Inleiding
In augustus, tijdens de IFA, kondigde Intel zijn nieuwe 'Whiskey Lake'-processors aan. Het heeft even geduurd totdat er ook laptops met die processor daadwerkelijk beschikbaar kwamen, want Intel heeft grote problemen met het leveren van genoeg 14nm-chips en dat tekort lijkt voorlopig nog aan te houden. Daar komt nog eens bij dat de pch van de Whiskey Lake-processors op 14nm wordt gemaakt, in plaats van 22nm zoals bij voorganger Kaby Lake Refresh, wat de vraag naar 14nm-chips alleen verder vergroot. Een snelle overgang van Kaby Lake Refresh naar Whiskey Lake heeft dan ook niet plaatsgevonden, maar mondjesmaat komen de Whiskey Lake-laptops beschikbaar.
/i/2002430698.jpeg?f=imagenormal)
Twee van die laptops zijn de Asus ZenBook Flip 13 en de HP Spectre x360 13. Beide laptops zijn convertibles, voorzien van de nieuwe Whiskey Lake-processor. De HP Spectre x360 die we getest hebben is al te koop, terwijl er op het moment van schrijven van de Asus Flip 13 alleen een i7-exemplaar in de prijslijsten staat. De versie met i5-processor die we getest hebben is nog een er-sample, die niet voor massaverkoop bedoeld is, maar de benchmarks die we gedraaid hebben lijken representatief voor het eindproduct. We zetten de twee laptops dus tegenover elkaar om te kijken welke van de twee de beste Whiskey-convertible is.
Behalve dat we naar de Asus- en HP-laptop kijken, kijken we ook naar de prestaties van de Whiskey Lake-processor. De eerste laptop met die cpu die we testten leek namelijk niet het onderste uit de kan te halen, dankzij single channel-geheugen en een vrij conservatief afgesteld energiebeheer. We zijn benieuwd of de Spectre en Flip dat wel kunnen en op die manier een opvolger voor Kaby Lake Refresh vormen.
|
Asus ZenBook UX362 |
HP Spectre x360 13 |
Processor |
Core i5-8265U |
Core i5-8265U |
Gpu |
Intel UHD 620 |
Intel UHD 620 |
Ssd |
512GB |
256GB |
Werkgeheugen |
8GB |
8GB |
HP Spectre x360 13
Samengevat
De nieuwe Spectre x360 heeft een stevige behuizing en een goed gekalibreerd scherm met een hoog contrast. De Intel Whiskey Lake-processor in de laptop presteert redelijk goed, maar concurrenten weten er meer uit te halen. De accuduur is uitstekend en bedraagt twaalf uur tijdens browsen. Een precision touchpad ontbreekt vreemd genoeg en had de laptop helemaal afgemaakt.
Eindoordeel
HP heeft van zijn nieuwe Spectre x360 een onderscheidende convertible gemaakt. De behuizing is van donkerblauw aluminium, dat HP 'poseidonblauw' noemt. De kleur van de randen en de scharnieren lijkt op messing en het ontwerp zelf is in lijn met dat van andere nieuwe HP-laptops. De 'afgehakte' hoekjes zagen we bijvoorbeeld ook onlangs bij de review van de Elitebook 1050 G1. Ook de speakergrille boven het toetsenbord heeft een ruitmotief dat we bij andere HP-laptops terugzien.
/i/2002430336.jpeg?f=imagearticlefull)
Net als veel andere laptopfabrikanten heeft HP de schermranden aan de linker- en rechterkant smal geprobeerd te maken. In tegenstelling tot Asus bij de Zenbook Flip, heeft HP de randen onder en boven het scherm juist breed gehouden. Dat ziet er misschien wat minder elegant uit, maar de extra ruimte in de hoogte zorgt ervoor dat het oppervlak van de laptop groter wordt. Dat klinkt logisch, maar heeft als gevolg dat het toetsenbord bij de Zenbook Flip vlakbij het scherm begint, terwijl er bij de HP tussen scherm en toetsenbord nog wat ruimte zit. Je hebt dus wat meer afstand tot je scherm, dat ook nog eens wat hoger zit dan bij de Asus en dat kan weer wat prettiger werken dan de compactere Zenbook Flip. Aan de andere kant is het oppervlak dat de HP in je tas inneemt groter dan bij de Zenbook. De HP meet 30,5x21,5 centimeter, terwijl de Asus maar 30x19,5 centimeter inneemt. De Zenbook is op het dikste punt wel weer 3 millimeter dikker dan de HP. Wat gewicht betreft ontlopen de twee elkaar drie verwaarloosbare grammen, dus wat ontwerp betreft vinden we de HP beter geslaagd dan de Asus. HP heeft bovendien iets beter nagedacht over de bescherming van de behuizing als de laptop in presentatiemodus wordt gezet. Er zitten vier rubbertjes rondom het toetsenbord waar de laptop dan op moet rusten, in tegenstelling tot de twee dunne rubbertjes bij de Zenbook.
Ondanks de dunne behuizing is het HP gelukt om er nog een gewone usb-a-aansluiting in kwijt te raken. Dat is prettig, want usb-c is (nog) niet de de facto standaard voor randapparatuur die het beloofde te worden. Aan de andere kant van de laptop bevinden zich de twee usb-c-aansluitingen, die beide ondersteuning voor thunderbolt 3 en usb 3.1 gen2 hebben. De bijgeleverde oplader heeft ook een usb-c-aansluiting en levert spanningen van 5, 9, 12, 15 of 20 volt en je kunt hem dan ook gebruiken om je smartphone of tablet mee op te laden. De laptop zelf laadt op bij een spanning van 5, 15 of 20 volt. Gebruik je een 5volt-lader, dan wordt er uiteraard te weinig energie geleverd om continu op te kunnen werken, maar mocht je niets anders bij de hand hebben, dan kun je de Spectre dus met een smartphone- of tabletlader enigszins bijladen.
Toetsenbord en touchpad
De Spectre-behuizing voelt stevig aan en dat merk je ook terug in het toetsenbord. Het tikken gaat zonder dat de behuizing meeveert en de toetsen hebben bovendien behoorlijk veel travel voor een dunne convertible. Rechts onder het toetsenbord zit een vingerafdruklezer, waarmee je vlot kunt inloggen in Windows. Log je liever in met behulp van gezichtsherkenning, dan kan dat ook, want de camera ondersteunt inloggen via Windows Hello.
/i/2002430622.jpeg?f=imagenormal)
De touchpad is lekker breed en heeft een glazen oppervlak. Vreemd genoeg is het geen precision touchpad, wat we in deze prijscategorie toch echt wel verwachten. Je kunt de instellingen van de touchpad wijzigen met behulp van de bijgeleverde Synaptics-software, maar liever hadden we dat gewoon in Windows gedaan, zoals bij een precision touchpad. De meeste multitouch-bewegingen die je op de touchpad kunt maken verlopen soepel, behalve bij het wisselen tussen applicaties, waarbij je naar links en rechts veegt met drie vingers. Dat gaat te langzaam, waardoor je vingers bij de rand van de touchpad aankomen terwijl je nog niet de laatste applicatie hebt kunnen selecteren.
Upgraden
De schroefjes om de bodemplaat van de Spectre los te halen zitten verstopt onder de twee rubber strips onderop de laptop. Verwijder je die en haal je de schroefjes los, dan tref je daaronder de Spectre-ingewanden aan. Mocht je dat willen, dan kun je de ssd vervangen en mocht het nodig zijn de accu. De rest van de onderdelen zijn op het moederbord gesoldeerd en die zijn dus niet vervangbaar.
/i/2002430334.jpeg?f=imagenormal)
Asus ZenBook Flip 13
Samengevat
De Zenbook Flip 13 is voorzien van Intel Whiskey Lake-processor die goede zaken doet in het Zenbook-chassis. De stevigheid van de behuizing is in orde, maar had steviger gekund door de hele behuizing van metaal te maken. Een echte tegenvaller is dat de enige usb-a-aansluiting op 2.0-snelheid werkt. Het scherm heeft een hoog contrast, maar had een wat hogere helderheid mogen hebben en beter gekalibreerd mogen zijn. De accuduur is prima met een uur of negen tijdens browsen en het kijken van video.
Eindoordeel
Asus heeft onder de bekende ZenBook-merknaam tijdens de ifa 2018 vijf laptops aangekondigd, waaronder twee convertibles, de ZenBook Flip 15 en de ZenBook Flip 13. Die laatste convertible wordt, net als de HP in dit vergelijk, geleverd met een 13"-scherm en Intel Whiskey Lake-processors en net als bij de HP is het scherm om de behuizing heen te klappen, maar ondanks die overeenkomsten heeft Asus het ontwerp anders aangepakt dan de designers van HP.
/i/2002430338.jpeg?f=imagearticlefull)
Asus is volop voor dunne schermranden gegaan en mag daarom opscheppen met een 'screen-to-body-ratio' van 90 procent, ofwel mooi dunne randen rondom het scherm. Dat aspect van de behuizing ziet er dan ook goed uit, maar wat we niet helemaal overeen vinden stemmen met de ZenBook-naam is het glimmende plastic dat rondom de scharnieren is gebruikt. ZenBooks waren jaren geleden al volledig van metaal gemaakt en het plastic dat Asus op dit model heeft toegevoegd doet goedkoop aan. En hoewel de ZenBook Flip niet slap aanvoelt, leveren de overgangen van het ene naar het ander materiaal geen extra stevigheid op. Wat ook enigszins tegenvalt is de bescherming van de laptop in presentatiemodus. Twee minieme rubbertjes zitten op de hoeken van de laptop en lijken eerder bedoeld zijn om het scherm tijdens het dichtklappen op te vangen dan de behuizing te beschermen.
Dankzij de dunne schermranden is de ZenBook lekker compact, maar de laptop is wel iets dikker dan de Spectre. Dat is niet alleen een nadeel, want Asus heeft daardoor een hdmi-aansluiting op de ZenBook kunnen zetten. Dat is helaas wel een hdmi 1.4-aansluiting, wat je beperkt tot 30Hz als je een 4k-scherm aansluit. De twee usb-c-aansluitingen naast de hdmi-aansluiting kunnen ook als video-uitgang fungeren en met de juiste dock kun je er dan alsnog 4k60-beeld uit krijgen. Aan de linkerkant zit, net als bij de Spectre, nog een usb-a-aansluiting, die niet meer dan usb 2.0 ondersteunt. Wil je dus een externe usb 3.0-schijf aansluiten op je laptop, wat geen ondenkbaar scenario is, dan zul je een verloopkabeltje van usb-c naar usb-a moeten aanschaffen, of het moeten doen met een lage overdrachtssnelheid.
Toetsenbord en touchpad
Het ZenBook-toetsenbord is smaller dan dat van de Spectre x360, maar HP heeft aan de rechterkant een kolom toetsen gereserveerd voor navigatietoetsen als pageup en home. Hoewel het Asus-toetsenbord kleiner lijkt, is het alfanumerieke gedeelte 27 centimeter breed, net als bij de HP. De toetsen hebben wel wat minder travel dan bij de HP en de behuizing blijkt iets minder stevig te zijn, want als je een harde aanslag hebt veert het geheel mee.
/i/2002430614.jpeg?f=imagenormal)
De touchpad is, in tegenstelling tot bij de Spectre, wel een precision touchpad en heeft een glazen oppervlak, waar je vinger makkelijk overheen glijdt. Inloggen kan in tegenstelling tot bij de HP met een gezichtsscanner, waarvan de infraroodleds bovenin het scherm verwerkt zijn.
Upgraden
De ZenBook Flip 13 laat zich vrij makkelijk openschroeven, maar heeft, net als de HP Spectre, weinig upgradebare onderdelen. De ssd is te vervangen en mocht het na verloop van tijd nodig zijn, dan kun je de laptop voorzien van een nieuwe accu.
/i/2002424148.jpeg?f=imagenormal)
Specificaties en benchmarks
We hebben in deze review de i5-uitvoeringen van de Spectre en Flip tegenover elkaar gezet, maar Asus en HP verkopen meerdere uitvoeringen van de twee laptops. De Spectre x360 wordt in Nederland in onderstaande uitvoeringen geleverd, dus met i5- en i7-processor en verschillende groottes van werkgeheugen en ssd.
Merk en Productserie |
HP Spectre x360 13 |
HP Spectre x360 13 |
HP Spectre x360 13 |
Type |
ap0100nd (getest) |
ap0400nd |
ap0250nd |
Prijs |
Onbekend (4 winkels) |
Onbekend (3 winkels) |
Onbekend (3 winkels) |
CPU/SoC |
Intel Core i5-8265U |
Intel Core i7-8565U |
Intel Core i7-8565U |
Werkgeheugen |
8GB |
16GB |
16GB |
Ssd |
256GB |
1,024TB |
512GB |
Van de Asus ZenBook Flip 13 staat er op het moment van schrijven alleen een i7-uitvoering in de Pricewatch. De i5-uitvoering wordt (nog) niet geleverd.
Merk en Productserie |
Asus ZenBook Flip 13 UX362FA |
Asus ZenBook Flip 13 UX362FA |
Type |
UX362FA (getest) |
EL046T |
Prijs |
Onbekend |
Onbekend (3 winkels) |
CPU/SoC |
Intel Core i5-8265U |
Intel Core i7-8565U |
Werkgeheugen |
8GB |
16GB |
Opslagcapaciteit |
512GB |
512GB |
De geteste uitvoeringen hebben onderstaande specificaties en daarbij valt op hoe weinig de twee convertibles op papier van elkaar verschillen. Cpu en draadloze netwerkkaart zijn identiek en ook het gewicht is vrijwel hetzelfde. De Spectre heeft wel een flink grotere accu, maar de ZenBook wordt standaard met een 512GB-ssd geleverd, in tegenstelling tot de HP die het met 256GB moet doen. Beide ssd's komen overigens bij Western Digital vandaan, dat eigenaar is van Sandisk na een overname in 2015.
|
Asus ZenBook UX362FA |
HP Spectre x360 13-ap0100nd |
Processor |
Core i5-8265U |
Core i5-8265U |
Cores/threads |
4/8 |
4/8 |
Klokfrequentie (turbo) |
1,6GHz (3,9GHz) |
1,6GHz (3,9GHz) |
Gpu |
Intel UHD Graphics 620 |
Intel UHD Graphics 620 |
Werkgeheugen |
8GB lpddr3-2133, dualchannel |
8GB ddr4-2400, dualchannel |
Ssd |
Sandisk X600 512GB |
WD PCN720 256GB |
Wifi |
Intel Wireless-AC 9560 |
Intel Wireless-AC 9560 |
Accu |
50Wh |
61Wh |
Gewicht |
1282 gram |
1285 gram |
Scherm |
13,3", 1920x1080, ips |
13,3", 1920x1080, ips |
Schermpaneel |
AUO 5C2D |
AUO 572D |
Besturingssysteem |
Windows 10 Home |
Windows 10 Home |
Met behulp van onze benchmarks kijken we hoe Whiskey Lake presteert in de beide laptops, te beginnen met Cinebench, waarin we de multi-test draaien, die alle cores belast en de single-test, die een core belast.
- Cinebench R15 - Multi
- Cinebench R15 - Single
Omdat de laptops dezelfde processor hebben, zijn de prestaties in benchmarks vooral afhankelijk van de kloksnelheid en die is weer afhankelijk van de ruimte die de cpu krijgt om zijn verbruik op te schroeven. De ZenBook-processor mag bijvoorbeeld gedurende een seconde of tien 35 watt gebruiken, in plaats van de 15 watt waarop de processor gespecificeerd is. Dat leidt tot een prima score in Cinebench. De HP maakt ook gebruik van die turbo-functionaliteit, maar die is wat zuiniger afgesteld, met als resultaat een lagere score, vergelijkbaar met die van de Pavilion 13 die we eerder testten.
In de singlecore-test ontlopen de scores elkaar minder, omdat de processors bij de maximale turbofrequentie op een enkele core het tdp-budget niet overschrijden en dus netjes rond de 3,9GHz klokken. De maximale turbofrequentie van de 'oude' Core i7-8550U is 4,0GHz en daarom komen de scores in deze test van de Spectre en de ZenBook daarbij in de buurt.
- Photoshop CC - Gpu accelerated
- Lightroom - Exporteren
- PCMark Home v3
Photoshop en Lightroom gebruiken we om bewerkingen op foto's uit te voeren en bewerkte foto's te exporteren. Bij deze benchmarks is geheugenbandbreedte een grotere factor dan bij Cinebench, maar een hoge klokfrequentie maakt ook in deze benchmarks verschil. De ZenBook komt daardoor weer als snelste uit de bus. In PCMark wordt vervolgens browsen, gamen, lichte fotobewerkingen en videochatten gesimuleerd en de prestaties worden samengevat in een score. Ook daarin is de Asus - niet onverwacht - de snelste.
- 3DMark Cloud Gate
- 3DMark Cloudgate - Graphics
- 3DMark Cloudgate - Physics
Tot slot hebben we 3DMark gedraaid, dat wordt uitgesplitst in een grafische en een physics-test. Die laatste is afhankelijk van de snelheid van de cpu-cores en daarin maakt de Asus weer het verschil, wat tot de hogere eindscore leidt.
- Blender RyzenGraphic na 0/30 min.
- Verschil Blender Ryzengraphic
Je kunt je vervolgens afvragen of de Zenbook zijn hogere kloksnelheid wel lang vol kan houden, of dat het alleen in korte benchmarks tot uiting komt. Om daar achter te komen renderen we herhaaldelijk een plaatje in Blender en kijken we hoe lang dat duurt, gedurende een half uur. Bij een laptop die veel mag verbruiken, maar vervolgens daardoor te warm wordt ontstaat daardoor een groot verschil tussen de rendertijd van het eerste en het laatste plaatje. Dat blijkt bij de Asus wat meer het geval te zijn dan bij de HP. Na een half uur is de Asus 8,5% langzamer dan aan het begin van de test, terwijl de HP maar 5,2% langzamer is geworden. De langste rendertijd bij de Asus is echter net zo lang als de kortste rendertijd bij de HP. Er is dus sprake van meer throttling bij de Zenbook, maar dat maakt het nog altijd sneller dan de Spectre en de Asus is, hoe je het wendt of keert, de snelste. Of je dat verschil in de praktijk ook echt zult merken is dan weer de vraag.
- PCMark Storage 2.0 - Bandbreedte
- PCMark Storage 2.0 - Score
We besluiten de benchmarks met de storage-test van PCMark, waarin we met behulp van traces de sneleheid van de ssd testen. We hadden verwacht dat de grotere Sandisk-ssd sneller zou zijn dan de kleinere WD-ssd, maar dat blijkt niet het geval. De Sandisk stelt teleur en scoort als een middenmoot-ssd. In dagelijks gebruik zal je daar waarschijnlijk weinig van merken, tenzij je de ssd intensief gebruikt. Aan de andere kant hoort in een ZenBook, wat toch het 'luxe' laptopmerk van Asus is, eigenlijk wel een snelle ssd.
Scherm
HP en Asus maken voor hun convertibles allebei gebruik van schermen van AU Optronics. Die fabrikant maakt schermen die officieel niet 'ips' mogen heten, dat is een naam van LG, maar wel overeenkomstige eigenschappen hebben. Zoals je mag verwachten van laptops die meer dan duizend euro kosten, zitten de schermen netjes in de behuizing en zit er geen ruimte tussen de schermdelen. We pakken onze colorimeter en CalMAN-software erbij om te kijken hoe goed de schermen zijn.
- Schermhelderheid
- Contrast (max. helderheid)
Het HP-scherm heeft een hogere helderheid dan dat van de Asus, maar beide panelen blinken uit in contrastverhouding. Die is erg goed en horen bij de hoogste die we op laptops gemeten hebben. Omdat het laptopschermen zijn vinden we een hoge helderheid belangrijk en zouden we op basis van de bovenstaande meetresultaten de voorkeur hebben voor de HP, ondanks het wat hogere contrast van de Zenbook.
Als we vervolgens naar de schermkalibratie kijken, blijft die voorkeur voor HP. De Zenbook geeft grijstinten met te veel blauw weer, wat uitgedrukt wordt in de hoge kleurtemperatuur en afwijking. Met de afwijking van de primaire en secundaire kleuren is het beter gesteld, maar niet zo goed als bij de Spectre x360.
Het Spectre-scherm is namelijk erg goed gekalibreerd. Bij een ΔE-waarde van 3 of lager zou je de afwijking van de srgb-standaard met het blote oog niet moeten kunnen zien. De Spectre zit daar dicht bij in de buurt en samen met de hoge helderheid is dit het beste scherm van de twee. Dat van de Asus is niet slecht, want het contrast is hoog, maar de maximale helderheid is wat lager en als je nog eens softwarematig gaat kalibreren om de kleurweergave net zo goed te krijgen als bij de HP kost dat je nog eens wat in helderheid.
Accuduur
Voor het testen van de accuduur maken we gebruik van drie scenario's. In de eerste test scrollen we volautomatisch door een vaste set websites heen, totdat de accu leeg is. In de tweede test zetten we een 1080p-film op 'herhalen' en spelen net zo lang tot de accu leeg is. Tot slot draaien we de 'creative'-accutest in PCMark 8 en kijken we hoe lang het duurt om de lege accu weer helemaal op te laden.
- Browsen
- Video
- Laadtijd
- PCMark 8 creative conv.
- PCMark score
De Spectre heeft voor de accutest op voorhand al de beste papieren, want zijn accu is 22 procent groter dan die van de Zenbook. In alle accutests leidt dat tot een langere accuduur. In de PCMark-accutest is het verschil relatief gezien kleiner dan bij de twee andere accutests, maar de score is ook hoger bij de HP, wat wil zeggen dat er gedurende de accutest hoger gepresteerd is. Ondanks de grotere accu laadt de HP ook sneller op en hoewel de Zenbook helemaal geen slechte accuduur neerzet, is de HP op alle vlakken van de accutest de winnaar.
Conclusie
HP en Asus hebben allebei convertibles met een Intel Whiskey Lake-processor gebouwd, met verschillende uitkomsten. Om maar met die Whiskey Lake-processor te beginnen; die blijkt in de Asus het beste te presteren en de i5-8565U is dankzij zijn hogere kloksnelheid in verschillende benchmarks sneller dan de 'oude' Core i7-8550U. Dat bevestigt ons vermoeden dat Whiskey Lake beter kan presteren dan de eerste benchmarks aantoonden.
Die eerste benchmarks draaiden we op en HP Pavilion 13 en de reden dat de prestaties tegenvielen, was het wat conservatief afgestelde energiebeheer. Dat zien we bij de HP Spectre in deze test ook weer terug. De laptop is niet langzaam en de processor kan zichzelf overklokken dankzij Intels Turbo Boost-functie, maar veel laptops van concurrenten zijn voorzien van hogere limieten waardoor ze later gaan throttlen en dus beter uit benchmarks komen.
Op gebied van cpu-snelheid wint de Asus het dus van de HP, maar die laatste heeft weer een aanzienlijk betere accuduur. Het scherm van de HP heeft bovendien een hogere helderheid en is beter gekalibreerd. Overigens blinken ze beide uit in een hoog contrast, dat bij de Asus net iets hoger uitvalt.
Tot slot vinden we de behuizing van de HP beter in elkaar zitten. Hij voelt steviger aan, doordat het volledig van metaal is gemaakt en niet meeveert als je stevig erop zit te typen. Bovendien heeft de HP twee thunderbolt-aansluitingen en een gewone usb 3.0-aansluiting. De Asus heeft weliswaar een praktische hdmi-aanslutiting, maar thunderbolt ontbreekt en bovendien werkt de usb-a-aansluiting op 2.0-snelheid, iets wat niet thuishoort op een high-end laptop. De Asus beschikt over gezichtsherkenning, terwijl de HP ook nog een vingerafdrukscanner heeft.
Het is dus een kwestie van kiezen: enkel gezichtsherkenning, snellere hardware en een grotere ssd, of ook nog een vingerafdrukscanner, een beter scherm en een langere accuduur. Wat ons betreft wint de HP die strijd, ondanks de lagere scores in cpu-benchmarks. De lange accuduur en het scherm met hoge helderheid vinden we belangrijk voor een convertible en bovendien vinden we de stevigere behuizing ook een pluspunt bij een computer die je meeneemt en omklapt.
Update, 27 december 09:26: De Spectre heeft niet alleen een vingerafdrukscanner, maar ook een webcam met gezichtsherkenning. Het artikel is hierop aangepast.
- Asus ZenBook Flip 13
- HP Spectre x360 13-ap
Eindoordeel
Eindoordeel
- Asus ZenBook UX362 (i7)
- HP Spectre i5
- HP Spectre i7 (512GB)
- HP Spectre i7 (1TB)