Verste sterrenstelsel tot nu toe ontdekt

Astronomen hebben het verste sterrenstelsel tot nu toe gevonden. Het heet EGSY8p7 en bevindt zich op 13,23 miljard lichtjaar van de aarde. Toen het nu waargenomen licht het sterrenstelsel verliet, was het heelal slechts 550 miljoen jaar oud. Het oude record was 650 miljoen jaar.

Het astronomenteam met onder andere Ivo Labbé van de Universiteit Leiden vond het sterrenstelsel door de 'kleuren in afbeeldingen van de Hubble-ruimtetelescoop te vergelijken met infraroodwaarnemingen van de Spitzer-ruimtetelescoop'. Labbé vergelijkt de techniek in een bericht van de Leidse universiteit met wat de 'klapschaats is voor schaatsers', mede omdat met behulp van deze techniek in de afgelopen jaren drie zeer verre sterrenstelsels zijn ontdekt.

Het sterrenstelsel staat vanaf de aarde gezien in de buurt van de Grote Beer en bevindt zich in dat opzicht dicht bij de vorige, 650 miljoen jaar oude recordhouder. Bij deze waarneming waren de Leidenaren ook betrokken. Dat het stelsel op die plek aan de hemel ontdekt is, verbaasde de astronomen. Verwacht werd dat de stelsels gelijkmatiger over de hemel verdeeld zouden zijn.

Om de afstand te meten, gebruikten de onderzoekers de Keck I-telescoop op Hawaï. Met de Mosfire-infraroodspectrograaf van deze telescoop keken de astronomen naar sporen van waterstofgas. Het vinden van waterstofstraling op deze afstand was niet verwacht, zeggen de astronomen. De ruimte tussen de stelsels in het vroege heelal is gevuld met donkere wolken waterstof, die de karakteristieke straling van het gas zouden moeten absorberen. Uit computersimulaties is bekend dat er zo'n 400 miljoen jaar na het ontstaan van het heelal een grote verandering plaatsvond; uit de waterstofwolken ontstond, onder invloed van het licht van jonge sterren, een heet, doorzichtig plasma.

Het vinden van dit stelsel geeft de astronomen hoop in de toekomst nog jongere, verre stelsels te kunnen vinden. Labbé: "Bevestigingen van sterrenstelsels zoals EGSY8p7 vertellen ons stukje bij beetje het verhaal van het ontstaan van de eerste sterrenstelsels en hun rol bij de veranderingen in het vroege heelal."

Reacties (115)

[poststamp]

Hoe kan het eigenlijk dat dat sterrenstelsel nu pas zichtbaar is, toen het pas ontstond was het toch veel dichterbij? Verwijdert hij zich zo snel van hier dat het licht echt zo langzaam wordt dat het bijna stil staat?

[Mel33]

Nee het is niet 'nu pas' zichtbaar, nee het is 'nu nog steeds' zichtbaar...het is misschien al dood, maar het licht passeert ons nu op dit moment nog, 'zolang als het stelsel heeft geleefd', zal maar zeggen.

Daarom is het ook zo moeilijk om de zeggen of dat het begin was, want het licht van de uitgestorven stelsels is ons allang gepasseerd. En van de nieuwe heeft 'het' ons nog niet bereikt.


_{taal correctie}

[Reactie gewijzigd door Mel33 op 22 juli 2024 14:32]

[Trucci]

Niet helemaal, maar dat is waarschijnlijk gewoon omdat je het in 1 zin probeert te zeggen.
Hier staat het wel mooi uitgelegd denk ik zo

[downcom]

Met de juiste apparatuur (in de (verre) toekomst) is het misschien mogelijk om in te zoomen op deze planten en feitelijk kijk je dan terug in de tijd.

[Reactie gewijzigd door downcom op 22 juli 2024 14:32]

[Unrealiac]

Ik denk dat je hier de bal even mis slaat. Het is eerder dat we vooruit in de tijd gaan kunnen reizen (vanuit het perspectief van de reiziger) dan terug in de tijd kunnen reizen. Wat we zien is iets dat al lang geweest is, en daar kan je gewoon niet naar terug gaan. Stel: Je ziet een planeet op 50 lichtjaar van hier. Je ziet deze planeet dus zoals hij was (in haar realiteit) 50 jaar geleden. Je kan dus niet reizen in licht dat was. Je kijkt alleen naar naar hoe het was. Moest je dan werkelijk teleporteren naar deze planeet op 50 lichtjaar van hier. Zul je die planeet zien 50 Jaar later. Maar dan zien wij pas over 50 jaar dat jij daar bent.

Effectief terug reizen in de tijd zal dus niet kunnen. Vooruit reizen (ook door middel van crysleep, tegen de lichtsnelheid aan rezien, ...) zal dus wel kunnen. Omdat dan de tijd voor jou zal stilstaan. Maar dat is nog ingewikkeldere theorie.

Maar correct me if i'm wrong!

[downcom]

Ik had het ook alweer weggehaald. Meer een gedachte dan wat anders

Ja de theorie is soms lastig te begrijpen. Zoals je inderdaad zegt vooruit is te doen maar dan zul je met zwaarte kracht moeten werken (zoals bij interstaller)

Maar juist sneller dan het licht gaan reizen (los van de zwaartekracht) lijkt het mij dat je terug kunt. Maar nogmaals zijn gedachten, en ook offtopic

[Brief_Case]

1) Niets kan sneller dan het licht.. maar 2) de lichtsnelheid zou veranderd kunnen zijn in de loop der tijd. Het eerste is theoretisch bewezen. De 300.000 km/s is niet theoretisch bewezen, slechts proefondervindelijk - Wij meten met behulp van atoomklokken, maar draaien onszelf daarmee een loer voor ogen.
Zolang wij met atoomklokken de lichtsnelheid meten, blijven de uitkomsten steeds hetzelfde en houden we onszelf voor de gek..

[Themperror]

dat niks sneller kan dan het licht is ook nog niet wetenschappelijk bewezen en vastgezet. Wij gaan hier van uit met ons model.

[Reactie gewijzigd door Themperror op 22 juli 2024 14:32]

[moozzuzz]

Heb je daar een bron van (dat zwaartekracht sneller is dan licht)? Lijk me namelijk goed mogelijk dat zwaartekracht niet persé met een oneindige snelheid kan veranderen.

Nu ik hier typ, bedenk ik overigens dat dit zou betekenen dat je de massa vd zon aan een oneindige snelheid zou moeten doen "verdwijnen" (vb verplaatsen - wat al niet op oneindige snelheid kan), waardoor wat je zegt wel "waar" is, maar niet kan volgens onze fysica .

[-Burner-]

Het is een theorie van Newton over de zwaartekracht. Ik citeer: " volgens Newton trekken voorwerpen elkaar op elk moment aan met een kracht waarvan de sterkte afhankelijk is van de onderlinge afstand tussen voorwerpen van dat moment. Bij een verplaatsing van een van de voorwerpen zal de kracht onmiddelijk veranderen"

Oftewel, wanneer de zon opeens zou verdwijnen wordt er geen kracht meer uitgeoefend op de aarde en zal deze direct uit haar baan verdwijnen.

Ik heb dit gelezen in het boek van Stephen Hawking in " a brief history of time". Het blijft natuurlijk een theorie, maar Newton was geen 'kleine ' wetenschapper. Anyway, hopelijk raken we (de aarde) niet onze baan kwijt.

[moozzuzz]

Newton leefde wel in een tijd waarbij er geen enkele afstand een door het menselijk oog waarneembaar verschil in tijd opleverde, maw "onmiddellijk" in Newtons tijd met afstanden beheersbaar door Newtons oog, kan ook mogelijks voldoen aan de definitie =afstand/c.

Maw de snelheid van verandering in zwaartekracht hoeft niet persé oneindig te zijn.

In het utopische geval dat we er in zouden slagen om massa of afstand aan een oneindige snelheid te veranderen (de zon verplaatsen of doen verdwijnen) zouden we immers die andere knappe bol, Einstein voor het hoofd stoten (immers zwaartekracht is gelinkt aan massa & afstand en een massa kan niet met oneindige snelheid verplaatst worden).

[Reactie gewijzigd door moozzuzz op 22 juli 2024 14:32]

[Tjark]

Nee, zelfs zwaartekracht is niet sneller dan het licht. Als opeens magisch de zon zou verdwijnen, zien wij nog zon 8-9 minuten de zon en (!) draaien we nog 8-9 minuten om dat punt. Daarna zouden we doorschieten. https://en.m.wikipedia.org/wiki/Speed_of_gravity

[Blazing-Studios]

Ok dan correct ik je

Wat downcom in mijn opinie probeert duidelijk te maken is dat een observatie gebaseerd op licht altijd in het verleden plaatsvind en daarom/daarmee een (mentale) vorm van tijdreizen is (je observeert/verplaatst je geest naar een tijd/object die lang vervlogen is en je ziet iets wat allang niet meer bestaat).

Wat jij beschrijft is technisch gezien ook timetravel maar heet time dilation en is een concept wat al duizenden jaren in religieuze teksten terugkomt maar nu eindelijk begrepen wordt dat het veroorzaakt kan worden door een extreem krachtig zwaartekrachtveld kunnen wij het zelf manipuleren (in theorie).

Verder een kleine kanttekening op downcom's 1e opmerking want dat is niet in de toekomst mogelijk, het is al mogelijk sinds de eerste meercellige fotoreceptoren begonnen te ontwikkelen die later evolueerden tot wat wij nu ogen noemen.

Voorbeeld hiervan:
Als ik een meter van jou af sta en naar je zwaai, dan neem je aan dat ik daar ook echt sta en op dat moment naar je zwaai.
Zet ik er een glazen plaat tussen dan denk je nog steeds hetzelfde.
Is de glazen plaat een extreem krachtige lens dan lijkt het nog steeds alsof ik op dat moment voor je sta te zwaaien terwijl ik in feite 300.000.000KM verderop sta en al meer dan een minuut klaar ben met zwaaien.

Doordat het licht wat mij raakt eerst de 300.000.000KM af moet leggen en dat met een constante snelheid doet en daar +-100sec over doet is jouw observatie van mij zwaaiende een observatie van het verleden en dus for all intents and purposes mentale timetravel.

Mijn persoonlijke (op kwantumfysica gebaseerde) opinie is dat er wel degelijk dingen (Neutrino's/Tachyons) zijn die sneller dan c (speed of light in a vacuum) gaan maar dat wij daar (nog) niet de benodigde receptoren voor hebben.
Immers als je blind bent kan je wel geluid en de snelheid daarvan observeren maar niet van licht (en weet je vaak ook niet dat het aanwezig is).

Meer uitleg is nodig om dit tot een volledig coherent en kloppend verhaal te maken maar de baas wil graag dat ik vandaag nog wat geld binnenhark dus ga ik weer aan de slag.

Edit: Trucci heeft inderdaad een mooie link met info gevonden zie ik nu pas

[Reactie gewijzigd door Blazing-Studios op 22 juli 2024 14:32]

[A4-tje]

Hij slaat de bal niet helemaal mis. Hij bedoeld dat je altijd naar een gebeurtenis die in het verleden heeft plaats gevonden kijkt. Ook het kijken naar een bewegend voorwerp op 1 mm afstand heeft dat, het licht heeft tijd nodig om van dat voorwerp bij je oog te komen (even niet pratend over de extra vertraging bij verwerking van de beelden in je hersenen naar wat je denkt te zien). Misschien heel klein tijdsverschil maar wel te berekenen.
Dat je niet terug kunt naar de situatie zoals je die ziet klopt inderdaad. Wij zien nu hoe het 50 jaar terug was en als we er per direct waren zien we hoe het nu is maar zien we de aarde weer zoals het was in 1965

[matroosoft]

Het grappige hieraan is dat (als de techniek zou bestaan) je een camera op 50 lichtjaar van de aarde kan zetten die inzoomt op de aarde. Vervolgens kan je dus 50 jaar terug kijken. Enige probleem wat je hebt is dat het signaal pas 50 jaar later aankomt op de aarde en je dus in feite 100 jaar terugkijkt.

[moozzuzz]

... en dat het 100en aardse jaren duurt eer die camera 50 lichtjaar van hier is

[rvec]

Als je in het verleden wilt kijken kan je ook gewoon een filmpje maken met je telefoon en dat afspelen, kijk je net zo in het verleden als met dure apparatuur naar de sterren

[Qalo]

Alles wat je ziet speelt zich af in het verleden. Al sta je een meter voor me en geeft me een groet door je hand op te steken. Hetgeen je waarneemt is in een fractie daarvoor gebeurd. Hoe klein dit verschil ook is. Hoe groter de afstand, hoe meer je terugkijkt in de tijd.

[Anoniem: 30917]

Vooruit reizen kan juist wel al makkelijk. Iemand die snel beweegt wordt langzamer ouder, en reist dus eigenlijk vooruit in de tijd tov iemand anders.
Die effecten zijn al te meten bij astronauten en als we ooit BIJNA net zo snel als licht kunnen kun je zelfs heel flink "naar de toekomst" reizen.

Terug in de tijd bestaan nog geen bewijzen voor. Maar waar dit artikel over gaat is terug in de tijd KIJKEN naar die sterren dat kan natuurlijk wel. Maar veel anders dan naar een oude film kijken is het eigenlijk niet.

[OriginalDon]

Als je gaat inzoomen verklein je de afstand. Je 'haalt in feite dan deze planeten dichterbij'. Als je dan kan inzoomen tot op de 'voordeur' van een planeet, dan zie je het 'nu' en niet meer het 'toen' van 50 jaar geleden ...

[moozzuzz]

Nope, de afstand blijft nog steeds even groot... en het licht om enkel de voordeur te zien moet nog steeds over een even grote afstand tot bij ons komen, inzoomen = beeldscherm vergrootten.

[vlaaing peerd]

ehm nee, niet op die manier. Het is omdat de uiterste rand (van ons af gezien) van het heelal door expansie niet meer zichtbaar is + dat tijdens de big bang er geen licht was dat we niet naar de big bang kunnen kijken.

Je kan in principe wel degelijk kijken naar een object op 14 miljard lichtjaar afstand, wat je dan ziet zou dan theoretisch dan het begin zijn.

[koelpasta]

Ook nog niet helemaal goed

Licht heeft gewoon tijd nodig om door ruimte te reizen.
We zien altijd een uiterste rand. En die horizon breidt die zich ook altijd uit (nog helemaal los van expansie, dit gebeurt ook in een compleet statisch heelal).
Hoe verder weg we kijken hoe eerder het licht moet zijn vertrokken om daarvandaan nu bij ons aan te komen. Hoe langer je wacht hoe verder die grens gaat liggen, puur omdat het licht dat verder weg begon dan de tijd krijgt om hier te komen.

Overigens zorgt expansie er voor dat die horizon juist krimpt.

[moozzuzz]

Zover ik me herinner ligt tussen het bigbang en het oudste licht zo'n 550m jaren omdat voordien het één grote chaotische stofwolk was en dat levert geen mooie plaatjes op .

[Anoniem: 114278]

Het is nu voor het oog "levend, de tijd om het te bereiken maakt dat het misschien al verdwenen is voor dat wij het ooit kunnen bereiken".

[Anoniem: 1074]

Omdat o.a. expansie snelheid v/d ruimte sneller dan het licht kan zijn.

[Left]

Omdat o.a. expansie snelheid v/d ruimte sneller dan het licht kan zijn.

Het enige juiste antwoord!
Het heelal zet wel degelijk sneller uit dan de snelheid van het licht. Daarom kunnen we maar een klein deel van het heelal zien, de rest zet sneller uit dan het licht naar ons toe kan reizen.

[Loller1]

Dat kan niet, voor zover wij weten. Zeker niet binnen het zichtbare universum (en weer buiten zwarte gaten en dergelijke). Wat wel kan is dat het relatief sneller is dan het licht, als het aan beide kante bijvoorbeeld uitdijt aan iets meer dan 50% de snelheid van het licht. Maar dit is alleszins geen verklaring voor dit, het is simpelweg omdat de afstand zo groot was dat we het gewoon niet goed konden zien.

[.oisyn]

Dat kan niet, voor zover wij weten

Dat kan weldegelijk. Het is belangrijk om te realiseren dat expansie geen beweging is - er komt simpelweg nieuwe ruimte bij tussen de objecten in de ruimte - en is dus niet gelimiteerd aan de lichtsnelheid. Dit is een exponentieel proces, want door de expansie sta je verder uit elkaar en is er dus meer ruimte, en komt er dus ook méér nieuwe ruimte bij (rente op rente, bij wijze van spreken). Het is dus simpelweg een kwestie van afstand waarbij je op het punt komt dat er meer ruimte bijkomt dan het licht kan overbruggen.

Zeker niet binnen het zichtbare universum

Dat is natuurlijk een beetje een flauwe opmerking. Als de expansie ervoor zorgt dat de ruimte tussen een ver sterrenstelsel en ons meer toeneemt dan licht in die tijd kan overbruggen, dan zal het licht ons dus nooit bereiken en hoort het per definitie al niet meer binnen het zichtbare universum

[Anoniem: 1074]

Volgens mij zijn er nu gewoon sterrenstelsels die zich verder van ons af bewegen dan de snelheid van het licht. Of eigenlijk de ruimte tussen ons en dat sterrenstelsel wordt groter met een snelheid dat sneller dan het licht is.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 1074 op 22 juli 2024 14:32]

[Jap]

Speed of light within space. Wat zou betekenen dat space it self, wel sneller kan uitdijen dan de snelheid van het licht.

Lawrence Krauss theoretical physicist, cosmologist en schrijver van het boek 'A Universe from Nothing' schrijf hier over in dat zelfde boek.

Voor een wat accuratere uitleg:
https://scepticalprophet....e-krauss-on-the-universe/

[Reactie gewijzigd door Jap op 22 juli 2024 14:32]

[JackBol]

Wat wel kan is dat het relatief sneller is dan het licht, als het aan beide kante bijvoorbeeld uitdijt aan iets meer dan 50% de snelheid van het licht.

Nee, want als je in de buurt van c komt moet je relativistisch optellen.
0,51c + 0,51c = +/- 0,99c

Sterker nog; 0,99c + 0,99c = +/- 0,99c


Expansie van de spacetime zelf is wel sneller dan het licht.

[Reactie gewijzigd door JackBol op 22 juli 2024 14:32]

[Decipher666]

Maar dat heeft ook te maken of de ruimte tussen de zonnestelsels groter wordt of enkel de ruimte daaromheen. Vergelijkbaar met twee rijdende auto's die beide de in tegengestelde richting rijden ( in het ergste geval ). Het licht wat auto A uitstraalt wordt "verzonden" vanaf het punt waarop auto A zich op dat moment bevind(verzendpunt A ). Zodra het licht bij auto B "aankomt" kun je de afstand meten die het licht nodig had om vanaf verzendpunt A naar auto B te komen(ontvangstpunt B ). Echter kan het dus zijn dat auto B in tegengestelde richting van auto A rijdt waardoor de afstand verder vergroot wordt. Dan is de werkelijke afstand op dat moment dus vele malen groter dan de gemeten afstand. (verzendpunt A tot ontvangstpunt A)

Wellicht zie ik het verkeerd maar dit soort berekeningen mogen best met een flinke korrel zout genomen worden.

[Reactie gewijzigd door Decipher666 op 22 juli 2024 14:32]

[Ursamajor]

13 miljard jaar geleden bestond ons zonnestelsel nog niet. Dus dit stelsel had een voorsprong.

[3raser]

Op welke manier behaal je die voorsprong dan precies? Want de materie die ons stelsel vormde moet hier ook naartoe "gevlogen" zijn. Gaat dat sneller dan het licht? Zo niet, dan moet het licht van de ster mee gereisd zijn met de materie die ons stelsel vormde en zouden we dus de beelden van een hele jonge ster zien die voor onze beeldvorming dichtbij staat.

[.oisyn]

Want de materie die ons stelsel vormde moet hier ook naartoe "gevlogen" zijn.

Misvatting, de "big bang" was geen explosie die al het materie vanuit een enkel punt naar buiten blies. De materie waar we van gemaakt zijn was simpelweg overal aanwezig.

en zouden we dus de beelden van een hele jonge ster zien die voor onze beeldvorming dichtbij staat.

Ook dat laatste klopt niet. Het licht is 13,23 miljard lichtjaar onderweg geweest, en dus lijkt het alsof het op 13,23 miljard lichtjaar van ons af staat. Dat is ook de afstand die het artikel meldt, maar feitelijk is dat incorrect. Toen het licht dat we vandaag de dag zien vertrok, stond het sterrenstelsel dichterbij, en inmiddels staat het een stuk verder weg (als het nog bestaat).

[Emgeebee]

Zware elementen zijn juist "gevormd" in andere sterren/supernova's en dus wel degelijk hier naar toe "gevlogen".

[.oisyn]

Niet over een afstand van 13,23 miljard lichtjaar. De stoffen waar jij en ik van zijn gemaakt zijn grotendeels in de Melkweg gemaakt. Oftewel, "hier".

[? ?]

Precies, ook interessant om te weten: onze zon is een "generatie 3 ster" (of meer).

Dat betekent dat er voor onze zon, hier al minimaal 2 andere sterren bestonden. Dus er was misschien al een planeet met leven of een tweakers.net site En alles werd weggevaagd door de explosie van die zon. Wie weet!

Van alle astronomie zaken vind ik dat het raarst van al.

[lonegunner]

de elementen die de bigbang voor bracht waren heel wat anders dan de materie die er nu is, bijna alle elementen zijn pas na de big bang ontstaan.

[.oisyn]

Je zegt elementen, je bedoelt vast deeltjes. Maar idd, nadat de boel een beetje was afgekoeld was het voornamelijk waterstof en een beetje helium. Die zijn gaan fuseren in sterren naar zwaardere elementen tot aan ijzer zo'n beetje, en de nog zwaardere elementen zijn ontstaan in supernova's.

Maar dat is niet echt het punt van mijn post. Het is niet dat de ingrediënten eerst hiernaartoe moesten reizen, want ze waren simpelweg overal. Zwaartekracht doet de rest.

[jeroen_loeffen]

Dan zou dit "nieuwe" stelsel toch juist al licht moeten hebben afgegeven vanaf het eerste moment dat ons zonnestelsel bestaat?

[papa_san]

Dat komt door de onvoorstelbaar grote afstand.
Het licht wordt niet langzamer doordat een sterrenstelsel zich verwijderd.
Het schuift alleen naar de rode kant vh spectrum.

En hoe langer we wachten, hoe verder we kunnen kijken :-), ieder jaar, een lichtjaar verder.

[Reactie gewijzigd door papa_san op 22 juli 2024 14:32]

[Decipher666]

We kunnen niet verder kijken maar we kunnen potentieel wel meer waarnemen Semantisch verschil.

[Chiron]

Dat noemen we het Doppler effect, die roodverschuiving. Precies hetzelfde als met een voorbij rijdende ambulancesirene, maar dan met licht in plaats van geluid

[PearlChoco]

Goeie vraag!

is die 13,23 miljard lichtjaren afstand nú op dit ogenblik, of van in de tijd dat het nu ontvangen licht ginder toen ontstond (maw 550 milj jaar na het onstaan van het heelal)?

[.oisyn]

Geen van beiden . Het is de afstand die het licht in totaal heeft afgelegd, en dus is dat de visuele afstand van het object tov ons. Toen het licht vetrok richting dit punt van het universum was het veel dichterbij (als we even vergeten dat de melkweg toen nog niet bestond), en inmiddels is het al vele malen meer weg. Terwijl het licht onderweg was vindt er nog steeds expansie plaats, dus de afstand die het licht moet overbruggen wordt mettertijd steeds groter en groter.

[Hipska]

Maar ben je wel zeker dat dat sterrenstelsel van ons weg gaat en niet gelijke afstand heeft of dichter komt?

[.oisyn]

Expansie zorgt ervoor dat alles verder weg raakt op die schaal.

[tweakersid]

Het is nu pas waargenomen door een telescoop , toen het pas onstond was er geen aarde, zichtbaarheid is ook een relatief begrip . Snelste hemelichaam die tot nu toe is waargenomen klokt rond de de eenduizendste van de lichtsnelheid.

[Reactie gewijzigd door tweakersid op 22 juli 2024 14:32]

[poststamp]

Ja maar er is al 4 miljard jaar leven op aarde, en het licht van stelsel is pas 550 miljoen jaar. En het is gewoon bijna zeker dat, toen het ontstond, het veel dichter bij de aarde stond dan nu omdat het heelal uitdijt.

[tweakersid]

Ik begrijp niet waar je tegen zit, toen het ontstond was er geen zon en ook geen aarde. Je kijkt nu naar iets wat rond 13 miljard jaar geleden er afgezien vant redshift er zo eruit zag.

[BadRespawn]

Hoe kan het eigenlijk dat dat sterrenstelsel nu pas zichtbaar is

Omdat dat soort stelsels naalden in een hooiberg zijn, en we pas sinds een jaar of tien de instrumenten hebben om die zeer lichtzwakke (want erg ver weg) objecten te zien.

toen het pas ontstond was het toch veel dichterbij?

Dat is vele miljarden jaren geleden, toen bestond de Aarde nog niet.

Verwijdert hij zich zo snel van hier dat het licht echt zo langzaam wordt dat het bijna stil staat?

De snelheid van licht is voor iedere waarnemer hetzelfde. Zie Einstein's relativiteits theorie.

[casparvl]

Dat is niet heel makkelijk uit te leggen, maar hier een poging (en dit is voor zover ik het begrijp, geen garanties ;-)):

De expansie van het universum kun je je voorstellen als de expansie van een balon. Stel dat je 2 stippen op de balon zet, 2cm van elkaar en dat je de balon gaat opblazen (laten we zeggen, zo hard dat de afstand tussen de stippen iedere seconde verdubbelt). Op het moment dat jij begint met blazen, begint er vanaf de ene stip een mier richting de andere stip te lopen met 2cm per seconde. Maar omdat de afstand tussen de stippen blijft toenemen, is hij na 1s niet bij de andere stip (de afstand tussen de stippen is dan inmiddels 4cm), maar ergens ertussenin!

Het is niet heel triviaal om precies te bereken welke fractie van de afstand hij nog moet afleggen, maar hij zal in ieder geval over de helft zijn en hij zal uiteindelijk wel bij de andere stip aankomen. Maar je kunt je voorstellen, als jij harder geblazen had, dat er op een gegeven moment een snelheid is waarbij de mier er bijna eindeloos over doet om de andere stip te berijken! Zo kan het dus zijn dat de stippen dicht bij elkaar begonnen, maar het misschien wel jaren duurt voordat de mier de andere stip berijkt. Voor het licht dat uitgezonden werd door dit sterrenstelsel geldt hetzelfde: het vertrok heel lang geleden, en was toen misschien redelijk dichtbij, maar omdat de ruimte maar blijft expanderen, heeft het er alsnog heel lang over gedaan.

Er is natuurlijk ook een grens: hadden de stippen aan het begin niet 2cm uit elkaar gezeten maar veel verder, dan was er met de expansie van de balon zoveel afstand bij gekomen iedere seconde, dat de mier de andere stip nooit zou bereiken. Ook dat gebeurt voor de sterrenstelsels: sterrenstelsels die nu 14.7 miljard lichtjaar uit elkaar zullen elkaar licht nooit zien (ervan uitgaande dat de expansie doorgaat zoals die nu is).

Lees voor meer info ook https://en.wikipedia.org/wiki/Metric_expansion_of_space
Met name de alinea die begint met "While special relativity constraints..." is in deze context interessant.

[Anoniem: 633773]

Het was de hele tijd al "zichtbaar". We hebben het alleen nu pas gevonden. In de toekomst zal het wel uit het zicht verdwijnen, omdat de ruimte tussen de sterrenstelsels uitdijt zal het zich uiteindelijk met een snelheid sneller dan het licht van ons verwijderen. (Het gaat zelf niet sneller dan het licht maar de ruimte zelf wordt groter, alsof er een ballon wordt opgeblazen. Het fenomeen staat bekend als donkere energie.

[? ?]

Google eens op "how big is the universe"...

Ik maakte dezelfde denkfout. Als je maar 13 miljard lichtjaar kan zien, is dat omdat het universum ongeveer zou oud is. Maar niks is minder waar.

Het universum is waarschijnlijk 40 miljard lichtjaar groot of zoniet nog groter.

[Reactie gewijzigd door ? ? op 22 juli 2024 14:32]

[Joep63]

Even voor alle duidelijkheid: lichtjaar is een afstandsmaat en zegt dus niks over de tijd. De afstand tussen de plek waar het sterrenstelsel nu staat en waar wij on nu bevinden wordt uitgedrukt in een eenheid van afstand: 125165464152243984000000000 meter. In dergelijke context wordt lichtjaar meestal als afstand gebruikt.

Het licht heeft er veel korter over gedaan omdat het vertrokken is op een moment dat het heelal nog niet zover was uitgedijd: ca 4 miljard jaar.

Dus wat we nu zien is 4 miljard jaar oud.
Het licht wat nu door het sterrenstelsel wordt uitgezonden (als het nog bestaat) is over 13 miljard op de plaats waar wij nu zijn. Maar tegen die tijd is ons zonnestelsel ook weer flink verplaatst (als het dan nog bestaat).

[Reactie gewijzigd door Joep63 op 22 juli 2024 14:32]

[.oisyn]

Dat is nonsens . Wat je zegt strookt ook helemaal niet met overige feiten uit het artikel, namelijk dat het universum pas 550 miljoen jaar oud was toen het licht vertrok. Aangezien het universum inmiddels 13,78 miljard jaar oud is, volgt daaruit dat het licht 13,23 miljard jaar onderweg is geweest.

De afstand die ze voor dit soort doeleinden altijd hanteren is die van light-travel distance, oftewel vrij letterlijk de afstand die het licht heeft afgelegd, ergo 13,23 miljard lichtjaar. Dat is dan ook de visuele afstand van sterrenstelsel. Toen het vertrok stond het veel dichterbij, en inmiddels staat het verder weg.

[4tune]

Inderdaad, EGSY8p7 staat behoorlijk dicht aan de rand van het voor ons waarneembare deel van het universum. Dat zou nu op ca. 46 miljard lichtjaar zijn.

[morten]

"Het licht wat nu door het sterrenstelsel wordt uitgezonden (als het nog bestaat) is over 13 miljard op de plaats waar wij nu zijn."

Misschien dat mijn kennis hier iets te kort schiet, maar:

Als EGSY8p7 nu op een afstand van 13, 23 miljard lichtjaar ligt dan zal licht dat nu vertrekt van dat sterrenstelsel er een stuk langer over doen dan 13,23 miljard jaar, gezien het uitdijen van het heelal.

[Reactie gewijzigd door morten op 22 juli 2024 14:32]

[.oisyn]

Als EGSY8p7 nu op een afstand van 13, 23 miljard lichtjaar ligt dan zal licht dat nu vertrekt van dat sterrenstelsel er een stuk langer over doen dan 13,23 miljard jaar, gezien het uitdijen van et heelal.

Exact. En volgens diezelfde redenatie kun je ook concluderen dat de afstand toen het licht vertrok niet 13,23 miljard lichtjaar was, anders had het licht er langer over gedaan dan 13,23 miljard lichtjaar om hier te komen door dezelfde expansie. De afstand had 13,23 miljard jaar geleden dus een stuk korter moeten zijn

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 22 juli 2024 14:32]

[tweakersid]

Zou het niet beter zijn als ze dat vervolgens ook verder specificeren in zo'n artikel, (afstand is x miljard lichtjaar + uitdijing in die tijd ) heb zelf nog niet gekeken maar gezien de discussie omtrent de afstand en tijd lijkt me van niet.

[Madden]

Dus wat we nu zien is 4 miljard jaar oud.

Volgens mij heb je dat fout. Onze sterrenstelsel is ongeveer 4 miljard jaar oud; dit stelsel ouder, te weten ruim 13 miljard jaar. Wat we nu zien is licht dat ongeveer zo lang geleden is uitgestraald. Maar omdat het heelal uitdijt en de afstanden tussen de stelsels dus nog steeds groter wordt betekent dit niet meteen dat het licht een afstand van 13 miljard lichtjaar heeft overbrugd; dat zal inderdaad minder zijn.

Iemand trouwens een (voor leken begrijpelijke) uitleg hoe ze bepalen dat het licht er x jaar over heeft gedaan? Er zal wel geen timestamp op ieder fotonenpakketje zitten, of wel?

[smitae]

Ons zonnestelsel is rond de 4,5 miljard jaar oud. Onze sterrenstels is een paar miljard jaar ouder.

Eigenlijk zit er wel een soort timestamp op

De uitzettende heelal heeft tot gevolg dat licht steeds een hogere roodverschuiving krijgt. M.a.w. verschillende lijnen in het spectrum verplaatsen zich ook steeds verder naar het rode deel van het spectrum.
Dus hoe verder een bepaalde spectraallijn naar het rood is verschoven hoe ouder het waargenomen licht zou moeten zijn.

[Teigetje!]

Die goeie ouwe Hubble telescoop bewijst nog steeds zijn nut. Mooie combi van techniek en verbazend dat men in die enorme ruimte dit ene vlekje weet te duiden in plaats en tijd. Chapeau

[the_stickie]

Hubble heeft met deze ontdekking amper iets te maken. De Hubble beelden worden gebruikt om te duiden waarover het gaat. Een beetje zoals een gewone foto van een diertje bij een microscoop studie gevoegd wordt.
De keuze van het sterrenstelsel mag dan wel gebaseerd zijn op visuele vergelijkingn van beelden van oa Spitzer en Hubble, de ontdekking/meting van het verste/oudste galaxy is gebeurd door het Keck Observatory. Overigens gebeurt dit onderzoek in een internationaal verband, en kan dus amper gesteld worden dat deze ontdekking op conto van de universiteit van Leiden komt zoals heel wat media lijken te suggereren.

http://www.keckobservator...firms_most_distant_galaxy

[Reactie gewijzigd door the_stickie op 22 juli 2024 14:32]

[Juliuth]

Allemaal ontzettend mooi allemaal. De techniek en het vakmanschap van deze onderzoekers. Maar ik vraag me altijd af wat we nou met deze informatie moeten. Net als die nieuwe planeet die op de aarde lijkt, honderden lichtjaren hier vandaan. Is dit nou echt nuttige informatie en geen verspilde moeite+geld?

[Mr. Freeze]

Is geen verspild geld, het veranderd alleen van eigenaar die er op zijn beurt ook weer dingen mee doet. Alleen maar nuttig dit.

edit: typo

[Reactie gewijzigd door Mr. Freeze op 22 juli 2024 14:32]

[veltnet]

Wat is er dan nuttig aan? Behalve dat het wel interessant is enzo?
Welk concreet wereldprobleem kunnen we er mee oplossen?

[mashell]

Welk concreet wereldprobleem kunnen we er mee oplossen?

Het oplossen (en het creeëren) van wereldproblemen laten we over aan politici. Er zal ook nooit een een einde zijn aan de wereldproblemen. Als je bijvoorbeeld het probleem van de honger in Afrika oplost (heel humaan) heb je meteen een overbevolkingsprobleem. Los het probleem van de afhankelijkheid van olie op, heb je een armoedeval in het midden oosten. Dat sommigen in het licht van de wet van behoud van ellende achter hun telescopen wegduiken vind ik volkomen begrijpelijk.

[Freakertje]

offtopic:
[quote]Als je bijvoorbeeld het probleem van de honger in Afrika oplost (heel humaan) heb je meteen een overbevolkingsprobleem. [/quote]
Onjuist en pertinent onwaar. En als je mij niet op mijn blauwe ogen gelooft, trek dan een uurtje uit en bekijk het volgende filmpje, wat haarfijn de bijl zet in dit doomscenario met zijstraatjes naar andere, zoals de daaraan gerelateerde CO2 uitstoot mocht Afrika ontwikkelen.
Ook het oplossen van oiladdiction hoeft niet gelijk tot een armoedeval in het Midden Oosten te leiden, mits ze innovatief genoeg zijn om mee te gaan in de nieuwe beweging. Zo'n woestijn is verrekte handig bij een zonneenergiepark, zeg ik even met mijn beperkte kennis. En wie weet zetten ze hun oliedollars wel in om als eerste met fusiereactors te komen. Look who's laughing then!
Sorry voor de offtopic

[Reactie gewijzigd door Freakertje op 22 juli 2024 14:32]

[Mr. Freeze]

Geen wereldprobleem wellicht, maar kennis vergaren is nooit verkeerd. Wellicht gaan we in de toekomst wel grondstoffen delven op een of andere planeet of maan. Bovendien is onze aarde niet voor eeuwig geschikt voor mensen en moeten de mensheid ooit eens heil zoeken in het universum om te kunnen voortbestaan. Met een beetje mazzel kan de mensheid 0,001% van de levensduur van de aarde deze planeet bewonen, en dan schat ik nog ruim.

[DigitalExorcist]

Inderdaad; dit is echt nuttige informatie en geen verspilde moeite noch geld.

We willen immers allemaal weten hoe het heelal ontstaan is. Daar is onderzoek voor nodig. En geld.

[Juliuth]

Jullie hebben een punt. Maar "allemaal" vind ik een beetje overdreven haha

[Mutatie]

Misschien onze hele beeldvorming van wie we zijn, waar we zijn, wat we zijn (niet in het universum maar deel van) en waarin we zijn. Het maakt deel van onze identiteit. Zonder deze wetenschappen en ontdekkingen was de wereld het middenpunt van alles, was er niks om ons heen dan lichtpuntjes. Erg belangrijk en mooi imo dat we al zover zijn en hopelijk veel verder komen

[Reactie gewijzigd door Mutatie op 22 juli 2024 14:32]

[QuantumHive]

Wat als geld nooit werd ontdekt?

[Pure_evil]

Geld is niet ontdekt!

Geld is iets wat de mensheid heeft uitgevonden om een "universele" waarde aan iets te kunnen toekennen.

[Plux]

Geld is ontdekt door het eerstvolgende getal in de opvolgerrelatie. Dat had vervolgens tot gevolg dat het ging rollen, van handen naar leer heen en weer en nog een keer opvolgend en golvend van zakje naar bakje naar papier en gemier. Welk een premier had dan geen plezier te leiden voor drie dieren tot hier of vier kanten aan de kade van dit kader

[DigitalExorcist]

Juist. En daar bestaan pilletjes voor.

[Plux]

Welke dan?

[DigitalExorcist]

Ritalin.

Of, als je je zweverig voelt: zinkzalf.

[Reactie gewijzigd door DigitalExorcist op 22 juli 2024 14:32]

[Plux]

Ik wist niet dat meta poezie hier verboden was. Vroeger mocht het wel

[DigitalExorcist]

Ik verbied helemaal niks maar het is nogal offtopic en ik ben vast niet de enige die er geen touw aan vast kan knopen....

[BadRespawn]

Maar ik vraag me altijd af wat we nou met deze informatie moeten.

Het is een stukje van de puzzel van wetenschappelijke kennis over de realiteit.
Weten hoe de realiteit werkt is in het algemeen nuttig mbt overleven (en meer comfortabel overleven), ook al weet je vaak van te voren niet wat je er aan zal hebben, omdat je bij het ontdekken van het onbekende van te voren niet weet wat je gaat ontdekken.

[Anoniem: 1074]

Met die instelling leefden we nu nog in grotten.

[DJ-FreSh]

Daar zat ik dus ook net aan te denken. lichtjaar is het trouwens.

13,23 miljard lichtjaar geleden is dat licht dat wij nu opvangen dus daar vertrokken. Op dit moment ligt dat sterrenstelsel helemaal niet meer waar wij het nu zien en ziet het grootste deel van de cosmos er wellicht al heel anders uit.

[Wildfire]

13,23 miljard jaar geleden is dat licht vertrokken. Lichtjaar is een eenheid van afstand, niet tijd.

[Megalodon86]

Aangezien licht bepaald of wij iets zien, ziet de cosmos er juist precies zo uit als wij hem zien, maargoed, das flauw

Je bedoelt dat de cosmos anders is, als wij hem zien, en dat lijkt mij absoluut waar.

[Crashtestdummy!]

hoe komt het eigenlijk dat ze zo diep in de ruimte kunnen kijken, maar niet zodanig diep op een dichtbije levensvatbare planeet kunnen inzoomen om te zien of er effectief leven is?

[aquabio]

Het probleem bij het waarnemen van planeten bij andere sterren in de buurt is eigenlijk dat als je naar zo'n planeet kijkt je enorm veel last hebt van een ontzettend fel object vlakbij die planeet, namelijk de zon/ster waar de planeet vlakbij staat. Planeten geven niet veel licht behalve zon/sterrenlicht dat weerkaatst. Planeten staan in astronomische termen ontzettend dichtbij sterren. Als ons zonnestelsel een kleine bioscoop is of iets is als een kantine, ligt de dichtsbijzijnde ster in Keulen. Dus je hebt een planeet die heel zwak licht geeft en pal daarnaast een enorm felle lichtbron namelijk de ster. Misschien zijn maar iets van 1 op de miljoen lichtdeeltjes die je dan waarneemt van de planeet en al de rest is dus van de zon/ster. Er worden momenteel wel technieken ontwikkeld om beter planeten te kunnen zien.

[Crashtestdummy!]

dank u voor de info

er zitten hier precies specialisten op elk vlak van technologie, ruimtevaart etc,...

[Qalo]

Leuk om al die theorieën te lezen. Welke wáár is laat ik in het midden (want alles wat we erover zeggen is feitelijk een aanname). Maar één ding kan ik wèl met zekerheid zeggen: 13 miljard lichtjaar is verdomd ver weg!

[Plux]

Hebben Elon musk en Branson en consorten nog iets om aan te werken

[vhal]

13,23 miljard lichtjaar, best grappig, de aarde was er nog niet eens als je even terug denkt in de tijd. Deze is slechts 4,543E9 jaar...

Maar inderdaad niet slecht voor de Hubble die in zijn beginjaren nogal scheel zag. Ik ben benieuwd hoe de opvolger (JWST http://www.jwst.nasa.gov ) het zal doen wiens spiegel een stuk groter is dan de Hubble.

[Reactie gewijzigd door vhal op 22 juli 2024 14:32]

[peterurk]

4,543E9 jaar ?

[vhal]

4,6 miljard jaar

[robg1984]

4.54 × 10(tot de macht 9) years ± 1%

[Reloader]

Leuk dat de ruimtevaart en astronomie op het moment redelijk veel aandacht krijgt met de Mars rovers, Keppler telescoop, New Horizons naar pluto. levert ook mooie plaatjes op, jammer dat het ten eerste onbereikbaar is en bij plaatjes blijft & sowieso dat ik niet weet wat ik zie

[dwarfangel]

Voor de liefhebber:
Er is een vrij interessant filmpje over de techniek die gebruikt wordt, de zogenaamde 'redshift'. Als je de waarnemingen van de professor moet geloven, dan wordt er momenteel een verkeerde aanname gedaan, doordat juist wanneer een sterrenstelsel ontstaat, juist de "jongste" delen de hoogste redshift hebben.

https://www.youtube.com/watch?v=EckBfKPAGNM