Een nieuw product?
Computerfabrikant Asus wist in 2007 een nieuwe markt te creëren door een kleine laptop met simpele hardware uit te brengen, en dit een netbook te noemen. Was dit een nieuw product, of oude wijn in nieuwe zakken? De meningen zijn hierover nog steeds verdeeld, maar het lijkt erop dat we in 2010 met tablets een vergelijkbare situatie te pakken hebben. De hardware is immers al tijden voorhanden, en voor de software kan leentjebuur worden gespeeld bij zowel pc's als smartphones. De vraag is dus gerechtvaardigd of tablets wel werkelijk zo nieuw en revolutionair zijn als de fabrikanten ons willen doen geloven.
Voor we iets zinnigs over tablets kunnen zeggen, moeten we eerst duidelijk voor ogen krijgen wat een tablet precies is. Fabrikanten brengen al jarenlang producten uit die ze 'tablet' noemen. Microsoft bracht van Windows XP zelfs een speciale versie voor tablets uit. Daarbij mikte het bedrijf uit Redmond op apparaten die behoorlijk anders zijn dan de tablets die nu in de winkel liggen. In Microsofts visie waren tablets mobiele x86-pc's die met een stylus bestuurd moesten worden. Een ander product dat een tablet genoemd zou kunnen worden, is de pda. In de jaren 90 werd bijvoorbeeld Palm groot met de verkoop van zakcomputers, die net als de tablet-pc's van Microsoft met een stylus bediend werden.
:fill(black)/i/1131118520.jpg?f=thumb "Nokia 770 Internet tablet")
De huidige tablets, zoals de iPad en Galaxy Tab, zijn vooral gebaseerd op ideeën en technologieën uit de smartphone-industrie. Nokia was een van de eerste telefoonfabrikanten die zijn expertise inzette om een tablet te maken. In 2005 kwam het met de Nokia 770; een tablet met het Maemo-besturingsysteem. Twee jaar later werd dit apparaat opgevolgd door de N800. Beide apparaten waren sterk gericht op webbrowsen en multimedia-playback. Net als de tablet-pc's van Microsoft en de pda's van Palm konden ook de tablets van Nokia nog met een stylus bediend worden.
Wat de meeste mensen tegenwoordig onder 'tablet' zullen verstaan, zijn apparaten als de iPad: platte machines die met een touchscreen bediend kunnen worden, en die bedoeld zijn voor de consumptie van online- en multimediacontent. Tot afgelopen jaar was het nog geen fabrikant gelukt om een tablet te laten doorbreken, maar Apple wist in 2010 met de iPad het eerste serieuze verkoopsucces te bewerkstelligen. Dat betekent niet dat het bedrijf nu op zijn lauweren kan rusten: sinds de introductie van de iPad hebben vele concurrenten aangegeven met een eigen tablet te zullen komen. Meer nog dan dit jaar lijkt 2011 dan ook het jaar van de tablets te worden. In dit artikel blikken we terug op de ontwikkelingen in 2010 en kijken we vooruit naar wat 2011 op tabletgebied gaat brengen.
iPad: de aftrap
Toen Apple-voorman Steve Jobs begin 2010 de iPad onthulde, waren maar weinig mensen echt verrast. Geruchten over een tablet van het bedrijf deden al lange tijd de ronde, en met de iPhone was het al duidelijk dat Apple over de benodigde kennis en ervaring beschikte. De iPad is met zijn 9,7"-scherm flink groter dan de iPhone, maar heeft onder de motorkap veelal dezelfde hardware. De processor is, net als bij de iPhone, gebaseerd op de arm-architectuur, en ook intern heeft de iPad veel weg van een smartphone. Ook aan de softwarezijde heeft Apple de lessen die het leerde bij de ontwikkeling van de iPhone, goed weten toe te passen. Er kwam iPad-ondersteuning in het mobiele iOS-besturingssysteem, en zo kon Apple de early adopters trakteren op een Appstore die uitpuilde van de bruikbare applicaties.
Daarmee onderscheidt de iPad zich van de tablet-pc's die we op de vorige pagina noemden. Het doel is niet langer om de desktop mobiel te maken; Apple heeft de simpele, gestroomlijnde interface van de smartphone in een grotere form factor gegoten. Dat het bedrijf uit Cupertino daar goed aan heeft gedaan, staat buiten kijf: de iPad is een groot succes en is in feite het startsein voor een ware tablet-race. Bijna elke grote hardwarefabrikant heeft momenteel een tablet in productie die met de iPad moet concurreren.
Een nieuwe markt
Niet alleen andere fabrikanten zijn wakker geschud door de introductie van de iPad, ook veel mediabedrijven zien in de tablet het perfecte platform om geld te verdienen met digitale versies van papieren publicaties. Bij de introductie van de tablet waren er naast de honderdvijftigduizend iPhone-apps nog maar weinig iPad-specifieke applicaties beschikbaar, maar inmiddels zien we steeds meer apps verschijnen die speciaal voor de iPad gemaakt zijn. Bij de introductie hadden The New York Times en The Wall Street Journal al een iPad-app met een digitale editie van hun kranten klaarstaan. Mediamagnaat Rupert Murdoch, eigenaar van onder andere Fox News en The New York Post, zou momenteel samen met Apple aan The Daily werken, een digitale krant die exclusief voor de iPad wordt gemaakt. Ook grote tijdschriften proberen hun voortbestaan te verzekeren met digitale edities.
De iPad heeft dus niet alleen op hardewaregebied een nieuwe markt gecreëerd, ook het maken van content voor het platform zorgt voor nieuwe mogelijkheden. Een tablet mag echter wel een hoge-resolutiescherm hebben, dat betekent niet dat een interface volgestopt kan worden met kleine knoppen en elementen, zoals op een normale desktopcomputer. Aan de ander kant zijn de interfaces van smartphone-apps vaak weer te simpel om goed uit de verf te komen op het scherm van een tablet. Applicaties als Flipboard, een gepersonaliseerd magazine dat een deel van zijn inhoud van sociale netwerken haalt, laten zien dat softwareontwikkelaars voor tablets talloze nieuwe mogelijkheden hebben en hun fantasie de vrije loop kunnen laten.
iPad 2
Apple zit ondertussen ook niet stil. Het bedrijf zou al lange tijd werken aan een opvolger van de iPad. Vermoedelijk krijgt de hardware, net als bij de iPod en de iPhone, een jaarlijkse update. Welke verbeteringen Apple wil doorvoeren in de tweede versie van zijn tablet is nog niet bekend, maar waarschijnlijk krijgt het apparaat ondersteuning voor videobellen via Facetime, en mogelijk zullen ook de afmetingen aangepast worden. Een officiële aankondiging wordt in de eerste maanden van 2011 verwacht.
Android: de concurrent
Aangezien de iPad op Apples eigen iOS draait, moesten de bedrijven die de concurrentie met de tablet wilden aangaan, op zoek naar een geschikt besturingssysteem. Googles Android bleek hiervoor de logische keus. Het besturingssysteem wordt al ingezet op veel smartphones - die hardwarematig veel weg hebben van tablets - en net als bij de iPad zijn er al duizenden applicaties beschikbaar.
Maar waar Apple alle tijd heeft gehad om iOS geschikt te maken voor de resolutie van de iPad, was men bij Google niet goed voorbereid op de grote vraag naar tablets. Bij de introductie van de iPad was de recentste Android-versie 2.1, die maximaal een resolutie van 800x480 pixels ondersteunt. Versie 2.2, die enkele maanden later aangekondigd werd, bracht hier geen verandering in. Dit was voor bijvoorbeeld LG reden genoeg om zijn Android-tablet uit te stellen in afwachting van een versie die beter geschikt is voor grotere schermen.
Het huidige aanbod Android-tablets
:fill(white)/i/1283418330.jpeg?f=thumb "Samsung Galaxy Tab")
Hoewel Android als tablet-OS dus nog een inhaalslag te maken heeft, zijn er toch fabrikanten geweest die Android 2.2 volwassen genoeg vonden om er een tablet mee te lanceren. Samsung onthulde in september op de IFA-beurs in Berlijn zijn eerste Android-tablet: de Galaxy Tab. Net zoals de iPad als de grote broer van de iPhone gezien kan worden, heeft de Galaxy Tab veel overeenkomsten met de Galaxy S-smartphone van hetzelfde bedrijf.
Samsung heeft gekozen voor een 7"-scherm met een resolutie van 1024x600 pixels en een op 1GHz geklokte Hummingbird-processor. De fabrikant wist Android 2.2 voor zijn Galaxy Tab zodanig aan te passen dat het een resolutie van 1024x600 kon gebruiken, maar voor ontwikkelaars waren er nog geen richtlijnen over het ontwikkelen voor een tablet form-factor. Dat had tot gevolg dat niet alle applicaties het scherm even goed benutten, en in sommige gevallen maar een klein deel van het schermoppervlak beslaan. Hoewel de goedkoopste editie van de Tab meer dan 600 euro kost, wist Samsung in de eerste maand na introductie 700.000 exemplaren te verkopen. Volgens het bedrijf kan het momenteel niet aan de vraag voldoen.
:fill(white)/i/1283499819.jpeg?f=thumb "Toshiba Folio 100")
Toshiba introduceerde op dezelfde beurs ook een tablet. De Folio 100 is met zijn 10,1"-scherm flink groter dan de Tab, en beschikt over een dualcore Tegra2-soc van Nvidia. Ook Toshiba is erin geslaagd om Android 2.2 met een resolutie van 1024x600 te laten draaien. De Folio werd minder enthousiast ontvangen ontvangen dan de Tab, en vooral de kwaliteit van het beeldscherm zou te wensen over laten. Ondanks de lage prijs van 399 euro is de Folio nog geen verkoopsucces: verschillende winkels in Engeland zouden de tablet al uit de handel gehaald hebben, omdat veel ontevreden klanten het apparaat terugbrachten. Toshiba zou de huidige voorraden nog willen uitleveren en zich daarna willen richten op de ontwikkeling van een verbeterde versie.
Het Franse Archos besloot groots uit te pakken en liet op diezelfde IFA-beurs maar liefst vijf Android-tablets zien, met schermgroottes variërend van 2,8" tot 10,1". De kleinere modellen werden gepresenteerd als mediaspeler, maar de grotere modellen moeten de concurrentie aangaan met de iPad, de Tab en de Folio.
Naast de drie bovengenoemde fabrikanten zijn er ook al heel wat tablets aangekondigd, die de markt nog niet bereikt hebben. Viewsonic heeft er een aantal aangekondigd, en de Indiase startup Notion Ink werkt al sinds 2009 aan zijn eerste tablet, de Adam. Deze krijgt een speciaal tft-scherm van Pixel Qi, waarvan de backlight uitgeschakeld kan worden om stroom te besparen, en om de leesbaarheid in direct zonlicht te verbeteren.
Gingerbread en Honeycomb
Hoewel consumenten dus al de keuze hebben uit een aantal Android 2.2-tablets, moest Google het besturingssysteem beter geschikt voor tablets maken. Begin december bracht het bedrijf daarom versie 2.3 van Android uit, die ook wel bekend staat onder de naam Gingerbread. In deze editie is officieel ondersteuning voor grotere schermen en resoluties toegevoegd. De nieuwe sdk stelt ontwikkelaars in staat om aan te geven hoe hun applicaties er op een tablet-formfactor moeten uitzien. De interface van Gingerbread is echter nog steeds geoptimaliseerd voor weergave op een smartphone.
Vermoedelijk wordt Honeycomb, de opvolger van Gingerbread, de eerste editie die volledig voor tablets is geoptimaliseerd. Google-topman Andy Rubin demonstreerde Honeycomb onlangs op een tablet-prototype van Motorola, waarbij te zien was dat de interface er anders uitzag dan we tot nu toe van Android gewend zijn. Zo is er een permanente taakbalk waarmee apps kunnen worden gestart, en die laat zien welke apps er draaien. Verder liet hij zien hoe bepaalde Google-apps, zoals Gmail, het grotere schermoppervlak benutten. Het is nog niet bekend wanneer Honeycomb officieel aangekondigd wordt, maar omdat Google de hete adem van Apple in de nek voelt, zal het bedrijf er alles aan doen om Honeycomb zo snel mogelijk marktrijp te maken. Vermoedelijk zal dit ergens in de eerste helft van 2011 zijn.
De andere concurrenten
Windows 7
Ondanks de opkomst en de populariteit van tablets die op smartphones zijn gebaseerd, blijft Microsoft vasthouden aan zijn slate-pc-concept. Bij de introductie van Windows 7 besteedde het bedrijf veel aandacht aan de ingebouwde handschrift- en stemherkenning, en aan de ondersteuning voor touchscreens.
In januari van dit jaar toonde Steve Ballmer op de CES-beurs een Windows 7-tablet van HP. In de maanden erna bleef het onduidelijk wanneer de tablet zou uitkomen, en er was zelfs even sprake dat het apparaat het daglicht niet meer zou zien. Dat was uiteindelijk niet het geval, maar HP heeft er wel voor gekozen de Slate 500 alleen uit te brengen voor de zakelijke markt.
Naast HP zijn ook fabrikanten als Archos, Viewsonic en Asus bezig met Windows 7-tablets. De eerste ervaringen wijzen uit dat het draaien van een desktop-OS op een tablet een aantal moeilijkheden met zich meebrengt. Zo zijn pc-applicaties vaak gemaakt voor hoge-resolutieschermen, waarbij wordt aangenomen dat de gebruiker een muis gebruikt. Zelfs op een relatief groot 10"-tablet is het in Windows 7 moeilijk om met de vingertop kleinere interface-elementen te selecteren. Om dat probleem op te lossen kiezen veel fabrikanten ervoor een eigen grafische schil over Windows 7 heen te leggen, die gemaakt is voor vingerbediening. Hoewel dit de bediening versimpelt, zorgt het er wel voor dat de gebruikerservaring per fabrikant verschilt.
Ballmer liet recentelijk dan ook weten dat het bedrijf van plan is om Windows 7 in de toekomst verder voor tablets te optimaliseren. Hij gaf Media Center als voorbeeld van een interface die goed met de vingers bediend kan worden, en denkt dat Windows 7 met enkele verdere aanpassingen en grotere knoppen prima geschikt is als tablet-OS.
Het ontbreken van een Windows 7-appstore maakt het besturingssysteem minder geschikt als iPad-concurrent, maar in 2011 zullen toch veel Windows 7-tablets de markt bereiken. Intel liet recentelijk weten dat Toshiba, Lenovo, Dell, Fujitsu, Asus, Motion Computing, Cosmos en ExoPC in 2011 allemaal met één of meer Windows 7-tablets zullen komen.
MeeGo
Begin dit jaar kondigde Nokia aan dat het zijn Maemo-besturingsysteem zou samenvoegen met Intels Moblin. Het resultaat van die fusie is al enige tijd in ontwikkeling en luisert naar de naam MeeGo. Met dit op Linux gebaseerde besturingssysteem mikken de ontwikkelaars op verschillende typen hardware, waaronder telefoons, notebooks en ook tablets. Afgelopen zomer toonde Intel op de Computex-beurs in Taiwan voor het eerst de tablet-versie van MeeGo, draaiend op het Atom-platform.
Heel veel is er nog niet bekend over MeeGo op tablets, maar uit een video van een vroege alpha-versie blijkt dat het homescreen bestaat uit verschillende kolommen, waar doorheen gescrold kan worden. Daarnaast is een meer tradtioneel homescreen met applicatie-iconen beschikbaar, en er is een taakbalk aanwezig. Volgens Intel zullen in 2011 in ieder geval Acer, Gemtek, WeTab en IndaMixx tablets met het nieuwe OS op de markt brengen. In tegenstelling tot Googles Android en Apples iOS, krijgt MeeGo geen appstore, en zal elke fabrikant dus een eigen online winkel voor applicaties moeten inrichten.
BlackBerry
Ook telefoonfabrikant RIM, bekend van de BlackBerry-telefoons, kondigde in september een tablet aan: de Playbook. Deze is voorzien van een 7"-scherm, een dualcore Cortex A9-soc en 1GB werkgeheugen. Fabrikant RIM nam eerder dit jaar het bedrijf QNX over en kwam daarmee in bezit van het gelijknamige besturingssysteem. Dat OS, dat onder andere html 5, Java, Flash 10.1 en Adobe Air, ondersteunt, drijft nu de Playbook aan. De hardware zou snel genoeg zijn om 1080p-content af te spelen. Aan de achterzijde is de tablet voorzien van een 5-megapixelcamera, en de voorzijde huisvest een 3-megapixelcam die voor toepassingen als videobellen is bedoeld. De Playbook moet begin 2011 voor consumenten beschikbaar zijn.
webOS
Ook HP wil begin 2011 een tablet uitbrengen. Deze zal niet op Windows 7 of Android draaien, maar op het webOS-besturingssysteem, dat HP eerder dit jaar in bezit kreeg toen het Palm overnam. Palm introduceerde het besturingssysteem in 2009 samen met zijn Pre- en Pixi-telefoons, en na de overname heeft HP de ontwikkeling voortgezet. Het op Linux gebaseerde OS is inmiddels bij versie 2.0 aangekomen, en HP heeft al laten dat zijn webOS-tablet waarschijnlijk Palmpad gaat heten. Op welke manier HP de vertaalslag van smartphonescherm naar tabletformaat wil maken, en of dat invloed gaat hebben op de interface van webOS, is nog niet duidelijk.
Wat brengt 2011?
Zoals gezegd wordt 2011 vast en zeker een jaar met een enorm aanbod van tablets van vele fabrikanten. De twee belangrijkste onderscheidende kenmerken van al die modellen zullen het besturingssysteem en de form factor zijn. Daarnaast zullen er grote verschillen in kwantiteit zijn, zowel in het aantal tablets per fabrikant als in het aantal tablets met een bepaald OS. Zo hoef je geen Nostradamus te heten om te weten dat Apple in 2011 niet opeens met vijf verschillende iPads zal komen. Wel bestaat er een kleine kans dat het bedrijf met meer dan één form factor zal experimenteren. Hetzelfde geldt voor HP met webOS en RIM met BlackBerry OS.
Android
Android zal in 2011 vermoedelijk verder fragmenteren. Tablets met versies 2.2, 2.3 en 3.0 zullen naast elkaar bestaan, en fabrikanten zullen net als bij smartphones waarschijnlijk doorgaan met het inbouwen van hun eigen interfaces. Daarnaast zullen er modellen uitkomen die niet in officiële samenwerking met Google tot stand komen en daarom niet over toegang tot de Android-market beschikken. In een markt waar apps steeds belangrijker worden, zal het interessant zijn om te zien hoe apparaten het doen die niet zijn aangesloten op een grote applicatiewinkel.
Googles besturingssysteem loopt momenteel achter op iOS, en het is de vraag hoe lang het nog duurt voordat Android de achterstand inhaalt - als dat al gaat gebeuren. Softwareontwikkelaars voor smartphones zijn momenteel niet al te happig op Android; voor veel bedrijven heeft het uitbrengen van een iPhone-app prioriteit. Het lijkt dan ook onwaarschijnlijk dat ontwikkelaars veel tijd steken in tablet-apps voor Android, in elk geval totdat Honeycomb is verschenen. Wel kunnen we al met enige zekerheid zeggen dat Android-kopers de grootste keuze zullen hebben. Of dit genoeg is om te zorgen dat Android een succesvol tablet-OS wordt, valt nog te bezien.
iOS
Het is moeilijk om te zeggen wat we in 2011 van Apple kunnen verwachten. Als Apples huidige koers wordt aangehouden, hoeven we niet op revolutionaire veranderingen te hopen. Een volgende iPad zal waarschijnlijk wel enkele vernuftige nieuwe features kennen, maar zal vooral een doorontwikkelde en geoptimaliseerde versie van de huidige iPad zijn. Omdat Apple met zijn tablet een flinke voorsprong op de concurrentie heeft, zal het bedrijf - mede door de forse userbase - waarschijnlijk nog een tijd heer en meester op de tablet-markt blijven. Zolang bedrijven voor iOS als lead-platform blijven kiezen bij de ontwikkeling van apps, ziet de toekomst er voor Apple rooskleurig uit.
Windows 7
Microsofts keuze om een desktop-OS op een tablet te draaien, zou er weleens voor kunnen zorgen dat het bedrijf een aparte markt creëert. Het is niet waarschijnlijk dat veel gebruikers volgend jaar zullen twijfelen tussen een iPad of een Windows 7-tablet, omdat de apparaten - nog afgezien van het uiterlijk - in het dagelijks gebruik compleet verschillend zijn.
De keuze van HP om zich met de Slate 500 alleen op de zakelijke markt te richten, is in dat opzicht vermoedelijk veelzeggend. Het ontbreken van een uniforme simpele interface en een applicatiewinkel kan ervoor zorgen dat Windows 7-tablets vooral zakelijk gebruikt worden. Of Microsofts plannen om de interface verder voor tablets te optimaliseren het mogelijk zullen maken om de overstap naar de consumentenmarkt te maken, zal de tijd moeten leren.
Overigens heeft Microsoft nog een andere ingang tot de tabletmarkt. In 2010 introduceerde het bedrijf Windows Phone 7, een nieuw besturingssysteem voor smartphones die mensen het achterhaalde Windows Mobile moet laten vergeten. Hoewel Microsoft bij de lancering aangaf dat Windows Phone 7 puur voor telefoons bedoeld was, is het bedrijf daar de laatste tijd wat minder stellig over. Of dat betekent dat we in de toekomst Windows Phone 7-tablets gaan zien is allerminst duidelijk, maar de wijze waarop de interface is opgebouwd, met veel horizontaal scrollen, zou op een tablet goed uit de verf kunnen komen.
De rest
Bedrijven die tablets zullen uitbrengen op basis van webOS, MeeGo en BlackBerry OS zullen waarschijnlijk vergelijkbare obstakels op hun pad tegenkomen. Ze zullen zich moeten bewijzen tegenover de gevestigde leider, de iPad. Daarnaast zullen ze ontwikkelaars moeten overhalen om aandacht aan hun platform te besteden. Waar gebruikers vroeger nog genoegen namen met de functionaliteit die een apparaat out of the box leverde, verwacht men nu dat de mogelijkheden via apps uitgebreid kunnen worden.
Op de Consumer Electronics Show, die van 6 tot 9 januari in Las Vegas wordt gehouden, zullen naar verwachting al heel wat tablets gelanceerd worden. Welke uiteindelijk als winnaar uit de bus zal komen, vertellen we in het tablet-jaaroverzicht van 2011.
:fill(white):strip_exif()/i/1264622791.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/1306230481.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/1305200879.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/1285654303.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/259335/small2.jpg?f=community)
:fill(white):strip_exif()/i/1270545308.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1364203905.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1283499766.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/1282562328.jpeg?f=fpa)
/i/1281948304.png?f=fpa)
/i/1234872623.png?f=fpa)
/i/1264616103.png?f=fpa)
/u/318547/crop60be4dd5b04ab_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/151149/crop5fde11d32f663_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/249917/jaapschaap.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/5964/crop56503163e97a5.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/317599/crop5d18b37261809_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/285775/crop60657c7849d6a_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/78837/crop65aea93ebdeaf.gif?f=community){kind=small}
/u/327498/26-4-2010%252022-45-29.png?f=community){kind=small}
computerspellen zijn ook gewoon onderdeel geworden van het dagelijkse leven van den jeugd van tegenwoordig. Een tablet is gewoon nog een keuze erbij, net zoals een gameboy dat 15 jaar geleden was.
