VESA komt met speciale DisplayHDR-standaard voor oled- en microledmonitoren

De Video Electronics Standards Association heeft een update uitgebracht voor de ruim een jaar geleden geïntroduceerde DisplayHDR-standaard. Deze standaard hield nog geen rekening met monitoren met oledpanelen; het nieuwe DisplayHDR True Black speelt daar specifiek op in.

DisplayHDR True Black is volgens VESA een variant op de in december 2017 uitgebrachte DisplayHDR-standaard. De nieuwe standaard is volgens de organisatie geoptimaliseerd voor emitterende schermtechnologieën, zoals oled- en toekomstige microledschermen. De nieuwe standaard maakt honderd keer diepere zwartwaarden mogelijk, evenals een een groter dynamisch bereik en een snellere rise-tijd; bij het laatste gaat het om de snelheid waarmee een scherm de overgang van zwart naar wit kan bewerkstelligen.

VESA heeft twee nieuwe niveaus gespecificeerd waarmee emitterende schermen zoals oledmonitoren kunnen worden gecertificeerd: DisplayHDR 400 en 500 True Black. Dit staat voor een maximale piekhelderheid van 400 of 500cd/m² en bijvoorbeeld de mogelijkheid om 90 procent van de dci-p3-kleurruimte te kunnen weergeven. Verder moet de zwartwaarde bij DisplayHDR True Black-schermen veel lager zijn dan bij de reguliere DisplayHDR-labels: 0,0005cd/m² tegen gemiddeld 0,16cd/m² bij de voor de lcd-monitoren bedoelde DisplayHDR-standaard. Vooralsnog is de nieuwe DisplayHDR True Black-standaard niet toegekend aan een scherm.

De voor lcd's bedoelde, al bestaande drie niveaus, te weten DisplayHDR 400, 600 en 1000, blijven gewoon bestaan. DisplayHDR 400 wordt toegekend aan monitoren met een piekhelderheid van 400 cd/m², DisplayHDR 600 vereist een piekhelderheid van 600 cd/m² en het label DisplayHDR 1000 komt alleen op schermen die een piekhelderheid van 1000 cd/m² halen. Deze indeling voor lcd-monitoren krijgt nu een vierde niveau erbij: DisplayHDR 500.

Volgens VESA is zijn zowel DisplayHDR 500 True Black als DisplayHDR 500 vooral bedoeld om te voldoen aan de behoefte aan dunne, lichte laptops met hdr-ondersteuning. Laptops die volgens deze standaard gecertificeerd worden moeten voldoen aan dezelfde eisen als de schermen die aan DisplayHDR 600 en 1000 voldoen, maar door het nieuwe niveau met de 500-aanduiding is ten opzichte van DisplayHDR 600-schermen een iets lagere maximale piekhelderheid van 500cd/m² noodzakelijk; volgens VESA is er daarmee een betere 'warmtecontrole' in de schermen van zeer dunne laptops mogelijk.

Waarschijnlijk wil VESA met deze True Black-update van de DisplayHDR-standaard inspelen op oled-monitoren die in 2019 en daarna uit gaan komen. Naar verluidt gaat Samsung oled-panelen voor laptops en monitoren produceren en Asus heeft een jaar geleden al een 4k-oledmonitor aangekondigd.

Vermoedelijk wil VESA met het nieuwe DisplayHDR 500-niveau ook inspelen op een behoefte vanuit de industrie, omdat schermen van nog uit te komen dunne en lichte laptops zonder dit 500-niveau wellicht tussen wal en schip zouden vallen: sommige nieuwe laptops zullen met hun schermen waarschijnlijk beter zijn dan wat de minimale DisplayHDR 400-standaard voorschrijft, maar niet goed genoeg voor DisplayHDR 600.

Op dit moment zijn er ongeveer dertig monitoren die een DisplayHDR 400-, 600- of 1000-label hebben gekregen. Volgens VESA zal dit aantal in de komende maanden flink worden uitgebreid. Waarschijnlijk zullen op de aankomende CES-beurs meer monitoren geïntroduceerd worden die een DisplayHDR-label dragen.

Reacties (29)

[Putwater]

De naamgeving voor oled, Display HDR 400/500 True Black, doet wel uitschijnen dat de panelen inferieur zijn ten opzichte van een LCD paneel met DisplayHDR 600/1000. Dat terwijl het volgens mij bijna per definitie omgekeerd is. De consument zal toch negeren dat er bij oled nog "True Black" bij staat, de nummers geven immers de "kwaliteit" al aan.

[Reactie gewijzigd door Putwater op 23 juli 2024 12:52]

[Tourmaline]

Nee, het is alom bekend dat juist de lcd panelen/microleds een (veel) hogere lichtopbrengst hebben. OLED blijft daarin achter.Juist bij HDR gaat het met name om de lichtopbrengst om HDR weer te kunnen geven, alsmede het kleurbereik.

[Reactie gewijzigd door Tourmaline op 23 juli 2024 12:52]

[SunnieNL]

Bij hdr gaat het om de contrast tussen licht en donker.
Hoe hoger de lichtopbrengst bij gelijke zwartwaarde, hoe hoger het contrast en hoe beter de hdr weergave. Lichte delen moeten zo licht mogelijk worden weergegeven en zwart delen zo zwart mogelijk. Dat is waarom een oled tv eigenlijk nog steeds een betere hdr weergave hebben. Hun zwartwaarde veranderd niet. Bij led schermen verschuift zwart naar grijs, wat afbreuk doet aan het beeld.
Een scherm dat 10.000 nits zou kunnen opbrengen, maar daarbij de zwartwaarde naar lichtgrijs verschuift is in hdr termen eigenlijk helemaal niet goed bezig (maar volgens jou perfect door de hoge lichtopbrengst)

Zeggen dat hogere lichtopbrengst per definitie een betere hdr ervaring levert is hetzelfde als dat een zwaardere accu altijd een langere bedrijfsduur levert. Dat is in de cijfertjes misschien zo, maar hoeft in de praktijk niet zo te zijn.

[Tourmaline]

Niet alleen contrast, ook je kleurbereik bepaald voor een heel groot gedeelte wat je contrast maximaal kan zijn. Hoe groter het kleurbereik, hoe groter/meer stapjes je tussen zwart en wit hebt om weer te kunnen geven wat tot een soepelere overgang van kleuren leidt. Denk dan aan 8 bit vs 16 bit en 24 bit. Bij 24 bit heb je 16 miljoen kleuren. Bij 32 bit nog veel meer maar wel meer stapjes ertussenin.

Denk aan banding bij 8 bit foto's en dat heb je niet meer als je 16 bit gebruikt. Dus de overgangen zijn veel soepeler.

Overigens heb je bij hdr meer baat bij de verhoging van de lichtopbrengst bij kleuren in het grijs en wit en minder in het zwart.

Het hangt allemaal met elkaar samen.

[Reactie gewijzigd door Tourmaline op 23 juli 2024 12:52]

[Caayn]

Volgens mij haal jij bpc(bits per colour) en bpp (bits per pixel) door elkaar

Kort voorbeeld:
SDR content is 8bpc / 24bpp (16 miljoen kleuren)
HDR10 content is 10bpc / 30bpp (1 miljard kleuren)
Dolby Vision content is 12bpc / 36bpp (68 miljard kleuren)

[EraYaN]

Op dit moment is alle DV overigens nog 10-bit, 12-bit is het theoretische maximum, maar nog niet "klaar".

[Tourmaline]

Nee, ik haal voor het gemak het verschil in bits bij foto's even aan en daar heb je het over 8, 16, 24 en 32 bits. Video is inderdaad weer anders maar dezelfde regeltjes gelden daar ook.

@SunnyNL,

Als, wie zegt dat de zwartwaarde met hogere lichtopbrengst verschuift? Je hebt immers een hogere lichtopbrengst binnen een bepaald bereik. Als de zwartwarde nog goed is binnen het verhoogd bereik dan is er niets aan de hand. dat je zelf de lichtopbrnegst kunt verhogen met een shift naar grijs is allicht mogelijk maar is niet de uitgangswaarde van deze certificering.

Contrast is met name belangrijk in het donker...Hoe lichter de omgeving hoe meer baat je hebt bij een hogere lichtopbrengst. Maar ook HDR beelden hebben baat bij een hogere lichtopbrengst voor de kleurschakeringen. Ze hadden het er niet voor niets over om ook zo'n extra laag die bij qleds wordt gebruikt om bij oled te gebruiken voor een hogere lichtopbrengst voor hdr weergave.

" Dit moet zorgen voor een plaatje dat dichterbij de realiteit ligt, dat wat het oog kan waarnemen. Voor een HDR-weergave van video geldt hetzelfde; het contrast ligt hoger waardoor lichte objecten een stuk helderder zijn en donkere objecten dichterbij diep zwart komen te liggen. Dit zonder aan bereik daar tussenin in te leveren en zelfs dit bereik te verhogen waardoor subtiele details beter zichtbaar zijn. Wat betreft de helderheid ligt het niveau gemiddeld momenteel op zo’n 200 cd/m2 (of nits) maar met High Dynamic Range wordt dit door fabrikanten en contentproviders tot 1.000 of zelfs 2.000 cd/m2 gehaald. Deze helderheid is echter niet voor het hele scherm maar voor de lichtste delen van het scherm, of de lichtste objecten op het scherm, zodat het algemene contrast toeneemt."

Zwartwaarden worden hier dus niet aangetast.

Daarnaast, echt zwart bestaat niet, meng RGB en je krijgt een andere kleur dan zwart. Zwart is in cmyk ook een toevoeging van pigment, dus bedacht. Ik persoonlijk vind een natuurlijk ogend kleurbereik belangrijker dan alleen maar diep zwart. Op sommige oled tv's vind ik de kleuren niet echt natuurlijk overkomen maar gesatureerd en (te) contrastrijk. Ieder zijn smaak.

Microled geeft het beste van beide.

Lichtopbrengst is ook belangrijk voor een even, goed belicht beeld. Een onderbelicht beeld geeft ook geen goede kleuren. Te licht ook niet dan krijg je washed out kleuren.

Daarnaast kent OLED black smear, inbranden en een lage lichtopbrengst.

Laten we wel zijn, er komen gewoon binnenkort betere alternatieven aan dan OLED.

[Reactie gewijzigd door Tourmaline op 23 juli 2024 12:52]

[SunnieNL]

Hoe hoger het contrast hoe hoger je dynamischer bereik.

Mijn commentaar gaat over het feit dat jij zegt dat hoe hoger de lichtopbrengst hoe beter je hdr weergave. Maar dat is niet zo. Als jou zwartwaarde door de hoge lichtopbrengst verschuift naar grijs, verlies je een deel van je dynamisch bereik. Je kunt immers geen zwart meer laten zien en alle lagen tussen zwart en het grijs verlies je ook. Daarmee verlies ook de donkere gelaagde kleuren die meer tegen zwart aan liggen.

Een hoge lichtopbrengst (met zwart verschuiving) heeft op dit moment alleen nut in een kamer met zonlicht. Op dat moment gaat het diepe zwart van oled namelijk verloren in het zonlicht. Als je op dat moment je lichtopbrengst verhoogt en de zwartwaarde verschuift naar grijs, registreren je ogen dat als zwart. Maar echt mooier wordt het plaatje er niet op omdat je een deel van je spectrum verliest.

Bioscopen hebben hetzelfde probleem. Je ziet daar ook dat het HDR wordt bereikt door betere (vasthouden van) zwartwaarde van de projector bij het verhogen van lichtsterkte. Komt de zwartwaarde te ver mee omhoog, dan is het beeld niet mooi meer door een grijs sluier over het beeld. Zie ook https://www.linkedin.com/...range-christopher-mullins

Contrast en kleurbereik hangen direct met elkaar samen en zijn de belangrijkste pijlers van HDR. Brightness is ook belangrijk, maar ondergeschikt bij het krijgen van het mooiste plaatje.

[Reactie gewijzigd door SunnieNL op 23 juli 2024 12:52]

[Putwater]

Ogen passen zich aan. Dus hoe donkerder de donkere delen, hoe lichter de opgelichte delen over zullen komen. Vermits dat zwart zo goed als 100% zwart is, is een mooie HDR weergave snel bereikt.

[hiostu]

Is het niet andersom? Je ogen reageren toch op licht om je te beschermen. Dus bij hoge intensiteit licht zal je iris zich verder sluiten, waardoor er minder licht binnenkort. Hierdoor zal bijna zwart sneller zwart lijken.

[akaash00]

Klopt, en de verschuiving van zwart naar grijs op een LCD scherm met hoge contrast zal daarom niet opvallen. Daarom is contrast belangrijker dan diepere zwart waarden alleen, vind ik. Mijn persoonlijke advies: Als je vaker tv kijkt in de avond > HDR OLED, overdag > HDR LCD. Wil je naar beste weergave kijken? Vergelijk dan voor de grootste HDR contrast die binnen je budget past. En op dit moment is dat met LCD schermen.

Aanvulling: In het echte leven kom je weinig diepe zwartwaarden tegen, maar overdag juist wel veel felle zonneschijn waarbij schaduwen gewoon grijswaarden bevatten. In opgenomen scenes kom je dat ook veel vaker tegen. Daarom vind ik een felle HDR LCD fijner. Is voor mij realistischer, want als ik een scene zie in een woestijn vol in de zon dan wil ik haast verblind worden net als in het echt.
En een OLED heeft daar moeite mee.

[Reactie gewijzigd door akaash00 op 23 juli 2024 12:52]

[Tourmaline]

Ben ik met je eens. Contrast en kleurbereik zijn belangrijker voor een natuurlijke weergave. Daarnaast worden alleen de lichtste beelden in intensiteit verhoogd en niet de zwarten, zodat zwart ook zwart blijft.

Het is dus schijnbaar een misvatting dat bij HDR per definitie zwart naar grijs verschuift. Alleen de lichter weer te geven delen van een beeld worden ook daadwerkelijk feller belicht.

Zie ook:
"Deze helderheid is echter niet voor het hele scherm maar voor de lichtste delen van het scherm, of de lichtste objecten op het scherm, zodat het algemene contrast toeneemt." Zwart verschuift dus niet naar grijs, zoals iemand beweert, maar alleen de lichte delen van een beeld krijgen meer licht waar nodig voor een HDR weergave.

Klopt, lichtopbrengst is een zwak punt bij OLED. En natuurlijk inbranden, daarom is Microled een beter alternatief. Zelfde zwartwaardes als oled en zelfde lichtopbrengst als een lcd HDR.

Ik heb persoonlijk meer problemen met de verschillende HDR standaarden dan met zwartwaardes van een goede tv. Want die geven ook een ander beeld...

[Reactie gewijzigd door Tourmaline op 23 juli 2024 12:52]

[Sjaak2k]

Hou op met hdr voor nacht en dag. Hdr is eigenlijk alleen geschikt voor nacht. Dit omdat de helderheidsniveaus vast liggen. Bij een lcd tv mis je gewoon al het zwart detail omdat de tv het niet kan weergeven. Overigens is merendeel van de content qua helderheid gewoon op sdr niveaus.

[Tourmaline]

Bij UHD krijgt de tv van de content opdracht om sommige delen lichter weer te geven, dit zit in de content ingebakken met data wat mee wordt gezonden met de codes voor kleur. Zo weet de tv dat het op sommige delen feller moet zijn dan op andere waardoor je een groter contrast krijgt.

[Sjaak2k]

Ja ik weet hoe hdr werkt. Ik had het over de vaste helderheid niveaus in de eotf versus variable niveaus bij gamma.

[Tourmaline]

Dan nog kun je je lcd/microled(microled gaat echt beter worden dan OLED) feller zetten dan je OLED tv. Vooral overdag heb je hier baat bij.

[MrFax]

MicroLED gaat niet persee beter worden dan OLED. Het is nog maar de vraag wat de maximale PPI gaat worden van MicroLEDs, en het is ook de vraag of het daarom dus uberhaupt in telefoons gezet kan worden, of op extreem hoge resoluties. Ook is niet bekend wat de latency is van de LEDs. OLEDs hebben een hele goede latency(behalve als ze uit staan, dan krijg je de "black smear" effect).

Er zijn twee voordelen van MicroLED tegenover OLED:
- Geen burn-in
- betere helderheid.

TL;DR: Theoretisch is het inderdaad beter dan OLED, maar de vraag is wat de nadelen ervan zullen gaan worden.

[Reactie gewijzigd door MrFax op 23 juli 2024 12:52]

[Sjaak2k]

Je kan beeld niet feller zetten bij hdr gebruik. Beeld staat altijd op 100%. Naast feit dat veel tv fabrikanten achterlijk zijn. Nieuwe lg oleds halen tegen de 1000 nits maar omdat hun tonemapping nog steeds rekening houd met 700 klopt het beeld niet. Je zou dan in helderheid moeten teruggaan.

[Koekiemonsterr]

Klopt, maar de piekhelderheid is uiteindelijk ook maar een deel van het verhaal. De beste lcd-tv's kunnen bijvoorbeeld een stuk helderder dan de beste oled-tv's. Maar omdat oledschermen perfecte/heel goede zwartwaarden mogelijk maken, is het contrast stukken beter en dat kan uiteindelijk wel tot een betere (hdr-)ervaring leiden. DisplayHDR 500 True Black gaat uit van 0,0005cd/m² als zwartwaarde; bij bijvoorbeeld DisplayHDR 600 is dat 0,10cd/m². Het lijkt me dat de meeste gamers/gebruikers dan toch die mindere helderheid voor lief zullen nemen, door het veel betere contrast.

Edit: Je hebt gelijk dat de gemiddelde consument eerder voor 600 zal gaan dan 500, 'want 600 is toch hoger'? Het wordt het er wat dat betreft niet overzichtelijker op. Maar goed, DisplayHDR is als standaard wel een poging wat orde te scheppen in de hdr-chaos bij monitoren.

[Reactie gewijzigd door Koekiemonsterr op 23 juli 2024 12:52]

[Putwater]

Dan hadden ze beter een rekenstom gemaakt op basis van helderheid en contrast en op basis daarvan een cijfer gegeven.

Het is toch zonde dat veel mensen nu een HDR 1000 televisie zullen aanschaffen terwijl de HDR 600 true Black van de buurman eigenlijk de betere keuze geweest zou zijn. Ook al zou een HDR 1000 toestel ook goed materiaal zijn, op basis van dat cijfer kunnen ze meer premium prijzen aanrekenen voor mindere kwaliteit in weergave.

[Mephisto NL]

Juist. Volgens mij probeert de OP echter aan te geven dat de terminologie zo onduidelijk is dat de gemiddelde consument dit niet zal zien en dus wederom met een inferieure lcd thuis komt.

[Tourmaline]

Contrast, kleurbereik en lichtopbrengst zijn hierin belangrijk.

[Finraziel]

De nieuwe standaard maakt honderd keer diepere zwartwaarden mogelijk

Is dat nou gewoon vreemd verwoord? Zo klinkt het alsof het niet mogelijk is om absoluut zwart door te geven... ik zou denken dat dat gewoon nul is in de digitale codering? Is het echt zo dat de waarde nul stiekem nog steeds voor net niet helemaal absoluut zwart staat?

[DrivinUCrazy]

Je hebt toch altijd wel iets van reflectie denk ik, behalve als het licht niet kan ontsnappen. Dan heet het een zwart gat, maar dat lijkt me niet praktisch in de woonkamer.

Je signaal geeft weliswaar 0 (zwart) aan, maar het materiaal haalt dat niet.

[SirNobax]

Gewoon vreemd verwoord dus. Gezien deze VESA standaard geen oplossing biedt voor de natuurwetten m.b.t. reflecties, en OLED dus net zo diep zwart blijft weergeven als voorheen.

[hiostu]

Ik denk dat ze nu een groter bereik hebben binnen de standaard. Waarbij eerst 0 als waarde niet volledig zwart was, omdat ze de voorkeur gaven aan meer informatie in het lichtere bereik. Rekening houdend dat ze zo veel mogelijk beeldinformatie wilden behouden over de gehele reeks.

Stel je hebt in je standaard de optie voor waarde tussen 0-8192, maar je wilt intensiteit bepalen tot 10000 nits. Dan kun je kiezen om 0 = 1808 nits en 8192 = 10000 nits. Ze hebben hier toen voor gekozen, omdat meeste TV's nog niet 0 nits weer konden geven.

Geen idee of het zo precies werkt, maar ik kan me voorstellen dat in de vorige standaard daarom zwart niet helemaal zwart was en dat ze nu 100x diepere zwartwaarden als mogelijkheid hebben.

[Rarz]

Yay, meer standaarden. Zolang we maar een stickertje met een logo op de doos kunnen plakken. Dit gaat het niet duidelijker maken en met meerdere standaarden gaan werken verwatert de waarde alleen maar.

[MrFax]

OLED heeft een heel langzame uit naar aan tijd (zie: black smear). Ik vraag me af hoe goed dit zal werken. De enige manier hoe je black smear man voorkomen is om juist niet de diepste zwart te nemen.