We staan er eigenlijk nooit bij stil, maar wat we bijvoorbeeld op een donkere decemberochtend allemaal nog kunnen waarnemen met onze ogen, is best bijzonder. Dankzij de iris is het dynamisch bereik van het menselijk oog heel groot. Op die donkere winterse ochtend steken lantaarnpaallicht, rode achterlichten van auto's en bijvoorbeeld blauwe sirenelichten van een langsscheurende ambulance fel af tegen de nog vrij donkere omgeving, terwijl we ook behoorlijk wat details kunnen onderscheiden van geparkeerde auto's in een donkere hoek van de straat.
Traditionele televisies komen bij lange na niet in de buurt van het visuele spektakel dat we dankzij onze ogen en hersenen mogen aanschouwen. Althans, als we het hebben over gewone televisies met standard dynamic range. Door high dynamic range te ondersteunen proberen fabrikanten ons een ervaring voor te schotelen die meer in de buurt komt van het dynamisch bereik van onze ogen.
Moderne, wat duurdere tv's lukt het, in combinatie met goed hdr-beeldmateriaal, al vrij goed om lichtbronnen en kleuren een stuk overtuigender weer te geven, inclusief een hoge contrastverhouding. De toegevoegde waarde van hdr spreekt eigenlijk voor zich. Zet een BBC-natuurdocumentaire aan op een oled-tv zonder hdr en daarnaast dezelfde docu op dezelfde televisie met hdr10, en een gemiddelde toeschouwer zal wellicht even denken dat de eerste tv een defect heeft.
Dus koop een scherm met hdr, pak een video of game met hdr en genieten maar? Zo eenvoudig is het niet. De hdr-techniek is nog altijd in ontwikkeling, de toegepaste hardware verschilt enorm, de software moet ook meewerken er dan zijn er nog verschillende standaarden, die deels met elkaar wedijveren. Nu 2019 alweer voor de deur staat, is het een goed moment om tussentijds de balans op te maken: waar staan we met hdr, welke recente ontwikkelingen zijn er op de markt, wat doen fabrikanten om op hdr in te spelen en wat kunnen we nog verwachten?
De staat van de belangrijke standaarden
Hdr10
Wil je hdr10, hdr10+, Dolby Vision, hybrid log gamma, of toch maar advanced hdr? Wie een blik werpt op alle bestaande standaarden, kan zich vergapen aan een uitgebreid keuzemenu. In de praktijk zijn momenteel echter maar een paar standaarden belangrijk, waarbij hdr10 met kop en schouders boven de rest uitsteekt. Wie beelden in hdr bekijkt, doet dat waarschijnlijk op een televisie of monitor die een hdr10-signaal ontvangt. Hdr10 is al jaren de dominante standaard, die vrijwel altijd door hdr-compatibele hardware wordt ondersteund. De standaard is bij games en uhd-blu-rays nog altijd oppermachtig.
Handig, zou je denken, een standaard die wijdverspreid is en al behoorlijk mooie hdr-beelden mogelijk maakt. Waarom zijn er dan nog zoveel andere standaarden? Dat heeft deels te maken met het feit dat hdr10 gebruikmaakt van statische metadata. Aan het begin van een film wordt extra data meegestuurd aan de hand waarvan een aantal eigenschappen wordt beschreven, zoals het maximale en het gemiddelde helderheidsniveau. Deze data is echter statisch; dezelfde instellingen worden gedurende de hele film gebruikt en er zijn geen tussentijdse aanpassingen mogelijk, die juist heel handig kunnen zijn voor bijvoorbeeld heel donkere of juist lichte scènes.
Dolby Vision vs. hdr10+
Op dat laatste spelen Dolby Vision en hdr10+ in. Deze standaarden zijn geavanceerder dan hdr10 in de zin dat ze gebruikmaken van dynamische metadata. Aanpassingen per scène of zelfs per frame zijn dus mogelijk. Bovendien biedt Dolby Vision een 12bit-kleurendiepte, terwijl hdr10 en hdr10+ een 10bit-kleurendiepte mogelijk maken. Althans, de huidige Dolby Vision-implementatie voor consumenten gaat niet verder dan 10bits per kleur. De Dolby-standaard ondersteunt verder een helderheid tot 10.000cd/m², terwijl hdr10 en hdr10+ niet verdergaan dan 4000cd/m². Overigens komen oled-tv's vooralsnog niet veel verder dan grofweg 800cd/m²; alleen high-end lcd-tv's gaan ruim over de 1000cd/m² heen.
De implementatie van Dolby Vision heeft echter een nadeel. Het bedrijf achter de standaard, Dolby Labs, vraagt een vergoeding voor de implementatie. Dat zal ongetwijfeld een rol hebben gespeeld bij Samsungs beslissing om samen met TP-Vision, Panasonic, 20th Century Fox, Amazon en Warner Bros. hdr10+ in de markt te zetten als gratis alternatief. Het feit dat Samsung met een zelf ontwikkelde standaard meer controle kan uitoefenen, speelde ongetwijfeld ook mee in de beslissing om de concurrentie met Dolby Vision aan te gaan.
Vooralsnog lijkt Dolby Vision de beste papieren te hebben. High-end televisies van Sony en LG ondersteunen de standaard, net zoals Netflix en Apple met de TV 4K-mediaspeler. Bezitters van de Apple TV 4K kunnen voor relatief lage prijzen een indrukwekkend aantal films in Dolby Vision bekijken. Inmiddels is er ook al een groot aantal uhd-blu-rays met Dolby Vision, maar het verschilt per regio waar de Dolby Vision-edities daadwerkelijk worden uitgebracht. In oktober deed Microsoft nog een duit in het zakje van Dolby Labs: het bedrijf uit Redmond bracht, niet geheel probleemloos, een Dolby Vision-update uit voor de Xbox One-consoles, zodat gebruikers er ook via de Netflix-app gebruik van kunnen maken. Microsoft zou de ondersteuning nog kunnen uitbreiden naar de ingebouwde uhd-blu-rayspeler en zelfs voor games, hoewel er nog geen Xbox One-games zijn die meer dan hdr10 ondersteunen.
De voorsprong die Dolby Vision al had in de markt, wordt er dus niet kleiner op. Hdr10+ wordt wel ondersteund door een aantal televisies van Samsung, Philips en Panasonic, en bijvoorbeeld door Netflix-concurrent Amazon Prime Video. Daarnaast zijn er al uhd-blu-rays uit die hdr10+ ondersteunen, maar dat aantal valt in het niet bij het aantal Dolby Vision-uhd-blu-rays. Het is wellicht ook veelzeggend dat Samsung in zijn nieuwste high-end soundbar, de N950, niet alleen hdr10+-, maar ook een Dolby Vision-passthrough mogelijk maakt. Samsung had de ondersteuning van de doorgifte van Dolby Vision-signalen waarschijnlijk graag weggelaten om de concurrent van zijn eigen hdr10+-standaard enigszins de wind uit de zeilen te nemen. Gelet op de steeds bredere Dolby Vision-ondersteuning in de markt was een dergelijke omissie echter waarschijnlijk geen verstandige optie. Panasonic, dat ook in het hdr10+-kamp zit, bracht eerder overigens al een uhd-blu-rayspeler uit die naast hdr10+ ook Dolby Vision ondersteunt.
Hybrid log gamma
En dan is er nog hybrid log gamma, de standaard die door de BBC en de Japanse publieke omroep is ontwikkeld. De belangrijkste reden om hiermee te komen en niet in te spelen op hdr10, is het feit dat hdr10 niet compatibel is met veel bestaande apparatuur. Dat komt door de metadata, waar de bestaande apparatuur en infrastructuur niet mee kunnen omgaan. Hlg heeft geen metadata en is daardoor veel goedkoper in te zetten; er zijn alleen camera's nodig die hlg-ondersteunen. Bovendien is het met hlg mogelijk om hdr en sdr in één signaal te bundelen, wat bandbreedte scheelt en automatisch de juiste instellingen voorschotelt aan gebruikers met hdr- én sdr-televisies. Dat maakt het een interessante standaard voor de broadcast-wereld.
Er zijn inmiddels al aardig wat tv's die hlg ondersteunen, maar wie in Nederland via het netwerk van KPN of Ziggo een televisieprogramma met hlg wil vinden, kan zich de moeite van het zappen besparen; ze zijn er niet of nauwelijks. KPN biedt wel bijvoorbeeld de zender Insight aan in hlg en 4k-resolutie. Er zijn verder ook tv-satellietkanalen die hlg ondersteunen. En tijdens het afgelopen WK voetbal konden KPN-klanten alle voetbalwedstrijden in hlg bekijken, maar daarvoor zijn wel een speciale decoder, een bijbehorend 4k-abonnement en een relatief snelle internetverbinding nodig. Canal Digitaal bood dit overigens ook via de satelliet aan. Los van deze tijdelijke evenementregistraties en een enkele kleine zender gaat het in Nederland en België allerminst hard met de ontwikkelingen op het vlak van hdr en televisie-uitzendingen. KPN biedt een 4k-abonnement aan en ook Ziggo komt met een mediabox met 4k- en hdr-ondersteuning, maar content is er nauwelijks of niet, en verreweg de meeste gebruikers in Nederland en België zitten nog altijd met een 1080i-signaal met sdr.
Voor serieuze vorderingen moeten we naar het buitenland. In het Verenigd Koninkrijk kunnen klanten van Sky vanaf volgend seizoen met een speciaal abonnement en de Sky Q 2TB-4k-box Formule 1-races met hlg bekijken. En de Japanse omroep NHK gaat als televisiepionier nog een stap verder. Inmiddels heeft de organisatie 's werelds eerste lineaire 8k-televisiekanaal uitgebracht, waarbij 8k-materiaal is te zien en soms ook hlg wordt ondersteund. De BBC, als medeoprichter van de hlg-standaard, laat zich ook niet onbetuigd. Via de iPlayer zijn de 2018-edities van het WK voetbal en het Wimbledon-tennistoernooi uitgezonden, en eerder waren al verschillende BBC-natuurdocumentaires in 4k met hlg beschikbaar.
Hdr10 is niet altijd hdr10
Waar is hdr10 op gebaseerd?
Als we standaarden als hlg en advanced hdr even buiten beschouwing laten, is de situatie momenteel vrij overzichtelijk. Wil je de mooiste hdr-ervaring, pak dan een hoogwaardig scherm en goede Dolby Vision- of hdr10+-content. En je kunt altijd terugvallen of rekenen op hdr10, dat alom wordt ondersteund. Simpel, zou je zeggen, maar wie denkt dat alle televisies van alle fabrikanten op exact dezelfde wijze een hdr10-signaal verwerken, heeft het mis.
Dat hangt samen met de onderliggende techniek waarop hdr10 is gebaseerd. De methode om videosignalen om te zetten in lineaire helderheidssignalen, dus om van een inputsignaal zichtbaar licht te maken en aldus het scherm aan te sturen, wordt aangeduid met electro-optical transfer function. Dit is een term die staat voor de wiskundige functie die zorgt voor de overdracht van een elektronisch signaal naar het gewenste optische signaal. Eotf speelt specifiek in op de capaciteiten van digitale eigenschappen van hedendaagse schermen. Daarmee verschilt het van het oude gamma, al is gamma technisch ook een eotf. Het verschil is dat gamma simpel gezegd een scherm vertelt een bepaald percentage van de maximale helderheid te produceren. Eotf daarentegen geeft aan de tv door welke specifieke hoeveelheid cd/m² aan helderheid moet worden geproduceerd. Dat geeft filmmakers bijvoorbeeld de mogelijkheid om deze waarde per element in een scène precies aan te duiden, waarbij lichte elementen bijvoorbeeld een output van 700cd/m² moeten krijgen, maar een schaduwdeel slechts 50cd/m². Daarmee zijn contentmakers in staat een heel accurate representatie van hun visie op ons televisiescherm tevoorschijn te toveren.
Een scène met een groot dynamisch bereik
De specifieke overdrachtsfunctie of eotf die hdr10 gebruikt, is het door Dolby Labs ontwikkelde perceptual quantizer, dat overigens ook de basis vormt voor Dolby Vision, hdr10+, Technicolor en advanced hdr. Perceptual quantizer is in 2014 aangenomen als standaard ST-2084 en is een eotf die specifiek rekening houdt met de eigenschappen van het menselijk oog. In huidige sdr-systemen, uitgaande van 100cd/m², wordt video gecodeerd met een kleurdiepte van 8bit per kanaal, door middel van een gammacurve. Dolby vind echter dat Dolby Vision van 0 tot 10.000cd/m² moet gaan. Het bereik moet dus met een factor honderd omhoog en als de traditionele, voor analoge crt's bedoelde gammamethode zou worden gebruikt, vergt dat minstens 14bit per kanaal. Dat is erg onpraktisch. Daartoe heeft Dolby met pq een eotf ontwikkeld die als het ware het resultaat van een kleurdiepte van 14bit per kanaal heeft weten te vangen in 12bit per kanaal, zonder dat er artifacten of color banding optreden. Pq doet dat door in te spelen op de menselijke visie, die veel minder gevoelig is voor subtiele veranderingen in heldere highlights dan in donkere gebieden.
Hdr10 wordt technisch gedefinieerd door ST-2084 ofwel pq, met ST-2086 ofwel statische metadata, 10bit-kleuren en de rec2020-kleurruimte. Dit geeft al aan dat de statische metadata niet in pq is verpakt. Dat is niet meteen problematisch, omdat hdr zonder metadata ook mogelijk is. Zonder metadata maak je hdr ook meteen veel beter bruikbaar voor de huidige productieprocessen, die nog grotendeels op de oude sdr-situatie zijn gestoeld en niet met metadata overweg kunnen. Wat in de metadata staat, is duidelijk gespecificeerd, maar niet wat een tv daar precies mee moet doen. Een fabrikant kan in theorie de metadata volledig negeren. Dan is het eigenlijk geen hdr10 meer, maar pq10.
Verschillende implementaties
Dit gebeurt in de praktijk al. Bijvoorbeeld Sony maakt bij sommige van zijn tv's die hdr10 ondersteunen, geen gebruik van de max cll- en max fall-data. Deze data is onderdeel van de hdr10-standaard en staat voor de grootste, respectievelijk de grootste gemiddelde waarde voor de pixelhelderheid in een videoframe. Beide hebben bij een film een vaste waarde en zijn heel belangrijk voor tone mapping; als een televisie de max cll- en max fall-waarde weet en als die de capaciteit van het beeldscherm te boven gaan, wordt tone mapping toegepast. De niveaus van de highlights worden dan aangepast aan de lagere waarden die het scherm aankan. Als daarbij de waarde van de max cll veel hoger is dan de maximale helderheid van de tv, wordt de helderheid van de afgespeelde film volgens een curve als het ware afgeroomd totdat de waarden overeenkomen met de waarden die het scherm aankan.
Als een scherm niet verdergaat dan 500cd/m² en de statische metadata van de max cll 2000cd/m² is, wordt de helderheid door tone mapping flink gedrukt, totdat de 500cd/m² wordt bereikt. Dit effect is ook aanwezig bij een max cll van 1000cd/m², maar dan is minder sprake van het ongewenste effect van het drukken van de helderheid. Afbeelding: Avsforum.
Volgens Robert Zohn van het jaarlijkse TV Shootout and Value Electronics-evenement ruilt Sony bij zijn tv's met de X1 Extreme-beeldprocessor het gebruik van deze statische helderheidsdata in voor een methode waarbij per frame de helderheid wordt gemeten. Zodoende wordt dynamische metadata voor het hdr10-materiaal gegenereerd. Dit is een soort 'actieve hdr' waarbij via tone mapping de helderheid wordt gestuurd. Dit leidt ertoe dat per frame en dus ook per scène een geoptimaliseerd hdr-effect wordt gecreëerd. Sony's X1 Extreme-processor zit onder meer in lcd-tv's als de XF90 en ZD9, en in oled-tv's als de A1 en AF8. LG gebruikt overigens bij zijn duurdere tv's uit 2017 en 2018 een soortgelijk proces. In bijvoorbeeld de C8-oled-tv kun je in de instellingen de optie Dynamic Tone Mapping aanzetten. Samsung heeft eerder bij SMPTE een andere methode voorgesteld, namelijk een verandering van de ST-2086-standaard, zodat in de bron al meteen dynamische metadata zit en geen actieve hdr nodig is.
Als fabrikanten op een eigen wijze de statische metadata vervangen door dynamische en daarmee de hdr-weergave verder verbeteren, is dat in principe alleen maar toe te juichen. De gemiddelde kijker zal er niet van wakker liggen dat Sony en LG strikt genomen geen hdr10-signaal toepassen, maar in plaats daarvan pq10 hanteren met een eigen verwerking. Zeker niet als dat tot betere resultaten leidt. Je krijgt echter wel een zekere inconsistentie, want iedere fabrikant gebruikt weer zijn eigen tonemapping-algoritmes. Ook dat is niet erg en verschillen zijn er toch altijd, want iedere fabrikant gebruikt ook zijn eigen socs en beeldverwerkingssoftware. In ieder geval is een melding dat hdr10 wordt ondersteund, niet veel waard. Er is overigens ook geen officieel logo voor de standaard.
Monitoren
DisplayHDR-keurmerk
Bij televisies zijn er verschillende wijzen waarop fabrikanten met de metadata van hdr10 omgaan, waardoor een claim dat hdr10 wordt ondersteund, niet veel zegt. Bij monitoren speelt dit probleem nog sterker. Hdr-ondersteuning is namelijk bij monitoren een nog nieuwer fenomeen dan bij televisies. Bij monitoren is er maar één smaak: hdr10. Dat is overzichtelijk, maar het is een open standaard, zonder officieel logo, die in principe gewoon mag worden vermeld, ook al heeft de desbetreffende monitor niet de specificaties die je bij een geclaimde hdr-ervaring mag verwachten.
Dit was de Video Electronics Standards Association een doorn in het oog. De organisatie ergerde zich aan het feit dat fabrikanten bij monitoren nogal eens hdr-logo's, -merken, -aanduidingen en -claims gebruikten zonder dat ze transparant waren over wat dat nou voorstelde voor de prestaties. Ook was er geen openheid over een testmethode. Om te voorkomen dat consumenten zich laten verleiden of misleiden door dit soort claims, of door de bomen het bos niet meer zien, besloot de VESA met een eigen standaard te komen: DisplayHDR.
Dit is geen hdr-standaard voor in het rijtje naast hdr10 en Dolby Vision, maar een soort keurmerk voor monitoren dat onder meer door AMD, Nvidia, Intel, Asus, Dell, HP, Lenovo, LG, Samsung en Microsoft is opgezet. Het is geen verplicht keurmerk dat fabrikanten onder bepaalde omstandigheden moeten voeren; vrijwilligheid is de basis. Maar aangezien veel belangrijke monitorfabrikanten achter de oprichting van DisplayHDR zitten, is een potentiële eerste barrière van verzet vanuit de industrie alvast geslecht.
Dat betekent echter nog niet dat de monitoren met een DisplayHDR-aanduiding nu als paddenstoelen uit de grond schieten. In totaal zijn er nu 27 monitoren gecertificeerd. Dat is nog niet veel, wat deels te maken zal hebben met de tijd die het certificatieproces in beslag neemt. Bovendien is DisplayHDR nog geen jaar oud. Hdr staat bij monitoren eigenlijk nog in de kinderschoenen en je vindt het logischerwijs ook niet bij de talrijkere goedkope monitoren. In mei bracht de organisatie ook pas een tool uit waarmee monitorgebruikers de DisplayHDR-specificaties kunnen testen.
De eisen van DisplayHDR
Van de 27 gecertificeerde monitoren gaat het in 16 gevallen om monitoren met de minimale specificaties om in aanmerking te komen voor het 'laagste' keurmerk: DisplayHDR 400. Acht monitoren hebben een DisplayHDR 600-certificering en slechts drie schermen hebben het hoogste DisplayHDR 1000-label. Deze rangschikking hangt samen met verschillende specificaties waaraan de monitoren moeten voldoen, waarbij de belangrijkste waarde de maximale helderheid is. Daar refereren de getallen 400, 600 en 1000 aan: het aantal candela per vierkante meter.
Met alleen een stevige piekhelderheid van 600 of 1000cd/m² ben je er nog niet. Het DisplayHDR 1000- of -600-label vereist een monitor met een kleurruimte van 99 procent van rec709, of 90 procent van dci-p3 en deze monitoren moeten een 10bit-scherm hebben. Verder zijn er nog voorschriften voor bijvoorbeeld de zwartwaarden, de contrastratio en het aantal dimbare zones, maar een fald-backlight wordt niet geëist voor DisplayHDR 1000. Evenmin gelden er eisen voor een bepaalde resolutie, de hdr-standaard of het paneeltype.
Acer Predator X27
De drie schermen in de Display 1000-categorie zijn de Acer Predator X27, de Asus Rog Swift PG27UQ en de Philips Momentum 436M6VBPAB. Laatstgenoemde kost momenteel ongeveer 750 euro, maar dat is nog niets vergeleken met de andere twee. De Asus kost iets minder dan 2400 euro en de Acer zelfs 2500 euro. Absurde prijzen, al zijn het echte hoogvliegers in monitorland: 4k-resolutie, 144Hz-verversingssnelheid, fald-backlight met 384 dimbare zones, G-Sync met hdr, een piekhelderheid van 1000cd/m² en een voor ips-panelen relatief hoge statische contrastverhouding. Hdr op monitoren kan dus wel, maar de zeer hoge prijzen voor deze beste hdr-monitoren geven wel aan dat hdr op de markt voor monitoren nog wat achterloopt ten opzichte van de situatie bij televisies.
Consoles
Hdr op Xbox One en PlayStation 4
Op de markt van gameconsoles is de situatie omtrent hdr behoorlijk stabiel en overzichtelijk. Van de belangrijkste hedendaagse consoles ondersteunen alleen de PlayStation 4 en de Xbox One hdr10. Andere standaarden zijn niet aan de orde, althans, voor wat het spelen van games betreft. Microsoft heeft in oktober een Xbox One-update uitgebracht die Dolby Vision-ondersteuning toevoegt. Dat is vooralsnog echter beperkt tot de Netflix-app van de Xbox One X en S.
Ondersteuning voor high dynamic range op een recente PlayStation 4- of Xbox One-game is eigenlijk al een tijdje volstrekt normaal, zeker bij de grotere titels van bekendere uitgevers. Een simpele zoektocht levert voor de PlayStation 4 een lijst op met bijna honderd hdr-titels, die voornamelijk in 2017 en 2018 zijn uitgebracht. Daarvoor was de ondersteuning van hdr veel minder vanzelfsprekend. Voor de Xbox One is de lijst met 47 hdr-titels minder lang, maar ook voor de Microsoft-console is hdr-ondersteuning voor grote, recente games vrij standaard.
De implementatie van hdr bij de consoles is ook nog eens behoorlijk stabiel; doorgaans is het een kwestie van plug-and-play, met hooguit nog wat tweaken in de hdr-instellingen van de game. Mits hdr is ingesteld in de instellingen van de console, herkent de aangesloten televisie automatisch het hdr10-signaal en wordt de hdr-modus ingeschakeld. Dan kan het visuele spektakel beginnen, zeker bij een high-end tv en een Xbox One-game als Forza Motorsport 7, waarbij bijvoorbeeld de reflecties van zonlicht in verse plassen op het circuit zeer overtuigend en fel worden weergegeven.
Gebrek aan metadata
Dat gebeurt overigens allemaal zonder metadata, wat de implementatie van hdr op de consoles enigszins compliceert. Adam Fairclough, een medewerker van Digital Foundry die eerder al eens een rits console-games gedetailleerd onder de loep nam om te kijken hoe goed de hdr-weergave is, stelt dat geen van de door hem geteste games en apps voor de Xbox One of PS4 metadata als output doorstuurt. Volgens hem sturen beide consoles bewust ongeldige data door, zodat de tv hdr op de juiste manier weergeeft, maar dat betekent automatisch ook dat er geen informatie beschikbaar is voor tone mapping. Deze methode is ook weleens gehanteerd bij sommige blu-rayfilms om te voorkomen dat de tv ingrijpt, wat juist handig kan zijn bij titels met een relatief lage maximale helderheid zoals Planet Earth 2; deze documentaire komt niet verder dan 600cd/m².
In een game is het ergens ook logisch om tone mapping op deze artificiële wijze onmogelijk te maken, omdat er bijvoorbeeld games zijn, zoals Assassin's Creed Origins en Rise of the Tomb Raider, die een dynamic display mapper aan de speler voorschotelen. Daarmee kan de output via een handige tool handmatig in overeenstemming worden gebracht met de maximale waarden van de tv. Andere games, zoals Horizon Zero Dawn en Sea of Thieves, gebruiken een vaste doelwaarde die spelers met een helderheidsslider nog kunnen beïnvloeden.
De meeste games zitten rond de 1000cd/m², maar Assassin's Creed Origins zit op een maximum van 4000cd/m² en Rise of the Tomb Raider gaat soms zelfs tot 10.000cd/m². Ook God of War haalt 10.000cd/m². Als je tv niet verdergaat dan een piekhelderheid van bijvoorbeeld 1200cd/m², treedt er bij highlights boven die waarde veelal clipping op. Dat is bijvoorbeeld zichtbaar bij wolkenluchten waar de zon doorheen schijnt. Er gaat dan vaak witte data van verlichte wolken verloren, waardoor het vaak een grote, detailloze, witte brij wordt die op een harde manier overgaat in de donkere wolken ernaast. Dit komt doordat er geen metadata is om de tv te helpen de output aan te passen aan wat de tv aankan. Vaak werkt deze methode van het negeren van de metadata vrij goed, maar het kan ook weleens tegenvallen.
Dit voorbeeld van God of War zal op een denkbeeldige tv die 4000cd/m² aankan, tot een aanzienlijk beter resultaat leiden. Dat geeft al aan dat de keuze van de hardware een belangrijke rol speelt bij een goede of minder goede hdr-ervaring. De ene televisie is beter in staat om bijvoorbeeld details in de highlights te bewaren dan de andere. Dat kan in games tot competitieve nadelen of in ieder geval afwijkende hdr-ervaringen leiden, iets wat Microsoft en Sony met een gezamenlijke belangengroep zoveel mogelijk willen tegengaan. Daartoe hebben de twee concurrenten een aantal best practices uitgebracht voor gameontwikkelaars, gameplatforms en schermfabrikanten. Daarbij is speciale aandacht voor tone mapping. Het idee is dat met de komende hdmi 2.1-standaard een tv zijn capaciteiten kan doorgeven aan de console, waarna de video-output op basis van een database automatisch op de tv wordt afgestemd.
Een voorbeeld van wat de belangengroep betitelt als een onwenselijke situatie. Sommigen gamers zien wellicht nauwelijks details in de heldere delen, terwijl anderen al zien dat er na de tunnel een bocht naar rechts volgt.
Toch nog een minpunt voor Red Dead Redemption 2
Af en toe valt het algehele resultaat erg tegen. Red Dead Redemption 2 is nog niet lang uit en wordt alom bejubeld, niet in de laatste plaats om hoe mooi en gedetailleerd de grote open wereld eruitziet. Rockstar moest echter wel een klein smetje op het blazoen incasseren; high dynamic range kun je maar beter uitzetten. Wat de wereld in het Amerika van 1899 nog mooier had moeten maken, werkt eerder averechts. John Linneman van Digital Foundry merkte bij een analyse van de game al dat hdr eigenlijk weinig toevoegde en het daarvoor bestemde kalibratiesysteem erg beperkt is. Zijn collega Adam Fairclough stelde vast dat bij Red Dead Redemption 2 eigenlijk sprake is van 'nep-hdr'.
Afbeelding uit Red Dead Redemption 2, afkomstig van Digital Foundry. In het kunstmatige plaatje zijn met oranje de enige aanwezige highlights gemarkeerd.
Volgens hem is de output afgeleid van het sdr-beeld waarbij de wereld niet wordt gerenderd met enige vorm van verhoogd dynamisch bereik. Het is weliswaar mogelijk om maximaal 500cd/m² te halen als de hdr-kalibratie helemaal wordt opgerekt, maar volgens Fairclough wordt daarmee alleen de piekhelderheid van bronmateriaal dat waarschijnlijk niet verdergaat dan 100cd/m², kunstmatig opgehoogd. Hij stelt dat hier hetzelfde gebeurt als bij de Xbox One-port van Nier Automata; de sdr wordt geplaatst in een 'hdr-container', zodat de televisie een hdr-signaal als output van de console registreert, maar in die container zit eigenlijk alleen een sdr-weergave. Dit gebeurt op zowel de Xbox One als de PlayStation 4.
In bovenstaande nachtelijke winterscène haalt de maan bijvoorbeeld een helderheid van 500cd/m², zonder dat er verder in de scène hdr-highlights te zien zijn. Je zou bijvoorbeeld verwachten dat een volle maan wel op bepaalde plekken de sneeuw extra zou verlichten en ook daar een hdr-effect creëert, maar dat is niet het geval. Fairclough meldt dat dit effect in vergelijkbare situaties wel duidelijk aanwezig is in Rise of the Tomb Raider, Forza Horizon 4 en Battlefield V.
Op het moment van schrijven heeft Rockstar Games nog geen oplossing voor het hdr-probleem gepresenteerd. De ontwikkelaar werkt daar waarschijnlijk wel aan, maar het zal niet eenvoudig zijn om na de release nog een goede hdr-implementatie door te voeren. Wellicht was de game al in ontwikkeling op een moment dat hdr nog geen grote rol speelde, of laat de engine het om de een of andere reden niet toe. Gelukkig neemt deze matige hdr-weergave niet weg dat Red Dead Redemption 2 er ook in sdr erg goed uitziet. De sdr-tone mapping is bijvoorbeeld al van een vrij hoog niveau, wat zich uit door scènes waarin felle lichtbronnen samengaan met aardig wat zichtbare details in de schaduwpartijen.
Windows 10
Op de PlayStation 4 en Xbox One werkt hdr over het algemeen goed. Het wordt sinds 2017 vrij breed ondersteund en het kost, op wat fine-tuning na, vrijwel geen moeite om het werkend krijgen. Hoe anders is dat op Windows 10-pc's.
Pas met de Creators Update van Windows 10 uit april 2017 kwam er verbetering in de situatie. Een update van de DirectX Graphics Infrastructure naar versie 1.5 bood ondersteuning van hdr10. Bovendien kwam er een slider in de Windows-instellingen. Die was hoognodig, omdat het aanzetten van hdr in de Windows-instellingen voordien tot een fletse, donkere desktopweergave leidde. Met die slider kan de helderheid voor sdr-content worden aangepast, wat een merkbare verbetering in de standaardweergave van Windows opleverde. De Fall Creators Update in oktober 2017 verbeterde de situatie verder. En met de April 2018 Update van Windows 10 kwamen er ook tools bij om de ervaring van het bekijken van hdr-video's te verbeteren, hoewel Windows 10 en hdr-video nog bepaald geen gelukkig huwelijk vormen.
Microsoft loopt met hdr en Windows 10 nog altijd achter de feiten aan, maar ergens is dat ook niet vreemd. Hdr wordt op televisies al redelijk breed ondersteund, maar bij monitoren is hdr nog vrij nieuw en uitzonderlijk. En waarom zullen we fatsoenlijke ondersteuning inbouwen voor het handjevol monitormodellen die er iets mee kunnen, zal Microsoft hebben gedacht. Datzelfde gold tot voor kort waarschijnlijk voor gameontwikkelaars. Bovendien is de ene pc-hardware de andere niet, terwijl de hardware bij de Xbox One en PlayStation 4 gelijk is en de consoles ook nog eens een groter gamepubliek hebben.
Eigenlijk begint hdr nu pas een beetje stabiel te functioneren zonder dat er veel gedoe bij komt kijken. Als op een pc waarop Windows 10-versie 1803 is geïnstalleerd, Battlefield V wordt gestart met een hdr-monitor met DisplayPort 1.4, schakelt het scherm automatisch naar een hdr-modus. Daarvoor moet de hdr-instelling in de game wel op aan of automatisch staan, maar dan gaat het probleemloos. In de Battlefield V-map met een verwoest Rotterdam is het hdr-effect duidelijk zichtbaar in de deels verwoeste Sint-Laurenskerk. In delen van de kerk komt zonlicht naar binnen, wat fel afsteekt tegen de schaduwgedeeltes van de puinhopen in het gebouw. En op de map waarin Rotterdam nog niet is gebombardeerd, levert de schijnende zon merkbare highlights op in de vorm van felle, heldere reflecties in het water.
Er zijn echter genoeg individuele gevallen waarbij het nog altijd niet goed werkt of het in-gameresultaat teleurstellend is. De problemen van Mass Effect: Andromeda zijn hiervoor illustratief. De titel staat bekend om zijn indrukwekkende lichteffecten. Naast hdr10 ondersteunt de EA-game ook Dolby Vision, waardoor het er op een oled-tv van LG of Sony nog indrukwekkender uitziet. Althans, dan moet je wel Dolby Vision aan de praat krijgen. Dat leverde de nodige problemen op en als het wel werkte, waren er meldingen over totaal verschoten of fletse kleuren. In oktober 2017 bleek het bijvoorbeeld lastig of onmogelijk om met de toen actuele 385.41-driver van Nvidia Dolby Vision of hdr10 aan de praat te krijgen of de game stabiel met hdr te kunnen draaien. Op LG's oled-tv's uit 2016 bleek Dolby Vision alleen correct te werken met een specifieke oudere Nvidia-driver, versie 378.92.
Slot
High dynamic range is een beeldtechniek die waarschijnlijk door de meeste kijkers zal worden ervaren als een veel significantere verbetering op het gebied van de beeldkwaliteit dan bijvoorbeeld de stap van 1080p naar 4k. De meerwaarde van een verviervoudiging van de resolutie is op een bepaalde afstand tot de tv nauwelijks zichtbaar, maar het verschil tussen sdr en hdr is ook op afstand evident. Al was het maar omdat in een verduisterde kamer witte ondertitels in een hdr-modus behoorlijk wat ongewenst fel licht kunnen uitstralen.
Wat de verschillende hdr-standaarden betreft, is het tv-landschap nog gevarieerder of onoverzichtelijker dan pakweg twee jaar geleden. Dat hangt vooral samen met de intrede van hdr10+, een standaard waarmee Samsung wel moest komen na de afwijzing van Dolby Vision. Vooralsnog heeft Dolby Vision nog altijd beduidend meer rugwind, maar als hdr10+ in een stroomversnelling zou komen en een serieuze concurrent wordt, wordt het er voor de consument niet automatisch beter op. De ene reeks tv's zal de ene standaard ondersteunen en tv's van andere fabrikanten juist de andere. Dat betekent dat bepaalde content niet altijd op de hoogste hdr-kwaliteit is te bekijken. Zelfs LG, dat de filosofie aanhangt om zoveel mogelijk standaarden te ondersteunen, biedt nog geen hdr10+ aan, en een dergelijke 'knieval' naar aartsrivaal Samsung is ook niet heel waarschijnlijk.
Om het nog ingewikkelder te maken, is er ook nog advanced hdr van Technicolor. Dit is de commerciële verzamelnaam voor verschillende distributietechnieken voor hdr. Technicolor heeft hierbij de krachten gebundeld met Philips. Het gaat om drie verschillende standaarden. Sl-hdr1 is er duidelijk op gericht om hlg van de troon te stoten, waarbij het draait om een signaal waarin de statische hdr-data is verstopt, zodat zowel sdr- als hdr-televisies ermee overweg kunnen en het relatief eenvoudig is te verwerken met de bestaande televisie-infrastructuur. Sl-hdr3 bouwt hierop voort door metadata toe te voegen. En sl-hdr2 gebruikt hdr10 als basis, inclusief dynamische metadata.
Tot slot is er ook nog een door Technicolor ontwikkelde techniek genaamd 'intelligent tone management', wat in feite staat voor het omzetten van sdr in hdr. LG ondersteunt advanced hdr al sinds zijn high-end televisies uit 2017 en de standaard is onderdeel van de nieuwe uitzendstandaard ATSC 3.0. Maar mede door een gebrek aan content blijft het voorlopig de vraag of dat genoeg is om marktaandeel van hlg of Dolby Vision/hdr10+ af te snoepen.
Als de markt voor high dynamic range al volwassen zou zijn, zouden initiatieven als de DisplayHDR-certificatie of de hdr-belangengroep van Sony en Microsoft niet nodig zijn. Dan zouden we ook niet zitten met televisies die standaarden ondersteunen waarvoor nog nauwelijks of geen content is. En op het vlak van de implementatie en de verwerking van de hdr-data zijn er ook nog genoeg verschillen. Zolang er echter nog volop sdr-televisies in omloop zijn en verkocht worden, zal deze grillige situatie niet snel veranderen. Hdr kruipt langzaamaan naar een punt waarop het de norm wordt, maar ook met slechts 1cd/m² is het helder genoeg dat dat punt nog ver weg is.
Zeer goed achtergrond artikel die op een eenvoudige manier beschrijft hoe het e.e.a. in elkaar steekt.
Gelukkig krijgt de gemiddelde consument weinig mee van die vele HDR-standaarden. Veel merken ondersteunen er meerdere (HDR10 en 1 van de "grote" alternatieven) en in veel gevallen is er enkel bij direct vergelijk een verschil te zien tussen bijvoorbeeld HDR10 en Dolby Vision.
Pas wanneer er tv's komen die zonder problemen helderder dan 1000 nits aan kunnen, begint HDR10 tegen zijn limiet aan te lopen en zullen we echt meer en meer afhankelijk worden van Dolby Vision, HDR10+ of Technicolor HDR.
Zoals het artikel echter al beschrijft heeft Dolby Vision de beste kaarten. Eigenlijk om 1 eenvoudige reden; Netflix
De meeste mensen die 4K en/of HDR kijken zullen dit doen via Netflix. Gezien de zeer kleine afzetmarkt van UHD-schijfjes zal het toch echt op de streamingmarkt aankomen om een winnaar aan te wijzen.
Ik ben zeer benieuw wat Disney gaat gebruiken voor hun streamingdienst. Ik zet mijn geld op Dolby Vision. Indien dat gebeurd gebruiken de 2 giganten; Netflix en Disney Dolby Vision. Dit is een dusdanig marktaandeel, zeker op de streamingmarkt, dat een winnaar eigenlijk al duidelijk is.
Enkel op het gebied van gaming en dan voornamelijk PC gaming is het een rommeltje. De absurd hoge prijs voor fatsoenlijke HDR monitoren zal hier zeker aan bijdragen. HDR400 is natuurlijk leuk voor het stickertje, maar feitelijk compleet onzinnig om hier echt te spreken van HDR. Dit wordt het nieuwe THX stickertje heb ik het idee.... dat zelfs de gemiddelde kookwekker voorzien is van een THX stickertje.
Ik heb nu een jaar een HDR tv (LG OLED 65") en wanneer het kan kijk (en game) ik zoveel mogelijk in HDR. Het verschil is absurd en werkelijk waar iedereen die het ziet is er van onder de indruk. In tegenstelling tot vele andere "features" is dit een dusdanige evolutie dat dit 1000% zeker een blijvertje is.
Nu nog wachten tot we in Nederland eens 4K HDR content op tv krijgen. Waarschijnlijk ben ik dan 3 tv's verder...
Ik heb echt nog niemand hier thuis gehad die onder de indruk is van HDR, inclusief mijzelf. Liefst heb ik zelfs geen HDR, aangezien het meestal slecht geïmplementeerd is.
Voor mij voelt het exact hetzelfde als de 3D gimmick hiervoor.
Serieus? Dan is er toch echt iets fout bij jou. Heb je Netflix Premium (het duurste abonnement zodat je 4K/HDR krijgt)?
Maak de kamer donker en zet Lost in Space op (eerste aflevering) en ga gewoon eens de eerste paar minuten kijken.
Dat je hier niet van onder de indruk kan zijn is praktisch gezien onmogelijk. Dan moet je gewoon een foutief ingesteld beeld kijken of verkeerde content. Het is trouwens niet de bedoeling om aan de helderheid van een HDR-preset te komen. De helderheid hoort op maximaal te staan, zodat de editor zelf kan bepalen wanneer het donkerder of juist helderder moet zijn.
Wanneer je aan die instelling gaat rommelen dan stort het hele HDR in elkaar omdat alles uitgaat van die instelling.
Mee eens. Maar waar ik wel 'last' van heb, iig op Netflix, is dat de ondertiteling als een flinke TL balk in mijn ogen schijnt. Is er een truukje (anders dan de ondertitels uit te zetten) om wel HDR materiaal te kijken maar met 'gedimde' ondertitels??
Log in op een browser bij je Netflix account en dan kun je de kleur van de ondertiteling instellen. Zet deze op grijs en de ondertiteling wordt bij HDR wit, met een helderheid zoals de ondertiteling normaliter is bij SDR content.
Bij SDR is he ondertiteling dan wel wat donkerder (licht grijs) echter went dit heel snel.
Ik zit nu ook te kijken naar je oplossing. Maar grijs is er niet. Is er misschien een andere oplossing?
Zwarte letters semi transparant met witte slagschaduw ?
Wat je kunt doen is een semitransparante zwarte balk rond semi transparante witte letters. Alhoewel niet ideaal is het momenteel het best tegen blooming/felheid
Nee dat is er niet. Alle tv apps lijken hier last van te hebben. Bij Samsung sidelit tv's lichten hele zones mee op bij de ondertitels. Heb hier zelf al meerdere keren contact over gehad, tot en met aantal maal telefonisch met de developers om mijn metingen door te nemen. Helaas heeft het nog niet geleid tot een oplossing. Ben al bezig sinds 2016, ik verwacht dus ook geen oplossing. Mijn appletv geeft ze gelukkig normaal weer.
Dat is geen oplossing. Het lijkt wat minder fel maar dan nog word de ui en ondertitels op volle helderheid gerendered. Dit zorgt er voor dat er hele zones oplichten. Zeker bij de goedkopere sidelit modellen. Zoals een KS7000 bijvoorbeeld.
Dat kan haast niet. Bijvoorbeeld Planet Earth II in 4K/HDR is echt een feest. Dat is zon spektakel dat alles niet HDR er opeens heel flets en plat uitziet. (LG OLED uit 2018)
Dat is zon enorm verschil...
Ik zeg niet dat je ervaring niet zo is, maar dat er wellicht echt iets anders mis is.
Toch, zelfs bij switchen tussen de opgenomen uitzending op NPO 1 en de UHD Blu-ray ervaarden wij allemaal weinig verschil. Ja het is zichtbaar, maar niet "ik val van mijn stoel" verschil.
Ik heb dan ook nog nooit het gevoel gehad bij andere mensen dat ik iets mis als daar de tv aan staat.
[Reactie gewijzigd door Phusebox op 22 juli 2024 15:40]
Dit is dus ook mijn ervaring, ik was enthousiast om HDR uit te proberen en heb een Philips 803 oled.. daarbij een HDR bluray speller aangeschaft met 2.0 hdmi kabels erbij. hdr films (bladerunner 2049, avengers) . ik vind het verschil minimaal, als ik switch tussen MOVIE HDR stand en gewoon ISF dag/nacht dan veranderd er maar weinig voor mijn gevoel. de helderheid loopt een fractie terug. en als je er echt op let met felle scenes, dan zie je een miniem verschil. ik was best teleurgesteld hierdoor. dacht er klopt iets niet.
als ik switch tussen MOVIE HDR stand en gewoon ISF dag/nacht dan veranderd er maar weinig voor mijn gevoel.
Dat je kan schakelen tussen die standen geeft al aan dat er iets mis is. Als ik een HDR signaal naar mijn TV stuur kan ik alleen maar kiezen tussen HDR modes, de standaard ISF modes zijn betekenisloos bij een HDR signaal. Je zit dus zeer waarschijnlijk naar een SDR beeld te kijken en geen echt HDR.
Op het moment dat ik de bluray speler aan zet krijg ik de melding Hdr signaal ontdekt (oid) en krijg dan tijdens het film kijken een aantal opties uit hdr standen. Zoals hdr film/ hdr natuurlijk of hdr dynamisch. Onder die standen heb ik dan ook reguliere standen zoals isf dag en nacht. Als ik een hdr stand kies dan kijk ik toch ook echt hdr lijkt mij? Hoe zou ik het anders kunnen/moeten doen? Ik hoor graag. Ik hoop gewoon echt dat ik iets fout doe zodat Hdr me toch nog kan gaan bekoren. Mvg.
ik vind het verschil minimaal, als ik switch tussen MOVIE HDR stand en gewoon ISF dag/nacht dan veranderd er maar weinig voor mijn gevoel. de helderheid loopt een fractie terug. en als je er echt op let met felle scenes, dan zie je een miniem verschil. ik was best teleurgesteld hierdoor. dacht er klopt iets niet.
Ik denk ook dat er iets niet klopt. Het verschil is hier echt enorm duidelijk te zien. Normale televisieuitzendingen lijken flets als je net een HDR-film of serie uitzet. Ik snap dus echt niet hoe mensen dat niet zien of een klein verschilletje vinden. Dat moet aan hun setup liggen (aan je ogen kan het haast niet liggen).
Haha dan is er 100% iets mis. Ik durf mijn kinderen er op te verwedden als je hetzelfde bij mij thuis kijkt je wel degelijk onder de indruk bent en ziet dat er bij jou iets niet klopt.
Dan staat er echt wat verkeerd ingesteld. Zeker op een oled is het verschil tussen sdr en hdr immens. Wellicht niet als je altijd sdr in dynamisch of natuurlijke beeldmode bekijkt. In dat geval staat de kleurruimte voor sdr ook te breed. Ik geloof zelfs dat isf dag stand ook wide gebruikt. Wat leid tot kleuren die opgeblazen zijn. Als zo is zal het bredere kleurbereik en helderheid wellicht minder opvallen. Maar toch, ik zou eens iemand met verstand ervan naar je tv laten kijken.
Maar heb je dan niet gewoon een nep HDR TV? Een TV dus die wel het HDR signaal aan kan, maar niet de benodigde maximale brightness heeft zodat je er ook wat van merkt.
O.a. Samsung heeft een hele serie goedkopere modellen met dit probleem.
Edit: Nee, zie ik ergens anders al in je andere reacties. Zoals velen al zeggen gaat er dan kennelijk ergens wat mis. Dit verschil zou op een OLED echt wel duidelijk moeten zijn.
[Reactie gewijzigd door Joop op 22 juli 2024 15:40]
Meestal moet je per hdmi poort deze op Enhanced Format ofzo zetten om daadwerkelijk HDR signaal te krijgen. Loop de hdmi instellingen op je tv nog even na om te checken dat het goed staat!
Daar gaat het juist mis.. Maak de kamer donker.
Mijn 'probleem' met HDR is dat het overdag alleen maar irritant is. Donkere scènes zijn overdag gewoon niet te zien.
Klopt. Nadeel van de vaste helderheids niveaus. Je kan niet zoals bij sdr even helderheid wat omhoog gooien gedurende de dag omdat de tone mapping algoritmes dan niet goed werken. Dat is sowieso een ding. LG zijn tone mapping voor oled houd nog steeds rekening met een piek van 700 nits, terwijl de oled's nu al 800-900 doen. Wat betekent dat je helderheid omlaag moet draaien om te zorgen dat het allemaal klopt.
Dat je hier niet van onder de indruk kan zijn is praktisch gezien onmogelijk. Dan moet je gewoon een foutief ingesteld beeld kijken of verkeerde content.
En daar zit het hele probleem voor mij met al deze standaarden, de DRM etc is een complete hell voor consumenten en fabrikanten zijn bijna nooit duidelijk over wat ze nou wel en niet supporten. Niks kan fatsoenlijk met elkaar samenwerken out of the box, omdat niemand de concurent wil helpen. Ja dan vind de consument het toch teveel gedoe.
Ik vind de HDR content van Netflix ook niet heel indrukwekkend ivm Planet Earth II of de HDR Channel op YouTube bijvoorbeeld. Lost in Space is trouwens wel één van de betere HDR titels, evenals Godless. Al vind ik Lost in Space niet te kijken, omdat ik het één van de meest slechte geacteerde series ooit vind. Godless vond ik dan wel weer gaaf
Eens met jouw verdere betoog dat je wel onder de indruk van HDR móet zijn. Verschil vind ik (op een LG Oled C7) echt enorm tussen SDR en HDR.
Uitspraken als "Dat je hier niet van onder de indruk kan zijn is praktisch gezien onmogelijk." zijn in dit geval niet handig om te doen. Zeker niet van iemand die alleen maar superlatieven gebruikt in zijn reacties. Ik vraag me eerder af of er bij jou niet iets erg fout is gegaan waardoor je nog nooit fatsoenlijk beeld hebt gezien. Je reacties komen behoorlijk naïef over.
Als ik puur en alleen naar de technologische vooruitgang kijk bij de opname apparatuur (film camera's dus) dan zie ik ook niet de enorme vooruitgang die jij omschrijft. Het zijn kleine stappen, het is subtiel maar wel iets wat merkbaar is.
Buiten dat bestaat er ook nog iets als nuchterheid. Sommige mensen hebben daar meer van dan anderen. Woordkeuze als "van je stoel afvallen" is dan ook zeer onhandig om te gebruiken omdat het bij iedereen weer iets heel anders betekent. Niet iedereen krijgt een orgasme van HDR.
Is het mooi? Zeker. Is het zo mooi dat je, net zoals jij, er een compleet orgasme van krijgt? Dat betwijfel ik ten zeerste.
Verder zul je hier ook rekening moeten houden met de beelden zelf en niet alleen de kwaliteit daarvan. Sommige beelden zijn in 1080p zonder HDR ook al "om van je stoel af te vallen". Uit je reactie kan ik moeilijk opmaken of dit nou door de beelden of alleen door de HDR komt.
Een simpele vraag voor jou: heb je ooit goed 4K HDR materiaal gezien in een verduisterde ruimte?
Vergeleken met SDR voegt HDR zo gigantisch veel toe. Mits het natuurlijk juist is toegepast. The Revenant is ook een uitstekend voorbeeld van een film die er in SDR al mooi uit ziet maar in HDR meer diepte en spektakel krijgt.
Daarnaast moet je niet vergeten dat het hier om Phusebox gaat. Een korte blik op zijn posthistorie geeft al dat het misschien wel de grootse zeikerd van het westelijk halfrond is. Of hij heeft altijd pech met zijn producten of het is de meest kritische persoon die ik ooit ben tegengekomen.
Niets, maar dan ook werkelijk waar niets voldoet 100% aan zijn wens. Altijd is er wel iets dat niet goed is of waar hij toch een andere verwachting van had.
Alle problemen die hij omschrijft met HDR duiden op een verkeerde afstelling. Wanneer je een opgenomen 1080i bron van Planet Earth 2 vergelijkt met een UHD versie en je ziet dan maar zeer weinig verschil dan klopt er iets niet. Of hij ziet het simpelweg niet. In dat geval mag hij van geluk spreken omdat zwemmen in de noordzee dan waarschijnlijk een soortgelijke ervaring geeft in de azuurblauwe zee van Hawaï...
Ik denk dat er naast @Phusebox velen zijn die niet onder de indruk zijn van HDR. Ik ben daar ook een van en ik ben het met hem eens dat HDR voor het moment gewoon niet meer dan een gimmick is, net als dat 3D dat was op televisies.
Ook zie ik de gemiddelde consument niet eerst een ruimte verduisteren om het te kunnen zien. Dat zou betekenen dat men dan overdag met bijvoorbeeld gordijnen dicht moeten gaan zitten in de woonkamer. Dat lijkt mij een beetje overdreven om goed HDR beeld te kunnen krijgen.
Ik zie in jouw reacties dat jij er laaiend enthousiast over bent en dat is prima, maar hou er ook rekening mee dat er mensen zijn die het gewoon niets doet.
Zou je dan eens jouw ervaringen met HDR omschrijven (welke content op welke tv/bron) en wat je er dan niet zo fantastisch aan vond?
Ik heb al tientallen mensen in mijn omgeving kennis laten maken met HDR (en OLED) en stuk voor stuk waren ze laaiend enthousiast en hebben ze met open mond staan kijken.
Zou je dan eens jouw ervaringen met HDR omschrijven (welke content op welke tv/bron) en wat je er dan niet zo fantastisch aan vond?
Leuk dat je een ander vraagt om dingen te beschrijven terwijl je dat zelf 0,0 doet.
Ik heb al tientallen mensen in mijn omgeving kennis laten maken met HDR (en OLED) en stuk voor stuk waren ze laaiend enthousiast en hebben ze met open mond staan kijken.
Zou je hiervan eens willen vertellen welke setup ze gewend zijn, of ze al eerder 4k hebben gekeken, verduidsteren ze ook hun ruimte, etc.?
Zou je dan eens jouw ervaringen met HDR omschrijven (welke content op welke tv/bron) en wat je er dan niet zo fantastisch aan vond?
Was niet zo heel spannend, ergens een demo op een beurs (geen idee welke, is al even geleden ook, mijn gok is de Tweakers Express 2017). Content en scherm dus geen idee van.
Ik heb al tientallen mensen in mijn omgeving kennis laten maken met HDR (en OLED) en stuk voor stuk waren ze laaiend enthousiast en hebben ze met open mond staan kijken.
Dat kan, ik was dat bij die demo in elk geval niet.
[Reactie gewijzigd door CH4OS op 22 juli 2024 15:40]
Gaan we nu serieus de discriminatie-kaart trekken omdat ik misschien iemand beledig omdat ie misschien kleurenblind is.... ?
Zegt degene die meteen gaat lopen schermen met de "je settings/apparatuur/ogen zijn niet goed" kaart De pot verwijt de ketel dat ie zwart ziet is iets wat hier van toepassing is. Wat je doet is niet netjes en ook niet nodig om je punt te maken.
Wat betreft je vragen: Ja, het meerendeel van de films die ik kijk betreffend 1080p SDR versies (Blu-Ray rips van 10-20GB). Ook daar is het gewoon een zeer mooi beeld met een heerlijk rijk contrast.
Juist maar je hebt nog steeds niet door dat niemand ontkent dat het mooi beeld oplevert. Het zit hem domweg in de interpretatie van "van je stoel vallen" en het feit dat mooi beeld niet per definitie iemand wow doet zeggen. Films, games, etc. spelen namelijk in op je gevoel en gebruiken daar allerlei zaken voor. Dat geldt voor bijv. kleur (of juist niet zoals bij Schindler's list), voor geluid (geluid in een vacuum...hoe dan?!), voor muziek (treurig, opzwepend, etc.), voor effecten (een echte ontploffing is oersaai, met een zakje benzine wordt het een stuk spannender door de vlammenzee die ontstaan), voor de verhaallijn, game play, enz. Dat alles samen is wat je "wow" of "flut film/doc/game" doet zeggen, niet de beeldkwaliteit alleen. Dat is de reden waarom ik je die vragen stel. Je komt namelijk alleen met een anekdote waaruit niet op te maken is waar die "wow" van de mensen uit voortkomt.
Overigens maakt het ook behoorlijk wat uit waarop je de content bekijkt. Iemand die investeert in goed spul zal bij alle content voor het nodige wow zorgen bij het volk die dat niet doet. Het is in deze naast de vraag of de content voor de wow zorgt ook of het niet de betere apparatuur is die dat doet (en dus niet de HDR).
De reden voor dat is het moraal van dit artikel: HDR is een verbetering van de beeldkwaliteit indien je aan alle voorwaarden voldoet waarbij de lijst met voorwaarden uiterst complex is vanwege de vele verschillende standaarden en implementaties. En daarbij wordt dan ook nog eens aangegeven dat je in een zekere game de HDR uit moet zetten omdat het de kwaliteit verslechtert ipv verbetert. M.a.w. hoe zeker ben jij dat de apparatuur en de content dusdanig op elkaar aansluiten dat in dit geval het de HDR is die voor dat mooie beeld zorgt?
[Reactie gewijzigd door ppl op 22 juli 2024 15:40]
Elke HDR compatible tv van de laatste paar jaar ondersteund HDR10 en kan Netflix en YouTube in HDR 4K streamen. Als je dat al kan ben je volledig voorzien om met kinderlijk gemak HDR te kijken.
Alle andere formaten zijn mooi, maar gezien de huidige limitaties van de apparatuur is HDR10 in 99,9% van de gevallen voldoende.
Wil je toch bijvoorbeeld Dolby Vision is dit ook geen probleem. Elke LG sinds 2017 heeft Dolby Vision en ondersteund dit ook via Netflix. Wil je met UHD schijfjes in de weer dan is een UHD-speler of een Xbox One S of X ook voldoende.
Er is echt maar weinig lastig of incompatible aan de huidige HDR implementaties op het gebied van films en series. Qua games is het iets minder, echter zijn er voldoende games beschikbaar met ondersteuning voor (goede) HDR. Red Dead Redemption 2 is echt de uitzondering op de regel.
Op de pc is het weer een heel ander verhaal.
Maar ik blijf erbij dat een fatsoenlijke HDR tv (ik neem OLED als voorbeeld) met gewoon een demo filmpje van thehdrchannel op YouTube al een zeer mooi wow effect geeft.
Natuurlijk hangt alles van je referentie kader af en zal iemand die dagelijks met dolby pulsar monitoren (speciale monitoren die tot 4000 nits gaan om Dolby Vision in je productie te stoppen) er een andere standaard op na houden dan de gemiddelde sterveling.
Of het zegt iets over mijn apparatuur of iets over mijn kennissenkring, maar een ieder die ik een demo geef is onder de indruk. Zelfs de mensen die praktisch geen ruk om films of series geven...
Vorige week heb ik de LG 65C8 OLED TV binnen gekregen. Mijn vrouw en ik kijken graag series en Supernatural is één van die series. Afgelopen week hebben we twee afleveringen Better Call Saul gekeken (4K HDR) en daarna een aflevering Supernatural op gezet. De eerste opmerking van mijn vrouw was "Wat een slechte beeldkwaliteit" terwijl die niet anders was dan de andere 10 seizoenen Supernatural die we over de jaren gekeken hebben.
HDR heeft een enorme impact op de beeld kwaliteit; veel meer dan welke andere verandering van de afgelopen jaren dan ook. Het verschil tussen Scrubs (jaren 90, 570p) en Supernatural (nu, 1080p) is kleiner dan het verschil tussen SDR en HDR.
Precies! De toename van resolutie is leuk, maar het extra bereik in de kleuren en de helderheid hiervan draagt aanzienlijk meer bij dan wederom een verhoging van de resolutie.
Het verschil tussen SDR 1080p (goede brond) en SDR 4K is op een normale afstand (>2.5 meter) behoorlijk verwaarloosbaar.
Daarom is het ook vreemd wanneer iemand NIET onder de indruk is van HDR. Er moet dan simpelweg iets niet goed zijn, omdat het verschil te groot is om het niet te kunnen zien of hier niet van onder de indruk te zijn...
Dit verbaasd mij. Ook ik ben het meest onder de indruk van de HDR functie. Echter is de content nog erg bepalend voor de indruk. Voor mij heeft God of War veruit de meest verbluffende indruk tot nu toe gemaakt.
God Of War maakt er inderdaad zeer goed gebruik va: de kleuren spatten van je scherm en bvb de glowing particles van vuur en als je een kist opent die hebben een zeer hoge lichtsterkte waardoor ze echt gloeien op je scherm met hdr.
Wow, meen je dat? Ik heb hier sinds afgelopen weekend een LG OLED 55C8 staan en ben echt zeer onder de indruk van de HDR-features. Netflix in UHD Dolby Vision is echt prachtig en toont in sommige scenes precies aan waarom HDR zo mooi is: het enorme dynamische bereik tussen zonlicht dat door een raam naar binnen valt en toch een goed verlichte voorgrond. Voorheen kon je dat shaken.
Ik moet juist de eerste nog tegenkomen die UHD niks vindt, maar die heb ik nu gevonden
Verder is dit natuurlijk allemaal zo subjectief dat erover discussiëren nauwelijks zin heeft. Ik vind HDR echter een veel belangrijkere feature aan mijn nieuwe TV dan 4k...
Gelukkig onderbouw je waarom een TV die ongeveer iedere review op dit moment wint, een crap tv vindt.
Ik begin je betoog steeds ongeloofwaardiger te vinden... Dat je zelf het verschil niet ziet: helemaal prima. Dat kan aan zoveel zaken liggen (je ogen (meest waarschijnlijk), je bron, je hardware...), dat we daar niet eens over kunnen discussiëren.
Dat iedereen die bij je over de vloer komt het verschil niet ziet vind ik ongeloofwaardiger. Als je werkelijk een LG C8 hebt, moet het verschil overduidelijk zijn en zal er in je vriendengroep echt wel een deel zijn dat zegt "Wow, wat een verschil". Ik zei het al eerder: ik moet de eerste nog tegenkomen die het niet ziet, maar goed. Waar 3D misschien een gimmick was, is HDR gewoon veel natuurlijker voor je ogen. Dat er slechte implementaties zijn, geloof ik zo, maar er zijn ook slechte nummers op Spotify, dat maakt heel Spotify niet ruk. HDR vervult een functie en is veel meer hoe onze ogen de wereld zien.
1000% mee eens.. 3D is een gimmick die compleet nutteloos is, tenzij je je hoofd vast zet in een bankschroef op 1 specifieke (af)stand van je TV zodat die afschuwelijke manier van stereo videoscopie werkt.
HDR daarintegen heeft de potentie om de zon echt FEL te laten zijn.. het voegt een nieuwe dimensie toe aan je licht intensiteit.. waar je vroeger alleen RGBI (rood, groen, blauw, intensiteit) had van 0-255, 0-255, 0-255, 0-1, heb je nu een range van 0-1024,0-1024, 0-1024, 0-1000 ...
HDR wordt nog steeds door de onwetende massa verward met die lelijke tone-mapping foto's.. wat totaal geen HDR is, maar tone-mapping
Ik ben er momenteel wel klaar mee, laat het ding zo lang staan tot ik me voldoende erger en hem weg doe. Dan maar een Samsung QLED ofzo. Die hebben in ieder geval geen banding. En zwart is toch al niet zwart op mijn OLED.
Ja zonde. Maar alle tv's hebben daar last van, als je pech hebt. Zie deze q9 maar. https://youtu.be/-oVhBVY_VHA
Ik kalibreer veel oled's en kom ze niet vaak tegen dat ze zo slecht zijn. Zelden eigenlijk.
Bij mij waren ze alledrie in deze categorie. Ook moet de brightness naar 65 wanneer je in het donker de zwartwaardes probeer in te stellen met de bekende slides, echter krijg ik dan glow op 0% zwart. Wanneer ik dat weer zwart wil hebben mis ik een stuk of 5-6 stappen grijswaardes.
65
Ik heb hier de waarde van 50 aangehouden. Na een 1dlut kalibratie voor witbalans en 3dlut voor kleur geeft ie wel goed detail, tot en met 17. 65 is bizar hoog en wijst inderdaad op een defect.
De vorige stond op 60. De eerste op 51.
Vriend van mij met dezelfde tv staat gewoon op 50.
Wou dat ik wist hoe ik een fatsoenlijke kalibratie kon doen. Heb wel een Spyder3, maar die is niet geschikt ofwel?Je kunt immers geen kleurprofielen maken zoals op een PC.
Nee, die is niet geschikt. Wat je in de tv kan zien als kleurprofiel zijn de verschillende beeldstanden.
Sowieso heb je de calman software nodig om 1dlut met detail bij laag zwart of 3dlut kalibraties te doen.
Normaal heeft LG twintig punt witbalans. Via autocal is het geloof ik 28, waarvan een aantal stappen zijn tussen nul en vijf ire waardoor je het verloren detail terug krijgt. Maar tv die je op zo'n hoge helderheid moet zetten is defect.
HDR valt op mijn LG OLED pas echt goed op, in een verduisterde kamer.
Overdag heb ik een behoorlijk lichte woonkamer, dan valt het effect grotendeels weg en is het niet opvallend te noemen.
's avonds echter, zelfs met licht aan (al dan niet gedimd), valt het veel beter op. Als ik dan bijv. op Netflix een serie zoals Daredevil aan zet, dan ben je af en toe echt onder de indruk ervan. Vooral de donkere straat scenes, met regen / plassen en koplampverlichting... Echt fenomenaal hoe mooi die beelden zijn.
Uiteraard wel een 4k Netflix abo nodig! Ik kijk overigens via mijn Apple TV, die wat beter beeld lijkt te geven dan de ingebouwde Netflix client.
Had je Pacific Rim of Power Rangers al eens gekeken? Die springen er naar mijn mening op het vlak van HDR en 4K er echt uit in verhouding met andere UHD films.
Helemaal mee eens. HDR dit en HDR dat en dat is zoveel beter en mooier (zelfs reviewers trappen erin getuige de kwaliteit van bijv. Red Dead Redemption 2) maar zoveel mooier is het lang niet altijd. Om in jouw woorden te spreken: ik ben er niet van onder de indruk.
En wat voor TV heb je? Ik heb een Samsung NU7100. Daar merk ik ook amper verschil met HDR. De prestaties van die tv zijn ook wat minder, of ik heb thuis ook iets "fouts". Ik ga mijn Netflix abo denk ik ook weer op een goedkopere trede zetten.
Wat voor een tv heb je? Als het een instap modelletje is met enkel hdr ondersteuning, dan gaat hdr niet indrukwekkend zijn.
Zet een oled tv in een donkere ruimte, en je zult wel degelijk onder de indruk zijn.
Hdr word marketing technisch uitgebuit zoals gebruikelijk, maar dat betekent niet dat het ook daadwerkelijk een toegevoegde waarde heeft als je tv het niet weer kan geven. De tv kan dan enkel met het singnaal overweg.
Kijk eens naar Iron First seizoen 2, de intro.
Vaak moet je bij je TV ook specifiek HDR aan zetten, maar dat is op de HDMI ingangen.
Neem aan dat je Netflix vanuit een App bekijkt.
LG b7 65 inch. Dit betreft het 2017 model waarbij de b en de c versie, afgezien van de voet, identiek waren.
Voor het 2018 model is de c variant de meest logische keuze, de b variant heeft een mindere SoC en is technisch net iets minder. Of je dit in de praktijk gaat merken is echter maar zeer de vraag...
Je hebt ook nog modellen met soundbars echt zijn die voor mij niet interessant omdat ik aanzienlijk betere speakers heb.
LG 65C8 hier, standaard instellingen, de hele week op m'n Xbox zitten spelen en geen merkbare inputlag gehad. Dus nee, geen last van inputlag en zeker geen "enorme" inputlag.
Ondanks de "lage" inputlag is er, als je gewend bent aan snelle spellen op een pc-monitor met mouse and keyboard, geen Shooter op zo'n tv te spelen. Speel zelf spellen als the Witcher met gamepad op een oled LG65c8, dat gaat prima. Maar als je iets met muis en toetsenbord wil spelen... Forget it.
Wat ik nog wel mis is dat HDR een dynamische Range is die niet perse een grote helderheid nodig heeft.
OLED bijvoorbeeld heeft minder helderheid, maar een grotere range, omdat deze meer tinten in het donker weer kan geven.
Nadeel hiervan is dan weer dat met veel omgevingslicht je minder verschil ziet in al deze donkere tinten, dus dat de range dan weer kleiner wordt.
De focus op hoogste helderheid komt van de fabrikanten die moeite hebben met het maken van OLED producten, en omdat ze met een backlight een behoorlijke "bak licht" aan kunnen zetten. Maar de range wordt uiteindelijk in stops uitgedrukt, en er is veel extra licht nodig om een stop omhoog te gaan. Voor een grotere range heb je dus meer aan OLED en een donkere kamer.
Dat is op zich wel gedeeltelijk waar denk ik. Maar het 'wauw' effect wat men vaak heeft bij HDR is niet zozeer dat detail in de donkere delen tinten van het scherm maar juist de helderheid van de lichte partijen. De zon die door het bladerdek heen knalt in Planet Earth 2; dát geeft wauw Donkere scenes in Lost in Space waarbij de lampjes van het ruimteschip écht licht lijken te geven.
De HDR standaarden schrijven een bepaalde helderheid voor die weergegeven zou moeten kunnen worden. Rtings.com beoordeelt de HDR output van bijvoorbeeld een Samsung Q9 2018 QLED ook hoger dan die van de LG C8; vanwege helderheid. Hoewel de helderheid van het C8 paneel één van de hoogste is qua OLED panelen, haalt het paneel de voorgeschreven hoeveelheid nog niet. En valt compleet in het niet bij de QLED helderheid.
Dus hoewel je wel een punt hebt dat HDR ook in donker beeld veel meer range zou moeten geven is juist het enorme contrast/helderheidsverschil binnen één beeld wat HDR zo mooi maakt. En daarvoor moet je paneel gewoon fel kunnen oplichten.
Ik heb momenteel twee HDR monitoren en heb eigenlijk geen behoefte aan 1000 nits op een half meter afstand. Er zijn al meerdere keren geweest dat ik bijna verblind werd met mijn bescheiden HDR helderheid en er is zeker een merkbaar verschil tussen SDR en HDR tijdens het gamen, ook wanneer het spel geen HDR ondersteunt en wordt 'verwerkt' met de optie 'HDR effect'. Ik voel mij dus allesbehalve bestolen.
HDR heeft een paar grote problemen om in beeld te komen bij de gemiddelde mens:
- Je kunt het niet uitleggen aan iemand die het nooit gezien heeft.
- Je kunt het niet verschil niet tonen op een scherm zonder HDR als mensen zoeken naar foto's of video's.
- Een TV kan slechte HDR implementatie hebben, waardoor iemand het test op die slechte TV en dan beslist dat HDR niets is.
-Zelfs als de TV een goede HDR implementatie heeft, kan de TV slecht afgesteld zijn.(Je ziet immers geen groter kleurenbereik als je HDR afstelling op zwart-wit staat)
-Als je TV goede HDR heeft en goed voor HDR afgesteld is. Kan zelfs de content nog slechte HDR hebben!!
Dit alles zorgt ervoor dat veel mensen veel verschillende verhalen en ervaringen hebben over HDR.
Het zal deze hobbels overmoeten voordat het echt geaccepteerd word door de "normale mens" als beter dan SDR en iets wat ze willen hebben als standaard.
Beetje off-topic, maar datzelfde geldt ook voor 3D content.
Content wordt (te) vaak / bijna altijd (kuch) getoetst, bekritiseerd en afgebroken (als zijnde waardeloos, niet werkend, ziet er niet uit of "ik word er misselijk van", etc etc) door consumenten met apparatuur die eigenlijk bij lange na niet geschikt waren en zijn voor een goede 3D.
En dat gaat volgens mij dus nu ook op voor HDR content.
3D zonder een camera die daadwerkelijk kan meebewegen is een illusie die alleen werkt in high framerate, low latency VR omgevingen.. niet in films.. zodra ik m'n hoofd zijwaarts beweeg in een 3D film, wordt ik kotsmisselijk.
In VR kan ik 8 uur lang Elite Dangerous spelen met een HTC Vive op m'n hoofd zonder me ook maar 1x misselijk te voelen... verre van.. VR is awesome.
Hoe ik HDR vs non-HDR uitleg aan mensen is zo:
"Wanneer je naar de zon en een A4 blaadje papier kijkt op een gewone TV, en je zet een zonnebril op, dan zie je het blaadje papier EN de zon allebei evenveel afnemen in lichtsterkte. Doe je hetzelfde bij een HDR TV, dan zal de zon nog steeds een stuk feller lijken dan het A4 blaadje. Die extra intensiteits-diepte zorgt dat je kleuren veel echter beleeft.
Ik kan mensen met een HDR en head-tracking voor de gek houden dat ze door een raam naar buiten aan het kijken zijn (mits ik natuurlijk een goede HDR source gebruik). Met een normale TV kan je dat echt vergeten; het menselijk oog heeft direct door dat die witte glinstering op de brug net zo fel is als de witte pijlen op het wegdek, namelijk allebei even fel en RGB 255,255,255 (puur wit).
echt.. HDR is de toekomst.. de stap van 'kleur' naar 'HDR' is misschien nog wel belangrijker dan van 'zwart-wit' naar 'kleur'.
Zodra ik het kan betalen (en het betaalbaar wordt) koop ik mezelf in de toekomst een 34" ultrawide 14-bits Ultra Bright HDR OLED monitor ipv dit lelijke 34" ultrawide 8-bits per kanaal RGB mormel...
En vergeet ook niet dat het effect van HDR beperkt is. Het werkt alleen in situaties waarbij de dynamic range ook daadwerkelijk uitgebreid kan worden en dus niet in alle gevallen, overal en altijd.
Hoe meer het als silver bullet wordt gezien, hoe hoger de verwachting en des te groter de teleurstelling.
@Vondreth HDR is wel even heel wat anders dan 3D. Bij 3D is het probleem dat je in een andere werkelijkheid begeeft en dat levert bij veel mensen nogal gedoe op met de lichamelijke functies die iets heel anders meten en registreren dan jouw ogen dat doen. Dat effect heeft HDR niet. Buiten dat vereist HDR ook niet dat je met een bril op je neus moet gaan zitten itt de meeste 3D implementaties. Ik denk niet dat je HDR met 3D moet gaan vergelijken.
HDR is zeker een fijne toevoeging aan beeldkwaliteit zonder de effecten die je noemt. Het is alleen geen silver bullet.
[Reactie gewijzigd door ppl op 22 juli 2024 15:40]
HDR heeft een paar grote problemen om in beeld te komen bij de gemiddelde mens:
- Je kunt het niet uitleggen aan iemand die het nooit gezien heeft.
Mwah, ik proef een uitdaging. Ik heb het enkele leek-collega's al uitgelegd en die begrijpen het echt wel. Iedereen kent het van foto's waar de belichting ruk was, terwijl je ogen een prima beeld hadden. Dat effect vertaalt zich door op een televisie met hdr
- Je kunt het niet verschil niet tonen op een scherm zonder HDR als mensen zoeken naar foto's of video's.
True, ik moet altijd lachen hoe ze DAB+ aanprijzen over FM of HD op een SD televisie (in reclames destijds).
- Een TV kan slechte HDR implementatie hebben, waardoor iemand het test op die slechte TV en dan beslist dat HDR niets is.
Zijn er televisies in omloop met een slechte hdr-implementatie? Ik heb niet uitgebreid tientallen televisies bekeken IRL, maar mijn LG 55C8 doet het prima (mening).
-Zelfs als de TV een goede HDR implementatie heeft, kan de TV slecht afgesteld zijn.(Je ziet immers geen groter kleurenbereik als je HDR afstelling op zwart-wit staat)
-Als je TV goede HDR heeft en goed voor HDR afgesteld is. Kan zelfs de content nog slechte HDR hebben!!
Dat is allemaal waar, maar zelfs bij slechte hdr-implementatie/content is het verschil zichtbaar en wordt het idee achter hdr zichtbaar. 3D is al eerder aangehaald en hoewel je van hdr niet misselijk wordt of hoofdpijn krijgt en geen brilletje nodig hebt, is het wel content die goed en slecht werd geïnterpreteerd. Je ziet dat 3D een gimmick werd die uitgemolken werd in sommige films, terwijl andere films juist de standaard zetten qua gebruik van 3D-technieken. 3D is een stille dood gestorven, maar dat zie ik met hdr niet gebeuren.
Dit alles zorgt ervoor dat veel mensen veel verschillende verhalen en ervaringen hebben over HDR.
Het zal deze hobbels over moeten voordat het echt geaccepteerd word door de "normale mens" als beter dan SDR en iets wat ze willen hebben als standaard.
HDR zal gewoon de standaard worden, welke standaard het ook gaat worden (en verschillende standaarden bestaan misschien straks probleemloos naast elkaar, zoals jarenlang met DD en DTS het geval was op gebied van geluid). HDR staat mensen die het verschil niet zien of niet er niet van ondersteboven zijn niet in de weg. Je hebt er geen last van als je het verschil niet ziet. Ik ben wel benieuwd naar de titels met slechte hdr-implementatie. Ik ben ze nog niet tegengekomen, maar ik heb de tv pas een paar dagen staan
Er bestaan inderdaad slechte HDR implementatie op tv's
Vooral LCD televisies die local dimming gebruiken met weinig zones krijgen extreem veel last van blooming/clouding op HDR highlights bij een donkere achtergrond.
Dit is erg lelijk en afleidend.
Ook krijgen sommige HDR LCD tv's door de helderheid, de zwartwaarden niet laag genoeg als ze geen local dimming gebruiken.
Jij hebt een OLED tv, waarbij alle pixels individueel uitgezet worden, dus jij zult deze issues nooit hebben.
Slechte HDR content is gewoon content die HDR niet echt goed gebruikt, zodat je weinig tot geen verschil ziet in SDR en HDR versie. Dit is niet een groot probleem, omdat de content er ook niet slechter door uitziet natuurlijk.
De enige HDR content die het beeld slechter heeft gemaakt in al mijn ervaringen (heel veel content ervaring) is Red Dead Redemption 2.
Ik geloof heel erg in de HDR technologie, ik hoop dat het standaard word.
Het enige waar ik bang voor ben met HDR zijn mijn ogen,
Ik merk vooral bij HDR games, dat mijn ogen veel sneller vermoeien.
Het word belangrijker om je kamer verlichting goed voor elkaar te hebben en regelmatig pauzes te nemen heb ik het idee
- Je kunt het niet verschil niet tonen op een scherm zonder HDR als mensen zoeken naar foto's of video's.
Ik heb wat zitten spelen met de Google Camera for Pixel en verschillende foto's gemaakt met HDR, HDR+ en zonder. Het verschil in kwaliteit is duidelijk te zien, ook op het scherm van mijn OnePlus3 zonder HDR ondersteuning.
Dank voor een uitgebreid verhaal van de hdr woud. Het idee om in de nabije toekomst een nieuwe tv te kopen gaat wel hierdoor op het ijs totdat de VHS/betamax/Philips 2000 oorlog over is.
Tip: als je toch nog even wacht, wacht dan meteen tot je een mooi HDMI 2.1 model kunt aanschaffen. Voor mij in ieder geval, zijn HDMI 2.1 en een definitieve winnaar van de HDR standaard twee punten waar ik nog even op wacht.
Uiteindelijk is het ook alleen maar een nieuw koop argument voor nieuw tv's. Kijk hier een nieuwe feature die je echt moet hebben. Hoeveel mensen zitten vandaag de dag iedere week met zo'n 3d brilletje op? Of naar een gebogen scherm te kijken? Of te genieten van hun 800hz tv? Het merendeel is die "features" alweer vergeten en is nu gefocust op de volgende feature die ze echt moeten hebben.
[Reactie gewijzigd door Seth_Chaos op 22 juli 2024 15:40]
3d tv was het meestal net niet door crosstalk. Maar kijk nog regelmatig (nieuwe) films op mijn 3d beamer. Echt een hele vette ervaring. Absoluut geen crosstalk en soms nog strakker dan in de bios.
HDR, 3D en 800Hz zijn niet alleen een koopargument om TV's te kopen, ook bioscopen pakken vandaag graag uit met alle mogelijke snufjes die de kijkervaring kunnen vergroten. De gemiddelde thuiskijker lonkt misschien nog niet meteen naar een sofa met force-feedback, windturbines en rook & geurmachines, maar er het potentieel is er wel.
Toch is er een duidelijk verschil tussen features die bedoeld zijn voor een specifiek marktsegment en algemene features die de globale kijkervaring opkrikken, daarom blijven duurdere modellen uitgerust met die specifieke features die je als kijker inderdaad niet altijd nodig hebt. Pixar studio's bijvoorbeeld pakken vandaag nog systematisch uit met beeldmateriaal dat op een 3D TV de beste ervaring geeft. High-end gebruikers nemen het dragen van een brilletje er af en toe dus nog graag bij.
Het is inderdaad wat te gek om hiervoor al je hardware te vervangen, maar een gimmick zou ik het absoluut niet noemen.
Mijn plasma is deze zomer stuk gegaan en heb nu een LG Oled.
Content in 4K ben ik niet zo van onder de indruk, maar als het in HDR (en liefst nog 60fps) is, ongelooflijk mooi!
Ja misschien heb je gelijk en is hdr geen gimmick, maar op het moment is er nog geen vaste standaard en je weet dus niet wat je moet kopen om in de toekomst zeker te zijn van hdr content, daarbij ben ik een high end audio gebruiiker en heb ik 2 jaar terug een nieuwe marantz sr serie 9,2 versterker gekocht, dit zijn flinke uitgaven en 2 jaar voor zo een apparaat is gewoon veel te kort. je kunt natuurlijk audio doorvoeren via spdif maar dit is gecodeerde audio en mijn voorkeur ligt daarom ook bij pcm signalen, dus al met al heb ik liever denderend goed geluid dan dat ik alles moet gaan vervangen voor hdr, pas op het moment dat hdr echt een standaard heeft en er genoeg aanbod is ga ik er er serieus over nadenken.
Daarom zeg ik ook dat het te gek is om alles te vervangen
Ik had gewoon 'geluk' ( ) dat verleden jaar mijn Onkyo is overleden en dit jaar mijn Panasonic-plasma
Het is ook een afweging natuurlijk, hangt er vanaf of je meer belang hecht aan beeld of geluid.
Een enkele standaard zal er niet komen. In de huidige specificatie/standaard van de BDA is er plek op UHD schijven voor meerdere vormen van hdr zolang de basislaag maar bestaat uit HDR10. In die zin zou je kunnen zeggen dat HDR10 de "standaard" vorm van hdr is.
Ik heb nog een heel bescheiden 40 inch full HD televisie. Als ik in de winkel naar moderne televisies (met HDR) kijk, zie ik wel dat het beeld beter is. Maar niet dusdanig wereldschokkend beter dat ik er direct een wil kopen. Ik zie het wel als mijn huidige televisie defect is.
Mijn advies zou zijn om dan direct ook even de Hans Anders op de terugweg mee te pakken
Alle gekheid op een stokje ... jou reactie verbaasd me. Ik heb een LED uit 2012 en ik vind het verschil met nieuwe OLED tv's echt HUGE !
Veel winkels draaien natuurlijk demo modus met veel overbelichting e.d. om alles spectaculairder te laten laten. Hoe je het wend of keert, als ik Ziggo weer aan zet thuis, dan kijken we gewoon weer 720P ...
De noodzaak om nu al een andere tv aan te schaffen is er voor mij ook niet. Eerst maar eens zien hoe HDR zich verder gaat ontwikkelen en niet een dergelijke flop zoals 3D gaat worden.
[Reactie gewijzigd door Dhrax op 22 juli 2024 15:40]
Of ik heb momenteel gewoon al een uitmuntende televisie (nee hoor, hetis gewoon een doorsnee Samsung)
Maar ik neem ook mee dat een Oled HDR televisie 2 tot 3 keer duurder is dan wat ik voor mijn tv heb betaald en dan denk ik al gauw van laat maar zitten.....het is me het geld niet waard voor die gemiddeld 2 uur dat ik per dag naar Netflix kijk.
"Bezitters van de Apple TV 4K kunnen voor relatief lage prijzen een indrukwekkend aantal films in Dolby Vision bekijken." Ik neem aan dat dat een media speler is dus hierbij heb je nog een DV compatible TV nodig, die niet goedkoop zijn.
Dat is waar. Maar het prijsverschil is bizar te noemen. Als voorbeeld Harry Potter collectie 200€ bij bol op UHD disc. 20€ voor de set bij Apple. Waarbij het ook nog zo is dat in de apple store uhd films in Dolby Vision te vinden zijn die niet in Dolby Vision op disc staan.
Wat ik nog mis in het artikel is het verschil m.b.t. de verschillende backlight types in combinatie met de standaarden.
Thuis heb ik een HDR10 tv met een edge-lid-backlightsysteem, en een van de gevolgen is zoals eerder gezegd dat de ondertitels bij Netflix ervoor zorgen dat het hele beeld oplicht bij elke zin die voorbij komt.
Nu hebben ze dit het laatste jaar wel een stuk verbeterd in de app maar het blijft niet optimaal.
Het voelt dus meer aan als een dynamische schermdimmer dan echte HDR.
Is een full-led-backlightsysteem dan, wat local-dimming ondersteund, niet de enige optie om HDR echt tot zijn recht te laten komen?
Ik vind zelfs dat dat niet goed genoeg is. Als je op je tv bijvoorbeeld een sterrenbeeld hebt of heel fijne details in reflecterende kleding dan is ook een zone van een fald scherm te groot in mijn mening. In mijn mening komt Hdr komt pas echt tot zijn recht op displays die per pixel kunnen dimmen. Alhoewel de voordelen van hdr niet alleen de highlights zijn. Ik heb laatst een pre productie model van een Jvc Nx9 mogen testen en kalibreren. Dat functioneert in principe als een edge lit scherm maar het is toch wel een van de mooiste plaatjes die ik ooit gezien heb (mag ook wel gezien de prijs natuurlijk).
/i/2001317981.jpeg?f=imagenormal)
/i/2001252813.jpeg?f=imagenormal)
Op dat laatste spelen Dolby Vision en hdr10+ in. Deze standaarden zijn geavanceerder dan hdr10 in de zin dat ze gebruikmaken van dynamische metadata. Aanpassingen per scène of zelfs per frame zijn dus mogelijk. Bovendien biedt Dolby Vision een 12bit-kleurendiepte, terwijl hdr10 en hdr10+ een 10bit-kleurendiepte mogelijk maken. Althans, de huidige Dolby Vision-implementatie voor consumenten gaat niet verder dan 10bits per kleur. De Dolby-standaard ondersteunt verder een helderheid tot 10.000cd/m², terwijl hdr10 en hdr10+ niet verdergaan dan 4000cd/m². Overigens komen oled-tv's vooralsnog niet veel verder dan grofweg 800cd/m²; alleen high-end lcd-tv's gaan ruim over de 1000cd/m² heen./i/2002344261.jpeg?f=imagenormal)
/i/2002210727.jpeg?f=imagenormal)
/i/2001252799.jpeg?f=imagenormal)
/i/2001990625.jpeg?f=imagegallery)
/i/2001536023.jpeg?f=imagenormal)
/i/2002344257.jpeg?f=imagegallery)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003436004.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2002177903.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/1350637949.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2001733981.jpeg?f=fpa)
/i/2003022944.png?f=fpa)
/i/1349425400.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/1167913542.jpg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2002280891.jpeg?f=fpa)
/i/2001004441.png?f=fpa)
/u/32637/crop677ea9d840dae_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/54726/crop61d595cc88687.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/29007/crop592572815b642.jpeg?f=community){kind=small}
/u/371011/crop5c0502c7d5857_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/373500/Concept%2520Icon.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/97374/crop5de67e3f09be9_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/1983/whiteButton.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/7013/spunky_main.gif?f=community){kind=small}
/u/501/esa2.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/53522/crop583d477015a24.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/58920/baby_met_hoofdtel_avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
De pot verwijt de ketel dat ie zwart ziet is iets wat hier van toepassing is. Wat je doet is niet netjes en ook niet nodig om je punt te maken.
/u/38782/crop6146c7a29805d_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/3477/crop55bcb1b0d76b6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/218264/crop591b1af1cf6d6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/293647/crop5d6e6ded91c90_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/408258/crop6114e350021d4_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/16450/icon06.png?f=community){kind=small}
/u/148148/crop5a462de63da90_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/39092/wolkje-avatar3.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/297736/crop5f2db090dd3d4_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/296255/0143601001260811244.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/243738/crop574db3ab886b5_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/465331/MeControlXXLUserTile2.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/221341/crop59db8f647e0a8_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/295799/cryava.gif?f=community){kind=small}
/u/113709/galactic_empire_60pix.png?f=community){kind=small}
/u/385219/crop61781417d0d80_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/224401/crop5f7f4df7eed67_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/65377/crop61f81d277acae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/64465/crop5db09addab56c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/28429/crop59eb40ac5dc83_cropped.png?f=community){kind=small}
) dat verleden jaar mijn Onkyo is overleden en dit jaar mijn Panasonic-plasma 
:strip_icc():strip_exif()/u/583996/crop5a55ca5fdcc44_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/325599/crop5bd17954458eb_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/111291/crop560a79e50b182_cropped.gif?f=community){kind=small}
