Met de introductie van de elfde generatie Core-processors van Intel achter de rug is dit een ideaal moment om de balans op te maken van de processormarkt. Dat doen we in deze eerste Processor Best Buy Guide, waarin we op basis van onze testdata bepalen wat de beste processors van dit moment zijn.
Update: Er is inmiddels een nieuwere Processor Best Buy Guide verschenen.
De beste processor heeft goede prestaties en prijs
De eerste Processor-BBG
Het concept dat we voor deze eerste processorkoopgids hebben bedacht, is natuurlijk nog allesbehalve in steen gebeiteld. Wat zouden voor jou goede toevoegingen zijn aan deze Best Buy Guide? Zou je bijvoorbeeld graag bepaalde extra processors getest zien of heb je een idee voor het nog beter inzichtelijk maken van de testdata? Laat het weten in de comments of in GR.
Je kunt natuurlijk stellen dat de snelste processor automatisch de beste is, maar voor vrijwel alle consumenten speelt ook de prijs een belangrijke rol. Een goedkope processor koop je al voor rond 50 euro, waarmee je al prima uit de voeten kunt voor bijvoorbeeld tekstverwerken en webbrowsen. De prestaties zijn voor dergelijk gebruik misschien niet eens het belangrijkste. De aanwezigheid van een geïntegreerde gpu kan je bijvoorbeeld de aanschaf van een losse videokaart besparen, wat voor de totaalprijs van zo'n systeem veel wezenlijker is.
Gebruik je je pc voor zwaardere productieve taken of voor gaming, dan wordt een snellere processor met meer cores en hogere klokfrequenties al snel aantrekkelijker. In het creatieve spectrum profiteren vooral taken als rendering van veel cores. Specifiek voor gamers is het belangrijk dat de gekozen processor voldoende snel is om de videokaart optimaal te laten presteren, waarbij de snelheid per core minstens zo belangrijk is als de totale rekenkracht.
Leverperikelen treffen vooral duurdere AMD-cpu's
Voordat we aan de pas geïntroduceerde Intel-chips toekomen, moeten we het nog even hebben over de al bijna een half jaar verkrijgbare Ryzen 5000-processors van AMD. Met deze generatie zette AMD niet alleen een stap in prestaties, maar ook in prijs. Vooral in het lage segment is de rol van deze chips beperkt, doordat er niet langer een goedkopere Ryzen 5-cpu zonder X-suffix is. Bovendien waren er lange tijd tekorten. Inmiddels is de Ryzen 7 5800X goed leverbaar voor zijn adviesprijs, maar de Ryzen 5 5600X is nog altijd een paar tientjes duurder en de Ryzen 9's zijn zelfs nog steeds nergens op voorraad.
Zelfs de nieuwste Intels hebben amper last van dergelijke problematiek. Een cynicus zal beweren dat er ook weinig vraag zal zijn naar veel van die processors, maar Intel profiteert in deze tijden van chiptekorten ook van het feit dat het zelf fabrieken in bezit heeft. Als dat al geen voordeel in capaciteit betekent, kan Intel in elk geval flexibeler bijsturen.
Huidige aanbod van AMD en Intel
Zowel AMD als Intel heeft twee reeksen processors voor desktops. Veruit de meeste cpu's komen uit voor de mainstreamsocket: AMD's socket AM4 en Intels socket 1200. In het zogenaamde hedt-segment verkoopt AMD zijn Threadrippers, waarvan naar verluidt een nieuwe generatie onderweg is, terwijl Intel daarvoor traditioneel zijn Core X-processors heeft. Die zijn echter al geruime tijd niet meer ververst. Beide hedt-sockets huisvesten processors met meer cores dan de mainstreamvarianten en bovendien quadchannelgeheugen, voornamelijk interessant voor veeleisende, semiprofessionele gebruikers.
De courante mainstreamline-up van AMD bestaat uit twee delen. De Ryzen 5000-chips zijn het nieuwst, maar die serie bestaat tot nu toe uit slechts vier modellen. Wil je minder spenderen dan 350 euro of heb je geïntegreerde graphics nodig, dan zijn ze dus geen optie. Oudere chips, met name van de Ryzen 3000-serie uit 2019, bedienen de lagere segmenten. Helaas varieert de mate waarin die cpu's nog goed leverbaar zijn, behoorlijk. Daardoor zijn ze niet altijd een even voor de hand liggende optie.
Intel pakte het gelijk serieus aan met de elfde generatie Core-cpu's, want de nieuwe line-up bestaat uit maar liefst dertig modellen. Alleen de Core i5's en hoger maken echter gebruik van de nieuwste technologie; de overige processors zijn rebrands binnen de 10-serie. Effectief blijven de 10- en 11-series daardoor allebei actueel. In principe kun je de cpu's en de bijbehorende 400- en 500-series moederborden dan ook mixen en matchen, met de H410- en B460-chipsets als uitzonderingen.
Standaard
High-end
AMD socket AM4
Intel socket 1200
AMD socket STR4x
Intel socket 2066
Modelnamen
Athlon / Ryzen
Celeron / Pentium Core i3/i5/i7/i9
Ryzen Threadripper
Core i7/i9
Aantal cores
Max. 16
Max. 10 (of 8)
Max. 64
Max. 18
Aantal PCIe-lanes
20
20
64
44
Geheugenkanalen
Dualchannel
Dualchannel
Quadchannel
Quadchannel
Geïntegreerde gpu
Nee (behalve -G)
Ja (behalve –F)
Nee
Nee
Socket, moederbord en geheugen
Welke processor je kiest, bepaalt in hoge mate hoe de rest van je systeem eruit komt te zien. Je moet een moederbord gebruiken met dezelfde socket als je cpu, bijpassend geheugen uitzoeken en zorgen voor voldoende koeling. Bij steeds meer processors krijg je geen standaardkoeler in de doos, maar zelfs als dat wel het geval is, wil je die als liefhebber van een stille pc vermoedelijk niet gebruiken.
Op de volgende pagina bekijken we de prestaties van alle geteste processors. Daarna zetten we die af tegen de actuele prijzen om de prijs-prestatieverhouding te bepalen. Tot slot geven we onze aanraders in diverse categorieën.
Prestaties
In totaal benchmarken we elke processor met ruim honderd individuele tests. Die benchmarks vertegenwoordigen een scala aan workloads, zodat ze representatief zijn voor verschillende manieren van gebruik. Onder andere video- en audiobewerking, 3d-rendering, compute-taken, browsen, compressie en natuurlijk gaming zijn vertegenwoordigd in onze testprocedure.
Prestatie-indices en testveld
Om de prestaties van processors in één getal te vatten, hebben we op basis van alle benchmarkresultaten een index samengesteld, de Tweakers CPU Prestatiescore. Elke deeltest telt hierin even zwaar mee. Alleen de igpu-benchmarks hebben we weggelaten, omdat lang niet elke processor beschikt over geïntegreerde graphics. De index is door deze opzet een mix van tests die wel en niet schalen met bijvoorbeeld kloksnelheid, cache, aantal cores, smt/hyperthreading en andere factoren. Het is daarmee een realistische afspiegeling van het moderne softwarelandschap.
Ga je je processor primair gebruiken om mee te gamen? Dan kun je kijken naar de Tweakers CPU Gaming Prestatiescore: in feite hetzelfde concept, maar dan alleen op basis van de gamebenchmarks in combinatie met een losse videokaart.
Bij sommige, voornamelijk wat oudere processors in de grafieken staat een asterisk. Dit betekent dat de testdata voor de desbetreffende processor ouder is dan één maand. Het zou kunnen dat deze processors inmiddels enkele procenten hoger zouden scoren, hoewel de testmethode identiek is. Je moet dan denken aan kleine winsten door OS-updates, nieuwere drivers en bios-optimalisaties. We denken jullie een betere dienst te bewijzen door deze resultaten met deze kanttekening op te nemen in de grafieken, dan door deze cpu's weg te laten.
Tweakers CPU Prestatiescore
De AMD Ryzen Threadripper 3960X is met zijn 24 cores de snelste processor die we in deze koopgids hebben meegenomen, maar het verschil met de 16-core-5950X is eigenlijk maar beperkt. Lang niet alle typen workloads profiteren immers van een zeer groot aantal cores, terwijl de Threadripper op andere punten - ipc, kloksnelheid, latencies - in het nadeel is ten opzichte de nieuwere Ryzen 5000-chips.
Intels topmodel uit de 11-serie, de Core i9 11900K, moet in deze index net-aan zijn meerdere erkennen in de Ryzen 7 5800X. Wel is hij sneller dan de 12-core Ryzen 9 3900X van de vorige generatie. De Ryzen 5 5600X wint op zijn beurt van de Core i5 11600K. Onder in de grafiek wordt de Ryzen 5 3600 verslagen door de Core i5 11400, die bijna 25 procent beter presteert dan zijn directe voorloper en daarmee ruimschoots de grootste relatieve prestatieverbetering van de hele 11-serie laat noteren.
Als we puur naar de prestaties in games kijken, steken de AMD Ryzen 5000-processors boven het maaiveld uit. Gemiddeld over alle 1080p-tests komt de Ryzen 9 5900X tot 176,7fps. De onderlinge verschillen tussen de nieuwste AMD-chips zijn klein; de Ryzen 5 5600X weet met 169fps nog altijd goed aan te sluiten.
Daaronder volgt een mix van de tiende en elfde generatie Core-processors van Intel. Dat de luxere modellen in de elfde generatie niet significant beter presteren, ligt vooral aan de resultaten in één game: Red Dead Redemption 2. Daarin lijkt de 11-serie met zijn vernieuwde architectuur tegen een 'muur' aan te lopen waar de 10-serie nog geen last van had. Als we deze specifieke game weglaten, zouden chips als de 11900K en 11700K wel iets boven de 10-serie uitkomen, maar nog altijd geen partij vormen voor de Ryzen 5000-chips. Bij de Core i5's zien we wel dat de 11-serie het duidelijk beter doet.
Processors met veel cores, zoals die op de hedt-platforms van AMD en Intel, bieden weinig meerwaarde in games. Door het grotere aantal cores en de interne communicatie daartussen zijn de latencies bij dergelijke processors hoger, waar games relatief gevoelig voor zijn.
In het lagere segment was de Ryzen 5 3600 lange tijd de beste keuze, maar Intel heeft daar met de Core i5 11400 een forse stap gezet ten opzichte van de i5 10400. Daarmee is de i5 11400 de enige Intel-processor in deze grafiek waarvoor echt wat te zeggen valt.
Zoals we op de eerste pagina van deze BBG al schreven, is de prijs van een processor minstens zo belangrijk als het prestatieniveau om te bepalen hoe interessant hij is. Daarom zetten we op deze pagina de actuele Pricewatch-prijzen af tegen de twee prestatie-indices van de vorige pagina. De Ryzen 9's uit de 5000-serie vormen daarbij het enige aandachtspunt; de winkelprijzen van die modellen liggen door de slechte verkrijgbaarheid significant boven de adviesprijzen. Als die processors op een gegeven moment weer voor hun adviesprijs te koop zijn, valt de prijs-prestatieverhouding beter uit dan nu het geval is.
Net als op de vorige pagina beginnen we met de volledige processorprestaties in onze CPU Prestatiescore, waarin dus alle benchmarks zijn meegenomen. De afgebeelde trendlijn buigt duidelijk af naarmate de prijs oploopt, wat betekent dat duurdere processors over het algemeen minder waar voor hun geld bieden. Tot zover niets nieuws.
Tweakers CPU Prestatiescore
De interessantste processors vinden we links van de trendlijn: relatief hoge prestaties voor een relatief lage prijs. De goedkoopste chip die wat dat betreft opvalt, is de Intel Core i5 11400, de goedkoopste processor uit de nieuwe Rocket Lake-generatie. Hij is zowel goedkoper als sneller dan de AMD Ryzen 5 3600, tot nu toe de koning van het middensegment. Bedenk daarbij dat we hier de iets duurdere versie met geïntegreerde graphics afbeelden; de 11400F zonder igpu is nog twee tientjes goedkoper.
Ook de Core i5 11600K, Ryzen 5 5600X, Core i7 11700K, Ryzen 9 3900X en Ryzen 7 5800X hebben een gunstige prijs-prestatieverhouding. Bij de 5600X was die nog significant beter geweest als winkels de originele adviesprijs van 309 euro zouden aanhouden, zoals voor de 5800X wel gebeurt. Door de licht verhoogde prijs van de 5600X en de onverkrijgbaarheid van de Ryzen 9's is de Ryzen 7 5800X op dit moment zelfs de gunstigste Ryzen 5000-chip.
In het luxe segment speelt Intel op dit moment amper een rol. De Ryzen 9's komen zelfs met de verhoogde prijzen als de betere keuze tevoorschijn. Als we deze grafiek op basis van de adviesprijzen hadden gemaakt, zou de Ryzen 9 5900X van die twee overigens de beste keuze zijn geweest. In de huidige marktomstandigheden biedt juist de 5950X meer waar voor je geld.
Tweakers CPU Gaming Prestatiescore
De grafiek met de prestaties in games ziet er heel anders uit. Een heel dure processor heeft voor deze specifieke soort software lang niet altijd meerwaarde, in tegendeel zelfs. Vandaar dat de trendlijn een stuk eerder afvlakt.
De beste prestaties in games worden geleverd door de AMD Ryzen 5000-processors, die daardoor ver boven de trendlijn uitstijgen. Alle vier deze processors zijn een goede keuze voor gamers, al zijn op dit moment alleen de Ryzen 5 en 7 goed leverbaar.
Ook diverse Intel-chips hebben een goede prijs-prestatieverhouding, maar ze worden eigenlijk pas interessant in de prijsklassen waar AMD (nog) geen Ryzen 5000-aanbod heeft. De Core i5 11600K is weliswaar wat langzamer dan de Ryzen 5 5600X, maar ook bijna honderd euro goedkoper. Een segment lager doet de Core i5 11400 de beste zaken.
Aanraders: de beste cpu's
Op deze pagina zetten we de beste processors en onze verdere aanraders op een rij, in diverse categorieën.
Beste instapprocessor (tot 150 euro)
Beste keuze: Intel Core i3 10105
Het bekijken waard
AMD lijkt het budgetsegment voorlopig aan Intel te laten. De apu's die dit segment bedienden, zijn amper leverbaar of flink in prijs gestegen. Onze keuze valt op de Core i3 10105, een quadcore met hyperthreading die zowel op 400- als 500-serie moederborden gebruikt kan worden. Het enige verschil met de Core i3 10100 van vorig jaar is een 100MHz hogere kloksnelheid, maar doordat de prijs gelijk is gebleven, verdient dit model wat ons betreft de voorkeur. Wie een losse videokaart gaat gebruiken, kan een F-versie van de i3 10100 of 10105 overwegen, maar alleen als die duidelijk goedkoper is.
Zoals gezegd speelt AMD op dit moment amper een rol in dit segment. Zowel de losse processors (Ryzen 3 3100, 3300X) als de apu's (3200G, 3400G) zijn niet of alleen tegen hoge prijzen verkrijgbaar.
Wil je nog minder geld uitgeven aan een processor, dan moeten we dus kijken naar goedkopere modellen van Intel. De Intel Pentium Gold G6405 (dualcore met ht) en de Celeron G5920 (dualcore zonder ht) zijn dan de beste opties. Voor iets meer geld dan de Core i3 10105 kun je ook de Core i5 10400F overwegen, maar alleen als je geen geïntegreerde graphics nodig hebt. Tegelijk vinden we de geringe meerprijs ten opzichte van de aanraders in het volgende segment dan ook al best aantrekkelijk.
Bijna twee jaar lang was het budgetsegment stevig in handen van AMD, voornamelijk dankzij de Ryzen 5 3600. Intel heeft met de Core i5 11400 eindelijk een goed antwoord op die chip. De Core i5 is sneller en, uitgaande van de reguliere versie inclusief koeler, twee tientjes goedkoper. Dat loopt op tot 40 euro als je voor de versie zonder igpu gaat.
We geven weliswaar de voorkeur aan de nieuwe Intel-chip, maar de Ryzen 5 3600 van AMD blijft het beste alternatief. Het belangrijkste voordeel van de 3600 is zijn hogere efficiëntie, waardoor hij minder stroom gebruikt en koeler blijft. Ook als je bijvoorbeeld al een socket AM4-moederbord in huis hebt of als je nu al weet dat je wil gaan upgraden naar bijvoorbeeld een Ryzen 9 met meer cores, ligt de keuze voor deze cpu voor de hand.
In het hogere middensegment begint AMD een rol te spelen met zijn Ryzen 5000-processors. Die zijn al gauw overtuigend de beste keuze, ook in vergelijking met Intels nieuwe 11-serie. Zowel in games als in overige taken laten de Ryzen 5 5600X en Ryzen 7 5800X de beste prestaties zien in dit segment. Beide modellen zijn inmiddels prima verkrijgbaar, al is de Ryzen 5 nog altijd iets duurder dan zijn adviesprijs.
Vind je de Ryzen 5 5600X toch nog wat te duur, dan heb je aan de Intel Core i5 11600K een voordelig alternatief, zeker als je voor de igpu-loze 11600KF gaat. De Core i5 scoort in vrijwel alle benchmarks wat lager, gemiddeld bijna 6 procent, maar het prijsverschil kan dat goedmaken. Houd er wel rekening mee dat de Core i5 11600K duidelijk meer stroom verbruikt dan de Ryzen 5 en zonder koeler wordt geleverd.
In deze categorie merken we het meest van de chiptekorten. AMD's Ryzen 9 5900X met 12 cores en de 5950X met 16 cores zijn in dit segment de gedoodverfde winnaars. Die modellen hadden in theorie voor respectievelijk 569 en 829 euro in de winkels moeten liggen, maar webwinkels krijgen nog altijd slechts mondjesmaat leveringen binnen. Een aanbeveling met een zure nasmaak dus.
Andere opties in dit prijssegment kunnen we niet echt aanraden. Intels Core i9 11900K past wat prijs betreft in deze categorie, maar presteert door zijn geringe aantal cores matig en verbruikt bovendien extreem veel stroom.
Iets oudere processors zijn wellicht het overwegen waard. De zestiencore Ryzen 9 3950X is bijvoorbeeld nog altijd goed verkrijgbaar. Hetzelfde geldt voor de hedt-chips van Intel, zoals de i9 10900X met tien cores en de i9 10980XE. Die twee processors hebben wel als nadeel dat ze een duur moederbord vereisen.
De Core i9 10980XE is nog altijd Intels hedt-topmodel en kost minder dan duizend euro. Daarmee laat Intel de echte high-end markt geheel aan AMD. De Ryzen Threadripper-processors uit de 3000-serie hebben dan ook weinig tegenstand, hoewel ze al bijna anderhalf jaar op de markt zijn. Kort samengevat biedt het Threadripper-platform maximaal 64 cores, vierkanaalsgeheugen en 64 PCIe 4.0-lanes. De 3960X, 3970X en 3990X bieden respectievelijk 24, 32 en 64 cores. Houd er wel rekening mee dat zelfs traditioneel goed schalende software, zoals videoconversie en rendering, niet per definitie oneindig schaalt naar extreem veel cores. In de praktijk vormt bijvoorbeeld de 3960X al een mooie middenweg.
Concurrentie vanuit Intel is er eigenlijk niet. Traditioneel brengt Intel zijn serverchips na enige tijd als hedt-processors, maar die aanvoer is gestokt. De eerste 10nm-serverchips zijn pas sinds kort en naar verluidt in zeer lage oplages beschikbaar. Het lijkt ons een veilige aanname dat we van Intel voorlopig weinig hoeven te verwachten in dit segment.
Ben je dusdanig professioneel bezig dat je wellicht voor een Epyc-serverprocessor wil gaan, dan is het goed om te weten dat er sinds dit jaar ook een Threadripper Pro-serie is. Het topmodel van deze serie, de Threadripper Pro 3995WX, heeft in vergelijking met de reguliere 3990X octa- in plaats van quadchannel-ram en dubbel zoveel PCIe 4.0-lanes. In die zin is het dus meer een Epyc-light dan een Threadripper Pro, maar helaas is de prijs daar dan ook naar.
Op deze pagina vind je alle individuele processorbenchmarks. Wil je op een overzichtelijke wijze twee of meer processors met elkaar vergelijken? Maak dan een vergelijking aan in de Pricewatch. Onder de specificaties vind je sinds enige tijd ook alle testresultaten, met het beste resultaat groen gearceerd.