Inleiding
Consumenten worden door tv-fabrikanten al lange tijd lekker gemaakt voor oled-tv. De afgelopen jaren werden op de CES- en IFA-elektronicabeurzen al wel nieuwe prototypes van grotere oled-tv's getoond, maar tot echte plannen voor serieproductie van de toestellen kwam het echter niet.
De laatste poging kwam van LG die op de IFA 2010-elektronicabeurs in Berlijn een 31"-prototype van een dunne oled-tv toonde. Een mooi maatje voor onder meer de badkamer zou je zeggen. Dit prototype scoorde hogen ogen omdat het zeer dun was met een metalen behuizing en bovendien over felle, verzadigde kleuren en 3d-ondersteuning op basis van passieve 3d beschikte.
Het Koreaanse bedrijf zei de tv begin 2011 mondjesmaat te willen gaan verkopen, maar om onduidelijke redenen is dat er nooit van gekomen. Fast forward naar 2012. LG heeft op de CES 2012-beurs niet alleen een 55"-prototype van een oled-tv getoond, maar er ook een typenummer aan gehangen, 55EM9600, en stelt rond de zomer de grote oled-tv daadwerkelijk uit te brengen. Onder het toeziend oog van twee bodyguards kon de tv na afloop van persconferentie uitgebreid bekeken worden.
Witte oled's met rgb-filter
LG maakt voor de productie van het 55"-oled-paneel gebruik van witte oled's met daaroverheen een kleurenfilter. De pixels bestaan uit vier subpixels: rood, groen, blauw en wit. Het witte component, effectief het witte oled-licht met transparante kleurfilter ervoor, biedt volgens LG een aantal voordelen boven alleen een rgb-kleurenfilter.
Zo is de maximale helderheid bij bijvoorbeeld de weergave van grote witte vlakken met witte subpixels hoger dan een zuivere rgb-subpixelconfiguratie. Hierdoor kan het verbruik van een rgbw-oled-paneel lager uitvallen dan een oled-paneel met alleen een rgb-kleurenfilter.
De tv is tevens uitgerust met een zogeheten Color Refiner die voor kleurconsistentie moet zorgen als onder een hoek naar de tv gekeken wordt. Het is niet precies bekend wat deze Color Refiner inhoudt, maar waarschijnlijk betreft het een filmlaag over het oled-paneel.
De aansturing van het witte oled-materiaal gebeurt via oxide-tft's op de backplane van de oled-module. Volgens LG zijn voor het inrichten van huidige paneelfabrieken voor oxide-tft's minder investeringen nodig dan voor de ltps-technologie waarvan bij de meeste andere oled-displays gebruik van wordt gemaakt. Vooral dat kostverschil ziet LG als reden om voor de oxide-tft-technologie te kiezen.
Ten opzichte van de pixelopbouw uit rode, groene en blauwe subpixels, zoals gebruikt door Samsung bij zijn 55"-oled-tv-prototype dat het ook op deze CES-beurs aangekondigd heeft en toont, heeft de benadering van LG als voordeel dat de witte oled's gelijkmatig verouderen, terwijl rgb-oled's in een verschillend tempo kunnen verouderen. Hiervoor moet de tv dan compenseren om de witbalans en kleurbereik op orde te houden.
Het uiterlijk van de LG 55EM9600
LG heeft zijn grote oled-tv strak afgewerkt. Het vooraangezicht van de tv is vooral scherm. Alleen een klein aluminium randje van enkele milimeters is te zien. Daar komt nog een klein zwart randje van het paneel bij dat op zwart blijft bij beeldweergave. In totaal heeft de tv dus bezels die ongeveer even breed zijn als een Bic-pen. Alleen de onderste rand is iets dikker en net als bij de huidige D8000-serie van Samsung is in het midden een uitstulping te vinden met daarin het beeldmerk, maar dan van LG uiteraard.
Door de oled-technologie is het mogelijk om het paneel zeer dun te maken en de totale dikte van de 55"-oled-tv van LG bedraagt slechts 4mm. Om het even in perspectief te plaatsen, dat is iets minder dan de dikte van twee gestapelde munten van twee euro. Het concurrerende oled-model van Samsung is iets dikker met 7,3mm. De achterkant van het LG-model is geheel gemaakt van aluminium en loopt door in de randen van de bezels.
:fill(white)/i/1326234535.jpeg?f=thumb)
Op de LG-stand op de beurs stonden in totaal zes exemplaren van de oled-tv, twee maal drie rug-aan-rug. De buitenste vier stonden op een lange standaard, die ook gebruikt werd voor de persconferentie, terwijl de middelste televisies een voet met normale halslengte hadden. In de voet zit waarschijnlijk de meeste elektronica en de aansluitingen. De bovenkant van de voet is metaalkleur, met een knik schuin naar beneden aan de voorkant. Aan de zijkanten zijn ventilatiegaten zichtbaar. Het plastic blok waarmee de hals van de standaard aan het schermgedeelte bevestigd wordt, oogt echter wat lomp.
De aansluitingen van de 55EM9600-oled-tv waren niet goed te zien en continu waren bodyguards aanwezig die een cordon vormden rond de modellen, zodat we de tv's niet konden draaien. Het is niet bekend hoe de tv aan de muur bevestigd moet worden, maar waarschijnlijk zal de voet ook dienen als muurbevestiging, net zoals dat het geval was met de 15"-oled-tv van LG.
Beeldkwaliteit
2D
Net als bij lcd's met fijnmazige local dimming is bij oled-technologie zwart ook echt zwart, doordat op die gebieden de pixels gewoonweg niet aanstaan. Bij plasma moet er nog altijd een klein pulsje door de pixels lopen om de 'motor als het ware niet te laten afslaan'. Hoewel het lastig is om onder de felle lichtomstandigheden van de beurs iets te zeggen over de absolute zwartwaarde, is het hoge contrast van het scherm goed zichtbaar. We hebben hem na afloop van de perspresentatie een dag eerder ook al even bij minder licht gezien, en ook daar was het diepe zwart goed zichtbaar.

Recht van voren en met kleurige content op het scherm, laat de 55EM9600 zijn kracht zien, en verdwijnen de twijfels als sneeuw voor de zon. De kleuren zijn helder en hebben veel kleurverzadiging. Voor het bekijken van films is het wenselijker om de Rec.709-standaard voor hdtv's aan te houden, en gezien LG's achtergrond met controles voor grijswaardenkalibratie en kleurbeheer moet dat ook geen probleem zijn, maar voor het bekijken van foto's kan van het hogere kleurbereik gebruik worden gemaakt.
Wel zagen we bij sommig beeldmateriaal banding rond verlichting, maar dat zou ook aan het bronmateriaal kunnen liggen. De kleurverzadiging is zodanig dat de kleuren van het scherm af spatten, maar voor het bekijken van films zal er ook een modus zijn, die de kleurverzadiging binnnen de perken houdt.
De kijkhoeken zijn net als bij plasma-technologie zeer goed. Je kan zonder problemen bijna volledig van de zijkant het beeld volgen, waarbij de kleurweergave gelijkblijft en het beeld niet zichtbaar in helderheid afneemt.
Wel zagen we na de perspresentatie dat het paneel onder een hoek een beetje een paars/bruine gloed leek te hebben. Ook lieten invallende lichtbronnen kruisvormige schitteringen zien met wat rare kleuren in deze 'strepen' vanuit het middelpunt van de lichtbronreflectie. Mogelijk zijn deze reflecties een gevolg van de Color Refiner van het scherm of zorgt de filmlaag voor passieve 3d voor wat interferentie met de (sub)pixels.
3D
Uiteraard hebben we ook de 3d-weergave van de oled-tv bekeken en net als bij het eerdere prototype van een 31"-oled-tv dat LG op de IFA 2010 toonde, waren we van de 3d-weergave onder de indruk. Net als bij de Cinema 3D-lcd-tv's van het merk, maakt ook de oled-tv gebruik van passieve 3d-technologie.
De beelden zijn door het snelle schakelen van de oled's zeer vloeiend en zelfs naar extreme 3d-dieptes is bij dit scherm goed te kijken. Op de stand werd demomateriaal gedraaid met onder meer een rode, ronddraaiende edelsteen en een blinkende bril van kristal die echt op je af kwamen. Bij de meeste lcd-tv's of zelfs plasma-tv's met actieve 3d-technologie geven dat soort extreme 3d-dieptes al snel hoofdpijn.

De kleurweergave verandert eigenlijk niet na het opzetten van een brilletje en zelfs met de felle lampen op de LG-stand is de helderheid in 3d hoog genoeg. Standaard bij passieve 3d is dat er niet echt flikkering te zien is bij 3d-content, maar het lijkt er ook op dat de zwarte balken dunner zijn. Ze zijn in ieder geval minder storend, al valt bij scherpe overgangen in beeld soms wel de lagere resolutie per oog op. Doordat echter alles zo vloeiend beweegt, ben je dat al snel vergeten.
Van de nieuwe 3d-brillen hebben we vanwege onze gewone bril alleen het nieuwe clip-on-model geprobeerd. Deze klemde eenvoudig op de bril, bleven goed zitten en vanwege het lage gewicht valt de clip-on eigenlijk al heel snel niet meer op.
Conclusie
Heeft oled-tv de toekomst? Als we op de LG-variant af mogen gaan, in ieder geval zeker. Het contrast is gigantisch en gezien de oled-technologie zal de zwartwaarde zeer diep zijn. De kleuren ogen bijzonder levendig zonder op je netvlies te branden zoals bij bijvoorbeeld de Dynamic-beeldmodus van sommige lcd-tv's.
De passieve 3d-technologie van LG stond al garant voor prettige 3d-weergave met behoud van kleuren en helderheid en met de oled-tv doet LG hier nog een schepje bovenop. Hoe de beeldkwaliteit zich verhoudt tot de aangekondigde 55"-oled-tv van Samsung weten we nog niet. De rgb-oled's van de Samsung-tv zouden mogelijk betere kleuren weergeven zonder truukjes met witte subpixels zoals bij de LG-oled-tv.
Ook met zijn dunne voorkomen gooit de 55EM9600 hoge ogen. Het uiterlijk is strak, al zal het voetontwerp en de bevesting aan het schermgedeelte niet iedereen bekoren. De 55EM9600 is met recht het nieuwe topmodel van LG als deze van de zomer leverbaar wordt. Dat zou net nog op tijd zijn voor de Olympische Spelen in Londen. LG lijkt er in ieder geval op gebrand op deze deadline te halen.
LG heeft aangegeven dat de prijs van de tv ongeveer zal liggen tussen de 3000 en 4000 dollar en dat is eerlijk gezegd minder dan we verwacht hadden. We zijn erg benieuwd wat Samsung daar tegenover zet, aangezien de kosten voor het gebruikte productieprocedé van Samsungs oled-panelen hoger liggen.