Inleiding
- ASUS ROG Strix Scar 15 G533QS
- BTO X-Book 15X1086 V2
- Razer Blade 15 Advanced Edition
Samengevat
De ASUS ROG Strix Scar 15 G533QS is wat ons betreft de winnaar van deze test, wat vooral komt doordat de toegepaste hardware erg snel is. De RTX 3080-gpu mag bij ASUS veruit het meest verbruiken en ook de moderne AMD Ryzen 9-processor bewijst zijn meerwaarde in de benchmarks. Erg dun of licht is de ASUS niet en de bouwkwaliteit van vooral de Razer is echt nog een stapje beter, maar als gamer word je onder de streep het blijst van deze ASUS-laptop.
Samengevat
De BTO X-Book 15X1086 V2 kun je volledig naar je eigen wensen configureren en dat is ook direct de belangrijkste kracht van deze laptop. Helaas ben je wel beperkt tot weinig efficiënte Intel-processors, die warm worden en de relatief kleine accu snel leegtrekken. De grotendeels metalen constructie is stevig en voorzien van veel aansluitingen, maar de touchpad vinden we wat aan de kleine kant.
Samengevat
De Razer Blade 15 Advanced Edition is een fijne laptop met een volledig metalen behuizing, die ook nog eens bijzonder licht en dun is. Om de laptop toch goed en redelijk stil te koelen, heeft Razer simpelweg het verbruik van de componenten teruggeschroefd, wat vooral de processorprestaties beperkt. Als nieuwere processors hun weg vinden naar de Blade 15, kan dit zomaar eens een aanrader worden, maar voor nu vinden we de inefficiënte cpu een te groot nadeel.
Ze zijn uit voorraad leverbaar, er zit een Nvidia GeForce RTX 3080 in en ze zijn niet eens duurder dan de modellen met een RTX 2080 Super die we vorig jaar reviewden. Dat klinkt anno 2021 te mooi om waar te zijn, maar is voor ons reden genoeg om een blik te werpen op drie laptops met een high-end RTX 3080-videokaart aan boord. In deze round-up kijken we naar drie gaminglaptops van rond de 3000 euro. Het zijn niet de goedkoopste modellen met een RTX 3080, maar zeker ook niet de duurste. ASUS, BTO en Razer stuurden een model in voor deze review; concurrenten Gigabyte en MSI hadden geen laptop beschikbaar.
De vergelijking krijgt een interessante extra laag doordat het niet langer vanzelfsprekend is dat gaminglaptops gebruikmaken van een Intel-processor. Twee van de drie laptops hebben een Core i7-chip uit de 10-serie aan boord; het zal nog wel even duren voordat de kakelverse 11-serie daadwerkelijk de winkels bereikt. De ASUS is echter voorzien van een AMD Ryzen 9-processor op basis van Zen 3-cores.
In de onderstaande tabel zie je alvast de belangrijkste specificaties van de geteste laptops, die we op de volgende pagina's in detail bespreken. Verderop in de review duiden we onze uitgebreide testresultaten, inclusief een duurtest waarin we bekijken hoe de laptops het tijdens een langere gamesessie uithouden.
| Merk en productserie |
ASUS ROG Strix Scar 15 |
BTO X-Book |
Razer Blade 15 Advanced Edition |
| Type |
G533QS-HF009T |
15X1086 V2 |
RZ09-0367CEC3 |
| |
:fill(white):strip_exif()/i/2004159968.jpeg?f=thumbmini) |
:fill(white):strip_exif()/i/2004232708.jpeg?f=thumbmini) |
:fill(white):strip_exif()/i/2004354466.jpeg?f=thumbmini) |
| Actuele prijs |
€ 2599,- |
€ 2800,- |
Onbekend |
| Processor en geheugen |
| Cpu |
AMD Ryzen 9 5900HX |
Intel Core i7 10870H |
Intel Core i7 10875H |
| Aantal cores |
8 |
8 |
8 |
| Klokfrequentie |
3,3GHz |
2,2GHz |
2,3GHz |
| Maximale turboklokfrequentie |
4,6GHz |
5GHz |
5,1GHz |
| Geheugentype |
DDR4-3200 |
DDR4-3000 |
DDR4-2933 |
| Geheugengrootte |
32GB |
32GB |
32GB |
| Videokaart |
| Videochip |
GeForce RTX 3080 |
GeForce RTX 3080 |
GeForce RTX 3080 |
| Videogeheugen |
16GB |
16GB |
8GB |
| Tgp + Dynamic Boost |
115W + 15W |
80W + 25W |
90W + 5W |
| Opslag |
| Ssd |
SK Hynix BC711 |
Samsung 970 Evo Plus |
Samsung PM981a |
| Opslagcapaciteit |
1TB |
500GB |
1TB |
| Beeldscherm |
| Schermdiagonaal |
15,6" |
15,6" |
15,6" |
| Resolutie |
1920x1080 (full hd) |
1920x1080 (full hd) |
1920x1080 (full hd) |
| Lcd-paneel |
Ips |
Ips |
Ips |
| Refreshrate |
300Hz |
240Hz |
360Hz |
| Connectiviteit |
| Video uit |
HDMI 2.0b, USB-C |
HDMI 2.1, Mini DisplayPort, Thunderbolt |
HDMI 2.1, USB-C, Thunderbolt |
| USB |
3x 5Gbit/s type-a
1x 10Gbit/s type-c |
3x 5Gbit/s type-a |
3x 5Gbit/s type-a
1x 5Gbit/s type-c |
| Thunderbolt |
Nvt |
1x Thunderbolt 3 |
1x Thunderbolt 3 |
| Ethernet |
1Gbit (Realtek) |
1Gbit (Realtek) |
Nvt |
| Wificontroller |
Intel Wi-Fi 6 AX200 |
Intel Wi-Fi 6 AX200 |
Intel Wi-Fi 6E AX210 |
| Overige specificaties |
| Laptopextra's |
Verlicht toetsenbord |
Cardreader, numeriek toetsenblok, verlicht toetsenbord, webcam |
Cardreader, verlicht toetsenbord, webcam (Hello) |
| Accu |
| Accucapaciteit |
92,1Wh |
74,5Wh |
83,7Wh |
| Afmetingen en gewicht |
| Lengte |
259mm |
236mm |
236mm |
| Breedte |
354mm |
357mm |
355mm |
| Dikte |
31,3mm |
23,6mm |
17,6mm |
| Gewicht |
2,3kg |
2,02kg |
2,02kg |
ASUS ROG Strix Scar 15 G533QS
De ASUS ROG Strix Scar 15 G533QS is van de drie laptops die we hebben gereviewd, het best te herkennen als een gaminglaptop. In het ontwerp is veelvuldig gebruikgemaakt van scherpe hoeken, die het uiterlijk een wat agressieve vibe geven, en het rgb-verlichte ROG-logo op de klep van deze laptop laat eveneens weinig aan de verbeelding over. Bovendien is de ASUS de zwaarste en dikste laptop in de test, met respectievelijk 2,3kg en 3,1cm. In vergelijking met gaminglaptops van vijf jaar geleden valt dat reuze mee, maar toch.
:strip_exif()/i/2004355756.jpeg?f=imagenormal)
Als we de laptop openklappen, valt op dat het scherm weliswaar heel dunne boven- en zijranden heeft, maar een flinke onderrand van 2,5cm. Een webcam zit er echter niet in, wat in deze thuiswerktijden moeilijk uit te leggen valt. Vermoedelijk is deze ontwerpbeslissing al vroeg genomen, voordat de gevolgen van de pandemie duidelijk werden, en heeft de verantwoordelijke productmanager daar inmiddels flink de balen van. De palmsteun is geheel van plastic, waardoor hij niet zo snel opwarmt als de metalen panelen bij de BTO en Razer, maar ook wat goedkoper aanvoelt. Een driehoek rechtsboven is doorzichtig, wat het mogelijk maakt om een deel van het pcb te bewonderen, al dan niet verlicht door lampjes.
:strip_exif()/i/2004355760.jpeg?f=imagenormal)
Hardware en scherm
:strip_exif()/i/2004355762.jpeg?f=imagenormal)
Wat de ROG Strix Scar 15 echt bijzonder maakt, is de toegepaste hardware. Zoals we op de eerste pagina al verklapten, maakt deze laptop gebruik van een Ryzen 9 5900HX-processor, een van de meest luxe modellen uit de stal van AMD. Dit model heeft acht cores en wordt in deze laptop gecombineerd met 32GB dualchannel-DDR4-3200-geheugen. De prestaties van de RTX 3080-videokaart worden vooral bepaald door hoeveel stroom hij mag verbruiken; daar hebben we eerder uitgebreid aandacht aan besteed. Met een maximaal verbruik van 130W moet de ASUS veruit de snelste in de test zijn. Bovendien heeft ASUS gekozen voor de meest luxe variant met 16GB vram.
Het 15,6"-scherm in het door ons geteste model heeft een full-hd-resolutie van 1920 bij 1080 pixels en een zeer hoge verversingssnelheid van 300Hz, die variabel wordt bijgesteld via Adaptive-Sync. Het paneel is gebaseerd op de ips-technologie en zou responsetijden van 3ms moeten halen. We zijn benieuwd wat er van die belofte overblijft in onze metingen. De antiglarecoating op het scherm zorgt ervoor dat reflecties amper zichtbaar zijn. Volgens de productpagina bestaat er ook een versie met een wqhd-resolutie en een 165Hz-refreshrate, maar in de Benelux wordt die vooralsnog niet gevoerd.
Aansluitingen, toetsenbord en touchpad
Een aantal van de belangrijkste aansluitingen zit achter op de ROG Strix Scar 15, waaronder de ronde connector voor de forse 240W-voeding. Alle drie de laptops worden geleverd met een flinke stroomadapter; daarop is de ASUS dus geen uitzondering. Verder vind je daar een reguliere USB-poort, een USB-C-aansluiting die ook een DisplayPort-signaal kan uitsturen en via USB-PD met maximaal 100W kan opladen, een HDMI 2.0b-uitgang en gigabitethernet. Daarmee is de ASUS de enige laptop in de test die geen HDMI 2.1 biedt.
Aan de linkerkant zitten nog eens twee USB-A-poorten en een headphonejack. De rechterkant is volledig poortloos, maar wel voorzien van een opening waarin je een van de twee meegeleverde 'keystones' kunt plaatsen. Dit is in feite een NFC-tag die gekoppeld is aan een profiel in de ASUS-software, waarin je bijvoorbeeld instellingen of een verborgen privépartitie kunt onderbrengen. Je kunt de machine overigens ook fysiek een beetje personaliseren, want achter op de laptop kun je het zwarte deel van de overkapping met het ROG-logo naar wens inwisselen voor grijze of zilveren varianten.
Het toetsenbord van de ASUS ROG Strix Scar 15 is optomechanisch, wat betekent dat de actuatie plaatsvindt op basis van een onderbroken lichtstraal. Wel geeft het mechaniek een duidelijk hoor- en voelbare klik als feedback op het bereiken van de actuatieafstand. Je kunt de toetsen bijna 2mm indrukken, behoorlijk wat voor een laptop.
De laptop heeft geen fysiek cijferblok, maar die functie is wel ingebouwd in de touchpad. Door je vinger even te laten rusten op de NumLk-aanduiding, wordt een numpad zichtbaar. Na gebruik kun je op dezelfde manier terugwisselen naar de muisfunctie van de touchpad. Dit werkt in principe prima, maar heeft dus als nadeel dat je niet kunt muizen terwijl je de numpad gebruikt, behalve als je een losse muis aansluit. De glazen touchpad zelf is comfortabel, is lekker groot en geeft goede feedback, al is die wel minder aanwezig bij de bovenste helft.
:strip_exif()/i/2004355774.jpeg?f=imagenormal)
Koeling en upgrademogelijkheden
Het koelsysteem van de ASUS ROG Strix Scar 15 voorziet zowel de processor als de videokaart van koeling, waarvoor verscheidene heatpipes worden ingezet. Die voeren de warmte af naar twee ventilators aan beide zijkanten van de laptop. De ventilators hebben steeds twee luchtuitlaten tot hun beschikking: een aan de zijkant en een aan de achterzijde van de laptop. Als je de laptop in de stille modus zet, blijven de ventilators uitgeschakeld zolang de temperaturen onder de zestig graden blijven.
Op de processor en videokaart na kun je vrijwel alle onderdelen van de Scar 15 zelf upgraden. In de door ons geteste uitvoering was één M.2-slot gevuld met een SK Hynix BC711-ssd van 1TB, maar er is nog een tweede slot aanwezig voor uitbreiding. Ook de twee geheugenslots en het ondergelegen wifikaartje zijn makkelijk bereikbaar. Tot slot is ook de 90Wh-accu na wat schroeven en het losmaken van de connector te vervangen.
:strip_exif()/i/2004355776.jpeg?f=imagenormal)
BTO X-Book 15X1086 V2
De BTO X-Book 15X1086 V2 is volgens zijn Nederlandse bouwer een combinatie van krachtige hardware en een lichtgewicht behuizing. Onze weegschaal slaat uit naar iets meer dan 2kg, waarmee hij ongeveer 300g minder weegt dan de ASUS en even zwaar is als de Razer. Wat de dikte betreft valt hij precies tussen de twee andere laptops in.
:strip_exif()/i/2004355778.jpeg?f=imagenormal)
BTO maakt er geen geheim van dat de X-Book is gebaseerd op een barebone van het Taiwanese Clevo, waarvan ook de enigszins basale controlesoftware afkomstig is. Die is grotendeels opgebouwd uit metaal, wat hem luxer laat aanvoelen dan de ASUS, maar ook vingerafdrukgevoeliger maakt. De palmsteun kan vrij koud of juist warm worden, afhankelijk van hoe zwaar de laptop wordt belast; het plastic van de ASUS is daar minder gevoelig voor. De afwerking is verder oké, maar niet bijzonder. De panelen sluiten bijvoorbeeld niet zo strak aan als bij de Razer, en tussen het onderpaneel en de rest van de behuizing is een duidelijk voelbare naad aanwezig.
:strip_exif()/i/2004355780.jpeg?f=imagenormal)
Tegelijk maakt deze aanpak het mogelijk om je laptop geheel naar eigen smaak te configureren. Je bent niet afhankelijk van de hier verkrijgbare configuraties, zoals bij ASUS en Razer het geval is. Zo kun je voor de videokaart kiezen tussen een RTX 3060, een 3070 en een 3080, tussen de 8 en 64GB ram laten installeren en de twee M.2-slots laten vullen met allerhande ssd's van Samsung, Intel, Kingston en Crucial. Draai je liever Linux of heb je zelf al een Windows-licentie, dan kun je de laptop ook zonder OS laten uitleveren. De aan ons geleverde configuratie komt als we hem nabouwen, uit op 2800 euro.
Hardware en scherm
BTO verkoopt voor zover wij konden zien, uitsluitend laptops met een (mobiele) processor van Intel, dus ook ons testmodel was voorzien van een processor uit het blauwe kamp. Het betreft een Core i7 10870H, een model uit de Comet Lake-generatie met acht cores. In ons geval was die gekoppeld aan twee Corsair-geheugenmodules voor een totaal van 32GB DDR4-3000. De gemonteerde RTX 3080-gpu is een 16GB-model met een maximaal stroomverbruik van 105W, aanzienlijk minder dan bij ASUS, maar wel meer dan bij de Razer.
Net als de andere twee machines heeft de BTO X-Book 15X1086 V2 een 15,6"-scherm met een 1080p-resolutie. Normaal gesproken zouden we de refreshrate van 240Hz omschrijven als extreem hoog, maar in deze round-up heeft de BTO daarmee de laagste verversingssnelheid. Je moet echter wel erg getrainde ogen hebben om dit serieus te nemen als een nadeel. Het scherm is keurig afgewerkt met een matte coating en in de bovenrand is een simpele 720p-webcam geplaatst.
:strip_exif()/i/2004355782.jpeg?f=imagenormal)
Aansluitingen, toetsenbord en touchpad
De X-Book is in vergelijking met de andere laptops ruim voorzien van aansluitmogelijkheden. Achterop plug je de 180W-adapter in en daar vind je ook een Mini DisplayPort-uitgang, een HDMI 2.1-aansluiting en de Thunderbolt 3-poort. De zijkanten worden voor de achterste helft gebruikt als luchtuitlaat, terwijl meer naar voren enkele aansluitingen zijn gepositioneerd. Aan de linkerkant zijn dat van achter naar voren een microSD-kaartlezer, een USB-A-poort en twee audiojacks, rechts treffen we een duo USB-A-poorten (voor een totaal van drie) en een gigabit-ethernetpoort aan.
Als enige laptop in deze test is de BTO voorzien van een fysieke numpad. Om dat passend te krijgen, zijn de cijfertoetsen wel iets smaller gemaakt dan de reguliere lettertoetsen, maar dat lijkt ons een prima compromis. Onder de toetsen gaan reguliere scissorswitches schuil, al gaan ze wel gepaard met een fijne hoeveelheid travel. Door de witte, lichtdoorlatende rand is de verlichting extra goed zichtbaar. Anders dan bij de ASUS en de Razer kun je die niet per toets instellen, maar kun je slechts kiezen uit veertien voorgedefinieerde kleuren.
De touchpad is wat simpeler dan bij de twee andere laptops, met losse muisknoppen en geen mogelijkheid om de touchpad zelf in te drukken. Ook is hij in vergelijking wat aan de kleine kant. In de touchpad is overigens een vingerafdrukscanner verwerkt.
:strip_exif()/i/2004355790.jpeg?f=imagenormal)
Koeling en upgrademogelijkheden
Het koelsysteem is redelijk vergelijkbaar met dat van de ASUS-laptop. Heatpipes voeren de warmte van de cpu en gpu af richting een tweetal ventilators. De ventilators staan zowel aan de zijkanten als aan de achterkant in verbinding met de buitenlucht.
Omdat BTO de laptops grotendeels zelf in elkaar schroeft, kun je natuurlijk ook makkelijk bij alle hardware. De accu is met 73Wh relatief klein, onder meer omdat hij niet de volledige breedte van de laptop kan innemen. Rechts van de accu zitten namelijk de twee M.2-slots. Ook het wifikaartje en de sodimms zijn vrij toegankelijk.
:strip_exif()/i/2004355792.jpeg?f=imagenormal)
Razer Blade 15 Advanced Edition
De Razer Blade 15 Advanced Edition borduurt voor een groot deel voort op het beproefde recept dat we bij de Benelux-introductie in 2018 al eens uitgebreid bespraken. De Blade 15 is met afstand de meest luxe aandoende laptop in deze test. Hij is met 2kg zeker niet te zwaar en met 1,76cm veruit de dunste van de drie geteste laptops. De matzwarte metalen behuizing sluit op alle plekken naadloos aan en voelt ook uiterst solide aan, terwijl het uiterlijk op het verlichte Razer-logo na strak en sober is.
:strip_exif()/i/2004355794.jpeg?f=imagenormal)
Naar moderne maatstaven zijn de randen rondom het scherm niet superklein, maar daardoor heeft Razer wel een Windows Hello-compatibele webcam kunnen inbouwen. Wat de beeldkwaliteit betreft is hij met zijn 720p-resolutie dan weer minder bijzonder.
:strip_exif()/i/2004355796.jpeg?f=imagenormal)
Hardware en scherm
:strip_exif()/i/2004355798.jpeg?f=imagenormal)
Het kloppend hart van deze Blade 15 is een Intel Core i7 10875H-processor, die naaste familie is van de 10870H in de BTO. Op papier klokt de 10875H 100MHz hoger, maar in de praktijk wordt de kloksnelheid eerder bepaald door de beschikbare koeling, dus dat moeten we verderop in de benchmarks nog maar eens zien. De laptop is verder uitgerust met twee 16GB-sodimms voor een totaal van 32GB aan werkgeheugen, en een RTX 3080-gpu die maximaal 95W mag gebruiken. Wel is gekozen voor de variant met 8GB vram, terwijl de ASUS en BTO 16GB vram hebben.
Met een refreshrate van 360Hz is het 15,6"-scherm in de Razer het snelste uit de test. Wat eigenschappen betreft is het vrij goed vergelijkbaar met dat van de andere geteste laptops; het gaat om een ips-paneel met een matte coating en een full-hd-resolutie.
Alle drie de laptops hebben een Wi-Fi 6-netwerkkaart van Intel aan boord, maar alleen Razer heeft gekozen voor het nieuwste model: de Intel AX210. Die biedt ondersteuning voor Wi-Fi 6E, waarmee je in de toekomst gebruik kunt maken van nieuwe wifikanalen in de 6GHz-band. Bovendien biedt alleen deze laptop hierdoor ook ondersteuning voor Bluetooth 5.2.
Aansluitingen, toetsenbord en touchpad
Als enige heeft de Razer in zijn geheel geen aansluitingen achterop. Alle poorten zitten aan de linker- en rechterzijden van de laptop. Daaronder zijn in totaal drie USB-A-poorten, één reguliere USB-C-poort en één Thunderbolt 3-aansluiting. Daarnaast beschikt de laptop over een niet-standaard stroomaansluiting, een hoofdtelefoonuitgang, een HDMI 2.1-poort en een fullsize-SD-kaartlezer.
Het toetsenbord heeft geen numpad, maar is gecentreerd tussen twee forse roosters met luidsprekers. Het geluid dat daaruit komt, heeft een weinig opvallende kwaliteit, maar kan wel bijzonder luid. De toetsen zelf zijn het grootste slachtoffer van de geringe dikte van de laptop, want je kunt ze duidelijk minder diep indrukken dan bij de andere twee modellen. De hoeveelheid travel is goed vergelijkbaar met wat je van Ultrabooks gewend bent. Wel zijn de toetsen helder verlicht, waarbij je de kleuren per toets kunt instellen via de Synapse-software, die overigens als controlepaneel voor allerlei functies van deze laptop dient.
Over de touchpad zijn we meer dan tevreden; het is lekker groot en geeft hoorbare feedback.
:strip_exif()/i/2004355806.jpeg?f=imagenormal)
Koeling en upgrademogelijkheden
Waar we bij de ASUS en BTO nog begroet werden door een blauwe printplaat, is de Razer Blade 15 zelfs van binnen volledig zwart. Het interne ontwerp is duidelijk meegenomen bij het totale designproces. De twee ventilators die de cpu en gpu koelen, zuigen hun lucht aan via de onderkant om de opgewarmde lucht vervolgens te lozen via de achterkant van de laptop. De zijkanten van de laptop zijn, anders dan bij de andere twee laptops, volledig gesloten. Specifiek de geteste Advanced Edition beschikt over een vaporchamber in plaats van traditionele heatpipes, wat de warmte-uitwisseling ten goede moet komen.
Als je de laptop hebt geopend, kun je goed bij de M.2-ssd, de twee geheugenmodules en het netwerkkaartje. Ook de 80Wh-accu en de biosbatterij zijn vervangbaar. Je kunt een tweede M.2-ssd plaatsen, maar die wordt wel bovenop de reeds aanwezige ssd gemonteerd, wat niet ideaal is voor het afvoeren van de warmte. Om dat iets te verlichten, is er wel een metalen plaatje tussenbeide geplaatst.
:strip_exif()/i/2004355808.jpeg?f=imagenormal)
Cpu- en systeembenchmarks
Voor het bepalen van de cpu-prestaties beginnen we uiteraard met de moeder aller processortests: Cinebench. Deze rendertest kan naar wens alle of slechts één core volledig belasten.
In de single-test wint de ASUS-laptop met AMD-processor met afstand. De Ryzen 9 5900HX is bijna twintig procent sneller dan de Core i7's in de laptops van BTO en Razer. In de test die alle cores gebruikt, loopt de AMD nog verder uit. Interessant is dat er ook een flink verschil ontstaat tussen de twee laptops met een op papier bijna identieke Intel-processor. Daar duiken we verderop bij de duurtest dieper in.
- Cinebench 20 - Single
- Cinebench 20 - Multi
Ook in Geekbench wint de ASUS ROG Strix Scar 15 de singlethreaded-test, maar het verschil blijft beperkt ten opzichte van wat we in Cinebench zagen. In de multi-test komt de BTO-laptop eveneens nog aardig dichtbij, al blijft de Razer wel duidelijk achter. In de geheugentest zijn de twee Intel-machines zelfs iets sneller dan de ASUS-laptop met AMD.
- Geekbench 4.1 - Single
- - Multi
- - Memory Multi
PCMark 10 geeft een algemener beeld van hoe een laptop zich leent voor diverse workloads. De Essentials-test, die bestaat uit bijvoorbeeld het starten van veelgebruikte programma's, laat de ASUS-laptop met een voorsprong van een procent of tien winnen. In de Productivity-test, met bijvoorbeeld Office-software, neemt het verschil toe tot een kwart. In de tests voor contentcreation en gaming blijft de laptop met AMD-processor winnen, maar zien we de BTO ook loskomen van de Razer. In de gamingtest is de BTO maar liefst een kwart vlotter dan de Razer, net zoveel verschil als tussen de BTO en de ASUS.
- PCMark 10 Essentials
- Productivity
- Digital Content Creation
- Gaming
De laatste systeemtest is ook afkomstig uit de PCMark-suite: de ssd-benchmark. De Samsung-ssd in de Razer Blade is met een gemiddelde doorvoersnelheid van 636MB/s het snelst, gevolgd door de Samsung 970 EVO in de BTO. De SK Hynix-ssd in de ASUS is toch duidelijk een tandje minder vlot.
Gpu- en gamebenchmarks
Bij gaminglaptops zijn de prestaties van de videokaart natuurlijk het belangrijkst. Die blijken aardig uiteen te lopen, hoewel alle laptops op papier over dezelfde RTX 3080 beschikken. Voordat we naar een aantal games gaan kijken, eerst even 3DMark Time Spy. Deze benchmark rapporteert een totaalscore, maar splitst de prestaties ook uit naar losse scores voor de processor en de videokaart.
In alle drie de grafieken staat de ASUS-laptop bovenaan. De Graphics-score komt uit op ruim 11.000 punten, tegenover rond de 9400 punten voor de BTO en de Razer. Ter vergelijking, de ASUS zit daarmee iets onder het prestatieniveau van een desktop-RTX 3060 Ti; de andere twee laptops presteren iets beter dan een RTX 2070 of RX 5700 XT. In de processorscore valt vooral de Razer ver terug.
- 3DMark Time Spy
- 3DMark Time Spy - Graphics
- 3DMark Time Spy - CPU
Shadow of the Tomb Raider (DX12)
Alle drie de laptops beschikken over een full-hd-paneel, maar we hebben de gamebenchmarks ook uitgevoerd op hogere resoluties. Dat is representatief voor als je een externe monitor aansluit en stelt ons in staat om de krachtige componenten wat meer op hun staart te trappen.
In Shadow of the Tomb Raider valt vooral op dat de Razer achterblijft. De laptops van ASUS en BTO houden elkaar redelijk in evenwicht; de BTO is vaak net wat sneller op de lagere resoluties en instellingen, en de ASUS pakt de leiding vanaf 1440p Ultra.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
Far Cry: New Dawn (DX11)
In Far Cry: New Dawn is het lastiger om een duidelijke winnaar aan te wijzen. Vaak zitten de laptops dicht bij elkaars prestatieniveau en als dat niet zo is, verschilt de onderlinge volgorde regelmatig. Alleen op 4k Ultra is de ASUS de snelste.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
F1 2020 (DX12)
F1 2020 vraagt zeker op Medium-settings niet al te veel van de gpu, waar vooral de twee laptops met een Intel-chip van lijken te profiteren. Van die twee is de BTO duidelijk de snellere. Alleen op 4k Ultra lijkt de bottleneck weer volledig bij de videokaart te liggen, waardoor de ASUS kan aansluiten.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
Metro Exodus (DX12)
Metro Exodus profiteert flink van een snelle videokaart. Dat effect wordt steeds groter naarmate we de resolutie en instellingen opschroeven, waardoor je de ROG Strix Scar 15 steeds verder ziet uitlopen. Op 4k-resolutie met Ultra-settings is hij ruim een kwart sneller dan de andere twee laptops.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
Metro Exodus (DirectX Raytracing)
Ook als we raytracing inschakelen, voert de ASUS-laptop de ranglijst aan. Op full-hd-resolutie komen de twee Intel-laptops met de hakken over de sloot aan de 60fps. De ASUS zet een comfortabele 77fps neer.
- 1920x1080 - Ultra (DXR - High)
- 2560x1440 - Ultra (DXR - High)
Duurtest en temperaturen
De voorgaande benchmarks geven een goed beeld van waartoe de gaminglaptops maximaal in staat zijn, maar hoe goed weten ze dat vol te houden tijdens een langere gamesessie? Om dat uit te zoeken, hebben we een uitgebreide duurtest van bijna twintig minuten uitgevoerd op elke notebook. Daarbij loggen we het stroomverbruik, de kloksnelheden en de temperaturen van zowel de processor als de videokaart.
Verbruik en kloksnelheden videokaart
Het prestatieniveau van cpu's en gpu's in laptops wordt voor een belangrijk deel bepaald door hoeveel stroom ze mogen verbruiken: het beschikbare vermogen, om het wat correcter uit te drukken. We zien op dat vlak grote verschillen tussen de laptops. De videokaart in de ASUS ROG Strix Scar 15 mag tijdens onze test rond de 130W verbruiken, terwijl dat bij de Razer Blade 15 maar 85W is. De BTO begint moedig tegen de 105W, maar na een minuut of tien stabiliseert hij op 90W. Dat wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de temperatuur van de gpu oploopt tot 87 graden, waarna hij iets begint te throttlen. De RTX 3080's in de laptops van BTO en Razer klokken aan het einde van de test allebei naar ongeveer 1100MHz, terwijl de videokaart in de ASUS-notebook boven de 1500MHz uitkomt.
Verbruik en kloksnelheden processor
Hoewel de nadruk in deze test op de videokaart ligt, net zoals in het merendeel van de games, zien we ook verschillen in hoeveel de processor verbruikt. Bij BTO mag die het hoogst klokken - we noteren regelmatig snelheden rond de 4,3GHz - waardoor het stroomverbruik varieert tussen de 20 en 25W. Vrijwel dezelfde chip in de Razer komt niet verder dan 13W, waarmee een kloksnelheid van 3,5GHz kan worden vastgehouden. De AMD-processor in de ASUS-laptop verbruikt zelfs maar 11W, goed voor een kloksnelheid van 3,27GHz.
Zowel de videokaart als de processor wordt het warmst in de laptop van BTO, met respectievelijk 87 en 83 graden. De RTX 3080's in de ASUS en Razer komen tot flink boven de 70 graden, terwijl de processor bij ASUS veruit het koelst blijft.
- Stroomgebruik
- Kloksnelheden
- Temperaturen
Daarnaast hebben we een duurtest uitgevoerd die juist vooral de processor belast. Daarvoor draaien we dertig runs in de Blender-benchmark, waarbij op de processor een 3d-scène wordt gerenderd.
Aan het begin van de test heeft de ASUS-laptop bijna 22 seconden nodig om een render te voltooien, wat na ongeveer een derde van de test stabiliseert op 23,5 seconden. De BTO begint vlot met scores rond de 25 seconden, maar na vijf runs is het uit met de pret. Vanaf dan duurt elke run 32 seconden. De Razer doet 35 seconden over zijn eerste run; vanaf run twee is dat heel consistent 38 seconden.
Beeldkwaliteit en accuduur
Alle drie de laptops hebben een 15,6"-ips-paneel met een resolutie van 1920 bij 1080 pixels. Als we de specificatielijstjes naast elkaar leggen, is het enige verschil op papier de refreshrate. Bij de BTO is die 'maar' 240Hz, ASUS biedt 300Hz en Razer belooft zelfs 360Hz. Of de schermen snel genoeg zijn om dergelijke verversingssnelheden te kunnen bijbenen en of ze daarnaast gewoon een prettig plaatje opleveren, hebben we doorgemeten met onze SpectraCal C6-colorimeter en Calman-software.
- Helderheid wit
- Contrast
- Gem. grijswaardenfout
- Gem. kleurfout
- Kleurtemperatuur
- sRGB-dekking
Als we bij de basics beginnen, zien we dat de Razer een net wat hogere maximale helderheid en contrast biedt. Dat is prima voor elk denkbaar gebruik binnenshuis, maar onvoldoende om het scherm buiten in het zonnetje af te kunnen lezen. De BTO valt dan weer op door een duidelijk betere afstelling, wat vooral tot een lage grijswaardenfout leidt. De kleurfout blijft bij alle drie de laptops ruim onder de grens van drie. Alle drie hebben ze een wat hogere kleurtemperatuur dan de ideale 6500 kelvin, waardoor de schermen vooral op hoge helderheid ietsje blauwig ogen.
- ASUS ROG Strix Scar 156
- BTO 15X1086 V2
- Razer Blade 15
- Reactietijd 0-100%
- Reactietijd 100-0%
- Reactietijd 20-80%
- Reactietijd 80-20%
Belangrijker voor een gaminglaptop zijn natuurlijk de reactietijden van het scherm. Die zijn over het algemeen erg goed bij deze drie laptops. De ASUS en BTO excelleren bij de volledige transities, wit naar zwart en vice versa, en de Razer weet kleinere transities juist sneller voor elkaar te boksen.
| Refreshrate |
Tijd dat één beeld zichtbaar is |
| 240Hz |
4,2ms |
| 300Hz |
3,3ms |
| 360Hz |
2,8ms |
Toch moeten we constateren dat de panelen lang niet altijd snel genoeg zijn om de torenhoge refreshrates bij te houden. Volledige zwart-wittransities krijgt geen enkele laptop sneller dan 4,2ms voor elkaar, de tijd dat één frame zichtbaar is bij een verversingssnelheid van 240Hz. Vooral de ASUS heeft moeite met de gedeeltelijke transities. De ruim 7ms voor de 20-80-procentreactietijd is amper genoeg om 144 beelden per seconde te kunnen tonen.
Voor zover het verschil tussen refreshrates van 240, 300 en 360Hz al merkbaar is, kan zowel het schermpaneel als de rest van de hardware die vaak niet bijhouden. Onder de streep is de meerwaarde van dit wie-heeft-de-snelstespelletje voor de gamer dus beperkt.
Accuduur
Van de drie geteste laptops heeft de ASUS met 90Wh met enige afstand de grootste accu. Gecombineerd met de relatief zuinige AMD Ryzen-processor leidt dat tot een prima accuwerktijd van bijna twaalf uur in onze browsetest, waarvoor we de schermhelderheid van alle laptops gelijktrekken op 180cd/m². De Razer komt nog altijd tot een voor dit segment respectabele tien uur; bij de BTO is het na zesenhalf uur al afgelopen.
De tweede accutest, met creatieve workloads in PCMark, is een stuk zwaarder. De laptop van BTO houdt er na iets meer dan drie uur mee op; de Razer en ASUS komen met respectievelijk vierenhalf en vijf uur een stuk verder. De Razer stelt zijn prestaties hiervoor wel naar beneden bij, zo blijkt uit de prestatiescore als de laptop op zijn accu werkt.
- Accutest browsen (180cd/m²)
- PCMark 8 Creative.
- PCMark 8 Creative (accu)
Conclusie
Hoewel alle drie de laptops die we hebben gereviewd, zijn voorzien van een RTX 3080-videokaart, zijn het drie duidelijk verschillende apparaten. Dat komt deels doordat 'RTX 3080' in de laptopwereld een vloeibaar begrip is. Fabrikanten mogen zelf kiezen hoeveel stroom hun RTX 3080 mag gebruiken en of die 8 of 16GB vram heeft, wat ertoe leidt dat de gpu in de ASUS ROG Strix Scar 15 soms wel een kwart sneller is dan die in de laptops van BTO en Razer.
Niet alleen de videokaart in de ASUS-laptop is de snelste, ook de AMD Ryzen 9-processor is in de meeste benchmarks duidelijk vlotter dan de tiendegeneratie-Intel-chips in de andere twee laptops. Je kunt stellen dat juist de zuinige Ryzen-cpu de reden is dat ASUS zoveel stroom richting de videokaart kan sturen. Daarnaast zit het ook met de koeling wel goed, wat gezien het stereotype gaminglaptopontwerp niet als een verrassing komt. De ASUS is duidelijk de dikste en zwaarste notebook uit de test. Het, toegegeven, stevige plastic komt toch wat minder luxe over dan het metaal van de andere twee laptops. Het toetsenbord en de touchpad behoren dan wel weer tot de beste uit de test.
De twee laptops met een Intel-processor hebben op het vlak van processorprestaties en efficiëntie een inherent nadeel. BTO geeft de processor en videokaart wat meer vrijheid om te turbo'en, waardoor de componenten in deze laptop het warmst worden. Razer is daar minder scheutig mee, waardoor de laptop koeler en stiller blijft, maar hierdoor worden zeker de cpu-prestaties bij langdurige belasting beperkt. Wel zitten de laptops van BTO en Razer wat steviger in elkaar, met bijvoorbeeld een grotendeels metalen behuizing. Vooral Razer gooit hoge ogen met de bouwkwaliteit van zijn Blade 15, waarbij alle aluminium panelen naadloos op elkaar aansluiten.
Zo komen we in de situatie dat het totaalplaatje van de Razer Blade 15 het overtuigendst is, maar dat de matige Intel-chip ons tegenhoudt om een award uit te delen. Vermoedelijk zou een upgrade naar de nieuwe elfde generatie cpu's, die reeds aangekondigd is en eind juni beschikbaar zou moeten komen, de prestaties flink goed doen. Datzelfde geldt voor de BTO, al kan die prijstechnisch nog best interessant zijn, afhankelijk van hoe je hem configureert. Het is uiteindelijk de ASUS ROG Strix Scar 15 die met een Excellent-award naar huis gaat, niet eens omdat het de best ontworpen laptop is, maar wel omdat de gebruikte hardware bloed- en bloedsnel is.
:fill(white):strip_exif()/i/2004159968.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2004232708.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2004354466.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2004355756.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355760.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355762.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355766.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355768.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355770.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355772.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355774.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355776.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355778.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355780.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355782.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355784.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355786.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355788.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355790.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355792.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355794.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355796.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355798.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355800.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355802.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355806.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004355808.jpeg?f=imagegallery)
/i/2004376618.png?f=imagegallery)
/i/2004376620.png?f=imagegallery)
/i/2004376622.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2004159968.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2004232708.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2004354466.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2004159968.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2004117916.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2004232708.jpeg?f=thumbmedium)
/i/2004440098.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004146364.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004719138.png?f=fpa)
:fill(white):strip_exif()/i/2004354466.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/u/66961/crop5c20da5d3451c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/586922/crop657dfec54e087_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/225583/crop5db1b1fd1ec4a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/392264/snes-controller-1vcg-50.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/285020/crop6085b8acc4f0d_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/242946/toby2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/341611/crop59bdeb03f3805_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/6764/cergorach.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/67182/360.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/30256/right_of_way_065.jpg?f=community){kind=small}
/u/763847/crop57206071c0978_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/472627/crop5c83fe498b36e_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/422157/crop5e31b76d02d1e_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/151537/crop5db7498ca4eda_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/331213/crop56ef13408ff38_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/106005/animated%2520garfield.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/45096/Jumpman.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/410112/crop5db7ffb0056ab_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/362852/crop5f7248b3b2346_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/338354/crop571776abb50a7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
