Chinese chipmaker SMIC brengt '5nm'-node uit zonder euv-machines van ASML

Chinese chipfabrikant SMIC is officieel begonnen met massaproductie op zijn '5nm'-procedé, genaamd N+3. Het is voor het eerst dat een Chinese chipmaker een dergelijke node in productie brengt. SMIC N+3 maakt, gezien de exportrestricties, geen gebruik van ASML's euv-machines.

Het SMIC N+3-procedé is voor het eerst toegepast in de Kirin 9030-soc van Huawei, schrijft TechPowerUp op basis van TechInsights. Die chip zit in de nieuwe Mate 80 Pro Max-telefoon van de Chinese telecomgigant. Het platform spreekt van een 'generationele sprong' ten opzichte van N+2, het '7nm'-procedé dat SMIC een paar jaar geleden uitbracht.

Het is voor het eerst dat een Chinese chipmaker een 5nm-procedé in de praktijk brengt. Tegelijkertijd is de node van SMIC minder ver omlaag geschaald dan de 5nm-processen van andere chipmakers, zoals TSMC en Samsung, zo blijkt uit het rapport van TechInsights. Bovendien worden 'grote uitdagingen rondom de yields' verwacht, omdat SMIC een sterk verkleinde pitch hanteert zonder het gebruik van ASML's euv-machines.

In plaats daarvan wordt gebruikgemaakt van multipatterning met oudere duv-machines, net als bij het voorgaande '7nm'-procedé van SMIC: N+2. Daarbij worden sommige chiplagen meermaals belicht om kleinere transistors te produceren. Dat maakt het mogelijk om met oudere machines toch geavanceerde chips te maken, maar die werkwijze is ook duurder en vergroot het risico op productiefouten. Het is niet bekend welke yieldpercentages SMIC precies haalt met het N+3-procedé.

Chinese chipfabrikanten hebben geen toegang tot geavanceerde chipmachines uit het westen, zoals die van ASML. Dat komt door handelsrestricties van landen als de Verenigde Staten en ook Nederland. Het bedrijf moet het daarom doen met oudere productieapparatuur. SMIC zei in 2023 echter al dat de machines waar het bedrijf wél toegang toe heeft, voldoende zijn om de 5nm te bereiken.

Reacties (41)

[knakworst]

En dit is dus met behulp van DUV machines. Van ... ASML....

[Geim]

In het gelinkte artikel:

"Het is onbekend welke productiemachines SMIC gebruikt, maar vermoedelijk betreffen dat onder meer immersielithografiemachines van ASML. De NXT:2000i kan bijvoorbeeld gebruikt worden om 7nm- en 5nm-chips te produceren,"

Naast ASML leveren Shanghai Micro Electronics Equipment (SMEE), Canon en Nikon ook DUV-machines.

[Heaget]

Ik ben hier helemaal niet in thuis, maar is het geen kwestie van tijd (en geld) voordat dit lukt?

[mphilipp]

Ja, want de Chinezen hebben de koppen bij elkaar gestoken om ook dergelijke machines te maken als ASML doet. Verschillende bedrijven werken nu samen om het voor elkaar te krijgen. Het is dus wat mij betreft een kwestie van tijd (en geld). Hoeveel tijd is de grote vraag. Komen ze volgend jaar met een doorbraak of duurt het nog 5 jaar? En dan moeten ze nog een (betrouwbare) machine productierijp maken, wat ook nog wat tijd kost. Het is een heel complex en nauwkeurig proces.
AMSL heeft het voor elkaar gekregen door in de eerste plaats een nauwe samenwerking met Zeiss voor de optische componenten én door aan hun belangrijkste klanten te vragen hen te steunen in de ontwikkeling van deze technologie. Dus hebben Samsung en TSMC flinke bedragen opgehoest voor een aandeel in AMSL om zo de ontwikkeling te steunen. En dat heeft hen geen windeieren gelegd.

[xavalon]

Om semiconductors te maken zijn grondstoffen & aardmaterialen, halffabrikaten, machines en technologie nodig uit zo'n 60 landen. Ook de Chinese kunnen het niet alleen.

De FABs die nu in Amerika worden opgezet, moeten letterlijk alles importeren en naar Texas brengen. Niet alleen duur, maar ook gevoel voor geopolitieke problemen. De Chinesen frusteren al regelmatig door bepaalde aardmaterialen/gassen niet meer te verkopen.

Onderschat zelfs het Belgische IMEC niet. Er staat op YT een recente video over het onderzoek dat ze doen naar hoe de ASML machines er na 2035 moeten uitzien als we semiconductors zo klein maken dat we tegen natuurlijke wetten aanlopen als we onder de 1nm duiken.

[bzuidgeest]

Om semiconductors te maken zijn grondstoffen & aardmaterialen, halffabrikaten, machines en technologie nodig uit zo'n 60 landen. Ook de Chinese kunnen het niet alleen

Feit is wel dat China met meer landen makkelijker handelt dan wij. Die kijken niet op een dictatortje of genocide meer of minder, dat is niet relevant voor hun handel en wij verkopen ze graag alles wat ze willen hebben. Zelfs Amerika/NVIDIA verkoopt ze weer de beste AI accelerators. Te bang dat ze het elders gingen halen.

Ik denk dat China uiteindelijk makkelijker aan zijn spullen komt dan wij. Wij hebben weinig unieks en wat wel uniek is leren ze ook zelf te maken.

[bzuidgeest]

Ik zie aan de scorekaart van je reactie dat de anti-china politie al is langsgeweest
Kan het er echter alleen maar mee eens zijn. Het word hoog tijd dat we stoppen met doen alsof Chinezen achterlijk zijn en alleen kunnen jatten.

Iedereen weet hoe ASML zijn machines werken in principe. Het is een kwestie van tijd voor een andere partij dat kan namaken. China kan er in tegenstelling tot het westen, bakken geld, tijd en moeite in steken en omdat ze politiek stabiel zijn en een meer jaren planning hebben gaat dat achter elkaar door. Ze ontwikkelen sneller dan wij gaan en ze hoeven EUV niet te bedenken, ze hoeven het alleen maar te implementeren. En als ASML het kan, dan kan met tijd en moeite iedereen het. De natuurkunde werkt niet voor ASML alleen.

[m_snel]

Het probleem is dat als ze de huidige machines kunnen maken ze al weer achter lopen.
Om op hetzelfde niveau te komen zouden ze dus opeens sneller en beter nieuwe machines moeten gaan bouwen.

[mphilipp]

Tuurlijk. NIemand zei dat het makkelijk was. Maar het is ASML ook gelukt om in één keer een gigantische voorsprong te krijgen, waardoor anderen (Nikon en Canon) het gewoon opgaven en zich concentreerden op de reguliere chipmachines die zij al maakten.
Zeg nooit nooit. En onderschat de Chinezen niet. Het zijn ook niet de eersten de besten die dit aan het doen zijn. En de Chinezen kunnen vrijwel onbeperkt poppetjes en geld tegen het probleem aan gooien. Vergelijk dit met de race naar de maan. Het gaat niet eens zozeer om de prestatie zelf, maar om de rest van de wereld af te kunnen troeven. Het is de staat China veel aan gelegen dit voor elkaar te krijgen.

[smartsys]

Kijk welke gaten de Chinezen hebben gedicht met bijv. nucleaire energie centrales. Daar is nu een riante voorsprong. Bijv. met Thorium centrales op basis van gesmoltenzout. NL en andere landen zijn nog vol in onderzoeksfasen. De Chinezen hebben hun eerste demo reactor online en bewijzen daarmee dat Thorium centrales een haalbaar concept zijn. Het Westen is nog lang niet zo ver.

Ook met de Solar technologie en vooral het produceren van zonnepanelen heeft China het Westen verslagen. Als die gasten iets willen gaan ze er 110% voor en hoewel de eerste modellen vaak rukkie zijn, evolueren ze véél sneller. Kijk bijv. naar de elektrische auto's. Waar Volkswagen bijv. nog een modelcyclus van prototype tot uiteindelijk model heeft van rond de 8 jaar, met een tussentijdse facelift. Zitten de Chinezen vaak op de helft of nog korter.

[bzuidgeest]

Het verschil is wel dat de Chinezen van te voren weten welke route technologisch kan werken. Een voordeel dat de eerste (ASML) niet heeft. En het is altijd mogelijk dat ze een innovatieve mogelijkheid ontdekken onderweg die ze voorbij ASML laat schieten. Net als ASML dat deed tegenover de rest.

Batterijen zijn ze de grootste en beste mee. Hun EV's zijn de top. DeepSeek verslaat chatgpt en is open source. En zo zijn er steeds meer dingen waar het Westen in China gaat afkijken in plaats van andersom.

Zelfs als gemiddeld niet zo slim zouden zijn.... Met zoveel chinezen is er altijd wel een paar Einsteins aanwezig.

[Landisk4001]

Alsof China niet in staat is iets te bedenken wat beter is dan wat wij kunnen maken.

We mogen vooral Apple bedanken voor het opleiden van Chinese mensen tot betere werknemers dan wat we hier in het westen hebben. Zij hebben samen met Foxconn het productielandschap in China compleet geprofessionaliseerd tot de hoogste standaard.

[Blokker_1999]

Met voldoende tijd kan je natuurlijk ook gewoon EUV machines bouwen, maar vergeet niet dat ASML er meer dan 20 jaar over heeft gedaan van idee naar realiteit. En hoewel je sommige dingen niet opnieuw moet gaan uitvinden, is er te weinig publieke kennis beschikbaar over het volledige process om het op enkele jaren na te bouwen. Het zou wel eens nog meer dan 10 jaar kunnen duren voordat men in China ook een EUV machine kan bouwen en hoewel men dan mogelijks direct ook naar de volgende stap gaat, High-NA, is de kans groot dat ASML daartegen alweer een stap verder staat.

[mphilipp]

Dus? Dat sluit nog steeds niet uit dat de Chinezen het 'ineens' voor elkaar krijgen, en vervolgens met die opgedane kennis de volgende stap ook al kunnen zetten. Ja, het is moeilijk, en ja, ASML heeft er 20 jaar over gedaan, maar dat wil niet zeggen dat het onmogelijk is voor andere om dat ook te doen. Niemand weet het. We kunnen blijven roepen dat het heel erg moeilijk is, maar daar schiet niemand iets mee op. Voorlopig werken de Chinezen er aan en dat zet in ieder geval voor hen zoden aan de dijk.

[Luchtbakker]

Het is dus wat mij betreft een kwestie van tijd (en geld).

Mwa, geld hoeven ze zich geen zorgen over te maken. Bedrijven kunnen volgens mij nagenoeg onbeperkt subsidie van de overheid krijgen want het is China er alles aan gelegen niet meer afhankelijk te worden van ASML.

[andru123]

Uiteindelijk, ja. Maar de hoop was dat het gaat ja-a-aren duren en een berg van geld kosten.
Dat het zo snel gebeurde, is een verbazing voor iedereen.

[watercoolertje]

Dat het zo snel gebeurde, is een verbazing voor iedereen.

Wat is er volgens jou precies gebeurd dan wat we niet zo snel verwacht hebben?

Als ik 4 1080p schermen over elkaar plak met een hele kleine verspringing heb ik ook een 4k scherm, maar veel meer nadelen dan een normaal 4k scherm (donkerder, aansturing is complexer, meer kans op fouten omdat je ze wel perfect op elkaar moet leggen). Dat is een beetje wat ze hier doen als je DUV vergelijkt met EUV.

[theduke1989]

Het is een kwestie van willen, want CHINA wordt vanuit bijna elke hoek geweigerd.
Dus ze willen alles in-house, en dat is echt niet goed! TRUMP en nog Biden hebben dit alleen maar aangewakkerd dat CHINA wel moet, en als dit goed pakt, gaan ze samen met RUSLAND verder, en dan zijn we echt doomed! UAE ook die doet eerder zaken met RUSLAND, CHINA dan met ons!!!

CHINA heeft ingezien, door de blokkaded dat ze dus alles in-house moeten doen, dus geld erin pompen is normaal. En aangezien dit door de staat wordr gesupported

[xavalon]

UAE is vooral financier. Of is er een technologie of grondstof die we nodig hebben uit dat land?

Om semiconductors te maken zijn grondstoffen & aardmaterialen, halffabrikaten, machines en technologie nodig uit zo'n 60 landen. Ook de Chinese kunnen het niet alleen.

[Reactie gewijzigd door xavalon op 12 december 2025 15:32]

[catfish]

China is al jaren bezig om het grondstoffenprobleem op te lossen. Ik ben er vrij gerust in dat het hen lukt.

[Hansie9999]

Yup,

Een groot aantal Afrikaanse mijnen zijn al in handen van Chinese eigenaars.

[Geekomatic]

Die 'nm' proces aanduidingen staan tegenwoordig erg ver van de meetkundige werkelijkheid.
Wikipedia: 3 nm process

Weet iemand wat de daadwerkelijke "gate pitch" is van dit SIMC proces,
versus die van de modernste ASML EUV machines?

[Reactie gewijzigd door Geekomatic op 12 december 2025 15:02]

[tedades]

SMIC kan zijn proces zelf een marketing naam geven. Dus het is afwachten wat het echt is. Met extreem lage yields is zoiets niet competitief, maar China kan niet anders.

Officieel is de CPP (Contacted Poly Pitch) van SMIC N+3 niet bekend maar analisten schatten 54nm. Een volledige node shrink is dan 54*0.7=38nm maar dat is nog niet haalbaar in praktijk doordat de line edge roughness van je resist onder 45nm (nog) niet goed gaat. Vandaar dat ze andere type transistoren gebruiken die niet perse kleiner zijn.

TSMC N3 heeft ~45nm CPP. De beste, bekende, CPP met EUV is volgens mij nog steeds 44nm. Met EUV doe je die litho stap in 1 keer terwijl multi-patterning er meer nodig heeft (met yield impact).

https://semiengineering.com/transistors-reach-tipping-point-at-3nm/

[theduke1989]

Amerika, EU worden langzaam kapot gemaakt door TRUMP en voorheen.

Als CHINA niet meer afhankelijk hoef te zijn van ons, zijn we doomed! het is vaak andersom.

Daarnaat cobalt etc wordt nog steeds door CHINA beheerd! en dat is echt niet mals.
Trump nu maakt het echt slechter en slechter!!

[TMon]

Landen en namen hoeven maar met 1 hoofdletter, aan t begin van t woord.

[GigaHenk]

En wat heeft de actie van VS en EU opgeleverd..... een concurrent...en weer een deuk voor een gerenommeerd NL bedrijf

[418O2]

Dat valt nog maar te bezien als ik het zo lees. Het klinkt nogal houwtje-touwtje

[Martinspire]

Uiteraard is de concurrentie verder, maar alsnog is dit wel erg knap gedaan.

[Stijnvi]

Chinese chipfabrikanten hebben geen toegang tot geavanceerde chipmachines uit het westen, zoals die van ASML.

Chinese bedrijven hebben hier weldegelijk toegang toe. ASML leverde vorig jaar nog gewoon DUV machines aan China. China heeft alleen geen toegang tot de meest geavanceerde machines.

[amigob2]

Voor dat EUV op de markt kwan ( zo'n 10 jaar geleden ) wissen we al dat 5nm node mogelijk was met iDUV. ( heb ik ook al een paar keer hier geschreven ) De Chinezen hebben gewoon tijd nodig gehad om heel veel te leren en dat doen ze in een kortere tijd dan de rest van de wereld. (Lopen nog steeds achter)
Maar het is gewoon goedkoper om het met EUV te doen.
Ook de kwaliteit en de Yield zijn veel hoog als EUV gebruikt wordt. Omdat je veel meer process stappen nodig hebt om tot de zelfde resolutie te komen.
Nog kleiner dan 5nm op DUV mogelijk, natuurlijk maar het aantal proces stappen gaat weer drastisch omhoog. Met alle gevolgen van dien.

Dus waarom mensen zo verontwaardigt zijn, snap ik niet

[hp197]

Ik moet toegeven dat ik ook niet zo goed meer snap waarom we de voeten van Amerika blijven kussen met dit soort zaken. Een aantal jaren geleden gaven ze ons nog veiligheid, maar inmiddels hebben ze ons al een handels oorlog verklaard en beginnen er steeds meer tekenen aan de wand te komen dat we ook niet op ze hoeven te rekenen met fysieke veiligheid.

Word het voor ons (Nederland en Europa) niet eens tijd om opnieuw te gaan bepalen wie onze strategische partners zijn?

[Reactie gewijzigd door hp197 op 12 december 2025 15:25]

[watercoolertje]

Word het voor ons (Nederland en Europa) niet eens tijd om opnieuw te gaan bepalen wie onze strategische partners zijn?

Alsof we daar niet mee bezig zijn, dat we dat niet groots aan gaan kondigen is logisch dan gaan ze het moeilijker maken dan het al is! Zulke afhankelijkheid moet je eerst afbouwen, anders stort onze eigen maatschappij/welvaart in het diepe, niet bepaald handig...

Gooi je oude schoenen niet weg voordat je nieuwe hebt!

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 12 december 2025 15:32]

[STV]

Waren wij zulke goede bondgenoten? Decennialang lieten wij de VS onze bescherming afkopen terwijl onze mensen tegen de VS demonstreerden. Ik kende best wat Amerikaanse militairen en die zaten er echt mee dat wij tegen hun demonstreerden terwijl zij bereid waren hun leven voor ons in de waagschaal te leggen. Over de jaren heen spraken ze steeds killer over de EU. Ze gingen het zien als een plek vol ondankbare mensen die effectief leven op kosten van Amerika.

[Reactie gewijzigd door STV op 12 december 2025 16:02]

[watercoolertje]

Team China hier.

Woon je daar? Of heb je het hier te goed dat je hier blijft?

Dit krijg je als arrogante westen alles en iedereen buitensluit wanneer men niet naar je wil luisteren.

Het is niet het hele westen dat dat besluit hoor, het is vooral de VS en ivm afhankelijkheden hebben we daar deels in mee te gaan, maar niet uit eigen initiatief maar uit nood dus...

De chinezen gaan net zo lang door totdat ze hebben wat ze willen hebben ook al kost het ze miljarden en jaren.

Dat is prima! Maar wat wil je ermee zeggen? Moeten we ze dan maar helpen omdat het anders ook wel lukt?

Altijd weer dat verhaal over mensenrechten

Je begint er zelf over

[Caelorum]

Die monopolie is prima voor Nederland en Europa. We zijn alleen afhankelijk van een aantal componenten uit de VS. Het zou beter voor ons zijn om die componenten ook in de EU te maken en dat China gewoon achter blijft lopen.

Overigens diezelfde afhankelijkheid gaat nu ook richting de VS. Zij zijn ook gewoon afhankelijk van de EU. 1 van de redenen waarom de EU momenteel voor de schermen weinig doet tegen de VS is omdat we ze nodig hebben voor de verdediging van de EU. Zodra dat afgebouwd is kan de EU ook smerig spelen richting de VS. Precies ook de reden waarom de VS de EU liever ziet gaan dan blijven. We komen te dicht bij een equal partnership.

[Reactie gewijzigd door Caelorum op 12 december 2025 14:50]

[watercoolertje]

We komen te dicht bij een equal partnership.

Dat kan je inderdaad erg goed merken aan hoe de VS hedendaags over ons praat en uit elkaar probeert te drijven, duidelijk bang voor een beetje (gezonde) concurrentie

[STV]

Resources is echt niet de zwakste schakel om een superpower te zijn. Het gaat ook om mentaliteit.

[Heloise]

We komen te dicht bij een equal partnership

Daar moet ik geweldig om lachen.

Wordt alsjeblieft wakker en lees dan vooral eerst eens het vandaag verschenen advies van Peter Wennink: De route naar toekomstige welvaart. Hij is het roerend met je eens dat zoiets (anderen afhankelijk van ons, en omgekeerd) nodig is, maar legt zeer overtuigend uit dat we juist dit vermogen als Nederland en de EU in de afgelopen decennia nagenoeg kwijt geraakt zijn. Hij geeft verder zeer duidelijk aan hoe we het tij misschien nog kunnen keren. Zeer lezenswaardig.

Een klein stukje uit het advies om je uitspraak hierboven in perspectief te plaatsen:

Slechts vier van de vijftig grootste technologiebedrijven ter wereld zijn Europees en de EU is nog maar in vier van de veertien cruciale technologiegebieden echt competitief. Bovendien komen investeringen in de EU in veel beperktere mate bij radicale technologieën terecht terwijl de economische impact van deze technologieën het grootst is.

Dan moet je wel sterk in je schoenen staan om over een equal partnership te durven spreken 😉

PS: Voor de mieren… die wanneer ik hier negatief schrijf over de EU altijd een volledige onderbouwing willen zien verwijs ik in het geval van bovenstaande quote graag naar de bronvermeldingen in dit advies.

[Reactie gewijzigd door Heloise op 12 december 2025 16:23]

[Waarnemer]

Je hebt er ook niks aan dat ze het kunnen namaken en je buitenspel zetten.
Eerder zouden we de hele keten terug moeten gaan halen.. van complexe tot simpele chips.
Van productie van de machines tot de chips zelf

Er is een strategisch belang en dat zou wat mij betreft europese (staatssteun) mogen hebben.
Elke scheet kan hier de prijzen opdrijven of de toevoer doen opdrogen. Je kan beter iets duurdere onderdelen hebben dan onzekerheid over de levering en prijsveranderingen.