Nederland geeft Nexperia terug aan China, maar chipcrisis in Europa houdt aan

Nexperia

De publiekelijke ruzie tussen Nederland en China over de voogdij van chipmaker Nexperia lijkt na een maand gesust te zijn: het Chinese Wingtech krijgt 'als teken van goede wil' het zeggenschap terug over het bedrijf. De Nederlandse regering hoopt hiermee de relatie met China te herstellen, die in korte tijd ernstig werd verstoord.

Dit is een enigszins abrupte ommezwaai. Twee weken geleden uitte de Chinese overheid zich nog kritisch over Nederland, omdat de regering niet bereid zou zijn om tot een constructieve oplossing te komen. Afgelopen week schreef de NOS nog dat de ruzie 'escaleert' en dat Nederland 'weinig blijk' gaf dat het deze zaak serieus neemt. Deze handreiking lijkt echter anders te suggereren. Welke reden zit hierachter?

Weg ceo

Zhang Xuezheng. Bron: Nexperia

Nexperia is een van oorsprong Nijmeegs bedrijf, maar werd in 2019 overgenomen door het Chinese Wingtech. Op 12 oktober besloot de Nederlandse overheid echter de controle over te nemen, vanwege 'signalen van ernstige bestuurlijke tekortkomingen'. Die werden toegeschreven aan de ceo, Zhang Xuezheng, die volgens Nederland productiecapaciteit, financiële middelen, technologie en kennis van Nexperia naar een afzonderlijke onderneming zou doorsluizen.

De minister van Economische Zaken, Vincent Karremans, stelt in een Kamerbrief dat er plannen waren om de Europese fabrieken te sluiten 'of sterk in belang te doen afnemen' wanneer de overdracht van kennis en middelen naar de andere onderneming 'ver genoeg' gevorderd zou zijn. De vrees was dat Nexperia's producten daardoor op korte termijn niet langer beschikbaar zouden zijn in Europa. Met de overname op basis van de tot dan toe ongebruikte, zeventig jaar oude Wet beschikbaarheid goederen konden dergelijke overdrachten worden tegengehouden.

Een dag na de ingreep begonnen drie Europese bestuurders van de chipfabrikant een afzonderlijke procedure tegen Xuezheng bij het gerechtshof Amsterdam wegens wanbeleid. De rechter besloot in een voorlopig oordeel om de ceo te schorsen en om het beheer van vrijwel alle aandelen over te dragen aan een andere partij. Ook werd er een formeel onderzoek ingesteld naar de gang van zaken bij Nexperia. Naar aanleiding van dat nog lopende onderzoek kan besloten worden om definitieve maatregelen te nemen, bijvoorbeeld door bedrijfsbesluiten ongedaan te maken of bestuursleden te ontslaan.

Weg chips

Het ingrijpen van de Nederlandse overheid en de schorsing van de ceo konden niet alleen rekenen op felle kritiek vanuit Wingtech, maar ook vanuit de Chinese overheid. Het land besloot als tegenmaatregel de export van chips uit Nexperia's Chinese fabriek te blokkeren. Dat dreigde vooral grote gevolgen te hebben voor Europese autofabrikanten, aangezien ze veel chipwafers door Nexperia in China laten assembleren. Zo moest Volkswagen halsoverkop een alternatieve chipleverancier vinden om een productiestop te voorkomen en zocht ook BMW naarstig naar een alternatieve toeleveringsketen.

Een Nexperia-chipfabriek in Hamburg, Duitsland. Bron: picture alliance / Getty Images

Hiermee dreigde dus juist datgene wat Nederland met de ingreep probeerde te voorkomen: een leveringsstop van Nexperia-chips in Europa. Karremans meldt in de Kamerbrief dat het daardoor zijn 'voornaamste prioriteit' werd om de toeleveringsketens zo snel mogelijk weer op gang te brengen. Twee weken geleden schreef Bloomberg al dat Nederland bereid is de controle terug te geven aan Wingtech, mits de internationale productie van cruciale chips wordt hervat.

Kort daarna gaf China aan dat internationale bedrijven een uitzondering op het exportverbod konden aanvragen, waardoor verschillende leveranciers, zoals Aumovia en Honda, in de dagen erna weer chips ontvingen. Daarmee is het probleem echter nog niet helemaal opgelost, onder meer omdat de Nederlandse Nexperia-fabriek de levering van wafers naar China sterk heeft beteugeld en omdat het nieuwe vergunningssysteem zorgt voor een langere doorlooptijd bij de levering van chips. Nexperia China heeft nog genoeg voorraad om enkele maanden op te kunnen teren, maar zonder aanvullende maatregelen dreigen er toch alsnog grote tekorten. Afgelopen week schreef Reuters nog dat Nissan zijn productie verlaagde door een tekort aan Nexperia-chips en ook bij het Duitse Bosch is er nog sprake van een chiptekort.

Weg handelsrelatie?

Deze week trok een delegatie van Nederland naar China om tot een compromis te komen. De uitkomst was het besluit de overname na een maand op te schorten. Karremans noemt het een 'constructieve stap', voornamelijk naar aanleiding van de keuze van China om de chipleveringen naar onder meer Europa weer voort te zetten, ook al verloopt dat voorlopig met een tijdrovend vergunningssysteem. Wat daarbij mogelijk heeft meegespeeld, is dat de Europese Commissie en 'andere Europese en internationale partners' bij de Nederlandse regering hun zorgen hebben geuit over de effecten die de exportbeperkingen kunnen hebben op bedrijven.

De Chinese overheid noemt de beslissing 'een eerste stap in de goede richting'. Wingtech is echter niet tevreden met deze handreiking. Dat bedrijf wil zijn ceo terug. Tegen Bloomberg laat een Wingtech-woordvoerder weten dat de overheid 'haar steun in de rechtszaak tegen Zhang moet terugtrekken als zij echt het probleem wil oplossen', terwijl de schorsing als gevolg van deze zaak, volgens een ingewijde die het persbureau sprak, juist de hoofdreden is waarom Nederland het aandurft zijn handen ervan af te trekken.

Overigens is het niet zo dat Nederland zich helemaal niet meer met Nexperia bemoeit. De overheid houdt namelijk wél een informatieplicht in stand, waardoor de Chinese tak van Nexperia de Nederlandse regering moet informeren als productiemiddelen en kennis worden overgedragen. Ook wordt de schorsing van de ceo niet als langetermijnoplossing gezien door Karremans. Hoewel de risico's die hebben geleid tot de ingreep lijken te zijn afgewend door de schorsing van Xuezheng, zegt hij gesprekken te blijven voeren met China om ervoor te zorgen dat de leveringszekerheid ook in de toekomst wordt gegarandeerd.

Overigens is het belangrijk te benadrukken dat de schorsing van de ceo het gevolg is van een aparte gerechtelijke procedure, waarop de ingreep van de Nederlandse overheid in principe geen invloed had. Verschillende critici vragen zich dan ook af in hoeverre de kortstondige overname zinvol was en of dit de handelsrelatie tussen Nederland en China niet onnodig heeft verstoord. Europarlementariër Dirk Gotink van NSC noemt het tegenover NRC bijvoorbeeld 'een eenmansactie vanuit Economische Zaken dat de internationale consequenties en reacties volstrekt niet goed in beeld had'. ASML-ceo Christophe Fouquet gaf onlangs aan dat het volgens hem belangrijk is om te 'praten voordat je escaleert'. "En dat is deze keer misschien andersom gegaan."

Nexperia-hoofdkwartier in Nijmegen. Bron: SOPA Images / Getty Images

_{Redactie: Kevin Krikhaar • Eindredactie: Monique van den Boomen}

Reacties (11)

[Z100]

Het einde van Chinas soft power beleid. We gaan de komende hard power zien. Dit was altijd het plan van de CCP en nu vinden zij dat de tijd is aangekomen. Het zal knokken worden om onze positie in de wereld te behouden. Hopelijk durven we het gevecht aan en gaan we niet slapend ten onder. Blokkeer alle toekomstige Chinese overnames en weer Chinees geld. Weer ook potentiële CCP spionnen uit onze bedrijven.

[Taipau666]

Ik gok dat we slapend ten onder gaan, vechten tegen een pestkop werkt niet per se als ze de meeste troeven in de hand hebben en niet bang zijn om de duimschroeven aan te draaien.

[TekkenLord]

Het is niet zo zwart wit om te stellen dat dit het einde van het soft power beleid. Dat China meer assertiever is, wilt niet zeggen dat ze dat beleid laten varen.

Wat heeft China te winnen om dat beleid te laten varen? Zeker wat ze tot nu hebben opgebouwd. Soft power of China - Wikipedia

Daarnaast is het de VS die hun soft power beleid enorm hebben afgeschaald: USAID bestaat niet meer, geen bijdrage aan WHO, etc. China springt nu in die gat; let ook op COP30 wat China gaat doen.

Er zijn een paar gevoeligheden die belangrijk zijn voor China; zoals Taiwan en binnenlandse aangelegenheden. En ook geen gezichtsverlies wat inherent is aan Oost Aziatisch cultuur. Bij Nexperia is de reactie van Nederland: shoot first and ask questions later. Zo bied je geen ruimte voor discussie achter de schermen en kan er voor een oplossing gewerkt voor beide kanten.

Amper 100 jaar geleden was China een verdeeld land met bezette gebieden door andere landen (VK, VS, Japan, Portugal). Die vernedering willen ze absoluut niet meer meemaken.

Als je door die bril kijkt, geeft dat wat meer nuance. CCP wil kost wat kost eenheid binnen China en niet meer door andere landen worden gedomineerd/vernederd.

[Reactie gewijzigd door TekkenLord op 20 november 2025 09:15]

[aiDisCus]

China schiet zichzelf hiermee gigantisch in de voet. Het geeft nu wereldwijd het signaal af dat het belang van de CCP (behoud van de één-partij dictatuur), en blijkbaar ook de wens om assertief over te komen, belangrijker zijn dan de handel met het buitenland, en dat China daarmee een fundamenteel onbetrouwbare leverancier is geworden. Elk Europees bedrijf zou als de wiedeweerga alle inkopen uit China moeten staken en elders in de wereld (bij voorkeur Europa) betrouwbaardere leveranciers moeten zoeken. Als genoeg bedrijven dat doen merkt China dat wel, de economie van China groeit nu al minder dan enkele jaren geleden en dat kan nog behoorlijk verder afnemen of zelfs omslaan in krimp van de economie.

En de vraag is of de Nederlandse overheid met Nexperia de tijd had om vragen te stellen alvorens in te grijpen: terwijl achter de schermen wordt gediscussieerd kan heel goed achter andere schermen Nexperia leeg worden gehaald door de Chinese topman, en eenmaal dat gebeurd zou Nederland te laat zijn geweest met ingrijpen.

[El Cid]

Kennelijk hoor ik bij een minderheid die het eens is met de ingreep van Karremans. China heeft al vaker de toeleveringsketen als wapen ingezet en het lijkt me een goede zaak als door de ingreep van Karremans de wederzijdse afhankelijkheid tussen Europa en China voor de productie van Nexperia in stand wordt gehouden. Als er niets was gedaan dan zou er een eenziidige afhankelijkheid zijn ontstaan.

[RobbieB]

Wat een paniekvoetbal van dit kabinet weer. Man man, wat werken we dit land maar de klote met al die amateurs in de politiek.

[KorporaalTimmer]

China wist het al; blaffende honden bijten niet.

Ook al moet je extra opletten voor de kleine irritante hondjes; zodra die alleen zijn, dus zonder Amerikaanse bulldog om hen te sturen of ondersteunen, zouden die wel eens uit angst of wanhoop kunnen bijten.

[NoTechSupport]

Heel goed dat de maskers even afgevallen zijn. Ofwel roepen we nu hard dat wij onze maskers nooit mogen afzetten en wachten we tot Chinese bedrijven de EU leeggeroofd hebben, ofwel worden we wakker en gaan we nog veel vaker assertiviteit laten zien. Dat zal niet zonder gevolgen zijn. Het alternatief is totale vernietiging.

[Rouwette]

Misschien dat soort bedrijven forceren dat de productie in meerdere landen gevestigd moet worden.

[Zerosum]

Mooie van het verhaal is dat het Westen lang heeft gedacht daar goedkoop te produceren, wat ook zo is en nog steeds, maar ondertussen creeer je zelf een economische gigant. Die op een gegeven moment zijn power laat gelden. En dan sta je dus te kijken. Zelfde met alle rare-earths, de dominantie van China laat zich nu op meerdere terreinen zien en dat hebben we toch vooral aan onszelf te danken (hier in het Westen).

[yevgeny]

Ondertussen wordt akzoNobel wordt verkocht aan het amerikaanse Axalta ...