Stel, het is september 2020. Je bent een homecinemaliefhebber met een 5.1-surroundopstelling en haalt je neus op voor soundbars en ingebouwde tv-speakers. Je bent ook een gamer die likkebaardend uitkijkt naar de release van de Xbox Series X. Het enige lastige is dat de 5.1-surroundopstelling wordt verzorgd door een oude receiver zonder HDMI-aansluitingen. Net als de PlayStation 5 heeft de nieuwe Xbox geen optische uitgang, zodat een rechtstreekse verbinding met de receiver lastig wordt.
Een oplossing is om de aanstaande console via een HDMI-kabel rechtstreeks aan te sluiten op de televisie en vervolgens vanuit de televisie via Toslink een optische verbinding met de receiver te maken. Even de juiste instelling voor audiodoorgifte in de televisie kiezen en er zou 5.1-geluid moeten zijn. Dat gaat echter niet verder dan bijvoorbeeld Dolby Digital 5.1. Dolby Digital Plus wordt al niet ondersteund, laat staan lossless audioformaten als DTS-HD Master Audio of Dolby TrueHD. Een dergelijke route heeft ook andere nadelen.
Denon X8500H uit 2018
Een andere oplossing is dat je in de buidel tast voor een gloednieuwe HDMI 2.1-receiver en meteen ook voor een nieuwe televisie die eveneens HDMI 2.1 ondersteunt; wel zo leuk om alvast te zijn voorbereid op het spelen van bepaalde games in 4k-resolutie met 120 beelden per seconde. De keuze voor een dergelijke televisie was niet zo'n probleem: het aanbod van televisies die deze nieuwste HDMI-standaard ondersteunen en probleemloos 4k120-beelden kunnen weergeven, was een jaar geleden weliswaar wat kleiner dan nu, maar ook toen kon je al bij meerdere merken terecht.
Ook het aanbod van geschikte receivers leek vorig jaar groot genoeg. Allerlei merken boden receivers met HDMI 2.1-ondersteuning aan, zoals Denon, Marantz en Yamaha. Het laatstgenoemde merk kwam bijvoorbeeld met de RX-V6A en de RX-V4A met respectievelijk drie en vier HDMI 2.1-aansluitingen. Met een van die modellen en de nieuwe HDMI 2.1-televisie zou je op papier helemaal klaar moeten zijn voor 4k120-gaming en weer vele jaren vooruit kunnen. De omweg via de televisie zou niet meer nodig zijn; de Xbox Series X sluit je immers rechtstreeks op de receiver aan, waarna het beeldsignaal via de receiver wordt doorgesluisd naar de televisie.
Ongetwijfeld zullen er best wat gameliefhebbers zijn geweest die voor een dergelijke upgrade kozen, want daarmee ben je maar vast klaar voor de toekomst. Toch kun je ook met deze nieuwe hardware tegen een onverwacht probleem aanlopen. Met name vorig jaar was er bij nogal wat nieuwe receivers van meerdere merken sprake van wat veelal de 'HDMI 2.1-bug' is gaan heten. Die bug maakte 4k120-doorgifte niet altijd mogelijk, terwijl dat volgens de fabrikanten wel moest kunnen. Zelfs een revisie van bepaalde Yamaha-modellen blijkt nog altijd niet volledig soelaas te bieden.
In dit artikel blikken we kort terug op deze problemen, hoe wijdverspreid ze waren en wat de oorzaak was. Ook wordt stilgestaan bij de huidige status van deze problemen, de verschillende oplossingen die de fabrikanten bieden en in hoeverre ze de issues daadwerkelijk wegnemen. Verder zal kort worden ingezoomd op de vraag waarom een voorgestelde, theoretische 'oplossing' als eARC in de praktijk niet zo ideaal is en wat de concrete consequenties zijn van de afwijkende bandbreedtes bij de HDMI 2.1-implementatie.
Waardoor werd het probleem veroorzaakt?
Voor de doorgifte van 4k120-beelden is een receiver van 2019 of ouder ongeschikt. Door de ondersteuning van de HDMI 2.0-standaard gaan die receivers niet verder dan de passthrough van 4k60-beelden. De komst van videokaarten en televisies met HDMI 2.1 en de te verwachten Xbox Series X en PlayStation 5 - die maximaal 4k120 ondersteunen - betekende de introductie van nieuwe receivers. Zo ongeveer alle bekende merken brachten vorig jaar nieuwe av-receivers uit om hierop in te spelen.
Helaas ging die introductie verre van vlekkeloos. De bal kwam aan het rollen door een editie van het Duitse c't Magazine in het najaar van 2020. Daarin werd gewezen op een probleem met HDMI-chips van fabrikant Panasonic Solutions, die is overgenomen door Nuvoton Technology. Chipsets van deze fabrikant zijn ingebouwd in veel receivers van Denon, Marantz en Yamaha en er werd vorig jaar nog vanuit gegaan dat dat ook het geval zou zijn voor receivers van andere merken. C't baseerde zich op meerdere bronnen uit de industrie. Die zouden hebben aangegeven dat Panasonic Solutions een fout heeft gemaakt bij de implementatie van de interfacestandaard of de signaaltechnologie van HDMI 2.1, te weten fixed rate link.
Sound United, het moederbedrijf van Denon en Marantz, erkende al snel dat er sprake was van een HDMI-probleem dat de doorgifte van 4k120-signalen kon belemmeren. Het bedrijf sprak over een incompatibiliteitsprobleem door een mismatch van de HDMI-chipset van de receiver met het aangesloten scherm en het videobronapparaat. Doordat deze chipset breed is toegepast, werden behoorlijk wat receivers getroffen, zoals de RX-V4A en RX-V6A van Yamaha, de AVR-X2700H, AVC-X3700H, AVC-X4700H en AVC-X6700H van Denon en de SR5015, SR6015, SR7015 en SR8015 van Marantz.
De verschillende fabrikanten lijken niet bereid om diepgaande uitleg en verklaringen van het probleem te geven. De omvang van het probleem is wel redelijk duidelijk en daar valt het nodige uit af te leiden. Televisiereviewer Vincent Teoh kwam in november vorig jaar op basis van een eigen test tot een aantal bevindingen. Hij testte een HDMI 2.1-televisie (LG CX-oled-tv) met een HDMI 2.1 ondersteunende Denon X2700H-receiver in combinatie met drie bronnen: een PlayStation 5, een Xbox Series X en een Nvidia RTX 3090-videokaart. Doel van de test was om te controleren bij welke apparaten het beeldsignaal succesvol in de vorm van een 4k-resolutie met 120 beelden per seconde werd doorgegeven. Dat bleek probleemloos te gaan bij de Nvidia-gpu en de PS5, maar niet bij de Xbox Series X.
Teoh concludeerde dat als hij het signal format in de instellingen van de Denon-receiver veranderde van 8K Enhanced naar Enhanced, 4k120 wel mogelijk was, zij het met de nodige visuele beperkingen. Dit bleek mogelijk omdat de 8K Enhanced-instelling gebruikmaakt van fixed rate link, de signaaltechnologie van de HDMI 2.1-standaard, terwijl bij de Enhanced-instelling transition minimised differential signaling gebruikt.Dat laatste is de signaaltechnologie van HDMI 2.0. De boosdoener lijkt dus in de fixed rate link-signaalmethode te zitten. Het kon in ieder geval niet worden verklaard door de bandbreedte van de Xbox Series X; die is met 40Gbit/s zelfs hoger dan de 32Gbit/s die bij de PS5 mogelijk is.
Op basis van weergegeven data van de Denon-receiver concludeert Teoh dat het issue weleens te maken kan hebben met compressie in het signaal van de Xbox-console. Bij de PS5 en de Nvidia RTX 3090 stond in het Denon-informatiescherm '4K120A', zowel bij de input als de output. Op grond van de officiële uiteenzetting van het HDMI Forum, de officiële organisatie achter de HDMI-standaard, staat die 'A' voor niet-gecomprimeerd. In de officiële uiteenzetting worden ook varianten B en AB genoemd. Die staan respectievelijk voor een modus met compressie en een modus waarin zowel compressie als geen compressie wordt ondersteund. Idealiter zou deze verdeling er niet moeten zijn en is AB de enige optie, maar de HDMI 2.1-specificatie laat er dus ruimte voor. Omdat de Denon X2700H alleen A ondersteunt, is het aannemelijk dat de Nuvoton-chips in de verschillende getroffen receivers enkel overweg kunnen met signalen zonder compressie.
Xbox Series X
Laat de Xbox Series X dit in nu juist wel toepassen, in de vorm van display stream compression (dsc). Dat compressiealgoritme van de HDMI 2.1-standaard is ook onderdeel van DisplayPort 1.4. Het punt van wel of geen compressie in het signaal en de ondersteuning daarvan door receivers lijkt de voornaamste oorzaak voor de issues met de Xbox-console. De Product Marketer van Sound United, Frederic Filleul, ontkende niet dat dit een oorzaak van het probleem is. Zonder veel details te geven, gaf hij in een toelichting aan televisiereviewer John Archer aan dat 'nog steeds meerdere potentiële factoren bijdragen aan het probleem'. Dat suggereert dat de Xbox Series X niet per definitie het enige probleemgeval is en dat dsc, voor zover het daadwerkelijk wordt toegepast, misschien niet het heikele punt is. Overigens maakt een fabrikant als Yamaha duidelijk dat er zowel met de Xbox Series X als de Nvidia RTX 30-videokaarten problemen zijn; de PlayStation 5 wordt bewust niet genoemd. Het probleem lijkt ook te kunnen opdoemen bij HDMI 2.1-videokaarten van AMD. Duidelijk is in ieder geval dat het niet eenvoudig is op te lossen en hardwarematige aanpassingen vergt bij de receivers.
Externe oplossing van Sound United en Onkyo-receivers
De meest in het oog springende oplossing kwam van Sound United. Het bedrijf meldde in april met een HDMI-adapterkit te komen om het probleem rond de doorgifte van 4k120-signalen op te lossen. Sound United biedt deze HDMI-adapter SPK618 kosteloos aan, aan gebruikers van receivers die 4k120- en 8k-signalen ondersteunen. Sinds mei is hij aan te vragen. De adapter is een externe box die tussen de Xbox Series X en de receiver moet worden geplaatst. De console moet dus via een HDMI-kabel met de SPK618 worden verbonden, waarna deze adapter op zijn beurt weer via een HDMI-kabel met de receiver moet worden verbonden. Waarschijnlijk past de adapter het HDMI-signaal aan, zodat het issue met de niet goed functionerende Nuvoton-chips wordt omzeild.
Phil Jones, Director of Global Brand Activation van Sound United, omschreef de adapter in een recente video als een vertaler/tolk die ervoor zorgt dat het bronapparaat en de receiver 'dezelfde taal spreken'. Enigszins gekscherend omschreef hij de situatie alsof de Xbox Series X Frans zou spreken, terwijl alle andere apparaten alleen Italiaans kunnen verstaan. Daarmee lijkt hij te suggereren dat het probleem bij de Xbox-console ligt, maar dat is niet geval. Sluit de console direct aan op een HDMI 2.1-televisie en er is geen probleem. De problemen liggen bij de receivers die niet alle 'talen' van de HDMI 2.1-standaard kunnen verstaan; de SPK618 lost dat gebrek op voor de receiver.
Denon maakt op zijn eigen website ook melding van een externkastje, een soort HDMI-hub genaamd Denon 8K HDMI Switcher model AVS-3. Via een Hongaarse site kan een pdf worden gevonden over deze AVS-3. Daarin staat dat de switch het mogelijk maakt om maximaal drie 8k-apparaten aan te sluiten op bepaalde Denon-receivers. Op een Griekse site zijn foto's van het kastje te vinden en wordt gesteld dat het ook de HDMI 2.1-problemen zou moeten oplossen. De AVS-3 zou compatibel zijn met de AVC-X8500HA, AVC-X6700H, AVC-X4700H, AVC-X3700H, AVR-X2700H, AVR-X2700HDAB en AVR-S960H. Volgens een Poolse site zou deze HDMI-switch vanaf deze maand beschikbaar moeten komen en in tegenstelling tot de SPK618 niet gratis worden verstrekt. Wellicht dat de switch een alternatief is voor de SPK618-HDMI-adapter, al was het maar omdat er gebruikers zijn die melden dat de adapters lang op zich laten wachten. Revent schreef televisiereviewer John Archer op Forbes dat Denon de AVS-3 en Marantz de vergelijkbare VS3003 officeel in oktober gaan uitbrengen voor 199 euro.
Los van deze oplossing meldde Sound United vorige maand tegenover Stereonet dat alle Denon- en Marantz-receivers die sinds mei van de band rollen, vrij zijn van de HDMI 2.1-bug. Deze apparaten hebben een andere chip gekregen waardoor het probleem zou moeten zijn verdwenen. De receivers zouden inmiddels verkrijgbaar zijn en ze zijn te herkennen aan serienummers die beginnen met xxxxxxx70001 en hoger.
Onkyo
Andere fabrikanten, zoals Onkyo/Pioneer, brengen dit jaar nieuwe receivers uit die HDMI 2.1 probleemloos zouden moeten ondersteunen. Het gaat daarbij om de TX-NR6100, TX-NR7100 en TX-RZ50, aangevuld met bijvoorbeeld de Elite VSX-LX105, Elite VSX-LX305 en Elite VSX-LX505 van Pioneer.
Vincent Teoh heeft op basis van een vroeg productiemodel van de Onkyo TX-RZ50 vastgesteld dat deze receiver probleemloos 4k120 doorgeeft vanuit de PS5 en de Xbox Series X. In de instructiehandleiding van de Onkyo TX-RZ50 staat dat er drie HDMI 2.1-inputs en een enkele output zijn die een bandbreedte van 40Gbit/s ondersteunen. Dat is op papier voldoende voor een ongelimiteerde doorgifte van 4k120-signalen. De ervaringen van Teoh bevestigen dat deze bandbreedte daadwerkelijk wordt gehaald.
TX-RZ50
Op basis van deze ervaringen zou je denken dat de overige receivers van Onkyo/Pioneer op vergelijkbare wijze zullen functioneren, omdat ze wellicht exact dezelfde interne hardware hebben. Dat blijkt het geval te zijn voor zo ongeveer alle nieuwe HDMI 2.1-receivers van het bedrijf, maar niet voor de TX-NR5100. In de instructiehandleiding van dit model staat dat deze receiver in totaal vier HDMI 2.1-inputs heeft die allemaal een maximale bandbreedte van 24Gbit/s ondersteunen. Dat maakt dat een 4k120-doorgifte zonder kwaliteitsverlies onmogelijk is. Je zou anders verwachten als je kijkt naar het product sheet van de NR5100, waar ondersteuning van 4k/120p met 4:4:4/12-bit wordt genoemd. Daar staat echter een sterretje bij; dit blijkt alleen mogelijk als dsc wordt toegepast in het signaal.
De TX-NR5100 is het enige zwarte schaap in de reeks nieuwe receivers van Onkyo/Pioneer. De overige genoemde modellen beschikken, net als de Elite- en Integra-modellen en de Pioneer VSX-935, over 40Gbit/s-aansluitingen.
Yamaha's oplossing: firmware-updates en vervangen HDMI-kaarten
Ook Yamaha ontkwam niet aan de HDMI 2.1-bug. De fabrikant erkende vrij snel dat een aantal modellen last had van de issues. Het betreft in ieder geval de RX-V4A, RX-V6A, RX-A2A en TSR-700 van vorig jaar. Het duurde even voordat duidelijk werd met wat voor oplossing Yamaha zou komen, maar in mei gaf het bedrijf er meer informatie over.
In plaats van een oplossing in de vorm van een additionele externe adapter koos Yamaha voor een ogenschijnlijk elegantere oplossing: een HDMI-board replacement, oftewel het vervangen van de interne HDMI-kaart. Volgens het bedrijf is deze vervanging alleen nodig als gebruikers van plan zijn hun Xbox Series X of Nvidia RTX 30-videokaart te gebruiken in combinatie met een 4k120-signaaltransmissie.
Yamaha benadrukte daarbij dat de nieuwe, in 2021 uitgebrachte RX-A4A, RX-A6A en RX-A8A geen last hebben van dit probleem, maar deze modellen hebben nog wel een firmware-update nodig om bepaalde HDMI 2.1-capaciteiten te kunnen gebruiken. In een specificatielijst is te zien om welke specifieke capaciteiten het gaat. Dat zijn er nogal wat: ondersteuning voor HDR10+ en zo ongeveer alle functies die onder HDMI 2.1 vallen: variable refresh rate, auto low latency mode, quick media switching en quick frame transport. Zelfs HDMI-passthrough, ofwel de doorgifte van 8k60- en 4k120-signalen, vergt een toekomstige update. Het gaat dan om 8k60AB en 4k120AB, wat betekent dat deze modellen zonder deze update in ieder geval niet overweg kunnen met ongecomprimeerde 4k120-signalen via HDMI. In essentie zijn deze nieuwe receivers op het vlak van probleemloze HDMI 2.1-ondersteuning nauwelijks een stap verder dan de modellen van vorig jaar, als je de benodigde, komende updates even wegdenkt.
Het vervangen van de HDMI-kaarten in de modellen van vorig jaar zou volgens Yamaha in de herfst beginnen. Inmiddels zijn er de eerste ervaringen en berichten over naar buiten gekomen. Die zijn niet al te positief. De modellen van Yamaha van vorig jaar zijn beperkt tot 24Gbit/s. Je zou verwachten dat dit minstens op 40Gbit/s uit zou komen na de vervanging. De fabrikant bevestigde eind augustus aan de website FlatpanelsHD dat ook na de vervanging nog steeds sprake is van een maximale bandbreedte van 24Gbit/s.
In een reactie laat Yamaha weten dat het op zijn officiële websites bewust niet (duidelijk) heeft gecommuniceerd over de 24Gbit/s-beperking: "Omdat we bewust hebben geprobeerd het ongemak van een HDMI-passthrough bij gaming te vermijden. Belangrijke features voor gaming, zoals een 120Hz-framerate, vrr, allm en qft kunnen allemaal werken bij een bandbreedte van 24Gbit/s. Daarom kozen we voor deze specificatie voor deze modellen. Uiteraard hebben deze modellen de beperking van 8k60 zonder compressie en 4k120 4:2:0 chroma subsampling".
De opstelling van Yamaha en het feit dat het merk zijn receivers van vorig jaar ook na de vervanging geen hogere bandbreedte dan 24Gbit/s geeft, noopte een forumgebruiker om enigszins de draak te steken met de benaming van deze lijn van receivers. Hij doelt op zijn RX-A2A-receiver. De apparaten in deze reeks worden, gelet op de A's in de namen, aangeduid met de merknaam Aventage. De gebruiker vond gelet op de beperkingen een nieuwe bijnaam wel gepast: DisAventage.
De betekenis van 18, 24, 32, 40 of 48Gbit/s
Bij deze receiverkwestie van Yamaha wringt de schoen bij de mate waarin duidelijkheid is verschaft. De fabrikant heeft de bewuste receivers van vorig jaar specifiek met '4K/120AB en 8K/60B' aangeduid. Zoals eerder aangestipt, betekent A 'zonder compressie' en B 'met compressie'. Bij compressie gaat het dus om dsc. Als je 4k120 ziet staan, denk je zonder compressie logischerwijs aan voldoende bandbreedte zonder visuele beperkingen, kortom minimaal 40Gbit/s. Dat bleek 24Gbit/s te zijn.
Dat kan, omdat compressie dsc betekent. Compressie - dus de B - betekent niet dat een lagere bitrate of verlaagde kleurresolutie niet zou mogen. Dat is waar Yamaha op zal hebben ingespeeld. 4k120 bij 10bit en een verlaagde kleurresolutie van 4:2:0 vergt namelijk 20Gbit/s en past dus binnen de 24Gbit/s-bandbreedte. Een indicatie voor de maximaal ondersteunde bandbreedte van 24Gbit/s bij de bewuste receivers kon ook worden afgeleid van 8k60B. Die B staat voor dsc, wat in combinatie met een 8k-resolutie van 7680x4320 pixels, 60fps, 10bit en 4:4:4 uitkomt op een bandbreedte van 21,38Gbit/s. Ook dat past binnen de bandbreedte van 24Gbit/s.
In die zin was de 8k60B-aanduiding een teken aan de wand, maar het had Yamaha gesierd als dit gecommuniceerd was met meer details en toelichting. De aanduiding 4k120AB is te onbekend voor veel gebruikers en zelfs als je weet wat A en B betekenen, is er nog te veel onduidelijk. 4k120 kan immers met een 8bit-kleurdiepte (dus zonder hdr) en 4:2:0 zelfs binnen de HDMI 2.0-bandbreedte blijven; deze combinatie vergt 17,82Gbit/s zonder compressie en zit dus onder de 18Gbit/s-grens van HDMI 2.0. Maar bij het andere uiterste, te weten 4k120 met 12bit en 4:4:4, is 48Gbit/s nodig. De aanduiding 4k120 is dus niet bepaald eenduidig en kan aanzienlijke verschillen in de benodigde bandbreedte betekenen, met de bijbehorende visuele beperkingen zoals verlagingen van de kleurresolutie. Hier willen we overigens wegblijven van de discussie in hoeverre 4k120 met 10bit en 4:2:0 echt een visueel grote en merkbare verslechtering is ten opzichte van 4k120 met 12bit en 4:4:4.
HDMI 2.1-specificatie schrijft geen exacte bandbreedte voor
In ieder geval belangrijk om te beseffen, is dat HDMI 2.1 niet automatisch 48 of 40Gbit/s betekent. De specificatie laat ruimte voor lagere bandbreedtes. In een eerder artikel werd al uitgebreid stilgestaan bij de HDMI 2.1-specificatie en hoezeer die specificatie eigenlijk als een keuzemenu moet worden beschouwd en niet als een vastomlijnde, strakke standaard. Het HDMI Forum had bijvoorbeeld kunnen stellen dat features als vrr, allm en qms altijd verplicht aanwezig moeten zijn en dat 40 Gbit/s de absolute minimumbandbreedte is. Dan was alles een stuk duidelijker en overzichtelijker geweest voor de consument. De producenten daarentegen, die natuurlijk ook het HDMI Forum vormen, hebben uiteraard baat bij een niet al te strak afgebakende en gedefinieerde standaard. Dat geeft ze meer flexibiliteit. Tot op zekere hoogte kun je daar als consument ook van profiteren, want een handige HDMI 2.1-feature als allm zit ook al op de nodige HDMI 2.0-televisies. Wat deze situatie echter ook met zich meebrengt, is onduidelijkheid voor de consument. De kwestie van de HDMI 2.1-bug laat zien dat fabrikanten onderling hun zaken kennelijk ook niet al te goed afstemmen en zomaar op een eigen manier invulling kunnen geven aan de HDMI 2.1-specificatie, terwijl deze invulling niet automatisch overeenstemt met die van de andere fabrikant.
Omdat de specificatie ruimte laat voor allerlei bandbreedtes, zie je in de praktijk dat daar gretig gebruik van wordt gemaakt. 48Gbit/s is het maximum wat de standaard ondersteunt en die bandbreedte zag je dan ook bij bijvoorbeeld de C9-oled-tv van LG uit 2019. Dat betekende dat op grond van de bandbreedte geen beperkingen aan de orde waren. Toen LG een jaar later besloot om bij de opvolger, de CX-oled-tv, 40Gbit/s als maximum te hanteren, klonk er in eerste instantie wel enige kritiek. LG verklaarde dat het hiertoe overging om een deel van de verwerkingscapaciteit van de processor voor de HDMI 2.1-aansluitingen weg te halen, zodat die capaciteit beschikbaar kon worden gemaakt voor de verschillende nieuwe AI-functies van de tv's. De fabrikant benadrukte dat de CX nog gewoon 4k-beelden met 120fps weer kon geven, maar dat daarbij sprake is van een 10bit-kleurdiepte met 4:4:4-chroma subsampling. Het enige verschil is dat bij 48Gbit/s 12bit- in plaats van 10bit-kleurdiepte mogelijk is. Dat verschil is in de praktijk betrekkelijk verwaarloosbaar omdat er nog geen 12bit-televisies zijn. Ook bij 40Gbit/s is er dus nog geen verslechtering van de visuele kwaliteit.
Alles wat daaronder komt, zal wel enigszins aan kwaliteit inboeten. Neem bijvoorbeeld de PlayStation 5. Die gaat niet verder dan 32Gbit/s/. Dat betekent dat 4k120 met een 10bit-kleurdiepte niet mogelijk is met 4:4:4-chroma subsampling. Dat zou namelijk 40Gbit/s vergen. Om binnen die 32Gbit/s te blijven, is een verlaging van de kleurresolutie naar 4:2:2 noodzakelijk. Daarmee komt de benodigde bandbreedte uit op 26,7Gbit/s. Het kan dus nog lager, getuige de 24Gbit/s-limiet van bepaalde receivers. Ook dan is 4k120 dus mogelijk, maar met een verdere verlaging van de kleurresolutie. Steeds meer apparaten en televisies lijken inmiddels de bandbreedte van 40Gbit/s aan te houden, zoals ook de Xbox Series X. LG houdt vast aan 40Gbit/s voor de vier beschikbare HDMI 2.1-poorten van zijn high-end televisies, terwijl bij andere televisies, zoals die van Philips en Panasonic, veelal dankzij de Mediatek-soc is gekozen voor twee HDMI 2.1-poorten met een bandbreedte van 48Gbit/s.
Enhanced Audio Return Channel als alternatief?
De ondersteuning van HDMI bij receivers is van belang omdat deze apparaten logischerwijs het middelpunt zijn. Een gebruiker sluit doorgaans de meeste apparaten zoals mediaspelers, pc's en gameconsoles rechtstreeks aan op de receiver om de audio af te handelen, waarna de receiver als doorgeefluik dient voor het beeldsignaal dat via een kabel vanuit de receiver direct naar de televisie gaat.
Het kan ook anders, in de vorm van e-arc, of enhanced audio return channel. Dit is een feature van de HDMI 2.1-specificatie. Zoals de naam al suggereert, is het een verbetering van arc, wat al langer bij HDMI 2.0-televisies beschikbaar is. Met e-arc is er een veel hogere bandbreedte van zo'n 37Mbit/s, tegenover 1Mbit/s bij arc. Dat brengt een aantal voordelen met zich mee. Een van de voornaamste is de ondersteuning van ongecomprimeerd 5.1- en 7.1-surroundgeluid. Dolby TrueHD, DTS-HD Master Audio en formaten als Dolby Atmos en DTS:X worden allemaal ondersteund en kunnen dus vanuit de televisie via e-arc worden doorgegeven naar de receiver. Bij arc was dat beperkt tot Dolby Digital Plus 5.1. Dolby Atmos via arc naar de receiver sturen, kan wel, maar dat is de lossy variant die via Dolby Digital Plus gaat.
Op papier brengt e-arc nog wel meer voordelen met zich mee. Dat roept de vraag op waarom deze route niet veel vaker wordt toegepast, helemaal omdat hiermee het HDMI 2.1-bandbreedteprobleem bij receivers kan worden omzeild? Dat heeft een aantal redenen. Allereerst ondersteunen receivers een groot aantal audioformaten. Zeker van de belangrijkere formaten zal er niet snel een ontbreken. Bij televisies is dat anders. Dat zijn geen pure audioapparaten; fabrikanten doen doorgaans veel meer moeite om de beeldkwaliteit te maximaliseren. Het verzorgen van goed geluid en het ondersteunen van alle belangrijke formaten heeft vaak niet de hoogste prioriteit.
Een voorbeeld daarvan is de ondersteuning van DTS. Dat is afwezig bij de high-end Panasonic JZ2000-oled-tv en Samsung en LG laten DTS-ondersteuning ook al een tijdje achterwege op hun toestellen. DTS is niet meer erg dominant; bij streamingdiensten is het uitsluitend Dolby dat de klok slaat. De verschillende tv-fabrikanten oordelen daarom waarschijnlijk dat ze wel zonder die ondersteuning kunnen, omdat het toch ook weer licentiekosten scheelt. De gebruiker die DTS op waarde weet te schatten, komt er daardoor bekaaid vanaf. Zo was DTS behoorlijk dominant bij blu-rayfilms. Als dat niet meer via de televisie terug naar de receiver is te sturen, kan dat een gemis zijn.
Daarnaast verloopt de e-arc-implementatie lang niet altijd vlekkeloos. Een voorbeeld daarvan is de niet al te optimale implementatie in een aantal LG-tv's uit 2019, zoals de B9 en C9. Via pcm of pulse code modulation was het meer dan een jaar niet mogelijk meerkanaals-audio vanuit consoles, pc's of andere apparaten af te spelen. Er kwam na meer dan een jaar wel een fix voor dit probleem, maar het toont aan dat e-arc niet altijd vlekkeloos werkt.
Daar komt nog een issue bij. Stel dat een gebruiker object-based geluidsformaten als Dolby Atmos of DTS:X via e-arc naar de receiver wil sturen. De werking van deze formaten is in de thuissituatie wat minder complex dan in een professionele omgeving zoals een bioscoopzaal, maar toch vergen ze nog altijd wat meer rekenkracht. En dat betekent in potentie extra latency. Dat kan met name merkbaar zijn bij stemgeluid; dat loopt dan niet synchroon met de lipbewegingen van de acteurs. E-arc heeft weliswaar een ingebouwde audiosynchroniseerfunctie voor dit issue, maar ook dat werkt niet altijd, bijvoorbeeld als er een niet-HDMI 2.1-apparaat in de keten zit. Via de televisie of de receiver is een asynchroon lopend audiospoor vaak nog wel 'aan te tunen', maar zulke tools zijn lang niet altijd afdoende.
Een ander, meer praktisch nadeel van deze e-arc-oplossing is dat daar altijd een van de HDMI 2.1-poorten voor nodig is. Door het vaak beperkte aantal HDMI 2.1-poorten op een tv betekent dat dat niet altijd alle apparaten aangesloten kunnen worden. Veel televisies hebben slechts vier HDMI-aansluitingen en dat zal niet voor elke gebruiker een overvloed zijn. Bovendien is het niet zo dat alle HDMI-aansluitingen van recente HDMI 2.1-televisies 40 of 48Gbit/s ondersteunen. Soms zijn slechts een of twee poorten geschikt voor deze HDMI 2.1-bandbreedtes. Als in dat geval een HDMI-aansluiting wordt bezet voor e-arc blijft er weinig meer over om bijvoorbeeld een pc met een HDMI 2.1-videokaart en een PS5 of Xbox Series X aan te sluiten.
Slot
Aangezien receivers en opstellingen met minimaal vijf speakers/kanalen en een subwoofer steeds meer worden verdrongen door bijvoorbeeld soundbars, is de groep die door de HDMI 2.1-bug is getroffen waarschijnlijk wat minder groot dan als een dergelijk issue een jaar of tien geleden had opgetreden. Speakers gaan echter lang mee, soms wel decennia, en dan is alleen het vervangen van de receiver al genoeg om weer helemaal up-to-date te zijn. De groep die een nieuwe receiver wil, kan dus nog altijd behoorlijk groot zijn. Zeker als de Xbox Series X en PS5 in 2022 of 2023 eindelijk weer wat beter verkrijgbaar zijn, zal de wens van een fatsoenlijke HDMI 2.1-receiver ook toenemen. Tegen die tijd zullen alle problemen vast tot het verleden behoren. Helaas zijn de huidige gebruikers die vorig jaar zijn ingestapt, weer eens verkapte bèta-testers gebleken.
Gebruikers zullen aangewezen zijn op oplossingen vanuit de fabrikant of desnoods op een juridische afwikkeling via de verkoper. Dat laatste zal echter niet zo eenvoudig blijken, en wat als een oplossing zoals de HDMI-boardchange van Yamaha nog niet verder dan 24Gbit/s komt? Kun je dan nog wat? Dat zal een lastig verhaal worden, omdat HDMI Forum simpelweg de HDMI 2.1-standaard heeft laten verwateren. Ook zijn er geen of veel te weinig eisen gesteld waar fabrikanten van apparaten die ze met HDMI 2.1 aanduiden, aan moeten voldoen. Het keuzemenu genaamd HDMI 2.1 met alle vrijblijvendheid en onduidelijkheid is ook hier weer funest voor een groep consumenten. Eerdere versies van de HDMI-standaard hadden ook al de nodige problemen en helaas heeft versie 2.1 deze trend niet doorbroken.
De benoemde problemen spelen overigens niet voor filmliefhebbers. Gebruikers die hun systemen gebruiken voor het streamen van content en het afspelen van uhd-blu-rays hebben genoeg aan HDMI 2.0. De wens van 4k120 en dus HDMI 2.1 komt vooral van console- en pc-gamers. De wens van 8k60 laten we hier buiten beschouwing, aangezien er nog nauwelijks 8k-content is.
Een oplossing als e-arc om de HDMI-issues van de problematische receivers te omzeilen, heeft in potentie ook de nodige nadelen. Lip-sync-problemen kunnen dan bijvoorbeeld om de hoek komen kijken, het neemt alvast een HDMI-aansluiting op de televisie in beslag en een dergelijke oplossing gaat voorbij aan het concept van de receiver als middelpunt.
Als de e-arc-route niet gewenst is, rest consolegamers die wachten op een echte oplossing weinig anders dan kiezen of delen: games spelen in 4k60 of in 1080p120. In ieder geval heeft gamen met 60 beelden per seconde niet echt meer dat houterige en schokkerige wat games met een framerate van 30fps hebben. De stap van 30fps naar 60fps is groot; die van 60 naar 120fps is gevoelsmatig toch wat kleiner. Als 120fps toch gewenst is, kan in de instellingen van bijvoorbeeld de Xbox Series X de televisie op 1080p worden ingesteld. Dan is 120Hz probleemloos mogelijk; die combinatie blijft zelfs ruimschoots binnen de 18Gbit/s-bandbreedte van HDMI 2.0.
Gamers die hun keuze nog moeten maken en de aankoop van een nieuwe receiver overwegen, doen er verstandig aan heel goed op te letten, alle specificaties nauwgezet langs te lopen, vragen te stellen bij de fabrikant en vooral gebruikerservaringen en reviews te controleren. Vaak blijkt pas na ervaringen en recensies hoe de vlag ervoor staat. Op gebruikersfora word je doorgaans veel wijzer dan via de officiële communicatie, en dat geldt ook zeker in deze situatie.
Nog wijzer is het om even rustig de kat uit de boom te kijken en een eventuele aanschaf uit te stellen tot volgend jaar. Al was het maar omdat de HDMI 2.1-implementatie bij televisies ook niet vlekkeloos is verlopen en pas dit jaar een aantal merken voor het eerst deze versie ondersteunen. Straks heb je een receiver die wonderwel probleemloos met 40Gbit/s overweg kan, maar heb je een televisie die bij 4k120 even de verticale resolutie halveert omdat de soc het niet aankan. HDMI 2.1 is een groot keuzemenu, maar de optie waarmee alles vlekkeloos werkt, is helaas nog niet beschikbaar.
Ik vermoed dat de auteur dit draadje op avsforum heeft gelezen ? Geeft redelijk weer hoe de situatie is op dit momen en zelfs meer info dan dit Plus artikel:
Zo op het oog is de situatie nog steeds r*k. Alleen nieuwe Onkyo receivers die mondjesmaat in de US te koop zijn en niet te vinden zijn in Europa schijnen 4Kp120 te doen:
De Onkyo 40Gbps 2021 modellen zijn: TX-RZ50, TX-NR7100, TX-NR6100. Echter niet te koop hier. Waarschijnlijk omdat Onkyo in "herstructuring" is. Chip tekort speelt ook mee.
48 Gpbs pas volgend jaar of zelfs 2023 ivm chipsets.
Als ik een receiver zou will kopen met HDMI 2.1 zou ik ook nog even een jaartje wachten.
[Reactie gewijzigd door loekf2 op 22 juli 2024 19:06]
In de US en Canada zijn ze verkrijgbaar. Ik vermoed dat die markt winstgevender en minder complex is. Als je dan toch moet kiezen dan kun je beter in de US je ding doen. Één taal, één netspanning en één markt.
Mooie is wel dat we daar dan de prestaties van kunnen afkijken.
De 3 nieuwe Yamaha receivers doen het ook die deze maand uitkomen
de Yamaha RX-A4A, A6A en A8A
Onkyo ben ik jaren geleden al vanaf gestapt na al die hdmi ellende die de halve wereld ermee had en na 2 receivers 2x in 1 jaar bij de dealer hebben moeten laten maken. Hou het zelf bij de MArantz SR 7013 met earc en dan hdmi 2.1 van mijn CX gebruiken.
Mijn oom heeft de Yamaha RX-A6A in de pre order, ik ben benieuwd.
" ...en na 2 receivers 2x in 1 jaar bij de dealer hebben moeten laten maken"
Dat kan ik van mijn Marantz'n ook wel zeggen, mijn vorige receiver is 3 maal gerepareerd geweest via Iear.nl. Uiteindelijk een nieuwe gekocht, weer een Marantz. (omdat ik ook een versterker heb van Marantz en geen mix wil van 2 merken).
Oude Marantz (SR6004) draait nu wel al een tijdje OK na die 3de repair bij mijn ouders.
De nieuwe (SR5013) is hardware matig nog wel OK , maar verliest om de haverklap zijn Wifi settings, blijkt een issue van Spotify Connect (en die WIFI code ingeven iedere keer via de remote is MEGA irritant.)
Workaround : alles opgeslaan op USB stick, als hij zijn settings verliest, booten met USB stick.
Bijkomend issue : soms springt die vanzelf aan, alle HDMI control zaken al afgezet, geen idee van waar het komt. Oplossing : stekker eruit.
Van een merk van Marantz had ik wel meer verwacht ook, voorlopig kijk ik nog even de kat uit de boom oa. om wille van die HDMI 2.1 issues.
Mijn sr7010 gaf na 4 jaar de geest. Heb die vervangen door de sr7013 ondat de sr7015 die net uitkwam geen meerwaarde had en ik die dus goedkoper kon krijgen. Receivers staan wel dagelijks urenlang aan dus 4 jaar vond ik acceptabel kea leeftijd. Verder nooit issues.
Onkyo stond bekend om hdmi problemen in die series overigens. Heb op zolder een 875 die daar dienst doet voor oude hobby apparatuur en die heeft zelfs handshake issues. Die van mijn oom was ook kapot gegaan. Een 5008 van bijna 3000. En als je googled zie je heel veel problemen. Daar zijn ze nu overgenomen door pioneer een jaar of wat terug die zelf bijna failliet zijn.
Denk dat alleen Marantz, Denon en Yamaha nog serieuze receivers maken op dit moment
Even een ( niet onbelangrijke ) sneer naar Tweakers;
Het hier aangehaalde transferrate diagram klopt niet. Voor 4K120hz HDR 4:4:4 10bit heb je geen 40 Gbps nodig ( zoals in dit artikel aangehaalde diagram ) maar 40.1 Gbps.
Veel problemen ( zo niet alle ) liggen deels ten grondslag aan deze benodigde transferrate. Zoals al aangehaald in dit artikel hebben de laatste 2 series van LG bijvoorbeeld maar een maximale doorvoorsnelheid van 40 Gbps. Dat is dus 0.1 te weinig. En dan spreek je enkel nog maar over beelddoorvoer. Daar komen dus nog zaken bij als 12.2 audio ( in het geval van Dolby Atmos ), internet, eArc, en Metadata voor HDR en ondertiteling etc etc. Deze laatste zaken zullen niet het meeste data verbruiken, maar is wel extra data, en het moge toch duidelijk zijn dat hier iets mis gaat. Ikzelf heb reeds meerdere gebruikers op diverse fora gesproken die veel problemen ondervinden met 4K120hz HDR op 4:4:4, en allen hebben een TV die maar tot 40Gbps gaan. ( Ikzelf heb juist hierom destijds een E9 aangeschaft, die nog de volledige 48Gbps heeft, en heb helemaal geen last van dergelijke zaken )
Wellicht even een correctie/aanpassing in het artikel waardig.
Edit; even een toevoeging op deze post ( had niet verwacht dat deze na 113 reacties nog zo hoog zou komen te staan )
Naar mijn mening is het hele HDMI 2.1 introductie een groot fiasco gebleken; diverse leveranciers van hardware hebben zich vergist in deze standaard omdat er vanaf het begin geen duidelijke lijn in de specs aanwezig waren. Je ziet het dus zoals in dit artikel in de diverse receivers, tv's en consoles dat er bottlenecks optreden. En naar menig dus allen betrekkend op die 40Gbps beperking. Jammer dat dit artikel hier niet verder op in gaat. Degene die mijn andere posts hebben gelezen, of mijn reacties in de diverse draadjes in het audio en gamingforum hebben gelezen, herleiden allemaal naar bovengenoemde beperking op deze maximale doorvoorsnelheid.
Fabrikanten wurmen zich nu in allerlei bochten om hen apparaten maar aan de gang te krijgen. Zie LG met hen 40 Gbps beperking; update na update, en nog steeds werkt het niet goed op de CX en C1 serie. Denon en Marantz die kastjes moeten naleveren om maar aan die 4K120hz te komen. ( Staat wss wel los van deze 40Gbps beperking maar goed ), Microsoft en Sony die na diverse updates de boel nog steeds niet stabiel hebben. ( Hadden die ook geen maximale doorvoorsnelheid van 40Gbps? )
Aanvullingen hierop zijn welkom..
[Reactie gewijzigd door micla op 22 juli 2024 19:06]
Je noemt internet als 1 vd dingen die door de hdmi-kabel moeten kunnen en daardoor bandbreedte nodig hebben. In de praktijk wordt hdmi with ethernet toch gewoon nauwelijks gebruikt voor zover ik weet.
Ik doe het ook niet met het idee van vooruitgang. Ik ben het hele home cinema gebeuren gewoon beu, maar wil wel iets beter geluid dan uit de TV zelf komt.
Ook vanuit esthetisch oogpunt i.v.m. een verhuizing wil ik geen flinke 5.1 speaker setup meer.
Ben je dan niet beter af met een degelijke stereo-setup + losse subwoofer ? Zal met eenzelfde budget toch een pak beter klinken dan een soundbar, denk ik.
Ja ik heb ook al wel eens geprobeerd mijn setup in 2.1 te draaien. Het is zeker beter dan een soundbar, maar ik vind goed geluid gewoon minder belangrijk nu. Als het maar OK is. Als ik muziek in goede kwaliteit wil luisteren gebruik ik wel mijn Jabra in ears.
Het klinkt beter dan mijn full tower speakers voor mijn gevoel haha. Maar dat is dan ook mijn punt natuurlijk, ik heb het nu wel, maar het is gewoon niet meer mijn ding. Ik kan me voorstellen dat het voor anderen wel is.
Ik gebruik 3.0, te veel gedoe om speakers op te hangen in de hele kamer. Center is voor mij onmisbaar voor goed stemgeluid. Dan twee tower speakers en heb dan niet echt een subwoofer nodig. Heb uiteindelijk een onkyo 2.0 receiver gekocht. Mis dan alleen 120fps voor mijn Xbox maar kan daar niet echt wakker van liggen.
Lol, ik zocht eigenlijk naar een medestander.
Ik moest we lachen om die debiele hoeveelheid aansluitingen op die Denon.
Ik had 17 jaar geleden een Marantz + B&W 5.1 set.. in 2008 kwam een simpele LG 2.1 blueray set. Nog een huis later: simpele LCD TV met geïntegreerde soundbar. Ik mis niks.
Het boeit gewoon niet, geen tijd, als ik al een serie kijk is het door het gezinsleven op mobiel plus headset. Helikopters die overvliegen en patroonhulzen die achter je vallen is toch wel een beetje passé. Gamen doe ik niet.
Nou dan: Ik heb ooit in ver verleden (2002 ?) een JVC 5062 5.1 surround versterker gekocht met een JBL 5.1 SCS200.5 surround set. Kosten 180 euries voor de versterker en 300 voor de luidsprekers destijds...koopje eigenlijk...
Helaas wel de subwoofer een keer moeten fixen, die bromde wat door loslatende componenten op de print (lang leve het loodvrije soldeertin, -NOT!-) maar het hele spul werkt nog steeds anno 2021.
Mij idee was toen dat de surround versterker het geluid moest doen en de TV de beeldverwerking, geen ellende met doorgeluste HDMI kabels en audio-lag, sync problemen, en nog meer onvoorzien...
Geluid van Sony TV is ok voor "normale" uitzendingen, voor muziek en film gaat de surround set aan, dat
is wel een stuk beter dankzij de sublieme subwoofer.
De tijd van DVD's kijken met DTS geluid en 5.1 geluid is echt wel gedaan, soms nog eens leuk, maar de "moeite" die je moet doen om een DVD te kijken lijkt zoveel stuggle ten opzichte van een filmpje streamen met je mobiel vanuit Amazon Prime naar de Chrome Cast dat dit nauwelijk nog gedaan wordt...
En dan heb je geen DTS of Dolby Surround geluid, helaas...
Als je nu wat nieuws wilt dan heb je inderdaad een probleem: Wat kies je dan ? Surround receivers zijn er nog nauwelijks, HDMI 2.1 is een drama en toekomstproof wil je toch wel zijn...en dan de kosten...
Ik vind het esthetisch niet mooi meer. En ik kijk te weinig content meer die het tot z’n recht laat komen. Vaak vind ik het té aanwezig. En ik woon in een gehorige woning (niet lang meer) waardoor alles lekker doorklinkt.
Soundbars hebben tegenwoordig praktisch geen 3,5" jack meer.
Ik zocht laatst een speaker oplossing voor de beamer aan het plafond op mijn slaapkamer, welke een optische en 3,5" jack output heeft voor audio. (signaal in via een chromecast die eraan hangt)
Ik dacht "oh je zult vast wel een simpele soundbar (+sub) kunnen vinden voor 2.1 geluid met een 3,5" jack.. niet dus. Al die modellen die dat hadden zijn allemaal uitgefaseerd en vervangen voor nieuwere 'betere' modellen met bluetooth (*kots*).
Uiteindelijk een simpel 2.1 speaker setje gevonden voor onder 100 euro. sub en speakers onder m'n bed geplaatst en het klinkt goed genoeg en 't is ook nog eens onzichtbaar ook!
optische (TOSLINK) uitgang wordt nog wel redelijk ondersteund maar tbh dat moet je eigenlijk niet willen joh. Geen bidirectionele datacommunicatie en de bandbreedte is ernstig slecht.
Ik ben best happy met m'n soundbar die aan m'n tv beneden hangt (earc) vooral vanwege CEC en het feit dat ze automatisch samen aan en uit gaan.. het is écht heel fijn om gewoon alles met m'n TV afstandsbediening te kunnen doen.
Wat is dat HDMI 2.1 toch een draak van een standaard reclamesticker. Net usb. Maakt zo ongeveer niet uit wat een apparaat Wel of niet ondersteunt, het stickertje mag er bijna altijd wel op en als consument hebben wij de leuke taak om uit te zoeken wat een aansluiting wel of niet doet.
De fabrikanten geven er ook geen heldere informatie over. Gelukkig willen ze je wel voor 200 euro een kastje verkopen zodat je apparaat van 1000+ euro doet wat je zou verwachten.
Tweakers zou zou HDMI 2.1 wat mij betreft geen standaard meer moeten noemen maar gewoon een markettingterm. Dat is eigenlijk alles wat het is.
[Reactie gewijzigd door Vizzie op 22 juli 2024 19:06]
Het is inderdaad vervelend dat fabrikanten met de term HDMI 2.1 zijn gaan gooien voordat ze alle features daarvan volledig ondersteunen. Maar dat maakt het nog steeds wel een standaard, alleen eentje met problematische implementatie door receiver- en tv-makers. De 2022-modellen zullen het waarschijnlijk beter doen. Het issue is dus niet de HDMI 2.1-standaard, maar het marketing-geschreeuw erover door fabrikanten die niet ver genoeg zijn gegaan in het ondersteunen ervan.
[Reactie gewijzigd door geert1 op 22 juli 2024 19:06]
Het probleem is wel de “standaard” want je mag je spullen ook HDMI 2.1 noemen zonder alle functionaliteit te ondersteunen. Dat is geen standaard maar een sticker wat mij betreft.
Eens. Tijd om HDMI 2.1 snel te vergeten en met harde standaarden te komen voor HDMI 3.0. Dat kan best HDMI 2.1 zijn (wel zo chic), maar dan met alle features en volledige bandbreedte. Dan weet je als consument tenminste wat je koopt.
Ik heb de naam HDMI 2.1 ook nooit zo goed begrepen. Van 2.0 naar 2.0b was het voornamelijk HDR, dus begrijp ik de subversie nog een keer, maar had dat dan 2.1 genoemd en 2.1 nu 3.0. Maarja, mij ook niet duidelijk waarom deze keuze gemaakt is qua nummering.
[Reactie gewijzigd door Hulleman op 22 juli 2024 19:06]
De eARC-implementatie verloopt nog steeds niet vlekkeloos. De 2021 TV-modellen van Philips krijgen eindelijk HDMI 2.1 en ook hier slagen ze de bal mis met de eARC mogelijkheden.
Zowel de 806 en de 856 lijden hieronder. Van zodra je de eARC mogelijkheden gebruikt voor een TrueHD geluid kan je best wat vreemde toestanden krijgen.
In het begin was het geluid compleet vervormd of kreeg je enkel gekraak te horen. Geen idee hoe ze zulke toestanden testen anno 2021 en deze TV gewoon in de winkelrekken leggen?! Gelukkig hebben ze redelijk snel al een update hiervoor uitgebracht. Geen gekraak meer met een Dolby Atmos TrueHD signaal. Echter een 5.1 signaal wordt nu afgespeeld via de verkeerde luidsprekers. Onbegrijpelijk!
Natuurlijk kan je de TV het geluid laten verwerken maar dan wordt weer alles gecomprimeerd verstuurd. De problemen treden alleen op wanneer je de TV in bypass functie zet en effectief de mogelijkheden van eARC gebruikt.
Dat er wat problemen optreden met al dat Smart gedoe op die TV's is jammer genoeg begrijpelijk. Maar de dag van vandaag mag je toch verwachten dat je een home cinema zonder problemen kan aansluiten en meteen kan genieten van een fantastisch beeld en geluid. Spijtig genoeg hebben deze Philips modellen ook nog eens last van een Dolby Vision handshaking waardoor je soms Dolby Vision materiaal niet te zien krijgt.
Neen...fabrikanten moeten meer tijd en energie in hun software steken! Tegenwoordig wordt alles veel te snel gewoon op de markt gesmeten en moet je als klant maar hopen dat het ooit wel allemaal goed gaat komen.
[Reactie gewijzigd door Pwain op 22 juli 2024 19:06]
Dat waag ik te betwijfelen. Volgens mij is er nog geen enkele fabrikant die het echt heeft opgelost in die zin dat het 4K @ 120Hz met minimaal 40 Gbps biedt zonder dat je een extern apparaat nog moet aansluiten.
Yamaha sowieso niet, die hebben maar een halfbakken oplossing en laat dat nou net de enige interessante receiver zijn geweest omdat die meer dan 1 HDMI 2.1 poort heeft. Nu een nieuwe receiver kopen met maar één zo'n poort is zonde van je geld.
Ik heb nu zo een 3 weken de nieuwe Denon X4700H en kan je melden dat alle problemen zijn opgelost. 4K120hz 4:4:4 met Dolby Atmos als geluid is geen enkel probleem hier.
Hier exact dezelfde setup en alleen maar problemen. Verbinding valt snel weg als ik 4K/120/HDR naar de avr stuur. Met die adapter ertussen blijft het beeld nu goed maar valt het geluid vaak lange tijd weg.
En ja, ik heb een hele reeks kabels geprobeerd en nu gecertificeerde 2.1 kabels ertussen en nog steeds problemen.
Hier exact dezelfde setup en alleen maar problemen. Verbinding valt snel weg als ik 4K/120/HDR naar de avr stuur. Met die adapter ertussen blijft het beeld nu goed maar valt het geluid vaak lange tijd weg.
En ja, ik heb een hele reeks kabels geprobeerd en nu gecertificeerde 2.1 kabels ertussen en nog steeds problemen.
Dan heb je dus niet exact dezelfde setup. Ik heb de hernieuwde versie. Dus die met een serie nummer eindigend op 70000+ Vanwege de HDMI 2.1 problemen heb ik daar speciaal op gewacht. Ik had al een vermoeden dat het met zo een kastje niet geheel ( of op de juiste manier ) op te lossen was. Ik ben blij dat ik het geduld op kon brengen en gewacht heb. Ik weet niet hoe oud jou receiver is, maar ik zou hem proberen om te ruilen voor een nieuwe. Ze adverteren tenslotte met die specs, dus moet het gewoon goed werken.
Ah ok. Ik had niet begrepen dat je de nieuwe versie hebt. De oude schijnt ook nog verkocht te worden namelijk.
Ik heb inmiddels bij support wel de vraag uit staan om een nieuw model.
Ben benieuwd of ze daar op in gaan.
Goed dat je die aanvraag hebt uit staan. Ik heb op meerdere forums al gelezen dat mensen inderdaad problemen met geluid blijven ervaren na toevoeging van dat kastje. Ik hoop oprecht dat je het voor elkaar krijgt, want verder is het ( nu ) een top receiver. Ik zou het echter niet zo vrijblijvend "vragen" zoals je nu aangeeft, maar meer "eisen". Het behoord immers gewoon goed te werken. Wellicht dat ze nog met een update komen, maar dat zal uiteindelijk wel inhouden dat ze nog meer bandbreedte gaan knijpen. Iets wat je echt niet wilt. Daar koop je geen premium product voor. Succes.
Thanks! Ik probeer het nu over de vriendelijke as. Op zich is die NL support medewerker erg goed geweest en dacht veel mee.
Als dit niet werkt ga ik het proberen via andere wegen met rechtsbijstand advocaat als ultiem middel.
Fijn dat het voor jou goed werkt. Ben op dit na ook heel erg tevreden over de unit
Hou er wel rekening mee dat de nieuwe reeks naar alle waarschijnlijkheid een mindere DAC gebruikt (vanwege de brand bij AKM).
Of je het verschil hoort is een tweede, maar de verschillen in specs zijn zo groot (13 dB in THD+N) dat het verschil in ieder geval meetbaar zal zijn (specs van nieuwe DAC zijn slechter dan meetwaarden van receiver met AKM DAC).
[Reactie gewijzigd door mac1987 op 22 juli 2024 19:06]
Ja ok, maar één HDMI 2.1 poort, als je dan zoveel geld uitgeeft voor de komende 7 jaar ofzo wil je (ik) op zijn minst drie 2.1 poorten (RTX3080, XSX en PS5 hier op een OLED CX).
De rest gaat hier gewoon via Earc. Mijn E9 heeft 3 HDMI 2.1 48Gbps poorten, en nog gewoon DTS dus geen problemen met doorgifte of onvoldoende poorten. Hoeveel apparaten heb je uberhaupt die 4K120hz zijn? 3 zoals bij jou zal ook het max zijn denk ik.
Earc heb ik slechte ervaringen mee op mijn CX. Gebruik ik liever niet. Bovendien heb ik 5 HDMI poorten nodig dus heb ik dan sowieso al te min als ik alles op de tv moet aansluiten, even los van het feit dat ik maar 1 kabel naar de tv wil.
eArc werkt prima hier. Al mijn apparaten sturen netjes alle formaten tot Dolby Atmos toe naar de receiver. Wel had ik even het probleem van lipsync in 24p doorgifte ( films vanaf de PC op 24 Hz. Dit omdat ik graag gebruik van van beeldinterpolatie ), maar eenmaal ingesteld werkt ook dat prima. Voor het gebruikersgemak heb ik echter nog wel een aparte kabel van PC naar TV via eArc weer naar receiver aangelegd speciaal voor gaming, omdat ik geen zin had om elke keer die frequenties en de sync om te gooien, en omdat er toch een kleine delay op de keten komt. ( Beeld input lag )
Onkyo en Pioneer lijken de oplossing te hebben maar ik ben behalve wat titels van goede recensies nog niet in de details gedoken, ook omdat ik verwacht dat de verkrijgbaarheid in de EU nog wel even op zich zal laten wachten.
Het probleem bij fabrikanten is gewoon opgelost hoor. De batch van Nuvoton's foute chips is inmiddels vervangen. Maar even eerlijk he, voor welke situatie ga je meer dan 3 HDMI 2.1 poorten gebruiken?
Ik begin het idee te krijgen dat veel mensen heel veel HDMI 2.1 poorten in huis willen hebben terwijl ze het niet gebruiken maar... dan hebben ze het in ieder geval.
In de situatie dat zo'n versterker langer mee gaat dan vandaag. Ik heb momenteel een decoder van mijn tv provider, een shield en een paar consoles aangesloten. Over een jaar of 6 kunnen daar weer twee of drie nieuwe consoles bij gekomen zijn en een opvolger van die shield. Als je af en toe eens een oudere game wil spelen dan kom je met vier consoles plus shield al aan vijf. Speakers kunnen rustig jaren mee gaan, daar is niet veel in gewijzigd. Een beetje versterker kan ook 10+ jaar mee, waarom niet op de groei kopen? Die 4k120 standaard gaat echt niet weg, dat gaat meer worden.
Ik zei ook ten minste drie, dus drie is voldoende... Maar die drie zitten dus al meteen vol bij mij. Laat staan dat er straks nog iets bij komt de komende 7 jaar.
Ik heb de Yamaha RX-V6A besteld, zou deze al wel het "verbeterde" HDMI bord hebben of komt dat ook pas later met de "omruil campagne"?
Het zou prettig zijn als ik niet later de receiver moet opsturen om alsnog de upgrade te krijgen.
Imho zou dit soort belangrijke informatie niet onder het plus abonnement moeten vallen, aangezien er al zo weinig informatie over te vinden is - zeker niet vanuit de fabrikanten.
Ik had hem inderdaad na mei gekocht. Toen wel de ''oude'' versie gekregen. Na het aanhalen van het serienummerverhaal heb ik hem kosteloos mogen omruilen.
Heb nog niet de tijd gehad om hem te installeren/gebruiken...
Ik ken er te weinig van om te oordelen wiens fout het is, en wat er dan moet gebeuren om het op te lossen... Maar als ik dit lees denk ik als eenvoudige consument: ik hou het wel even bij mijn gewone speakers met subwoofer. Het zal vast wel beter klinken, met eArc en een kekke dure reciever en versterker en dure boxen, maar ik wil niet mijn geluid gaan troubleshooten.
"De gebruiker die DTS op waarde weet te schatten, komt er daardoor bekaaid vanaf. Zo was DTS behoorlijk dominant bij blu-rayfilms. Als dat niet meer via de televisie terug naar de receiver is te sturen, kan dat een gemis zijn"
Het probleem is niet zozeer get gemis aan DTS zelf, maar de terugval naar de doorgaans standard AC3 5.1 embedded track bij HD Audio (bij, zeg, een DTS-MA track). Als de niet-DTS-ondersteunende TV nou gelijkwaardig LPCM zou terugsturen, dan kon de afwezigheid van DTS niet boeien (maar voor decoderen heeft zo'n TV uiteraard ook een licentie nodig). Het verschil tussen standaard DTS (768) en AC3 (640) is nog wel te overleven.
Dat je een dolby licentie nodig hebt om een dolby formaat te decoderen vind ik nog niet eens zo heel gek.
Wat ik zelf erg jammer vind is dat er geen receivers bestaan (voor een schappelijke prijs) die die Dolby formaten decoderen en digitaal uitsturen in een wat toegankelijker formaat (Bij voorkeur AES/EBU of SP/DIF). Er zijn genoeg professionele interfaces met tientallen uitgangen, maar die kan ik niet gebruiken voor home cinema, omdat ik geen licentie heb.
Het enige waarvan ik weet dat je kan gebruiken is de production suite van dolby (waar je of protools voor nodig hebt of je scheel betaald aan licentie kosten). OF een prosumer receiver koopt (van een bedrijf zoals Storm), waar je je ook scheel betaald aan kosten terwijl je 95% van de features niet gebruikt.
Dit artikel is leuk voor de bühne maar probeer überhaupt maar eens een versterker met HDMI 2.0 of hoger te krijgen. Zo goed als onmogelijk... Ik wacht al maanden.
Zelf net begonnen met aanschaf van Dali speakers en daarna kijkend naar een receiver. Ik was ook in de markt voor een versterker en heb besloten om mijn geluk te beproeven via marktplaats.
Een instapmodel van een paar jaar geleden totdat de receiver markt weer andere pricing erop na gaat houden.
Kijkend naar de pricing van een instapper van Denon https://tweakers.net/pric...490/denon-avr-x1600h.html. Minimale prijs is nu 599 en vorig jaar April 2020 was deze receiver gemiddeld 400 euro. De helft duurder in een jaar tijd en dat vind ik net iets teveel van het goede.
Ben ik wel benieuwd wat jij midrange noemt. Voor €300 kocht je toch geen nieuwe Denon (1x00) of Marantz (50xx) instapper? Laat staan midrange. Er zijn natuurlijk meer merken, maar €300 voor een midrange receiver is wel heel weinig geld.
Ik kocht in 2014 of 2015 een nieuwe Marantz 5010 voor €599 en dat was al behoorlijk onder de prijs waarvoor Marantz de instapper altijd prijst, namelijk €899 (of €799). Denon is met de 1x00 goedkoper, die was veelal €449/499.
[Reactie gewijzigd door Hulleman op 22 juli 2024 19:06]
Wellicht overdreef ik een beetje, maar ik heb voor de Yamaha MusicCast RX-V483 in 2018 349 euro betaald. Dat is toch wel een apparaat met een behoorlijk uitgebreide featureset en volgens mij ook een zeer degelijk geluid. Ik gebruik hem nog met veel plezier. Ik had daarvoor een denon 2809 die voor 3 keer meer geld was aangeschaft en de yamaha bevalt me beter.
Het is maar wat je midrange noemt. Ik heb een midrange Arcam (AVR550) en die was 3500 euro.
Helaas niet uitbreidbaar met kaarten en zal dus nooit HDMI 2.1 ondersteunen, maar goed - het beestje is ook alweer 5 jaar oud en 4K@120Hz zal ik niet snel missen.
[Reactie gewijzigd door Soeski op 22 juli 2024 19:06]
Oh? Ik heb 2 weken terug de Denon X2700H besteld rechtstreeks bij Denon, en de volgende dag was deze al in huis. En dit is de versie waarbij de HDMI fix is toegepast (serienummer wat hoger eindigt dan 70 000).
Wel 750 euro voor betaald ipv 650 euro wat het voorheen kostte... dus ik krijg het idee dat de kosten van de fix worden verhaald op de consument, helaas.
Dit artikel is leuk voor de bühne maar probeer überhaupt maar eens een versterker met HDMI 2.0 of hoger te krijgen. Zo goed als onmogelijk... Ik wacht al maanden.
Dat ligt dan toch echt aan jou zoekkunde. Ik heb onlangs de nieuwe batch Denon X4700H kunnen bemachtigen zonder veel problemen. Gewoon contact zoeken met de importeur en ze reserveren er gewoon 1 voor je. Eerlijk is eerlijk, ik heb er 4 weken op moeten wachten, maar ik heb nu een HDMI 2.1 receiver die werkelijk alles doet wat ik er van verwachtte. Geen gezeik meer met die HDMI2.1 bug. Alles werkt naar volle tevredenheid. Dat wil zeggen 4K120hz HDR 4:4:4 met Dolby Atmos, zelfs via eArc. Van elke gewenst medium. Prima mogelijk dus
Receivers in combinatie met PlayStation, Caiway kastje en Chromecast TV..... In geval van mijn Onkyo reveiver met 4K pass through niets dan ellende. Of geen surround vanuit TV retour naar de receiver, of geen combi van 4K en geluid doorgifte en vaak lipsync gedoe. De chromecast TV heb ik maar vervangen voor een Chromecast 4K rechtstreeks in de TV want dan heb ik surround via optische link naar de receiver. PS5 ook direct op de TV en voor surround prik ik nu vaak een headset in de controller. Vervelende is ook dat reviews vaak veel te weinig ingaan op dit soort mogelijke ellende en je er pas zelf achter komt door continue te testen.
Ik heb de 676. Heb al eens gedacht om alle hdmi kabels te gaan vervangen maar dat is dan best weer een kostbaar grapje. Alle updates heb ik teruggedraaid middels een factory reset want dan werkt de Chromecast interne functie het beste. Maar wie weet daardoor weer andere zaken die onstabiel blijven.
Dat is het ook. Maar veel consumenten kijken blijkbaar niet verder dan hen neus lang is en verdiepen er zich niet genoeg in. Wel zeuren als het niet werkt..
Nee, Pass Trough is Pass Trough. Je hebt die licentie enkel nodig mocht je een apparaat hebben die geen lossless aan kan. Of ik heb het echt verkeerd gegrepen. Bij mij heeft het in ieder geval altijd gewerkt. Bij mij speelt het nu niet meer want heb geüpgraded naar volledig 2.1 ( zie elders in dit draadje )
Je hebt het niet verkeerd begrepen. De reden waarom G4n0nD0rf de vraag stelt is omdat dit artikel impliceert dat een TV, DTS moet ondersteunen om het via eARC doot te geven naar de receiver. Wat dus niet klopt.
:strip_exif()/i/2004598910.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003926454.jpeg?f=imagegallery)
/i/2004328240.png?f=imagegallery)
/i/2003110784.png?f=imagenormal)
/i/2003604776.png?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2003600102.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2003605598.jpeg?f=imagenormal)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004027232.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003606006.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2005191906.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2007169036.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004836756.jpeg?f=fpa)
/i/2004719194.png?f=fpa)
/i/1278842255.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003289660.jpeg?f=fpa)
/i/1401884444.png?f=fpa)
/i/1242485583.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/47442/hacktic.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57010/goku-mini.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/219668/crop6818d9983dc68_cropped.webp?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/97988/crop5b2f4a3b2ac9e_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/629429/crop615b08e420f9e_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/54726/crop61d595cc88687.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/11181/crop57d7dae12e2dd_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/93026/crop5710f70890ba1_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/75699/crop589c831f323d7_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/149760/MG_logo.jpg?f=community){kind=logo}
:strip_icc():strip_exif()/u/219059/crop5efafd1bd64af_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/73041/Naamloos.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/343400/crop606d8eae90679_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/254499/crop5e13460d6bdb6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/369011/crop62fde6d6bd75d_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/141969/crop56135abe767dd_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
Bij mij heeft het in ieder geval altijd gewerkt. Bij mij speelt het nu niet meer want heb geüpgraded naar volledig 2.1 ( zie elders in dit draadje )
/u/17757/RUFI.GIF?f=community){kind=small}