AMD Ryzen 7 7800X3D
AMD Ryzen 7 7800X3D
De AMD Ryzen 7 7800X3D is de snelste gamingprocessor die we ooit hebben getest. Deze cpu kan wedijveren met de veel duurdere Intel Core i9 13900KS, terwijl hij veel minder stroom verbruikt en daardoor een uitmuntende efficiëntie heeft. Voor die gamingprestatiekroon betaal je wel onevenredig veel extra; we kunnen ons goed voorstellen dat de 7800X3D net als zijn voorganger pas echt populair wordt als hij in prijs daalt.
Toen AMD de Ryzen 9 7950X3D en Ryzen 9 7900X3D uitbracht, keken veel tweakers direct al uit naar de 'X3D'-processor die pas anderhalve maand later zou verschijnen: de Ryzen 7 7800X3D. Deze processor met 'maar' acht cores heeft slechts één chiplet en kent daardoor geen gedoe met cores die wel of juist geen toegang tot de 3D V-Cache hebben. Onze gesimuleerde scores met een half uitgeschakelde 7950X3D waren veelbelovend. Maakt het echte product dit ook waar?
Er is eigenlijk maar één zaak die roet in het eten kan gooien, en dat is de kloksnelheid. AMD deed vrij lang geheimzinnig over de exacte specificaties van de Ryzen 7 7800X3D. Inmiddels weten we dat de 7800X3D een basiskloksnelheid van 4,2GHz krijgt, wat 300MHz lager is dan de kloksnelheid van de reguliere 8-core 7700X zonder 3D V-Cache, en een maximale turbokloksnelheid van 5,0GHz. Die laatste snelheid is zelfs 400MHz lager dan die van de reguliere versie. Tevens is hij opvallend veel lager dan de boostkloks van de 7900X3D en 7950X3D.
Nu halen die Ryzen 9's hun maximale boostklok alleen op de chiplet zónder 3D V-Cache. Je hebt bij die processors een ccd met lagere kloks maar met de extra cache, en een ccd met hogere kloks zonder extra cache. Maar toch, de chiplet met 3D V-Cache klokt bij die processors rond de 5,25GHz; de reden om de 7800X3D te beperken tot 5GHz lijkt dus niet louter van technische aard. AMD bevestigt dat aan ons: "Het korte antwoord is productpositionering. De 7950X3D gebruikt ccd's die hogere kloksnelheden kunnen bereiken."
| |
Ryzen 7 7700X |
Ryzen 7 7800X3D |
Ryzen 9 7900X3D |
Ryzen 9 7950X3D |
| Cores/threads |
8/16 |
8/16 |
12/24 |
16/32 |
| Kloksnelheid |
4,5GHz |
4,2GHz |
4,4GHz |
4,2GHz |
| Turbokloksnelheid |
5,4GHz |
5,0GHz |
5,6GHz |
5,7GHz |
| L2-cache |
8MB |
8MB |
12MB |
16MB |
| L3-cache |
32MB |
96MB |
128MB |
128MB |
| Tdp |
105W |
120W |
120W |
120W |
| Adviesprijs |
$ 399,- |
$ 449,- |
$ 599,- |
$ 699,- |
| Actuele prijs |
€ 279,- |
€ 399,90 |
€ 750,10 |
€ 757,58 |
De AMD Ryzen 7 7800X3D gaat 449 dollar kosten, hetzelfde bedrag als voor de 5800X3D bij release werd gevraagd. De officiële adviesprijs voor onze regio bedraagt 509 euro. Dat is zonder meer een stevig bedrag voor een 8-core-processor, en hoewel de 5800X3D op het moment van schrijven fier bovenaan de Pricewatch prijkt, was die processor voor zijn enorme prijsverlaging eigenlijk helemaal niet populair.
Daarnaast heeft de 7800X3D last van de nodige interne concurrentie. De originele Ryzen 7000-modellen zijn flink in prijs verlaagd sinds hun release, waardoor het prijsverschil met de Ryzen 7 7700X alleen in theorie maar honderd dollar bedraagt; in de praktijk zal het eerder het dubbele worden. Daarnaast is de 5800X3D nog altijd volop voor een scherpe prijs te krijgen, en bovendien kan hij in een veel goedkoper socket AM4-moederbord met DDR4-geheugen worden gestoken. Kortom, de 7800X3D zal echt goed moeten presteren om niet alleen een technisch interessante processor te zijn, maar ook een processor die aantrekkelijk is om te kopen. Of dat het geval is, onderzoeken we op de volgende pagina's.
Softwareperikelen
Voor de Ryzen 9 7900X3D en 7950X3D kwam AMD met nieuwe drivers als onderdeel van de chipsetdriver, in een poging om games zo veel mogelijk op de ccd's met 3D V-Cache te laten werken. AMD waarschuwt nu dat een systeem waarin een van die processors is gebruikt, slecht zal presteren als een 7800X3D wordt geïnstalleerd, omdat een van die drivers dan onbedoeld nog steeds wordt toegepast. Windows opnieuw installeren is in dat geval de enige oplossing. Dat hebben we vanzelfsprekend gedaan voor de tests.
AMD noemt dit 'geen gangbaar scenario voor eindgebruikers'. Voor ons is het toch een nieuwe regel op de lijst met redenen om software-'hacks' aan corescheduling zo veel mogelijk te vermijden, zeker omdat het beoogde resultaat lang niet altijd blijkt te worden bereikt.
Testverantwoording
Voor de review van de AMD Ryzen 9 7950X3D hebben we al het vergelijkingsmateriaal compleet opnieuw getest, met de nieuwste software- en driverversies en voor de gamebenchmarks een nieuwe videokaart. Voor dit artikel hebben we daar de 7800X3D bij getest.
Geheugen, videokaart, opslag en koeling
We geven de mainstreamplatforms 16GB per geheugenkanaal, wat in totaal op 32GB uitkomt voor de geteste systemen. Voor de kloksnelheid van het geheugen houden we de officiële, maximaal ondersteunde snelheid aan. Die stellen we in op G.Skill Trident Z5- of Z5 Neo-geheugen.
Bij processors met een geïntegreerde gpu draaien we het gros van onze benchmarks zonder extra videokaart, terwijl we cpu's zonder (geactiveerde) igpu combineren met een Nvidia GeForce GTX 1650. Alle gamebenchmarks en de DaVinci Resolve-test draaien we in combinatie met de snelste videokaart van dit moment, een Nvidia GeForce RTX 4090.
We voorzien onze testsystemen van een Transcend 250H 2TB-ssd. Met 2TB aan snelle opslag kunnen we alle benchmarks en games, die steeds meer ruimte vergen, tegelijkertijd geïnstalleerd houden. Om tegemoet te komen aan de steeds hogere eisen die high-end processors aan de koeling stellen, gebruiken we Alphacool Ocean T38-waterkoelers.
:strip_exif()/i/2005658250.jpeg?f=imagearticlefull)
Gametests
We benchmarken games primair in full-hd-resolutie, 1920x1080 pixels, met medium- en ultra-settings. We kiezen juist voor de relatief lage full-hd-resolutie om de cpu waar mogelijk de bottleneck te laten zijn. Zo blijven de resultaten representatief als er in de toekomst snellere videokaarten verschijnen die het knelpunt naar de processor laten verschuiven. Bij hogere resoluties, zoals 4k, ligt de bottleneck doorgaans volledig bij de videokaart. Wel testen we op verzoek twee games ook op een resolutie van 2560x1440 pixels, om te kijken of er daarbij nog verschil is tussen processors.
Stroomverbruik
Uiteraard meten we ook het stroomverbruik van de processors. Onze meetmethode is gebaseerd op de stroom die door de EPS- en ATX-kabels naar het moederbord loopt en die we onderscheppen met behulp van Tinkerforge-hardware. Door uitsluitend het vermogen van de processor te meten, geïsoleerd van de rest van het systeem, kunnen we een appels-met-appelsvergelijking maken. Daarbij rapporteren we de mediaan van zowel het verbruik via de EPS-kabels, cpu-only, als het totale verbruik inclusief het moederbord. We noteren het stroomverbruik idle, gemiddeld over vijf minuten, en tijdens drie soorten belasting: tijdens een Cinebench R23-run, multithreaded uiteraard, tijdens het renderen van een video in Adobe Premiere Pro, en tijdens de game Metro Exodus op 1080p-resolutie met ultra-settings.
Welke testgegevens het relevantst voor jou zijn, verschilt naar gelang je gebruiksdoel. Installeer je als gamer bijvoorbeeld toch al een losse videokaart, dan is het vergelijken van alleen het cpu-verbruik de meest logische route. Zou je daarentegen genoeg hebben aan geïntegreerde graphics, of moet je een cpu die geïntegreerde graphics mist voorzien van een videokaart om beeld te krijgen, dan kan het totale platformverbruik relevanter zijn.
Foto- en videobewerking
In Photoshop doet de 7800X3D er drie seconden langer over om alle bewerkingen uit te voeren dan de Ryzen 7 7700X. De lagere kloksnelheden doen hier dus meer kwaad dan de 3D V-Cache goed doet. In Premiere Pro doen de Ryzen 7000-chips met maar één ccd het duidelijk het beste, maar ook hier laat de 7800X3D wat liggen ten opzichte van de reguliere versie. Ten slotte is de chip ook in DaVinci Resolve een paar procent langzamer dan de 7700X.
- Adobe Photoshop
- Adobe Premiere Pro
- DaVinci Resolve
Video- en audiocodering
De extra 3D V-Cache van de 7800X3D vaart wel bij de x264-test; hij presteert ruim twintig procent beter dan de 7700X. In de x265-test zien we juist een prestatieafname, al blijft die beperkt tot een procent of zes. In de Flac-test doet de 7800X3D tien procent langer over het omzetten van ons audiofragment dan de 7700X.
- StaxRip - x264
- StaxRip - x265
- FLAC - 1 uur WAVE naar FLAC
3d-rendering
Cinebench is de benchmarksoftware die hoort bij de Cinema4D-rendersoftware. Je kunt deze benchmark gratis downloaden en eenvoudig zelf draaien, zowel in single- als multithreaded modus. Mede daardoor is hij uitgegroeid tot een van de populairste cpu-tests.
De singlethreaded-score van de 7800X3D valt negen procent lager uit dan die van de 7700X; de lagere maximale turbokloksnelheid hakt er hier hard in. Multithreaded is het verschil met acht procent iets kleiner.
- Cinebench 23 - Single
- Cinebench 23 - Multi
In het renderprogramma Blender laten we de Italian Flat-afbeelding genereren, waarbij we het rekenwerk uitsluitend door de processor laten verrichten. In deze test is de 7800X3D juist iets sneller dan de 7700X.
Keyshot Viewer is een standalone-programma waarmee fotorealistische 3d-modellen gemaakt met de Keyshot-software kunnen worden bekeken. Wij draaien de benchmark zonder gpu-acceleratie. Waar de 7800X3D in Blender met twee procent verschil won van de 7700X, verliest hij het hier met eenzelfde percentage.
Compute en compile
We compileren de volledige Firefox-browser met behulp van MozillaBuild, aan de hand van de opensource-broncode.
De 7800X3D presteert in deze test flink slechter dan de 7700X. Je moet drieënhalve minuut langer wachten tot de compile is voltooid.
In de meeste AIDA64-tests presteert de 7800X3D acht tot tien procent slechter dan de 7700X.
- Zlib
- AES
- Hash
- SHA3
- Julia
- Mandel
- FP32 RT
- FP64 RT
Webbrowsing en compressie
De browserbenchmark Jetstream 2, die we draaien in Google Chrome, leunt vooral op de singlecore-prestaties. De 7800X3D loopt wat achter op de 7700X.
In 7-Zip profiteert de 7800X3D wel van zijn extra cache, waardoor hij 17 procent sneller is dan de 7700X.
Games: geïntegreerde gpu
Voordat we kijken naar de prestaties met een losse videokaart, draaien we een test met de geïntegreerde gpu. Dat doen we in 3DMark Night Raid, een synthetische benchmark gericht op igpu's, die gebruikmaakt van DirectX 12.
De 7800X3D heeft iets lagere igpu-prestaties dan de reguliere Ryzen 7000-modellen, iets dat we ook al terugzagen bij de 7900X3D en 7950X3D.
- Night Raid - Graphics
- Night Raid - Totaalscore
- Night Raid - CPU latency
Ook in F1 22 valt de score van de 7800X3D wat tegen, al kun je ook stellen dat zelfs de non-3d-versies eigenlijk te lage framerates halen om dit spel lekker te kunnen spelen.
- 1920x1080 - Low
- 1920x1080 - Low (99p)
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
Total War: Warhammer III wil in zijn geheel niet draaien op de geïntegreerde gpu van de Intel-processors, dus deze grafieken zijn aan de korte kant. De 7800X3D scoort gelijk aan de 7600X.
- 1280x720 - Low
- 1280x720 - Low (99p)
- 1920x1080 - Low
- 1920x1080 - Low (99p)
Games: Far Cry 6
In Far Cry 6 scoort de 7800X3D nog eens duidelijk beter dan de 7950X3D en de i9 13900KS van Intel. Op medium-settings komen we tot 225fps, op ultra tot 195fps. In beide presets biedt Intel wel wat betere frametimes (99p).
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
Games: F1 22
In F1 22 doet de 7800X3D het net niet goed genoeg om de topmodellen van Intel te verslaan. Wel is hij sneller dan de 7900X3D en 7950X3D.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
Games: Metro Exodus
Metro Exodus testen we op 1080p- en 1440p-resolutie. De 7800X3D neemt zowel op 1080p-medium als 1080p-ultra de koppositie over van Intel, dat hier opvallend genoeg bovenaan stond met de Core i7 13700K. De aanwezigheid van veel cores is dus niet per se zaligmakend voor deze game. Alleen op 1440p-ultra lijkt dat het geval.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Medium (99p)
- 2560x1440 - Medium (99.9p)
- 2560x1440 - Ultra
- 2560x1440 - Ultra (99p)
- 2560x1440 - Ultra (99.9p)
Games: Red Dead Redemption 2
Ook Red Dead Redemption 2 draaien we in beide resoluties. In deze game stond AMD al bovenaan en die positie wordt verder verstevigd door de 7800X3D. De nieuwe processor is nog wat vlotter dan de Ryzen 9's met 3D V-Cache, en ook dan de 5800X3D, die nog altijd opvallend goed meekomt in dit spel.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Medium (99p)
- 2560x1440 - Medium (99.9p)
- 2560x1440 - Ultra
- 2560x1440 - Ultra (99p)
- 2560x1440 - Ultra (99.9p)
Games: Total War: Warhammer III
Waar de scores van de Ryzen 9 7900X3D en 7950X3D in Total War: Warhammer III enorm tegenvielen, doet de 7800X3D het juist uitstekend. Hij nestelt zich op medium-settings tussen de Core i7 13700K en Core i9 13900K van Intel, wat goed is voor een plek in de top drie. Ook de 99p-frametimes zijn hier erg indrukwekkend. Op ultra-settings blijft de 13700K nipt sneller.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
Games: streaming
In de streamingtest coderen we een videobestand met de x264-codec terwijl het spel F1 22 draait op een vaste snelheid van 60fps, om zo het streamen van gameplay te simuleren. Hiervoor gebruiken we de 'very fast'-kwaliteitsinstelling van de codec, met een bitrate van 6Mbit en een framerate van 60fps. We rapporteren een gemiddelde van drie runs. In feite geeft deze test een indicatie van hoeveel rekenkracht een processor overheeft naast het draaien van een game.
De Ryzen 7 7800X3D scoort 42 procent beter dan de 7700X in de streamingtest. De Intel-processors met E-cores blijven deze test voorlopig domineren.
Prestatiescores
Om de prestaties van processors in één getal te vatten, hebben we op basis van alle benchmarkresultaten een index samengesteld: de Tweakers CPU Prestatiescore. Elke deeltest telt hierin even zwaar mee. Alleen de igpu-benchmarks hebben we weggelaten, omdat niet elke processor over geïntegreerde graphics beschikt.
De Tweakers CPU Prestatiescore is door deze opzet een mix van tests die wel en niet schalen met bijvoorbeeld kloksnelheid, cache, aantal cores, smt/hyperthreading en andere factoren. Het is daarmee een realistische afspiegeling van het moderne softwarelandschap.
Ga je je processor primair gebruiken om te gamen? Dan kun je kijken naar de Tweakers CPU Gaming Prestatiescore. Dit is hetzelfde concept, maar dan op basis van de gamebenchmarks in combinatie met een losse videokaart.
Tweakers CPU Prestatiescore
De Ryzen 7 7800X3D presteert in veel reguliere tests vergelijkbaar met de 7700X, en soms zelfs iets minder goed. In games doet hij het daarentegen uitstekend. Dat zorgt ervoor dat de algemene CPU Prestatiescore toch bijna negen procent hoger uitvalt dan die van de 7700X. Daarmee komt de 7800X3D tussen de Core i5 13600K en Core i7 13700K van Intel uit.
Tweakers CPU Gaming Prestatiescore
In games is het een ander verhaal. Daar is de Ryzen 7 7800X3D duidelijk de snelste processor die we ooit hebben getest, waarbij zelfs de extreem hoog geklokte Intel Core i9 13900KS het nakijken heeft. Het gewogen gemiddelde komt uit op 243fps, bijna acht procent hoger dan de score van de 7950X3D en achttien procent beter dan de Ryzen 7 7700X.
Extra test: Sneller geheugen
We hebben de Ryzen 7 78003D nogmaals getest in onze vijf standaardgames met het geheugen ingesteld op DDR5-6000, min of meer de maximaal stabiele geheugensnelheid van de Ryzen 7000-processors die eenvoudig haalbaar is. Dat is 800MT/s hoger dan de officiële geheugensnelheid van 5200MT/s die AMD opgeeft voor zijn Ryzen 7000-chips. De gebruikte timings zijn CL30-38-38.
Ter referentie hebben we ook de eerder gepubliceerde resultaten van een Intel Core i9 13900KS met maximaal geklokt geheugen getest. Die grens ligt bij Intel hoger; daarom testten we op die processor met DDR5-7200 en CL34-45-45.
Gemiddeld presteert de Ryzen 7 7800X3D met het snellere geheugen slechts 1,7fps beter, wat nog geen procent is. Je zou erover kunnen discussiëren in hoeverre dat betrouwbaar meetbaar is, laat staan merkbaar. Dat de afhankelijkheid van de geheugensnelheid vermindert, is overigens een bekend fenomeen bij processors met 3D V-Cache. Uit onze tests met de 5800X3D kwam destijds een vergelijkbaar resultaat.
De Core i9 13900KS profiteert in relatieve zin veel meer van snel geheugen, maar niet genoeg om de 7800X3D bij te benen.
Hieronder kun je de resultaten per game bekijken.
Far Cry 6
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
F1 22
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra - DXR
- 1920x1080 - Ultra - DXR (99p)
- 1920x1080 - Ultra - DXR (99.9p)
Metro Exodus
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Medium (99p)
- 2560x1440 - Medium (99.9p)
- 2560x1440 - Ultra
- 2560x1440 - Ultra (99p)
- 2560x1440 - Ultra (99.9p)
Red Dead Redemption 2
- 1920x1080 - Medium - Vulkan
- 1920x1080 - Medium - (99p)
- 1920x1080 - Medium - (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra - Vulkan
- 1920x1080 - Ultra - (99p)
- 1920x1080 - Ultra - (99.9p)
- 2560x1440 - Medium - Vulkan
- 2560x1440 - Medium - (99p)
- 2560x1440 - Medium - (99.9p)
- 2560x1440 - Ultra - Vulkan
- 2560x1440 - Ultra - (99p)
- 2560x1440 - Ultra - (99.9p)
Total War: Warhammer III
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
Extra test: Gesimuleerde 7800X3D vs. de echte
Eerder publiceerden we een artikel met benchmarks van een gesimuleerde Ryzen 7 7800X3D: een Ryzen 9 7950X3D met het ccd zonder 3D V-Cache uitgeschakeld, zodat je effectief een 8-core-processor met 3D V-Cache overhoudt. Hoe dicht zaten we in de buurt?
Nou, vrij dicht, blijkt als we onze gesimuleerde scores naast de prestaties van de werkelijke 7800X3D leggen. Gemiddeld is de echte 7800X3D twee procent langzamer. De grootste verschillen zien we in F1 22 en Far Cry 6, waarin onze simulatie tot respectievelijk 5 en 6 procent te gunstig was. Dat valt te wijten aan de lagere kloksnelheid van de 7800X3D in vergelijking met de 3D V-Cache-die van de 7950X3D. In F1 22 was alleen die hogere kloksnelheid overigens genoeg geweest om Intel af te troeven; met de echte 7800X3D lukt dat AMD net niet.
| |
Gesimuleerde 7800X3D |
Echte 7800X3D |
Verschil |
| RDR2 1080p Medium |
233,7fps |
230fps |
-2% |
| RDR2 1080p Ultra |
218fps |
220,8fps |
1% |
| RDR2 1440p Medium |
225,9fps |
225,3fps |
0% |
| RDR2 1440p Ultra |
188,2fps |
193,1fps |
3% |
| Metro Exodus 1080p Medium |
296,3fps |
281fps |
-5% |
| Metro Exodus 1080p Ultra |
214,1fps |
209,9fps |
-2% |
| Metro Exodus 1440p Medium |
272fps |
261,5fps |
-4% |
| Metro Exodus 1440p Ultra |
192,8fps |
187,3fps |
-3% |
| Total War: Warhammer III 1080p Medium |
445,9fps |
452fps |
1% |
| Total War: Warhammer III 1080p Ultra |
241,5fps |
250,8fps |
4% |
| F1 22 1080p Medium |
401,2fps |
385,8fps |
-4% |
| F1 22 1080p Ultra - DXR |
169,9fps |
160,7fps |
-5% |
| Far Cry 6 1080p Medium |
239,9fps |
224,9fps |
-6% |
| Far Cry 6 1080p Ultra |
200,4fps |
195,4fps |
-2% |
| Gemiddeld |
|
|
-2% |
Extra games: Microsoft Flight Simulator
Op veler verzoek - onder andere van oks, Benga, Neekee, Gryvix, Medabi3 en TheBlackbird - hebben we dit keer een extra test toegevoegd in Microsoft Flight Simulator. Deze game staat bekend als zeer processorintensief, maar is ook zeer bewerkelijk om te benchmarken. Het spel bevat geen eigen benchmarkmodus, is deels afhankelijk van textures uit de cloud en wordt bovendien gekenmerkt door lange laadtijden. Het werd dus nog laat, dinsdagavond in ons testlab, maar we hopen dat jullie het de moeite waard vinden.
Voor onze benchmark vliegen we in de online modus voor de beste graphics, maar wel met het vlieggebied opgeslagen in de lokale cache en met online multiplayer uitgeschakeld. We vliegen met een Cessna Citation CJ4-zakenvliegtuig van John F. Kennedy International Airport naar Newark International Airport. Daarbij starten we met het meten van de framerate voor het opstijgen, en stoppen we na het oversteken van de Hudson, precies boven Jersey City.
We hebben naast de Ryzen 7 7800X3D ook de 7950X3D en 7700X van AMD en de 13700K en 13900KS van Intel gebenchmarkt. Voor het testen van zowel de standaard als maximaal stabiele geheugenkloksnelheid hadden we geen tijd, dus hebben we alleen dat laatste gedaan. Het argument voor deze keuze is dat wie een systeem met een van deze dure processors samenstelt, waarschijnlijk niet zal beknibbelen op de geheugenkit. Voor de rest gebruikten we onze standaardconfiguraties, dus met de Nvidia GeForce RTX 4090 als videokaart.
1920x1080
Op full hd-resolutie bepaalt de gekozen processor vrijwel volledig de framerate in Flight Simulator. De Ryzen 7 7800X3D komt tot 120fps op medium-settings en is daarmee 23 procent sneller dan de 7700X, wat gezien de vrij nieuwe Zen 4-architectuur natuurlijk ook al zeker geen langzame chip is. De Core i7 13700K en i9 13900KS zijn sneller dan de 7700X, maar halen het niet bij de 7800X3D. De Ryzen 9 7950X3D blijft echter sneller. Dat laat wel zien dat het in Flight Simulator niet alleen maar om de prestaties per core gaat, maar dat ook het aantal cores enige invloed heeft.
Op ultra-settings halen we zelfs met de snelste processors niet meer dan ongeveer 60fps. De 7950X3D blijft nipt de snelste, voor de i9 13900KS en de Ryzen 7 7800X3D, die elkaar vrijwel in evenwicht houden. Opvallend is dat Intel met deze instellingen wel de strakkere frametimes (99p) neerzet.
- Medium
- Medium (99p)
- Medium (99.9p)
- Ultra
- Ultra (99p)
- Ultra (99.9p)
2560x1440
Op 1440p-resolutie komen we tot bijna dezelfde resultaten, een bevestiging van het feit dat deze game vrijwel volledig door de processor wordt gelimiteerd. Zowel op medium als ultra noteren we een 1-2 voor AMD, met de 7590X3D voorop.
- Medium
- Medium (99p)
- Medium (99.9p)
- Ultra
- Ultra (99p)
- Ultra (99.9p)
Extra games: Assetto Corsa Competizione
Ook naar de racegame Assetto Corsa Competizione werd gevraagd, door onder andere Astennu, Benga en BarryS. Deze racesimulator hebben we nog niet eerder getest, dus we hebben een test voor deze gelegenheid ontwikkeld. Daarvoor gebruiken we onderstaande replay van onze eigen tester (en dus ook virtueel coureur) Joost 'rsnubje', van een rondje uit een echte race met 31 spelers op het Watkins Glen International-circuit. Het is medium-regenweer tijdens onze twee minuten durende test, waarvoor we de camera-point-of-view vanuit de helm gebruiken. Medium-settings zijn daarbij de mid-preset met 100 procent schaling (standaard 85 procent), epic-settings zijn simpelweg de epic-preset. De geteste resoluties zijn 1080p, 1440p en 4k. Hieronder zie je een video-opname van onze testronde.
1920x1080
Zoals bij meer racegames zien we op full hd-resolutie enorm hoge framerates in Assetto Corsa Competizione. De Ryzen 7 7800X3D staat fier bovenaan met 400fps op medium en 314fps op epic. Daarmee is hij nog wat sneller dan de 7950X3D, die in deze game al de snelste processor was. Het verschil met de Ryzen 7 7700X zonder 3D V-Cache is met 43 procent het grootst, bij de hoogste kwaliteitsinstellingen. Dat is zonder meer een indrukwekkend percentage.
- Medium
- Medium - 99p
- Medium - 99.9p
- Epic
- Epic - 99p
- Epic - 99.9p
2560x1440
Op 1440p-resolutie zijn de resultaten praktisch identiek. De game wordt dus nog altijd volledig door de processor gebottleneckt.
- Medium
- Medium - 99p
- Medium - 99.9p
- Epic
- Epic - 99p
- Epic - 99.9p
3840x2160
Op 4k-resolutie worden de framerates wel iets lager, vooral op epic-settings. Met beide presets komt de 7800X3D als winnaar bovendrijven, al zijn de onderlinge verschillen met de Intels op epic-settings wel zeer klein.
- Medium
- Medium - 99p
- Medium - 99.9p
- Epic
- Epic - 99p
- Epic - 99.9p
Stroomverbruik en efficiëntie
Normaal gesproken rapporteren we het stroomverbruik via de EPS-kabels (cpu) en via de ATX-kabel (moederbord). Omdat we van koeler zijn gewisseld en dit invloed heeft op het verbruik via de ATX-stekker, houden we het in deze review louter bij het verbruik van de cpu zelf via de EPS-kabels. In de komende periode gaan we het stroomverbruik van alle processors opnieuw meten, zodat we in een volgend artikel weer complete testresultaten kunnen tonen.
Stroomverbruik idle
Idle verbruikt de 7800X3D wat minder dan de 7900X3D en 7950X3D met twee ccd's, maar wel duidelijk meer dan de 7700X zonder 3D V-Cache.
Stroomverbruik allcoreload (Cinebench R23 MT)
Onder volle belasting verbruikt de Ryzen 7 7800X3D slechts 75 watt; 43 procent minder dan de Ryzen 7 7700X. Daarmee benut hij lang niet zijn volledige tdp van 120W. De lagere kloksnelheden in vergelijking met zowel de reguliere chips zonder 3D V-Cache als met de 7900X3D en 7950X3D leiden duidelijk tot een hogere efficiëntie bij deze processor.
Stroomverbruik mixed load (Adobe Premiere Pro)
In Premiere Pro is de 7800X3D met gemiddeld 55W zelfs de zuinigste processor in de grafiek.
Stroomverbruik gaming (Metro Exodus)
Ook ingame doet de 7800X3D zijn werk zonder al te veel stroom te vragen. Het gemiddelde van 36W komt nog net iets onder dat van de 5800X3D uit.
Efficiëntie
Om te bepalen hoe efficiënt een processor werkt, meten we de totale hoeveelheid energie die hij nodig heeft om de benchmark Cinebench 23 MT af te ronden. Hierbij spelen dus zowel de tijd die de processor nodig heeft, en daarmee de prestaties, als het stroomverbruik een rol.
Hoewel de 7800X3D niet per se een hardloper is in Cinebench R23, zorgt het lage stroomverbruik voor een uitstekende efficiëntiescore. Voor een complete render heeft hij 0,85Wh nodig; alleen de 65W-12-core Ryzen 9 7900 doet dat nog beter.
De efficiëntie in games geeft vaak een ander beeld, want dergelijke software belast doorgaans lang niet alle cores zo zwaar als bijvoorbeeld Cinebench. Om hier wat over te zeggen, delen we het vermogen dat de processor in de game Metro Exodus vraagt door de behaalde framerate, steeds op 1080p met ultra-settings.
Met 0,17 watt per frame zet de Ryzen 7 7800X3D een nieuwe topscore neer, waarmee hij zelfs de op dit punt alom geroemde Ryzen 7 5800X3D voorblijft.
Volledig systeemverbruik
Voor de volledigheid rapporteren we ook het complete systeemverbruik, gemeten aan het stopcontact.
Temperatuurtest
De temperaturen van de processors testen we vanaf nu met een 360mm-waterkoeler, namelijk een Alphacool Core Ocean T38 AIO. Zeker high-end processors hebben de afgelopen generaties een steeds hoger stroomgebruik gekregen. Door zo goed mogelijke koeling te kiezen, binnen de grenzen van wat realistisch is, proberen we de processors de ruimte te geven om maximaal te presteren.
Om te waarborgen dat de geboden koeling identiek is en de temperaturen van verschillende processors dus vergelijkbaar zijn, laten we de drie ventilators op de radiator altijd op 50 procent pwm-snelheid werken. De pomp draait continu op maximale snelheid.
De gebruikte belasting bestaat uit een vijftien minuten durende loop van Cinebench R23 multithreaded. We loggen elke seconde de temperatuur van de cpu-package, de kloksnelheid (effectief de allcore-turbo) en het stroomverbruik, allemaal gebaseerd op de sensors die in de processor zijn verwerkt.
De Ryzen 7 7800X3D wordt 84 graden, waarmee hij duidelijk beter is te koelen dan de Ryzen 7000X-modellen die AMD als eerste uitbracht. Dat hangt natuurlijk volledig samen met de lagere kloksnelheden van deze processor. De allcore-boost komt uit op 4,8GHz, bijna 400MHz lager dan de 7700X liet zien.
- Max. temperatuur
- Gem. kloksnelheid
- Max. package power
Conclusie
De AMD Ryzen 7 7800X3D voldoet aan de verwachtingen van velen: voor games is dit de snelste processor die we ooit hebben getest. Speel je cpu-intensieve games, wil je zeer hoge framerates kunnen behalen of wil je simpelweg uitstekend op de toekomst voorbereid zijn? Dan is de 7800X3D de ultieme processor voor jou, en we reiken er dan ook de bijbehorende award voor uit.
De souplesse waarmee de 7800X3D de Core i9 13900KS van Intel passeert, is indrukwekkend; hij is niet alleen sneller, maar ook veel zuiniger. In-game verbruikt de 7800X3D bijna driekwart minder energie. In combinatie met de betere prestaties weet de 7800X3D daarmee de efficiëntie-prestatiekroon in games uit handen van zijn populaire voorganger te nemen.
Nu moeten we daar eerlijk bij vermelden dat die voorganger, de Ryzen 7 5800X3D, pas echt populair werd toen hij in prijs daalde. Op het moment van schrijven betaal je ruim 200 euro minder voor die processor dan bij zijn marktintroductie. Ook bij de nieuwe cpu is de prijs-prestatieverhouding niet best. In vergelijking met de Ryzen 7 7700X betaal je driekwart meer voor achttien procent betere gamingprestaties. In andere workloads zijn de prestaties vaak niet noemenswaardig beter, of door de lagere klokfrequentie zelfs iets slechter.
Voor niet-gamers zal de 7800X3D dus zelden een goede koop zijn, maar ook voor gamers had dit product nog wel wat toffer kunnen zijn. AMD heeft de maximale turbokloksnelheid namelijk beperkt tot 5,0GHz, waar we de chiplet met 3D V-Cache bij de 7950X3D nog 250MHz hoger zagen klokken. Hoewel AMD het wel mogelijk heeft gemaakt om PBO en Curve Optimizer te gebruiken bij de Ryzen 7000X3D-processors, kun je die kloksnelheid niet handmatig verhogen en zal de officiële 7800X3D dus nooit zo snel worden als onze eerder gesimuleerde 'halve 7950X3D'.
Dat doet echter niks af aan het feit dat de 7800X3D de allersnelste gamingprocessor van dit moment is. Al het kloksnelheidsgeweld van Intels Core i9's ten spijt, blijkt AMD's 3D V-Cache wederom de efficiëntste en effectiefste techniek om maximale gamingprestaties te bereiken. Of Intel deze generatie nog met een antwoord komt? Dat is onzeker, maar ook onwaarschijnlijk. Het nóg verder opvoeren van de kloks lijkt praktisch niet mogelijk, en een technische oplossing zoals AMD's 3D V-Cache heeft Intel niet paraat. Het blauwe kamp zal voor nu moeten slikken dat het de gamingprestatiekroon weer kwijt is.
De AMD Ryzen 7 7800X3D wordt verkocht vanaf donderdag 6 april om 15.00 uur. Naar verwachting zal de beschikbaarheid in de eerste weken na release zeer beperkt zijn. Wees er dus snel bij, als je hem aan wil schaffen.
:strip_exif()/i/2005553786.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005658250.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005553786.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007148210.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004582428.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006176650.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/u/595584/crop5d8bc0b371641_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004582430.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2005477430.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005659414.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005658358.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004983532.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005279580.jpeg?f=fpa)
/i/2005551282.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005738708.jpeg?f=fpa)
/i/2005121912.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005651656.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005168382.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/u/37472/90-2.gif?f=community){kind=small}
/u/250196/crop5908975ccd6cf_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/1176/crop635f8931b2b68_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/62384/crop61891f444d6e9.png?f=community){kind=small}
/u/375510/0sZhjFJ.png?f=community){kind=small}
/u/581763/crop671d464e1d270_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/342375/crop5e13205150e40_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1131627/crop611cd2f3232f4_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/160115/small.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/3287/crop6274f828ec8f4.gif?f=community){kind=small}
/u/34200/crop6554f56fe2075_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/381607/have%2520a%2520nice%2520day%2520-%2520small.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/6764/cergorach.jpg?f=community){kind=small}
/u/68265/tuxcool.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/362142/crop5c5080164c7ac_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/781801/crop60ae6b20819af_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/286895/icon1.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/443673/crop5d3d8be19b371_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/324515/crop627103b05ba2e_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57010/goku-mini.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/23148/crop5aa38c3d4a408_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/250037/crop66670cd3ecc69_cropped.jpg?f=community){kind=small}
ik kom van een 3600X en dan was de 5800X3D toen deze flink in prijs zakte een no-brainer! :strip_exif()/u/119419/candc-60px.gif?f=community){kind=small}
/u/202608/TURKIYE.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/38855/crop67d2e73f7dbb2_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/175440/crop5b5f0d899a5e8_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/116001/crop5db1ffa2442b3_cropped.jpeg?f=community){kind=small}