'Beschikbaarheid 5g staat onder druk door leemtes in glasvezelnetwerken'

De Fiber Carrier Association, een brancheorganisatie voor glasvezelbedrijven, waarschuwt dat de uitrol van 5g in Nederland kan stagneren doordat de investeringen in de uit glas bestaande core- en backbone-netwerken onvoldoende zijn.

Andrew van der Haar, de directeur van brancheorganisatie FCA, merkt op dat de aanleg van glasvezel voor huishoudens weer in de lift zit, maar tegelijkertijd maakt hij zich zorgen over de verspreiding van glasvezel voor 5g-verbindingen: "Daar waar nu glasvezel wordt of uitgerold gaat worden, gaat het voornamelijk om huishoudens. Als we straks volop profijt willen hebben van 5g, zal tot in elke uithoek van Nederland glasvezel moeten liggen".

In een onderliggend rapport wijst de FCA op een scheiding die volgens de organisatie aan het ontstaan is tussen de aanleg voor huishoudens en bedrijven enerzijds, en de aanleg van de core- en backbone-netwerken anderzijds. Deze corenetwerken, die de onderlinge connectiviteit tussen de netwerken, internetexchanges en datacenters faciliteren, zijn in feite te beschouwen als de 'slagaders' van de digitale infrastructuur.

Van der Haar vindt dat de marktwerking onvoldoende leidt tot de aanleg van glasvezelkabels die nodig zijn voor 5g. "Het is mooi dat er flink wordt geïnvesteerd in glasvezel voor huishoudens, dat juichen we toe. Maar wij voorzien dat puur op basis van marktwerking niet op tijd overal glasvezel ligt voor 5g. Dat is niet alleen vervelend voor consumenten, maar juist ook voor het bedrijfsleven, omdat bijvoorbeeld de mogelijkheden van iot niet overal kunnen worden benut. Op die manier dreigt een verdere economische tweedeling, die bijvoorbeeld nu ook al bestaat doordat bedrijven in buitengebieden geen beschikking hebben over snel internet."

De directeur van de FCA ziet op dit punt een rol voor de overheid: "De frequenties voor 5g worden over niet al te lange tijd geveild. Een mogelijke oplossing is bijvoorbeeld om de baten van de frequentieveilingen voor 5g ten goede te laten komen aan de aanleg voorzieningen die naast de zendmasten nodig zijn om 5g ten volle te kunnen benutten."

Ook al is de brancheorganisatie blij dat de aanleg van glasvezel voor huishoudens en bedrijven weer in de lift zit, Van der Haar ziet nog altijd problemen bij de aanleg van glasvezel in verstedelijkte gebieden en historische stadskernen. Volgens hem hebben de daar bestaande netwerken onvoldoende capaciteit voor 5g en zal daar dus ook glasvezel de grond in moeten, ondanks de dichte bebouwing. De FCA roept staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat dan ook op 'verder te kijken dan louter de benodigde frequenties en de aanpalende infrastructuren voldoende aandacht te geven'.

Het is overigens niet de eerste keer dat de Fiber Carrier Association de overheid oproept om in actie te komen. In november 2017 deden verschillende brancheverenigingen, waaronder de FCA, een oproep aan de overheid om de aanleg van glasvezel flink te versnellen. Daarbij werd ook al het risico van economische stagnering en de oprukkende 5g-netwerken genoemd. De organisaties stelden toen onder meer dat de overheid een faciliterende rol op zich moest nemen om obstakels voor de aanleg van glasvezel weg te nemen.

Tweakers schreef eerder een achtergrond over de glasvezelaanleg in Nederland, waarin de Eindhovense hoogleraar telecommunicatie Ton Koonen het belang van glasvezel voor 5g ook al onderstreepte. Hij gaf aan dat we straks bij 5g veel grotere aantallen van relatief kleine radiocellen krijgen, in tegenstelling tot de grote cellen die nu nog bij 3g en 4g in gebruik zijn. En die kleinere cellen moeten allemaal op het grote glasvezelbackbone worden aangesloten. "Daar zal straks ook heel veel glasvezel voor nodig zijn", zei Koonen.

©ANP / Koen Suyk

Reacties (76)

[ThaStealth]

Wat ik me afvraag, hoe groot is de vraag naar 5G nu echt? Tuurlijk moeten we investeren en vooruit gaan met techniek, en een snellere verbinding is altijd fijner. Maar zelf heb ik niet het gevoel van "goh, had ik maar 5G, dan was Tweakers nog wat sneller geladen". Er zijn nu wel een paar cases te vinden (buitengebieden waar bekabeld gaan te duur is).

Misschien ben ik wel te kortzichtig, maar ik zie de roep dat we allemaal 5G moeten hebben voornamelijk komen van organisaties die er ook profijt van hebben (Nokia/Ericsson/Huawei/Cisco) en nu weer een brancheorganisatie voor glasvezelbedrijven die roept dat we meer van hun product (glasvezel) nodig hebben omdat we anders in de problemen komen.

Zou hetzelfde zijn als een zonnepanelenboer gaat roepen dat we meer zonnepanelen moeten installeren omdat we anders de klimaatdoelen niet halen.... Of een waterbedrijf wat roept dat we toch echt 3x per dag moeten douchen omdat we anders vies zijn.

[terradrone]

Een veelgemaakte denkfout is dat 5g alleen maar om snelheid = bandbreedte zou gaan. Een groot voordeel van 5g techniek is bijvoorbeel de (nog in ontwikkeling zijnde) dynamisch directionele zendtechniek, waarbij er dynamische "straalverbindingen tussen 5g apparaat en mast bestaan. Dit maakt dat er veel stabielere verbindingen komen , veel meer beschikbare bandbreedte op plaatsen waar je anders niet of weinig "bereik" zou hebben. En dit is dan nog maar één aspect van 5g. Het is een techniek portfolio die de gehele communicatie techniek naar een nieuwe "generatie" tilt, met, zoals gezegd, niet enkel hogere snelheid als upgrade, maar ook dekking en latency.

Die dynamische straalverbindingen worden nu al in simpelere vorm gebruikt voor de hoogfrequent links tussen de masten. Op afstand lijkt het alsof de "koektrommels" (lees straalantennes) stil hangen, maar op die hoogte hangen ze te vibreren in de wind. Door meerdere mini antennes naast elkaar te plaatsen in de "koektrommel" en deze snel in en uit te schakelen naargelang de antenne beweegt kan er toch een zeer stabiele link opgebouwd worden, zelfs op zeer hoge frequenties. Zulke technieken gaan hun weg vinden in microscopisch kleine 5g antenne arrays in mobiele telefoons.

[Mushroomician]

Optische beeldstabilisatie in antennearrays voor hoogfrequente straling. Super vet.

[Stoney3K]

Dat is geen optische beeldstabilisatie: De antennes zelf verschuiven fysiek niet ten opzichte van de 'koektrommel', maar in de koektrommel zitten een hoop mini-antennes die afhankelijk van de richting van de straalverbinding, elektrisch vertraagd of vervroegd worden ten opzichte van elkaar. Door de fase van de antennes onderling te verschuiven, wordt ook de afstralingshoek van de hele antenne beïnvloed, want de afstraling is het sterkste wanneer de uitgestraalde golven in fase lopen en één golffront vormen.

Je kan het heel simpel zien als een soort hefboom-effect: Heb je 3 antennes op een rijtje en vertraag je de meest linker ten opzichte van de middelste, terwijl je de rechter vervroegt, dan 'kantelt' het golffront een bepaalde richting uit, en de afstralingsrichting staat haaks op dat golffront.

Die 'phased array' techniek is iets wat al erg lang bekend is uit de radar, en het voordeel is dat het erg makkelijk te sturen valt met halfgeleidertechniek. De meeste WiFi routers passen het ook toe om de antennes te bundelen.

[Durandal]

Hoe doet je telefoon dit dan met 1 antenne? of is het unidirectioneel alleen vanuit de mast?

[Stoney3K]

Het lijkt misschien alsof je telefoon 1 antenne heeft, maar dat kunnen goed meerdere antennes op een print zijn met verschillende radio zend/ontvangers op één chip.

Net zoals die 'koektrommel' er uit ziet alsof het één antenne is maar het in werkelijkheid meerdere antennes zijn in een enkel huisje.

[Knetterkaars]

In een trommel zitten ontzettend veel kleine antennes die ieder afzonderlijk beschikken over een eigen zender. Dat noemen we geintegreerde actieve antenne array systemen. In elke "koektrommel" zitten dus ontzettend veel zenders. In tegenstelling tot huidige netwerken hangen de zenders dus in de mast en staan ze dus niet langer meer op de grond. Dergelijke geïntegreerde units zijn minder storingsgevoelig door de afwezigheid van de vele kabels, kabelconnectoren etc. zoals die nu nog worden toegepast bij 4G/3G/2G, daar zie je veel dikke zwarte kabels in de mast naar boven gaan en boven in de mast hangt vervolgens een koppelbalk en wat niet meer.
Omdat elke antenne zijn eigen zender heeft, kan elke antenne zeer direct en dus nauwkeurig worden aangestuurd. Een koektrommel kan nu tegelijkertijd meerdere bundels maken, per stuk verschillend van kenmerk (breed, smal, veel power, minder power, onderling verschillend van hoek enz). Dit zorgt ervoor dat een mast veel nauwkeuriger informatie naar een mobiel toestel kan sturen. Nu wordt ineens mogelijk dat 2 toestelen die bij elkaar in de buurt vertoeven, op dezelfde frequentie in hetzelfde tijdslot worden benaderd, waar beide toestellen voorheen nog op elkaar moesten wachten.
Men ziet de voordelen van 5G nog niet in, omdat men (consumentenpubliek) ervan uitgaat dat het om snelheidswinst gaat. Maar dat is beslist niet het paradepaartje van 5G. Ja, 5G haalt hogere snelheden. Je kunt straks draadloos dezelfde snelheden halen via het 5G netwerk dan nu met je thuisglasvezelnetwerk bv, dus ook als je achteraf woont zonder moderne vaste aansluiting. Maar vooral: veel lagere vertraging (latency) van het signaal waardoor nieuwe toepassingsmogelijkheden ontstaan waarbij directe reactie van groot belang is (denk aan de besturing van autonome voer/vaartuigen, medische ingrepen op afstand, verkopen van aandelen etc.) 5G biedt ook capaciteitsvoordelen, daarmee bedoel ik niet hogere snelheid of meer data per gebruiker, maar de mogelijkheid om zeer veel gebruikers op een klein oppervlak te kunnen bedienen. Dat is bv handig bij IOT (Internet of Things). Edit: En door de verbeterde antennetechniek wordt het ook eenvoudiger om een betere dekking te halen op plaatsen waar het nu bv onmogelijk is om daarvoor een bouwvergunning voor een mast te krijgen. Een antenne werkt omgekeerd precies hetzelfde (dus voor ontvangst i.p.v. zenden gelden dezelfde karakteristieken). Lang verhaal aan het worden, goed weekend, joejoe.

[Reactie gewijzigd door Knetterkaars op 23 juli 2024 00:22]

[MonkeyJohn]

Had je dat gevoel wel dan zo vlak voor de overgang van 3g naar 4g dan?
Was dat ook per se nodig op dat moment of was het ook gewoon iets wat gebeurde, al dan niet ge-pushed door de telecom bedrijven.

[ThaStealth]

Ja, toen ik 3G had en in mijn omgeving iemand 4G liet zien had ik wel het gevoel dat het een flink stap vooruit was (56k6 -> Kabel achtig). 5G heb ik nog niet gezien (alleen theorie) dus het kan zijn dat ik hetzelfde gevoel heb als ik het om me heen zie.

Maar 3G->4G was ook in een tijd dat mobiel internet booming was en veel sites (Tweakers bijvoorbeeld) afscheid namen van hun iOS/Android app en web only gingen met een responsive website. Hierdoor is het wow effect misschien versterkt.

[batjes]

3g had daadwerkelijk zijn beperkingen.

De bandbreedte was beperkt naar gebruikers toe, maar erger: De bandbreedte was enorm beperkt aan de providers kant. Die konden niet het hele land die internet bundels geven op hun 3g capaciteit. Naast dat het aantal gebruikers per mast dusdanig laag was, dat het een godsvermogen zou kosten om te zorgen dat iedereen uberhaupt tegelijk gebruik konden maken van het 3g internet. Boven op deze beperkingen had je ook nog te maken met een -in verhouding- enorme latency.

4g heeft veel van de bottlenecks van 3g weggewerkt en enorm veel capaciteit toegevoegd aan het draadloze netwerk.

Die stap gaat naar 5g een stuk minder zijn, gezien 5g in feite een upgrade op 4g is en daarop uitbreidt.

De noodzaak is daar gewoon een stuk minder, maar men wilt wel zo snel mogelijk over naar 5g, omdat het voor lange tijd de markt kan voorzien waar 4g nu te kort komt.

Voor de consument maakt de stap naar 5g eigenlijk geen bal uit. Voor de samenleving zelf is deze stap misschien belangrijker dan alle stappen die hiervoor zijn gezet met uitzondering van misschien GPRS. Deels omdat de samenleving dan klaarstomen voor de aankomende automatisering 'revolutie'

[Kopje_Koffie]

Het is al weer even geleden dat er nog geen 4g was, maar toen ervaarde ik op drukke plekken (grote stations, festivals) regelmatig dat 3g gewoon verzadigt was: De vertrektijden van de treinen opzoeken ging toen simpelweg niet (of heel erg langzaam). Uiteindelijk zal 4g ook wel vollopen zonder technologische vooruitgang en er zullen altijd nieuwe toepassingen bij komen die wel behoefte hebben aan grotere hoeveelheden data (al is het maar om een beveiligingscamera te laten streamen op een plek waar geen bedrade verbinding is/wifi).

[twkr18526]

Hoe zit dat met partijen als KPN die Reggefiber opkoopt en vervolgens glasvezel stop zet. Of is dit een geval van een andere orde?

[Da_Teach]

Groot verschil tussen 3g en 4g is dat 3g niet snel genoeg was voor streaming video. Het was vaak al niet eens voldoende voor streaming audio (op beetje normale kwaliteit).

4g was eigenlijk al nodig toen het er kwam, het maakte het gat tussen vaste internet verbindingen en mobiele internet verbindingen veel kleiner (voor de gemiddelde nederlander nihil). En het maakte (toen al) veel meer mogelijk. Dit is nog steeds niet veranderd.

Ik zie momenteel dan ook geen use case voor een consumenten 5g abonnement. Waarom heb je meer snelheid nodig dan een vaste internet lijn?

[Stoney3K]

Ik zie momenteel dan ook geen use case voor een consumenten 5g abonnement. Waarom heb je meer snelheid nodig dan een vaste internet lijn?

Simpele inkopper: Om de vaste internetlijn te vervangen.

Een 5G modem aan de muur thuis, of in de laptop onderweg naar mijn werk, zou ik best wel voor te vangen zijn.

Mobiel internet is voor meer dingen dan alleen mobieltjes.

[xbeam]

Nee wordt lastig,

Je hebt mobile heeft geen eigen ip address je duizende op zelfde SBC (hele grote thuis router om alle apparaten te laten werken met 1 ip address) en om er voor zorgen de website/diensten even op pauzen staan als je van mast wisselt anders krijg je steeds de melding verbinding verbroken)

Geen eigen ipop geeft probleem als je bevoordeeld van buitenaf en je eigen Nas wil benaderen ook kan je geen vpn naar huis opzetten en zijn nog wel dat diensten die niet werken.

Wat je als tweaker wel graag wil.

Plus dat een groot deel van 5g gebaseerd is dat de provider gebruikt maakt van prive WiFi verbindingen het zo genoemde data offloaden over WiFi.
Voic over WiFi is daar een voorbeeld van. Je betaald voor het gebruik van de mast maar eigen gebruik je eigen op de public WiFi om interneren en bellen.

[Reactie gewijzigd door xbeam op 23 juli 2024 00:22]

[icecreamfarmer]

Ja, 3g had enorme latency en was overvol en lag er daarom vaak uit.
Sinds ik 4g heb is dat allemaal weg en wordt 3g echt als verouderd ervaren.

[Melkunie]

Zonder iets over de technieken te weten, heb ik altijd het idee gehad dat de stap van 3G naar 4G inderdaad vooral gericht was op een grote snelheidstoename.
Van 4G naar 5G gaat het geloof ik meer om de ruimte op het netwerk dan om een hogere topsnelheid (ook al is die natuurlijk zeker mogelijk).

Zit er iemand hier in de materie die daar wat meer over kan zeggen?

[Engineer Stewie]

Het gaat om alles.
In eerste fase wordt er gemikt op meer capaciteit algemeen en meer snelheid per user. Dit door de bestaande 4G masten uit te breidden met 5G en er een aantal bij te zetten en deze te verbinden met een evolved packet core (zie het als 4.5G).
Later zal er een 5G core komen om alle functies (low latency etc) aan te bieden.

[DeComponeur]

Met 4g+ is al een nieuwe techniek ingezet, die met 5g tot volle wasdom kan komen.
Daarvoor zijn meerdere frequenties tegelijkertijd nodig en aangezien daarin ook hoge frequenties geïmplementeerd worden die fragieler en minder stabiele/sterk zijn komen er meer masten.

Het antwoord op de vraag van@ThaStealth of de vraag naar 5g er wel is, is eenvoudig te beantwoorden met Ja 5g is veel meer dan alleen snel internet op je mobiel, het is een compleet nieuwe techniek.
Hier een carrier aggregation filmpje met (ietwat summiere) uitleg dat duidelijk maakt waar we naar toe gaan... als we dat willen, alles is relatief

[fastbikkel]

Er is commercieel belang bij, de bedrijven willen het slijten. En daarnaast zullen er vast wel mensen zijn die dit graag zien komen.
Het is natuurlijk niet zo dat ons leven ineens een drama wordt als we 5G niet kunnen verkrijgen.
Sterker nog, al zouden de oudere trage versies verdwijnen dan draait de wereld ook wel aardig door.
Er zijn ook mensen, inclusief mezelf, die dit helemaal niet met open armen ontvangen.
Maar ik kom er niet onderuit.

[computerjunky]

enige manier waarop ik persoonlijk zelf 5g interresant vind is de 700 mhz ban in combinatie met de low power mode.
Ik gebruik nog altijd 2g puur omdat het heel veel standby tijd oplevert en snel genoeg is voor whatsappen onderweg. verder heb ik overal wifi.
Meet snelheid heb ik niet nodig meer accuduur is altijd een plus zeker sinds ze 2g of stop zetten of naar de 1800/1900 mhz band hebben verbannen voor de slurpende 4g.

[01--Rolf--01]

En zijn in IOT devices te krijgen die je in slaap stand zet bv 10 uur dan bijna geen stroom gebruiken. Bij wake up laat je ze GPS positie bepalen en versturen en dan gaat ie weer in slaap stand. Jij wil zoiet voor je telefoon. 1x per uur aan kijken of er berichten zijn en weer uit. Dan kun je misschien wel 1 jaar vooruit.

[computerjunky]

Nee dat zeg ik helemaal niet. Er zijn verschillende mogelijkheden met 5g 1 daarvan is een low power mode en die zie ik wel zitten.
Dan krijg je dus wel direct je berichten het verbruikt allen minder.

[01--Rolf--01]

Je zou ook 60 sec kunnen gaan "slapen". Kun je toch je berichtje krijgen en gaat misschien je tel 5x zo lang mee.

[janbaarda]

Voor dit soort IoT devices heb je geen 5G nodig. Je kan volstaan met een LoRaWan verbinding. Kost weinig, verbruikt weinig en heeft en behoorlijk groot bereik.

[01--Rolf--01]

Tot dat we bv 10.000.000 devices hebben

[janbaarda]

Ha, dan heb je een slordige 84.000 gateways nodig LoRaWan heeft inderdaad talloze beperkingen (zie: https://www.thethingsnetw.../lorawan/limitations.html) Toch zijn er ook vele nuttige toepassingen waarbij 5G een overkill zou zijn:

• agrarische metingen - temperatuur, vochtigheid
• beveiliging - inbraakdetectie
• enz.

Vooral geschikt voor lage gegevensdichtheid en waar latency geen probleem is.

[01--Rolf--01]

Ja zie zeker toepassingen voor LoRa vraag me alleen af als bv iedreen op alle deuren sensoren hangt. Loopt het netwerk dan vol of wat gebeurd er. Kortom ga je dan berichten missen zeg maar.....dr is geen ack. Dacht ik van het bericht dus voor beveiliging niet bruikbaar

[tERRiON]

Het lijkt me een complex samenspel tussen "vraag creëert aanbod' en "aanbod creëert vraag". Hele volksstammen riepen voorheen dat de introductie van 4G overbodig was en 3G was voldoende. Nog daarvoor was zelfs 3G overkill. "Wat moet je met al die capaciteit?"

Ondertussen zijn we weer wat jaren verder, loopt een groot deel van diezelfde volkstammen gretig te streamen, facebooken en te snappen en zijn de reacties ongewoon hard als de verbinding even wat trager is en de dagelijkse soap daardoor stotterend en in halve kwaliteit wordt weergegeven.

Het zou zomaar kunnen dat je jezelf nog even flink achter de oren gaat krabben als je jouw reactie over een jaar of 10 terugleest. Stuur tegen die tijd even een DM hoe je er dan over denkt... ;-)

[Crazy Harry]

Ik vraag me ook af waarom er allerlei onzin bijgehaald wordt waarvoor het nodig zou zijn.
Nu wordt er in dit artikel bijvoorbeeld iot genoemd terwijl het daar helemaal niet voor nodig is en zelfs al andere technieken die veel geschikter zijn voor bestaan.
Eerder is VR en 4K video al in verband met 5G genoemd, dingen die mobiel voor het grootste deel onnodig zijn.

Ik ben helemaal voor technologische vooruitgang, en er zitten goede aspecten aan 5G maar 5G wordt me teveel doorgedrukt, en niet met de juiste redenen.

[Reactie gewijzigd door Crazy Harry op 23 juli 2024 00:22]

[Sixie]

voor consument, ik denk er is nog niet een groot vraag naar 5G, wat wel grote vraag aan 5G is IoT stuff....
maar ik weet niet of dit voldoende is om het netwerk in groot percentage overbelasten

[BarôZZa]

Aardig kortzichtig inderdaad. Tweakers laden ging al prima op 3G, want het is grotendeels tekst. Het hele punt van 5G is dat het nieuwe zaken mogelijk maakt. Bij 4G had je dezelfde opmerkingen: 3G is toch prima zat? Inmiddels streamt iedereen muziek en video.

5G zou het punt moeten zijn waarbij mobiel internet bijna net zo goed zal moeten werken als een vaste verbinding. Vooral de latency wordt minder, waardoor er meer realtime toepassingen mogelijk zijn. Denk aan online gamen, drone videostream in hoge kwaliteit doorsturen, zelf-rijdende auto's, geheel remote werken waarbij je het beeld van een computer doorstuurt naar je mobiele apparaat, augmented reality toepassingen, virtual reality streamen etc etc. En dat zijn een paar dingen die ik nu ter plekke bedenk, er zullen ongetwijfeld bedrijven staan te trappelen tot ze eindelijk hun innovatieve ideeën kunnen realiseren.

[Reactie gewijzigd door BarôZZa op 22 juli 2024 21:14]

[Erasmo]

5G is veel groter dan alleen sneller, er zit bv. ook een lowpower vervanger voor 2G in voor apparaten die niet zoveel data hoeven te versturen maar wel zuinig moeten zijn met de batterij. In aflevering 1 van de Tweakers podcast wordt het aardig goed uitgelegd: geek: Tweakers Podcast - Aflevering 1: 5g, Elon Musk en een 3d-printer uit W...

[Luinwethion]

Het doel is dat apparaten die nu allemaal (alleen) wifi hebben, straks ook op 5G gaan draaien, wat, als je mij vraagt, geen slechte ontwikkeling is, maar is iets voor andere discussie.

5G wordt verkocht als sneller gewoon omdat snelheid leuk voor de marketing is, maar staat veel meer achter 5G dan alleen snelheid.

Gaat veel meer over capaciteit, lagere ping en stabieler verbinding voor allerijl toepassingen, straks als je smartwatch, smartphone, laptop, tablet, TV, o.a., allemaal via 5G verbonden zijn heb je die capaciteit nodig, verder voor geavanceerde M2M toepassingen zoals zelfrijdende auto's, drones, heb je een netwerk die snel en betrouwbaar is nodig .

Trouwens te kort aan de backbone van de Nederlandse netwerken, is iets die meer onderzocht mag worden IMO, kom steeds meer verhalen tegen over mensen die tegen overboeking lopen gewoon bij hun huis aansluiting, dit is vaak omdat de link tussen dslam (in het geval van dsl) en de volgende stap in de netwerk op max capaciteit zit.

[eevh]

I remeber ATF1

[GMJansen]

Goh joh, datzelfde dacht ik toen de eerste UMTS frequenties geveild werden, ergens begin 2000 voor >miljard gulden.
Ik geloof voor 2Mb. Wie heeft dát nu nodig...

[BeosBeing]

Er zijn nu wel een paar cases te vinden (buitengebieden waar bekabeld gaan te duur is).

Als ik hierboven lees dat:
Hij gaf aan dat we straks bij 5g veel grotere aantallen van relatief kleine radiocellen krijgen, in tegenstelling tot de grote cellen die nu nog bij 3g en 4g in gebruik zijn. En die kleinere cellen moeten allemaal op het grote glasvezelbackbone worden aangesloten. "Daar zal straks ook heel veel glasvezel voor nodig zijn"
en daar naast zet dat er nu al in veel dorpen in onze provincie geen signaal is (vaak net daarbuiten wel) omdat gemeente (en omwonenden) niet toestaan dat er ergens zendmasten/antennes geplaatst worden, dan gaat dat straks nog veel erger worden.

De backbone van de netwerken van KPN en Vodafone is nu 900Mhz. T-mobile heeft nu de meeste zendmasten/antennelokaties omdat ze in het verleden (als Ben) begonnen zijn met 1800Mhz maar daar zaten nog gigantische gaten in toen ze Orange (had minder gaten) overnamen en toen hebben ze zelfs vrijwel alle Orange masten uitgeschakeld zodat daarna het T-mobile signaal in de regio hier slechter was als het Orange signaal daarvoor.

Ik zie de drie netwerk-providers dus niet snel veel masten in het buitengebied gaan plaatsen, zeker niet als er geen aansluitmogelijkheden op een bedraad net (glasvezel of koper) zijn. Tel daarbij op dat 5G dus voornamelijk op 3.5GHz gaat werken (met plaatselijk 28, 37, en 39 GHz) waarvan het bereik van een mast/antenne/radiocel zoveel kleiner is en dat gaat een gigantisch probleem worden.

Nee, 4G ondersteund frequenties/banden 850Mhz, 800Mhz en 700Mhz maar daarvan wordt in de apparaten en door de providers slechts 850Mhz daadwerkelijk gebruikt en slechts mondjesmaat terwijl het gebruik van deze lagere frequenties juist essentieel is om de gaten in het netwerk weg te werken en te voorkomen dat er nog gaten bijkomen zoals wanneer er zendlokaties wegvallen, wat bij ons in de provincie nu (o.a. als gevolg van beslissingen/akties van Rijkswaterstaat) gebeurt.

[_HugoBoss_]

Gek. In Nederland hebben we relatief veel glas en is het bovendien makkelijk aanleggen. In tegenstelling tot het buitenland, vaak met rotsachtige bodem, bergen, etc.
Dus als het implementeren van een 5g netwerk, met als randvoorwaarde bijbehorende glasvezelinfrastructuur, hier al niet lukt.....

[Reactie gewijzigd door _HugoBoss_ op 23 juli 2024 00:22]

[andreetje]

Ik denk dat provincies en lokale overheden de aanleg van glasvezel naar de voordeur op moeten pakken.

De markt doet het blijkbaar niet.

[latka]

Schrijf maar gewoon "KPN doet het blijkbaar niet"

[Rukapul]

Het is ook een non-issue. Aanleg van glas volgt desnoods uit de investeringen van 5G. aan de frequentieveilingen zijn voorwaarden gebonden en providers moeten ook voor hun merk en klanttevredenheid een bepaalde kwaliteit leveren. Het logische gevolg daarvan is dat er geld beschikbaar komt voor investeringen om nieuwe locaties met glas (of anderszins) te ontsluiten.

[Dorank]

En tevens zijn die backbones nodig voor de FttH/FttO projecten. Het lost zich inderdaad vanzelf op.

[Miglow]

Misschien zijn de goedkope Oost-Europese arbeidskrachten op voor het vieze werk?

/sarcasm

[BeosBeing]

Gek. In Nederland hebben we relatief veel glas en is het bovendien makkelijk aanleggen.

Relatief makkelijk aanleggen is het zeker, maar als partijen als KPN het niet lucratief vinden gebeurt het niet. KPN ziet ook al 10 jaar lang zijn omzet telefoniediensten dalen.

Dat het hier niet lukt heeft dus geen technische oorzaak maar is puur te wijten aan het feit dat de klanten de knop op de portemonnee houden en dat komt weer door jarenlange loonmatiging, het beleid van Rutte (belasting beloven te verlagen maar die voor de meeste huishoudens verhogen), onzekerheid ten aanzien van invloed klimaatmaatregelen op eigen budget.

[elbizarre]

Kunnen ze niet beter een paar jaar wachten? Ik zie niet goed in hoe 4G momenteel tekort schiet.
Over een paar jaar is de techniek een stuk verder, en kunnen ze wellicht issues die heden ten dagen spelen beter tackelen.

[01--Rolf--01]

Het probleem is dat men verwacht dat data in 5 jaar x10 gaat. Dus als jij nu met 600 man aan 1 site hangt en 1 sec netwerk gebruik dat over 5 jaar 10 seconden is. Dat wil het netwerk niet. Jij moet sneller data kunnen verwerken zodat het netwerk verder kan met die andere 600.

[fl2001]

Dat zou kunnen, maar ik denk dat vooral t-mobile hier niet zo vrolijk van gaat worden. Die willen volgens mij zo snel mogelijk 5g voor vast internet gebruiken, om beter te concurreren met de andere 2.

[GertMenkel]

T-mobile heeft al vast internet (glas en DSL) en T-mobile kennende gaan ze de hoofdprijs rekenen voor thuisinternet over 5G.

KPN zou dit echter wel graag willen zien denk ik, gezien ze momenteel hun 4g-netwerk moeten inzetten om te compenseren voor hun slechte DSL infra.

De standaardisatie van "5G" is nog niet eens helemaal afgerond en de implementatie is nog niet uitgewerkt (om hun doel van <1 ms latency te behalen moeten ze op iedere straathoek een apparaat hebben hangen...) PLUS 5G bestaat niet alleen uit consumenteninternet (er zijn aparte onderdelen voor smart city/smart cars, IoT, etc binnen de 5G-standaard) waardoor ik denk dat veel providers zelf nog niet eens weten wat ze allemaal nodig gaan hebben.

[BlakHawk]

Dan moet je alsnog glas infra op orde hebben, daar jaren mee wachten lijkt mij niet vertandig.

[Unsocial Pixel]

Wachten tot je het daadwerkelijk nodig hebt en dan nog moeten aanleggen? Is een beetje laat vind je niet..

[elbizarre]

Nog altijd beter dan: Nu vast bouwen en hópen dat je het in redelijk korte tijd nodig hebt, vind je niet?

Gelukkig is er een middenweg. Nu nog even wachten en bouwen als de techniek verder is, en het nog steeds ruim op tijd is.

[jopiek]

Wel beetje apart dat dat niet grotendeels op te lossen is door mesh topologie toe te passen.

[Geckow]

Dat wordt ook gedaan: straalzenders. Nadeel is de beperkte bandbreedte maar vooral latency: juist twee zaken waar bij 5G op ingezet wordt (hogere bandbreedte, lagere latency).

[Dorank]

Radio verbindingen hebben juist een lagere latency dan glas. Tenminste radio heeft glas vervangen voor highspeed low latency trading in minimaal 1 geval: https://aviatnetworks.com/solutions/low-latency/
Er was een docu op NPOx een paar jaar geleden daarover, kan die niet vinden.

[Olaf van der Spek]

Waarom is dat apart?
Mesh is niet magisch..

[jopiek]

Het is zeker niet magisch, maar voordelen van 5G zijn kleinere cellen, minder energieverbruik etc.

Paal - device model blijft toch erg suboptimaal als je het mij vraagt. Als ze goed mesh algoritme zouden toepassen... Ik weet dat draadloze protocollen vrij ingewikkeld werken en je met allerlei met name praktijke problemen waaronder latency (maar mogelijk ook veiligheid) te maken krijgt als je het niet goed doet, maar lijkt me dat ze met zo'n relatief moderne standaard ook wel nagedacht zouden hebben over modernere topologie.

[Olaf van der Spek]

maar één van de voordelen van 5G zou zijn kleinere cellen,

Niet handig in buitengebieden.

ook wel nagedacht zouden hebben over modernere topologie.

Daar is blijkbaar uitgekomen dat mesh geen betere oplossing is.

[latka]

Je zegt het zelf al: latency. Die vliegt omhoog met mesh. En dan ook nog dat een mesh alleen werkt als er genoeg deelnemers op een lokatie zijn.

[mae-t.net]

Dat kost ook geld en bandbreedte.

[Verwijderd]

Het wachten op de Utrechtse Heuvelrug (o.a. Leersum) is nog steeds op iets anders dan adsl. Digitale radio werkt hier bv ook niet zonder externe antenne. Niet genoeg inwoners voor dit soort hedendaagse technieken. O, we kunnen wel glasnetwerk krijgen maar dan moet je zelf de kosten van het leggen van de kabel vanaf een van de grotere steden betalen. Dat zijn heel heel HEEL veel euro's. Mag wel in termijnen van enkele duizenden euro's pm. Dat dan weer wel.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 00:22]

[DeComponeur]

Dus jij denkt dat als een (KPN)kabelaar glasvezel aanlegt op de Utrechtse Heuvelrug dat het gratis is
Ik kan je verzekeren dat het zelf aanleggen in een klein initiatief waarbij je zelf moet investeren op de lange duur goedkoper uitpakt.
In elk abonnement in Nederland van elke provider zit een x-bedrag voor de kabel.ook voor de coax en het telefoonlijntje. Deze kabelkosten zijn meestal inclusief 'onderhoud en innovatie' rond de €25.

Er zijn tegenwoordig veel initiatieven (de één wat commerciëler dan de ander) die voor marktconforme prijzen snelle abo's aanbieden.
In Noord Drenthe bijvoorbeeld is een coöperatie met een all in TV en 1Gbs voor €65. De prijs is inclusief aanleg onderhoudt etc. niemand wordt overgeslagen, de glasvezelkabel is over 15 jaar afbetaald. Na die periode bepaalt een ledenraad van 19 personen (uit alle dorpen) of de aboprijs naar beneden gaat, echt waar, zo kan het ook

[yorb]

>De directeur van de FCA ziet op dit punt een rol voor de overheid

Ja, echt niet! Laat de providers zelf deze kosten dragen in plaats van dat het van onze belasting moet.
Zij zijn degene die ervan profiteren en dividenen uitkeren aan hun aandeelhouders.
Wel de lusten maar niet de lasten, zo moet het niet werken.

[bArAbAtsbB]

idd, tis te gek voor woorden dat er door de overheid hierin geïnvesteerd moet worden....laat de branche dat maar mooi zelf oplossen.

[icecreamfarmer]

Was ook mijn idee. Als de overheid dat moet doen dan kunnen we net zo goed een staatsnetwerk aan masten oprichten.

[andreetje]

Ik ben voorstander van één staatsnetwerk.

We hebben toch ook geen drie stroomaansluitingen, drie gasaansluitingen en drie rioolaansluitingen?

Liever één 100% goed dekkend netwerk dan drie gebrekkige (laten we wel wezen: dat is de huidige toestand).

[Sando]

Goh, dit had ik echt niet zien aankomen. </sarcasme>

Ik roep al sinds 2015 dat het een slecht idee was om Reggefiber te laten overnemen door KPN, die vervolgens alle nog niet uitgevoerde glasvezelplannen heeft geannuleerd.

De directeur van de FCA ziet op dit punt een rol voor de overheid

Had die rol misschien in 2014 met enig voortschrijdend inzicht de overname door KPN blokkeren of alleen toestaan met een glasvezel-uitrol-verplichting kunnen zijn?

Ik zit toevallig met 1000/1000 van Tweak, maar dat is bijna nergens beschikbaar. Ik kom nog geregeld bij mensen thuis met 80/20, wat notabene even duur is als mijn abonnement.

En dan adverteren KPN en Ziggo in Groningen bijvoorbeeld met respectievelijk 400 Mbit en 200 Mbit. Vriend van me: "Dan heb ik de helft van jou, ook dikke prima!" Maar wat ze er niet bij zeggen is dat de uploadsnelheid 40 Mbit resp. 20 Mbit is. (Dat is dus 1/25e resp. 1/50e van de snelheid voor 150% van de prijs.) Ik vind eigenlijk dat adverteren verplicht met de zwakste schakel moet.

Het is op veel plekken in Groningen gewoon niet mogelijk om meer dan 40 Mbit uploadsnelheid te halen. Ik snap best dat niet iedereen de behoefte heeft om z'n data met LAN-snelheid naar vrienden/familie/kantoor te kopiëren, maar als je er eenmaal aan gewend bent, dan vind je dat die maximale uploadsnelheid wel gemeld mag worden bij huizen op Funda.

[Reactie gewijzigd door Sando op 23 juli 2024 00:22]

[GertMenkel]

Wat je in je laatste zin aanhaalt is wel een goed idee. Ik heb in mijn klantcontacttijd genoeg mensen gesproken die een duur huis op het platteland hadden gekocht en erachter kwamen dat ze konden kiezen uit geen internet of 2mbps DSL (dit was voordat KPN 4g routers uitgaf).

Mensen denken niet direct na over de internetmogelijkheden of hebben aannames ("ik zit midden in de stad, hoezo kan ik geen snel internet krijgen?"). Een indicatie van internetsnelheid/beschikbaarheid/prijs bij makelaarswebsites zou in mijn ogen best een goed idee zijn. Onder mijn leeftijdsgenoten ken ik genoeg mensen die een huis zouden overslaan als je er niet minstens 30mbps over een internetkabel kan binnenhengelen.

[stresstak]

Wat je in je laatste zin aanhaalt is wel een goed idee.
Een indicatie van internetsnelheid/beschikbaarheid/prijs bij makelaarswebsites zou in mijn ogen best een goed idee zijn.

Ik zit veel op Funda en bij interessante huizen (die ik veelal niet kan betalen) kijk ik via https://www.providercheck.nl/ wat er ongeveer te verwachten zou zijn. En bij wie en hoe duur.

[GertMenkel]

Hij lijkt niet 100% betrouwbaar te zijn met de adressen die ik intik, maar dat is geen enkele check. Deze gaat in mijn lijst van tooltjes!

[tonkie_67]

Met mesh gaat de latency volledig door het dak, dus dat is geen oplossing.

[Aanbarry]

Dan hebben we het nog niet over de bandbreedte van 5G welke er voor zorgt dat die masten op elke hoek van de straat nodig zijn om de beloofde verbetering te brengen.
En dan is zijn er nog de vragen voor de volks gezondheid mbt tot de straling van 5G.

Ik heb het idee dat er veel commerciele druk achter zit, en ik vraag me af of we niet een paar stappen overslaan in de race naar een wereld vol iot.

[Tenas]

Ik kan me echt nog niet druk maken over 5G. 4G zou ook zo geweldig zijn. Ik woon in een stad in Zeeland. De 4G dekking daar is op veel plaatsen nog steeds minimaal. Belangrijker dan de het hebben van een nieuwe techniek vind ik, dat de bestaande goed wordt afgeleverd. Voor mij persoonlijk levert de wifi aansluiting thuis een veel betere internet ervaring op de telefoon dan de 4G met een enkel streepje signaalsterkte en echt wachten tot een pagina wordt geopend.