Technisch hoogstandje Hubble bestaat 25 jaar

De Hubble-ruimtetelescoop werd vijfentwintig jaar geleden op 24 april 1990 gelanceerd. De plannen om een spiegeltelescoop de ruimte in te sturen, stammen al uit 1946. De eerste serieuze plannen om er ook een te bouwen, kregen een vaste vorm in 1968 en Hubbles groene licht kwam in 1977.

De ruimtetelescoop met een spiegeldoorsnede van 2,4 meter draait nu al een kwart eeuw om de aarde heen, in eerste instantie in 97 minuten op 598 kilometer hoogte. Nu iets sneller, in 95.6 minuten op 555 kilometer hoogte. Doordat de telescoop buiten de atmosfeer van de aarde geplaatst is, zijn er geen problemen met verstoring van het inkomende licht, zowel in het zichtbare als voor het menselijk oog onzichtbare deel van het spectrum. Hierdoor werd het mogelijk om met een optische telescoop meer dan ooit te zien van het heelal. Maar niet alleen dat. Ook kon met behulp van Hubble de leeftijd van het heelal beter geschat worden: wetenschappers kwamen uit op tussen de dertien en veertien miljard jaar oud. Een stuk accurater dan daarvoor met tussen de tien en twintig miljard jaar. Ook speelde de telescoop een belangrijke rol bij het ontdekken van donkere energie en kon bewezen worden dat elk sterrenstelsel een zwart gat in de kern heeft.

Een telescoop de ruimte insturen, hoe relatief beperkt van omvang ook, is geen sinecure. Het initiële plan was om het ruim 11.000 kilogram wegende apparaat al in 1983 te lanceren, maar door een opeenstapeling van problemen en de ramp met de spaceshuttle Challenger in 1986 werd dit uitgesteld tot 1990. Tijdens de lancering had het project dan al zo'n 2,5 miljard dollar gekost, een ruime overschrijding van de geraamde 400 miljoen. Uiteindelijk trok de NASA het zelf ook niet meer wat de kosten betreft en vroeg de Europese ruimtevaartorganisatie ESA om ook mee te betalen en de eerste generatie van het instrumentarium en zonnecellen te leveren.

Dat de Hubble gezorgd heeft voor prachtige beelden van het heelal, zal niemand ontgaan zijn. Dat kan doordat Hubble de nodige instrumenten aan boord heeft: twee camera's, twee beeldspectrografen en verschillende richtsensoren. Daarnaast ook twee spiegels, de grote concave spiegel met een doorsnede van 2,4 meter en een tweede, bolle spiegel die het licht terugstuurt naar een gat in het midden van de grote spiegel op het focuspunt. Daar kunnen verschillende instrumenten het licht opvangen. Vlak na de lancering kwam de NASA erachter dat de grote spiegel een kleine afwijking had. De spiegel was 2,2 micron te plat geslepen aan de randen, waardoor er sferische aberratie optrad. Dit zorgde vooral voor problemen met zwakke lichtbronnen, waardoor veel onderzoek niet meer gedaan kon worden. Tijdens een tweede ruimtemissie met een spaceshuttle konden astronauten in december 1993 een corrigerende spiegel aanbrengen. In totaal zouden er vier onderhoudsmissies komen, waarvan de laatste in 2009. De bouw van de spiegel begon in 1979 en wordt ondersteund met een honingraatstructuur om alles zo licht mogelijk te houden. De spiegel was aan het eind van 1981 klaar.

Het corrigerende optische systeem COSTAR, Corrective Optics Space Telescope Axial Replacement, werd bij de laatste ruimtemissie in 2009 verwijderd omdat alle instrumenten in de tussentijd vervangen waren door nieuwe of andere varianten, met een ingebouwde correctie voor de sferische aberratie. Voor COSTAR in de plaats kwam een Cosmic Origins Spectrograph, COS, waarmee ultraviolette straling van zwakke puntbronnen gemeten kan worden. Hiermee is het mogelijk om de vorming en evolutie van sterrenstelsels en andere grote structuren in het heelal te bestuderen.

Voor het grote overzicht heeft Hubble de Wide Field Camera. Ondertussen is hiervan al de derde incarnatie geïnstalleerd, de WFC3. De camera neemt foto's in het voor ons zichtbare spectrum. WFC3 en de voorgangers zorgden al meermalen voor iconische beelden van het heelal. De WFC3 heeft twee verschillende kanalen die elk andere golflengtes kunnen vastleggen. Het kanaal voor de ultraviolette golflengtes wordt gebruikt om dichtbijgelegen sterrenstelsels te bestuderen of stelsels waarin veel sterren gevormd worden. Het infrarood-kanaal is om licht van ver gelegen stelsels vast te leggen en daarmee direct een stukje historie van het universum.

De Advanced Camera for Surveys, ACS, werd in 2002 geïnstalleerd en kan net als WFC3 het zichtbare licht en infrarood vastleggen. Momenteel heeft de WFC3 een groot deel van het precisiewerk overgenomen van deze camera, die de Faint Object Camera verving. De FOC was Hubbles eerste 'zoomlens' gedurende twaalf jaar.

Naast beelden vastleggen van objecten, is een belangrijk onderzoeksinstrument ook het scheiden van licht in de basisgolflengtes met de Space Telescope Imaging Spectrograph, STIS. Op die manier kunnen de chemische samenstelling, dichtheid en temperatuur van objecten vastgesteld worden. Op deze manier kunnen we toch te weten komen uit wat voor elementen objecten bestaan. Maar spectrografie wordt bijvoorbeeld ook gebruikt bij het ontdekken van exoplaneten. Daarnaast is STIS ook belangrijk bij het ontdekken van zwarte gaten. Het licht van sterren en gas dat rond het centrum van een sterrenstelsel draait, is roder wanneer het van de telescoop af beweegt en blauwer als het ernaartoe komt, ofwel rood- en blauwverschuiving. De locatie van een zwart gat is te bepalen door te kijken naar roodachtig materiaal aan de ene kant en blauwachtig aan de andere kant, wat verraadt dat dit materiaal heel snel rond een object draait.

Absorptie in de atmosfeer naar golflengte (bron: Wikipedia)

De drie richtsensoren zijn er om de telescoop in de juiste richting te draaien en te houden en doen tegelijkertijd metingen. Twee sensoren houden de telescoop in de juiste richting en één kan metingen doen. Ze gebruiken sterren om zich op te richten en zich op vast te zetten. Omdat de baan van de sterren bekend is, kunnen de sensoren zo de telescoop constant in de goede richting houden. De precisie van de instrumenten is te vergelijken met een laser 800 kilometer verder gericht houden op een dubbeltje, en dat 24 uur lang. Door hun grote precisie, is sinds Hubble veel meer bekend over de exacte locaties van hemellichamen.

Er werd al eerder gesproken over de resolutie van de telescoop. Mede doordat er geen atmosferische verstoringen zijn, kan de telescoop veel meer zien. Een atmosferische verstoring vanaf de aarde zorgt bijvoorbeeld voor de bekende ster-vorm van sterren en planeten. Een goede telescoop op aarde kan vrijwel geen verschil zien tussen twee vlak bij elkaar staande sterren. De 'resolutie' wordt dan ook bepaald in boogminuten en boogseconden. Een booggraad bestaat uit 60 boogminuten of uit 3600 boogseconden. Een telescoop op aarde ziet niet veel meer dan 1 boogseconde, waardoor als twee sterren dichter bij elkaar staan dan een boogseconde, ze niet te onderscheiden zijn. De Hubble telescoop kan 0,1 boogseconde zien. Het menselijk oog ziet zo'n 60 boogseconden.

HST; Hubble, draait om de aarde. De Webb-telescoop in vaste baan om de zon op 1,42 miljoen kilometer van de aarde.

Wat komt er nu na Hubble? Nog meer detail. En daarvoor is een grotere spiegel nodig. Dat alles is al in werking gesteld met de 6,5 meter grote James Webb Space Telescope. Deze telescoop wordt, mits alles goed gaat, eind 2018 gelanceerd. De Webb zal vooral grotere golflengtes gaan onderzoeken om nog verder terug het verleden in te kunnen kijken. De telescoop wordt in vergelijking tot Hubble 'lichtgewicht'. Webb zal ook veel verder van de aarde staan op anderhalf miljoen kilometer afstand. Deze zal ook niet om de aarde draaien maar staat op een vast punt vanaf de aarde in een baan rond de zon.

Databundelgebruikers: sommige afbeeldingen zijn erg groot!

1. Hoe ver naar het verleden kunnen verschillende telescopen kijken 2. Pilaren der Creatie, deel van de Adelaarsnevel 3. Emissienevel NGC 6357 4. Infraroodopname van Mystic Mountain in Carinanevel 5. Cluster MCS J0416.1-2403 bestaande uit bijna 200 foto's 6. Vlindernevel NGC 6302 7. Mystic Mountain, foto vrijgegeven ter ere van het 20 jarig bestaan van Hubble, onderdeel van de Carinanevel 8. Beelden van de aurora van Saturnus

Databundelgebruikers: sommige afbeeldingen zijn erg groot!

Reacties (81)

Voor de mensen die interesse hebben, in Washington DC staat de 'backup' van Hubble in het Smithsonian National Air and Space Museum. Lezen over de Hubble is natuurlijk leuk, maar zien hoe enorm dat ding in werkelijkheid is... indrukwekkend.

Ik vroeg me af wat behalve de fantastisch mooie plaatjes het absolute nut voor astronomen is voor optische telescopen tov. radiotelescopen zoals de VLA ( http://www.vla.nrao.edu/ ). Radiotelescopen hebben immers geen last van bewolking en kunnen enorm groot zijn - maar kunnen niet het optische spectrum waarnemen. That said neem ik aan dat je een hoop wetenschap wel ermee kan doen. Kortom, ik ben benieuwd wat je er niet mee kan doen...

Met radiotelescopen kan je eigenlijk maar 1 ding waarnemen en dat is de '21cm-straling'. Die is afkomstig van een verboden overgang bij waterstof maar omdat er op sommige plaatsen zodanig veel waterstof is, is die overgang toch waarneembaar (een heel kleine kans maal een heel groot aantal pogingen != 0).
Het nut van die 21 cm straling is dat deze transparant is voor allerlei troep in het universum (vooral stof) en bijgevolg komt die heel gemakkelijk tot bij ons. Door die straling te meten kan je niet alleen gebieden zien waat H zit (en dus mogelijke sterren kunnen ontstaan) maar ook de dopplershift meten en zo de rotatiecurves van structuren bepalen.

Het grote nadeel trouwens van zichtbaar licht is dat deze heel sterk wordt geabsorbeerd door stof en dan opnieuw wordt uitgezonden onder IR licht, maar je verliest daar dus energie van je spectrum (wat net van vitaal belang is voor je rotatiecurve te meten)

-

[Reactie gewijzigd door blobber op 25 april 2015 05:15]

Ik zie online foto's van onderdelen waaruit lofar bestaat. Maar heb je voor mij als amateur met telescoop, ook een link van foto's die door lofar gemaakt zijn?

-

[Reactie gewijzigd door blobber op 25 april 2015 05:15]

-

[Reactie gewijzigd door blobber op 25 april 2015 05:14]

Misschien om de intensiteit van licht te meten van een ster zodat kan worden gekeken of deze verschuift (zwaartekracht van andere planeten), of dat deze wat dimt (planeet voorlangs die zorgt voor "schaduw").
Verder zal er heus nog wel meer te verzinnen zijn maar dan moet onze vriend Google bevraagd worden 😄

Dit kwam onder andere door rekenfouten tussen metrisch en niet metrisch. Heel erg menselijk.

Geeft eerder aan dat er nog steeds kleuterpraat is over een standaard , en dan in de US zijn er meerdere
maten en inhouden die vaak voor problemen zorgen
Maar goed Hubbie heeft net als zijn naamgever ons in meerdere vormen inzicht gegeven in het heelal

Dit kwam onder andere door rekenfouten tussen metrisch en niet metrisch. Heel erg menselijk.

Menselijk? Je bedoelt: NASA is te koppig om met toeleveranciers 1 meet-eenheid af te spreken om er zo voor te zorgen dat alles klopt als het gebruikt gaat worden?

Zo zijn er wel vaker problemen geweest met "meet-eenheden" bij, onder andere, NASA. Rond de eeuwwisseling zijn ze bijvoorbeeld een Mars-satelliet kwijtgeraakt omdat 1 stukje software in pounds rekende voor de kracht van de boosters terwijl het volgende stukje software Nm verwachtte. Resultaat: satelliet 100km te dicht bij Mars en gegrepen door de zwaartekracht en dus gecrashed.

En in 2006 is er een botsing opgetreden tussen 2 onbemande "apparaten" waarbij een militaire satelliet een aanvaring had met DART omdat de GPS-correctie van imperial feet naar metric metre een verkeerde decimaal bevatte en de relatieve snelheid tussen de 2 apparaten ongeveer 60km/h te hoog lag.

[Reactie gewijzigd door MAX3400 op 24 april 2015 07:02]

[...]
Menselijk? Je bedoelt: NASA is te koppig om met toeleveranciers 1 meet-eenheid af te spreken om er zo voor te zorgen dat alles klopt als het gebruikt gaat worden?

NASA werkt al sinds jaar en dag in SI. Het probleem ligt bij (wrs vooral indirecte) toeleveranciers die denken dat 'N' een alternatief symbool voor "Pound of Thrust" is.

Volgens mij lag het probleem van de Hubble-spiegel overigens wel een stukje complexer dan een eenheden-conversieprobleem. Ik vraag me zelfs af of er imperialistische eenheden zijn die nauwkeurig genoeg zijn om de vorm van de Hubble-spiegel te definiëren.

Edit: Het NASA-verslag dat ik linkte spreekt zelfs compleet niet over eenheden-verwarring maar over afgebroken onderdelen in het meetapparaat voor de vorm van de spiegel.

[Reactie gewijzigd door Bacchus op 24 april 2015 08:44]

Ik vraag me zelfs af of er imperialistische eenheden zijn die nauwkeurig genoeg zijn om de vorm van de Hubble-spiegel te definiëren.

Ze zijn iirc sinds de jaren '50 gedefinieerd tegen het metrieke stelsel, dus…

Ik snap de "dus" niet? bedoel je dat ik precisie en nauwkeurigheid door elkaar haal? (Wat ik inderdaad doe maar wat ik hoop dat uit de context duidelijk is dat ik de ander bedoel.)

Ik dacht dat je impliceerde dat het imperiale stelsel nog gebaseerd was op de traditionele metalen staven en gewichten. (Of het verschil in nauwkeurigheid tussen metaal en de afstand van licht in een vacuüm überhaupt groot genoeg is om van invloed te kunnen zijn op de Hubble is een tweede.) M.a.w. ik begrijp niet wat je bedoelt. Zou je wat meer uitleg kunnen geven?

Imperialistische eenheden voor lengte houden een beetje op bij mil (1/1000e van een inch ofzo?) en het leek mij dat de kromming van de spiegel van de Hubble preciezer vastligt dan wat daarin handig uit te drukken is. Dat ik "nauwkeurig" schreef waar ik "precies" had moeten schrijven, is denk ik dus de bron van jouw verwarring.

Nu ik inmiddels wat ingehaald heb, snap ik overigens dat die precisie juist geen probleem was: De spiegel was namelijk wel heel precies geslepen. Een afwijking door verkeerde interpretatie van eenheden, zoals hoger in deze draad door een andere Tweaker gesuggereerd, zou ook een veel opvallender verschil hebben gegeven.

Ok, ik dacht dat je dat eigenlijk niet kon bedoelen omdat ik het een vrij zwak argument vond. Half a tenth (van een thou of mil) ≈ 1 μm is voor zover ik weet de kleinste "gebruikelijke" maat, maar er is in principe niets wat je ervan weerhoudt om kleiner te gaan. Het zijn immers op dezelfde wijze afgeleide decimale eenheden als in het metrieke stelsel.

Die spiegels werken op nanometers nauwkeurigheid.

De ene nog iets nauwkeuriger dan de andere.

Dat wordt uitgedrukt in lambda dan. Bijvoorbeeld bij zichtbaar rood licht (650 nm ongeveer) kun je lambda/12 hebben als spiegel.

Dat betekent dan 650 nm / 12 = 54 nm nauwkeurigheid.

Sommige spiegels worden nog veel beter dan dat geslepen van grote telescopen. Neem bijvoorbeeld Keck 1 en Keck 2

Dat is nog factoren nauwkeuriger geslepen dan lambda/12

http://www.keckobservatory.org/about/mirror

P.S. edit: als je dus een spiegel bestelt die lambda/24 geslepen is dan maakt het natuurlijk niet uit of je dat metrisch of imperial bedoelt.

[Reactie gewijzigd door hardwareaddict op 24 april 2015 14:06]

Ja, maar wat maakt dat voor verschil? 5e-9 inch (oftewel 5 nin) zit op pakweg dezelfde orde van grootte als 1e-9 m. Voor werktuigbouwkundige toepassingen moet je alles wat je weet over die rare dingen als 12 feet in een inch uit je hoofd zetten. Vervolgens neem je de inch als basiseenheid, die je verder op de gebruikelijke decimale wijze verwerkt.* Me dunkt dat je enkel in de problemen komt als je gaat mixen tussen imperiaal en metriek met een te lage conversieprecisie, of natuurlijk simpelweg omdat je jezelf makkelijk kunt verwarren met dezelfde symbolen die voor iets anders staan.

* En nee, dat verzin ik niet ter plekke. Zo gaat dat al sinds de negentiende eeuw. Nou ja, voor zover men in de twintigste en eenentwintigste eeuw nog niet is overgestapt op het metrieke stelsel.

Er was geen imperial - metriek probleem bij Hubble.

Ze hebben die spiegels foutief geslepen.

Ok. Maar dit subdraadje ging over deze zin:

Ik vraag me zelfs af of er imperialistische eenheden zijn die nauwkeurig genoeg zijn om de vorm van de Hubble-spiegel te definiëren.

Nee het ging hierom: " Een afwijking door verkeerde interpretatie van eenheden"

Ik leg uit dat dat niet het geval is. Dat was gewoon desinformatie door paar randdebielen gepost hier in dit draadje. Die overheersen vaak die organisaties te veel.

Als je met NASA figuren praat - van elke 10 die je er tegenkomt werken er in werkelijkheid 9 bij de CIA en dan die ene is wel heel deskundig. Die 9 weten dan van de klepel en de bel, maar als je ooit indepth vragen stelt - daarop kom je niet zo snel natuurlijk daar je vaak zelf weinig domein kennis hebt op dat gebied - dan kom je daar wel achter.

Zo werken al die organisaties joh - vooral de mensen die ze naar lezingen sturen - Nederland grossiert daarin.

Zo zal deze desinformatie ook wel de wereld in geholpen zijn.

Nu ben ik geen groot expert op telescopen - maar Hubble is een cassegrain achtig design. Dus om dat te slijpen moet je meetapparatuur, die werkt op grond van een geslepen klein vergrootglas wat je voor een laser houdt - die hoort goed te zijn. Als daar fout in zit - dan slijp je die hele spiegel verkeerd. Dan kun je later nog wel wat corrigerende filters bouwen - dat is dan ook precies wat ze met hubble gedaan hebben.

Gewoon een domme fout in het voortraject - natuurlijk heeft geen hond dat nauwkeurig zitten nameten zoals gewoonlijk bij dat soort organisaties - bedrijf levert gewoon iets en that's it.

Niks conversiefouten. Gewoon slijpfout in 't voortraject zo lijkt het - ergens in de jaren 70 dus naar alle waarschijnlijheid.

Heel vet rapport. Het was in ieder geval een "polishing error" tijdens productie omdat het gebruikte meetapparaat om te bepalen of de curve al goed was niet goed in elkaar zat. De fout was wel opgemerkt maar afgedaan als meetfout.

Hubble heeft lastig te slijpen spiegels.

Nu is het slijpen daarvan al even geleden gedaan. Die spiegels worden op aantal nanometer nauwkeurig geslepen met de hand.

Bij het slijpen gebruik je hulpapparatuur om te bepalen waar je nog stukje dient weg te slijpen. Dat gaat niet zelden via een laserinterferometer.

Ook de spiegels van de hedendaagse telescopen worden met de hand geslepen op die manier.

Via een speciaal geslepen "vergrootglas" projecteer je door die laser een patroon op de spiegel tijdens het slijpen. Op die manier kun je met het oog zien waar er nog een fout zit die je weg dient te slijpen.

Als er klein foutje zit in dat 'vergrootglas' dan projecteer je dus foutief beeld en krijg je dus een fout in 1 van de spiegels van de telescoop.

Pas als zo'n telescoop operationeel is dan zie je die fout pas - want tot die tijd is je enige controlemogelijkheid met zo'n foutief geslepen glaasje.

Deze spiegel is niet geslepen maar 'afgeslagen'. Dit huzarenstukje is destijds door NatLab gedaan want de Amerikanen konden dit niet. Maar zoals altijd weten de Amerkanen precies wat ze wel en niet moeten vermelden om geweldig te voorschijn te komen*. De spiegel is een stukje Hollandsche Glorie

*1994-1945, de Battle of the Bulge/slag om de Ardennen is bekend want de Amerikanen hebben gewonnen. Dat ze de Battle of Hürtgenforrest (Hürtgenwald, net over de grens bij Aken) en vlakbij de Ardennen falikant gefaald hebben, dat wordt nagenoeg letterlijk vergeten terwijl de 57000(!) aan verliezen de herinnering wel rechtvaardigd. Engelse zijn wat betreft heel anders, de nederlaag bij Arnhem wordt heroisch herdacht.

De primary mirror is geproduceerd in Perkin-Elmer Corporation, in Danbury, Connecticut. Dat noemen we slijpen in 't Nederlands overigens.

"afslaan" noemen we in 't Nederlands dus frezen. Frezen kunnen we op deze aardkloot dus niet zo precies doen, slijpen is veel nauwkeuriger.

http://en.wikipedia.org/w...bble_mirror_polishing.jpg

De nieuwe gigantische telescoop in aanbouw ( http://nl.wikipedia.org/w...Extremely_Large_Telescope ) is natuurlijk veel complexer dan Hubble - de wetenschap gaat verder. Er zijn wat fimpjes online gepost van het slijpen van de spiegels en de handmatige controle ervan.

De prijs daarvan is overigens maar een heel klein gedeelte van de totale prijs - enige tientallen miljoenen euro's.

[Reactie gewijzigd door hardwareaddict op 24 april 2015 14:33]

Doet me denken aan het ontwikkeling van de M1917 tank, die door Franse ontwerpers gemaakt was. Het was de eerste tank die Amerika kocht in (de bouwplannen) om in grootte aantallen gebruikt te worden en ging in productie net voor het einde van de eerste wereldoorlog. Omdat de bouwplannen van de tank in metric waren terwijl de Amerikanen het Impreial systeem gebruikte waren er ontzettend veel problemen met de ontwikkeling in het begin.

The design was to be carried out by the Ordnance Department, under the job title "Six-ton Special Tractor," and orders for the vehicles placed with private manufacturers. However, the project was beset by problems: the French specifications were metric and incompatible with American (imperial) machinery; coordination between military departments, suppliers, and manufacturers was poor; bureaucratic inertia, lack of cooperation from military departments, and possible vested interests delayed progress. (wikipedia)

Echtwaar? Hoe hebben zij het erna vervolgens opgelost?

Ze konden de " metric " zo niet omgooien met andere maat systeem?

Metric naar Imperial in 1915? Mwhoa, het had vast gekund maar de afwijkingen in de maten waren mogelijk aanzienlijk geweest. We hebben het hier over een periode waar metingen nog niet konden worden voltooid met lasers of andere moderne zaken.

Je hebt meerdere eenheden om rekening mee te houden: gewichten (voor de legering van tank), volumes (voor bijvoorbeeld de inhoud van de cylinders van de motor), afstanden (voor bijvoorbeeld de doorsnee van de loop en de barrelling).

De motor heeft bijvoorbeeld een afmeting van 4 cylinders en de Fransen hebben elke cylinder gemeten op 2 liter. Tegenwoordig is dan 1 cylinder afgerond op 3 decimalen, 122.047 cubic inch. Omdat een cylinder 3 afmetingen heeft, vraag ik me af welk briljant persoon/instrument dus een rekensom kon maken waarbij A x B x C op 122.047 uitkomt en het dan ook nog kon fabriceren.

Als extra voorbeeld: zelfs tegenwoordig is het lastig om de motor van een auto op dezelfde specificaties te produceren. De afmetingen tegenwoordig wel maar vooral bij performance-engines is de output van de motor wisselend waardoor een auto wordt verkocht als "470pk" maar afhankelijk van die laatste honderste millimeter speling in de cylinders, kan dat dus 481pk zijn of 483pk zijn.

Nou, dat is niet vanzelfsprekend nee. Materialen worden geleverd in standaardmaten. Die maten hangen ook samen met het gebruikte systeem. Denk bijvoorbeeld aan bouten en moeren: de draad is anders. Bestel in de VS maar eens (in 191x) een hoeveelheid M10 bouten, of zelfs maar het gereedschap om die aan te draaien...

Prachtig artikel! Ik snap echter onderstaande tekst niet. 1,5 miljoen kilometer van de aarde én om de zon? Wat zie ik over het hoofd?

Webb zal ook veel verder van de aarde staan op anderhalf miljoen kilometer afstand. Deze zal ook niet om de aarde draaien, maar in een baan rond de zon.

Hij komt op L2 te gangen. Dus 1.5 miljoen km van de aarde af, maar wel draaiend om de zon. Trek een lijn van de zon naar de aarde, trek die lijn dan nog 1.5 miljoen km verder. Daar hangt ie. Hij draait met de aarde mee om de zon

Stiekem een plaatje toegevoegd Waarom het in woorden zo snel omslachtig wordt, maar inderdaad, op L2 op een vast punt vanaf de aarde, maar de Webb draait zelf in een baan om de zon. Alsof ie met een draadje verbonden is met onze planeet.

JWST draait op L2 inderdaad in een baan om de Zon, in het verlengde van de Aarde zodat 'ie in één lijn blijft met de Aarde en de Zon. Het vreemde is echter dat als JWST eenmaal is aangekomen op Lagrange Point L2 hij daar zelf ook nog eens in een kleine elliptische baan gaat draaien. Ik snap alleen niet waaromheen hij dat gaat doen, want hoe kun je om een leeg punt een object een baan laten behouden, ook al is deze klein. Dan moet er zelf toch ook nog iets van massa zijn in het midden van die baan? Ook snap ik de noodzaak niet van die elliptische baan.
Hier zie je de elliptische baan afgebeeld.
Als je alle onderdelen van de JWST eens goed wil bekijken is deze interactieve video een must. Erg leuk om de JWST in detail te zien.

De L2 in het plaatje is lagrangepunt 2, dat zijn punten in de ruimte waar een object een vaste positie aan kan houden ten opzicht van twee hemellichamen, de zon en de aarde in dit geval.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Lagrangepunt

Iemand toevallig uitleg bij de foto's? Die tweede uit de tweede reeks is als ik er niet naast zit de 'Pillars of Creation', wat zijn die andere?

Ja, dat kan dus helaas niet.. Ik ga het er even apart bijschrijven. Heel onhandig inderdaad

Tof, bedankt!
Was net gisteren op zoek naar dergelijke foto's (hoge resolutie en veel kleur) om op groot doek te laten drukken en in de woonkamer en//of slaapkamer op te hangen. Zou leuk zijn als ik er dan ook iets bij kan vertellen als gasten of m'n kinderen er vragen over stellen.

(Moest iemand nog goede suggesties hebben (links) voor afbeeldingen bruikbaar voor dit doeleinde, zeker welkom!)

Nou, het lijkt nu ergens op, maar links plaatsen is lastig. Voor mooie foto's van de NASA zelf etc. kijk ook op:
http://hubblesite.org/gallery/
http://www.spacetelescope.org/

Wat een gave foto's schiet dat ding zeg. Het lijkt bijna surrealistisch zo mooi zien de foto's er uit. Bijzonder om te zien hoe "gek" het er daar boven allemaal uit ziet...

Ze zien er surrealistisch eruit omdat ze ingekleurd zijn. Een heleboel van de foto's die genomen worden vallen buiten het spectrum wat je kan zien.

Dat klopt, en gaat zeker het geval met de JWST zijn, want die gaat voornamelijk in het Infrarode gebied licht vangen. Daarom is de main mirror ook voorzien van een laagje goud. Goud heeft de beste reflectieve eigenschappen als het om het Infrarode spectrum gaat. Afbeeldingen die daar vandaan komen en voor het publiek openbaar worden gemaakt worden eerst met computers "vertaald" naar een voor het menselijk ook zichtbare afbeelding. We zullen dus altijd ingekleurde afbeeldingen gaan zien van de JWST. Het is te hopen dat dat inkleuren zo accuraat mogelijk gebeurt.

[Reactie gewijzigd door Tranquility op 25 april 2015 15:57]

Ik ben een keertje naar de film geweest in het omniversum. Man, wat een geweldige foto's komen daaruit en dat het er gewoon zo uitziet daar. Duizenden kilometers verderop. Ik zou de film iedereen aan kunnen raden die nog een keer naar het omniversum wilt gaan.

Ik ook, de film over de laatste reparatiemissie die een paar jaar geleden is gedaan. Een interessant verhaal waarin je ziet hoe de Space Shuttle-astronauten de telescoop eerst "vangen" en hoe ze dan tijdens ruimtewandelingen de instrumenten vervangen, waarbij ze allerlei moeilijkheden tegenkomen, zoals een heleboel kleine schroefjes losmaken met je ruimtepak aan. Uiteindelijk is het allemaal goed gelukt, maar het was niet makkelijk.

sferische abberatie zorgt ervoor dat het brandpunt niet zuiver is. Op de wiki pagina is ook als noot bij trivia te lezen:
De hoofdspiegel van de Hubble-ruimtetelescoop was zeer nauwkeurig in de verkeerde vorm geslepen, waardoor hij een aanzienlijke sferische aberratie vertoonde en vrijwel onbruikbaar was.

Dit kwam onder andere door rekenfouten tussen metrisch en niet metrisch. Heel erg menselijk.

Nog een dure grap over metrisch en niet-metrisch:
https://en.wikipedia.org/wiki/Mars_Climate_Orbiter

NASA moet gewoon metrisch afdwingen.

Gefeliciteerd Hubble! Door jou hebben we zo'n mooie plaatjes van onze hemel mogen krijgen

Als je dit leest en de foto's ziet vind ik het toch wel weer ernstig gaaf hoor. Wat een partij techniek en prachtig wat een beelden je terug krijgt. Realiseer je je ineens weer dat we toch maar een heel klein stukje zijn in het grote universum

absoluut een iconisch figuur in onze hemel !