Rara wat zit er in je laptop?

Onduidelijkheid over RTX 30-gpu's

Onduidelijke specificaties

Nadat Nvidia vorig jaar een nieuwe generatie videokaarten uitbracht voor desktops, zijn dit jaar de laptops aan de beurt. In januari kondigde het bedrijf zijn RTX 30-serie voor laptops aan. Diverse laptopfabrikanten hebben modellen aangekondigd die de gpu's gebruiken en de eerste daarvan zouden nu in de winkels moeten liggen. Of je daadwerkelijk een laptop met RTX 30-gpu kunt bemachtigen, is nog maar de vraag. De chips voor videokaarten zijn schaars, net zoals dat al maanden zo is bij desktopcomponenten en consoles. De vraag naar chips is groter dan het aanbod en de druk op chipproducenten als TSMC en Samsung is daardoor hoog.

Onduidelijke specificaties

Wil je een RTX 30-laptop kopen, dan moet je vanwege de schaarste dus misschien snel beslissen. Om te weten wat je in huis haalt, kijk je naar de opgegeven specificaties. De line-up van Nvidia is eenvoudig; er zijn laptopvarianten van de RTX 3060, 3070 en 3080. Wil je de snelst mogelijke gamelaptop, dan kies je simpelweg voor een model met de RTX 3080. Althans, dat zou je denken, maar zo eenvoudig is het niet.

In de praktijk blijken er veel configuraties van de RTX 30-gpu's te bestaan, waardoor er grote onderlinge prestatieverschillen mogelijk zijn tussen gelijke modelnummers. Bovendien is Nvidia afgestapt van de Max-Q-aanduiding. Bij vorige generaties werd die gebruikt om aan te geven dat een zuinige variant van een bepaalde gpu in een laptop zit. Nvidia maakt nog steeds zuinige varianten, die door hun lagere verbruik ook minder snel zijn, maar geeft dat niet meer aan in de naam. Dat alles levert veel vragen op. Waarom zijn er zoveel gpu-varianten, welke configuraties gebruiken laptopfabrikanten precies en waar kun je dergelijke details terugvinden? Waarom is Nvidia afgestapt van de Max-Q-naamgeving en komt daar een alternatief voor? Tweakers ging in gesprek met diverse laptopfabrikanten en met Nvidia, op zoek naar antwoorden.

Nvidia verplicht fabrikanten tot melden van specificaties

Afgelopen zaterdag heeft Nvidia tegenover The Verge bekendgemaakt dat laptopfabrikanten verplicht worden om op productpagina's op hun website gedetailleerde informatie te geven over gpu's in laptops. Fabrikanten moeten daarbij ook de kloksnelheid en tgp melden.

Tweakers heeft in de afgelopen weken onderzoek gedaan voor dit artikel, toen deze verplichting nog niet was uitgesproken door Nvidia en dus nog niet bekend was. Een woordvoerder van Nvidia gaf vorige week wel aan dat er 'nieuwe methoden' zouden komen voor klanten om meer informatie te krijgen over gpu's in laptops, maar de fabrikant wou daar inhoudelijk nog niets over zeggen.

Omdat de onduidelijkheid van gpu-configuraties in laptops nog altijd relevant is, ook met de nieuwe verplichting van Nvidia, is ervoor gekozen om dit artikel alsnog te publiceren. Er zijn aanpassingen gemaakt naar aanleiding van de nieuwe uitspraken van Nvidia.

28 verschillende configuraties

We beginnen met het probleem: de ene RTX 30-gpu is de andere niet. Dat geldt zowel voor de GeForce RTX 3080 en 3070 als voor de 3060. Nvidia geeft dat op zijn website al enigszins aan als je goed kijkt naar de specificaties van de nieuwe laptop-gpu's. Daar staat per model een variabele waarde voor GPU Subsystem Power. Bij de RTX 3080 kan die bijvoorbeeld variëren van 80 tot 150W. Deze waarde, ook wel aangegeven als tgp ofwel total graphics power, geeft het maximale verbruik van de gpu aan. Afgaande op die specificaties zou je kunnen denken dat een laptop met een RTX 3080 in alle gevallen tussen de 80 en 150W kan gebruiken, maar dat is niet het geval. Er zijn verschillende configuraties van de gpu en fabrikanten moeten een specifieke instelling kiezen, die is afgestemd op de koelcapaciteit van de desbetreffende laptop.

Nvidia heeft niet bekendgemaakt welke configuraties er allemaal bestaan, maar ComputerBase bracht een lijst naar buiten waar 28 verschillende configuraties op staan. Die lijst zou afkomstig zijn van een oem en door Nvidia aangeleverd zijn. Tot dusver komt de informatie op de lijst overeen met wat Tweakers in testexemplaren van laptops heeft aangetroffen. De kloksnelheden zijn soms anders, maar fabrikanten kunnen die vermoedelijk aanpassen. Niet alleen de tgp en kloksnelheden verschillen, ook de snelheid van het videogeheugen is variabel. Dat staat niet in de specificaties die Nvidia opgeeft. Zuinige modellen hebben vram met een bandbreedte van 12Gbit/s en bij de reguliere varianten is dat 14Gbit/s.

Model	Tgp (W)*	CUDA-cores	Kloksn. (MHz)	Turbo (MHz)	Bus	Bandbreedte
RTX 3060 Laptop GPU Max-Q	60	3840	817	1282	192bit	12Gbit/s
RTX 3060 laptop GPU Max-Q	65	3840	975	1357	192bit	12Gbit/s
RTX 3060 laptop GPU Max-Q	70	3840	1050	1402	192bit	12Gbit/s
RTX 3060 laptop GPU	80	3840	900	1425	192bit	14Gbit/s
RTX 3060 laptop GPU	85	3840	1035	1485	192bit	14Gbit/s
RTX 3060 laptop GPU	90	3840	1163	1530	192bit	14Gbit/s
RTX 3060 laptop GPU	95	3840	1215	1567	192bit	14Gbit/s
RTX 3060 laptop GPU	100	3840	1267	1605	192bit	14Gbit/s
RTX 3060 laptop GPU	105	3840	1305	1642	192bit	14Gbit/s
RTX 3060 laptop GPU	110	3840	1342	1680	192bit	14Gbit/s
RTX 3060 laptop GPU	115	3840	1387	1702	192bit	14Gbit/s
RTX 3070 laptop GPU Max-Q	80	5120	780	1290	256bit	12Gbit/s
RTX 3070 laptop GPU Max-Q	85	5120	855	1365	256bit	12Gbit/s
RTX 3070 laptop GPU Max-Q	90	5120	930	1410	256bit	12Gbit/s
RTX 3070 laptop GPU	115	5120	1110	1560	256bit	14Gbit/s
RTX 3070 laptop GPU	120	5120	1170	1590	256bit	14Gbit/s
RTX 3070 laptop GPU	125	5120	1215	1620	256bit	14Gbit/s
RTX 3080 laptop GPU Max-Q	80	6144	780	1245	256bit	12Gbit/s
RTX 3080 laptop GPU Max-Q	85	6144	870	1320	256bit	12Gbit/s
RTX 3080 laptop GPU Max-Q	90	6144	930	1365	256bit	12Gbit/s
RTX 3080 laptop GPU	115	6144	1110	1545	256bit	14Gbit/s
RTX 3080 laptop GPU	120	6144	1155	1575	256bit	14Gbit/s
RTX 3080 laptop GPU	125	6144	1185	1605	256bit	14Gbit/s
RTX 3080 laptop GPU	130	6144	1230	1635	256bit	14Gbit/s
RTX 3080 laptop GPU	135	6144	1260	1665	256bit	14Gbit/s
RTX 3080 laptop GPU	140	6144	1275	1665	256bit	14Gbit/s
RTX 3080 laptop GPU	145	6144	1320	1695	256bit	14Gbit/s
RTX 3080 laptop GPU	150	6144	1350	1710	256bit	14Gbit/s

Lijst van de verschillende configuraties van RTX 30-gpu's, gepubliceerd door ComputerBase. * Tgp-waarde exclusief Dynamic Boost 2.0.

Nvidia gebruikt Max-Q niet meer voor zuinige modellen

Dat er verschillende configuraties van laptop-gpu's bestaan, is niets nieuws. Ook bij de RTX 20-serie was dat het geval. Wel nieuw is dat Nvidia geen duidelijk onderscheid meer maakt tussen zuinige en krachtige modellen. In 2017 introduceerde Nvidia de Max-Q-aanduiding en sindsdien werd die gebruikt om aan te geven dat een laptop over een zuinige gpu beschikte. Vooral dunne laptops hebben die Max-Q-gpu's, omdat die immers minder koelcapaciteit hebben dan dikke laptops.

Volgens Nvidia is Max-Q nu bij de derde generatie aangeland en is het nu een verzameling van technieken. Nvidia schaart de features Dynamic Boost 2.0, WhisperMode 2.0 en Resizable Bar allemaal onder de vlag van Max-Q. Die features kunnen ook gebruikt worden op laptop-gpu's met een hoge tgp-waarde en dus is Max-Q volgens Nvidia niet meer bedoeld als toevoeging aan de naam van een laptop-gpu om duidelijk te maken dat dit een zuinig model is. Sebastien Januario, Nvidia's senior technical product manager laptops, zegt daarover tegen Tweakers: "Max-Q is een holistische reeks platformtechnieken en een ontwerpbenadering voor het bouwen van krachtige en dunne laptops." Januario bevestigt dat er nog steeds power-optimized gpu-configuraties bestaan en geeft toe dat die in de naamgeving dus niet meer te onderscheiden zijn. Volgens de productmanager is de reden daarvoor dat Max-Q niet langer alleen refereert aan de tgp.

Als we Nvidia confronteren met het feit dat dit voor consumenten onduidelijkheid creëert en een stap terug is ten opzichte van de vorige generatie, zegt de productmanager die zorgen te begrijpen. Januario geeft vervolgens aan dat Nvidia werkt aan 'manieren om klanten meer inzicht te geven' in de specificaties voordat ze een RTX-laptop aanschaffen. Inmiddels is duidelijk geworden dat Nvidia fabrikanten wil verplichten om details over kloksnelheden en total graphics power op hun website te vermelden.

Fabrikanten 'volgen' Nvidia

Nvidia gebruikt de Max-Q-aanduiding officieel niet meer, maar op de lijst met 28 gpu-configuraties staat die wel. Er lijkt ook een duidelijk verschil te zijn, niet alleen in tgp, maar ook in geheugensnelheid. Fabrikanten zouden er wellicht voor kunnen kiezen om de Max-Q-aanduiding wél te gebruiken in de specificaties van hun laptops. Dat leek in de praktijk ook even te gebeuren; een bekende laptopfabrikant voegde onlangs in een Nederlands persbericht en in een prijslijst van zijn nieuwe gamelaptops de Max-Q-aanduiding toe aan modellen met een zuinige gpu. Bij de specificaties op de website werd dat echter niet aangegeven. Bij navraag zei de Nederlandse woordvoerder in eerste instantie de Max-Q-aanvulling op de website toe te zullen voegen, maar na overleg met het Europese kantoor en Nvidia kwam de fabrikant daarop terug. Inmiddels is de Max-Q-aanduiding overal verdwenen.

Op de vraag van Tweakers aan Nvidia of fabrikanten ervoor kunnen kiezen om de Max-Q-aanduiding te blijven gebruiken voor zuinige modellen, komt geen concreet antwoord. Het bovenstaande voorbeeld lijkt echter aan te geven dat fabrikanten Nvidia volgen en de term dus niet meer gebruiken.

Tgp, Dynamic Boost 2.0 en Max. Tgp

Nvidia geeft zuinige gpu's geen onderscheidende naam meer, maar claimt wel dat RTX 30-laptops 'meer informatie dan ooit' tonen. Gebruikers kunnen 'de exacte tgp', kloksnelheid en ondersteunde features zoals Dynamic Boost 2 uitlezen in het Nvidia Control Panel, aldus de fabrikant. In de praktijk is het inderdaad mogelijk om de tgp te zien in het Control Panel, maar alleen de maximale waarde is zichtbaar. Dat gaat om de tgp van de gpu met daarbovenop de eventuele Dynamic Boost. Met die techniek wordt extra stroom toegekend aan de gpu, die eigenlijk voor de cpu bestemd is.

Het idee hierachter is dat bij gamen op hoge resoluties of Ultra-settings de cpu vaak niet volledig wordt belast en er dus stroombudget vrijkomt, dat aan de gpu toegewezen kan worden. Fabrikanten kunnen zelf een Dynamic Boost 2-waarde instellen, tot maximaal 20W. Bij zuinige Max-Q-gpu's is Dynamic Boost altijd ingeschakeld, bij andere gpu's is dat optioneel. Bovendien bevat de huidige driver volgens Nvidia een bug, waardoor het niet mogelijk is om de tgp van alle RTX 30-laptops uit te lezen. Momenteel kan dat alleen bij modellen die Max-Q-technieken ondersteunen. Een driver-update moet dat oplossen, maar wanneer is nog niet bekend.

Weergave van maximale tgp in Nvidia Control Panel

Transparantie (ontbreekt) bij fabrikanten

Heb je eenmaal een laptop in huis, dan kun je via het Nvidia Control Panel meer te weten komen over welke gpu er precies in zit. Daar heb je echter weinig aan als je je nog aan het oriënteren bent voor aanschaf. In dat geval ben je afhankelijk van de transparantie van fabrikanten. In eerste instantie liet die veel te wensen over. Voor zover bekend gaf geen enkele fabrikant bij de eerste aankondiging uitgebreide details over de gebruikte RTX 30-gpu's. Tweakers heeft bij verschillende fabrikanten informatie opgevraagd en verzocht om meer duidelijkheid te geven. De reacties daarop waren wisselend.

Inmiddels heeft Nvidia de verplichting uitgesproken dat fabrikanten specificaties moeten vermelden. Tweakers doet navraag bij fabrikanten wanneer daar gehoor aan wordt gegeven en waar de informatie zichtbaar wordt gemaakt. Op het moment van schrijven zijn de uitgebreide details bij veel fabrikanten nog niet te vinden.

ASUS geeft het goede voorbeeld

Een van de merken die aanvankelijk geen details toonden, was ASUS. De fabrikant heeft dat ruimschoots goedgemaakt door alle mogelijke gpu-details vrij te geven. ASUS leverde na een verzoek van Tweakers een uitgebreide tabel aan en heeft ook zijn websites geüpdatet met de gedetailleerde informatie. ASUS toont zowel de tgp van de gpu als de Dynamic Boost 2-waarde en ook de som daarvan, ofwel de maximale tgp. Ook heeft de fabrikant de boostsnelheiden van de laptop-gpu's bekendgemaakt.

Laptop	Model	Gpu	Boostklok (MHz)	Tgp (W)	Dynamic Boost (W)	Max. gpu power (W)
ROG XG Mobile	GC31S	RTX 3080	1810	150	0	150
	GC31R	RTX 3070	1720	125	15	140
ROG Flow X13	GV301QH	GTX 1650 Max-Q*	1255	35	5	40
ROG Zephyrus Duo 15 SE	GX551QS	RTX 3080	1645	115	15	130
	GX551QR	RTX 3070	1660	115	15	130
	GX551QM	RTX 3060	1802	115	15	130
ROG Zephyrus G15	GA503QS	RTX 3080 Max-Q*	1345	80	20	100
	GA503QR	RTX 3070 Max-Q *	1390	80	20	100
	GA503QM	RTX 3060	1525	80	15	95
	GA503IM	RTX 3060	1525	80	15	95
ROG Zephyrus G14	GA401QM	RTX 3060 Max-Q*	1382	60	20	80
	GA401QH	GTX 1650	1615	50	15	65
ROG Strix SCAR 17	G733QS	RTX 3080	1645	115	15	130
	G733QR	RTX 3070	1660	115	15	130
	G733QM	RTX 3060	1802	115	15	130
ROG Strix SCAR 15	G533QS	RTX 3080	1645	115	15	130
	G533QR	RTX 3070	1660	115	15	130
	G533QM	RTX 3060	1802	115	15	130
ROG Strix G17	G713QR	RTX 3070	1660	115	15	130
	G713QM	RTX 3060	1802	115	15	130
	G713QH	GTX 1650	1615	50	15	65
ROG Strix G15	G513QR	RTX 3070	1660	115	15	130
	G513QM	RTX 3060	1802	115	15	130
	G513QH	GTX 1650	1615	50	15	65
TUF Dash F15	FX516PR	RTX 3070 Max-Q*	1390	80	5	85
	FX516PM	RTX 3060	1525	80	5	85
TUF A17	FA706QR	RTX3070 Max-Q*	1510	90	5	95
	FA706QM	RTX3060	1630	90	5	95
TUF A15	FA506QR	RTX 3070 Max-Q*	1510	90	5	95
	A506QM	RTX 3060	1630	90	5	95

* ASUS en Nvidia gebruiken de Max-Q-aanduiding officieel niet meer voor zuinige modellen. De Max-Q-aanduiding is aan bovenstaande tabel toegevoegd door Tweakers, aan de hand van de lijst met beschikbare gpu-configuraties.

MSI geeft informatie, maar alleen op YouTube

MSI was de eerste laptopfabrikant die zelf naar buiten kwam met meer informatie over de gpu's in zijn nieuwe modellen. Dat deed de fabrikant in zijn eigen MSI Insider-programma op YouTube. Naar aanleiding van de discussie die op internet was ontstaan, besprak de fabrikant de tgp-waarden van zijn onlangs aangekondigde gamelaptops met RTX 3060, 3070 en 3080.

MSI toonde een tabel in een livestream op YouTube

De fabrikant toonde in de livestream een tabel met daarop de tgp van de gebruikte gpu's per serie. Het lijkt te gaan om de tgp van de gpu, zonder Dynamic Boost, maar daarover geeft MSI geen verdere details. Ook heeft MSI geen specifieke details per model bekendgemaakt. In de livestream zeggen medewerkers dat dat lastig is, omdat de productpagina's op de website van de fabrikant de algemene 'basisspecificaties' tonen en niet de exacte specificaties van een laptop. Dat komt doordat laptops per land, regio en retailer kunnen afwijken. Volgens MSI staan de tgp-gegevens daarom niet op de productpagina.

MSI geeft dus wel enige openheid, maar enkel insiders die de fabrikant of het technieuws op de voet volgen, zullen dat meekrijgen. Op de MSI-website staan de uitgebreide details niet. Vergelijk je bijvoorbeeld de RTX 3060-versies van de GE76, GE66, GS66, GF65, dan staat er in de specificatielijst enkel 'RTX 3060 6GB'. Dat er significante verschillen zitten in de gpu's, is niet terug te zien.

Laptop	GE76 Raider 10UE	GE66 Raider 10UE	GS66 Stealth 10UE	GF65 Thin 10UE
Details die MSI geeft	RTX 3060 6GB	RTX 3060 6GB	RTX 3060 6GB	RTX 3060 6GB
Verborgen details	115W 6GB 14Gbit/s Turbo 1702MHz*	115W 6GB 14Gbit/s Turbo 1702MHz*	80W 6GB 14Gbit/s Turbo 1425MHz*	60W (Max-Q) 6GB 12Gbit/s Turbo 1282MHz*

* De daadwerkelijke turbosnelheid is onbekend, omdat MSI die niet opgeeft. De snelheden zijn afkomstig van de lijst met gpu-configuraties.

Tweakers heeft MSI om een reactie gevraagd en die is als volgt: "Het standpunt van MSI in het kort is dat we het zonde zouden vinden als dit gegeven de hoofdfactor wordt waarmee eindgebruikers verschillende systemen vergelijken. Zo zijn de koeloplossing en het chassis ook van grote invloed op de real life performance van het systeem en de gpu." Meer duidelijkheid lijkt MSI dus niet te willen geven op zijn website. Ook zijn exacte details per model niet bekend, wat het bijvoorbeeld moeilijk maakt om de juiste specificaties aan de Pricewatch toe te voegen.

Afwachten bij Lenovo en Acer

Begin dit jaar presenteerde Lenovo tal van nieuwe Legion-gamelaptops met RTX 30-gpu's, maar de productpagina's staan nog niet online en het is nog niet duidelijk welke informatie Lenovo hierop gaat communiceren. Niels van Echteld, productmanager bij Lenovo Benelux, zegt desgevraagd nog niet zeker te weten welke informatie online komt te staan, maar hij benadrukt dat Lenovo altijd heel transparant is op zijn psref-website. Dat is een publieke productdatabase waarin uitgebreide informatie over ieder laptopmodel van Lenovo te vinden is.

Bij oudere modellen met RTX 20-gpu's staat op de psref-site geen tgp-informatie. Of dat met de nieuwe serie gaat gebeuren, is nog niet bekend. Van Echteld geeft aan dat de beslissingen over de invulling van de productpagina's door de EMEA-organisatie van Lenovo genomen zullen worden. Die zijn daarmee bezig, maar concreet is er op dit moment nog niets over te melden.

Ook Acer heeft gamelaptops met RTX 30-gpu's aangekondigd, in zijn Predator en Helios-series. Ook deze fabrikant heeft nog geen productpagina's online staan en het is nog niet duidelijk welke informatie daarop te zien zal zijn.

Geen details bij Alienware en Razer

Dell is inmiddels begonnen met de verkoop van zijn nieuwe Alienware M15-laptops en die worden geleverd met de RTX 3070 of RTX 3080. Op zijn website geeft Dell behalve die naam geen enkele extra informatie over de gebruikte gpu's, het is dus onduidelijk wat je precies krijgt.

Datzelfde zien we bij Razer. Die fabrikant stopt bijvoorbeeld een RTX 3080-gpu in zijn nieuwe Blade 15 Advanced Edition en in de specificatielijst staat geen enkele informatie over tgp of kloksnelheden. Dit gaat om een laptop van 17mm dik, dus het is aannemelijk dat er een zuinig model in zit, maar Razer geeft daar zelf geen details over.

BTO en Skikk gaan zelf op onderzoek

In Nederland is ook een aantal barebone-verkopers actief. Die kopen het laptopchassis in bij externe leveranciers en geven klanten vervolgens veel vrijheid bij het samenstellen. BTO en Skikk zijn twee van dat soort partijen en die hadden eind januari al RTX 30-laptops op hun website staan, zonder gpu-details. Beide bedrijven geven tegenover Tweakers aan dat het onduidelijk is welke hardware er precies in zit, totdat ze de desbetreffende barebones ontvangen. De leveranciers geven dus geen details over de gebruikte gpu's. Zowel Skikk als BTO heeft aangegeven details over de gpu's toe te voegen zodra ze modellen binnen hebben en die zelf getest hebben. Inmiddels is dat ook al te zien op de websites van de bedrijven. Skikk toont dat op een tabblad met uitgebreide specificaties en bij BTO is de tgp van de gekozen gpu te zien bij het samenstellen van een laptop.

Het lijkt gek dat leveranciers van barebones de gedetailleerde gpu's niet beschikbaar stellen aan hun verkooppartners. Volgens BTO heeft de transparantie flink te verduren onder de tijdsdruk, embargo's, de grote vraag en de beperkte voorraaden. "Wij vermoeden geen kwade wil van onze leveranciers, maar gewoon een tekort aan mogelijkheden gezien de omstandigheden", zegt BTO-marketingmanager Ben Visser.

Hoewel BTO en Skikk dus transparant willen zijn over wat zij verkopen, is het niet eenvoudig om de exacte gegevens uit te lezen. Het Nvidia Control Panel laat immers enkel de maximale tgp zien, inclusief de eventuele Dynamic Boost, en het uitlezen werkt momenteel niet bij alle laptops vanwege een driverbug. Skikk zegt daarom bijvoorbeeld met FurMark en GPU-Z tests te doen om te kijken wat het maximale verbruik is als alleen de gpu wordt belast, of wat het verbruik is als zowel de cpu als de gpu aan het werk is.

Wat zijn de verschillen?

Waarom zijn er eigenlijk zoveel verschillende gpu-configuraties en wat zijn de verschillen in de praktijk? Die eerste vraag is eenvoudig te beantwoorden; laptops hebben een bepaalde koelcapaciteit. Die hangt af van zaken als de grootte van de behuizing en de heatsinks, en het aantal heatpipes en ventilators. Er zijn honderden verschillende laptopbehuizingen en daarbinnen weer talloze verschillende hardwareconfiguraties. Door veel verschillende gpu-configuraties te maken, kunnen laptopfabrikanten een exemplaar kiezen dat precies bij een bepaald ontwerp past.

De exacte invloed op de prestaties van de verschillende gpu-configuraties is lastiger te bepalen. De prestaties van een gamelaptop worden immers niet alleen bepaald door de gpu, maar ook door de gebruikte processor en de koeling. Alleen met uitgebreide vergelijkende reviews zijn de exacte verschillen te achterhalen, al ligt het wel voor de hand dat een RTX 3080 die 150W verbruikt, altijd sneller zal zijn dan een RTX 3080 die op maximaal 80W blijft steken.

Net als de laptops zelf, zijn reviews van RTX 30-laptops nog schaars. Tweakers heeft een model van Medion met een RTX 3080 (120W) aan de tand gevoeld en er volgt binnenkort een review van een ASUS TUF Dash 15 met RTX 3070 (85W). Om een breder beeld te krijgen, kijken we ook naar benchmarks van andere techwebsites.

RTX 3070 kan sneller zijn dan RTX 3080

Vooral vergelijkingen tussen zuinige RTX 3080-gpu's en krachtigere RTX 3070-varianten zijn interessant. De eerste reviews tonen nu al aan dat RTX 3070-laptops sneller kunnen zijn dan RTX 3080-varianten. Notebookcheck concludeerde dat in een vergelijking van vier RTX 30-laptops. De site zette daarin een Schenker XMG Neo 17 met RTX 3070 geconfigureerd op maximaal 140W naast een ASUS ROG Zephyrus G15 GA503Q en Gigabyte Aero 17 HDR Yc. Die hebben een RTX 3080 geconfigureerd op maximaal 100 en 105W.

In onderstaande tabel hebben we de 3DMark Time Spy Graphics-scores onder elkaar gezet. Die test isoleert de gpu-prestaties, waardoor de cpu geen grote rol speelt. De scores maken duidelijk dat de tgp belangrijk is voor de prestaties. De XMG met krachtige RTX 3070 weet de drie RTX 3080-laptops met een zuinigere gpu-configuratie voor te blijven.

Laptop	Gpu (max tgp)	3DMark Time Spy Graphics
Schenker XMG Neo 17 (Notebookcheck)	RTX 3070 8GB (140W)	10.898
Medion Erazer Beast X25 (Tweakers)	RTX 3080 16GB (120W)	10.586
Gigabyte Aero 17 HDR Yc (Notebookcheck)	RTX 3080 8GB (105W)	9646
ASUS ROG Zephurys G15 GA503Q (Notebookcheck)	RTX 3080 8GB (100W)	9439
ASUS TUF Dash F15 FX516 (Tweakers)	RTX 3070 8GB (85W)	8138

Ook het verschil tussen krachtige RTX 3060-varianten en zuinige RTX 3070-versies, zal interessant zijn. Scores van RTX 3060-laptops zijn er nog niet veel; die modellen zijn later uitgekomen, maar Techspot heeft wel een vergelijking gemaakt van twee XMG Apex 17-laptops met RTX 3060-gpu's geconfigureerd op respectievelijk 95 en 130W. Gemiddeld is de krachtigere versie 11 procent sneller, hoewel dat in sommige games meer dan 20 procent is. De laptops hebben echter ook verschillende processors; één model heeft een AMD Ryzen 7 5800H, het andere een Intel Core i7-10875H. Dat kan ook invloed hebben op de prestaties. Techspot noteert geen Time Spy-scores, waardoor we niet kunnen vergelijken met laptops in bovenstaande tabel.

Een hogere tgp-waarde is overigens niet per definitie beter. Het betekent ook meer warmteontwikkeling en een hogere geluidsproductie. Wil je een lichte en dunne gamelaptop die makkelijk mee te nemen is, dan ligt de keuze voor een zuinige gpu voor de hand. Notebookcheck merkt in zijn review van de snelle XMG Neo 17 ook op dat de laptop veel lawaai maakt als de RTX 3070 op maximaal verbruik is ingesteld. De fabrikant laat gebruikers echter zelf instellen hoeveel de gpu maximaal mag gebruiken, dus dat geluidsniveau is in te perken, maar dat gaat weer ten koste van de prestaties.

XMG laat laptopbezitters zelf de tgp en Dynamic Boost van de gpu configureren. Screenshot: Notebookcheck

GeForce 'RTX Laptop GPU' versus desktop

Los van alle onderlinge verschillen bij de laptop-gpu's, moet je er ook rekening mee houden dat de laptopversies van de RTX 3060, 3070 en 3080 niet gelijk zijn aan de gelijknamige varianten voor desktops. Officieel hebben die ook niet dezelfde naam. Nvidia plakt de toevoeging Laptop GPU achter de modelnummers. Die toevoeging zien we echter niet altijd terug bij laptopfabrikanten. Ook maakt die naamgeving niet echt duidelijk dat de gpu's daadwerkelijk anders zijn dan die in laptops.

Alle laptopvarianten hebben een veel lager verbruik dan hun desktoptegenhangers. Dat wordt deels bewerkstelligd met lagere kloksnelheden, maar er zijn ook significante verschillen in het chipontwerp. Vooral de RTX 3080 Laptop GPU is een heel andere chip dan de RTX 3080 voor desktops. De laptopversie heeft 6144 CUDA-cores. Dat zijn er 8704 bij de desktopvariant, bijna anderhalf keer zoveel. Ook heeft de desktopversie een bredere geheugenbus én maakt die gebruik van Gddr6x-geheugen, terwijl de laptopversie het met langzamer Gddr6 moet doen.

De RTX 3070 Laptop GPU is wat videogeheugen en bandbreedte betreft gelijk aan de desktopversie, maar heeft met 5120 CUDA-cores iets minder rekeneenheden dan de videokaart voor pc's, die er 5888 heeft. De RTX 3060 Laptop GPU heeft juist iets meer CUDA-cores dan de desktopkaart: 3840 stuks, tegenover 3584 voor de videokaart. De desktopvariant heeft echter dubbel zoveel Gddr6-geheugen.

Nvidia GeForce RTX 30-gpu's voor laptops
Model	RTX 3080 Laptop GPU	RTX 3070 Laptop GPU	RTX 3060 Laptop GPU
Architectuur	Ampere	Ampere	Ampere
CUDA-cores	6144	5120	3840
Boostclock	1245 - 1710 MHz	1290 - 1620 MHz	1283 - 1703 MHz
Geheugen	8GB of 16GB GDDR6	8GB GDDR6	6GB GDDR6
Geheugenbus	256bit	256bit	192bit
Tgp	80-150W+	80-125W	60-115W
Nvidia GeForce RTX 30-gpu's voor desktops
Model	RTX 3080	RTX 3070	RTX 3060
Architectuur	Ampere	Ampere	Ampere
CUDA-cores	8704	5888	3584
Boostclock	1710MHz	1730MHz	1780MHz
Geheugen	10GB GDDR6x	8GB GDDR6	12GB GDDR6
Geheugenbus	320bit	256bit	192bit
Tgp	320W	220W	170W

In onze review van de Medion Erazer Beast-laptop met RTX 3080 vergelijken we de laptopvideokaart al met de desktopvariant. Die resultaten laten duidelijk zien dat de RTX 3080 Laptop GPU veel langzamer is dan de desktopversie, zoals je op basis van de grote verschillen in specificaties ook mag verwachten. Bij 4k-resolutie is de laptopversie in games 30 tot 40 procent langzamer dan de desktopvariant. De desktopversie van de RTX 3070 is in de praktijk ook sneller dan de RTX 3080 Laptop GPU.

De desbetreffende Medion-laptop heeft een RTX 3080 die niet meer dan 120W verbruikt. Er zullen RTX 3080-laptops verschijnen die wat sneller zijn. Er zijn immers configuraties die meer stroom kunnen verbruiken, tot maximaal 165W met Dynamic Boost, maar dat zal niet genoeg zijn om de kloof naar de desktopvariant te overbruggen.

• 3DMark Time Spy - Graphics
• Far Cry 5 - 4k - Ultra
• GTA V - 4k - Ultra
• Rise of the Tomb Raider - 4k - Ultra
• Shadow of the Tomb Raider - 4k - Ultra
• Metro Exodus - 4k - Ultra
• Red Dead Redemption 2 - 4k - Ultra

3DMark Time Spy - Graphics
Pc	Videochip	Cpu/soc	Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
PC Specialist Gladius T (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900X	17.239
MSI MEG Aegis Ti5 (desktop)	GF RTX 3080	Ci9-10900K	16.812
Azerty Gaming Titanium Zen3 (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 5 5600X	14.908
Lenovo Legion T7 34IMZ5 (desktop)	GF RTX 3070	Ci9-10850K	12.289
Medion Erazer Beast X25 (laptop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900HX	10.586

Far Cry 5 - 3840x2160 - Ultra
Pc	Videochip	Cpu/soc	Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
PC Specialist Gladius T (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900X	95,0
Azerty Gaming Titanium Zen3 (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 5 5600X	94,0
MSI MEG Aegis Ti5 (desktop)	GF RTX 3080	Ci9-10900K	94,0
Lenovo Legion T7 34IMZ5 (desktop)	GF RTX 3070	Ci9-10850K	72,0
Medion Erazer Beast X25 (laptop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900HX	56,0

GTA V - 4k - Ultra
Pc	Videochip	Cpu/soc	Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
PC Specialist Gladius T (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900X	90,0
MSI MEG Aegis Ti5 (desktop)	GF RTX 3080	Ci9-10900K	89,0
Azerty Gaming Titanium Zen3 (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 5 5600X	88,0
Lenovo Legion T7 34IMZ5 (desktop)	GF RTX 3070	Ci9-10850K	68,0
Medion Erazer Beast X25 (laptop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900HX	57,0

Rise of the Tomb Raider - 4k - Ultra
Pc	Videochip	Cpu/soc	Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
MSI MEG Aegis Ti5 (desktop)	GF RTX 3080	Ci9-10900K	103,0
Azerty Gaming Titanium Zen3 (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 5 5600X	96,0
PC Specialist Gladius T (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900X	96,0
Lenovo Legion T7 34IMZ5 (desktop)	GF RTX 3070	Ci9-10850K	71,0
Medion Erazer Beast X25 (laptop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900HX	57,0

Shadow of the Tomb Raider (DX12) - 3840x2160 - Ultra
Pc	Videochip	Cpu/soc	Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
PC Specialist Gladius T (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900X	78,3
Azerty Gaming Titanium Zen3 (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 5 5600X	77,8
MSI MEG Aegis Ti5 (desktop)	GF RTX 3080	Ci9-10900K	76,9
Lenovo Legion T7 34IMZ5 (desktop)	GF RTX 3070	Ci9-10850K	60,7
Medion Erazer Beast X25 (laptop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900HX	48,9

Metro Exodus - 3840x2160 - Ultra
Pc	Videochip	Cpu/soc	Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
MSI MEG Aegis Ti5 (desktop)	GF RTX 3080	Ci9-10900K	66,1
Azerty Gaming Titanium Zen3 (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 5 5600X	64,5
PC Specialist Gladius T (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900X	64,2
Lenovo Legion T7 34IMZ5 (desktop)	GF RTX 3070	Ci9-10850K	48,3
Medion Erazer Beast X25 (laptop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900HX	39,4

Red Dead Redemption 2 - 3840x2160 - Ultra
Pc	Videochip	Cpu/soc	Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
MSI MEG Aegis Ti5 (desktop)	GF RTX 3080	Ci9-10900K	77,5
PC Specialist Gladius T (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900X	71,0
Azerty Gaming Titanium Zen3 (desktop)	GF RTX 3080	Ryzen 5 5600X	70,8
Lenovo Legion T7 34IMZ5 (desktop)	GF RTX 3070	Ci9-10850K	61,9
Medion Erazer Beast X25 (laptop)	GF RTX 3080	Ryzen 9 5900HX	48,5

Van de laptopversies van de RTX 3070 en 3060 hebben we dergelijke vergelijkingen nog niet kunnen maken. Bij die modellen zullen de verschillen met de desktopversies minder significant zijn. De specificaties van die laptop-gpu's komen immers dichter in de buurt van die van de desktopversies.

Dat laptop-gpu's minder goed presteren dan desktopvarianten, is voor kenners geen verrassing, maar voor consumenten die wat minder goed ingevoerd zijn in de techwereld, is de naamgeving verwarrend. Officieel geeft Nvidia de laptopversies een andere naam met de toevoeging Laptop GPU, maar die maakt het grote verschil in prestaties niet direct duidelijk. Bovendien is die toevoeging lang, waardoor ze vaak weggelaten wordt in marketinguitingen. Een naamgeving als RTX 3080M, 3070M en 3060M, zoals Nvidia enkele generaties terug deed met bijvoorbeeld de GTX 980M, zou wat ons betreft het onderscheid duidelijker maken.

Conclusie: opletten bij aanschaf

Meer dan ooit moet je bij de aanschaf van een gamelaptop goed opletten. Variatie in prestaties is niks nieuws en ook niet te voorkomen, maar nu Nvidia zuinige gpu's geen duidelijk onderscheidende naam meer geeft, is die variatie groter dan ooit en dat kan onverwacht uitpakken. Er zijn nu laptops met een RTX 3070 die sneller zijn dan laptops met een RTX 3080 en we zien al verschillen tussen laptops met ogenschijnlijk dezelfde gpu die oplopen tot meer dan 30 procent.

Nvidia zegt nu fabrikanten te verplichten tot het melden van details over tgp en kloksnelheden op productpagina's, maar dat neemt de onduidelijkheid niet in zijn geheel weg. Het blijft onmogelijk om uit de naam van een gpu af te leiden of dit om een zuinige of krachtige variant gaat. De keuze van de GeForce-fabrikant om de Max-Q-aanduiding bij zuinige videokaarten weg te halen, blijft daarmee een keuze die het voor consumenten lastiger maakt om in een oogopslag te zien welke hardware er in een laptop zit.

Het is nu afwachten hoe laptopfabrikanten omgaan met de door Nvidia opgelegde verplichting om uitgebreide details over gpu's te communiceren. Het is daarbij de vraag of de informatie door alle consumenten makkelijk gevonden kan worden en of kopers zich beseffen dat ze op zoek moeten gaan naar dergelijke details.

Overzichtelijk en verwarrend

Door 28 verschillende gpu-configuraties samen te vatten in drie productnamen heeft Nvidia zijn aanbod overzichtelijk gehouden, maar tegelijk ook verwarrend gemaakt. Op zijn website maakt Nvidia wel duidelijk dat er RTX 30-kaarten zijn met verschillende tgp's en kloksnelheden, maar een officiële lijst met exacte modellen en specificaties ontbreekt.

Voor consumenten die technisch niet onderlegd zijn, is de keuze uit drie videokaarten voor laptops overzichtelijk, maar die doelgroep zal niet beseffen dat er significante verschillen zijn tussen videokaarten met dezelfde naam. Doorgewinterde tweakers die alles willen weten over hun volgende gamelaptop, zijn daarvan uiteraard wel op de hoogte, maar door het gebrek aan transparantie is het voor hen moeilijk om erachter te komen wat er precies in een laptop zit.

Laptopfabrikanten weten uiteraard wat ze in huis halen en welke gpu's ze gebruiken, maar waren daar in eerste instantie niet duidelijk over. Dat is deels te begrijpen. Laptopconfiguraties verschillen enorm; per land, regio of zelfs winkel, kunnen specificaties anders zijn. Op de productpagina's noemen laptopfabrikanten dus vrij generieke specificaties. Dat is echter geen excuus om de exacte details nergens te noemen. Fabrikanten moeten dat nu ook doen van Nvidia en dat zouden ze kunnen doen op hun lokale websites of in databases met uitgebreide specificaties over alle productvarianten. Winkels, die verantwoordelijk zijn voor het juist informeren van klanten, kunnen die informatie dan overnemen.

Tgp-specificatie in Pricewatch

Om potentiële laptopkopers meer inzicht te geven, heeft Tweakers een tgp-specificatie aangemaakt in de Pricewatch. Inmiddels zijn die details bij de nieuwe ASUS- en MSI-laptops ingevuld, en als andere fabrikanten details geven, kunnen die toegevoegd worden. Daarmee wordt het mogelijk om laptops onderling te vergelijken en zo te zien welke gpu-specificaties een model precies heeft. Ook houdt Tweakers waar mogelijk de Max-Q-naam aan voor de zuinige gpu's, zodat ook zonder dat je naar de tgp kijkt, in een oogopslag duidelijk is welke laptops een zuinig model hebben.

Website Notebookcheck is ook begonnen met het bijhouden van lijsten met laptops waar een RTX 3060, 3070 of 3080 in zit, en waar mogelijk noemt de site daarbij extra gpu-details, zoals de tgp en de snelheid van de boostclock. Dergelijke initiatieven bieden inzicht in de doolhof van RTX 30-gpu's, maar zijn wel afhankelijk van de informatie die fabrikanten vrijgeven.

Reacties (39)

[AllesIsVoorbij]

En om het allemaal nog verwarrender te maken heb je ook nog laptops met en zonder Optimus, waar Optimus tot wel 12% van je prestaties kost. Hierdoor kan een laptop van de vorige generatie met een 2070 super zonder Optimus net zo snel zijn als een 3070 laptop met hetzelfde GPU TDP maar met Optimus.

Zie techtesters voor meer info: https://youtu.be/ULp32ERo5rk

Het is ronduit bizar wat voor chaos ze (Nvidia) veroorzaakt hebben in gaminglaptop land. Buiten de modelnaam chaos en TDP verschillen binnen een generatie moet je dus ook nog rekening houden met andere features (Optimus, koeling) en prestatie verschillen tussen generaties.. een laptop in de aanbieding van vorig jaar van 1200 euro met een hoog TDP 2060 kan prima betere prestaties bieden dan een 3000 euro model van de huidige generatie met een laag TDP 3070.

En natuurlijk is er geen enkele reviewer die alle modellen kan testen dus als consument moet je specsheets en tientallen reviews langs om tot een halve vergelijking te kunnen komen, wat een drama. Vorig jaar een keer een gaming laptop gekocht (noodzaak ivm emigratie en kleiner wonen) maar dat is eens maar nooit weer..

[Reactie gewijzigd door AllesIsVoorbij op 26 juli 2024 08:27]

[Sn0wblind]

De bal ligt neit bij Nvidia, zij leveren de GPU's het zijn de fabriekanten die een bepaald vermogen budget toewijzen en er een cooler op afstemmen. Dit is ook niet iets van alleen deze generatie. Dit speelde ook al bij de vorogaande generaties. Je had meerdere MaxQ "varianten" per GPU type en meerdere MaxP varianten. Prestaties onderling verschilden sowieso al per model enorm vanwege de koeling en de effect op de boostclock.

[Darkstriker]

De bal ligt wel degelijk bij nVidia. Ze zouden veel duidelijkere eisen kunnen stellen aan laptop fabrikanten. Bijvoorbeeld: Wil je een RTX 3080 in de laptop zetten? Dan moet ie minimaal 150W koelcapaciteit voor de GPU hebben en een bepaald boost-gedrag tonen. Doet ie dat niet, mag er alleen een 3080 Max-Q in en moet ie minimaal 80W koeling hebben. Echter heeft natuurlijk alleen de consument echt baat bij zo'n systeem wat laptops goed met elkaar vergelijkbaar maakt. Fabrikanten willen je natuurlijk belazeren en nVidia profiteert van die belazering omdat zij er zo mee weg komen om hogere prijzen voor die GPUs te rekenen dan normaal. En dus zullen wij consumenten nog een lange tijd in het donker blijven. En nVidia heeft het met deze generatie nog ERGER gemaakt. Deze verplichting om TDPs bekend te maken is een PR stunt, van die ze zelf weten dat het niks betekent.

[Sn0wblind]

Dan nemen fabriekanten gewoon doodleuk weer minder af, snap ook verder niet wat het probleem is van gewoon benchmarks te checken of de laptops correct presteren. Dat was hiervoor ook nodig, tussen laptops onderling zat soms gewoon een dikke 30% performance verschil terwijl zij op papier dezelfde GPU hadden. Dat is niet aan Nvidia om te fixen. Dat zou namelijk betekenen dat Nvidia vooraf alle laptops moet gaan valideren, honderden modellen per generatie. Logistsch gezien is dat een nachtmerrie.

[Reactie gewijzigd door Sn0wblind op 26 juli 2024 08:27]

[Darkstriker]

Niemand zei dat het hiervoor enorm veel beter was, maar nV heeft met deze generatie weer een stap in de verkeerde richting voor consumenten gezet. En natuurlijk is de hoofdveroorzaker de laptop OEM. Maar geen van die fabrikanten is machtig genoeg om het probleem in z'n eentje op te lossen en nV is dat wel. En daarom moet je daar aankloppen als consument. Zelfs als 2/3 van de laptop fabrikanten volledig transparant zouden zijn zou er alsnog een groot probleem zijn. En nV is ook de enige die ook maar enig belang erbij heeft om het wel op te lossen, namelijk het beschermen van hun eigen merk.

[Sn0wblind]

Het enige wat zij hebben gedaan is de MaxQ naam niet meer forceren, iets wat al niet helemaal correct werd nageleefd want dit hield in dat een laptop een bepaald niveau van geluid, performance en koeling moest behalen om deze sticker te mogen dragen. Helaas waren er toch veel laptops die er eigenlijk neit aan voldeden met name op het gebied van geluid en temperatuur. De consumenten die nu ngo te belabberd zijn om benchmarks te checken kennen hoogstwaarschijnlijk oko het verschil tussen MaxQ en non MaxQ in het verleden.

Nogmaals hoe wilt Nvidia dit oplossen, zij kunnen er eisen aan stellen maar als fabriekanten zich er niet aan houden hebben zij geen poot om op te staan, de GPU's dienen afgenomen te worden. Maar het wordt op Tweakers maar al te vaak gedraaid op een manier alsof Nvidia moedwillig klanten wilt benadelen.

[AllesIsVoorbij]

Nvidia wil winst maximaliseren net als elk bedrijf maar soms schieten bedrijven wat te ver door..

Het probleem is dat je in het huidige landschap zelfs niks aan benchmarks hebt aangezien er geen enkele reviewer is die alle laptops in handen krijgt. Tussen reviewers vergelijken gaat niet, elk land heeft weer eigen SKUs, elke reviewer test in andere omstandigheden en met andere games/settings, etc.

Op de PC zijn er ook tientallen fabrikanten die Nvidia GPUs maken waar de prestatieverschillen voor een specifiek model in de foutmarge van tests vallen. Het kan dus wel.

[A_Trouwborst]

Vanochtend stond dit artikel er ook al even op. What's happening?

[Xtuv]

Zie het groene kader op de eerste pagina. Ik heb de afgelopen weken gewerkt aan dit artikel, we hadden het ingepland voor publicatie maandagochtend. Zaterdag kwam opeens het nieuws dat Nvidia fabrikanten verplicht om de specificaties te noemen naar buiten. Ik was dit weekend offline en heb dat allemaal niet meegekregen. Het artikel klopte door die verplichting deels niet meer, dus is besloten om het niet te laten verschijnen. Door wat miscommunicatie is het toch even online gekomen vanochtend. Het staat nu dus met aanpassingen alsnog online, want de verwarring is er ondanks de verplichting van Nvidia nog steeds.

[A_Trouwborst]

Thanks voor de info!

[PearlChoco]

Prima artikel.

Maar dit is nu toch van het niveau dat ik al jaren van Tweakers ben komen te verwachten, en lijkt me niet iets om achter een paywall te stoppen.

[StarC]

Dat vind ik ook van pagina 1, maar p.2 en 3 gaan (vind ik) wel dieper dan een gemiddeld nieuwsartikel op de site.

[Bossie]

Eens, daarnaast ga ik zeker niet betalen voor iets dat al ruim een week op gratis andere sites te vinden.

[eboellie]

Daar ben jij het product

[Vol Braakzakje]

Ik betaal niet maar kan het wel lezen. Mis ik iets? 🧐

[mutsje]

Nee de abonnementen zijn nog niet doorgevoerd. Was het wel zo geweest had je het artikel niet/wel kunnen lezen al naar gelang je abonnement.

[dragonhaertt]

De premium artikelen zijn een bèta voor uiteindelijk invoeren van premium artikelen die je alleen (onbeperkt) kan lezen als je betaalt voor een premium account.
Je kan ze nu nog allemaal gratis lezen.
Je kan straks (waarschijnlijk) een beperkt aantal premium artikelen lezen per maand.

Meer hier over is hier te vinden, of de discussies hier over in het forum.

[AmigaWolf]

De premium artikelen zijn een bèta voor uiteindelijk invoeren van premium artikelen die je alleen (onbeperkt) kan lezen als je betaalt voor een premium account.
Je kan ze nu nog allemaal gratis lezen.
Je kan straks (waarschijnlijk) een beperkt aantal premium artikelen lezen per maand.

Meer hier over is hier te vinden, of de discussies hier over in het forum.

Dus het woord meer een verplichting om een premium account te nemen want anders kan je straks bijna niks goeds meer lezen, daar komt het op neer dus?!

Nee dank je dan geen Tweakers meer voor mij als de goede dingen achter een paywall komt, ik besta niet voor Tweakers, Tweakers bestaat door ons tweakers die op hun site komen, en er van alles ook kopen en verkopen via Tweakers, en meer.

[Baklap-XD]

Ga zo door Tweakers. Als er bij velen een wens is voor een goede Techsite zonder paywall. Dan komt deze er vast wel. Ik zie wel een markt voor meer pure tech (vooral geen politiek) en geen paywall.

Ik hoor dit onder vele tweaker lezers inmiddels. We zitten op een site verkocht aan een grote kranten multinational. Wat verwacht je anders.

[AmigaWolf]

Ga zo door Tweakers. Als er bij velen een wens is voor een goede Techsite zonder paywall. Dan komt deze er vast wel. Ik zie wel een markt voor meer pure tech (vooral geen politiek) en geen paywall.

Ik hoor dit onder vele tweaker lezers inmiddels. We zitten op een site verkocht aan een grote kranten multinational. Wat verwacht je anders.

Niks, daarom is Tweakers allang niet meer wat het was, en mensen waren vrij om een abonnement te nemen op Tweakers, en iedereen kan goede artikelen zien op Tweakers, maar nu willen ze de goede artikelen achter een paywall zetten, en ja dan woord je als ware verplicht om een abonnement te nemen om de goede artikelen te zien, en als dat gebeurd en je krijgt geen goede artikelen te lezen, woord Tweakers voor mij verleden tijd, en ja mijn leven draait niet om Tweakers, dan ga ik lekker weer naar een andere website, die die leegte weer vult.

[batteries4ever]

Wow... een nieuw dieptepunt is bereikt op het gebied van disinformatie. Uiteindelijk kun je als klant alleen maar reviews van de laptops vergelijken en zien hoe ze het bij verschillende games en andere toepassingen doen... Wat Nvidia en AMD tekort komen bij het uitleveren van werkelijke chips wordt goedgemaakt met een absoluut waanzinnige hoeveelheid typenvariaties -waanzin!

[keranoz]

Ik zou het haast oplichting willen noemen!

Het meerendeel zal natuurlijk gewoon naar nummertjes kijken: 3080 klinkt als meer dan 3070. Terwijl dat dus niets meer zegt.

Dat de fabrikanten er niet direct duidelijkheid over geven snap ik wel, dat hebben ze nooit hoeven doen. Dit is gewoon Nvidia die consumenten niet eerlijk behandeld.

[SRI]

Wat ik me dan bijvoorbeeld ook erg afvraag is hoe de uiteindelijke prestaties zijn ivm de prijs. Betaal je dan minder voor een laptop met een 3070 met maximaal verbruik en meer voor een zuinige 3080 die dan minder presteert?
Vraag me af of de 3080 dan ook meer levert per watt of niet.
Snap dat ze voor laptops een paar varianten doen qua verbruik maar dit is gewoon absurd.

[Reactie gewijzigd door SRI op 26 juli 2024 08:27]

[ThaddeusX]

Je kan van 1 ding zeker zijn.

Hoe meer verwarring hoe beter voor de firma , betekend meer omzet voor weinig.

[Yi-Long]

Is dat zo? Als ik tegen zoveel opzettelijke onduidelijkheid aanloop, dan laat ik het al snel helemaal links liggen en ga op zoek naar een alternatief, wat in dit geval dan waarschijnlijk AMD zal zijn ...

Dit soort zaken zorgen er alleen maar voor dat dit merk (NVidia) negatieve associaties oproept bij mij.

[AmigaWolf]

Is dat zo? Als ik tegen zoveel opzettelijke onduidelijkheid aanloop, dan laat ik het al snel helemaal links liggen en ga op zoek naar een alternatief, wat in dit geval dan waarschijnlijk AMD zal zijn ...

Dit soort zaken zorgen er alleen maar voor dat dit merk (NVidia) negatieve associaties oproept bij mij.

Zo denk ik er ook over, dit (28 verschillende GPU's van maar 3 soorten 60/70/80) heeft het voor mij zo gemaakt dat ik ook veel sneller nu zou gaan voor een laptop met een AMD CPU en GPU, als die het houden bij hoogstens 9 soorten, ga ik voor AMD.

[White Feather]

Het merendeel zegt gewoon dat ze een laptop moeten hebben die dit en dit kan spelen.

Als het maar werkt.

Je moet niet denken dat een klant hetzelfde denkt als wij Tweakers.

Wij weten dat een reguliere 3070 waarschijnlijk even snel of sneller zal zijn dan een 3080 Max-Q.

(20% meer cores bij de 3080 Max-Q, maar minder geheugenbandbreedte en tragere clocks.

[Mitsuko]

Wat ik vooral opvallend vond aan de volledige tabel is dat de Max-Q modellen gewoon een stuk langzamer zijn. Het zijn niet specifiek gekozen goede chips die wat minder gebruiken maar toch goede prestaties leveren (behalve als je een 3080 Max-Q met een 3060 vergelijkt ofzo), het zijn gewoon significant lager geklokte chips die daardoor minder van de batterij en koelprestaties van de behuizing vragen. Misschien dat ze daarom het Max-Q label officiëel ook niet meer gebruiken.

[Reactie gewijzigd door Mitsuko op 26 juli 2024 08:27]

[Britske]

Waarom in godesnaam zoveel verschillende versies? Hou het lekker transparant en maak gewoon een instapversie, midrange en high-end.

[Luiaard]

Ik denk dat zelfs een tweaker zonder dit artikel en andere informatie op internet er geen wijs uit had gekund en dat je dan gewoon maar kiest voor iets wat je denkt dat goed is, laat staan dat de gemiddelde consument dit doet. Zeker met de verkrijgbaarheid valt er misschien weinig te kiezen voorlopig.

[WAFOE]

Betekent dit dat een 115W RTX 3060 mogelijk beter presteert dan een 80W RTX 3080? Dit is ronduit de klant bedriegen en zonde van de hardware. Jaren geleden kocht ik een laptop met een 950M, die DDR3 geheugen i.p.v. GDDR5 geheugen bleek te hebben. Dit gevalletje doet me een beetje denken aan dat.

[Fastfreddy666]

Het is ook al jarenlang zo dat laptop CPU's niet hun turbo frequentie kunnen volhouden. Zo heb ik nog een HP Zbook G2 met een I7-4810MQ. Die blijft met stresstesten prime95 + furmark hangen op 2.8 GHz en de temperatuur stijgt naar gevaarlijke waarden. Dat is precies de core clock van de CPU. Beetje jammer van een prijzige laptop die bedoelt is als workstation. Gelukkig heb ik de cpu ge-under-volt en dit verhielp het probleem grotendeels. Dit is natuurlijk een worst case scenario. De meeste gebruikers zullen er niks van merken.

Wat ik wil zeggen is dat al zijn de fabrikanten volkomen transparant met de specs dan wil dat nog niet zeggen dat het koelsysteem het aankan. Bij vrijwel alle fabrikanten zoals Dell, Apple, Lenovo en HP doet dit fenomeen zich voor. Ook mijn relatief goedkope gamelaptop Clevo N850HK1 met een 7700HQ en GTX1060 kan de hitte niet aan en blijft steken op de core clock onder voortdurende belasting. Ik heb speciaal een cooling pad gekocht en die zorgt ervoor dat de temps van de GPU binnen de perken blijft.

Tegenwoordig doet AMD (ere wie ere toekomt) dit een stuk beter met bijvoorbeeld de Ryzen 9 5900HX die een baseclock heeft van 3.3 ghz en een maximale turbo van 4.6 ghz. Die kan bijvoorbeeld dik 4 ghz volhouden bij de Asus ROG Zephyrus Duo 15 SE GX551QS. Dit omdat AMD een zeer agressieve voltage/frequentie curve toepast die ook echt tot de grens van de TDP komt. Zie (1)

Jammer dat de chiptekorten bij AMD nog wel een tijdje zullen blijven bestaan. Ik gok dat dit pas is opgelost in 2022. Dit is afhankelijk van hoe lang dat verdomde virus nog blijft rondwaren. En als echte doemdenker denk ik dat de we er dit decennium niet meer van afkomen. Maar dit is een mening en geen feit.

(1) voor een premium artikel (gratis maar wel in het engels) over de verschillende definities die Intel en AMD toepassen omtrent de TDP en de gevolgen: https://www.anandtech.com...h-amds-frequency-metrics-

Kort door de bocht kan ik zeggen dat het beter is dat je volgende systeem een AMD CPU bevat. Tenzij je nog blijft gamen op 1080p dan kan Intel in sommige gevallen 10% sneller zijn. Game je op 1440p en daarboven dan wordt de GPU de bottleneck en is het verschil nihil.