SpaceX lanceert eerste zestig Starlink-satellieten voor snel internet

SpaceX heeft met succes de eerste zestig Starlink-satellieten in een baan om de aarde gebracht. De lancering van de volgeladen Falcon 9-raket van het ruimtevaartbedrijf vond plaats in de nacht van donderdag op vrijdag vanaf een lanceerplatform op Cape Canaveral in Florida.

SpaceX heeft inmiddels bekendgemaakt dat de zestig satellieten succesvol in een baan om de aarde zijn geplaatst. Volgens Elon Musk, de directeur van SpaceX, zijn alle zestig Starlink-satellieten online en worden de zonnepanelen spoedig in stelling gebracht. De satellieten waren heel dicht op elkaar geplaatst en gestapeld in de neuskegel van de al twee keer eerder gelanceerde Falcon 9-raket. De eerste rakettrap van de raket landde overigens succesvol op zee; dat is de veertigste keer dat een dergelijke booster is opgevangen.

De satellieten zijn vannacht op een hoogte van ongeveer 440km boven de aarde losgelaten, waarna ze uiteindelijk naar 550km klimmen door middel van eigen stuurraketten. Elke satelliet weegt 227kg en het totale gewicht vormt volgens SpaceX de zwaarste lading die ooit met een Falcon 9-raket is gelanceerd. Het verlaten van de raket ging op een speciale manier, waarbij geen veermechanismen zijn gebruikt. De bovenste rakettrap van de Falcon 9 roteerde, zodat de satellieten door hun inertie in de ruimte zijn geplaatst. Volgens Musk is dat min of meer te beschouwen als het uitdelen van een stapel kaarten op tafel.

Dit zijn de eerste zestig satellieten die onderdeel moeten worden van een netwerk van uiteindelijk 12.000 satellieten, waarmee overal op aarde toegang moet komen tot snel en betaalbaar internet. Het zijn weliswaar operationele satellieten, maar ze wijken iets af van de reguliere, massageproduceerde exemplaren die straks het netwerk moeten vormen. Ze kunnen bijvoorbeeld niet op directe wijze met elkaar communiceren; om te voorkomen dat ze op elkaar botsen moeten er nog signalen naar een grondstation op aarde worden gestuurd. De zestig stuks zijn eigenlijk nog een soort testsatellieten die worden ingezet om bijvoorbeeld te kijken hoe dergelijke satellieten zo veilig mogelijk in een baan om de aarde kunnen worden gebracht.

Reacties (162)

[Peetke]

Er waren veel nieuwe mijlpalen:
-Voor het eerst zo'n zware lading
-Voor het eerst zo veel satellieten in 1 lancering
-Voor het eerst een Falcon 9 die een derde vlucht (en landing) maakte.
Maar ook:
-Voor het eerst een hergebruikte nose-cone. Die krengen kosten bijna 6 mln dollar, en land gecontroleerd in zee (vangnet hebben ze laten varen) waarna hij alsog hergebruikt kan worden. Bij deze lancering dus bewezen.

[TommyboyNL]

Niet helemaal goed:
-Voor het eerst zo'n zware lading
Klopt

-Voor het eerst zo veel satellieten in 1 lancering
Fout. Zowel India als SpaceX hebben al eens eerder rideshare missies gedaan met meer satellieten dan dit.

-Voor het eerst een Falcon 9 die een derde vlucht (en landing) maakte.
Fout. Dat was B1046 met SSO-A. B1046 was ook de eerste die van alle 3 de pads van SpaceX gelanceerd is geweest.

-Voor het eerst een hergebruikte nose-cone.
Hier had ik nog geen bron voor gezien. Er is wel aangekondigd dat dit het streven was, maar er is volgens mij nooit officieel bekend gemaakt dat deze fairing flight-proven was.

[dolfje]

-Voor het eerst een hergebruikte nose-cone.
Dit was aangekondigd door Elon op twitter, maar het was ook bevestigd dat er geen hergebruikte nose-cone op zat. (Confirmed op reddit, maar vind de source er niet van)

[Reactie gewijzigd door dolfje op 23 juli 2024 07:22]

[GijsVos]

Not this launch yet. Starlink launch later this year will use Arabsat-6A fairing.

[multikoe]

De nosecones zijn wel allebei weer opgevangen.

[flippy]

beide fout, zelfs spacex heeft al eens meer sattelieten omhoog gebracht (64 dacht ik) maar dat waren net als india alleen maar cubesats en overig klein prul. dit zijn volwaardige communicatiesattelieten met hun eigen aandrijving.

[Wobblier]

Niet helemaal goed:
-Voor het eerst zo'n zware lading
Klopt

Klopt, voor spacex. Er zijn natuurlijk veel zwaardere payloads in orbit gebracht.

[Dostar]

Misschien dan toch binnenkort een alternatief voor Ziggo/KPN met hun prijsafspraken?

[gjmi]

Nou... niet echt een vergelijkbaar alternatief hoge latency, en een schotel die je ergens kwijt moet.

[friend]

Bij geostationaire satellieten heb je een theoretische ping (round-trip time) van 250ms, bij deze satellieten is dat 6ms. En dan eigenlijk maal 2, aangezien de internet-node, die zich op aarde bevindt, ook een down-up trip moet maken. Toch scheelt dit aanzienlijk in de gebruikerservaring (0,5s vs. 0,012s). Verder wordt er geen (parabolische) schotelantenne gebruikt, aangezien de satellieten snel langs komen en er voortdurend tussen verschillende satellieten wordt geschakeld, het zal meer een vlakke antenne zijn die een groter deel van de hemel bestrijkt.

[Reactie gewijzigd door friend op 23 juli 2024 07:22]

[Kobus Post]

Op ons schip (Noordzee) maken we ook gebruik van sattelieten voor het internet. Latency is meestal 1 seconde. Afhankelijk van hoeveel gebruikers er op de satteliet zitten kan deze oplopen tot 2a3 seconden. 's nachts meestal 400 a 500 ms. Dan kan je nog redelijk code kloppen over een RDP verbinding (je moet wat als je je visual studio installatie verkloot en even 20GB downloaden geen optie is).

Onder de kust en bij bepaalde windparken en/of boorplatformen is er nog wel eens 3G/4G beschikbaar, dat is dan een verademing. Ik kijk uit naar Starlink

[friend]

De huidig gebruikte satellieten hangen op 36.000km hoogte, deze komen op ca. 550km over, dat maakt nogal een verschil. En aangezien Starlink een veel kleiner oppervlakte beslaat en dus minder bandbreedte moet delen met andere gebruikers zal het minder dringen zijn bij meer gebruikers. Het zal dan ook nog wel afhangen welk abonnement je afneemt. In principe zou je zelfs over meerdere satellieten tegelijk kunnen communiceren om de bandbreedte te vergroten (bv. op cruise-schepen).

[TGlev]

Bij mij op het werk hebben we pasgeleden nieuwe sattelietschotels op de schepen geplaatst. Onze latency is gemiddeld 400-500ms en door deep packet sniffing kunnen we sommig verkeer voorrang geven.

Denk dan bijvoorbeeld aan dingen waar je echt op zit te wachten. Netflix krijgt bijvoorbeeld hogere prioriteit dan een iOS update. Dit zorgt er voor de gebruiker voor dat het internet vele malen sneller aanvoelt dan het is.

[Boreth]

Begin jaren 80 is bij wijze van test (paar maanden) op de "Menna" een satnav geplaatst , er waren toen 3 sattelieten beschikbaar. Dat leverde om de dag een redelijk betrouwbare positie op. De antenne was een spriet.

[burne]

Deze Menna?

[Boreth]

Deze
https://scheepswerfvoorwa...ess.com/2018/10/menna.jpg

[TommyboyNL]

Latency is vergelijkbaar met DSL, dit is en VLEO constellation (550km hoog), niet geostationair (35.000km hoog) zoals conventionele internetsats.
Mede hierdoor gaat een schotel niet werken, maar krijgen eindgebruikers een actief gestuurde phased-array antenne. Deze heeft het formaat van een pizzadoos, en kan vrij willekeurig gemonteerd worden zolang hij de hemel maar ziet. Hoek en richting maken daarbij niet uit.

[gjmi]

Schotel of antenne in vorm van pizza doos. Komt op hetzelfde neer (los van de gebruikte techniek). Je hebt iets groots wat je aan je huis moet hangen, of as je geluk hebt, ergens verstopt in te tuin kwijt kunt.

[jeroentje710]

Daarnaast is de latency verwachting onder de 20mili seconde wat dus ook voor gaming prima is!
Vooral wanneer je data van ver moet komen is dit DE oplossing.

[Reactie gewijzigd door jeroentje710 op 23 juli 2024 07:22]

[gjmi]

Ik heb nu 3 - 6 ms via glas

[JapyDooge]

Gefeliciteerd, dan ben je een zeldzaamheid in Nederland en niet de doelgroep van dit product.

[GertMenkel]

Dat valt enorm mee; Nederland heeft in vergelijking met onze buren enorm veel glasvezel. Glas is zeker niet de uitzondering meer in Nederland en KPN heeft recent ook de glasvezelaanleg weer opgepakt. Zelfs boerderijen/buitengebieden krijgen glasvezel (Glasvezel Buitenaf is hier hard mee bezig).

Het is niet zo dat iedereen ineens glas of snel internet kan krijgen, maar dat glasvezel "een zeldzaamheid" is, is al tijden niet meer het geval. Omstreeks 95% van Nederland heeft toegang tot 100Mbps internet.

Alleen traag KPN-ADSL2 met een 4G-boost is tegenwoordig een uitzondering, niet andersom.

[629110]

Alleen de grote steden hebben dus totaal geen glas. Omdat de oude woningen niet worden geüpgraded.

[sambucas]

@inc: Geen idee of wij de uitzondering zijn, maar hier is, bij een grote renovatie van het hele woonblok, in 2011 een glasvezelverbinding aangelegd in een oud pand (uit 1928, geloof ik), in de Stadionbuurt in Amsterdam Zuid, dus binnen de Amsterdamse Ring. Dat is dus in een grote stad en een oude woning. En al 8 jaar lang glasvezel. We hebben geen glasvezelabonnement, trouwens, dus we gebruiken het (nog) niet.

[MauriceL]

In Arnhem heeft KPN laatst een heel stuk aangelegd, door een relatief oude wijk. Waarom zouden oude woningen niet worden voorzien van glas? Of is dit meer toeval dan dat er een achterliggende reden is?

[mr_evil08]

Dat heeft vaak te maken met een onrendabel gebied zoals de boel opentrekken / vergunningen wat forse kosten met zich meebrengen, niet zo zeer een oude woning.

Vaak hebben de grote steden wel coax waarbij de kans veel kleiner is dat mensen gaan overstappen naar glasvezel, daardoor doen providers het ook niet zo snel omdat ze hun investering niet (snel) terugverdienen.

[Reactie gewijzigd door mr_evil08 op 23 juli 2024 07:22]

[Durandal]

Het is niet zo dat iedereen ineens glas of snel internet kan krijgen, maar dat glasvezel "een zeldzaamheid" is, is al tijden niet meer het geval. Omstreeks 95% van Nederland heeft toegang tot 100Mbps internet.

We hebben het over glas en dan kom jij ineens met dsl of kabel.
95% van NL heeft zeker nog geen toegang tot glas en de latency van kabel is zeker niet om over naar huis te schrijven.

[gjmi]

Satteliet is een oplossing, niet DE oplossing.

[JapyDooge]

Ik denk dat die reactie voor @jeroentje710 bedoelt is

Maar ik ben wel benieuwd welke andere oplossingen je denkt dat er zijn, als je ergens in een buitengebied woont. Het aantal alternatieven valt vies tegen.

Mijn ouders bijvoorbeeld hebben de volgende twee opties, en ik ken mensen waar het nog slechter is:
- KPN DSL (gebruiken ze nu): 4mbit down, 1 mbit up, ping van ~30ms met zo'n 5% packet loss (vaak over gebeld, niets aan te doen volgens KPN).
- "Internet Buitengebied" van KPN. Eerder al een keer besteld maar toen heeft KPN dat zelf geannuleerd omdat het bereik niet goed genoeg zou zijn. Inmiddels is het bereik beter maar ze hebben nog steeds een buitenantenne nodig. Daarnaast zit je bij deze dienst achter NAT waardoor online gaming verre van vlekkeloos gaat werken, is het schreeuwend duur (je bent verplicht je DSL verbinding te behouden, die al niet goedkoop is) en zit de limiet voor hun waarschijnlijk onder de 20 Mbit down. Daarnaast is "ongelimiteerd" een wassen neus, als je boven de 50GB komt dan val je terug naar je DSL-snelheid.

Een derde optie zou het verschil kunnen maken, en zeker welkom zijn.

T-Mobile heeft een vergelijkbare dienst, maar die levert niet wegens weinig bereik. Kabel ligt er niet.

[gjmi]

Ik wil alleen maar zeggen: Voor iedere situatie is er een andere beste oplossing. Er is geen DE oplossing (zonder het te beperken tot een specifieke situatie)

[Reactie gewijzigd door gjmi op 23 juli 2024 07:22]

[JapyDooge]

Oh inderdaad, dat uiteraart niet.

[TommyboyNL]

Of plat (of schuin) op het dak van je huis of schuur legt. Een phased-array antenne is een stuk vergevingsgezinder dan een schotenantenne wat betreft plaatsing.

[misterbennie]

Het is maar wat je groot noemt.
Een pizzadoos "plat" op je dak noem ik niet groot.

[ApexAlpha]

Er zijn al heel veel mensen die nu schotels op het balkon, dak of in de tuin hebben. Dus dat lijkt me geen probleem!

Latency van 30ms is meer dan een landlijn, maar persoonlijk zou ik bijvoorbeeld liever 25mb/s hebben met 30ms latency dan 2mb/s en 8ms zoals je nu in buitengebieden soms krijgt met ADSL.

Denk ook aan schepen, vliegtuigen, échte buitengebieden buiten Nederland.

Dit is een goudmijn.

[bbob]

Goudmijn, netwerk is pas tegen 2027 volledig klaar.
Tegen die tijd is er 5g dat een nog hogere snelheid zal bieden.
Dit zal dus ook met 5g moeten gaan concurreren.

Voor gebieden in Afrika of bosachtige gebieden zal er best een goede markt voor zijn. In dichtbevolkte gebieden is er gewoon in 2027 5g dat sneller zal zijn.

Amazon is ook met iets bezig dus er komt ook voor spacex concurrentie. Het is dus nog maar te zien of het een goudmijn gaat worden.

[sprankel]

1 netwerk dat overal dekking geeft, geen enkele provider in BE of NL slaagt erin. Dat je eigen provider wereldwijd dekking heeft, al sta je in het midden van de oceaan, is ongezien.
Iedereen heeft het hier op de latency van grond naar deze sattelieten echter is het de bedoeling dat al die sattelieten onderling met elkaar verbonden zijn. Die hebben vrij line of sight in een luchtledig (bijna vacuum) omgeving, dat wilt zeggen je straalverbindingen kunt gebruiken met licht dat niet door een medium (atmosfeer of glasvezel) moet en dus het licht sneller gaat. Door dat je een cluster hebt kan je vrij routeren en ook veel gerichter richting doel (je moet niet eerst langs een bepaald knooppunt). Anders gezegd, de latency voor lange afstand verbindingen is veel beter dan fiber optics over de grond /onder de oceanen te trekken wat de verhoogde latency van grond naar satteliet compleet teniet doet. (men hoopt op een bandbreedte van 100Gb/s per straalverbinding)

Men wil hier geen netwerkverbinding tot eindgebruiker brengen, men wil een volledig nieuw netwerk opzetten. Als het lukt kan het goed zijn dat een heel deel van het internationaal verkeer over dat Starlink netwerk gaat.

[Reactie gewijzigd door sprankel op 23 juli 2024 07:22]

[bbob]

Klinkt leuk en hoeveel mensen staan er midden in de oceaan ?
Op je mobiel zal dit niet werken, je hebt een externe antenne nodig. Binnen in huis werkt het zonder antenne dus ook niet. Het is dus wat dat betreft geen mobiele oplossing.

Het net zal zeker voordelen hebben maar laten we niet doen alsof het nu HET alternatief is.

[GijsVos]

Klopt, afhankelijk van de situatie is het EEN alternatief.

Maar je moet dit ook in het groter geheel zien. Zoals alle zaken waar Musk mee bezig is heeft het wel iets te maken met de kolonisatie van Mars.

[sprankel]

Je pikt er enkel de oceaan uit om dan te doen alsof het helemaal niet handig is. Er is een hele industrie dat over die oceanen gigantisch veel goederen transporteerd, als zij verder willen innoveren zijn betere en goedkopere data verbindingen vrij essentieel.

Als ik met een mobiel kan bellen via een satteliet die een pak hoger hangt waarom zou ik dat dan niet kunnen met 1 die veel lager hangt en voorzien is van veel recentere technologie?
Dat een doorsnee mobiel toestel dit niet kan heeft meer te maken met de absurde kosten (tot 15 euro per minuut), dus je moet er een apart mobiel toestel voor kopen wat een niche is waar geen ontwikkeling in gebeurd. Je betaald dan idd 1000 euro voor een Iridium 9555 dat al 10 jaar op de markt is wat lijkt op een mobieltje van rond het jaartal 2000

Het gaat uiteraard niet landlijnen en zendmasten op aarde vervangen maar als een soort van verlengde werken.

[dikkechaap]

De lichtsnelheid is in lucht 0.03% lager dan in vacuum, dat verschil is verwaarloosbaar.

[sprankel]

Uit wat bestaat je lucht dan? Op welke druk? In welke weersomstandigheden? Hoeveel vochtigheid, een mistbank is nogal funest. Hoeveel vervuiling?
Maar het meeste gaat niet door de lucht (line of sight is op grond niveau is op grote schaal niet te doen) maar door glasvezel, glasvezel vertraagt het licht met 1/3.

[Engineer]

Ik denk dat al die factoren niks uitmaken voor de huidige fiber technologie. De zenders en ontvangers komen nog bij lange na niet in de buurt van de limieten van de lichtsnelheid.

De lichtsnelheid is 300.000 kilometer per seconde. Dat is 3ms voor 1000km per enkele bit.

[Reactie gewijzigd door Engineer op 23 juli 2024 07:22]

[sprankel]

Als ik een ping doe naar NY haal ik een resultaat van 95 ms, gezien ik mijn ADSL lijn niet wil meerekenen trek ik 10 ms af en kom ik op 85 ms uit.
Uit een tracert maak ik op dat ik van Brussel naar Amsterdam naar London naar NY ga wat een afstand in vogelvlucht van 12 142 km in vogelvlucht retour. Aan 200 000km/s (1/3 penalty omdat het door glasvezel gaat) maakt dat je sowieso 60 ms nodig hebt om die afstand te overbruggen. (en terug, anders weet ik niet of mijn ping is toegekomen)

Stel dat ik Brussel NY rechstreeks in vogelvlucht neem zit ik aan 11 654 retour, maar een klein verschil omdat ik in dit voorbeeld niet een grote omweg moet nemen met glasvezel. Echter in bijna vacuum kan ik aan 300 000km/s gaan wat betekend dat ik 38 ms nodig heb. Dat is een reductie van 22ms op 85 ms zonder dat je nog echt het voordeel hebt van veel gerichter te kunnen routeren. Merk ook op dat aan die zenders/ontvangers nog gesleuteld kan worden, aan die lichtsnelheid sleutelen is een ander verhaal.

[Reactie gewijzigd door sprankel op 23 juli 2024 07:22]

[Kev-in]

Wat te denken van internet in vliegtuigen, schepen. En voordat Amazon uberhaubt "iets" in een baan om de aarde hebben is nog afwachten, laat staan een netwerk van duizenden sattelieten.

Oneweb hoopt in 2021 operationeel te zijn, die zijn afgelopen februari al begonnen, die hoeven ook maar 650 sattelieten te lanceren.

Ziet er naar uit dat er zometeen wat te kiezen valt qua low latency space internet :-D.

[fo0]

Ah ja, Amazon is ook 'bezig'. Alle concurrenten van SpaceX zijn 'bezig' maar tot nu toe zijn er maar heel weinig vorderingen.

[GijsVos]

SpaceX heeft momenteel een leuke voorsprong, ze hebben een werkpaard om de satellieten in een baan om de aarde te brengen, dat buiten de tweede trap tot op een bepaald niveau volledig herbruikbaar is. Dit drukt de kosten enorm. Ook was het lang speculeren hoeveel er nu precies in 1 keer gelanceerd konden worden. Maar 60 is een leuk aantal.

Afhankelijk van de productie kunnen er op een jaar tijd een mooi aantal gelanceerd worden. Ik ben benieuwd wanneer de eerste klanten (in de US uiteraard) effectief gebruik van het netwerk kunnen maken.

[Atomsk]

Daar valt niet zoveel over te zeggen inderdaad. In principe is echter ieder gebied zonder zendmasten (incl oceanen) een markt.

[polthemol]

mogelijk zelfs de gebieden waar wel een zendmast staat Het mobiele netwerk is nu niet bepaald efficiënt te noemen: bergen zendmasten zijn er nodig, die ook nog eens bekabeld moeten zijn (de zendmast zelf dus). Dat is ook het issue waar je met de uitrol van glasvezel tegenaan loopt: het is nogal een gedoe om een wijk van glasvezel te voorzien, alleen al de vergunningen.

Afhankelijk van wat het gaat kosten en hoe goed het werkt natuurlijk, is dit echt wel een paar slagen efficiënter te noemen.

[Twanekel]

5G is niet satelliet, maar via radiomasten. Niet te vergelijken.

[bbob]

Gaat uiteindelijk om de doelgroep die je wil bereiken. Sat is ideaal voor plakken waar geen vast of 5g is. Maar de vraag is of het interessant is voor gebieden waar 5g en vast internet beschikbaar zijn.

[GijsVos]

Er zijn wat meer factoren om rekening mee te houden. Vooral kostprijs per maand kan een grote factor zijn als de betrouwbaarheid op hetzelfde niveau ligt als een vaste internetlijn. Zeker hier in België is het niet bepaald goedkoop en zou er wel een markt kunnen zijn..

Dit zal natuurlijk wel de nodige tijd in beslag nemen. Maar als ik baas was van Telenet/Proximus zou ik er toch niet gerust in zijn.

[Reactie gewijzigd door GijsVos op 23 juli 2024 07:22]

[Engineer]

Het gaat er niet om wat het medium is. Het gaat om het product: De internet verbinding. Als je met rooksignalen gigabit internet zou kunnen krijgen dan zou het mij echt een worst zijn dat de verbinding met rooksignalen tot stand is gekomen. Het enige wat telt is de uiteindelijke kosten (euros/mnd) en baten (snel internet).

Dus als 5G in 2027 sneller en goedkoper is dan deze satelliet oplossing, dan heeft de satelliet oplossing mij niet als klant.

[Reactie gewijzigd door Engineer op 23 juli 2024 07:22]

[Scriptkid]

Ehhm,

Starlink latency moet lager dan zijn bestaande glas vezel netwerken.

en niet niet van jouw huis naar de buurman maar wel van jouw naar US bijvoorbeeld. Dat is juist een van de meerwaardes om dit te doen. de Low Latency is het spear selling point voor traders om over te stappen naar starlink ipv glasvezel in de grond.

[Navi]

Toen je dit zei vroeg ik me even af, hoe dan, want je zult de afstand toch af moeten leggen, en bv van hier naar de USA gaat in een praktisch rechte lijn via glasvezel.

Wat meer info over opgezocht en dit is waarom:
"The speed of light in a vacuum is 47% higher than in optical fiber."

Wist ik niet! Ik dacht dat glasvezel al met de snelheid van het licht (of daar vlak bij) ging. Blijkt 31% langzamer te zijn dan de maximum snelheid van licht.
"The speed of light in a vacuum is 299,792,458 meters per second, or 186,282 miles per second. In any other medium, though, it’s generally a lot slower. In normal optical fibers (silica glass), light travels a full 31% slower."

Volgens hun zou starlink sneller moeten zijn bij afstanden groter dan 3000 km. En als groot pluspunt, overal ter wereld.

[Reactie gewijzigd door Navi op 23 juli 2024 07:22]

[Scriptkid]

Plus wat je vergeet is dat de ocean kabels ongeveer 40 versterker stations hebben tussen eu en usa waar het signaal opnieuwed omgezet word door het verlies van weerstand en botsen tegen kant. Dit heb je in de vacumen niet dus geen versterkers nodig

[foaly]

Internet via de satelliet heeft ook wel nadelen hoor, de upload is meestal om te huilen, maar de ping is iig heel erg hoog. Je moet niet onderschatten hoe lang het signaal onderweg is naar de satelliet en terug.

[TommyboyNL]

Hoge ping is hier dus niet aan de orde. Dit is en VLEO constellation (550km hoog), niet geostationair (35.000km hoog) zoals conventionele internetsats.

[teaser]

Deze satellieten gaan blijkbaar met 550km in een Low Earth Orbit, daarbij vallen de latencies goed mee. Dit in tegenstelling tot een geostationaire satelliet op 35000km hoogte waarbij een signaal er wel 250ms over doet om van de aarde naar de satelliet en weer terug te geraken.

[janbaarda]

Wacht even op het prijskaartje . Zou natuurlijk wel fijn zijn als je wereldwijd bij dezelfde provider terecht kan. Hopelijk ook eentje die niet gebonden is aan een specifieke overheid. Nee tegen censuur!

[Rexus]

Ik ben ook echt benieuwd of dit effect gaat hebben op de censuur wereldwijd; tuurlijk een overheid kan Starlink verbieden maar hoeft alleen een ontvanger het land in te smokellen.

Zou een rebelse Noord-Koreaan nu gemakkelijk het "echte" internet op kunnen??

[friend]

Ik ben bang dat het, vooral in de grote steden, niet al te moeilijk zal zijn om de downlink frequenties te storen en de uplink kanalen te flooden. Er worden namelijk geen gerichte (schotel)antennes gebruikt, zodat grondstations met veel sterkere signalen de verbinding eenvoudig zal kunnen verstoren. Een land als Noord Korea zal dit waarschijnlijk op een grote schaal toepassen. Misschien is het mogelijk de downlink storingssignalen te blokkeren door een soort grote afgeschermde trechter te bouwen die grondsignalen afschermt, maar uplink storingen zijn denk ik niet zo eenvoudig weg te filteren door de satelliet.

[TommyboyNL]

Er worden wel degelijk gerichte antennes gebruikt, maar geen schotels. Er wordt gebruik gemaakt van phased-array antennes, die kunnen ook de zend- en ontvangstbundel sturen. Het is in feite een virtuele schotelantenne.

[TimoDimo]

Ik denk het niet. Bedenk je even hoe groot het land is en dat er te allen tijde meerdere satellieten langs komen om het hele gebied te bedienen. Lijkt mij dat het hele land vol torens met stoorzenders moet staan. Bovendien kost het een hoop vermogen om een wijd spectrum over zo'n groot gebied te verstoren.

[.MaT]

Het is niet alsof dat niet eerder gebeurd is of nu niet meer gebeurd. China heeft bijvoorbeeld hun Firedrake uitzendingen om ongewenste (buitenlandse) radiozenders te blokkeren:
https://en.wikipedia.org/wiki/Radio_jamming_in_China
https://www.hfunderground.com/wiki/Firedrake
Volledige versie van de muziek:
https://www.youtube.com/watch?v=FHsSyfj6uEg

Waar een wil is is een weg.. en bij sommige regimes is die wil echt wel groot genoeg.

[TimoDimo]

Ja, maar China gebruikt daar een satelliet voor. Daarmee kun je natuurlijk een veel groter gebied verstoren dan vanaf de grond. Bovendien gaat het daarbij alleen om het verstoren van de korte golf-uitzendingen (radio). Ik geloof dat Starlink veel hogere frequenties gebruikt voor hun internet, dat niet zomaar even vanuit geo-stationaire baan verstoord kan worden. China zou dan denk ik hun eigen Starlink-jamming-constallatie moeten lanceren, wat dan natuurlijk weer niet kan want dan verhinderen ze omringende landen om er gebruik van te maken.

Nee, ik denk dat naleving van een verbod op Starlink of andere satellieten moet komen van de opsporingsdiensten die vrij gemakkelijk actieve Starlink-antennes kunnen lokaliseren.

[friend]

Onderschat Noord Korea niet in hoeverre ze de bevolking in onwetendheid willen houden, anders komt het volk in opstand en zou het wel eens over kunnen zijn met het regime. Ook zie ik SpaceX er nog wel voor aan om boven dergelijke landen gratis internet aan te bieden. Dat wordt nog een interessante space-internet race. Time will tell.

[steven2992]

Je hoeft niet perse het hele land te bedekken met storingsbronnen om de trancievers op de grond te storen. Als je zelf een aantal grote phased array antennes zo neerzet dat ze het hele luchtruim boven je land kunnen 'zien' dan kan je ook de uplink verstoren door een storingsbundel op elke starlink satelliet die boven dat gebied vliegt te richten.

[JRvP]

"het internet op kunnen" bedoel je wat dat kan daar echt niet voor de gewone man hoor

[Engineer]

Jij denkt dat ze 12000 satellieten lanceren voor een kleine groep mensen?

GPS gebruikt 24 satellieten en dat werkt wereldwijd voor iedereen..

[TimoDimo]

Naast de Noord Koreaanse opsporingspolitie die clandestiene zenders kan lokaliseren zal Starlink veel te duur zijn voor de bevolking. Dus de oplossing voor de eerste barrière zou moeten zijn dat SpaceX het gratis maakt boven dat land, maar dan komen ze vast en zeker in de problemen met de internationale gemeenschap en wordt het een politieke kwestie.

[Reactie gewijzigd door TimoDimo op 23 juli 2024 07:22]

[sumac]

De internationale gemeenschap - dat is in dit geval Noord Korea en waarschijnlijk ook China, want die zien dit ook als een bedreiging. Niet alleen is een onstabiel NK onwenselijk voor hen, maar de eigen bevolking mag natuurlijk ook niet hieraan blootgesteld worden.

[TimoDimo]

Een antenne binnensmokkelen is nog relatief makkelijk. Het probleem is het gebruik ervan. Het systeem zendt een behoorlijke hoeveelheid radiogolven uit, op frequenties die eenvoudig te lokaliseren zijn. Bovendien zijn er voor zover ik heb begrepen al speciale overheidseenheden actief die patrouilleren om ongeoorloofde radiografische apparatuur op te sporen.

[4x4]

Waarschijnlijk komt er dan een Israëlisch bedrijf dat een stoorzender op de markt brengt die de signalen van Starlink verstoort waardoor in landen als Saudie Arabië geen ontvangst mogelijk is en men daar alsnog de door de overheid gecontroleerde ADSL of kabel moet blijven gebruiken.

[Clubbtraxx]

Alleen een ontvanger he? Veel succes ermee

[sumac]

Wacht even op het prijskaartje . Zou natuurlijk wel fijn zijn als je wereldwijd bij dezelfde provider terecht kan. Hopelijk ook eentje die niet gebonden is aan een specifieke overheid. Nee tegen censuur!

Nee tegen censuur door ja te zeggen tegen iets wat zeer goed een wereld-monopolie kan worden....

[misterbennie]

Er zijn meer van dit soort initiatieven, dus een monopolie zal het niet snel worden.
SpaceX is wel de eerste die deze op een grotere schaal lanceert.

[Reactie gewijzigd door misterbennie op 23 juli 2024 07:22]

[Iblies]

De prijs van dit soort satellieten is dusdanig goedkoop dat het goede investering is om vb internet naar afgelegen plaatsen te brengen.

Probleem is dat bedrijven als Amazon, Facebook en Google winsten kunnen gaan afromen van andere diensten om dergelijke infrastructuur aan te leggen,
en daar kun je dus niet tegen concurreren.

Het is verstandig van overheden, EU, VS om dit zo snel mogelijk aan banden te gaan leggen zodat ‘onafhankelijkheid’ tot zekere hoogte kan worden gegarandeerd.

[misterbennie]

Google/Facebook/Amazon zijn concurrenten en bij concurrentie staan de prijzen onder druk want prijsafspraken maken is verboden.

Ik voorzie vooralsnog geen probleem.

[Iblies]

Deze partijen opereren mondiaal. Daarbij zijn 3 partijen sowieso te weinig om fatsoenlijke concurrentie te hebben.

Google vb heeft in verschillende landen een monopolie mbt search en besturingssysteem. De voorsprong die ze hebben kan op korte-midden termijn nooit door andere partijen worden ingehaald en zelfs overheden krijgen het niet rechtgetrokken.

Daarom moet je er als overheid er heel kort op gaan zitten waarbij er maar garanties moeten worden afgegeven door dergelijke conglomeraten.

[misterbennie]

Misschien is het je opgevallen (en misschien niet), Maar de EU heeft zowel Google als Microsoft (mogelijk Facebook) al flinke boetes laten betalen, dus er wordt bovenop gezeten.

[gjmi]

Wereldwijd 1 provider voor dit systeem. Hmmm je weet wat monopolisten neigen te doen?

[Alfa1970]

Tja, jammer maar helaas. Amerikaans bedrijf, dus inmenging van de Amerikaanse overheid is een gegeven zekerheid.

[Niemand_Anders]

De Amerikanen roepen momenteel heel hard hetzelfde over Chinese bedrijven en China ;-)

Daarbij heeft Nederland een wet waarbij de overheid zelfs mag inbreken op een computer om bewijs te verzamelen en mag de AIVD massaal Nederlanders afluisteren zonder enige reden (sleepnet)..

Ook hadden we tot voor kort de bewaarplicht. Dat was de Nederlandse overheid welke zich ment met commerciele bedrijven zoals UPC, Ziggo en KPN.. Hoe is dat anders dan wat de Amerikanen en Chinezen doen?

[Engineer]

Van mij mag de FBI al m’n porno en banktransacties inzien hoor. Alsof die daar wat mee gaan doen.

Ja.. laat alle niet-mee-eens reacties maar komen. Ik lees ze al jaren en m’n mening is er nog niet door veranderd.

[Bensimpel]

Dit is de toekomst, gewoon wereldwijde dekking, niks geen roaming, de wereld wordt steeds meer verbonden met elkaar. Dit is de volgende stap.

[Caayn]

Ik zou eerst maar eens de werkelijke latency en bandbreedte (zowel down maar vooral ook de up) afwachten voordat je de kabel doorknipt.

[Dostar]

Was ook meer als een Semi grap bedoeld, maar als het ooit een alternatief zou kunnen worden met nieuwere technieken en niet locatie gebonden te zijn. Dan kan het nog eens interessant worden op den duur. Voor nu bij gebrek aan glasvezel zit ik nog aan Ziggo vast.

[Rouwette]

En dan kun je je internetabonnement op de mobiel ook gedag zeggen.

Only Bel/SMS abonnement voor 5 euro per maand ofzo

[TommyboyNL]

Mwoah, ik ga mijn telefoon niet voorzien van een phased-array antenne ter grootte van een pizzadoos. De ingebouwde LTE modem en antennes zijn toch een stuk handzamer.

[Rouwette]

Zal op termijn kleiner kunnen lijkt me.

[TommyboyNL]

Nope, helaas. Je hebt een grote array van antennes om de bundel te kunnen sturen, plus dat dit een flinke bups energie kost. Ook worden de frequenties waar het om gaat érg makkelijk tegen gehouden. Een dak boven je hoofd zal al voldoende zijn om 0 signaal over te houden.

[Bensimpel]

Nu ja, maar ook over 10 jaar?

[grassmoon]

Ja ook over tien jaar

[Carharttguy]

Tuurlijk. Dit is fysica, geen technologie.

[polthemol]

lijkt me al winst als je starlink kunt gebruiken om je GSMmasten op aan te sluiten ipv bekabeld.

starlink <-> mast <-> gsm's bv.

[Peetke]

Maar wel prima in een Tesla?

[Broekventje]

Misschien dan toch binnenkort prijsafspraken met 3 partijen?

[Grovdna]

Nog maar 11.940 satelieten te gaan. Wordt even wachten.

[Arcastin]

Afgezien van het feit dat ik dit een mooie ontwikkeling vind: hoe wordt omgegaan met ruimte afval? Denk aan kapotte/niet meer gebruikte satellieten? Is een bedrijf wellicht bezig met een oplossing daarvoor, of zijn er al oplossingen?

[TommyboyNL]

Er zijn nog geen concrete oplossingen. SpaceX houdt hier wel rekening mee door het kiezen van deze lage baan; Binnen enkele jaren deorbiten ze vanzelf. De huidige iteratie verbrandt voor 95% in de atmosfeer, volgende iteraties voor 100%.

[Maruten]

De Starlink satellieten kunnen aan het einde van hun gebruiksleven zich binnen een aantal maanden de-orbiten met de ingebouwde krypton ionenmotor. Mocht deze falen dan vallen ze inderdaad binnen 1-5 jaar vanzelf terug in de dampkring. Daarnaast kunnen de satellieten autonoom ruimteafval en andere satellieten ontwijken, dankzij een link met een tracking database van het ministerie van defensie van de VS.
Bronnen: https://www.starlink.com en SpaceX Webcast

[TimoDimo]

Alleen die in een lage baan van een paar honderd km vallen vanzelf terug in een aantal jaren toch? Niet het grote geplande (meren)deel van de satellieten die op >1000 km rondcirkelen. Daar moeten ze nog een oplossing voor bedenken.

[Maruten]

De duur van orbital decay neemt exponentieel toe bij lineaire toename van de hoogte. Tot zo'n 600 km hoogte duurt het vaak jaren, wat overeenkomt met de claim van 1-5 jaar van SpaceX voor deze satellieten op 550 km hoogte. Rond de 800 km moet je al gauw rekenen op decennia en boven de 1000 km kan het eeuwen duren. Musk heeft wel getwitterd dat Starlink satellieten gebruikt kunnen worden om ruimtepuin te ruimen, al heeft hij niet vermeld hoe precies. Er wordt gespeculeerd dat toekomstige satellieten lasers krijgen om onderling te communiceren en dat deze lasers ook ingezet kunnen worden om ruimtepuin weg te duwen, mogelijk tot deze in de dampkring belanden.

[TimoDimo]

Precies, dus die satellieten die op 1150 km hoogte komen moeten eigenlijk volledig door actieve motoren worden gede-orbit. Op die hoogte heb je daar een hoop brandstof voor nodig volgens mij, zelf met HAL-thrusters. Een substantieel deel van de massa moet dus brandstof worden. Maar het ontwerp daarvan is dan ook nog niet goedgekeurd door de FCC.

[Dirk]

Daar zijn al oplossingen voor: satellieten mogen niet al hun brandstof opgebruiken, maar moeten aan het eind van hun levensduur nog een klein restje over hebben. Dit wordt gebruikt om de satellieten ofwel omlaag te sturen zodat ze gecontroleerd in de atmosfeer van de aarde opbranden, ofwel ze worden naar een baan gestuurd die nutteloos is voor reguliere satellieten. Er zijn gelukkig maar heel weinig satellieten die voor het einde van hun levensduur stuurloos raken en onbestuurbaar in nuttige satellietbanen rond blijven zweven.

Ruimtepuin is overigens wel een serieus probleem, en er wordt ook gewerkt aan oplossingen om dit op te ruimen.

[arjankoole]

Ruimtepuin is overigens wel een serieus probleem, en er wordt ook gewerkt aan oplossingen om dit op te ruimen.

klopt. hoewel veel puin ontweken wordt (ISS gaat ook regelmatig even 'aan de kant') komt het nog voor dat het kleinste puin (wat niet altijd in beeld is) een satelliet compleet aan puin kan helpen. Op zo'n moment heb je er een groot stuk ruimte afval bij, wat niet meer de-orbitten kan. Gelukkig is dat extreem zeldzaam.

Ik zag van de week nog een item voorbij komen op NHK uit Japan over een bedrijf wat bezig is met de nodige oplossingen te ontwikkelen.

[TommyboyNL]

Het grote voordeel van de baan waar Starlink satelliten in terecht komen, is dat ze zonder actieve sturing hoe dan ook deorbiten binnen enkele jaren. Op deze hoogte is ruimtepuin dan ook niet zo'n groot probleem.
Een comsat in GEO die uit elkaar valt (enkele weken geleden nog gebeurd) is een veel groter issue; dat spul hangt nog duizenden jaren in een baan.

[4x4]

Waarschijnlijk door gewoon het spul de dampkring in te sturen en zo te laten verbranden?

[robertlinke]

De satellieten waren heel dicht op elkaar geplaatst en gestapeld in de neuskegel van de al twee keer eerder gelanceerde Falcon 9-raket.

volgens mij zijn er wel meer falcon 9 lanceringen geweest..
bedoelen ze hier een falcon 9 heavy? of een volledige block 5?

want:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Falcon_9

[grassmoon]

Er word hier deze specifieke raket bedoeld. Het is de derde keer dat deze booster bij een lancering word gebruikt.

[Spooksel]

Het was deze speficieke eerste trap van de Falcon 9 die al twee keer eerder gelanceerd was! Uiteraard heeft ie samen met al z'n broertjes en zusjes al veel meer lanceringen onder de riem

Also, hier bedoelen ze een block 5 variant. Dat is de enige die nog vliegt! Block 5's die nu 'solo' vliegen kunnen ook dienen als de zijkanten voor een Heavy.

[JRvP]

Deze specifieke eerste trap was al twee keer eerder gebruikt, in totaal zijn er al zo'n 70 falcon 9 lanceringen geweest.

En dat kreng is gewoon voor de derde keer geland dus... fantastisch hoor.

[Reactie gewijzigd door JRvP op 23 juli 2024 07:22]

[Barryke]

de al twee keer eerder gelanceerde Falcon 9-raket.

De hier gebruikte (block5) Falcon raket is dus al 2x eerder gelanceerd (en geland). Het is geen FH.

[iMars]

Hoe moet ik dit interpreteren? Want snel en via sateliet is geen goede combinatie zo ver ik weet. Zo zijn de ping tijden van Internet via sateliet rond de 600ms en ben je afhankelijk van weerstomstandigheden.

Zo weet ik dat meerdere Nederlandse ambassades en consulaten welke bijvoorbeeld alleen maar een sateliet verbinding hebben, vaak problemen hebben tijdens hevige zandstormen.

[TommyboyNL]

Je hebt alleen die torenhoge ping bij satellieten in geostationaire baan (35.000km). Starlink komt op 550km te hangen. In plaats van een ping tijd van 2 keer de wereld rond, heb je een ping tijd van een retourtje Berlijn.

[iMars]

Ah ok duidelijk Was niet op de hoogte van de hoogtes

[mjz2cool]

Deze satellieten zitten in een veel lagere baan dan de huidige internet satellieten, en de ping zal daardoor ook behoorlijk lager zijn. Het zal waarschijnlijk nog wel iets meer zijn dan een vaste aansluiting.

[iMars]

Draadloos is altijd meer dan vast maar snap wat je bedoeld

[The Third Man]

Er is niet 1 soort satellietinternet, net als dat je niet 1 soort kabelinternet hebt. Als dat loopt via een satelliet in een geostationaire baan die zweeft op 35.000 km van de aarde, dan duurt het inderdaad zo lang. Echter een satelliet in een lage baan net als het ISS (niet exact dezelfde baan, maar in die orde van enkele honderden km's) hangt dermate dichtertbij dat die latency in de buurt komt van mobiele netwerken. Bedenk immers ook dat als jij via een vpn werkt die buiten Nederland staat je ook makkelijk honderden tot duizenden km's aflegt voordat je uberhaupt het internet op gaat.

[Cuball]

Dit zijn de eerste zestig satellieten die onderdeel moeten worden van een netwerk van uiteindelijk 12.000 satellieten

Ik vraag me toch echt af of dit onderhoudbaar is naar de toekomst toe.. Zoveel extra satellieten rond de Aarde, binnenkort zal je per opbod een plaatsje om de aarde moeten kopen om je satelliet er te kunnen laten meedraaien..

[TommyboyNL]

Dat valt heel erg mee. De ruimte is groot. HEEL groot. Verder draait alles in zeer voorspelbare banen, dus er is goed te plannen. Momenteel zweven er enkele duizenden satellieten rond, dat is peanuts. Alleen de geostationaire baan raakt goed vol, maar met dit soort constellations wordt die ook steeds minder relevant.

[SH4D3H]

Let's find out.

Volgens deze bron is één starlink satelliet ongeveer de grootte van een bureau. De straal van de Aarde is gemiddeld 6371km (volgens Wolfram Alpha) en daar moeten we dan nog de hoogte van de satelliet bij optellen voor een totale straal van 6921km. Dat levert een oppervlakte op van maar liefst 601.900.000.000.000 m2. Een gemiddeld bureau is iets van 2 m2. Er passen dus 300.950.000.000.000 bureaus zij aan zij in deze ruimte. 12.000 is dus geen enkel probleem

[vanaalten]

Hmmm, laat ik het rekensommetje eens proberen:
Gemiddelde straal van de aarde: 6371km
Hoogte van de satellieten: 550km
Effectief worden de satellieten verdeeld over een bol met straal (6371 + 550) 6921km.
Zo'n bol heeft een oppervlak 4*pi*r² = 601.932.180km²

Ofwel, als elke satelliet een oppervlak van 1 vierkante kilometer nodig heeft, kan je op die hoogte al ruim 600 miljoen van die dingen kwijt - twaalfduizend is dus een lachertje.
Waarbij ik met die 1 vierkante kilometer oppervlak/satelliet erg pessimistisch ben - waarschijnlijk komt een vierkante meter meer in de buurt.

Nou zal een beetje administratie wel zinnig zijn, maar de kans dat je snel 'vol' loopt lijkt mij niet groot.

Edit: meh, @SH4D3H is aanzienlijk sneller met dezelfde berekening.

[Reactie gewijzigd door vanaalten op 23 juli 2024 07:22]

[jip_86]

Waanzinnig dat deployen, ze duwen gewoon 60 satellieten tegelijk van die tweede trap af en het is allemaal goed gegaan.

[The Third Man]

Klopt dat wel? Dat is toch de 'houder' die eraf schiet en de satellieten moeten daarna nog van de houder af gaan?

[TommyboyNL]

Deze satellieten hadden geen houder, ze zaten alleen aan elkaar vast in een grote groepsknuffel. Dit is ook mooi te zien op de beelden van het deployen.

[freekvandeven]

ze duwen helemaal niet, ze laten gewoon een stapel satellieten los. Die satellieten spreiden zich uit als een dek kaarten op een tafel omdat de tweede trap draaide.

[0vestel0]

12000 satellieten? Hadden we al niet een probleem met een grote ring ruimte schroot ?

[TommyboyNL]

Nee, dat probleem hebben we niet. Alleen GEO (35.000km boven de evenaar) is erg druk, maar daar gaan deze satellieten niet naartoe; deze houden het bij banen op 550km onder een hoek.

[0vestel0]

NIet helemaal. het gaat hier om Low Earth Orbit (LEO). Dat is het stuk ruimte tot max 2000 km van de aarde en dit is niet gecentraliseerd rondom de evenaar. Waar het ISS (+/- 400km) en deze satellieten (+/- 500 km) dus ook in hangen. En dat is ook al bijzonder druk:
(Bron Wiki

[4x4]

Aha. Vandaar dat we geen bezoek meer krijgen van Aliens en ufo's. Te riskant om dwars door de branding van door ons gemaakte troep te vliegen zonder schade.

[AndromedaM31]

Mooi, nu krijgen andere landen hopelijk een mogelijkheid voor netneutraliteit. Want dat lijkt Musk te willen.

Hutje op de hei met zonnepanelen en Starlink internet. Heerlijk, wat wil iemand nog meer!

[Reactie gewijzigd door AndromedaM31 op 23 juli 2024 07:22]

[gjmi]

Het bezit van een geschikte ontvanger word dan gewoon verboden in bepaalde landen. Dus nee, echte netneutraliteit krijg je hiermee alleen niet.

[freekvandeven]

het zenden van signalen boven bepaalde landen(china, NK, iran) wordt waarschijnlijk ook gewoon verboden. China gaat ze anders gewoon neerhalen.

[Bensimpel]

Lijkt me niet dat China dat gewoon gaat doen, dan krijgen ze echt de wereld op hun dak.

[TimoDimo]

Verbieden kan denk ik niet. Volgens internationale verdragen zijn deze satellieten gewoon toegestaan. Dat ZK daar dan tegen zou zijn is jammer dan. Je kunt nou eenmaal niet één land uitzonderen, want de satellieten bestrijken toch een groot deel van het aardoppervlak (tientallen vierkante kilometers per stuk).

[antoine_]

Dit is ook handig voor Tesla, kunnen ze over een tijdje misschien wel updates downloaden via deze satellieten.

[Spooksel]

Flashy website die nu ook online is trouwens...

http://www.starlink.com

[JRvP]

mooie website hoor