Hij houdt geen recht op inkomsten. [...] Het is het recht dat vastlegt dat jouw creatie jouw eigendom is.
Ja, leuk en aardig, maar een 'mentale creatie' is geen eigendom. Eigendom is bedoeld om te zorgen dat je weet wie wanneer ergens gebruik van mag maken, omdat het gebruik beperkt is. Je kunt bijvoorbeeld niet een appel opeten die ik al heb opgegeten. Als je middels eigendom regelt van wie die appel is kun je bepalen wie hem mag opeten.
Bij 'intellectuele goederen' is het gebruik helemaal niet beperkt - jij kunt best een liedje luisteren als ik het daarvoor ook al geluisterd heb, of een idee gebruiken tegelijkertijd met dat ik dat idee gebruik - en dus is het toepassen van het concept eigendom nogal vreemd. De term 'intellectueel eigendom' is misleidend, want het gaat helemaal niet om eigendom. Het gaat om het recht op 'dupliceren van een mentale creatie'.
Als iemand een creatie heeft gemaakt en ik neem dat klakkeloos over lijkt het niet onredelijk om de originele bedenker te belonen voor zijn moeite. Maar 'creatie' is een nogal wazig concept. Als ik een film kopiëer creëer ik in feite een nieuwe kopie, en dan, zou je zeggen, is die kopie dus mijn eigendom. Maar nee, die kopie 'erft' de verplichtingen die aan het origineel zitten.
Het idee dat een mentale creatie iemands eigendom zou kunnen zijn leeft ook pas sinds de mogelijkheid om zo'n mentale creatie in serie vast te leggen (de drukpers). Dus hoewel de officiële lezing wellicht is dat het draait om het vastleggen van wie welke creatie is, komt dit soort wetgeving pas bovendrijven op het moment dat er serieus geld mee verdiend kan worden. Het lijkt er dus wel degelijk sterk op dat het auteursrecht een 'recht op geld verdienen' is. Het is ook niet zo dat er vóór die tijd niets gemaakt werd. Wat er met de komst van de drukpers veranderde, is de
moeite die je moet doen om een kopie te maken. Dus als een kopie veel moeite kost is er geen behoefte aan auteursrecht, maar als dat makkelijk kan ineens wel. Het heeft dus niet zoveel te maken met
of er gekopiëerd kan worden, maar hoe
makkelijk dat kan (en dus, hoe makkelijk het is voor iemand anders een boek uit te geven zonder de originele auteur te betalen). Sterker nog, in de tijd dat kopiëren letterlijk monikkenwerk was waren kopiëen evenveel of zelfs méér waard dan het origineel. Ook dit lijkt er op te wijzen dat de centrale drijfveer voor auteursrecht 'geld' is.
En dan het paradoxale: geld lijkt helemaal geen bijzonder sterke drijfveer te zijn voor het maken van creaties.
Bijna 70% van de artiesten verdient minder dan 1000 euro per maand - 50% zelfs minder dan een tientje per maand - aan royalty's, en toch blijven ze muziek maken. Als geld een belangrijke drijfveer zou zijn zouden die mensen allang geen muziek meer maken, maar ze doen het toch. Voor het overgrote deel van de artiesten - de enkele grootverdiener daargelaten - is auteursrecht zinloos. Voor veel burgers ook, die worden geconfronteerd met agressieve lobby's die het alleen maar moeilijker willen maken voor de consument om muziek te consumeren. Het voordeel dat auteursrecht biedt komt op dit moment ten goede aan een heel klein clubje.
Het idee dat het auteursrecht alleen bestaat om het 'eigendom op een intellectuele creatie' vast te leggen houdt dus op meerdere vlakken geen steek. Het centrale punt is wel degelijk dat de rechthebbende geld wil zien, waarbij de rechthebbende vaak niet eens de maker is (en het voor deze rechthebben in hun huidige businessmodel bovendien cruciaal is om de distributiekanalen - internet, dus - te kunnen beheersen, maar dat terzijde). Dat is ook geen schande, maar het zet de stelling dat auteursrecht als een soort grondrecht moet worden gezien wel op losse schroeven, en daarmee het idee dat het auteursrecht vérstrekkende mogelijkheden zou moeten bieden om het doen en laten van anderen te controleren en bepalen (bijvoorbeeld het opleggen van heffingen, monitoren van internetverkeer of het afsluiten van een internetverbinding). Een rechthebbende heeft daar net zomin recht op als de schoenmaker, de bakker of eender welke burger - en het mag dus ook niet zo zijn dat door het auteursrecht basale burgerrechten in het gedrang komen.
In tegenstelling tot andere eigendommen verjaart dit 50/70 jaar na de dood van de maker.
Klopt, in tegenstelling tot 'gewoon' eigendom, dat gewoon verloopt wanneer je doodgaat. Uit het oogpunt van eigendomsrecht is het ook volslagen van de zotte om een dooie ergens eigenaar van te kunnen laten zijn.
Een transparant systeem, iedereen gelijk behandelen (muzikant, schrijver, programmeur)
Dat gebeurt al. Dat er onderlinge verschillen zijn in de hoogte van de bedragen ligt aan de vrijheid van de artiest om zelf een overeenkomst te sluiten.
* Een initiele periode met alleenrecht, zeg 20 jaar
* Daarna gedwongen delen, maar wel nog recht op royalties als men iets wil gebruiken
Dit is zelfs nog strikter dan het huidige auteursrecht, waarbij je vanaf het begin al iets mag gebruiken als je royalties betaalt.
* Dat dan trapsgewijs afbouwen: 100%, 90%, 80%, zodat na bijvoorbeeld 40 jaar het volledig rechtenvrij is.
Dat is veel te complex. 100% van wat? Of mag ik de eerste 2 minuten van een liedje luisteren, en moet ik daarna gaan betalen? Moet de overheid de hoogte van royalties gaan vaststellen? Dan kun je veel makkelijker als overheid artiesten rechtstreeks gaan financieren en zorgen dat het werk na pak 'm beet 3 jaar in het publieke domein komt, ofzo.
In het licht van wat ik hierboven al heb neergeschreven zou je moeten willen naar een situatie van 'auteursrecht: nee, tenzij'. Dat gaat zeker op korte termijn niet lukken natuurlijk, en je moet je afvragen of het auteursrecht helemaal afgeschaft zou moeten worden. Maar een veel en veel simpeler (en goedkoper) systeem met beduidend minder grote reikwijdte moet haalbaar zijn.
Je bent naar mijn idee al een stuk verder wanneer je auteursrechten niet-overdraagbaar maakt, en de duur van een overeenkomst niet langer mag zijn dan dat de maker leeft. Dan ben je de lobby van producenten en distributeurs kwijt, omdat ze er geen belang bij hebben om het auteursrecht strikter te maken. Daar hebben ze dan namelijk alleen maar zelf last van.
Daarbij moet je een generieke distributiemethode bedenken die past bij de technische stand van zaken. Het model is nu nog teveel gebaseerd op de periode dat distributie gebonden was aan een fysieke drager, en je die creaties dus ook per stuk (per drager) kon verkopen. Internet werkt heel anders, en dus is dat model niet toepasbaar.
[Reactie gewijzigd door Iknik op 3 november 2009 08:34]
De Piratenpartij is 'furieus' over de plannen van de Europese Raad van Ministers om de duur van de naburige rechten te verlengen van vijftig naar zeventig jaar. In december moet daarover worden besloten. Naburige rechten geven uitvoerenden en producenten het recht om te beslissen wat er met door hen geproduceerd materiaal gebeurt, bijvoorbeeld in hoeverre ze vermenigvuldiging en uitzending toestaan. Bovendien voorzien de rechten erin dat de producenten hier een redelijke vergoeding voor kunnen vragen.
Het wordt lastiger als ze het uiterlijk van sneeuwitje een 1:1 kopie van de disney versie maken. Hetzelfde geld voor Alladin, Beauty and the Beast en Pocahontas etc etc etc.... 
Politiek en recht
Auteursrecht
