Zaken als sociale netwerken en Apples muziekprogramma iTunes bedreigen de toekomst van het web. Dat zegt Tim Berners-Lee, uitvinder van het web. Het open internet en netneutraliteit moeten net als democratie verdedigd worden.
Berners-Lee vindt dat mensen te weinig opkomen voor de basisprincipes die vrijheid en privacy op het wereldwijde web garanderen, zegt hij in een opinie-artikel in het decembernummer van vakblad Scientific American. Het artikel verschijnt omdat het in december twintig jaar geleden is dat de eerste pagina online ging op het wereldwijde web. "Het web is nu belangrijker voor de vrijheid om te zeggen wat je wil dan welk ander medium ook. Het is cruciaal voor democratie."
De toekomst van het web wordt van verschillende kanten bedreigd. Berners-Lee hekelt bijvoorbeeld walled gardens, afgesloten delen van het internet waar niet of slecht naar gelinkt kan worden, zoals iTunes. "iTunes maakt niet gebruik van http, maar een eigen iTunes-protocol in de url's. Die links kun je alleen openen met iTunes. Je zit in een eigen iTunes-wereld en niet op het web. De controle daarover is gecentraliseerd, in plaats van gedecentraliseerd als op het web. Ongeacht alle mooie features, de evolutie van iTunes is afhankelijk van een enkele partij."
De opbouw van de Apple-software druist in tegen de decentrale link-gedachte, waarmee het web is ontworpen, betoogt Berners-Lee. Bovendien houdt het innovatie tegen: de basiszaken van het web, zoals het http-protocol en de html-standaard, kunnen gratis en vrijelijk worden gebruikt. Die vrijheid biedt de ruimte voor innovatie, terwijl het gesloten houden van eigen protocollen en data leidt tot het remmen van innovatie.
Sociale netwerken remmen eveneens innovatie, doordat data alleen daar gebruikt kan worden. Wie zijn data heeft ingevuld op Facebook, kan het normaalgesproken alleen op Facebook raadplegen en gebruiken. "Het staat dus niet echt op het web", aldus Berners-Lee. "Je kan het niet naar andere sites sturen. Hoe meer data je invult, hoe meer je verbonden raakt aan die site als centraal platform: een gesloten plek met content, en een waarin je niet volledige controle hebt over je eigen informatie." Ook overheden, die in toenemende mate het gedrag van mensen online volgen, vormen een bedreiging: ze gaan door het volgen van online gedrag in tegen mensenrechten, claimt Berners-Lee.
De uitvinder van het web ageert ook tegen voorstel van Google en provider Verizon om netneutraliteit niet te laten gelden voor mobiele netwerken. Door de geringere bandbreedte zou netneutraliteit slecht te handhaven zijn, maar Berners-Lee is het daar niet mee eens. "Veel mensen in landelijke gebieden van Utah tot Oeganda zijn afhankelijk van mobiele telefoons voor internettoegang. Als netneutraliteit niet geldt voor mobiele netwerken staan al deze gebruikers open voor discriminatie van bepaalde internetservices."
Netneutraliteit verplicht providers geen onderscheid te maken tussen diverse services die gebruik maken van internet, zoals video-on-demand, p2p downloading, browsen en voip. Netneutraliteit moet daarom een wet worden, vindt Berners-Lee, nu directeur van het W3C.
Het is een spannende tijd, zegt de uitvinder van het web. "Webontwikkelaars, bedrijven, overheden en gewone mensen zouden moeten samenwerken om de fundamentele principes van het web te behouden, net zoals die van internet. Zo moeten ervoor zorgen dat technologische protocollen en sociale conventies menselijke waarden respecteren. Het doel van het web is de mensheid dienen. We bouwen het nu zodat zij die later komen dingen kunnen maken die wij onszelf niet kunnen voorstellen."