Inleiding
Dat virtual reality aan een opleving bezig is, zullen weinigen durven ontkennen. De markt is natuurlijk aangewakkerd door Oculus, met zijn Oculus Rift-headset, waarvan inmiddels twee ontwikkelaarsversies zijn uitgekomen en waarvan de consumentenversie ergens in dit jaar wordt verwacht. Daarnaast heb je nog Sony, met zijn Project Morpheus, het op de CES aangekondigde OSVR-platform, en volgens geruchten werkt Microsoft aan een eigen vr-headset voor de Xbox One.
De vr-headset die als eerste de winkelschappen bereikt, is echter de Gear VR, ontwikkeld door Samsung in samenwerking met Oculus. Een 'echte' vr-bril is het niet; het is namelijk een accessoire, een omhulsel voor de Note 4, waarbij die telefoon het beeldscherm van de headset vormt. Samsung noemt de versie die deze maand in de Nederlandse winkelschappen ligt de 'Innovators Edition', waarmee het duidelijk wil maken dat het nog een jong product is en wellicht niet geschikt voor een grote doelgroep.
Met een prijs van 200 euro is de Gear VR, mits je al een Note 4 bezit, tamelijk betaalbaar en we kunnen ons goed voorstellen dat er Note 4-bezitters zijn die de bril overwegen. Om erachter te komen of de Gear VR je zuurverdiende centen waard is, stapten wij in de afgelopen weken met behulp van de bril een nieuwe wereld binnen, een wereld van meeslepende games, bijna-live-concerten en 3d-video's, die op iedereen op het Tweakers HQ een grote indruk achterliet.
Omdat de Gear VR met een losse lens voor elk oog werkt, wordt het beeld altijd in stereo weergegeven. Alle screenshots in deze review tonen daarom twee keer hetzelfde beeld naast elkaar, inclusief de vervorming die door de lens weer ongedaan wordt gemaakt.
Bril en draagcomfort
Voor we ingaan op de vr-ervaring, kijken we eerst naar wat de Gear VR eigenlijk is. Simpel gezegd is het een houder voor de Note 4; die klikt namelijk aan de voorkant vast, waarna je via de twee lenzen aan de binnenkant van de Gear VR naar het scherm kijkt. Omdat het scherm in tweeën gedeeld wordt en je dus per oog een ander beeld voorgeschoteld krijgt, kan er een 3d-effect gecreëerd worden. Het geheel zit vast met een hoofdband.
Het deel dat contact maakt met het gezicht is afgewerkt met een dikke laag schuim voor het nodige draagcomfort. Brildragers moeten hun montuur afdoen en kunnen met een tandwieltje aan de bovenkant van de Gear VR een correctie invoeren, al moet je daarvan geen wonderen verwachten. Voor mensen met een sterke ooglensafwijking is hij dus niet geschikt. Aan de rechterzijde van de bril zitten tot slot een touchpad, een terugknop en een volumeknop. Voor geluid ben je aangewezen op een koptelefoon. Je kunt ervoor kiezen om de luidspreker van de Note 4 in te zetten, maar dan doe je de vr-ervaring geen recht aan.
Als je de Gear VR op hebt, wordt het omgevingslicht goed buitengesloten. Daarbij zit hij stabiel op het hoofd, wat belangrijk is voor de kijkervaring. Hij is verder lekker licht, waardoor we niet het idee hadden dat we er op langere termijn nekpijn van zouden krijgen. Zelfs na het bekijken van een lange tv-serie voelde hij niet zwaar aan. Wel krijg je na verloop van tijd een afdruk van de schuimrubberen rand op je gezicht.
Het is goed om te weten dat je voor 200 euro niet enkel een telefoonhouder krijgt; de Gear VR is meer dan een luxe Google Cardboard. Hij houdt niet alleen de telefoon op zijn plek, hij bevat namelijk ook een verzameling nauwkeurige bewegingssensors om de positie van je hoofd te bepalen en beweging te detecteren. Dergelijke sensors zitten ook in de Note 4, maar die zijn volgens Samsung en Oculus niet nauwkeurig genoeg voor een goede vr-ervaring. De gegevens van de sensors worden doorgestuurd via een usb-verbinding in het bevestigingsmechaniek van de Note 4.
Techniek en beeldkwaliteit
Het hart van de Gear VR is dus de Note 4 en dat heeft zowel voor- als nadelen. Het grootste voordeel is dat je compleet vrij bent van kabels. Waar je bij een Oculus Rift altijd vastzit aan een pc, kun je met de Gear VR op een bureaustoel gaan zitten en naar hartenlust rondjes draaien. Echt rondlopen zouden we niet aanraden; dan lig je waarschijnlijk binnen de kortste keren op de grond.
Het nadeel is de beperkte rekenkracht van de Note 4. Voor smartphonebegrippen is het een krachtig apparaat, maar als je bedenkt dat er een stereobeeld op 60fps gerenderd moet worden, dan is de telefoonhardware opeens niet zo krachtig meer. Op de CES konden we onlangs de nieuwste Oculus Rift-versie testen, die gekoppeld was aan een krachtige pc, en de Gear VR haalt bij lange na niet de grafische kwaliteit van die demo's. Dat is waarschijnlijk de reden waarom veel games die tot nu toe zijn uitgebracht voor een sterk gestileerd en cartoonachtig uiterlijk hebben gekozen.
/i/2000574267.jpeg?f=imagenormal)
Van de beeldkwaliteit zijn we niet enorm onder de indruk. Omdat het paneel van de Note 4 een resolutie heeft van 2560x1440 pixels, dachten we aanvankelijk dat het wel goed zou zitten met de scherpte, maar er is toch een duidelijk een raster te zien als je de Gear VR op hebt. Dat is het gevolg van de pixelopbouw van het scherm. Samsung gebruikt namelijk een zogenoemde Diamond-pattern PenTile-subpixelindeling. Hierbij hebben subpixels een diamantvorm en verschillende groottes, en zijn ze anders gerangschikt dan bij reguliere lcd's. Daarnaast zijn er minder subpixels aanwezig dan bij een normale rgb-stripe-indeling. Het raster valt het meest op bij het bekijken van videomateriaal; bij games is het minder storend.
Omdat de Note 4 een oled-scherm heeft, ziet het zwart er gelukkig heel diep uit en kunnen de pixels snel worden ververst. Daarom heb je geen last van ghosting, wat bijvoorbeeld wel optreedt bij vr-brillen die een reguliere lcd gebruiken.
Het is niet alleen het scherm dat nog wat verbetering kan gebruiken, ook de lenzen kunnen beter. Als je de Gear VR draagt, heb je enigszins het gevoel dat je een tunnel inkijkt, omdat je rondom je blikveld nog duidelijk zwart kunt zien. De Oculus Rift heeft daar bijvoorbeeld veel minder last van. Bovendien vervormen de lenzen in de hoeken bijhoorlijk, waardoor het beeld erg onscherp wordt als je vanuit je ooghoeken kijkt. Ook daarvan weten we na onze ervaringen met de Oculus Rift dat het beter kan.
Wat kun je ermee?
Veel mensen vragen zich af wat je nou eigenlijk kan met een vr-bril. Daar is geen kort antwoord op te geven, want er zijn behoorlijk wat mogelijkheden. Samsung en Oculus hebben daarom samen een onlinewinkel opgezet waarin gebruikers verschillende apps, games en 'experiences' kunnen vinden die speciaal voor de Gear VR zijn gemaakt.
Gaming is dus een van de gebruiksscenario's en in de Gear VR-store kun je een aantal games vinden, die niet allemaal even goed uit de verf komen. Zo is er een aangepaste first-person-versie van het spel Temple Run, maar door de snelle beweging en het gebruikte perspectief geeft dat al snel een gek gevoel in je onderbuik. Verder zijn er een paar space-shooters te vinden in de store en kun je enkele platformgames spelen. De grafische kwaliteit van deze games is niet bijzonder en de stijl is vaak een beetje cartoonachtig. Dat komt natuurlijk doordat het door een telefoon wordt gerenderd en niet door een pc of console. De meeste spelletjes zijn leuk voor een kwartiertje of misschien iets langer, maar meeslepende games zijn het niet.
Indrukwekkender zijn de video's die met 360-gradencamera's zijn opgenomen, waardoor je bij het bekijken van de video's om je heen kunt kijken. In het vr-introfilmpje dat wordt meegeleverd wissel je verschillende locaties af, waaronder een nomadentent en de top van een hoge berg boven de wolken. Of je hangt onder een helikopter die over een mooi landschap vliegt en je krijgt de aarde te zien vanuit de ruimte terwijl de zon langzaam van achter de aarde tevoorschijn komt. Omdat je gedurende een dergelijk videofragment om je heen kunt kijken is het een stuk indrukwekkender en meeslepender dan gewoon een 'platte' video.
/i/2000574122.png?f=imagenormal)
Vooral bij concerten maakt dit indruk. Zo zijn er al opnamen beschikbaar van optredens van Coldplay en Paul McCartney, die met een vr-camera gefilmd zijn. Wat daarbij extra indruk maakt, is dat het geluid ook rekening houdt met de positie van je hoofd. We kunnen ons voorstellen dat dit soort video in de toekomst als livestream aangeboden wordt of achteraf gedownload kan worden. Het is natuurlijk niet hetzelfde als aanwezig zijn bij het concert, maar een stuk indrukwekkender dan het bekijken van een normale registratie.
Samsung heeft dit soort 360-gradenvideo's verzameld in de Milk VR-app. Het leuke is dat, in ieder geval tijdens onze reviewperiode, het aanbod van die app vrijwel elke dag wordt bijgewerkt met nieuwe video's. Minder leuk is dat de kwaliteit daarvan behoorlijk wisselt en dat zelfs de mooiste video's niet heel scherp zijn. Dat heeft vermoedelijk te maken met de manier waarop ze opgeslagen worden. In feite zijn het platte video's met vervormd beeld, die later weer opgerekt worden om een rond beeld te vormen. Dat leidt tot kwaliteitsverlies. Daarnaast moet de resolutie van de video verdeeld worden over het hele beeld en niet enkel over het stuk waar je naar kijkt. Je hebt waarschijnlijk video's van 8k of mooier nodig om het echt scherp te krijgen, maar de Note 4 zal niet krachtig genoeg zijn om dat af te spelen.
Een van de leukste dingen om te doen met de Gear VR vonden we het kijken naar normaal videomateriaal. Dit kan in een app die Oculus Cinema heet. Hierbij wordt een virtuele bioscoop getoond, waarin je kunt rondkijken. Het videobestand wordt dan afgespeeld op een gigantisch scherm. Zo lijkt het althans. Je kunt daarbij kiezen uit een thuisbioscoop, een grote bios, een bios op de maan en gewoon een zwarte leegte. Omdat het videobestand dat je bekijkt niet opgerekt of anderzijds gemanipuleerd wordt, is de kwaliteit een stuk beter dan bij de 360-gradenvideo's.
Conclusie
Het is moeilijk om een eindoordeel te vellen over de Gear VR, omdat we nog nauwelijks vergelijkingsmateriaal hebben. We hebben in het afgelopen jaar ook kortstondig andere vr-headsets opgehad, maar dat waren slechts prototypen. De Gear VR is de eerste die ook daadwerkelijk te koop zal zijn. Het is daarom eigenlijk niet mogelijk om te zeggen of de beeldkwaliteit gemiddeld of bovengemiddeld is en hetzelfde geldt voor de prijs.
Daarmee laten we jullie natuurlijk niet achter; we kunnen over een aantal dingen wel een voorzichtige conclusie trekken. Zo zit het met de ergonomie en bediening wel goed; de Gear VR is redelijk licht, valt goed te verstellen en met de touchpad aan de zijkant is het makkelijk werken. Daarnaast werkt de interface intuïtief en is de headtracking accuraat. Het oled-scherm levert diep zwart op en dat ziet er mooi uit, en van ghosting is gelukkig geen sprake.
Toch is de beeldkwaliteit op dit moment nog niet goed genoeg. Doordat je de structuur van de pixelindeling kunt zien en veel van het 360-gradenvideomateriaal niet scherp genoeg is, lukt het Samsung en Oculus nog niet om je volledig in het materiaal te laten opgaan. Wat daarbij eveneens een rol speelt, zijn de lenzen. Ook die moeten scherper, vooral aan de randen, en daarnaast mogen ze groter.
Het contentaanbod is nog mager. De paar games die nu beschikbaar zijn, weten de aandacht niet lang vast te houden en de 360-gradenvideo's zijn vooralsnog korte demonstraties. We zouden graag zien dat het in de toekomst mogelijk wordt om op die manier volledige documentaires of concerten te bekijken. Ook een ingebouwde filmwinkel voor de huur en aanschaf van bioscooptitels, in 3d, zou welkom zijn.
We moeten echter niet vergeten dat Samsung deze versie met reden de 'Innovators Edition' noemt. Als je de Gear VR bekijkt als ontwikkelplatform voor vr-video en -games, dan is hij zeker meer dan goed genoeg. Samsung hoopt de vr-industrie met de introductie van de Gear VR een zetje in de rug te geven en we hopen ten zeerste dat het in die opzet slaagt, want hoewel we veel toffe prototypen zien, moet er nog flink wat gebeuren voordat dit een serieuze markt is.
Als je nog geen Note 4 hebt, hoef je dus niet naar de winkel te rennen om hem samen met de Gear VR te halen. Maar als je die Note 4 al in huis hebt, is de Gear VR zijn prijs dan waard als accessoire? Misschien als je een enorme fan van vr bent, een echte early adopter, of wellicht als je aan softwareontwikkeling doet en met vr aan de slag wil. Voor de meeste mensen die dit lezen komt de Gear VR echter nog te vroeg. Zij kunnen beter wachten op versie twee of drie, met hopelijk mooier beeld en meer content.