De actieradius is altijd een van de eerste specificaties die worden genoemd bij de elektrische auto. Ergens is dat logisch: het is een makkelijke manier om te begrijpen hoe ver je met een volle acculading komt, wat het tastbaarder maakt voor de gemiddelde consument. Maar stiekem is dat cijfer alleen niet zó relevant. Zeker aangezien accu's en het bereik steeds groter worden en de actieradius in de praktijk zelden nog een aandachtspunt is.
Verbruik verschilt per uitvoering
De efficiëntie van de auto hangt ook af van de uitvoering. Een auto met een grotere accu kan bijvoorbeeld minder efficiënt zijn, omdat de grotere accu zwaarder is. Velg- en bandkeuzes maken ook uit, evenals keuzes zoals andere spoilers en bumpers. In dit artikel gaan we uit van het laagste kWh/100km-getal dat de fabrikant noemt. Deze cijfers zijn op basis van de Worldwide Harmonised Light vehicles Test Procedure, of WLTP.
Eigenlijk is de efficiëntie belangrijker, als het om de dagelijkse praktijk gaat. Die kun je op verschillende manieren uitdrukken, net als bij fossiele auto's. Voor dit artikel houden we de kWh/100km aan. Tesla, vaak gezien als hét merk als het om efficiëntie gaat, noemt bijvoorbeeld een getal van 13,2kWh/100km voor de Model 3, het efficiëntste model van de fabrikant. Dit is volgens EV Database bovendien 's werelds efficiëntste massaproductieauto. Tot later dit jaar, wanneer Mercedes de nieuwe CLA op de markt brengt. Die heeft namelijk een efficiëntie van 12,2kWh/100km.
De Jaguar I-Pace biedt een praktisch voorbeeld om de impact van wattuur per kilometer te verduidelijken. Hij heeft een flinke 90kWh-accu, maar omdat hij elektriciteit slurpt zoals oude Jaguars benzine verbruiken (23,1kWh/100km), kun je er alsnog niet heel ver mee komen, namelijk 470km. De CLA heeft een vergelijkbare 85kWh-accu, maar kan hier dankzij die efficiëntie 792km ver mee rijden. Dat is 68,5 procent meer dan de Jaguar.
Langer snelladen tegen een hogere kilometerprijs
:fill(white):strip_exif()/i/2007337194.jpeg?f=imagemedium)
Die slechte efficiëntie heeft ook gevolgen voor het snelladen. Dat gaat bij de I-Pace met 100kW, iets dat een Peugeot e-208 (14kWh/100km) bijvoorbeeld ook haalt. Stel dat je na een kwartier 25kWh hebt opgeladen, kun je met de Jag 108km rijden en met de e-208 179km. De CLA kan met 25kWh 205km rijden, terwijl de Mercedes groter is én met een ledig gewicht van zo'n 2100kg ruim een halve ton meer weegt dan die Peugeot.
Een hogere wattuur per kilometer betekent natuurlijk ook dat het autorijden zelf meer kost. Het volgende voorbeeld vergelijkt wederom de Jag en de Pug. De i-Pace kost per 100km 17,09 euro als je bij Fastned (0,74 euro) zou snelladen, of 10,33 euro als je bij het kantoor van Tweakers zou AC-laden (0,44 euro). Voor de e-208 zou je bij Tweakers 6,26 euro betalen om 100km te mogen rijden, of 10,36 euro bij Fastned. De CLA zou bij Tweakers weer 5,37 euro kosten en bij Fastned 9,03 euro. Het is dan ook belangrijk om die lagere kilowattuur per kilometer mee te nemen als je auto's vergelijkt en je niet per se blind te staren op die totale actieradius. Natuurlijk is die wattuur per kilometer ook afhankelijk van je rechtervoet; ga er dan ook niet zomaar vanuit dat die cijfers makkelijk haalbaar zijn. Zeker niet als je met het hele gezin op wintersport gaat. Deze cijfers worden echter wel allemaal op basis van dezelfde, Europese WLTP gemeten en zijn dus wel met elkaar te vergelijken.
Juist daarom is de efficiëntie van de CLA belangrijk en bijzonder, net als de zuinigheid bij een fossiele auto opvallend is. Axel Heix, bij Mercedes projectleider voor de ontwikkeling van het platform van de CLA, zegt dat er niet één hoofdverantwoordelijke aan te wijzen is voor de verbeterde efficiëntie van de CLA. "Het is echt een resultaat van verschillende, kleinere stappen. Denk aan de aerodynamica, de versnellingsbak, het kunnen loskoppelen van de voorste elektromotor ... Ze zorgen er samen voor dat het energiegebruik van de CLA zo laag is."
Twee versnellingen in je EV
Misschien vraag je je nu af wat een versnellingsbak doet in een elektrische auto. De meeste elektrische auto's hebben inderdaad niet meerdere voorwaartse versnellingen, al is het niet totaal uniek. De Porsche Taycan en Audi e-tron GT hebben deze bijvoorbeeld al jaren. Dit zijn echter twee relatief dure voertuigen, bovendien zie je het verder niet in de consumenten-EV-wereld. Dat Mercedes nu toch met een versnellingsbak met verschillende voorwaartse verzetten komt, is dan ook opvallend.
:strip_exif()/i/2007337196.jpeg?f=imagenormal)
"Met die versnellingsbak kunnen we de efficiëntie van de elektrische motor beter benutten", legt cto Markus Schäfer uit. "Net als met een fossiele motor heeft een elektrische motor een bepaald toerental waarbij de motor op zijn efficiëntst is. Door twee versnellingen te gebruiken, zit je vaker in de sweet spot van dat toerental." De transmissie zit alleen op de achteras en heeft − net als de Porsche en de Audi − twee versnellingen. Die eerste versnelling is bedoeld voor stadsverkeer, de tweede versnelling voor de snelweg. De verschillende versnellingen komen ook van pas in bergen en bij het trekken van een caravan, zegt Mercedes.
Schäfer zegt dat voorgaande EV's geen versnellingen hadden, omdat Mercedes vroeger zelf geen eigen EV-motors maakte. Die kocht het bedrijf bij externe leveranciers, waardoor het voor de autofabrikant niet mogelijk was om tegen lage kosten en laag gewicht er verschillende versnellingen aan toe te voegen. De achterste elektromotor van de CLA is wel door Mercedes zelf ontwikkeld, waardoor dat nu wel kan. Die elektromotor bevat veel techniek die in een eerder artikel op Tweakers is beschreven, zoals het gebruik van siliciumcarbide in de elektronica en het toepassen van 'hairpin'-wikkels zodat er meer koper in de stator past. Deze motor is van het type permanently excited synchroon, ofwel psm, en heeft een battery-to-wheelefficiëntie van 93 procent.
De versnellingsbak werkt vergelijkbaar met de automatische versnellingsbak van fossiele auto's: de CLA schakelt dus zelfstandig en de schakelpunten verschillen afhankelijk van de rijsituatie en de gekozen rijmodus. De auto is nog niet in productie; het is dus nog de vraag wat je als bestuurder merkt van de verschillende versnellingen. Bij de e-tron GT merk je er als bestuurder in ieder geval niet veel van als er omhoog wordt geschakeld; de auto wordt er bijvoorbeeld niet heel schokkerig van.
'Zeg nooit nooit, maar nu zijn meer dan twee versnellingen niet aan de orde'
Denk ook niet dat deze stap betekent dat er meer versnellingen aan zitten te komen in EV's, of zelfs een handbak. "Zeg nooit nooit", zegt Schäfer over drie, vier of vijf versnellingen, "maar op dit moment is dat niet aan de orde. Extra versnellingen voegen meer gewicht toe aan de versnellingsbak en zorgen voor extra wrijving bij het rijden. Op dit moment is deze versnellingsbak met twee verzetten optimaal als het om efficiëntie gaat."
Aan de voorkant een koppeling
Aan de achteras zit er dus een versnellingsbak met meerdere verzetten − bekend uit de fossiele auto. Bij de vooras zit ook iets dat we kennen uit de fossiele auto: een koppeling. Eerdere EQ-modellen hadden deze al, maar nu krijgt ook een auto in Mercedes' instapsegment de 'Disconnect Unit'. Deze laat Mercedes de motor loskoppelen van de wielen. Zo kan een psm-motor als 'boostmotor' op de vooras gebruikt worden, als de bestuurder bijvoorbeeld het gaspedaal intrapt en snel wil inhalen. Als de bestuurder weer met een vaste snelheid aan het cruisen is op de snelweg, kan de motor losgekoppeld worden. Een psm-motor heeft namelijk een inherente magnetische weerstand, ook als de motor niet wordt gebruikt om de wielen aan te drijven. Dit betekent extra weerstand in de aandrijflijn, wat slecht is voor de efficiëntie. Een asm-motor, die andere autofabrikanten als boostmotor gebruiken, verbruikt tijdens rust nauwelijks tot niets, maar is bij het rijden weer minder efficiënt dan een psm. De Disconnect Unit zal meer wegen dan een asm of psm, maar kennelijk wegen de efficiëntievoordelen op tegen het gewicht. Mercedes zegt dat zo'n DCU de verliezen op de vooras met maximaal 90 procent verlaagt, zonder aanvullende details te geven.
De aerodynamica is natuurlijk ook belangrijk bij een elektrische auto. Hoe minder luchtweerstand de auto heeft, hoe minder energie de elektromotoren nodig hebben om de auto te kunnen voortstuwen. Die aerodynamica meet je onder meer met de Cw-waarde, ofwel de weerstandscoëfficiënt. Hoe lager die waarde, hoe minder luchtweerstand de auto heeft. Die Cw-waarde is bij de CLA 0,21, bijna 0,01 minder dan de vernieuwde Tesla Model 3, om maar een voorbeeld te noemen. Het verlagen van de Cw-waarde met 0,01 verlengt de langeafstandsactieradius met zo'n 2,5 procent, stelt Mercedes.
Mercedes zegt onder meer de naden rond de grille en de koplampen beter te hebben geplaatst en deze ook deels te hebben afgedicht. Aan de onderzijde heeft de EV ook een gladde bodemplaat en zijn bijvoorbeeld de veerarmen en trekstangen afgedekt, om de windweerstand verder te verkleinen. De autofabrikant zegt ook de carrosserie rondom de wielen te hebben aangepast om de invloeden van verschillende velg- en bandenkeuzes op de luchtweerstand te minimaliseren.
Het energiegebruik van de auto zou ook verkleind worden door een verbeterde warmtepomp. Mercedes spreekt over een 'lucht-naar-luchtwarmtepomp' die niet langer een watercircuit gebruikt, waardoor deze efficiënter zou werken. Deze warmtepomp is standaard bij de CLA en gebruikt, net als andere warmtepompen in EV's, onder meer de warmte van de accu en de elektromotor om het interieur te verwarmen. "We zien door die verbeterde warmtepomp dat het gat tussen wat in de zomer mogelijk is en wat in de winter haalbaar is, steeds kleiner wordt", zegt Christoph Starzynski, vicepresident Vehicle Engineering. "Er zal altijd een verschil blijven, dat is simpelweg hoe de natuurkunde werkt. Maar dit is met de CLA kleiner." Starzynski gaf hier geen cijfers voor. Praktijktests zullen deze winter moeten bewijzen of deze verschillen echt zijn verkleind.
'De EQXX voor de weg'
De CLA komt deze zomer uit in twee variaties. Beide modellen hebben een netto-85kWh-nmc-accu met een anode gemaakt van grafiet en silicium. De accudichtheid is door het gebruik van silicium in de anode 20 procent groter dan accu's waarvan de anode uit enkel grafiet bestaat, zegt Mercedes. Tweakers schreef in 2023 een achtergrondartikel over het nut van silicium in accu's. De netto 85kWh-accu heeft een dichtheid van 680Wh/l en minder kobalt dan voorheen. Beide modellen kunnen met maximaal 11kW-AC-laden of 320kW-800V-DC. De CLA 250+ is de goedkopere en tragere versie, met minder vermogen en koppel, maar mede daardoor heeft dit model ook de hoogste efficiëntie. De CLA 350 heeft vierwielaandrijving vanwege de DCU-boostmotor op de vooras en een iets hoger energiegebruik met 12,5kWh/100km. Later dit jaar komt er een model uit met een netto-58kWh-lfp-accu, met een energiedichtheid van 450Wh/l. Mercedes geeft hier verder nog geen details over.
De EQXX voor de weg, zo noemde ceo Ola Källenius de CLA bij de introductie. Die EQXX is een concept van Mercedes voor een zeer efficiënte auto, met een praktijkverbruik van 7,4kWh/100km bij een trip van Riyad naar Dubai. Tweakers schreef vorig jaar een achtergrondartikel over die EQXX. De CLA is voor een deel gebaseerd op die EQXX. Een deel hiervan is benoemd in dit artikel; een ander voorbeeld is elektronica die geïntegreerder is, wat bekabeling en daarmee gewicht bespaart. Er zijn ook zaken die bewust niet zijn meegenomen, zoals de zonnecellen op het dak en het achterraam. Het bedrijf blijft experimenteren met zonnecellen, zegt Schäfer, 'maar het is een kwestie van efficiëntie en kosten'. "In het segment van de CLA moeten we heel hard concurreren." Met andere woorden: die zonnecellen zouden te duur zijn voor de CLA. "Maar stay tuned, we geven zeker niet op met zonnetechniek."
Mercedes geeft één belangrijk detail nog niet prijs: de prijs. Ga er maar vanuit dat het geen goedkoop model wordt. Mercedes heeft eerder aangegeven de CLA hoger in de markt te zetten, wat uiteraard ook gevolgen zal hebben voor het prijskaartje. De huidige (benzine-)CLA kost 45.837 euro, terwijl de EQE 67.428 euro kost. Die EQE is een segment hoger dan de CLA. Je kunt je dus voorstellen dat het prijskaartje tussen de 45.000 en 67.000 euro zal zijn, zeg zo'n 55.000 euro.
CLA 250+ | CLA 350 | |
---|---|---|
Aantal elektromotors | 1 (achteras) | 2 (voor- en achteras) |
Max. vermogen | 200kW/272pk | 260kW/354pk |
Max. koppel | 335Nm | 515Nm |
Accugrootte | 85kWh | |
Actieradius | 792km | 773km |
Efficiëntie | 12,2kWh/100km | 12,5kWh/100km |
0-100km/u | 6,7 seconden | 4,9 seconden |
Leeggewicht | 2055kg | 2135kg |
Afmetingen | 4,72x1,86x1,47m |
Overigens komt er later ook een mildhybridvariant van de CLA, een shootingbrakestationwagon en twee suv's die de EQA en EQB gaan opvolgen op basis van de Mercedes-Benz Modular Architecture (MMA) van de CLA. Dit platform gaat Mercedes niet voor nog grotere auto's gebruiken, maar de autofabrikant zegt wel onderdelen van het platform naar andere segmenten te brengen. Denk dan bijvoorbeeld aan de versnellingsbak met meerdere verzetten. Zo komen fragmenten van de efficiënte EQXX dus in nog meer consumentenauto's terecht.
Mercedes heeft met de CLA een duidelijke stap naar voren gezet als het om efficiëntie gaat. Het bedrijf heeft gezegd op dit moment geen plannen te hebben de MMA te delen met andere merken. Concurrenten zullen dus zelf aan de bak moeten, als ze eveneens met zulke efficiënte auto's de weg op kunnen gaan. De concurrentie zal Mercedes uiteindelijk vast wel een keer inhalen, maar tot die tijd blijft de CLA de efficiëntste auto die je (straks) kunt kopen.
Redactie: Hayte Hugo, Jeroen Horlings Eindredactie: Monique van den Boomen