Gerucht: AMD's volgende Ryzen-cpu's worden vrijwel allemaal gemaakt op TSMC N2P

AMD heeft naar verluidt details over zijn aanstaande Zen 6-architectuur gedeeld met zijn partners. Dat meldt bekende leaker Kepler_L2. De chips zouden vrijwel allemaal gebruikmaken van TSMC N2P, met een minder geavanceerde N3P-node voor een aantal laptopchips.

Kepler_L2 deelde de informatie over nodes eerder deze maand op het AnandTech-forum, zo merkte techwebsite VideoCardz als eerste op. De leaker zegt dat AMD's EPYC Venice-serverprocessors gebruikmaken van TSMC N2P. Dat zou gelden voor de 'gewone' varianten en de EPYC Dense-modellen, die beschikken over meer cores.

Ook Olympic Ridge, de codenaam voor AMD's volgende Ryzen-desktop-cpu's, wordt volgens de leaker gemaakt op TSMC N2P. Datzelfde geldt voor Gator Range, een cpu-serie die is bedoeld voor high-end laptops.

Tot slot zou Medusa Point een mengelmoes van N2P en N3P krijgen. Die chips zijn ook bestemd voor laptops, maar minder krachtig dan Gator Range. De laagst gepositioneerde Zen 6-laptopprocessors zouden uitsluitend gemaakt worden op N3P. VideoCardz speculeert dat die chips een monolithisch ontwerp krijgen en dus niet worden gebaseerd op meerdere losse chiplets.

Kepler_L2, die een goede reputatie heeft op het gebied van AMD-leaks, zegt dat AMD deze informatie heeft gedeeld met oem's en boardpartners. Het was al bekend dat AMD's Zen 6-serverprocessors worden gemaakt op een 2nm-node van TSMC. Nu blijkt dus dat de Ryzen-consumenten-cpu's ook op dat procedé worden gemaakt. Dat is geen gegeven: AMD's Zen 5-serverchips gebruiken een 3nm-node, terwijl de Zen 5-processors voor consumenten gemaakt worden op 4nm.

Het is nog niet bekend wanneer de eerste Zen 6-cpu's precies op de markt komen. Naar verwachting verschijnen ze ergens in de tweede helft van volgend jaar. 1usmus, een andere bekende AMD-leaker, zei onlangs dat de eerste Zen 6-samples inmiddels naar partners zijn verstuurd. De cpu's zouden chiplets met meer cores krijgen, waardoor de desktopprocessors mogelijk met maximaal 24 cores worden geleverd.

Vermeende productieprocessen van AMD's Zen 6-cpu's (via Kepler_L2)
Codenaam	Doelgroep	Procedé (TSMC)
Venice	Server	N2P
Venice-Dense	Server	N2P
Olympic Ridge	Desktop	N2P
Gator Range	High-end laptops	N2P
Medusa Point	Laptops	High-end: N2P+N3P Low-end: N3P

Reacties (89)

[Astennu]

Voglens andere leaks van MLID worden de top server en desktop chips op N2X gemaakt voor nog hogere clocks en de rest op N2P of zelfs N3P. Ik ben wel benieuwd.
Het lijkt wel echt een mooie stap voorwaards te gaan worden met 12 Core CCD's wat zou betekenen dat we 48MB L3 cache kunnen krijgen en dus een 3D-Vcache versie die nog eens 96MB toevoegt voor een totaal van 144MB. Als de geruchten over clockspeeds richting de 7GHz en de nieuwe memory controller en lagere latency's dan ook nog eens waar zijn wordt het wel echt een geweldige performance uplift tov Zen5 X3D welke al weer bijna 30% sneller was dan de vorige gen. Ik kan niet wachten!

(heb namelijk nog steeds games die CPU bound zijn zoals SpaceMarine2, Mechwarrior online, Starcraft II custom maps en Mechabellum).

Mooie laatste upgrade voor AM5 net als de 5800X3D echt een topper voor AM4 was.

[Reactie gewijzigd door Astennu op 13 juli 2025 15:24]

[Tri Force]

Ah dus voor sommige spellen is Zen 6 een upgrade die de centen waard is maar hoe zit het met spellen zoals Elden Ring, Elder Scrolls, Fallout, Kingdom Come Deliverance, Fable, Clockwork Revolution, The Outerworlds ? ik denk dat een videokaart meer invloed heeft op dit soort spellen dan processor, moederbord, werkgeheugen maar ik dacht vraag het voor de zekerheid want ik kan weinig informatie vinden waar dezelfde soort processors maar dan tussen generaties in met elkaar vergeleken worden en wat het prijs verschil is.

[Memori]

Je kan met Intel Presentmon (ongeacht de naam; bedoeld voor alle GPU's) heel mooi zien wat een bepaald spel nodig heeft. "Ms GPU Busy" en/of "Ms CPU Busy" kan je heel mooi tegenover "FrameTime-Presents" zetten (allen "raw"), om te zien welke meer wordt gebruikt door dat spel.

Soms komen geen van beide tegen de FrameTime aan, en dan kan het andere factoren zijn zoals geheugen, schijf, netwerk, of brakke code.

[Tri Force]

Bedankt voor de info en ik heb het geïnstalleerd maar geen idee hoe het werkt.. ik kan niet met programma's werken daarom wacht ik ook op de Steam Console ervaring en niet een Windows PC ervaring waar je constant met programma's moet werken dat is de nr. 1 reden waarom ik op XB speel en niet op PC.

[Astennu]

Het is al sinds jaar en dag zo dat FPS en veel 3rd person shooters over het algemeen op de GPU leunen.
En RTS, 4X of games die massa's aan units op het scherm hebben meer op de CPU.
Spacemarine2 is een een combinatie tussen de twee. Je hebt en een goede GPU nodig maar ook een goede CPU om hoge FPS te kunnen halen in de zware battles. Het is wel zo dat als je 240+ FPS wilt een snelle CPU wel een must wordt. Voor bv ESPORTS gaming waar low detail de voorkeur heeft (minder details in beeld dus meer focus op de belangrijke dingen op het scherm) dan kan de GPU het makkelijker aan en is de CPU weer een beperking.

[Reactie gewijzigd door Astennu op 13 juli 2025 15:57]

[Tri Force]

Bedankt voor de info en excuus ik dacht reageert te hebben maar blijkbaar niet ? inderdaad de meeste spellen draaien frames via de videokaart en strategie spellen draaien vaak meer op de processor en Space Marine en Star Citizen zijn een paar uitzonderingen in mijn verlanglijst maar voor de rest zijn het Action RPG in mijn lijst en die draaien meer op de videokaart maar daarom zijn processor en werkgeheugen wel belangrijk.

Met een budget van omstreeks 1300€ kijk ik meer naar videokaarten om een 1080P of 1440P op hoge settings een 60 tot 90 frames te halen en wat voor processor nodig is om geen Bottleneck te krijgen dan kijken naar zware en snelle processors want met mijn soort spellen is de investering in de videokaart meer waard dan de investering in de processor en om die balans te krijgen moet ik even onderzoek doen.

Het heeft ook geen haast mijn Gamepass duurt nog ongeveer een jaar en dan zal er ook meer duidelijkheid zijn met Zen 6 en Zen 7 en de nieuwe generatie consoles en SteamOS voor PC maar ja hoe eerder de console ervaring naar PC komt hoe beter ^^ zou toch prachtig zijn gewoon een controller pakken en SteamOS opstarten en spelen en voor de rest niets meer met Windows te maken!

[Silentek]

Astennu heeft al een prima uitleg gedaan, maar ik wil graag aanvullen.
De CPU moet aansturen wat objecten op beeld uitvoeren. Dus meer karakters in beeld die allemaal iets unieks moeten doen zijn zwaar. Denk aan veel NPC's, of het berekenen bij een strategie spellen wat een tegenstander doet. Ook AI van bots in Counter Strike zit in de CPU


De GPU moet voornamelijk alles wat er mooi uitziet berekenen. Daarom kan je af en toe meer Frames krijgen door visueel af te schalen, maar dat gaat niet meer op als er gewoon veel karakters in beeld zijn, dan zit het vaak in je CPU. Om dat onder controle te krijgen hebben sommige spellen een instelling voor hoe "druk" het in de open wereld is (Crowd Density in CP2077 bijvoorbeeld).

[Tri Force]

Bedankt voor de info en ja dat is standaard informatie dat een processor dingen berekend en aanstuurt maar hoe Zen 6 nu qua prijs en prestaties een voordeel heeft op Zen 3 en Zen 4 geen idee maar ik speel voornamelijk Action RPG en niet strategie spellen dus Zen 6 lijkt niets voor mij ? crowd heb ik persoonlijk liever minder dan meer want vele npcs in CP2077 lijken op elkaar wat een tegenovergesteld resultaat geeft van een levendige stad..

[Silentek]

Dan hoeft het zeker nog niet.
In dat geval zou ik nog even een generatie of twee wachten.
En ik ben zelf een groot voorstander: Hoe wat geld in je zak, en zet de graphics een tandje lager.
Dan kijk ik na een jaar of twee daarna wel wat dan een goede keuze is.

[Tri Force]

Hoe bedoel je 1 of 2 generaties later ? Zen 6 staat gepland voor 2025 en Zen 7 ergens tussen 2026 en 2027 volgens mij en geen idee op welke generatie AMD naar AM6 gaat maar dat kan nog wel even duren ? de volgende generatie consoles staat ook gepland voor tussen 2026 en 2027 en aan de ene kant wil ik wel wachten op die informatie om die consoles met PC te vergelijken maar aan de andere kant ben ik wel klaar met de limitaties van console hardware en de praktijken van MS en Sony.

Het grote probleem met PC voor mij is Windows met name de inefficiëntie en de constante updates die een chaos creëren en een set van processor, moederbord, werkgeheugen voor 500€ of 600€ na 2 of 3 jaar weer verkopen voor 300€ is geen probleem die centen verdien ik wel weer terug met een 10€ per spel goedkoper op PC en geen online kosten alleen Valve moet eens met de Steamdeck ervaring naar PC komen want dat is vergelijkbaar met de console ervaring.

Het lijkt mij alleen zonde van de centen om in een nieuwe generatie te investeren als een oudere generatie meer frames levert door die besparing in de videokaart te investeren en voordat je Bottlenecks met Zen 3 met 8 core processors krijgt dan praat je over videokaarten van omstreeks 800€ ? zover wil ik toch niet gaan het gaat mij om 1080P of 1440P op hoge settings omstreeks de 60 en 90 frames en mijn TV heeft alle toeters en bellen zoals VRR en Free sync etc.

Bedankt voor de info en ik kijk dit jaar naar benchmarks en naar prijzen en hopelijk komt er dit jaar nieuws over de volgende generatie consoles en over SteamOS voor PC want ik ga tot die tijd niet meer in XB spellen investeren als er kans is dat ik toch terug naar Steam ga dan liever de spellen daar kopen en er staan tientallen op de verlanglijst dus weer een paar honderd € bespaard ^^

[atthias]

hier ook wel zin in inderdaad zelf ook een behoorlijke bak CPU bound games

[jimh307]

Ik heb het altijd al (bijzonder)goed gevonden van AMD om ook de AM4 lijn weer nieuw leven in te blazen. Ook de X3D architectuur is heel goed ontvangen door hun verre voorsprong van prestaties in games.

Over een niet al te grote tijd komt er een eind aan het verkleinen van transistors. Volgens mij is 2nm 20 atomen dik (20A), maar dat weet ik niet zeker. Dat geeft aan dat we meer moeten ontwikkelen in CPU cache want daar zit nog heel veel potentie in. De 96 MB L3 van de 7800X3D kan misschien nog groeien en dit is belangrijker dan snel RAM.


Nu ben ik niet specifiek van een kamp, maar AMD doet het heel goed.

[Astennu]

Het wordt inderdaad steeds lastiger. Door chips te gaan stapelen kunnen ze voorlopig nog wel flink schalen. We zitten nog in de begin fase van die techniek ik verwacht dat we daar nog wel de nodige doorontwikkeling gaan zien.

[SG]

Dat veel cache het goed doet vooral in games. Is meer teken van hoe optimaal dat soort software de hardware gebruikt.
De hieveelheid cache werkt sanen met prefetch en dus genoeg cache voor data stream naar de cores gebbhe bepaslde hieveelheid cache nodig.
Bij epyc c3D is speciale use case van grite data set eaar de compute hoge mate van interdependecy heeft envdus die hele dataset in cache moet passen

Bij games werkt anders slecht gebruik van de caches door veel random acces
Vangt grotere cache deel van de cache misses op. Naast false sharing. En cache line waar klein deeltje van gebruikt wordt.
Naast die ene hoofd thread die zwaar belast wordt.

Er valt nog veel te winnen op software engineering. Er zijn enkele games die goed doen ook MT. Maar ook veel probleem releases.

[MGsubbie]

Voglens andere leaks van MLID

Daar stop ik met lezen. Hij heeft, wat? Drie keer als eerste iets correct geleakt? Ongelooflijk dat mensen naar die zeveraar luisteren.

[Cristan]

En dat N2P maakt heel wat moois mogelijk. Vers van de pers: volgens Moore's Law Is Dead is het doel van Zen 6 om 7 GHz te halen 😮

AMD lijkt echt all-out te gaan met Zen 6. Qua nodes lijken ze zelfs meer op de bleeding edge te gaan zitten dan Apple. Zen 6 lijkt hiermee niet goedkoop maar wel echt heel snel te gaan worden.

[boxlessness]

Mijn beperkte kennis van lithografie/chipdesign zegt me dat dit onwaarschijnlijk klinkt. Toen ik 20 jaren terug nog bij ASML werkte hoorde ik verhalen dat de limiet voor verkleining ergens rond de 10nm was omdat daaronder men te veel last kreeg van quantumtunneling en lekstromen. Blijkbaar heeft men het toch voor elkaar gekregen om tot de 2nm te komen, wss door de gates wat verder uit elkaar te leggen en voltages te verlagen.

Maar het probleem met hogere klokfrequenties is dat men er hogere voltages doorheen moet jassen om voldoende scherpe up/down-slopes te krijgen om (snel genoeg) het verschil te kunnen detecteren tussen een 0 of 1. Maar hogere voltages betekent dan ook dat men weer meer last heeft van quantumtunneling en lekstromen...

Maar goed, ik ben een leek op het gebied van chipdesign, ik laat me graag positief verrassen.

[bwerg]

Blijkbaar heeft men het toch voor elkaar gekregen om tot de 2nm te komen, wss door de gates wat verder uit elkaar te leggen en voltages te verlagen.

Nee, door de marketing-afdeling het labeltje "2nm" op een node te laten plakken die niks met daadwerkelijk 2 nanometer te maken heeft.

De "nm"-benaming heeft al generaties niets meer met de fysieke grootte te maken.

[Jau2]

leg uit (als je wil)

ah al gevonden, @svenk91

Wikipedia: 2 nm process

[Reactie gewijzigd door Jau2 op 13 juli 2025 21:21]

[svenk91]

In het verleden zijn het nummertje voor de nm iets over de grote van de transistoren. Een chip gebakken op een 65nm procedé had ook transistoren van 65nm groot. Tegenwoordig is dat niet meer zo. Een '2nm' procedé lever transistoren op die groter dan 2nm zijn, alleen om marketing redenen zijn ze steeds lagere nm's gaan gebruiken in de berichtgeving.

[bwerg]

Aanvullend: om die reden zet Intel geen 'nm' meer in de naam van zijn nodes. Bijvoorbeeld "Intel 7", wat neer zou komen op 10nm (maar zelfs dat laatste is al dubieus). Omdat ze "7nm" misleidend vinden, maar als ze wel eerlijke namen gebruiken lijken ze enorm achter te lopen op TSMC, die wel vrolijk elke generatie weer een paar nanometer van hun marketing-naam afschraapt.

Intel heeft het wel over "20A", maar ook daar bewust niet "20Å", de correcte afkorting van Ångstrom.

[SG]

Het is deels marketing maar afgelopen 10 dieschrink is de implementatie van gates ook flink verandert.

10nm limiet berust mogelijk op transistor gate implementatie 14nm nodes. Ondertussen zij. De gates implementaties ook door ontwikkeld.

Maar nog steeds voor extreme klokken heb je fat transistor implementatie die hoge spanning nodig gaat hebben voor betere flankstijlheden van schakelen ten koste van ver buiten de ideale vermogen curve.

Apple silicon is dense fatcore 4,5ghz met enorme ipc zodat je dichter bij de efficiënte deel van de curve zit. En je niet extreem hoeft te boosten. En ook op batterij flink moet terug schakelen ivm accu duur.

7ghz klinkt als ze volgen met x86-64 nog steed insane boosten en dus hoge powerdraw en dat met kleine chiplet in opgehoogde chippackiging heatpreader AM5 lijkt mij heet hoofd.

Bij laptop cpu zal niet veel van 7ghz overblijven.

[nzall]

En ik heb begrepen dat Nvidia op een vergelijkbaar procedé gaat zitten. Tenminste, er zijn geruchten dat Nvidia voor de RTX 60 series naar een N3 proces zal gaan van TSMC. Dat zou wel eens interessant kunnen worden...

[Blokker_1999]

Denk dat het nog redelijk vroeg is om daar met zekerheid iets over te zeggen. Misschien eind 2027 dat we de RTX60 serie gaan zien? De keuze voor het procede zal dan vermoedelijk ook nog niet genomen zijn maar afhankelijk zijn van vele parameters. En als Intel en AMD nu al op N2 zitten, zou het mij verbazen als NVidia dan op een grotere node gaat zitten over enkele jaren.

[nzall]

Ik denk eerder begin 2027. Eind 2027 is veel te lang.

[HylkeKortstra]

iets minder interessant voor de portemonnee van de consument

[Sissors]

Goed, maximaal dus 4GHz

(Nee dat is een random nummer van mij, maar algemeen is het omgekeerde stellen van waar MILD mee komt niet onrealistisch).

[SG]

Die noemde N2X ?

[MGsubbie]

volgens Moore's Law Is Dead is het doel van Zen 6 om 7 GHz te halen 😮

We kunnen dus vrij zeker zijn dat dat niet het geval zal zijn. Voor de paar zaken die hij correct heeft zijn er tientallen claims van hem die bullshit zijn.

[DLSS]

Is de verwachting nog steeds dat de nieuwe desktop CPU’s compatibele gaan zijn met het AM5 platform?

[Cristan]

Yup, Zen 6 nog wel :). Als ze DDR6 gaan gebruiken zullen ze over moeten op AM6. Het is koffiedik kijken wanneer dat gaat gebeuren, maar Zen 7 zou al het moment kunnen zijn.

[Kush2000]

Intel had ook een processor die DDR4 en 5 aankon, dus dat kunnen ze ook doen met zen 6

[latka]

Er komen volgens geruchten 2 IMCs op een chip. Het is onduidelijk wat ze hiermee willen doen afaik

[Croga]

De uitdaging is dat ander geheugen ook een andere pinout op de CPU vereist. Ofwel: Als die tweede IMC inderdaad voor DDR6 is dan zal er toch een AM6 socket moeten komen.

Het alternatief is dat er simpelweg meer geheugen bandbreedte komt. Ook dat vereist een andere pinout en dus een AM6 socket.......

Als Zen 6 die tweede IMC nuttig in wil zetten op de desktop dan ontkomen ze er niet aan een nieuwe socket te introduceren.

[latka]

Vanuit de cpu gezien weet ik niet of er een andere pinout nodig is: cpu moet adres lijnen en data lijnen naar het geheugen hebben (eventueel gemultiplexed). Dat is al sinds mensenheugenis zo. Wellicht dat de refreshlogica iets anders is, maar daar zou ik de details voor in moeten duiken. Dus nieuw geheugen betekent niet automatisch nieuwe socket. Als geheugen ineens 128bits breed zou zijn dan wel, maar ddr1/2/3/5 is allemaal 64bits per module breed.

[EXos]

Het is niet zo makkelijk. Bij Intel zit de RAM controller namelijk op het moederbord, dus de CPU hoeft alleen rekening te houden met de bandbreedte die beschikbaar is.

Bij AMD zitten de controllers op de CPU en dat zou dus extra ruimte eisen om DDR5 en DDR6 aan te kunnen. En dan weet ik niet eens of het op hardware niveau gaat lukken met welke pinnen er gebruikt worden etc.

Dus het ligt helemaal aan het verschil tussen DDR5 en 6 en of AMD dat kan combineren.

[White Feather]

“Bij Intel zit de RAM controller namelijk op het moederbord, dus de CPU hoeft alleen rekening te houden met de bandbreedte die beschikbaar is.”

Al sinds 2008 zit de geheugencontroller bij Intel bij de standaard desktop-sockets gewoon op de cpu. De controller van bijvoorbeeld 14e generatie (Raptor Lake) kan DDR4 en DDR5 aan en zal het bord dus op de juiste wijze aansturen. Dat gaat gewoon door dezelfde datapinnen in de socket.

[Reactie gewijzigd door White Feather op 13 juli 2025 22:43]

[EXos]

Okee, dan loop ik behoorlijk achter.

Ik kan me herinneren dat dit een discussie was tussen Intel CPU's en Ryzen vanwege de infinity fabric etc. En dat was vorig jaa... een paar jaar gele... Bijna tien jaar geleden.

On topic. Dan heeft AMD inderdaad eigenlijk geen excuus. Hoewel ik me wel afvraag of het extra ruimte kost op de CPU aangezien AMD dit niet heeft gedaan. Of misschien een was het iets tussen AMD en de moederbord fabrikanten.

[vectormatic]

Naast wat @White Feather zegt, amd heeft met de am3 phenom 2 chips dat truukje ook al gedaan, een phenom 2 x4 955 werkte zowel in een am2+ bord met ddr2 als op een am3 bord met ddr3

Uitzondering waren de 920 en 940, die waren ddr2 only, wel nog steeds een dijk van een chip destijds

[JazzRenard]

Een leaker heeft aangegeven dat AM5 moederborden gebruikt zullen worden tot en met Zen 6. https://www.techpowerup.com/328673/amd-zen-6-to-retain-socket-am5-for-desktops-2026-27-product-launches

[Robin4]

Was eigenlijk wel te verwachten als je ook het verleden van AM4 kent.

[DLSS]

Hmm interssant, ik kom van intel en heb nog nooit een moederbord kunnen hergebruiken. Was ingestapt bij AMD op het AM5 platform met het idee om in de toekomst eventueel te upgraden.

Een upgrade van mijn 7800X3D naar een 9800X3D is helaas niet de moeite, maar hopelijk komt er een krachtigere optie met zen 6

[Tri Force]

Mooi nieuws voor de enthousiast maar hoe komt het met Zen 6 met prijs en prestaties ? ben de laaste maanden weer wat bezig met PC hardware met name processor, werkgeheugen, moederbord want de kant waar Sony en MS op gaan bevalt mij niet maar ik heb het idee dat een Zen 3 Ryzen 7 5700X3D voor 220€ interessanter is dan vergelijkbare Zen 5 cpu's vanwege de extra onkosten voor het moederbord en het werkgeheugen en Zen 6 zal weer duurder zijn in alles en die extra centen spendeer ik liever in de videokaart dus ligt de ontwikkeling van prijs en prestaties stil en wordt het niet beter dan op het moment ?

[JWL92]

DDR4 prijs is juist stijgende,

Prijs moederboard.. is maar net wat voor feature set je pakt.

cpu, vergeet je de tussenstap, met een entry level zen 4 cpu

Voor de paar tientjes verschil op n heel systeem, als je nu nieuw koopt, zou ik toch am5 pakken..

[Tri Force]

Het hangt maar net van de prijs en prestaties af als Zen 4 of Zen 6 meer bied dan Zen 3 voor dezelfde dezelfde prijzen prima maar ik kan dat zo niet vinden dat het daadwerkelijk zo is dus ik moet forums and youtube doorspitten om ddr4 met ddr5 te vergelijken en Zen 3 en Zen 4 met elkaar vergelijken om de meeste bang per buck te krijgen.

Ik bouw de komende maanden of zelfs dit jaar ook niets ik ben nu op onderzoek uit tot Steam een volledige console ervaring heeft op PC dus wat ddr4 nu kost maakt niet veel uit dat kan over een maand of volgend jaar weer goedkoper zijn maar ik dacht ik vraag even wat men van Zen 6 verwacht in prijs en prestaties tegenover Zen 3.

[Jacco011]

Voor Zen3 zou ik eerder tweedehands kijken.

[Tri Force]

Nee dank je dat bespaart maar iets van 40€ op een cpu van 220€ dan liever nieuw want werkgeheugen en videokaart vervangen is 5 minuten werk maar processor en moederbord daar kom ik liefst zo weinig mogelijk aan.

[Jacco011]

Sorry, ik bedoelde eerder in de zin van een tweedehands PC met een ZEN3 CPU die mensen vanwege een upgrade nu willen verkopen.
Voor mij is eerder de vraag, of je wel wilt investeren in nieuwe producten die al EoL zijn. DDR4 kan je ook niet in een nieuw systeem gebruiken. Verschil is ook maar €20-30.
Voor €280 zou ik een 7600X3D halen. Of een 7800X3D gebruikt en afdingen naar €280, schijnt dat die hem sinds Mei niet kwijt krijgt. Heb je toch een efficiënte en snelle CPU voor weinig

[Tri Force]

Ah op die manier en bedankt en inderdaad als gehele PC is tweedehands interessanter dan kun je op een systeem van nieuwprijs zeg maar een 1000€ zo een 300€ besparen vooral als Zen 6 er aan komt voor de liefhebber en een systeem overgooien in een andere behuizing (paar jaar terug deze uitvoering: Lian Li PC-O7S gekocht en wil het graag gebruiken) is zo klaar ik ben alleen huiverig voor de cpu pins in het moederbord en de koelpasta.. dat komt altijd zo precies..

Qua prijs en prestaties is een compleet tweedehands systeem de meeste bang for buck en inderdaad Zen 3 is een aflopende generatie dus +2 geen sorry nodig ^^

[brugj03]

Intel komt hiermee wederom met een nieuwe socket en doet daarmee wat mij betreft net of we met z`n allen gek zijn.

Gezien het aanzienlijke verschil in architectuur en AMD 3d cache wat tried and tested is, denk ik dat Intel over afzienbare tijd tot de geschiedenis boekjes gaat behoren.

[kujinshi]

Mensen doen meer met CPU's dan alleen gamen. En X3D is alleen goed voor een niche gebruikers. Meeste gebruikers van CPU's hebben niks aan X3D. Zie ook het advies van Tweakers. Een 7700 of 9700X doet het prima in de beste 1440p game PC.

Vooral alles vanaf entry tot werkpc's, die mensen treuren niet om X3D. En dat zijn veruit de meeste kopers van CPU's. Gamers is maar een heel klein stukje van het spectrum.

[brugj03]

Aantal PC-gamers wereldwijd in 2025
Volgens de laatste cijfers zijn er wereldwijd ongeveer 1,86 miljard PC-gamers in 2025. Dat is meer dan de helft van alle gamers wereldwijd, wat het belang van PC als platform onderstreept. Ter vergelijking: het totale aantal gamers wereldwijd wordt geschat op 3,51 miljard.

Het is enorm en dus zeker de moeite van het infesteren waard.

Gamers is maar een heel klein stukje van het spectrum...........LOL. Onzin.

[Reactie gewijzigd door brugj03 op 14 juli 2025 00:32]

[GeroldM]

Aantal PC-gamers wereldwijd in 2025
Volgens de laatste cijfers zijn er wereldwijd ongeveer 1,86 miljard PC-gamers in 2025. Dat is meer dan de helft van alle gamers wereldwijd, wat het belang van PC als platform onderstreept. Ter vergelijking: het totale aantal gamers wereldwijd wordt geschat op 3,51 miljard.

Het is enorm en dus zeker de moeite van het infesteren waard.

Gamers is maar een heel klein stukje van het spectrum...........LOL. Onzin.

'Infesteren' - een wrange schrijffout.

En naar welke cijfers refereer je?

Mensen die menen "gamer" te zijn en/of menen een "gamer"-pc (desktop/laptop) in hun bezit te hebben en mensen die daadwerkelijk bovengemiddelde hardware in hun PC hebben zitten, daar zit een heel groot verschil in.

Nu is de gamers-markt qua cijfers best wel interessant voor heel veel bedrijven, dat ga ik niet ontkennen. Maar het belang van de gamers-markt, voor bijvoorbeeld een bedrijf als NVidia, is flink lager dan jij meent in je post. Wanneer je de opbrengsten van andere takken bij NVidia kijkt, dan is die gamers-markt iets impactvoller dan een afrondingsfout, maar niet veel meer dan dat.

En dat is niet omdat er geen geld verdient word in die gamers-markt, maar andere takken boeren simpelweg (heel erg) veel beter. En dat maakt de gamers-markt, ik wil niet zeggen irrelevant (voor de boekhouding), maar zeker niet zo prijzenswaardig als jij in je post beweert.

[DLSS]

Laten we het hopen van niet, een totaal gebrek aan concurrentie is nooit goed. Reken maar dat we de hoofdprijs gaan betalen bij AMD als er totaal geen andere optie meer is.

[brugj03]

Klopt, AMD als enige is een slechte zaak.

Gelukkig is Nvidia bezig met iets moois voor de desktop dus zijn we hopelijk niet afhankelijk van 1.

Bovendien, Intel zal wel desktop Cpu`s blijven maken voorlopig. Maar daar blijft het denk ik wel bij.

[TrafalgarLaw]

Als je ziet hoe érnstig incompetent Intel is geweest afgelopen 10-15 jaar denk ik dat een bedrijf zoals Intel eerder moet omvallen dan de zoveelste subsidie van de EU, Duitsland of de VS (10 miljard, 9.9 miljard en 7.8 miljard resp.) naar binnenharken om overeind te blijven. Weet je nog wat IJsland had gedaan tijdens de kredietscrisis? Ook al die shitbanken falliet laten gaan. De belastingbetaler moet niet de dupe worden van dit malafide wanbedrijf. Dan heb ik het niet eens over de 100% failure rate van 13K, 14K en serverside CPUs. Als Intel verdwijnt, gaat er niet veel verloren; slecht bedrijf met nóg slechtere producten.

[Reactie gewijzigd door TrafalgarLaw op 13 juli 2025 21:14]

[brugj03]

Je bent nog meer anti Intel dan ik.

Tja, het blijft een shit bedrijf maar ik geef ze nog wel een kans.

[TrafalgarLaw]

Hoeveel kansen is men bereid Intel nog te geven? Hoeveel belastingsgeld en subsidies moeten ze nog krijgen? Het schip zinkt al dus draai de geldkraan alvast dicht.

[brugj03]

We hebben ze voorlopig nodig om AMD in check te houden.

[GeroldM]

Ooit met Intel netwerk kaarten gewerkt? Die staan met kop en schouders boven de rest, als het gaat om prijs/prestatie/stabiliteit. En dan bedoel ik dus niet WiFi, maar echte netwerkkaarten in echte servers. En zo zijn er meer zaken die Intel heel goed voor elkaar heeft.

Ben het met je eens dat hun desktop CPUs ondermaats zijn. Daarentegen, Xeons zijn nog altijd zeer competente en stabiele processoren voor het bedrijfsleven. ThreadRippers van AMD zijn ook uitstekend en verdienen hun plek in die markt.

Zelf, met consumentenspul, heb ik geen directe voorkeur voor Intel of AMD. Beide hebben goede modellen CPUs en andere hardware in hun assortiment. Vereist wel enig onderzoek want in de consumenten markt paradeert men graag met specs, maar wordt er minder vaak producten geleverd met onderdelen die goed op elkaar zijn afgestemd.

AMD en Intel zijn daar allebei schuldig aan. En mocht NVidia zich in hun markt gaan begeven, dan zullen zij vast nog erger zijn dan Intel en AMD, gezien hun strategie met consumenten GPUs: eerst bieden ze goede versies van hun kaarten aanbieden ter review en daarna kaarten met duidelijk mindere specificaties onder dezelfde naam verkopen.

Nu is NVidia zeer kundig met hardware, dus waarom ze op zulk soort strategieen terugvallen, dat toont aan mij dat dit bedrijf kampt met een gebrek aan karakter. En dat is een goede reden (voor mijn persoon) om te zeggen dat ik NVidia niet graag in de CPU markt zie. Want hun winstbejag gaat de CPU markt dan net zo bederven op dezelfde manier als NVidia de GPU markt verpestte.

Niet dat Intel of AMD zo heilig zijn, want dat zijn ze zeer zeker niet. Maar ze zijn wel (flink) minder erg dan NVidia.

[SG]

Als grootste afnemers OEM zijn dan keuze om die preoriteit te geven niet gek en goede commerciële business beslissing. AMD werd van oorsprong gemeden in OEM sector en zijn aanzienlijker afhankelijk van de Retail markt een markt die je ook sneller laten vallen als baksteen.

AMD heeft niet capaciteit om de OEM markt te voorzien. En is daar meer optie. Naast dat aanbod in low budget sku maker is. Dat is de kracht van monolitisch cpu is dat je resource hebt puur voor dat low budget SKU segment en dus een grote aanbod hebt. Waar Ryzen3 concurreerde kwa chiplet resources met volledige lijn van alle SKU waar wafer productie op richt. Niet ideaal voor grote low budged sku aanbod.

OEM Dell HP waar intel grote aanbod bied in de office pc en automatisering markten. Is nieuwe socket zo gek niet. Naast dat nieuwe mem tech introduceerde optie van meer PCi-e lanes en nieuwe southbrige features. Kijk maar naar Cudimm. Betere mem support. Betere ballgrid mem channel verdeling.

Voor ewast volk dat elke gen upgrade doen meeste ook in tetail veel langer met hun cpu slaan gen of 2 meer over. In tijd dat sata600 opslag niet zo gangbaar is zou 3x 4x nvme M.2 slot fijn zijn dat eist meer PCie lanes. Waar AM5 vast zit. En daarmee kan nieuwe intel veel interessanter zijn.

Als AMD enthusiast die 2 a 4 gens overslaat zie lange upgrade path meer handicap dan dus con ipv pro.

[tedades]

Mocht Intel ermee stoppen en AMD de enige partij is met x86 CPU's, dan verwacht ik dat ARM en Risk-V populair gaan worden. Het is nu al mogelijk om over te stappen naar Apple of naar Windows op ARM (Snapdragon X Elite en x86/x64 emulatie). En nVidia kan natuurlijk ook nog in dat gat springen.

Een alternatief kan natuurlijk zijn dat Intel zijn x86 eigenaarschap verkoopt aan een partij die deze chips gaat maken, of dat deze het een open standaard maakt. Dan kan Qualcomm zijn eigen x86 CPU's op de markt brengen. Hoewel ik verwacht dat de markt liever ARM gebruikt op het moment. OpenPOWER was ook niet zo'n succes, nu is x86 een veel grotere markt maar toch verwacht ik dan een overstap naar ARM.

[brugj03]

Ik ook. Ik denk dat x86 zo`n beetje zijn beste tijd heeft gehad.

Het word steeds moeilijker om daar nog wat weg te halen terwijl ARM nog open ligt.

[latka]

Wat gaat intel doen dan als ze geen x86 zouden maken? Daarbij verdienen ze het geld met server cpus, niet met desktop cpus dat is gewoon een bijzaak.

[brugj03]

Whatever.........gamers zijn een prima markt en zit veel potentie.

Nvidia is wat het nu is dankzij gamers, vergeet dat niet.

[SG]

Nee gamer zijn markt die voor paar % minder performance laten vallen als baksteen. Dat zijn de vaak upgraders die snelste cpu moeten hebben.
Gross retail upgrade niet vaak doet niet aan e sports en groot deel van beide sky lijnen voldoen voor hun game eisen.
Dan heb je daarnaast grote OEM markt voor office waar intel gewoon aan voldoet en daar is bulk aanbod in de lagere sku belangrijk.
Die gamers zijn meer prestige imago ding. Waar ze vol in meegaan.
Hoge kloks en single core prestaties.
Waar ARM meer richt op efficiënte minder prioriteit op game prestige en imago.

[brugj03]

Nou, Intel zit niet voor niets tot zijn nek in de shit.

Je zit in je eigen bubble van tig jaar geleden, dingen zijn verandert.

Intel is niet langer betrouwbaar en het continue platform switchen vinden veel upgraders niet fijn, dus blijven ze juist bij AMD. Gamers switchen dus helemal niet voor een paar % meer.

[Reactie gewijzigd door brugj03 op 14 juli 2025 14:21]

[SG]

Dat denk niet. Ik denk eerder dat x86 dan meer ARM gaat volgen , kwa core architectuur en implementatie keuze. Omdat AMD met AMD64 direct met ARM gaat concurreren en dus ook andere cpu ontwikkel keuzes gaat maken. ARM big core is zoals little maar veel meer transistoren van zuinige lage klok dense type voor meer IPC vs klok.

X86 is nu extreem boosten
12th gen kan dat pieken 400watt.
Maar met zuinige hoge ipc lage klok los je dat op. Geen boosten meer en hoge performance zonder boosten zonder flink throtlen.

Want x86 mobile versie is architectuur dat 5,8 ghz kan maar dat flink vermogen trekt maar omdat ultra mobile laptop dat niet verwerken kan krijg core architectuur die ontwikkeld en diespace verspild aan al die stages en dikke 6ghz transistoren. Die dan op ULV setting 3ghz draaien.
Dan is het ook zuinig, maar ook flink minder performant.

[atthias]

interessant Intel en AMD op een vrijwel vergelijkbaar procedé voor CPU's

dat betekent dat de architectuur en implementatie doorslaggevend gaat worden mits power budget hetzelfde is

[Reactie gewijzigd door atthias op 13 juli 2025 14:10]

[Cristan]

Ik durf ze toch niet zo snel met elkaar te vergelijken. Intel's 18A zal bijvoorbeeld backside power delivery hebben (genaamd PowerVia), N2P niet.

Nanometers vergelijken is ook maar de vraag in hoeverre dat kan, het wordt niet voor niets ook wel NanoMarketing genoemd. Aan de andere kant heeft Intel recentelijk de naamgeving aangepast om meer met die van TSMC overeen te komen, dus dat impliceert dat ze inderdaad redelijk overeen komen qua hoever ze zijn.

[Reactie gewijzigd door Cristan op 13 juli 2025 14:32]

[atthias]

goed punt zou ook leuk zijn of we daaruit enigszins kunnen gaan zien hoeveel backside power delivery scheelt

[tedades]

Een schatting zou zijn dat het de PPA verbetering is van grofweg 20~30%. Omdat Intel nu achter loopt zullen ze in 1 klap hopelijk weer bij zijn. Maar niet lang erna zal tsmc met A16 een vergelijkbare opzet hebben waardoor ze mogelijk weer achter komen te liggen.

Mijn verwachting is dan ook dat ze daarom nu al op tmsc 2N gaan zitten zodat ze toch nog competitief blijven, met Intels eigen 18A mogelijk hun eigen chips weer kunnen gebruiken. Daarna snel door gaan pakken naar hun eigen volgende node. Mocht dat niet lekker lopen kunnen ze voor high-end alsnog tsmc blijven gebruiken.

AMD zal vol inzetten op 2NP omdat dit de chip zuiniger en kleiner maakt. Ideaal voor alles eigenlijk, mobiel gamen maar ook snelle high-end CPU's. In hun huidige generate hebben ze APU's op een vorige node (N4) ipv N3 dus dat nu zou AMD iets vergelijkbaar kunnen doen (N2 high-end, APU's op N3).

Zodra AMD over gaat naar A16/A14 en Intel op 18A/14A kunnen we echt zien wie de beste oplossing heeft gekozen.

[atthias]

dat is forse een forse verbetering zeg woww dat zal inderdaad een boel schelen


ik ben in ieder geval benieuwd naar de "A" node strijd die gaat volgen dan

[tedades]

Daar ben ik ook wel benieuwd naar. Vooral de verbeteringen die Gate-All-Around (GAA) en backside power delivery (BSPD) al op korte termijn zullen gaan brengen. Daarnaast is het gebruik van chiplets een trend met plannen voor verbeterde (actieve) interposers (en UCIe) en zullen we mogelijk nog meer HBM memory terug gaan zien en verbeterde GAA (CFET) natuurlijk.

Ben eigenlijk ook wel benieuwd wat de onderbouwing is van de 2 mensen die mijn vorige post classificeren als: "Flamebaits, trolls, misplaatste grappen, onnodig kwetsende reacties en andere reacties die in strijd zijn met onze algemene voorwaarden of huisregels.". Schijnbaar zijn ze het ergens zeer mee oneens of is het een klacht naar het gebruik van afkortingen zoals PPA (P = Performance, P = Power, A = Area, een balans die zeer positief uitslaat bij GAA+BSPD). Of het foutief gebruik van 2NP -> N2P.

[atthias]

precies dat gaat denk ik wel ene kleien revolutie teweeg brengen in chipland

ik hoop het in ieder geval ik wil meer single core power en dat groeit traag begrijpelijkerwijs de laatste jaren

[JWL92]

Ik durf ze toch niet zo snel met elkaar te vergelijken. Intel's 18A zal bijvoorbeeld backside power delivery hebben (genaamd PowerVia), N2P niet.

nieuws: 'Intel voltooit tape-out van Nova Lake-cpu's op TSMC's 2nm-procedé'

[brugj03]

Voor Intel heb je waarschijnlijk een nieuw platform nodig, ik denk dat dat een veel grotere impact gaat hebben op de keuze.

AMD is lekker makkelijk CPU omwisselen en daar gaat ie weer.

[atthias]

is natuurlijk ook zo klopt

[Cristan]

Ter info: Zen 5 wordt gemaakt op N4P. Tussen N4P en N2P zit N3P. Ze slaan dus een hele node over.

[sfranken]

Uit het artikel:

Tot slot zou Medusa Point een mengelmoes van N2P en N3P krijgen. Die chips zijn ook bestemd voor laptops, maar minder krachtig dan Gator Range.

[Cristan]

Uit de titel:

AMD's volgende Ryzen-cpu's worden vrijwel allemaal gemaakt op TSMC N2P

Dus ja, Medusa Point inderdaad niet, maar de rest wel.

[sfranken]

Maar goed, ze slaan dus geen "hele node" over he.

[tedades]

Volgens mij was N3(B) relatief duur voor de verbetering die het leverde, waardoor mensen op N5 bleven plakken. Ik kan me voorstellen dat ze die dan overslaan. Het lijkt me ook waarschijnlijk dat het kosten efficiënter is om je hele line-up direct naar de nieuwe Gate-All-Around (GAA) transistor om te zetten. Je sneller chips ook op N3P maken zou extra kosten opleveren en je zou het risico lopen dat deze slechter verkocht worden mocht de N2P CPU een groot succes worden (al is het de slechte PR die je krijgt als Intel sneller is dan een van deze CPU's).

Het lijkt mij ook dat tsmc de prijs van N3P lager zal houden dan N2P, waardoor je N3P alsnog gunstig is voor de prijs. De low-end en APU's zijn vaak langer verkrijgbaar omdat ze zo'n gunstige prijs hebben, dus is het ook handig om de bestaande architectuur aan te houden en langer op een goedkopere node te zitten. Omdat prijs daar belangrijker is dan de snelste chip te hebben.

[SG]

Ryzen is 4nm Epyc 3nm

Dan zijn elke node verschillende uitvoeringen en iteraties 3NB 3NE 3NP 3NX etc

Van 4nm naar 2nm is dus flinke stap. Dat zou target van 6,5Ghz geen fab oc maken maar re-eele target zonder een extreem klok architectuur. En 7Ghz mogelijk haalbaar als boost klok. Samen met 10-20% IPC en hogere kloks is 30% verbetering mogelijk zonder enorme vermogens dus 170W

Nieuwe bridge chiplet packiging low latency next gen iochiplet betere DDR5 mem signaling. Waar je maximale met nieuwe mobo met veel layers voor mem channel routing,

Samen met 12core x3d single chiplet. Die zal wat later komen en uiteraard moeilijk verkrijgbaar zijn ivm de langdurige grote vraag erna. Vraag>aanbod. 10800 en 10800X zal ook grote stap zijn.

De grote basis L3 zou ook al betere invloed op gaming hebben en door schalen met veel en veel meer x3d L3 cache zal ergen ook minder effect hebben. Vooral als de latency en ram speeds beter zijn.

[the_stickie]

Als alle fabrikanten oip hetzelfde procedé bij dezelfde fabriekant gaan ziten, is het maar te hopen dat die node goed uitpakt. Mochten de yields tegenvallen voor zo'n groot deel van de markt gaan we serieuze prijsstijgingen zien...

[retrey]

Als de nood echt aan de man is kan er altijd gekozen worden om de huidige zen5 langer in productie te houden.


Dat kan relatief snel en goedkoop.

[uiltje]

Het is natuurlijk altijd fijn als er weer een snellere chip verschijnt. Maar ik vind de snelheid bijna altijd ondergeschikt aan de feature-set. Ik heb pas een AMD laptop gekocht toen er USB-4 en Power Delivery op zat bijvoorbeeld - amper gekeken naar de CPU specs.

Dat geld eigenlijk ook voor desktop. Ik heb een keertje moeten upgraden vanwege CPU-problemen, maar anders wacht ik liever af tot CPU's bijvoorbeeld ook USB-4 kunnen aanbieden, GPU's via de iGPU en USB-4 kunnen communiceren met lage latency, als er 10 Gbit/s of hogere snelheden worden aangeboden door de IO-die en er misschien eindelijk wat meer PCIe lanes beschikbaar komen. Kunnen we eindelijk over naar minder energie vretende glasvezel met een SFP+ poortje op je desktop.

En als iemand die veel met cryptografie werkt hoop ik natuurlijk op versnelling van Keccak (i.e. SHA-3), CRYSTALS (post quantum crypto, ML-KEM en ML-DSA) en op den duur AES (en GMAC voor GCM) met een dubbele block size of meer. Maar goed, da's nogal specifiek.

[DJanmaat]

Idk how we're still debating the nodes

Venice (MS server) uses N2P
Venice-Dense (Cloud server) uses N2P
Olympic Ridge (desktop) uses N2P
Gator Range (high-end laptop) uses N2P
Medusa Point 1 (premium laptop) uses both N2P+N3P for top SKUs and N3P only for lower end SKUs

All of this information has been given from AMD to OEMs and AIBs.