachter staat meteen concurrentie want zo een bedrijf concurreert nog steeds met andere merken en is wel degelijk gevoelig voor de prijs van andere producten.
Apple is nu typsich een voorbeeld van een heel sterk merk. Andere merken zijn veel minder in staat om hun klanten te binden. Samsung is een goede tweede. Samsung doet ook zijn best om zijn producten te binden aan assocoires waar mogelijk, maar kan dat veel minder. Wel kan Samsung een meerprijs vragen, maar als de prijsverschillen te groot worden met bijv. Chinese merken dan voelt zij dit ook in de verkopen. Ook Apple merkt dat ze op de grens ligt wat prijs. Het is natuurlijk de kunst om de goede prijs te zoeken.
Wat is een monopolist? Een monopolist is een prijszetter. Een bedrijf die niet op prijs hoeft te concurreren en zijn prijs zodanig kan zetten dat hij maximale winst haalt. En monopolist doet dat door de concurrentie vergaand uit te schakelen en niet toe te staan dat er andere aanbieders op de markt komen. Dat is een belangrijk aspect van monopolisme.
Microsoft schakelde bijvoorbeeld de concurrentie uit door gratis zijn browser mee te leveren met zijn besturingssysteem. In die situatie gaat niemand nog een betaalde versie van de concurrent installeren en daarmee maakte Microsoft de concurrentie kapot. Dat kon Microsoft door haar macht over het besturingssysteem dat zelf ook weer de markt overheerste.
Op de markt van smartphones is Apple in de verste verte geen monopolist. Noch op het gebied van besturingssystemen (alleen zij zelf gebruikt IOS) noch op het gebied van hardware. Op het gebied van besturingssystemen is Google een monopolist, alleen verkiest zij ervoor om het product gratis te maken om de markt te domineren om haar advertentiebedrijf en gegevenshandel en andere producten te dominant te houden. Een beetje hetzelfde als MS die de browser gratis maakt om haar macht andere vlakken te ondersteunen.
Ook als het om haar macht op de hardware markt gaat is Apple absoluut geen monopolist. Apple doet ook absoluut helemaal niets om de concurrentie uit te schakelen of te verhinderen dat er nieuwe toetreders op haar markten verschijnen. Apple is eigenlijk een voorbeeld van hoe je willen dat bedrijven concurreren op een markt, namelijk door de kracht van hun product, niet door allerlei concurrentie beperkende maatregelen.
Dat merkproducten je proberen te binden aan hun andere producten is geen probleem zolang zo een product de concurrentie maar niet beperkt. Dat heeft een bedrijf als Intel wel gedaan bijvoorbeeld door fabrikanten en afnemers allerlei extra kortingen te geven als ze geen AMD voerden. Die kortingen konden ze niet weigeren zonder ernstige aantasting van hun concurrentie positie. Dat zijn nou typisch concurrentiebeperkende maatregelen.
Eigenlijk vind ik het voortdurend opkopen van kleine veel belovende bedrijven door Google en Facebook ook concurrentie beperkende maatregelen. Zo voorkomen ze dat er concurrentie op de markt komt. Helaas is de EU de vrije markt helemaal niet toegedaan. Ze staat juist toe dat markten in oligipolies (enkele aanbieders of vragers) veranderen die in praktijk als een monopolie werken en gezamelijk de prijs gaan zetten. Het meest schandalig vind ik wel dat als daardoor kleine aanbieders zich niet meer kunnen handhaven, de EU de grote niet opbreekt, maar zegt dat de kleine zich maar over moeten laten nemen.
We willen goed begrijpen dat neo-liberalisme (eigenlijk alles waar neo- of nieuw voor staat is nep) geen liberalisme is. Iiberalisme staat voor "de vrije markt". Dat is niet een markt waar de overheid alles overlaat aan de bedrijven, zoals velen denken. Nee, dat is juist een markt waarin de overheid afdwingt dat er steeds voldoende aanbieders en vragers zijn om te zorgen dat er prijsconcurrentie is en scherpe prijzen tot stand komen. Dat vereist juist actieve overheidsbemoeienis (dit heet "regulering" van markten) en is een van de redenen dat in de VS méér ambtenaren waren. In de VS lagen daardoor de prijzen gemiddeld 25-40% lager. Onder Bush en Trump is men de markten steeds verder gaan dereguleren, wat een slechte zaak is. Men komt daar mee weg door het voor te stellen dat een vrije markt een markt is die je vrij laat.
Dezelfde verkeerde voorstelling heeft men hier in nederland gebruikt om alle overheidsbedrijven te privatiseren. We geven het over aan de "vrije markt". Hoeveel bedrijven rijden er nu over ons spoor in de vrije markt? Precies: één. Waar verscheidenheid in aanbod was zoals scholen en ziekenhuizen is dit door fusies razendsnel verkleint en zitten we nu megascholen en ziekenhuizen met enorm dure overhead waarin de top zich verrijkt op kosten van de burger.
Dus goed onthouden:
Een monopolist pak je aan als hij de concurrentie vermindert of laag houdt. Dat is het enige criterium.
Overigens kan een monopolist ook aan de vraagkant ontstaan. Zo dwingen supermarktketens boeren om tegen afbraakprijzen aan ze te leveren. Daarmee verarmen ze niet alleen een groot aantal aanbieders het leidt ook weer tot dieronterende toestanden en kaalslag in de natuur door de exreme efficientie waar ze boeren toe dwingen. DIe moeten wel om te overleven.
Er zijn eigenlijk maar twee goede oplossingen om te zorgen dat er voldoende breed aanbod tot stand komt van voldoende kwaliteit en tegen redelijke prijzen.
Of je laat de overheid het produceren. Die hoeft geen winst te maken en kan het produceren tegen kostprijs. Eventuele winsten vloeien direct in de staatskas en maken weer lagere belastingen mogelijk. De overheid kan zo ook goede, maar lager betaalde banen scheppen en in tijden van recessie mensen aan het werk kan houden, wat veel beter is dan uitkeringen aan werkelozen.
Inefficientie bij de overheid is geen probleem omdat meer werkgelegenheid minder uitkeringen betekent en dat is maatschappelijk altijd goedkoper. De overheid kan bovendien lager betalen door meer zekerheid te bieden, en dat bevordert ook weer dat in tijden van hoogconjunctuur mensen weer overstappen naar het bedrijfsleven omdat er dan krapte op de arbeidsmarkt en loonstijging bij de bedrijven optreedt. (Tenzij je eindeloos goedkope migranten binnenhaalt).
De andere is dus de vrije markt, die eigenlijk de markt van "volledige mededinging" heet. Vrij is die markt in de zin dat aanbieders en vragers vrij kunnen toetreden. Verder moet zo een markt liefst transparant zijn en de producten homogeen. Omdat de vrije markt zorgt voor scherpe prijzen zorgt het ook voor de laagste winstgevendheid voor bedrijven. Wel maakt het bedrijven erg concurrerend op internationale markten als ze veel effiecienter kunnen produceren. Het worden als het ware goed getrainde vechters zonder een grammetje vet.
De Smartphone markt is nu juist een markt die je heel vrij kan noemen. Kijk bijvoorbeeld maar eens hoe Chinese nieuwkomers de markt betreden en zorgen voor fors lagere prijzen. Worden ze daarbij ook maar een haar in de weg gelegd door Apple? Absoluut niet.
Neoliberalisme bestijdt zowel de overheidsmonopies als de vrije markt en is een gevaar voor een welvarende samenleving. Onze partijen en de EU hebben het neoliberalisme omarmt. Dat is een logisch gevolg van de particratie waarop onze systemen zijn gebaseerd. Wij worden geregeerd door belangengroepen, met name het grote geld. De partijen waarvan de leden in topposities in verschillende sectoren van de economie zitten, dienen die leden. Die verrijken zichzelf steeds verder met topinkomens, bonussen, oprotpremies, onkostenvergoedingen enz.
En dat lukt het best door alles te laten privatiseren en fuseren. Zo hebben de Europese bankiers nu bedacht, dat om hun salarisssen van een slordige paar miljoen te laten stijgen tot tientallen miljoenen zoals in de VS, ze de Europese banken moeten laten fuseren. Niet alleen de CEO verdient dan velen malen meer maar ook de bestuurslagen onder hem. Dat wordt weer gerechtvaardigd door op uitvoerend niveau de werkgelegenheid flink af te breken. Het leidt tot de alsmaar schevere verdeling tot arm en rijk die wij zien.
Maar wat de EU hier aan het doen is, is een goed competitief bedrijf te verdacht maken voor haar succes. Daar spelen natuurlijk andere belangen een rol. De banken hebben enorme invloed op het EU-beleid en die vinden het niet prettig als de Apple zelf de betaling afhandelt. Maar dat is juist extra competitie op hun markt! Maar laat de EU nu niet erg van competitie houden. In het old-boys-netwerk is het motto: Waarom met elkaar vechten als de ene hand ook de andere hand kan wassen?. Ze noemen dat "compromis-bereidheid".
Maar die instelling staat nu juist haaks op een politiek systeem als particratie dat alleen goed functioneert als alle belangengroepen goed vertegenwoordigd zijn (ook het werkende volk) en fel hun eigen belang verdedigen. Het staat ook haaks op een economisch systeem waarin redelijke prijzen tot stand komen door scherpe prijsconcurtentie. Ofwel men belijdt de waarden slechts met de mond maar doet ondertussen het tegendeel.
Dat is logisch, allemaal streven de machthebbers naar maximalisatie van hun eigen winst. Dat bereik je door samenwerking niet door concurrentie. Deze degeneratie die vanzelf optreedt in markten en politieke systemen wordt wel "
de ijzeren wet van de oligarchie" genoemd. Zowel democratiën als alleenheerschappij ontaardt vanzelf een oligarchie waarin grote belanghebbenden gaan samenwerken om de de dienst uit te maken.
oligarchieIn een oligarchische regeringsvorm is de rechtsgeldigheid van de wetten gebaseerd op het goeddunken (groepswillekeur) van deze gesloten elite. Het is een van de vijf staatsvormen beschreven door Plato, die de oligarchie identificeert als de 'slechte' variant van aristocratie omdat de oligarchie uitsluitend de bevoordeling van de eigen klasse voor ogen heeft.
[
P.S.: Ik heb zelf nog nooit een Apple product gekocht of gebruikt, omdat mijn behoeften op mobiel gebied te gering zijn om daar veel geld in te investeren, het gaat mij puur om het principe helder te stellen, want er is veel vewarring over wat een "vrije markt" en een "monopolie" is]
[Reactie gewijzigd door Elefant op 11 april 2019 18:11]