Sono Motors haalt 47 miljoen euro op voor redden van Sion-zonneauto

Sono Motors, het Duitse bedrijf dat zich richt op het maken van de Sion-zonneauto, heeft tot op heden 47 miljoen euro opgehaald. Dat is gelukt in het kader van een soort inzamelingsactie, omdat het bedrijf in geldnood verkeert. De campagne, die op 8 december 2022 begon, heet #savesion.

De campagne om meer geld op te halen, wordt verlengd tot 28 februari en het bedrijf zegt ondertussen in gesprek te blijven met potentiële investeerders. Volgens Sono Motors werkt het plan tot nu toe, gelet op de opgehaalde 47 miljoen euro die van 8600 communityleden en andere bronnen afkomstig is. Het bedrijf denkt dat de verlengde campagne uiteindelijk zal leiden tot het doel van het binnenhalen van 100 miljoen euro. Er zal dus nog ruim 50 miljoen euro binnen moeten komen in de komende maand. Onlangs haalde Sono Motors nog 1,46 miljoen euro op bij de European Climate, Infrastructure and Environment Executive Agency.

Volgen Sono Motors laat de betrokkenheid van de community zien dat er weer een duidelijke marktvraag voor de Sion is. Het bedrijf zegt vastberaden te zijn door de 'duizenden telefoontjes, e-mails en persoonlijke contacten met de community'. Momenteel zijn er meer dan 44.000 bestellingen, waaronder 21.000 privéreserveringen inclusief aanbetaling, 1500 nieuwe privéreserveringen met toezeggingen voor het doen van aanbetalingen en 22.000 niet-bindende zakelijke bestellingen.

Het Duitse bedrijf zegt verder dat het tijdens de huidige campagne flinke vooruitgang heeft geboekt met het testen en valideren van de Sion. Ook zijn crashtests deze week begonnen in Italië. In de zomer van dit jaar zou een begin moeten worden gemaakt met de productie die voorafgaat aan de serieproductie van de Sion.

Het bedrijf bouwt momenteel preproductiemodellen van de Sion om de elektrische auto geschikt te maken voor de openbare weg, maar volgens Sono Motors is er extra geld nodig om de ontwikkeling af te ronden en de auto in productie te kunnen nemen. Het bedrijf zei dat investeerders niet meer in het bedrijf willen investeren vanwege de huidige omstandigheden op de financiële markt. Daarnaast zouden de energiecrisis en pandemie ook een impact hebben gehad op de levensvatbaarheid van het bedrijf.

Op 8 december, toen de campagne begon, gaf Sono Motors aan dat het zonder extra geld de ontwikkeling van de Sion-zonneauto moet staken. Mocht het doek vallen voor deze auto, dan wil het bedrijf doorgaan en zich richten op andere zonne-energieproducten, bijvoorbeeld samenwerkingen met busfabrikanten om de daken van elektrische bussen van zonnecellen te voorzien.

De Sion-zonneauto kost 29.900 euro en is daarmee een relatief goedkope zonneauto, zeker vergeleken met de Lightyear 0 waar inmiddels de stekker uit getrokken is, maar ook in vergelijking met de Lightyear 2 die 40.000 euro moet gaan kosten. De Sion is een elektrische mpv met honderden zonnecellen op onder meer het dak, de motorkap en de deuren. Die zouden volgens Sono Motors gemiddeld 112km per week aan actieradius kunnen opleveren. De auto heeft verder een 54kWh-accu met een actieradius van 305 kilometer, ondersteunt bidirectioneel laden en kan binnen 35 minuten tot 80 procent worden opgeladen.

Reacties (148)

[nils7]

Als we de afgelopen weken bekijken hoe dit soort initiatieven aan het falen zijn: LightYear, Sono, Arrival en Canoo.

Misschien dat we dan eens Tesla iets beter mogen erkennen en waarderen voor wat zij hebben bereikt.
Zonder Tesla sowieso weinig nieuwe elektrische automerken of initiatieven daar toe. Maar ook als je kijkt waar Tesla nu staat tov. de rest (nieuwe merken maar ook de legacy auto merken).

[cariolive23]

Tesla doet het heel goed, dat staat buiten kijf. Maar wat Tesla ook anders maakt, is een CEO die er zelf heel veel meer geld in kon steken dan dat bij LightYear of Sono het geval is. Met de verkoop van ZIP2 en PayPal had hij voldoende geld om minder afhankelijk te zijn van investeerders. En dus geen/minder afhankelijkheid van de marktrente. Maar niet alleen dat, toen Musk aandeelhouder (en CEO) werd van Tesla, kreeg Tesla ook ineens credibility: Musk had PayPal tenslotte ook tot een succes gemaakt. En daarmee werd het aantrekken van kapitaal ineens een stuk eenvoudiger, en ook mogelijk met betere voorwaarden. En dan de afgelopen 10 jaar dalende marktrentes, wat het nog makkelijker maakt om geld aan te trekken.

Nu gaan de rentes juist omhoog, en vallen de startups zonder degelijk business plan om. Sono ken ik niet goed genoeg, te weinig over gelezen, maar LightYear gaat het volgens mij niet redden: Geen geld, geen business plan en veel te complex met teveel nieuwe technologie in één keer.

[Blokker_1999]

Vergis je niet, Elon heeft tot zijn laatste cent in Tesla geinvesteerd, dus zelfs daar was het heel moeilijk, ondanks het feit dat er dus een investeerder was met veel geld die in het project geloofde. En het is niet dat nadat hij in het bedrijf is ingestapt het geld begon binnen te rollen of financiering kinderlijk eenvoudig werd. Het is pas nadat de Roadster een succes werd dat Tesla Motors, zoals het toen nog noemde, in staat was om kapitaal te gaan zoeken om aan de Model S te kunnen beginnen.

[cariolive23]

Het is pas nadat de Roadster een succes werd dat Tesla Motors, zoals het toen nog noemde, in staat was om kapitaal te gaan zoeken om aan de Model S te kunnen beginnen.

Dat is niet waar, Musk is namelijk zelf bij de Series A aan boord gekomen. Dus toen was Tesla al op zoek naar kapitaal. Series B volgde in februari 2006, 2 jaar voordat de Roadster in productie ging. De 4e ronde volgde in mei 2007, eveneens voordat de Roadster in productie ging.

Geld ophalen voor een startup is altijd moeilijk. Mede dankzij Musk is het Tesla gelukt en zijn ze nu een volwaardige autofabrikant. Dat zie ik LightYear niet nadoen, vooral niet omdat het lijkt alsof er bij LightYear niet wordt nagedacht over hoe een product moet worden geproduceerd. Leuk dat het werkt in een laboratorium en dan je handmatig een auto kunt bouwen, dat schaalt totaal niet. Nu hebben ze tegenwind en direct valt hun productie bedrijf om, het bedrijf daar waar het geld moet worden verdiend. Die gaan het niet redden.

[D-Three]

Dat zie ik LightYear niet nadoen, vooral niet omdat het lijkt alsof er bij LightYear niet wordt nagedacht over hoe een product moet worden geproduceerd. Leuk dat het werkt in een laboratorium en dan je handmatig een auto kunt bouwen, dat schaalt totaal niet.

Iets wat ik mijn carrière reeds opvallend veel heb gezien. Zeker kleinere bedrijven zonder eigen productie of startups trappen regelmatig in die val. Design for production is belangrijk, zeker bij iets grotere oplages. Je kan als ontwikkelaar/ingenieur niet alles weten. Af en toe eens samen zitten met degene die het gaat produceren en dan bedoel ik niet de manager of sales maar de ontwerper samen met mensen van NPI of industrialisatie.

Al lukt het uiteraard zelden om een ontwerp de eerste maal volledig goed te krijgen, zeker de complexere. En gelukkig schakelen kleine bedrijven meestal behoorlijk snel en zie je dat ontwerpen snel worden aangepast.

[wiseger]

Het grote verschil tussen Tesla en Lightyear / Sono is natuurlijk niet alleen het startkapitaal van de oprichters. De strategie was compleet verschillend. Tesla begon met het ombouwen van een bestaande sportauto tot een elektrische sportauto en voegde daar veel gimmicks aan toe zoals de belofte van FSD. De eerste Tesla werd een status symbool, wie het kon betalen wilde er erg graag eentje hebben. met lange wachtlijsten tot gevolg.

Lightyear en Sonos richten zich op een heel ander concept, auto's die je niet / minder hoeft op te laden via de stekker. Daarom moet men de auto opnieuw ontwerpen, hij moet lichter zijn, meer gestroomlijnd om zo de beperkte oplaadcapaciteit van de zonnepanelen optimaal te benutten. De uiteindelijke resultaten vallen erg tegen. Lightyear week uit naar het warme en zonnige zuid Spanje om daar te testen in de lente en zomermaanden. Om nog enigszins resultaat te boeken onder optimale omstandigheden.
Sonos geeft eigenlijk gewoon toe dat het niet gelukt is. 135 km max. per week zonder bijladen is gewoon erg mager.

[cariolive23]

Lightyear en Sonos richten zich op een heel ander concept, auto's die je niet / minder hoeft op te laden via de stekker. Daarom moet men de auto opnieuw ontwerpen, hij moet lichter zijn, meer gestroomlijnd om zo de beperkte oplaadcapaciteit van de zonnepanelen optimaal te benutten. De uiteindelijke resultaten vallen erg tegen.

Teveel nieuwe techniek in één keer. Met als grootste risico de zonnepanelen. Die zijn natuurkundig beperkt in de mogelijkheden, en kunnen in de praktijk zelfs niet in de buurt komen van het theoretische maximale rendement.

Een lichtere auto ontwerpen, dat kan, en is een goed idee. Een betere stroomlijn? Ook dat is goed mogelijk. Voeg die twee punten samen, met een setje vrijwel standaard onderdelen voor een EV, en je kunt al een EV krijgen met een significant betere range. Of eigenlijk een lager verbruik. Heb je dan een USP? Nee, dat dan niet. Hoewel die lichtere auto natuurlijk best wel eens het resultaat zou kunnen zijn van een slimmere constructie, die je met patenten kunt beschermen. Denk aan een carbon carrosserie die een fractie weegt van een stalen versie, maar die voor vergelijkbare kosten is te produceren.

[MSalters]

een carbon carrosserie die een fractie weegt van een stalen versie, maar die voor vergelijkbare kosten is te produceren.

Leuke wens, maar een wens is nog geen product. En je moet hier natuurlijk wel kijken naar de bestaande situatie. De BMW i3 had al 10 jaar geleden een koolstof carrosserie. Maar ook BMW kreeg met hun grootte de kosten niet significant omlaag.

[cariolive23]

Nog meer argumenten waarom Lightyear het niet gaat redden.

(Hoewel het geen bewijs is, want soms krijgt een kleine nieuwe onderneming iets wel voor elkaar wat een grote onderneming juist niet voor elkaar krijgt)

[wiseger]

Gewichtsbesparing is iets waar de reguliere auto industrie al decennia naar gekeken heeft. Het gebruik van aluminium en carbon kan gewicht besparen maar hebben ook nadelen zoals dat een kleine schade is al snel heel erg duur is om te repareren omdat je al snel het hele panel moet vervangen. Buiten sportauto's zie je dat soort materialen eigenlijk niet terug in de goedkope middenklassers.

Zaken zoals motoren integreren in wielen is uiteraard patenteerbaar maar de winst is echt minimaal t.o.v. de kosten van het ontwerp en de kosten van productie.

Met de lightyear-0 kan je wel concluderen dat energie zuinig ontwerpen eigenlijk weinig zoden aan de dijk zet. Het beperkt de auto behoorlijk en levert maar weinig winst op, in ideale omstandigheden in zuid Spanje tot max. 70 km per dag. Dan praat je in Nederland in de herfst en winter over praktisch niks extra's per dag. Want afgezien van de beperktere zonnekracht en gebrek aan zonne-uren, staat een auto ook vaak parkeergarages of schaduw van bebouwing in de stad.

Ik geloof niet dat je het daarmee kan winnen van de middenklasser EV's die momenteel op de markt komen.

[Pierz]

Ik begrijp niet helemaal wat er niet gelukt is. Had je verwacht dat er een auto zonder laadpoort zou worden geleverd?

En bij mijn weten laadt de Sion 245 km/week bij ideale omstandigheden in München.

[wiseger]

De verslaggeving van wat er geladen kan worden met de zonnepanelen, is erg onduidelijk als je over kilometers per week gaat praten. Is dat 254 km die gereden worden in ideale omstandigheden of zijn het kilometers in stad en snelweg. Ik zou echt pleiten om gewoon het laadvermogen van de panelen bij de diverse scenario's te vermelden.

Verder is het alleen ideale omstandigheden qua zonuren en weer of hou je ook rekening met of er vrouw en kinderen in de auto zitten?

Verder moet je rekening houden met rijstijl en omstandigheden op de weg. Rustig aan rijden zonder veel stoppen en weer optrekken op een oefenbaan? Of een normale rijstijl en regelmatig stoppen voor rood licht of een file?

Verder rij je 12 maanden per jaar een auto, dus ook in november, december, en januari. Wikipedia:

De actieradius opgewekt door de zonnepanelen in de winter in de stad zou maar 1 of 2 km kunnen zijn waardoor de extra kosten en het extra gewicht eerder een nadeel is dan een voordeel.

Dus die ene speciale week in juni dat je theoretisch genoeg stroom kan laden om 245 kilometer te rijden, het zal wel. Het zegt allemaal niet zoveel.

[Reactie gewijzigd door wiseger op 23 juli 2024 21:08]

[Pierz]

Met een SEV verleng je de tijd tussen laadstops en betaal je minder per kWh, dat is wat men zou moeten communiceren.

Handig voor wie geen eigen laadpaal heeft en de volle mep voor stroom betaalt. Heb je een laadpaal op de oprit en een dak vol panelen, mja dan heeft het weinig meerwaarde.

Oh en aantal km’s is gebaseerd op wltp.

[Reactie gewijzigd door Pierz op 23 juli 2024 21:08]

[bvdbos]

Bij Sono wordt geld opgebracht door de community... Niet voor niets staan ze (op basis van de crowdfunding van 2019, dus zonder deze funding-ronde) in de top-20 van meest succesvolle corwdfundingsacties wereldwijd...

[cariolive23]

Een community is leuk en aardig, daar hou je geen fabriek mee overeind. Stel dat ze vandaag 20.000 auto's op magische wijze leveren en daar per auto 1000 euro aan verdienen. Dan levert hen dat 20 miljoen op. Ze hebben 100 miljoen nodig... Dus zelfs met die 50 miljoen ze al hebben, zijn ze dan nog ver verwijderd van hun doel.

Ze zouden met Steyr of VDL moeten gaan praten, om de productie te outsourcen. Die partijen zijn wellicht geïnteresseerd in de productie van de eerste batch van 20.000 autos. En vanuit die positie kan Sono dan verder werken. Zelf een productielijn starten, gaat mislukken.

[bvdbos]

Dat outsourcen doen ze ook, de wagens worden (net zoals bij Lightyear) bij Valmet gebouwd...

[nils7]

Misschien is Valmet dan te duur?

[Harm_H]

Misschien is Valmet dan te duur?

Misschien moet je designen voor fabricage. Minder voor de eindgebruiker.

Mijn adviezen die ik 2 jaar geleden naar Lightyear had gestuurd:
"Hallo,
Ik heb het idee dat Lightyear vastzit in de prototypes, en geen productieplan heeft. Dat werknemers bezig zijn met micro-optimizaties waarvan de helft weggegooid kan worden omdat een productie-auto fundamenteel anders is.

Adviezen:
1. Leg uit waar jullie heen willen 'Waar - en Hoeveel - Lightyears willen jullie produceren in 2023, 2024 en 2025?'
2. Vraag langetermijn investeringen van bijvoorbeeld de overheid
3. Meer mensen aannemen en minder kritisch zijn
4. Minstens 25 vacatures en 10 afstudeerstages omtrent productiemachines realiseren

Een bezorgde fan,
Harm"

[Reactie gewijzigd door Harm_H op 23 juli 2024 21:08]

[nils7]

Heb me niet verdiept in productie van ze maar hebben ze daar geen industrialization mensen in de organisatie gehad dan?

[Harm_H]

Heb me niet verdiept in productie van ze maar hebben ze daar geen industrialization mensen in de organisatie gehad dan?

Mijn vermoeden was dat het vooral een R&D lab was (daar zat de passie), zonder respect voor de fabriek 🏭. Er zat letterlijk niemand in het bestuur die als rol productie had 🚩 . Wel HR en nog een hoop andere onbelangrijke dingen. Toegegeven, een fabriek runnen in Nederland lijkt me ook nauwelijks haalbaar.

De Brabantse investeerders waren ook zwak denk ik. Leuk als paradepaardje naar je rijke vriendjes dat je in 'Lightyear' investeert. Maar niet genoeg vermogen neerleggen voor een fabriek in China. De oorspronkelijke oprichters hadden het harder moeten spelen. Misschien gebeurt dat nu ook.

The slotte, was er ook marketing, niet alleen een social media vacature, zelfs op Koningsdag werd het naar voren geschoven. Wat heb je aan marketing zonder aanbod? Praktisch niets! Een afleiding voor de medewerkers en niet focussen op productie opbouwen.

[Reactie gewijzigd door Harm_H op 23 juli 2024 21:08]

[n4m3l355]

Laten we ook niet de miljarden in leningen en subsidies van Californië even vergeten, meer dan wat Musk zelf aan tafel heeft gebracht. Tesla is op een uiterst gunstig moment van de grond gekomen, de staat wilde groen en Tesla was de enigste die daar zich mee bezig hield. Zo zie je in China nu ook talloze EV autobedrijven dankzij hulp van de grond komen en stuk voor stuk worden dat giganten.

[cariolive23]

Lightyear heeft ook leningen gekregen. Niet van die omvang, maar dat is ook omdat Lightyear nog lang geen product heeft die klaar is voor massa productie.

Quote uit een artikel van Tweakers:

Het doel is om voorlopig één auto per week te produceren, waarna dit in het eerste kwartaal van 2023 geleidelijk wordt opgevoerd.

Één auto per week... dat is gewoon een handgemaakte auto en staat heel ver weg van massa productie. Dat is precies de reden waarom ze hun financiering niet rond krijgen, ze hebben geen product voor massa productie. En wanneer dat er niet is, is het bedrijf niet levensvatbaar. En daarom krijgen ze geen geld.

De Chinese fabrieken die je aanhaalt, hebben allemaal een product dat zich wel leent voor massa productie. Anders krijg je er geen boot mee vol die je naar Europa kan sturen. Het artikel dat ik aanhaalde is van 30 november, misschien heeft Lightyear nu één of twee auto's geproduceerd. Ik vrees echter dat ik daarmee nog te optimistisch ben.

[n4m3l355]

Dat is een ander verhaal, waar ik op inhaak is wat de impact van Musk op Tesla is geweest, niemand zal ontkennen dat hij het goed heeft gedaan maar laten we ook niet vergeten 'in the right place, in the right time', als Tesla 5 jaar eerder of later was gestart waren ze nooit zover gekomen. Als de policies van de staat niet zo gunstig waren wederom was Tesla nooit van de grond gekomen. Dat Musk centen aan tafel gebracht heeft is zeker waar maar onvoldoende om Tesla alleen te trekken. En misschien ook wel een goede indicatie dat een paar miljoen nog niet eens een begin is wil je een auto productie op gang krijgen.

[South_Styler]

Daar heb je zeker gelijk in. Let wel, toen Tesla de productie startte met de Model 3 liep dat allesbehalve gesmeerd. Meerdere keren uitstel tot uiteindelijk Tesla op de rand van het faillissement stond. Elon Musk heeft in die weken in de fabriek geslapen. Het had niet veel gescheeld of Tesla had niet (meer) bestaan in de huidige vorm.
Massaproductie is een vorm apart en Tesla heeft dat ondertussen goed op orde. De model 3 en nu de Y heeft Tesla van een niche verandert in een autofabrikant.
Overigens, met iets meer dan een miljoen per jaar is het nog steeds een erg kleine speler t.o.v. de gevestigde merken qua productieaantallen.

[Ghar]

Heb jij de indruk dat Tesla niet erkend en gewaardeerd wordt?

Zelfs met de laatste koersdalingen is het een fabrikant die factoren hoger gewaardeerd wordt dan de gevestigde concurrenten. Zelfs met zijn laatste strapatsen blijft Musk voor velen een superster.

[nils7]

Lees de reacties zelfs op Tweakers maar onder een willekeurig Tesla artikel.
En dat zijn nog wel gadget freaks vaak.

Laat staan de reacties onder een gemiddeld krantenbericht op social media.

Of erger als er een BMW in de fik gaat is het een auto, als het een Lucid is dan noemen ze het zelfs een Tesla. (verzonnen voorbeeld maar je begrijpt waar ik hier mee naar toe wil).

[TheVivaldi]

Offtopic, maar ik vraag me toch eens af waar Musk de tijd vandaan om Tesla, SpaceX en Twitter te leiden. Drie toch wel belangrijke bedrijven die heel verschillend zijn.

[Blokker_1999]

Hoewel Musk zeker nog een invloed heeft en input geeft in die bedrijven, zit er een hele management structuur onder die ervoor zorgt dat alles goed blijft lopen binnen de krijtlijnen die Musk uittekend. Als Musk morgen dood zou neervallen (en ik hoop zeker NIET dat dat gebeurd), zal dat een klap zijn voor die bedrijven, maar zeker niet rampzalig.

[tweakerbee]

Vergelijkbaar met hoe Apple al 10 jaar zonder Steve Jobs doorgroeit. Ook bij Tesla zijn de belangrijkste innovaties gedaan - het is nu opschalen en evolutie. Daar is geen visionair voor nodig, maar een topman die de financiën goed in de gaten houdt.

[jevin20]

Waar menig mede-tweaker mij waarschijnlijk als Apple-fan zou bestempelen wil ik toch graag hierop antwoorden dat het overlijden van Steve Jobs Apple niet goed af is gegaan als het gaat om de waarden en kwaliteit waar het ooit voor stond.

Tegenwoordig is het vooral meer geld vragen en minder leveren; wat een uitstekend, werkend business model is, op het moment dat je de markt al in handen hebt.
Ik vind het bijzonder teleurstellend hoe het Apple tegenwoordig vergaat, hoe groot het bedrijf ook mag zijn geworden.

[jpsch]

Een minuutje Musk is 1 miljoen dollar bespaard.
Volgens Musk.

https://www.independent.c...-spacex-ted-b2060266.html

[Navi]

En daarnaast nog een beetje Neuralink & The Boring Company.

[Jeroenzer]

Laten we wel eerlijk wezen: Tesla was toch wel een van de eerste en beste op de markt aan het begin van EV .

Inmiddels zie je door de bomen het bos niet meer en dat geld ook voor die startups

[RobbieB]

Laten we wel eerlijk wezen: ook bij Tesla ging het in het begin niet van een leien dakje en werden ze door niemand serieus genomen met hun aangepaste Lotus. In die fase was dat echt niet anders dan wat de bovengenoemde merken proberen.

Het slimme van Tesla was om een bestaand model om te bouwen, ipv een volledig nieuwe platform en carrosserie te ontwikkelen. Ik snap ook niet waarom andere start-ups daar niet mee beginnen, het scheelt je een hoop R&D kosten en je kunt snel producten uitrollen om cashflow te genereren. De eerste serieuze inkomsten voor LY zijn nog jaren weg, dus het is hopen dat investeerders vertrouwen houden.

[MSalters]

Onzin. Mijn collega's en ik zijn bij de autoshow in Parijs geweest waar de Roadster aan het Europese publiek werd gepresenteerd. Dat was toen zeker een hoogtepunt op die beurs. Onze conclusie daar was dat we hun graag als klant binnen hadden gehaald, niet vanwege de volumes maar vanwege de status.

[Blokker_1999]

Nog 1 voor het lijstje dat de afgelopen week is omgevallen: Arcimoto. Het is een slecht begin van het jaar voor EV startups. Aptera is ook op zoek naar geld om de productie te kunnen starten.

Tesla krijgt de nodige erkenning, maar Tesla was ook een andere tijd. Een tijd waarin EVs nog niet mainstream waren en waarin investeerders niet moesten kiezen welk EV bedrijf ze wilden steunen. Dat unieke is voor een groot stuk verdwenen met zovele startups.

[nils7]

Tesla is begonnen met productie van de Model S in 2013?
Zelfs toen in die tijd een autofabrikant beginnen was tegen de stroom in zwemmen en dan nog een elektrische autofabrikant beginnen was tegen de stroom in zwemmen van een gemiddelde AquaMundo wildwaterbaan.

En dat ging ook wel rond en velen verklaarden de missie als fantasie.

[Iblies]

Maar daar zat en zit heel veel lucht in waarna in het nieuws allerlei bedragen de ronde gaan doen terwijl dat helemaal niet representatief is.

Er wordt dan een klein percentage van de aandelen verkocht en vervolgens krijg je in het nieuws hoeveel het bedrijf gewaardeerd wordt. Marketing technisch klinkt het leuk,
maar het is allemaal list en bedrog.


Canoo heeft vb nooit echt wagens verkocht maar een afspraak met WallMart en iedereen is daar redelijk enthiousast over,
Rivian heeft een afspraak met Amazon en ook over die wagens is iedereen redelijk enthousiast,

maar of je het met een single-product gaat redden is een tweede. Integendeel.
Andere producenten gaan dat overnemen.


Sono is als een wagen een prachtig concept, alleen het kan relatief snel worden overgenomen door andere producenten en dan ben je ook je verkooppunt kwijt.

[NEO256]

Sono is als een wagen een prachtig concept, alleen het kan relatief snel worden overgenomen door andere producenten en dan ben je ook je verkooppunt kwijt.

Als je het hebt over zonnepanelen en bi-directioneel laden, wellicht wel.

Maar waar Sono verder op leunt is:
- Community driven, ze vragen input van hun klanten / leden.
- Ze zijn de underdog (wat Tesla in de begin tijden was is een prima selling point)
- Ze gaan voor repairability en over de counter parts. Ik heb het niet alleen over goed repareerbaar, maar oplossingen waarbij je een part zelfs besteld en uit kunt wisselen.

Zolang de droom doorleeft bij mensen die wel een donder geven dat ze een auto bezitten en niet stukken er van huren; denk ik dat ze er wel gaan komen.

[batteries4ever]

Ik zat er net aan te denken: goed nieuws voor iedereen die zijn geld kwijt is met LightYear: hier nog een gelegenheid je geld weg te gooien! Dit initiatief heeft hetzelfde probleem als LightYear: een serie productie opzetten kost geen miljoenen maar eerder over 1 miljard! In tegenstelling tot de reacties op het faillissement van LightYear denk ik niet zozeer aan boze opzet maar eerder aan hopeloos onderschatten hoeveel effort iets kost. Net zoiets als "Ik vertrek" waarbij mensen dan goedkoop een kasteel in Frankrijk kopen om er een hotel van te maken, maar op grotere schaal...
Als mensen echt serieus goede ideeen hebben dan moeten ze serieuze financiering kunnen krijgen (dus een miljard of zo, geen idee wat het bij Tesla gekost heeft maar dat lijkt me een goede eerste schatting, als je er een factor 100 onder ligt dan weet je dat het niet gaat lukken... ) of met een bestaande autofabrikant samenwerken.

[Navi]

Er zijn slechts 2 automerken ter wereld die nooit failliet zijn gegaan, Ford & Tesla.

[Anoniem: 1837468]

Zonder Tesla sowieso weinig nieuwe elektrische automerken of initiatieven daar toe. Maar ook als je kijkt waar Tesla nu staat tov. de rest (nieuwe merken maar ook de legacy auto merken).

Leve de durfkapitalisten zoals Elon Musk

[Buntuhein]

Natuurlijk had Tesla relatief veel startkapitaal, maar.... Wat Tesla anders maakt is dat zij zijn gestart met een wit stuk papier en zijn gaan ontwerpen zonder daarbij uit te gaan van wat een auto op dat moment was qua techniek.

Daarenboven was de stellige overtuiging van meet af aan om bij alles de vraag te stellen: 'kan het eenvoudiger, met minder materiaal, hoe kan het zo worden ontworpen dat het bouwen grotendeels door robots kan plaatsvinden, alles zo simpel mogelijk houden en zo veel mogelijk softwarematig oplossen. Dan nog eens fabrieken opzetten die zo ver mogelijk gerobotiseerd zijn, de keuze beperken (makkelijker in de productie) en continu door blijven ontwikkelen. Ook belangrijke onderdelen niet inkopen, maar zelf ontwerpen en produceren. Dit heeft er bijvoorbeeld ook toe geleid dat toen andere fabrikanten last hadden van chiptekorten Tesla gewoon over kon stappen op Ryzen processors: wel zo makkelijk als je zelf de softwareontwikkeling in eigen hand hebt.

De onderkant van een Model Y is zeer sterk vereenvoudigd in de fabricage. Twee grote stukken komen zo uit een enorme 'gigapress' Dit alles heeft ervoor gezorgd dat Tesla wel (flink) marge op EV's maakt en nu ook de concurrentie een mep kan verkopen door de prijzen drastisch te verlagen.

Zoals Munro het meerdere malen heeft aangegeven: 'Tesla is innovating at the speed of thought'.

[ro8in]

Dit zijn overigens geen volgepakte full featured elektrische auto's. Maar elektrische auto's met zonnepanelen die eigenlijk helemaal kaal zijn om gewicht te besparen.

Het is natuurlijk leuk dat het geprobeerd wordt, maar ik denk dat veel mensen toch liever luxe kiezen boven het milieu besparen. Dat is wat Tesla gewoon zo goed heeft gedaan. Laten zien dat je met een elektrische auto totaal niet onder doet of in veel gevallen zelfs beter is dan alle benzine slurpende auto's die te koop waren. Ze hebben hem gewoon extra cool gemaakt en dat heeft gewerkt.

Maar dit soort auto's net zoals die Lightyear. Ja sorry, maar daar zit echt 0,0 op. Leuk dat hij 800km ver komt op een accu van 60kwh. Maar die auto is nog kaler dan een basis versie van een Toyota Aygo. Dat schiet gewoon niet op voor deze prijzen. Ik denk ook niet dat dit soort auto's veel luxer kunnen worden, want hun winst ligt eigenlijk puur in het lichte gewicht. De zonnepanelen en het elektra systeem zijn verder niet specialer dan in andere auto's. Ik vind de naam zonne auto zelfs een beetje misleidend eigenlijk. Want het zijn niet de zonnepanelen die voor de extra range zorgen, maar vooral gewoon het hele lage gewicht.

[nfsmike]

Gevoelsmatig is dit doomed to fail, maar ik zie graag het tegenovergestelde gebeuren...

[Jeroenzer]

Lijkt alsof al die startups van elektrische auto's of alternatieven uiteindelijk failen.
Komt denk ik omdat de mensen toch bij de gevestigde orden blijven.

[Fluttershy]

Komt denk ik omdat de mensen toch bij de gevestigde orden blijven.

Zoals Tesla...?

[Loei123]

Welke gevestigde orde was er voor EV's ten tijde dat Tesla hier mee begon?

[jpsch]

GM

https://www.youtube.com/watch?v=eIHDyB9bgbA

[Loei123]

Ten tijde dat Tesla begon bedoel ik dan...
Toen ze met de Model S kwamen was er geen "gevestigde orde" om bij te blijven hangen mocht je geïnteresseerd zijn geweest in een BEV met meer dan 300km bereik.

[Deveon]

De meeste hebben helemaal niet zoveel range nodig. Denk je dat alle Aygo’s zo ver van huis gaan? Het zijn juist de traditionele merken die deze range anxiety aangewakkerd hebben. Voor elke EV met 300 km bereik maak je er 2 met 150 km bereik.

[innersky]

Vergeet niet als je je batterij lang wil gebruiken dat je die dan tussen 20-80% moet houden. Dat scheelt direct 40% range... Na dit schiet er van je 150 km nog 90 km over...En dan hou ik nog geen rekening in het verschil werkelijk bereik vs hetgeen de fabrikant aangeeft.
Toch iets om serieus over na te denken bij de aanschaf van een EV.

[Deveon]

En vergeet dan ook niet dat de fabrikant al een deel van die 20-80% voor zijn rekening neemt. De netto capaciteit is bijna nooit gelijk aan de bruto capaciteit. Verder kan je 80-100% en 20-0% prima gebruiken, alleen niet te lang. Onze eGolf is nu bijna 3 jaar met 45k km op de teller en merk nog niet dat de range minder is geworden en met slechts 180 km in de winter loop je daar wel eens tegenaan.

Binnen Europa is de fabrikant verplicht om de WLTP norm te gebruiken. Wanneer je conform die norm rijdt zal je het bereik halen. Door bijvoorbeeld slechts maximaal 90 km/u te rijden ga je er meestal zelfs overheen.

[innersky]

Je mag me corrigeren als het niet juist is, maar WLTP is 0-100%. En de fabrikant neemt hoegenaamd niks voor zijn rekening zover ik weet. Je hebt wel gelijk dat je die percentages (niet te lang) kan gebruiken, maar het blijft een beperking.
Dan zie ik liever een WLTP van 1000 km om toch een tikkeltje onbezorgd te kunnen rijden.
Hetzelfde principe geldt ook voor GSM's, laptops,... Je kan wel zonder die grotere batterij, maar wat een verademing als die dingen langer meegaan zonder telkens te moeten opladen.

[Deveon]

WLTP gaat over de bruikbare capaciteit (netto), de fabrikant neemt het verschil met bruto capaciteit voor zijn rekening. Dit deel is niet bruikbaar zodat je nooit op 0% of 100% komt. Enkel Tesla laat met waarschuwingen toe dat je meer laad dan dagelijks verantwoord is. Net als een hamburger prima onderdeel kan zijn voor een gezond dieet, pas wanneer het een dagelijkse gewoonte wordt het problematisch.

Mijn laptop heb ik bewust uitgekozen op een kleine accu. Heerlijk z'n 13" van één kilogram! Mijn telefoon laad ik probleemloos dagelijks. Twee dagen zou leuk zijn maar zie niet waarom. Meestal tijdens het avondeten even mijn horloge en telefoon aan de lader en red het weer tot de volgende dag. In geval van nood kan één van de twee prima uitvallen en anders heb ik ook nog een powerbank in mijn tas.

[BlueTooth76]

Dat geldt niet voor alle lithium-cellen.
LiFePO4 (LFP) kan je bijvoorbeeld probleemloos tot 100% laden.

[Deveon]

Nissan Leaf, GM met de EV One en BMW was in 2007 begonnen met de i3 die in 2013 op de markt kwam. De Model S was een jaar eerder dan de i3 maar dat is geen reden voor het verschil nu.

[Loei123]

EVs uit de jaren 90 aanhalen?
De overige auto's die je noemt komen natuurlijk niet in de buurt van de range die de Model S had, dus dat waren niet echt alternatieven.

[Deveon]

Klopt, maar ook qua prijs kwamen ze niet in de buurt.. De reden dat Tesla zich wel als nieuwe fabrikant heeft kunnen ontwikkelen is niet alleen maar de aandrijflijn. Het hele businessmodel is omgegooid om de elektrische auto winstgevend te maken.

[Loei123]

Dit en je reactie over bereik staan los van de discussie.

Punt is dat iemand deze startup vergeleek met Tesla (die niet gefaald hebben) en die vergelijking is behoorlijk krom.

[Marc-Jan]

Was Tesla niet ook al eens op de rand van de afgrond voordat Musk erin investeerde?

[nils7]

Zelfs met Musk hebben ze verscheidene keren aan de rand gestaan.
Er was zelfs een handshake deal met Sergei om het te verkopen aan Google en als Tim Cook Elon's telefoonje had opgenomen begin 2019 nog zelfs dan was het nu de Apple Model Y geweest of wellicht iModel Y

[Jeroenzer]

Wat @Loei123 zegt, Tesla stond natuurlijk wel vooraan wat betreft begin van EV's.
En die hebben het uitstekend aangepakt.

[litebyte]

The Revenge of the Electric Car (film) laat ook mooi zien wat voor weg men heeft moeten gaan en hoe bedrijfsleven/overheid/media in de VS er in het begin erg tegenwerkten - dat je op dat soort momenten juist types asl Musk moet hebben om toch vast te blijven houden aan hun dromen en visies.

[Reactie gewijzigd door litebyte op 23 juli 2024 21:08]

[Deveon]

Niet alleen elektrische auto's en ook de gevestigde orde is aan het falen (i-tje minder en je hebt het Nederlandse woord). De auto fabrikanten zijn namelijk grotendeels afhankelijk van het service netwerk voor de inkomsten. Als fabrikant zal je dus enkele modellen uit de garantie op de weg moeten hebben om te kunnen concurreren. Partijen als Tesla en Sono moet het zonder deze stabiele inkomsten doen en zijn puur afhankelijk van investeringen en/of verkoop. Sono heeft daarnaast ook de missie om onderhoud ook betaalbaar en hoog DIY gehalte te houden terwijl Tesla inmiddels op Service ook begint te verdienen.

[Reactie gewijzigd door Deveon op 23 juli 2024 21:08]

[bvdbos]

Een groot service-netwerk : daar zijn al contracten voor afgesloten bij Sono :
https://sonomotors.com/en...-europe-wide-partnership/

[_eLMo_]

Lijkt alsof al die startups van elektrische auto's of alternatieven uit Europa uiteindelijk failen.

There, I fixed it.

[TheVivaldi]

Canoo doet het anders ook niet zo goed en dat is toch echt een Amerikaanse startup.

[jevin20]

In Amerika beginnen is natuurlijk ook geen garantie voor succes. Dat doet niet af aan het feit dat het vooral hier in Europa niet wilt vlotten.

[Jeroenneman]

Vroeger was dit inderdaad een scherpe prijs. Inmiddels zijn er al wagens zoals een e-208 of Corsa-e in die prijsklasse.

Voor 10K meer heb je een Model 3.

Wie kiest er dan nog voor een onbekende fabrikant?

[t-force]

Een M3 is wat mij betreft een mooie en goede auto. Maar bied geen enkele ruimte.
Zeker niet voor mijn lange lijf en die van onze 2 kinderen.
Dus een Sion tegen redelijke prijs die veel ruimte bied vind ik wel interressant.
Een Model Y die wel die ruimte bied is behoorlijk veel duurder.

Hopelijk komt de Sion in productie. Al was het alleen maar om meer concurrentie te bieden.

De genoemde e-208 en Corsa-e zijn ook erg klein en wat mij betreft vanwege het gebruikte platform net geen echte als EV ontwikkelde auto's.

[broes_willems]

"Een Model Y die wel die ruimte bied is behoorlijk veel duurder."

De model Y is onlangs flink in prijs verlaagd!

De model 3 kost vanaf 45000 euro. De prijs voor de Model Y is nu vanaf 47.000 euro. Dat is maar 2000 euro verschil.

Dit is de 'standard range' met de LPF accu, waar gisteren een positief artikel over verscheen op tweakers.

Overigens vraagt de auto in de basis uitvoering niet om veel extra opties. Met 47.000 is hij naar mijn idee bijna af. Ik zou er alleen nog een trekhaak onder zetten. (Ik heb hem overwogen als vervanging van onze Nissan Leaf 2013, maar die voldoet nog prima als tweede auto).

[t-force]

Ik heb de Model Y zelf opgehaald in september, maar ben me ervan bewust dat het voor de meeste mensen een dure auto is.
Inderdaad is de Y wel flink goedkoper geworden en de LFP versie is in de basis een auto die voor veel mensen voldoet.

[Mar.tin]

Een instap 3 heb je vanaf +- €45.000 en een Y vanaf €47.000

Daar zit natuurlijk subsidie, waar de 3 wél voor in aanmerking komt en de Y niet, niet in meegerekend, maar ik vind dat ze nauwelijks uit elkaar liggen qua prijs. En als de 3 wél in je prijsklasse zit zou ik verwachten dat de Y dat ook (zo goed als) zit .

Gezien de prijsstelling van de Sono Sion, zou ik even op basis van de huidige markt niet persé verwachten dat het een levensvatbaar concept is. Tesla kan op de schaal waarop ze auto's maken een +- 25% bruto winst maken op een voertuig, dat betekent dat ze een Y kunnen bouwen voor +- 75% van 38.000 euro

Da's €29,000 euro voor een Y.
Met grofweg dezelfde hoeveelheid accucapaciteit, een schaal die vele veelvouden van factoren hoger ligt dan die van Sono. En Sono wil hun auto aanbieden voor +- 30.000 euro, da's grofweg €25.000 ex. btw.

Hoe ze daar, met een relatief laag volume geld aan gaan verdienen is mij, op basis van een berekeningetje op een bierviltje, even een raadsel.

[TheVivaldi]

Kunnen ze er wel geld aan verdienen dan? Ik dacht dat veruit de meeste startups in de beginjaren sowieso geen winst maakten?

[Deveon]

Gezien de prijsstelling van de Sono Sion, zou ik even op basis van de huidige markt niet persé verwachten dat het een levensvatbaar concept is. Tesla kan op de schaal waarop ze auto's maken een +- 25% bruto winst maken op een voertuig, dat betekent dat ze een Y kunnen bouwen voor +- 75% van 38.000 euro

Da's €29,000 euro voor een Y.

Niet alle auto's/modellen van Tesla halen die 25% marge. Bij de S, X en performance modellen ligt dat veel hoger, de LR modellen iets hoger en de SR zullen daar onder zitten. 25% is enkel het gemiddelde. Daarnaast maakt het ook een enorm verschil uit welke fabriek de auto komt. Fremont is veruit het minst efficient en Shanghai de beste. Het gaat nog wel even duren tot Berlijn en Austin Shanghai gaan inhalen, als dat met de hogere lonen gaat lukken. Shanghai kan namelijk zelf ook nog fors groeien.

[TheVivaldi]

De Model 3 is discutabel, maar die andere twee zijn wel kleiner en minder ruim dan de Sion. En belangrijker nog: waar zijn de zonnepanelen? Oké, misschien niet voor iedereen belangrijk, maar je koopt die Sion toch vooral daar voor.

[Blokker_1999]

Als je de Sion daarvoor koopt, dan koop je het voor een gimmick. Kijk eens naar de cijfers van hoe weinig ze op een gemiddelde dag opbrengen. Dat is gewoon om te huilen. De meerkost is gelukkig minimaal en de impact op de veiligheid blijkt ook goed mee te vallen. Maar ik zou nooit een wagen kopen omdat ik er zonnepanelen op wens te hebben, daarvoor heeft het, zeker hier, te weinig meerwaarde. Ook de reden dat ik mijn reservatie op de Aptera site heb opgegeven zonder extra zonnepanelen.

[hippy3000]

Zeker geen gimmick. Bijzonder dat zoveel mensen dit blijven zeggen. Als ik in een appartement woon (geen dak en geen eigen laadpaal en relatief korte afstanden rijden dagelijks, dan gaat dit zeker een groot voordeel zijn.

[Reactie gewijzigd door hippy3000 op 23 juli 2024 21:08]

[Blokker_1999]

Enkele kilometers per dag is niet echt levensvatbaar als dat de enige manier van laden zou zijn. Ik heb zelf de afgelopen 2 weken amper de zon gezien en ben er zeker van dat je deze dagen nog geen kilometer per dag gaat laden.

En een appartementsgebouw, je bedoeld zo een gebouw waarbij je meestal een ondergrondse parkeergarage hebt. Hoe ga je daar beneden je zonnepanelen inzetten? Die TL lampen hebben niet genoeg licht om iets te doen hoor.

Ik vraag me dus echt af hoeveel onderzoek jij gedaan hebt naar je mening.

[hippy3000]

Ik moet meer onderzoek doen naar eigen ervaring? Ben wel blij dat je het je écht afvraagt.
Veel appartementsgebouwen hebben parking rondom, zoals die van mij.
Ik zeg niet dat er geen laadpaal is, maar geen eigen paal. Dat is een groot verschil in beschikbaarheid en prijs. Voor het geval je niet genoeg onderzoek hebt gedaan, privé parkeerplaatsen hebben meestal commerciële palen die 40-70ct/kw vragen. 60ct in mijn geval.
Als ik de negatieve outlier ben op het gemiddelde met over een jaar gemiddeld 60km/week t.o.v de 112 gemiddeld en 245 positieve outlier die Sion aangeeft. Dat betekend voor mij 1872,-/jaar besparing (Indien je niet genoeg eigen onderzoek doet, dat is 60*52*0,60), minder aan de paal te hoeven staan en beetje extra range. De meerprijsprijs snel terugverdiend en praktische voordelen, ik doe het voor minder.

[TheVivaldi]

“meestal” ja. Mijn appartementsgebouw wordt officieel zo genoemd, maar het zijn sociale huurwoningen en het is een oud gebouw, dus geen ondergrondse parkeergarage hier. Gewoon ouderwets straatparkeren, dus volop zon.

Niet dat ik deze auto kán kopen, trouwens, maar ik wil maar zeggen dat er niet altijd parkeergarages zijn.

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 23 juli 2024 21:08]

[wiseger]

Dat bij jou alle parkeerplaatsen volop zon hebben is vrij uniek. Mijn eigen parkeerplaats naast ons appartementen gebouw staat praktisch de hele dag in de schaduw van ons eigen gebouw.

Wil ik groen rijden, dan is een laden via een laadpaal de beste oplossing. Zolang de stroom maar groen geleverd wordt, is er geen verschil in milieu belasting. Sterker nog, als de zonnepanelen die mijn auto opladen beter gepositioneerd staan dan die van jou auto, is het beter voor het milieu want efficiënter gebruik dus minder panelen nodig.

[wiseger]

Niet dus. En dat is juist het grote probleem. 'Relatief korte afstanden' is een leuke term maar als je idd maar 135 km per week rijdt, dus minder dan 20km per dag, dan mag je jezelf afvragen of je wel een auto nodig hebt. Er zijn genoeg alternatieven zoals een deelauto, OV, taxi of (elektrische) fiets.

Voor woon-werk verkeer of een gezinsauto is 135 km per week veel te weinig. Dan hangt je auto alsnog regelmatig aan de lader en zijn de zonnepanelen op je auto niet meer dan een gimmick.

[hippy3000]

Heb ik mezelf afgevraagd, maar ik heb toch echt een auto nodig.
75% van de dagen rijd ik slechts naar kantoor(37km retour), andere 25% zijn we op productie dat er veel materiaal mee moet. Op de fiets ga ik als het mooi weer is en de kans voor onverwachte productie erg klein is. Anyways, laten we 185km p/week zeggen. 112km gemiddeld Sion, 245max zegt Sion. Laten we 60km nemen. Dat is 30% van gebruik en minder aan de paal hoeven staan. Ik vind dat significant.

Ik denk dat er veel scenario's voor zijn.

[wiseger]

Je accu heeft een beperkte capaciteit. Als je in de winter naar locatie moet, bijvoorbeeld via de snelweg, dan gaat je accu vrij snel leeg. Sono verwacht dan dat je actieradius minder dan 185 km is bij een volle accu. Maar als je de hele week al niet geladen had buiten de zonnepanelen, is die veel minder. Dus een aardige kans dat je dan toch vooraf je accu vollaad. Om niet te vaak bij te hoeven laden, moet je je ritten wel ruim van te voren plannen. En niet afwijken van die planning want anders zit je onderweg met een lege accu.

In de praktijk denk ik dat je toch eerder bij laad om een minimale capaciteit in je Sono te houden voor onverwachtse ritjes.

Verder kan je je afvragen wat de opbrengst van je zonnecellen in de winter is. Zelfs al lukt het je je auto altijd buiten in het licht te zetten, veel opbrengst zal je niet halen. Zonnecellen op een auto leveren gewoon weinig extra stroom op. Dat bleek bij de lightyear-0 en ik verwacht dat het bij de Sonos niet anders zal zijn. Ik probeer overigens te vinden hoeveel stroom Sono nou per uur kan genereren met de zonnecellen, maar ik kan die gegevens nergens vinden.

[Reactie gewijzigd door wiseger op 23 juli 2024 21:08]

[hippy3000]

1.2kw kunnen de panelen opleveren maximaal.
Ik vind dat je beren op de weg aan het zoeken bent. Wat maakt nou uit of het winter is of niet, die 54kw accu blijft 54kw in welke elektrische auto dan ook. Die 185km range in winter op snelweg heb je volgens mij ook niet van Sono maar van EV-Database. Er is nog geen productiemodel, dus lijkt me sterk dat zij accurate cijfers hebben. Daarnaast is EV-Database vaak er negatief met hun inschatting. Ik heb zelf een Vivaro-e, die rijdt volgens hun ook 185km in de winter op de snelweg. Dit is makkelijk 250km, 200 misschien als het windkracht 7 tegen is.

In de praktijk is je auto ook nagenoeg nooit 100% en ik stel ook in dat hij slechts tot 90% oplaad.
Maar laten we het simpel houden op jaarbasis. 60km per week gemiddeld opbrengst, dat lijkt me een vrij negatieve outlier t.o.v. het gemiddeld wat Sono verwacht, 112km. De paal op de parking bij mij kost 60ct/kw. Dat is €1872,- bespaard per jaar, uitgaande van een vrij negatieve outlier wat betreft opbrengst.
Ik zie het probleem niet.

[TheVivaldi]

Gimmick of niet, de Sion wordt niet gemaakt om een leuke nieuwe EV op de markt te brengen. Het hele doel is juist die zonnepanelen. Of die nu werkelijk iets opleveren of niet, maakt niet uit: je koopt hem voor die zonnepanelen, niet om een leuke nieuwe EV te hebben.

[VittunWasted]

De Model 3 is discutabel, maar die andere twee zijn wel kleiner en minder ruim dan de Sion. En belangrijker nog: waar zijn de zonnepanelen? Oké, misschien niet voor iedereen belangrijk, maar je koopt die Sion toch vooral daar voor.

Je vergeet ook wel eventjes dat Sion belooft heeft om alle reparatiehandleidingen vrij beschikbaar te maken, plus zelf alle onderdelen zou aanbieden zodat je eenvoudig zelf alles zou kunnen herstellen. Echte #righttorepair dus. Dan is er het bidirectioneel laden en zouden ze iets heben om autodelen gemakkelijk te maken. Er zijn dus nog meer redenen dan de zonnepanelen om voor de Sion te kiezen.

Alleen spijtig dat hij er nog niet is. Hij zou oorspronkelijk ik geloof in 2020 op de markt komen...

[TheVivaldi]

Daarom zei ik ook “vooral”. Maar er zullen inderdaad mensen zijn die dat soort dingen ook waarderen.

[wiseger]

Eerst maar eens zien of Sion hun beloftes waar kan maken. Zodra ze onderdelen inkopen, is het maar de vraag of je die vrij verkrijgbaar zijn voor particulieren.

Bij een schade aan je portier lijkt me reparatie inclusief het zonnepaneel me geen eenvoudige klus. Vraag me af of er wel derde partijen zijn die dat kunnen en willen repareren.

Vooralsnog is er nog altijd geen auto productie klaar en is er wederom geld nodig om überhaupt te overleven.

[Pierz]

Iemand die een ruime auto nodig heeft. Of iemand die weinig rijdt en publiek moet laden. Of iemand die gezien de huidige stroomprijs vindt dat elke gratis geladen kWh mee telt.

[Reactie gewijzigd door Pierz op 23 juli 2024 21:08]

[wiseger]

Wat er aan stroom geladen wordt via de zonnepanelen valt reuze mee. Zit je ook nog eens met factoren als wat is het weer vandaag, hoeveel zonuren zijn er in de dag, kan je auto vol in de zon staan?

Verder geldt dat je altijd een minimale lading in he accu wilt hebben voor onverwachts gebruik dus volledig volladen zal er ook niet inzitten.

De stroom prijs fluctueert enorm. Nu met de gasprijs koppeling was hij even extreem maar de gasprijs is hard aan het dalen. De stroomprijs daalt net zo hard. Verder gaan we steeds vaker periodes met overschotten om het stroomnet zien, dus krijg je straks goedkope laadmomenten om een betere stroomspreiding te krijgen. Men is er al mee bezig dus om dat als argument te gebruiken voor de aanschaf van een auto die pas over jaren geleverd wordt?

[Pierz]

Ik heb mijn auto midden overdag niet aan de laadpaal staan hoor. Voor mijn gebruik leveren de panelen op de Sion de stroom precies op het moment dat het nuttig is.

[wiseger]

De Sion levert natuurlijk nog niets. Vooralsnog is het een theoretisch verhaal. Of het straks in de praktijk gaat werken voor jou, we zullen het zien. Als je de auto ooit geleverd krijgt natuurlijk.

[litebyte]

Ik zag in relatie tot de 'zonneauto' van Lightyear hier nog wel potentie in, met name ook omdat er een gedreven community achter zit, en het idee van 'car sharing' (daar moeten we toch naartoe als de politiek blijft doordrammen over het in 2030 voledig electrisch maken van de autoindustrie.)

[andreetje]

Het Nederlandse publiek gaat echt niet grootschalig aan car sharing doen. Misschienlukt het met heel veel verboden en lastenverzwaringen in Amsterdam. Communisme is nu eenmaal moeilijk uit te roeien.

[litebyte]

Er is inderdaad een cultuuromslag nodig, maar daar wordt aan gewerkt door de politiek en media.

[andreetje]

Zeker, ons wordt een schuldcomplex van hier tot Timboektoe aangepraat.

[MSalters]

Communisme? Ok, Amsterdam is inderdaad wel extreem-links, maar deze gedachte is niet uniek voor links. "You'll own nothing" kwam van rechts.

[litebyte]

Exact, deze uitspraak van Klaus Schwab heeft niets met links (althans, echt links) te maken, in tegendeel zelfs.

[andreetje]

Dat is gek. Juist in linkse heilstaten hebben mensen weinig of geen bezittingen. Sinds China het kapitalisme omarmt, neemt de welvaart toe en groeit de middenklasse.

[litebyte]

China is in werkelijkheid natuurlijk geen linkse heilstaat, China heeft het staatskapitalisme op een perfecte manier uitgewerkt. Vandaar ook het land met op 1 na de meeste miljonairs ter wereld....(concurrent VS heeft de meeste)

Het enge is dat wij als EU een zelfde weg in proberen te slaan. Een soort van centraal gedirigeerde staatskapitalistische heilstaat (absoluut niet links, maar wel progressief) dat van de EU een soort van China tracht te maken - elk facet van de maatschappij en samenleving moet worden gecontroleerd en gemonitord worden.

[Reactie gewijzigd door litebyte op 23 juli 2024 21:08]

[andreetje]

Daar zijn we hard mee bezig. Ik vind het angstaanjagend hoe makkelijk privacyschendende en vrijheidsberovende wetgeving door de Tweede Kamer wordt gejast. Kentekencamera's, anti-witwas, verzamelen van transacties, digitale euro, beperking van contante betalingen, verzamelen van telefonie- en internetgegevens: dit zijn allemaal kleine stappen richting de totale controlestaat. Hebben we helemaal niets geleerd van de DDR?
"Das Leben der Anderen" zou naast de Holocaust verplichte stof moeten worden.

[GeroldM]

Jij noemt het "communisme", ik noem het "geen gezeur van onderhoud".

Als je auto je hobby is, dan is dat harstikke leuk voor je (niet denigrerend bedoeld). Voor velen betekent een auto niets anders dan een voertuig waarmee je van A naar B gaat. En nodeloos veel tijd aan kwijt bent om het ding schoon te maken, geregeld olie moet peilen, controleren of alle lampen nog goed functioneren, banden controleren, geregeld naar de garage moet voor onderhoudsbeurten.

Als de EV net zo ingezet kan worden als de Uber dienst (of andere soortgelijke dienst), dan denk ik dat vele jonge mensen daar liever gebruik van gaan maken dan van eigen auto bezit en alle rompslomp die daarbij hoort.

Je ziet al hoe het particulier leasen van een auto een grotere vlucht heeft genomen dan heel veel auto-eigenaren hadden verwacht. De meeste personen waarvan je verwacht dat deze een eigen auto bezitten hebben helemaal geen zin in de extra rompslomp. En wat zal dan de indruk zijn die zij achterlaten op hun kroost? Ook geen zin in de extra rompslomp in het beste geval.

Of jij het daarmee eens bent of niet, dat is voor hen compleet irrelevant. Daarnaast heeft de jeugd amper ervaring met fysiek geld, alles is voor hen toch al digitaal, dus is er voor hen al een lagere barriere om 'ff een Ubertje' te bestellen welke dan binnen 5 minuten ofzo voor de deur staat.

In jouw ogen zal dat geen goede ontwikkeling zijn en veel te veel naar "communisme" neigen. Misschien heb je daar gelijk in, misschien ook niet. Wat jij niet ontkennen of tegenhouden is dat de vaart der volkeren steeds meer neigt naar geen eigen autobezit, maar auto's op afroep.

[andreetje]

Ik denk niet dat jongeren minder geven om het bezit van een eigen auto, maar dat het voor hen financieel moeilijker is geworden. Net als het bezit van een woning.

[wiseger]

Car sharing betekend dat een auto veel kilometers maakt. Dan voegt het concept van de zonnepanelen niet zoveel toe, een klassieke EV met grote accu en snelladen ligt dan meer voor de hand.

Overigens is er geen sprake van 2030 volledig elektrisch. Vanaf 2030 wil men dat nieuwe auto's elektrisch zijn. je hebt daarna nog tien tot twintig jaar te gaan voordat de ICE auto eruit is.

[litebyte]

Ja, dat bedoelde ik te schrijven, het volledig electrisch produceren van electrische auto's. Daarnaast zullen er andere maatregelen komen om autobezitters (gebruikers) sneller te dwingen om over te stappen, denk aan veel hogere belastingen (op brandstof) en middels het eigen CO2-budget en dan hieraan gekoppelde CO2 paspoort

[Het.Draakje]

Neen. Een auto is een voertuig waarmee je van A naar B gaat op één bepaalde tijd. Naar je werk en na afloop terug naar huis. Aangezien iedereen omstreeks één bepaalde tijd in het voertuig moet stappen heb je geen enkel voordeel van een auto die op een ander tijdstip beschikbaar is.

Zolang we nog massaal vanuit de randgemeentes / dorpen naar Amsterdam reizen (en dus parkeren) hebben we massaal een tekort aan 'shared cars' in die randgemeentes en een overschot aan 'shared cars' in Amsterdam. In Amsterdam is het dus economisch niet rendabel om jouw auto te sharen (het levert niets op) en in de randgemeentes is het economisch niet te verantwoorden (het is peperduur). Tenzij je die geparkeerde auto's uit Amsterdam leeg terug laat rijden. En voor einde werkdag weer leeg naar de parkeerplek in Amsterdam kan sturen. Uit milieuoverwegingen is dat niet verstandig.

Voor een bedrijf is car-sharing geen interessante markt (auto's op de verkeerde plaats of veel nutteloze/onrendabele kilometers).

Wellicht dat een fabriek voor zijn ploegendienst zoiets wel kan organiseren (ploeg A rijdt van huis naar werk, ploeg B rijdt dezelfde auto naar zijn huis, ploeg C rijdt zijn auto naar het werk en ploeg A rijdt die auto naar huis). Maar zelfs dan wordt het door vakantie-dagen en ziektes een behoorlijke logistieke nachtmerrie.

Het alternatief van privé auto (al dan niet geleased) hebben we al sinds jaar en dag: Openbaar Vervoer. En ook daar willen veel mensen niet aan.

[litebyte]

Een auto wordt door velen gezien als een gekoesterd bezit en na de eigen woning een prive ruimte en vaak ook nog een status symbool of een uiting om bij een bepaalde sociale of culturele status te hebben/behoren. Er is wel langzaam een omslag aan het ontstaan bij de jeugd (als ik naar mn kinderen kijk en dat van anderen.)

Naast dit is de auto het enige snelle praktsiche vervoersmiddel. Met een overheid die het OV bewust nooit concurrerend wil maken van de auto, is het OV in Nederland voor een groot niet of nauwelijks praktisch, al helemaal niet als je kijkt naar het streekvervoer.

[3raser]

Je produceert een zonneauto en de foto bij dit artikel toont een auto die in de schaduw aan de stekker hangt. Ik heb zo'n vermoeden dat ik weet waar het mis gaat in de campagne.

[bramv101]

Doet me altijd denken aan een druppel id oceaan - natuurkundig gezien gaan die zonnepanelen toch amper bijdragen ah totale verbruik/vermogen van zo een wagen? Zeker tov de kost om zulke technologie te verwerken in de body van een wagen? Of mis ik iets?

[lightpeak]

Dat vraag ik me ook af.
Plus: er zijn dan ook nog eens maanden met een pak minder rendement.

Ik las ooit dat als je de efficiëntie van onze huidige cutting edge solar harvesting tech vergelijkt met de efficiëntie van een plant, dat we dan nog maar ongeveer aan 1% van het theoretisch haalbare potentieel zitten.

In hoeverre dat klopt weet ik niet, maar de oplossing kan sowieso niet enkel van zonnepanelen komen.
Zelfs het volledige aardoppervlak (inclusief oceaan) vol leggen met zonnepanelen voldoet niet aan de wereldwijde vraag stond er in het boek van Bill Gates.

[timberleek]

In hoeverre dat klopt weet ik niet, maar de oplossing kan sowieso niet enkel van zonnepanelen komen.
Zelfs het volledige aardoppervlak (inclusief oceaan) vol leggen met zonnepanelen voldoet niet aan de wereldwijde vraag stond er in het boek van Bill Gates.

Ben dan wel benieuwd naar de achterliggende cijfers hierachter.
Andere berekeningen (2005 weliswaar) laten weer zien dat een deel van de sahara genoeg is voor de wereldproductie.

Dat is nogal een gat

[lightpeak]

Ik denk dat dat te maken heeft met een aantal factoren als fluctuaties in rendement + opslag in de praktijk.

Bill Gates - "Hoe we een klimaat ramp kunnen vermijden" - Hoofdstuk 4: "Hoe we stroom opwekken" - Pagina 79

* In de Sahara heb je waarschijnlijk een gigantisch rendement, maar niet elke locatie op aarde ligt geografisch zo uitstekend.
* Er is de nacht, wat het 24-uurs rendement beïnvloed
* De nacht is op sommige locaties langer/korter
* Er zijn de seizoenen met slechte maanden
* Je hebt een constante vraag, maar een fluctuerende provisie
* Je kan in de goede perioden en maanden opslaan in batterijen voor in de slechte maanden (of voor 's nachts), maar is dat haalbaar dergelijke gigantische opslag van energie?

Misschien heb je gelijk he, maar ik vond het boek wel interessant omdat je niet meteen zou stilstaan bij hindernissen als nachtonderbreking, zomer/winter, opslag voor tijdens nacht en de kostprijs daarvan, ...

Schone energie ophalen in de ideale gebieden rond de evenaar en het transport ervan zijn ook topics...

Zeker een aanraden als het je interesseert!

[timberleek]

Denk ook zeker dat de "deel van de sahara" voorstelling een cijfertrucje is en niet zo dicht bij de werkelijkheid staat. En ik denk ook niet dat 100% solar de oplossing is. Inderdaad zoals je zegt locatie, dag/nacht, seizoenen en dergelijke.
Sterker nog er zijn ook allerlei andere getallen te vinden als het landoppervlak van duitsland in 2012. en nu zal het nog groter zijn door toegenomen energieverbruik. Ook zul je niet elk deel van de aarde nuttig in kunnen zetten.

Maar "het hele aardoppervlak incl oceanen" is bijna 1500 keer zo groot als Duitsland. Dat is wel een hele grove marge vanuit het boek. Dat was vooral het punt waar ik een beetje op aan ging

[batteries4ever]

Die effecten van dag/nacht en wolken en zo wordt uitgedrukt als de capaciteit: een zonnecel die maximaal 1000 W kan opwekken zal er in de praktijk gemiddeld 250 W. De helft valt weg door dag/nacht, dan heb je nog wolken, lage zonnestand enz. Transport opslag is nog een andere factor, die zit nog niet in de capaciteit van een zonnecel.

[batteries4ever]

Dat klopt voor geen millimeter: In 2020, the world primary energy consumption was 58,8 kWh persoon per dag, oftewel 2450 W per persoon.
https://home.uni-leipzig....0per%20day%20per%20person.

Een zonnecel levert ongeveer 200W per vierkante meter (dank je Zeerob!) , omdat het ook wel eens bewolkt of nacht is, heb je echter ongeveer 4x zoveel nodig, oftewel 2450x4=50 vierkante meter persoon.
We zijn met een miljard of 8, dus 80 miljard vierkante meter nodig=400000 vierkante kilometer, b.v. 1000x400 kilometer: Frankrijk of zo!
Dit is geen echt ingewikkeld sommetje, en ik kan me niet voorstellen dat iemand als Bill Gates zo'n elementaire rekenfout maakt.

[Reactie gewijzigd door batteries4ever op 23 juli 2024 21:08]

[Zeerob]

Een zonnecel levert ongeveer 1000W per vierkante meter, ...

Ik ben het wel helemaal eens met je conclusie. Alleen is de energie die de zon uitstraalt ongeveer 1000W per m2. Daar kan een zonnepaneel met een rendement van 20% dan 200W uithalen.

Ik heb zelf zelf 50 m2 aan 'zonnepaneel', maar dan in de vorm van zwarte slang waar water doorloopt om een zwembad mee te verwarmen. Dan heb je veel minder verlies, en ik schat dat ik maximaal zo'n 70% rendement haal. Dus 700W per m2.

[Reactie gewijzigd door Zeerob op 23 juli 2024 21:08]

[Arrigi]

Van wat ik snel vind hangt de efficiëntie van de betere commercieel verkrijgbare panelen nu ergens boven de 20%. Een plant heeft waarschijnlijk het voordeel dat die minder afhankelijk is van invalshoek en bijna 360 graden rondom energie kan benutten.

Alsnog lijkt <1% me wel heel weinig.

[MSalters]

Ik las ooit dat als je de efficiëntie van onze huidige cutting edge solar harvesting tech vergelijkt met de efficiëntie van een plant, dat we dan nog maar ongeveer aan 1% van het theoretisch haalbare potentieel zitten.

Ik weet ongeveer waar dat cijfer vandaan komt, maar je hebt het totaal verkeerd begrepen.

Planten zijn extreem inefficient; zonnepanelen zijn vele malen efficienter in het omzetten van zonlicht in bruikbare energie. Waarom dan biomassa? Omdat de productie van planten zo ontzettend simpel is. Voor biomassa hoeft je water niet van drinkwaterkwaliteit te zijn. Voor algen kun je zelfs toe met zeewater.

[Zeerob]

Ik las ooit dat als je de efficiëntie van onze huidige cutting edge solar harvesting tech vergelijkt met de efficiëntie van een plant, dat we dan nog maar ongeveer aan 1% van het theoretisch haalbare potentieel zitten.

In hoeverre dat klopt weet ik niet, maar de oplossing kan sowieso niet enkel van zonnepanelen komen.
Zelfs het volledige aardoppervlak (inclusief oceaan) vol leggen met zonnepanelen voldoet niet aan de wereldwijde vraag stond er in het boek van Bill Gates.

Dit klopt natuurlijk helemaal niet.
Een zonnepaneel kan ca 20% halen. Het theoretisch maximale rendement is 100%. Dus we zitten sowieso met zonnepanelen in ieder geval al op 20% van het maximaal haalbare, en dus niet <1%.

Als we alle daken vol met zonnepanelen zouden leggen, en ook de energie op zouden slaan in accu's, dan komen we waarschijnlijk al een heel eind v.w.b. de wereldwijde vraag. Dus hoe je erbij komt dat het hele aardoppervlak met oceanen erbij nog niet genoeg zou zijn, is me een raadsel.

[Deveon]

Vergeet de kosten en vooral kwetsbaarheid van lak niet op een auto. Deze zonnepanelen schijnen niet duurder te zijn dan traditionele afwerkingen en ze komen met name tot nut op de parkeerplaats. De opbrengst tijdens het rijden in verwaarloosbaar, hooguit voldoende voor de elektronica en airco.

Als die laad op de parkeerplaats is het wel een erg fijne toepassing voor een (tweede) auto die eigenlijk maar 1x per week geladen wordt. Daarnaast zien veel geïntresseerde het ook als een voordelige thuisaccu, 54 kWh ben je voor thuisopslag véél meer voor kwijt.

[cariolive23]

Die dingen wegen ook nog wel wat, dus extra kosten en extra gewicht. Zonnepanelen of windmolens op een ideale plek plaatsen, lijkt mij een economisch een betere investering.

Parkeren in een (parkeer-) garage is met zo'n auto evenmin aantrekkelijk, heb je niks aan de zonnepanelen. Zelfde geldt voor parkeren in de schaduw onder bomen, of aan de straatkant waar de zon niet schijnt. En wanneer je dan de auto wel vol in de zon kunt zetten, wordt het een graad of 50 in de auto en kun je nog geen gordel of stuur vastpakken zonder dat het onaangenaam heet aanvoelt. Dus eerst 5 minuten de airco vol aanzetten om de boel weer op een aanvaardbare temperatuur te krijgen.

[GenomDalar1983]

Leuk voor als je op de evenaar woont maar ik denk dat de praktijk in Nederland en helemaal bij in Zweden zwaar tegenvalt.

[Karbunkel]

Verwacht geen wonderen inderdaad, maar ze hebben wel specifiek informatie naar buiten gebracht voor de wat meer noordelijke regionen.
Er is onlangs ook nog een korte test gedaan, en ze noemen zelf een range van 5km per dag in de wintermaanden.
https://youtu.be/z3wJi9wBlf8

[GenomDalar1983]

5km zou genoeg zijn voor de school-thuis verkeer die we hier in het dorp hebben dagelijks

[multikoe]

Dit is toch veel meer een concept dat zou kunnen werken in zonnige streken? Waarom haal je Zweden erbij?

[GenomDalar1983]

Daar woon ik...(zie Zweedse vlag?)

[Mario88]

Dit zou een logische volgende stap zijn na EV's. Hoop dat ze door kunnen pakken met de financiëring, ik zie dit graag slagen.

[Blokker_1999]

Ik vrees er voor. Men moet minsten 88 miljoen ophalen om de campagne succesvol af te ronden. Men heeft na 50 dagen iets meer dan de helft opgehaald en heeft de mogelijkheid genomen om die campagne eenmalig te verlengen. Als over goed een maand die 88 miljoen niet is opgehaald, is het ermee gedaan. En aangezien je het grootste deel ophaalt aan het begin van zo een campagne, zie ik het zelf somber in.

[Mario88]

Wat er eventueel nog kan gebeuren is dat ze aantrekkelijk worden voor overname? Ben niet zo ingelezen op het onderwerp dus weet niet zo zeer of dat kan. Zou iig zonde zijn als het ze niet lukt.

[TheVivaldi]

Misschien kunnen ze fuseren met Lightyear?

[LOTG]

Ik denk dat zonnepanelen op een auto ook gewoon niet de beste keuze zijn. Op het dak van laadstations of zo is toch een veel betere optie. Op een auto heb je nooit de ideale hoek en ze worden sneller vies dan ergens stationair.

Ook is de kans dat je auto geen zonlicht krijgt groter dan op een plek die er op ingericht is.

Dan nog de kans op schade en onderhoud.

Een dure oplossing met een hoop nadelen voor welk voordeel precies? Minder vaak laden en meer range?

[donotwant]

De aarde heeft maar een beperkte hoeveelheid bronnen beschikbaar.

Dus als je dan een zonnepaneel gaat maken, zorg dan dat het optimaal gebruikt gaat worden en verwerk ze niet in een auto die nooit optimaal in de zon kan staan, of in een fietspad omringd door planten/gebouwen/obstakels.

Dingen als auto's met geïntegreerde zonnepanelen voelen "groen", totdat je naar de cijfers kijkt...

Leg die zonnepanelen liever ergens neer waar ze nut hebben denk ik dan.

[Deveon]

Transport van stroom kent ook verliezen anders zouden we al die Nederlandse zonneparken beter in Spanje kunnen plaatsen. Meer ruimte, meer zonuren. Dat ze iets warmer worden maakt niet uit want het energieprobleem is niet in de zomer maar in de winter.

[Qwerty-273]

Ik denk dat velen geen idee hebben hoeveel autobedrijven nooit succesvol de stap maken van een idee/concept naar een daadwerkelijke productie lijn. Er zijn veel investeerders bereidt om in een nieuw concept vroeg te investeren, erg hoog risico met een mogelijk erg hoog rendement. Die groep investeerders wordt steeds kleiner op het moment dat je meer geld nodig hebt (om van tekening naar concept en vervolgens naar productie te gaan) waarbij de marktinvloeden erg hard gaan spelen.

[andreetje]

Onze regering zou minder moeten uitgeven aan aanschaft- en exploitatiesubsidies, en meer aan ontwikkeling van nieuwe producten.
Aanschafsubsidies maken producten niet goedkoper. Integendeel: aanschafsubsidie werkt in principe prijsopdrijvend. Het maakt aandeelhouders rijk en dan hopen we dat er een keer een betaalbaar product komt. Dat gaat dus niet uit Europa maar uit China komen.
Tesla was in Europa nooit gelukt want daar heb je durf(-kapitaal) en ontwikkeling voor nodig.
Onze regering heeft miljarden aan exploitatiesubsidies verspild aan vieze biomassa-centrales en aan producten die wij niet zelf fabriceren: EV's, windmolens en zonnepanelen.
Wij hadden miljarden moeten stoppen in de ontwikkeling van warmteopslag (in Noord-Brabant is een kleine ondernemer bezig met basaltstenen), in zoutaccu's (waar is Dr. Ten??), in Thoriumcentrales (daar heeft Nederland al veel kennis van), in warmtepompen die met geluid werken (geen drijfgassen, compact, hogere COP) etc.
Met een miljard euro kan er heel wat nuttig onderzoek plaatsvinden wat ons écht vooruit helpt, je vindt het niet terug op de Rijksbegroting en toch kampen onze onderzoekers met een continu gebrek aan geld.

[pauldaytona]

We denken hier dat EV's goed verkopen omdat in NL 26% van de nieuwe auto's dat is, maar in heel EU is het 1% van de verkoop.

[Blokker_1999]

Dat is incorrect. In heel de EU is ongeveer 1% van het wagenpark een EV. Dat is iets anders dan 1% van de verkoop.

[bzzzt]

Eerste Google hit zegt kleine 14% - waarom zit je een onzin getal op te lepelen?
Natuurlijk loopt Nederland voor omdat het hier gesubsidieerd is en omdat de afstanden zich er goed voor lenen en het laadnetwerk goed op peil is.

[pauldaytona]

Ik had die 1% laatste gelezen maar niet goed genoeg schijnbaar.