Moederbedrijf Citroën, Peugeot en Opel toont systeem voor L3-zelfrijdende auto's

Stellantis heeft zijn eerste systeem voor Level 3-zelfrijdende auto's gepresenteerd. Het systeem heet STLA AutoDrive en werkt tot snelheden van maximaal 60km/u. BMW en Mercedes-Benz hebben al vergelijkbare systemen. Stellantis is nog niet van plan AutoDrive te leveren in auto's.

STLA AutoDrive neemt met snelheden tot 60km/u de controle over van de bestuurder, waarbij de auto zelf stuurt, remt en gas geeft. Hierbij hoeft de bestuurder niet meer op te letten en hoeft hij of zij ook niet de ogen op de weg te houden. De bestuurder mag dus in langzaam rijdend verkeer, zoals in files, een film kijken, e-mails lezen of een boek lezen, schrijft Stellantis.

Het systeem werkt ook 's nachts en bij lichte regen. Stellantis zegt dat het systeem de sensors aan de buitenzijde van de auto die vereist zijn voor AutoDrive, zelf schoonhoudt. Stellantis meldt niet welke sensors gebruikt worden, maar vaak gaat het om een combinatie van camera's, radarsensors en gedetailleerde digitale kaarten.

Stellantis zegt dat AutoDrive nog in ontwikkeling is en dat de maximale snelheid in de toekomst verhoogd wordt tot 95km/u. AutoDrive moet ook beschikbaar komen bij offroad gebruik in bepaalde modellen. Het product komt echter niet meteen beschikbaar op modellen, zegt het bedrijf tegen The Verge. Hoewel de techniek klaar is, is de wereldwijde markt nu 'beperkt'. Zodra er meer vraag is, wil Stellantis het systeem gaan verkopen. Het bedrijf zegt niet bij welke auto's het systeem eerst geïntroduceerd wordt, maar laat in onderstaande video wel verschillende Europese Stellantis-auto's zien met AutoDrive. Onder Stellantis vallen onder meer Alfa Romeo, Citroën, DS, Fiat, Jeep, Lancia, Maserati, Opel en Peugeot.

Concurrenten als BMW en Mercedes-Benz verkopen al wel L3-systemen, maar nog niet in Nederland. Beide merken doen dit in Duitsland en in de Verenigde Staten. Mercedes doet dit in Duitsland ook met een maximale snelheid van 95km/u. Tweakers schreef vorig jaar een achtergrondartikel over Mercedes' L3-systeem Drive Pilot.

Reacties (146)

[atlaste]

Hmm ik heb naar het filmpje zitten kijken en ben nog niet bepaald overtuigd... Even heel flauw gezegd: en nu in een woonwijk? Of even langs zo'n mini-rotonde?

Ik heb zelf een Tesla met een autopilot (FSD) en die maakt er regelmatig een flink rommetje van. In de buurt van de woonwijk gaan we het niet eens proberen en de mini-rotonde probeert hij gewoon met 80 te nemen. De snelweg gaat over het algemeen prima, zolang je althans geen ruimte hoeft te maken voor iemand die invoegt... maar goed, "keep your lane" komt daarbij ook al een aardig eindje.

Met veel hoop keek ik dus het mooie marketing filmpje waarin de beste man zijn handen niet aan het stuur houdt en zelfs een foldertje langs komt. Tsja, op een leeg testcircuit met 5 auto'tjes die bij elkaar amper 60 rijden durf ik dat ook nog wel ja... dat is niet het probleem.

[Myquandro]

Het huidige L3 systeem van Stellantis is bedoeld om op een snelweg gebruikt te worden, niet in woonwijken of wegen met kruisingen, rotondes of andere variabelen. En bij het feit dat je het alleen op de snelweg kunt gebruiken is dat ook nog tot slechts 60km/u. Dus in de file. Bij Mercedes is dit niet anders, alleen ligt de snelheid wat hoger en daarbij is ook duidelijk gemaakt dat het dan alleen kan als je een ander voertuig volgt.

Ook naar de toekomst toe is mijn verwachting dat we eerst het rijden op de snelweg automatiseren met steeds wat hogere snelheden en pas later naar provinciale wegen en daarna pas naar stedelijke wegen gaan. De volgende stap is dat de auto tot snelheden van 130km/u autonoom kan rijden, daarna ook zonder andere auto's op de weg. Als dat lukt kun je gaan toewerken naar het autonoom van rijstrook wisselen, voorsorteren bij knooppunten en een afrit kunnen pakken. En pas als dat allemaal goed werkt kun je gaan kijken naar verkeerssituaties met tegenliggers, kruisend verkeer, verkeerslichten en situaties met mogelijk langzamer verkeer (trekkers, fietsers of 45km/u-wagentjes bijvoorbeeld).

[MClaeys]

Niet voor België dan, daar is de minimum snelheid op de autostrade 70 per uur (net opgezocht, in NL blijkbaar 60 dus daar zou het werken). Nu, de kans dat het uitkomt voor de 95 per uur versie klaar is, is klein zo te lezen.

[david-v]

60 rijden op de snelweg waar geen file is zou ik niet doen. Dit is vooral bedoeld voor file rijden, iets wat zowel in be als nl wel regelmatig voorkomt

[MrFax]

Het is niet verboden om 60 te rijden op de snelweg, maar kan wel een artikel 5 feitje zijn voor het creëren van gevaar.

Met een 125cc motor is het ook niet heel slim de snelweg op te gaan, maar het mag wel.

[Reactie gewijzigd door MrFax op 21 februari 2025 10:20]

[Cid Highwind]

Als jij met 60 km/h op de snelweg rondtuft is het geen vraag óf je aangehouden gaat worden voor een artikel 5, maar wanneer.

Volgens mij is die snelheid enkel zo als ondergrens bedoeld voor auto’s die niet sneller kunnen. Niet voor bestuurders die niet sneller willen. Het is indirect verboden omdat dit, zeker op de drukkere momenten, een oprecht gevaar voor jezelf en andere weggebruikers vormt.

[MSalters]

Correct, Nederland hanteert een minimum constructie snelheid. Dat is dus vooral bedoeld om die 45 km/h autotjes van de snelweg te houden. Ook in de file mogen die niet de snelweg op.

[cricque]

Minimumsnelheid is toch 70 hier in België op de snelweg ? Uiteraard bij file niet, maar standaard is het 70.

[Quiller]

Zoals reeds hogerop gezegd : in Belgie is dit wel verboden (70 is de minimum) ... Bijkomend : er zijn nog veel landen waar de minimum snelheid een stuk hoger ligt dan 60 op de autosnelweg...

[jongetje]

Ik heb in meerdere auto's op de ACC gereden in de file en stopte daar telkens mee door het elke keer harde optrekken en remmen om die afstand te blijven houden.
Maargoed, over een aantal jaar zal dit hopelijk verbeteren.
Al zitten in mijn ogen niet de beste ontwikkelaars bij de meeste fabrikanten als ik zie dat bepaalde bugs (skoda/vag lees je mee) gewoon in meerdere generaties systemen zit. Maar nergens een portal om dergelijke zaken te melden.

[bramv101]

Het blijft bizar dat veiligheid zo gefragmenteerd zit.

Europa moet dit doen zoals met de veiligheidsgordel - zeer duidelijke eisen stellen - waar amper ruimte is voor elke contructeur om maar wat te proberen

[rxr1991]

Volgens mij zijn we het goede wel aan het doen alleen niet op het tempo dat iedereen graag ziet. Naar mijn weten is het UNECE (United Nations Economic Commission for Europe) hier hard mee bezig en hebben ze vorig jaar de DCAS (Driver Control Assistance Systems) richtlijn geaccodeerd.

Hiermee is er eindelijk een richtlijn waar de systemen aan moeten voldoen en kunnen fabrikanten eindelijk hun systemen gaan testen tegen deze richtlijnen en de test evidence daarvoor opbouwen.

Persoonlijk vind ik dat de EU het wel goed doet, had wat sneller gekund. Je wilt het veilig invoeren zonder te restrictief te zijn. Je voorbeeld van een gordel is een leuke. Wil je dat elke auto een gordel heeft of wil je dat elke auto een bepaalde veiligheids performance heeft en maakt het je niet uit hoe dat gerealiseerd wordt? Wie weet was er nu wel een veel ander systeem geweest dat net zo goed of beter had gewerkt.

Op het gebeid van autonoom rijden los van de regelgeving moet het maatschappelijk dialoog ook nog goed gevoerd worden. De maatschappij is er nog niet helemaal klaar voor, verzekeraars ook niet. Kortom nog een lange weg te gaan.

[WillySis]

In Europa telt de veiligheid een stuk zwaarder dan in Amerika. De auto lobby is daar flink debet aan.
In Amerika mogen de fabrikanten daardoor dingen op de openbare weg uitproberen die in Europa absoluut ondenkbaar zijn.
Gedurende zomer (bij jullie winter) woon ik in Nieuw Zeeland en die nam altijd de Engelse regels over. Sinds de Brexit kiest men voor de Europese regels. Ik rij hier in een oude Tesla, maar als ik de autopilot inschakel moet ik dus toch mijn handen aan het stuur houden en zelf op blijven letten. Het bedienen van een telefoon achter het stuur is hier ook verboden, ook als je de autopilot gebruikt.
De autopilot is hier overigens alleen op de snelwegen rond Auckland en Wellington goed bruikbaar. Buiten die wegen wordt hij "highway to the graveyard" genoemd.

[BlaDeKke]

Heeft niets met file te maken. (Ik zat in de discussie te lezen over de regels ivm minimumsnelheid, jij hebt het over het systeem van het artikel, had ik te laat door)

Ja in de file zijn deze systemen fantastisch, in België waar het spitsuur loopt van 4u tot 20u en files overal, heel de dag door gevonden kunnen worden is dit een goede oplossing.

[Reactie gewijzigd door BlaDeKke op 21 februari 2025 13:12]

[Rieverst]

Er is in Nederland al jaren geen minimum snelheid meer. Die 60km/u is de snelheid die een voertuig minimaal moet kunnen halen om überhaupt op de snelweg te mogen.
https://www.rijksoverheid...lheid-voor-het-wegverkeer

[fruitbakje]

in NL blijkbaar 60 dus daar zou het werken

Nee, als je 60 rijdt terwijl de rest van het verkeer veel harder rijdt, wordt je gewoon van de weg gehaald door de politie omdat je (door die lage snelheid) een gevaarlijke situatie creëert. Dus in de praktijk kan je het alleen gebruiken in de file.
Misschien bedoelen ze dat met een "beperkte markt".

[MClaeys]

Ghoh, ik mag hopen dat ze je hier ook van de weg halen als je bij vlot verkeer slechts 70 gaat. Voor in de file lijkt dit dan weer overkill, al is er zeker genoeg file. Misschien goed dat ze het niet uitbrengen tot hogere snelheden mogelijk zijn. Dan zie ik er wel het nu van in.

[fruitbakje]

Ik kom uit Nederland en ik wilde niet zomaar voor België spreken omdat ik daar deze specifieke regels niet ken .

[Quiller]

Ook in Belgie kan je van de weg gehaald worden : Er is een artikel dat zegt dat : 'je de snelheid moet aanpassen aan de plaatsgesteldheid' ... Dit kan inhouden dat je een stuk harder dan minimum (autosnelweg) moet rijden OF dat je bv bij wegen 50 of 70 trager MOET rijden als het gevaarlijk is in een situatie om die snelheid aan te houden... Wordt geregeld op beboet.

[JBVisual]

In Nederland kennen we geen minimum snelheid op de snelweg.
Wel moet je voertuig aan de vereisten voldoen, waaronder een minimum snelheid van 60km/u kunnen halen.
Uiteraard is er een andere wet hier die lage snelheden zou moeten tegenhouden zoals “gevaarlijk rijgedrag” waarin je bewust 60km/u zou rijden terwijl de rest veel hogere snelheden behaalt.

Maar persoonlijk zie ik wel mooie voordelen hiervan. Ik sta zelf regelmatig in de file of rij in een “treintje van auto’s” met zeer lage snelheden.
Als ik voor die momenten gewoon even mijn handen van het stuur af zou kunnen halen zou ik al blij zijn.

Mijn huidige auto kan ik wel in adaptive cruisecontrol zetten, de stuurhulp aanzetten. Maar deze vereist nog steeds dat ik mijn handen op het stuur houd, of vanuit stilstaande toestand zelf het initiatief neem om gas te geven.
Nu heb ik er geen problemen mee om mijn ogen gewoon op de weg te houden, maar een beetje comfort hierin zou wel fijn zijn.

[kujinshi]

Bij 20-40km/h kan je sowieso wel regelmatig je handen van het stuur halen. Je auto blijft gewoon rechtuit gaan. Hebben we geen systeem voor nodig.

Ik stuur regelmatig in de file met een pink aan het stuur of niks zelfs.

[david-v]

Dit systeem zorgt ervoor dat je je handen van het stuur kan halen en een boek kan lezen als je wilt. Niet helemaal hetzelfde.

[WillySis]

In Nederland geld helemaal geen minimum snelheid op de autosnelweg meer. De enige eis is dat het voertuig minimaal 60 km/u kan (en mag). Dat wordt de constructiesnelheid genoemd.

Je mag echter geen gevaar voor anderen veroorzaken. Daardoor ben je verplicht om (ongeveer) dezelfde snelheid aan te houden als het overige verkeer. Met 80 km/u kan je dus net zo goed een bon krijgen.

Nu is de functie vooral bedoeld voor druk verkeer en files op de snelweg en autoweg. Of de functie betrouwbaar is zal je zelf uit moeten proberen. Op de snelweg zal het wel lukken, maar op een autoweg (zonder gescheiden rijbanen) zou ik het automatisch inhalen niet vertrouwen. De autopilot van Tesla zou dat moeten kunnen, maar heeft bij bij het tegendeel bewezen.

[Tintel]

Maar nu even eerlijk; file-rijden is: netjes achter elkaar aan met weinig tot geen baan-wissels. Dat kan eigenlijk al met automatisch afstandhouden - bijna geen sturen nodig. Nu kan dan automatisch de baan worden gehouden..... mits de banen natuurlijk netjes worden aangegeven. Zodra er allerlei gele lijnen over de witte lijnen lopen dan wordt het al een beste uitdaging.

Niet dat het niet knap is of zo. Maar niet echt een groot verschil in toepasbaarheid.

En 'snelwegen automatiseren' is mooi, daar niet van. Maar het is op in- en uit-voegen na, ook bijzonder makkelijk. Juist de onverwachte situaties "is hard remmen het beste?" of "zal ik ook maar uitwijken?" vergen nog al wat van de bestuurder en ook dat automatische systeem.

Tot nu toe zijn deze systemen een mooie toevoeging maar wat jij beschrijft in de 2e alinea is dus nog steeds ver weg...

[Myquandro]

Het staat ook allemaal nog in de kinderschoenen. Ik denk dat het nog heel lang gaat duren voordat het technisch en juridisch allemaal zo goed is dat autofabrikanten en overheden het aandurven om groen licht te geven voor autonoom rijden op plekken die complexer zijn dan de snelwegen.

Maar voor de bestuurder valt denk ik juist de grootste winst te behalen door de snelweg autonoom te kunnen doen. In elk geval als ik naar mezelf kijk. Ik spendeer dagelijks zo'n 2 tot 2,5 uur op de snelweg terwijl ik misschien 20 tot 30 minuten op andere wegen zit. En die 20 tot 30 minuten voelen aan als 10 minuten, terwijl die 2 tot 2,5 uur soms voelt alsof het 4 uur was. Als ik die afstanden op de snelweg niet meer hoef op te letten en bijvoorbeeld wat licht werk kan doen zoals het lezen van een rapport dan scheelt dat gevoelsmatig al 90% van al het autorijden. En dan pak ik het stuur wel weer voor die laatste 10 minuten tussen de snelweg en de eindbestemming.

[Tintel]

Maar voor de bestuurder valt denk ik juist de grootste winst te behalen door de snelweg autonoom te kunnen doen.

Dat kan dus al grotendeels. Maar de echte bijzondere situaties laat ik toch liever aan mensen over - ook al maken die ook vaak fouten.

[Myquandro]

Het punt is juist dat de snelweg nog vrijwel helemaal niet autonoom gereden kan worden. Het enige wat nu autonoom kan (en mag) is in Duitsland met slechts één of twee modellen achter een ander voertuig aan rijden tot 95km/h.

Misschien ziet u een ACC met lane assist als autonoom rijden, maar dat is het niet. De bestuurder is in die situatie verantwoordelijk en mag dus geen enkel moment de aandacht op andere zaken dan het verkeer richten (even los van het heel kort even aandacht geven aan het veranderen van de airco, radio, etc.). Echt autonoom betekent dat de bestuurder de verantwoordelijkheid overdraagt aan de auto (en daarmee dus de fabrikant) en de bestuurder dus echt andere dingen kan gaan doen zoals een boek lezen, een spelletje spelen op de telefoon of een mailtje tikken.

[Tintel]

Daarom schreef ik grotendeels. U heeft dus wel gelijk dat het niet autonoom is. Maar het afstand houden en 'baan volgen' kan wel (bijna overal) automatisch. Maar de aandacht moet erbij blijven idd. Maar dat is het dan ook; acceleren, remmen en sturen gaan automatisch. Het 'rijden' zelf is geautomatiseerd. Om te controleren of je nog wel aanwezig bent/oplet, moet het stuur dan nog worden vastgehouden/aangeraakt.

[bilgy_no1]

Het grote verschil met zo'n systeem als dit is dat de fabrikant een dermate hoog vertellen heeft in de technologie dat je als bestuurder iets anders mag gaan doen. Dat begint dus met rijden in een file.

[rjmno1]

Het staat nog allemaal in de kinder schoenen en dat automatisch en autonoom rijden kan pas enkele jaren als ze daar echt veel ervaring mee hebben.op computer gebied bedoel ik.

[atlaste]

Tsja, dat is schattig maar dat "op de snelweg rijden" doet mijn Tesla al jaren allemaal. Ja ik heb de "full self driving", mensen vinden blijkbaar de FSD tussen haakjes verwarrend, vroeger heette het autopilot, toen werd de naam weer anders, etc... tsja.

Ik begrijp best de complexiteit en dat er een roadmap is. De roadmap die overigens bij Tesla steeds naar achter wordt gepusht.

Blijf ik er echter wel bij dat ik niet onder de indruk ben van wat ik hier zie. Een hoop termen en L3, maar als dit echt is zoals je het beschrijft, snap ik het hele ding niet. Nogmaals, wat ik hier hoor doet mijn Tesla allemaal al jaren. Tot 130 km/u, autonoom, met andere auto's op de weg, met rijstroken wisselen en dat alles tot de afrit nemen. Daarna wordt het alleen een enorme puinzooi.

[Myquandro]

Het punt is dat uw Tesla dat eigenlijk juist nog niet doet. Het verschil is in perceptie misschien klein, maar in de kern eigenlijk heel groot. FSD (of Autopilot) zorgt dat de auto zelf rijdt, maar u bent als bestuurder nog verantwoordelijk. U bent dus eigenlijk de hele tijd aan het opletten of de auto het wel goed doet. Dat betekent dus ook dat u niet echt andere dingen kunt doen. Het maakt het autorijden makkelijker, maar nog net zo tijdsintensief. Want u bent niet eerder thuis en u kunt uw tijd ook niet voor andere taken dan autorijden gebruiken (m.u.v. een telefoongesprek voeren misschien, maar dat doen veel mensen ook al zonder FSD/Autopilot).

Op L3 autonoom rijden neemt de auto echter alles over en ook de verantwoordelijkheid. Dat betekent dat u daadwerkelijk iets anders kunt gaan doen. Dat omvat niet letterlijk alles, want de auto kan in een situatie komen dat u binnen redelijke tijd de controle terug moet nemen. Dus de taak die u doet moet u binnen enkele seconde weer opzij kunnen leggen. Maar bijvoorbeeld het tikken van een mailtje, het lezen van een document of ontspannen met een boek kunnen dan allemaal. En dat betekent dat reistijd meer vergelijkbaar wordt met het OV waar je ook af en toe momenten hebt dat je productief kunt zijn of kunt ontspannen. En dus is reistijd voor veel mensen dan niet meer 100% verlies aan nuttige tijd.

En het belangrijke verschil is dus dat bij FSD/Autopilot de bestuurder verantwoordelijk is en bij L3 Autonoom rijden de fabrikant verantwoordelijk is.

[atlaste]

Ok, helder. Hmm...

Dat klinkt echter wel een beetje als handig lobbywerk ipv echte vooruitgang. Wat ik daarmee bedoel is dat FSD beter performed dan deze filmpjes, maar vanwege gebrek aan bepaalde sensoren niet L3 mag worden genoemd.

Ik bedoel, de verantwoordelijkheid en wettelijk iets anders mogen doen wil ik niet wegwuifen, maar als het evenveel auto-ongelukken veroorzaakt is het ultimo een wassen neus. Toch?

[Myquandro]

Vanuit het perspectief van verkeersveiligheid heb je daar mogelijk wel een punt inderdaad. Het zou niet de eerste keer zijn dat er in een industrie een product is dat beter is in iets, maar waar de fabrikant bewust bepaalde aspecten van regelgeving niet wil formaliseren vanwege kosten of andere consequenties. Dan is dus het product dat op papier voldoet aan regelgeving en daarmee superieur zou zijn toch een slechtere keuze.

Ik redeneerde echter niet vanuit het perspectief van verkeersveiligheid, maar gekeken vanuit de ervaring en het gemak van de bestuurder. En vanuit dat perspectief lijkt het mij gewoon veel relaxter als je de auto niet meer hoeft te controleren en die gewoon kan laten rijden terwijl je de aandacht ergens andere op richt. Dat vraagt denk ik wel gewenning. Ik kan me in elk geval voorstellen dat ik de eerste 50 ritten nog behoorlijk zenuwachtig het stuur helemaal loslaat en mijn voeten bij de pedalen weghaal om te ervaren dat de auto alles zelf doet. Maar dat zal gewenning zijn, na een paar weken tot maanden zit je als bestuurder in de auto alsof je passagier bent (voor die delen van de rit dat de auto het zelfstandig kan en mag doen).

[atlaste]

Persoonlijk denk ik dat de tijd dit moet leren. Ultimo is het niet de regelgeving die dit bepaald, maar ongelukken en net-niet ongelukken. Je zou eigenlijk over een half jaar de reviews met elkaar moeten vergelijken ofzo...

Persoonlijk ben ik er niet van overtuigd dat meer sensoren beter zou zijn. Meer features wil niet zeggen dat de machine learner beter zijn werk kan doen... zeker niet als ze qua informatie met elkaar concurreren. Anyways, we gaan het zien.

[Navi]

In de VS is FSD veeeeel verder dan in Europa vanwege regelgeving, ik merk het bv ook als ik de Tesla een klaverblad laat nemen. Door een EU regel mag een auto het stuur niet verder dan X aantal graden draaien en soms kan hij dan fysiek het klaverblad niet nemen door die regel.

Auto begint dan te piepen en drijft langzaam naar de buitenkant van de bocht..

[Elidibus]

Dat argument horen we vaker, maar ik geloof het nog steeds niet. Ik rij zelf met een Model 3 (2024) en even los van de Auto Pilot, hoe vaak dat de auto piept en ingrijpt voor dingen die er niet zijn, omdat het camera systeem gewoon inferieur is aan goede sensoren, is echt absurd. Je gaat mij niet wijsmaken dat FSD volledig op de camera's je veilig van A naar B brengt. Ik durf nauwelijks Auto Pilot te gebruiken zonder mijn voet boven de pedalen te houden.

[SmokingSig]

Kijk eens naar de laatste FSD videos op YouTube. Echt wel knap. Van parking thuis tot parking shopping zonder 1 keer in te grijpen.

Nu neemt inderdaad niet weg dat hij hier in België er een rommeltje van maakt ..

[JBVisual]

Ik ben het daarmee compleet eens.
Als ik zelf al eens kijk dat bijvoorbeeld mijn camera’s in de auto last hebben van de Zon, waterdruppels, vuil of bepaalde weersomstandigheden, ben ik nog altijd blij dat ik radar en parkeersensoren kan gebruiken.

Ik wil trouwens ook best geloven dat een "zeer goede camera" icm een krachtige computer ook best wel wat voor elkaar kunnen krijgen.
De visie van Musk dat camera's hetzelfde doen als menselijke ogen wil ik dus nog best geloven, het probleem voor mij is dat ook mijn eigen ogen soms tekort schieten.
Het hoeft dus niet zo te zijn dat camera's slecht zijn, alleen dat meer beter is.

Mijn Huidige auto heeft naast een gordel, ook airbags en een automatisch hulp systeem.
Het wil dus niet zeggen dat alleen een gordel zijn werk niet kan doen, alleen door de aanvulling van extra systemen ben ik toch net wat veiliger.

Veel experts zijn het er trouwens ook over eens, want zover ik weet is Tesla het enige bedrijf dat voor zelfrijdende functies alleen op camera's vertrouwd, waarin alle anderen ook andere sensoren toevoegen.

edit: extra tekst toegevoegd

[Reactie gewijzigd door JBVisual op 21 februari 2025 10:50]

[Tintel]

De visie van Musk dat camera's hetzelfde doen als menselijke ogen wil ik dus nog best geloven, het probleem voor mij is dat ook mijn eigen ogen soms tekort schieten.

Jouw ogen hebben een automatische focus en knipperen om deze te reinigen (en bevochtigen) en achter de vooruit van de auto hebben deze ook nog een ruitenwisser....

De huidige systemen zijn redelijk als toevoeging maar geven zeker 'false-positives' (Dus zien soms obstakels als ze er niet zijn) maar missen soms ook de voorganger omdat er toevallig een soort van chicane wordt gebruikt.

Het is knap dat het soms redelijk goed lijkt te werken maar als we een chauffeur zouden hebben die zo af en toe niets raakt dan wordt toch echt wel het rijbewijs ingenomen van deze persoon....

[Ati_]

Dan zou ik even langs een service center gaan want ik rijd al een jaar (45.000km) in een model 3 highland met alleen camera's en het aantal keren ingrijpen bij het gebruik van autopilot kan ik op 1 hand tellen. Mijn ervaring is dus compleet het tegenovergestelde.

[thomas_n]

Verkeer in Europese steden is voor dit soort systemen ook wel een stuk uitdagender dan in de VS, waar alle weggebruikers anders dan auto's met alle macht van de straat worden weggehouden.

[Kees]

Volgens mij is het precies andersom. Hier in Nederland zal ik vrijwel nooit een fietser op "mijn" weg aantreffen omdat die allemaal hun eigen gescheiden paden hebben. Ook voetgangers zul je niet snel op de ontsluitingswegen zien.

In de VS hebben ze dat niet, dus als ze er zijn zullen ze veel vaker de weg moeten delen met auto's. Ik denk dat de Nederlandse wegen een stuk autovriendelijker zijn daardoor dan de wegen in de VS.

[thomas_n]

Volgens mij is het precies andersom. Hier in Nederland zal ik vrijwel nooit een fietser op "mijn" weg aantreffen omdat die allemaal hun eigen gescheiden paden hebben. Ook voetgangers zul je niet snel op de ontsluitingswegen zien.

Ligt aan de weg. In stadscentra en woonwijken heb je meestal geen losse fietspaden, maar is de straat zo ingericht dat er niet uitgenodigd wordt tot hard rijden. Dit soort straten is veilig door de lagere snelheden, maar er zijn wel veel meer verschillende factoren om op te letten dan alleen andere auto's, daar kunnen zelfrijdende systemen moeite mee hebben.

Ik denk dat de Nederlandse wegen een stuk autovriendelijker zijn daardoor dan de wegen in de VS.

Nederlandse wegen zijn zeker autovriendelijker (en fiets- en voetgangervriendelijker), omdat ze niet ontworpen worden door mensen die denken dat je verkeersproblemen oplost door meer rijbanen te creëren.

[fruitbakje]

Ik kom regelmatig fietsers tegen waar ik voor moet afremmen of zelfs stoppen of die ik ruimte moet geven hoor. Elke keer als ik wil afslaan terwijl er zo'n apart fietspad is, moet ik dat fietspad toch over. Die keer dat ik in de VS was, heb ik dat soort dingen nauwelijks gezien. Autorijden in NL lijkt mij ook vanwege fietsers alleen al moeilijker. Al helemaal in het donker.
Voor mijn gevoel is autorijden in de VS makkelijker omdat het gewoon rechtdoor rijden is tot de eerstvolgende kruising, waar je per definitie remt, en daarna pas kijkt of er ander verkeer is dat die kruising wil nemen, en wie daar dan als eerste was en dus als eerste de kruising over moet. Concepten zoals rechts heeft voorrang of voorrangswegen (die m.i. verkeer lastiger maken) kennen ze daar niet echt. Althans, niet waar ik was.

[Tintel]

Hier in Nederland zal ik vrijwel nooit een fietser op "mijn" weg aantreffen omdat die allemaal hun eigen gescheiden paden hebben.

Hoe dan? In dorpen is dat echt niet waar... Ook op de non provenciale buitenwegen (dus meestal max 60 km/h) rijden gewoon alle verkeersdeelnemers op dezelfde weg.

Jouw verhaal gaat wellicht op voor steden maar zelfs in woonwijken geloof ik niet dat er aparte fietspaden zijn.

[Kees]

Sorry, ik had duidelilijker moeten zijn. Ik bedoel inderdaad de ontsluitings- en hoofdwegennet. Dus de snelwegen en 100/80km/h wegen en in steden de 70/80 wegen. Daar waar je in de VS wel eens fietsers op doorgaande wegen met hogere snelheidslimieten ziet zul je die bij ons niet snel aantreffen.

[atlaste]

Ja daar zeg je nog zoiets. Er zat zo'n mooie haakse bocht halverwege de binnenweg tussen Hilversum en Baarn. Geweldig, halverwege de bocht zegt de Tesla "zoek het maar uit".

Alsof die regel de verkeersveiligheid ten goede komt...

[Daejji]

FSD van een Tesla in Europa is dan ook totaal niet te vergelijken met FSD in Amerika waar ik al diverse filmpjes heb gezien dat iemand van locatie A naar B gaat zonder ook maar ergens in te grijpen.
En het wordt alleen nog maar beter met elke update.

[Tintel]

Maar.... dat is ook wel appels met peren vergelijken. Andere wegen en verkeerssituaties en vast en zeker; ideale weersomstandigheden. Een enkele regendruppel op die camera's en ze 'zien' bijna niets meer.

[Fire69]

Ik heb zelf een Tesla met een autopilot (FSD)

Wat heb je, gewone Autopilot of FSD? Alhoewel, maakt op zich niks uit hier in Europa, want de FSD kan/mag toch niks doen.
Het is helemaal niet gemaakt om een rotonde te nemen.

[atlaste]

Ik heb de FSD. Verder heb je gelijk overigens.

[berchtold]

Autopilot is Geen fsd he?

[Tadream]

Autopilot is geen FSD.
Heb zelf ook een Tesla en gebruik nagenoeg geen Autopilot, niet omdat ik het niet goed vind werken (heb geen phantom breaks gehad, maar heb het te weinig gebruikt om te zeggen dat ze niet voorkomen).
FSD in Amerika is best indrukwekkend moet ik zeggen en in mijn ogen vele malen verder dan de systemen die hier genoemd worden, ook al is het geen L3. Het kan in alle omstandigheden gebruikt worden, niet alleen bij ideale condities.

Zie geen van de automerken dit doen:
YouTube: Tesla AI Delivered. FSD 13 is MIND BLOWING

[Reactie gewijzigd door Tadream op 21 februari 2025 18:18]

[atlaste]

Tsja, in de USA hebben ze geen voetgangers. Nouja, ze hebben ze wel, maar ze zijn zo schaars dat je ze amper kunt raken.

Zonder grappen, ik heb genoeg in de USA rondgelopen, gefietst en gereden om te weten dat die situatie echt totaal anders is dan hier. De USA is gemaakt voor de auto. Hier is dat een totaal ander verhaal.

[Tadream]

Klopt de situatie is daar anders. Maar kijk eens wat die op drukke parkeerplaatsen doet waar veel voetgangers lopen en plotseling de weg op komen. Daar gaat die toch behoorlijk goed mee om.
En nog steeds zijn er geen automerken die ze dat nadoen. Verre van zelfs.

[-Colossalman-]

Hoe vaak ik van mijn "premium"audi niet de melding krijg dat mijn hulp systemen niet meer werken 2 minuten na dat ik weg rijd is niet op handen en voeten te tellen. Na vraag bij de dealer zeggen ze doodleuk dat het aan de sensor ligt(deze is echt niet geblokkeerd). Deze is tegenwoordig wettelijk verplicht schijnt het.
Ik vertrouw niet meer op deze systemen(en ja je doet dit echt snel).

[Reactie gewijzigd door -Colossalman- op 21 februari 2025 19:45]

[SuperDre]

Mijn 2021 Nissan Qashqai met 'simpele' adaptive cruisecontrol remt zelf al af voor elke rotonde, dus als autopilot van Tesla dat niet doet vind ik nogal vreemd.

[Erikkamm]

Er wordt geschreven dat er naast sensoren wordt uitgegaan van kaartmateriaal. Nauw veel succes dan. Ik ben nog geen kaartmateriaal tegengekomen dat geen grove fouten bevat. Vooral snelheden lijken vaak nergens op. Ook herkenning van verkeersborden werkt ver beneden de maat. Met grote regelmaat worden borden van naastgelegen wegen wegen of afslagen herkend. Ook wordt er soms een onnodige noodstop ingezet omdat de auto iets op een naastliggende rijstrook iets detecteert. Navigatie van sygic pakt regelmatig de maximumsnelheid van een weg die ik ongelijkvloers kruis! Als de auto dan van 80 plotseling naar 50 zou gaan is niet bepaald bevorderlijk voor de verkeersveiligheid. Ik kan mij niet voorstellen dat er voor zelf rijdende auto’s plotseling veel beter materiaal beschikbaar is. Er wordt in de regel vooral gebruik gemaakt van kaarten die worden aangeleverd door wegbeheerders. En die werken blijkbaar slordig. Daarom zijn er ook veel verkeersborden die onleesbaar geplaatst zijn, zoals afgedekt door beplanting of borden te dicht achter elkaar, of in verkeerde volgorde. Daar kan een zelf rijdend systeem echt geen wijs uit. Dit is vragen om ongelukken. De wegbeheerders zullen echt nog veel werk moeten verzetten om dit op te lossen. En dan niet alleen in nederland. Vooral ook in de zuid Europese landen.

[zonglew00]

Iedereen denkt over auto pilot in zijn eigen auto...

Wat denk je van taxi en personen busjes? Of zelfs vervanging van de OV op de verre toekomst?

[AWiersma]

OV werkt vanwege het volume. Dat vervang je niet met zelf rijdende taxi’s.

[Bruin Poeper]

OV werkt vanwege het volume. Dat vervang je niet met zelf rijdende taxi’s.

Als er geen volume is werkt OV niet/slecht. Probeer maar eens heen-en-weer van boer uit Onstwedde naar boer bij Dongen te reizen. Je zal ergens die dag/nacht een slaapplek moeten zoeken.
In mijn geboortestreek moet je vanaf NSstation een uur wachten op de bus, een uur in de bus en dan van de bushalte naar huis 3km lopen... Stukje van 20km NSstation-huis kost minimaal 2,5 uur.

@zonglew00 ziet het m.i. scherp. Onbemande taxi's kosten geen personeel á €50/uur. Laat zo'n ding 2 ton kosten en 10 jaar mee gaan dan kost die maar €2,30/uur.
Als ze ook op het platteland in voldoende mate gestald worden wil ik best 15 minuten wachten tot hij bij mij is: daarna kan ik regelrecht (eventueel via intercitytrein) naar de boer waar ik een afspraak heb.

Ook in de stad lijkt het (op mijn oude dag) een goed alternatief voor de schaars gebruikte auto. Die kan dan wel weg. Goedkoop en 'altijd' beschikbaar.

[Reactie gewijzigd door Bruin Poeper op 21 februari 2025 11:11]

[Quintiemero]

OV is per definitie niet winstgevend. Overheid geeft flinke subsidie.

[daan040]

OV voegt maatschappelijke waarde toe dat moet juist geen winst maken. De enige plekken in de wereld waar OV winst maakt zijn de megasteden in Azië.

[Myquandro]

Ik dacht dat de Rotterdamse metro winstgevend was en toe kon zonder overheidssteun. Maar, een belangrijke kanttekening daarbij is dan wel weer dat die metro goed presteert omdat er verbindingen zijn met treinen en bussen, en die hebben dan wel weer financiële ondersteuning nodig.

[MSalters]

Nee hoor, de treinen in Rotterdam en de rest van de randstad zijn ook winstgevend. De meeste buslijnen daar zullen dat ook wel zijn, hooguit een paar lange-afstandsbussen richting Zeeland niet.

OV is verliesgevend buiten de randstad, door de te kleine volumes, en dat is weer een gevolg van kwaliteit. OV vereist simpelweg een kritische massa, en we moeten dat beter gaan onderkennen. We moeten meer P+R aan de rand van de randstad krijgen.

[svenk91]

Die treinen zijn winstgevend met staatssteun ja. En die steun zit in de aanleg van de infrastructuur. Wat via het treinreizen aan belastingen etc. wordt geïnd is niet genoeg voor het aanleg en onderhoud van die sporen. Niettemin blijft het een goede besteding van belastingsgeld naar mijn mening, maar de treinen in Rotterdam/Randstad winstgevend noemen is wat vertekend. Zo kan je alles dat met overheidsgeld overeind blijft winstgevend noemen.

[Martijn033]

Precies, KLM is immers ook alleen winstgevend dankzij staatssteun.

[Klaus_1250]

Plus, de aanleg van de metro is al betaald.
Het uitvoer van vervoer is winstgevend, maar in groot stedelijk gebied zou dat eigenlijk altijd zo moeten zijn. Als je in een stad als Rotterdam al geen winst kan maken, dan doet je het verkeerd.

De uitdaging zit hem in platteland en kleine steden. Daar is het gewoon niet winstgevend te doen. Het punt is alleen dat de overheid niet het groter geheel ziet. Maar ja, andere discussie.

[litebyte]

Geen winst maken? Dat lijkt me niet gezond, dan komen we al in de buurt van de NS. OV moet zeker winst maken, alleen dat moet natuurlijk dan wel terugvloeien in het OV zelf.

In Japan maakt het OV winst door een combinatie van efficientie en goede investeringen. Het grote verschil is ook dat in Japan het OV niet wordt gezien als een soort van derderangs alternatief - dat niet mag concureren met de belasting melkkoe (de auto) zoals in Nederland.

[Tintel]

Waarom moet een overheidsdienst (wat OV eigenlijkl is...) winst maken...

[litebyte]

Of het een (volwaardige) overheidsdienst is hangt helemaal af van het land of van de dienst. Er zijn voldoende voorbeelden van commercieel openbaar vervoer, ook in Nederland.
In Japan is vrijwel geen enkel OV van de overheid. Het is wel zo dat de overheid invloed heeft op ontwikkeling van OV netwerken, aanleg etc.

In Nederland heeft de overheid een belangrijk onderdeel van het OV, de NS weggestopt in een zogenaamde commerciele onderneming (NV), met maar 1 aandeelhouder, de Nederlandse staat. Dus feitelijk gewoon een staatsbedrijf.
Het scheelt zo de nederlandse overheid directe verantwoordelijkheid, maar ze houden wel de enige vinger in de pap. Bijvoorbeeld over de concurrentie positie met de auto.

Als een uitvoerende overheidsorg. winst maakt kunnen zij zelf investeren en zijn ze niet of minder afhankelijk van de overheid (lees belastinggeld.) Ze moeten in ieder geval geen verlies draaien zoals de NS nu al een aantal jaren doet.

[Quintiemero]

Dus klopt mijn punt toch? Zeg nergens dat de OV-sector winst zou moeten maken. Was puur bedoeld om aan te geven dat OV niet alleen werkt vanwege Volume.

[Pannekoek17]

Kortzichtige reactie. De toegenomen mobiliteit van miljoenen mensen voegt heel erg veel waarde toe, zowel economisch als in kwaliteit van leven van heel veel mensen. Daarnaast, (snel)wegen zijn ook niet winstgevend, politie is ook niet winstgevend, zelfde voor onderwijs, defensie en heel veel andere diensten die de overheid organiseert. Zijn wel essentiele diensten voor de maatschappij en de huidige situatie in de wereld.

[bzuidgeest]

Met die kanttekening dat als ze te veel kosten de overheid bankroet gaat. De kosten/baten moeten op een of andere manier in balans zijn. Al is het maar door de toegenomen economische activiteit die word gefaciliteerd. Dat is bijvoorbeeld waar voor snelwegen en onderwijs.
Snelwegen maken handel mogelijk en daar zit belasting op. Onderwijs geeft goede werknemers met hopelijk hoge economische output.

Of het voor bussen telt. geen idee.

[Reactie gewijzigd door bzuidgeest op 21 februari 2025 10:01]

[master.fean]

Absoluut, het OV zorgt indirect voor een hogere economische output per capita, door het faciliteren van beter mobiliteit niet gebonden aan een enkele manier van transport.

Je hoeft geen auto te bezitten om een werkplek verder weg van je woning te bekleden.

Daarnaast helpt het vooral ook in dichtbevolkte gebieden met het verminderen van wegen druk en het verlagen van uitstoot.

[Reactie gewijzigd door master.fean op 21 februari 2025 10:30]

[bzuidgeest]

Je hoeft geen auto te bezitten om een werkplek verder weg van je woning te bekleden.

Zolang het openbaar vervoer er komt. Je niet tweehonderd overstappen nodig hebt, geen aansluitingen mist... Er zijn nog al wat voorwaarden wil het werken. Veel van die dingen verdwijnen met beter openbaar vervoer natuurlijk. Maar dat is niet de richting die ik het zie opgaan.
En je kan geen grote spullen doen in openbaar vervoer. Dus voorlopig zal ik een auto moeten aanhouden.

[svenk91]

Zolang het openbaar vervoer er komt.

En dat doet het voor veel mensen. Het OV is niet voor niets juist zo vol in de spits, dat is voor het grootste deel woon-werk en woon-studie verkeer.

[bzuidgeest]

Voor veel mensen, maar voor maar een fractie van het volk dat het zou kunnen zijn als het beter was.

[Quintiemero]

Waar zeg ik dat het geen waarde toevoegt? Zeg alleen dat het geen winst maakt en dat de overheid er flink op toelegt.

Die daarvoor zei OV werkt door volume. En dus door overheidssubsidie. Zeg nergens dat het goed of slecht is. Want natuurlijk is het essentieel, daar ging mijn comment helemaal niet over.

[Reactie gewijzigd door Quintiemero op 21 februari 2025 11:00]

[Elminster]

Inderdaad, maar:

Zeer veel onderhoud aan wegen & autostrades. (ook een vorm van subsidies)
Files zijn ook tijd- en geldverkwistend. (iedereen staat toch graag een uurtje / dag in de file?) (natuurlijk: te weinig OV = lang wachten)
Veel parkeerplaatsen nodig. (Waarvan een groot deel ongebruikt. 's Nachts zijn de industrieparken leeg, overdag staan die vol)
Meer autos = minder verkeersveilig. (ziekenhuiskosten / mensen die tijdelijk niet kunnen werken wegens letsels / doden)
Veel wagens zijn ook gesubsidieerd. (subsidies voor elektrische wagens. bedrijfswagens.)
De meeste wagens hebben een serieuze milieubelasting. (maar 't is niet gemakkelijk om daar een prijs op te kleven, die miserie is voor onze (klein)kinderen.)
=> Deze samen zijn een serieuze kost voor de maatschappij. Veel meer dan de subsidies voor het OV. Maar voor de meeste mensen niet zichtbaar.

Het OV wordt ondergewaardeerd, omdat er te weinig aansluitingen zijn, en er dus niet voldoende mensen gebruik van maken. Waardoor de inkomsten laag blijven. Maar omdat de inkomsten laag zijn, zijn er niet genoeg aansluitingen, en wordt het OV ondergewaardeerd.

't Is een vicieuze cirkel, en "the powers that be" willen dat niet veranderen. Want het OV, dat is toch pure geldverspilling.

[edit] smilie toegevoegd, kwestie van niet te zuur te eindigen.

[Reactie gewijzigd door Elminster op 21 februari 2025 09:57]

[Quintiemero]

haha, ik heb nergens een waarde aan OV gekoppeld. Bedoelde alleen dat OV niet alleen mogelijk wordt gemaakt door volume, maar ook door subsidies. En dat is goed. Iedereen interpreteert het alsof ik tegen Ov ben of vind dat het winst moet maken. Dus een zure toon is ünerhaupt niet nodig

[SillieWous]

Ok, dan ga ik in mijn auto zitten. Blijkbaar maakt dat wel winst.

[Quintiemero]

Zeg nergens dat het winst moet maken hè, alleen dat OV niet alleen door ‘volume’ werkt

[oef!]

OV laat je ook autonoom rijden. Voor edge cases, meer comfort of whatever zet je een deelmodel op of bied je een autonome dienst aan met verschillende opties en luxeniveaus.

[bzuidgeest]

Met OV kan je niet naar de hornbach of iets dergelijks. Niet iets groots kopen van marktplaats.

Stel je een app voor waar je een auto van het juiste type, personen, busje, vrachtwagen, volautomatisch kan laten voorrijden. Je kan niet (de meesten van ons) al die type auto's bezitten voor wanneer nodig. Maar op afroep, zou fantastisch zijn.

Kan ik de hele week fietsen en dan in het weekend spullen heen en weer slepen.

Het OV werkt alleen met vollume. En dat nauwelijks. Voor grote afstand zou de trein prima kunnen zijn, maar is hij niet vanwege allerlei spoor problemen in de EU.

Bussen brengen je nooit waar je moet zijn en hebben geen goederen ruimte. Dus een auto drive auto zou dat prima vervangen.

[loki504]

Klinkt alsof je deelauto's zoekt(op auto gebied dan) alleen dan moet je wel zelf sturen en gasgeven.... en busjes kan je huren van groot tot klein. Voor die enkele keer dat mensen hem nodig hebben.

[bzuidgeest]

Dat is elders al gesuggereerd. Ik ga er niet nog een keer alles uittypen, maar simpelweg. De gebruiksgemak factor van je suggestie is niet genoeg om mensen massaal dat te laten doen. Busjes huren is gedoe, met borg en papieren. Deelauto's kan je vaak alleen centraal pakken. Zelfrijdend zou dat naar een nieuw gemaksniveau brengen.

[atlaste]

De routes in het OV zijn wel constant en kan je evt. aanpassen. En je kunt veel meer elektronica in zo'n ding kwijt. En tot slot werkt OV qua economie slecht vanwege oa. de personeelskosten. Just saying...

[Piemol]

Zonder buschauffeur zijn er waarschijnlijk wel wat wijken waar het aantal passagiers van buitenaf wat zal kelderen. Zo'n chauffeur heeft ook nog een andere functie dan alleen maar aan het stuur draaien.
Er zijn zelfs wijken waar bijna geen chauffeur op wil rijden.

[SirBlade]

In dat soort wijken heb je meer aan een beveiliger die niet op de weg hoeft te letten.

[Kees]

Of zelfs vervanging van de OV op de verre toekomst?

Het zal het OV niet vervangen, maar uitbreiden. Het blijft dan hopelijk gewoon openbaar vervoer waar iedereen gebruik van mag en kan maken.

En een grote bus die autonoom door de stad kan rijden klinkt heel leuk, maar het lijkt mij iets wat nog erg ver weg is als je de huidige staat van zelfrijdende auto's is. Bovendien zullen de hogere kosten voor onderhoud en aanschaf waarschijnlijk voorlopig niet opwegen tegen een eenvoudigere bus waar gewoon een chauffeur in zit.

[Hobbit13]

Lijkt me juist eenvoudiger, omdat de route vast ligt. OV rijdt altijd hetzelfde rondje, dat rondje kan je dus supergedetailleerd in kaart brengen. In veel gevallen is er ook nog een speciale busbaan, wat het nog eenvoudiger maakt.

Bv in Almere komen sommige buslijnen nauwelijks op de normale weg terecht, daar kan de chaufeur goed overbodig gemaakt worden. Voorlopig zou dat heel fijn zijn, aangezien er een gebrek aan chaufeurs is.

In trein en metro begrijp ik uberhaupt niet waarom er nog een machinist aanwezig is, enige wat die moet doen is de instructie van de computer over snelheid e.d. exact opvolgen.

[Kees]

Het probleem is ook meestal niet de verwachte route en verkeer, maar juist de onverwachte problemen.

Die zullen deels op te lossen zijn, zoals dat de huidige systemen vaak geen 'object permanence' hebben (als een object, bijvoorbeeld een persoon, van de sensors verdwijnt, dan is het volgens het systeem weg, want het is niet meer zichtbaar. Dat heeft er al toe geleid dat een zelfrijdende auto iemand aanreed, die persoon viel op de grond, de auto zag haar niet meer dus bestond ze niet en reed pardoes over die persoon heen).

En het probleem is ook niet de regels volgen, maar weten wanneer je de regels tijdelijk moet negeren, en dat maakt alles een heel stuk ingewikkelder.

[procyon]

En een grote bus die autonoom door de stad kan rijden klinkt heel leuk, maar het lijkt mij iets wat nog erg ver weg is als je de huidige staat van zelfrijdende auto's is.

Gaat meer dan prima, mits de regelgeving het toestaat en dit is de EU, langzaam in innovatie en voorbijgelopen door alles en iedereen.
Het zal je verbazen hoe goed het allemaal al werkt.
Wij "weten" dat niet omdat zowel de Chinese fabrikanten en Tesla hier nog niet de weg op mogen wegens regelgeving.
Openbaar vervoer:
https://imgur.com/a/t77Qdor
Vrachtvervoer:
https://imgur.com/a/EDzHavI

Volstrekt normaal voor Amerikanen en Chinezen, voor ons? SciFi.

[sander.bass]

Precies, dit is toch waar de echte revolutie plaats zal vinden.

[Finraziel]

Ja tuurlijk, maar daarvoor moet de techniek nog veel verder zijn omdat er dan echt geen menselijke bestuurder meer is.

[bzuidgeest]

Ik zelf hoop op een model waar ik geen auto meer hoef te bezitten. Maar gewoon een op afroep.

met dit voordeel dat als ik naar de bouwmarkt ga ik voor een busje kies en naar mijn ouders voor een tweezitter.

Dat lijkt mij fantastisch. Ik rij toch al weinig kilometers. fiets naar mijn werk.

[xFeverr]

Doe je auto weg en gebruik een taxi. Voor de bouwmarkt kun je een busje huren. Praktisch dezelfde ervaring, alleen een menselijke bestuurder.

[bzuidgeest]

Taxi's zijn veel te duur voor regelmatig gebruik en een busje huren is relatief bewerkelijk. Papieren inleveren, borg en wat al niet. Voor een vrachtwagen heb je een speciaal rijbewijs nodig. Dat zou bij zelfrijdend ook niet meer hoeven.

Met het "sociale" model dat ik voorstel zou dat heel anders zijn. En we hebben het niet over wat nu kan (praktisch of niet). We hebben het over wat we voor de toekomst verwachten en waarom.

Een heleboel techniek konden vaak al jaren eerder. Maar acceptatie staat of valt met gebruikersgemak. Kik naar 3D TV/film dat is over de decennia al meerdere keren geïntroduceerd.

van de wiki:
Stereoscopic 3D television was demonstrated for the first time on 10 August 1928, by John Logie Baird in his company's premises at 133 Long Acre, London. Baird pioneered a variety of 3D television systems using electro-mechanical and cathode-ray tube techniques.

Maar het gemak was er nog niet. Dat was er 10 jaar geleden met de brilletjes ook niet. Dat was er ook niet met tv's zonder brillen die je maar van 1 plek optimaal kan zien... En die van 1928 was gewoon te groot

Om terug te vallen naar het punt. Gebruikersgemak telt en jou suggesties redden het niet op dat punt.

[xFeverr]

Het punt dat taxi’s te duur zijn wou ik nou net horen. Want dat is precies wat er gaat gebeuren met al dat autonome autogeneuzel. Private bedrijven die hun enorme berg aan investeringen terug willen. En hun aandeelhouders die daar ook wat aan willen verdienen. Het is uber all over again.

Autonome deelauto’s zijn niet het antwoord. Als je nu al ziet wat men uitvreet in een bemande Taxi, bus of trein, en wat er allemaal gebeurt met deelscooters, kun je je ook wel bedenken hoe die deelauto’s eruit gaan zien.

Ze kunnen ook nooit in de buurt komen qua prijs van massatransport. Ja, in het begin om marktaandeel te winnen. Daarna is iedereen eraan gewend en wordt het bestaande OV verder uitgekleed omdat er minder gebruikers zijn. Daarna drijven ze de prijs op.

En dan gaan we de ellende pas echt zien. Bedenk je eens hoeveel meer autoverkeer er in de stad moet rondrijden als je slechts 1 volle stadsbus vervangt. Want wie neemt de bus nou als de autonome taxi goedkoper en makkelijker is? Of slechts 1 volle dubbele trein met meer dan 1000 man. Dat kun je niet allemaal in auto’s krijgen. Maar dat gaan ze wel proberen.

Het gaat niet. Het past niet. Inzetten op goed openbaar vervoer is het enige wat onze steden leefbaar maakt.

[bzuidgeest]

Private bedrijven die hun enorme berg aan investeringen terug willen

Met de juiste opzet en wat concurrentie kunnen prijzen in de hand gehouden worden. En als er geen benzine in gaat zijn de kosten lager. De kosten van batterijen zakken nog steeds. Elektrische auto's hebben ook nog eens minder bewegende delen en dus makkelijker en (doorgaans) goedkoper in onderhoud. Zeker voor een grootgrutter.

Als je nu al ziet wat men uitvreet in een bemande Taxi, bus of trein, en wat er allemaal gebeurt met deelscooters,

Dus je wil vooruitgang tegenhouden omdat er veel aso's zijn?? Slecht argument wat mij betreft. Auto's hebben camera's, in en extern. Je weet wie ze huurt en wie er dus inzit. Ze parkeren centraal, niet in de straat. Ja je kan de aso uithangen, maar dat word vlug heel duur in zoiets.

Met een stadsbus kan je geen goederen transport doen. Niets meer dan een tasje. Massa transport is gewoon niet geschikt. Misschien rijd er wat meer rond, maar praktisch iedereen heeft nu een auto. Vele gezinnen hebben meerdere auto's.
Ik denk dat het aantal eerder zakt. En aan het einde van de dag staat er niets in de straat geparkeerd. Al die ruimte krijg je terug.

Het gaat niet. Het past niet.

Kruip dan meteen maar onder je bed of zo. De wereld gaat door en mensen die wel visie hebben gaan nieuwe dingen proberen en daar aan werken tot het wel gaat. Welke vorm het heeft zien we wel. Massa transport als de trein zal zeker tussen steden en landen altijd blijven dienen. Maar dat wil niet zeggen dat er geen plaats is voor andere dingen of dat die onmogelijk zijn.

Raketten landen kon ook niet. Nu gebeurd het regelmatig en dezelfde raket gaat keer op keer omhoog. En als je het opvangen van starship met de chopsticks ziet. Fantastisch, stellar engineering.
Het kon dus wel. En het word alleen maar knapper en beter.

[Reactie gewijzigd door bzuidgeest op 21 februari 2025 12:51]

[xFeverr]

Ik ben zeker voor vooruitgang. Maar wel de goede vooruitgang. Even 3 punten, omdat het een mooi aantal is.

1. Dat auto’s goedkoper worden maakt niets uit. Private bedrijven willen elk jaar meer winst maken. Zie letterlijk alles om je heen. Alles wordt duurder en duurder en duurder.

2. Heel veel mensen zijn gewoon varkens. Een bus hangt ook vol camera’s en toch vinden mensen het leuk om op de achterbank te schijten. Ja, dat gebeurt gewoon.

3. Centraal parkeren zorgt voor meer verkeer en langere wachttijd. Zodra een app alla Google Maps meerdere diensten samen voegt (zoals nu al met taxi’s aan de hand is dus) dan kies je waarschijnlijk de dienst die je het snelste kan brengen. Dus, diensten willen bij je in de buurt staan.

[bzuidgeest]

eerste punt. Eeuwige groei. Er is heel veel discusie tegenwoordig of dat haalbaar is. Er is op een zeker moment marktverzadiging en als we in de buurt komen van post scarcity door AI en automatisering is het al helemaal betekenisloos. Tenminste in productieland. Persoonlijke groei kan altijd.

Je tweede punt, tuurlijk zijn er varken. Echter een menselijke chauffeur kan bedreigt worden of anders bang om in te grijpen. Een robot doet gewoon de deur op slot en rijd de varkens naar een politiebureau. Levert de beelden aan en laat het afhandelen. Je kan de robot niet bedreigen.

punt 3, verkeer is niet anders dan elk ander system, gedistribueerde systemen zijn snellen. Centraal parkeren betekend niet maar 1 parkeerplaats. Het betekend gewoon dat het niet meer voor de deur is.
In de buurt is relatief. Een wijk verder is prima. We hebben nu ook een distributie van industrieterreinen.

Je bent misschien niet tegen vooruitgang, maar je hebt duidelijk moeite met in oplossingen in plaats van problemen denken. Als je een gevaar ziet met iets nieuws, vind er een oplossing voor. En besef dat met nieuwe oplossingen ook nieuwe manieren van werken en doen bovenkomen.

Je klinkt als al die mensen die zeggen dat EV's nooit wat worden omdat ze niet in 5 seconden de tank kunnen volgooien. Range anxiety. Wat die mensen niet beseffen is dat 90% van hun ritjes maar een paar procent uit de batterij halen. Een stukje dat wanneer de auto geparkeerd is (bij werkgever, thuis, elders etc) met een normaal stopcontact nog terug geladen kan worden. Met ons stroomnet kan je om meer plekken opladen dan je ooit tankstations hebt gehad. En de meeste mensen slapen zo een 8 uur.
Met nieuwe techniek komt verandering van doen en laten en moet je, je hoofd in de nieuwe mogelijkheden krijgen en je oude gewoontes laten varen. Die zijn niet relevant meer.

[xFeverr]

Nee hoor. Ik klink niet als iemand die zegt dat EV’s nooit wat worden. Want ik heb gewoon een EV. Nogmaals, ik ben voor vooruitgang.

Dat autocentraal denken zorgt ervoor dat we Amerikaanse praktijken gaan krijgen. En dat wil ik niet. Het is niet voor niets dat heel veel steden een berg maatregelen nemen om de auto zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. Dat is de vooruitgang die we nodig hebben. De jaren dat de auto koning was en alles ervoor moest wijken liggen gelukkig achter ons.

Die autonome auto’s gaan vast werken in car centric Amerika. Maar niet hier.

[bzuidgeest]

Nee hoor. Ik klink niet als iemand die zegt dat EV’s nooit wat worden. Want ik heb gewoon een EV.

Het was maar een bekend voorbeeld, maar ondanks dat je een EV hebt. Klink je wel als iemand die voldoet aan dat voorbeeld.

Amerikaanse praktijken? Ik weet niet hoe je daar toe komt...

De jaren dat de auto koning was en alles ervoor moest wijken liggen gelukkig achter ons.

Jij leeft op een andere planeet denk ik dan ik. Goed of slecht, de auto is nog steeds koning. Ik ken geen mensen die hem wegdoen omdat hij overbodig is geworden, Ik ken bijna niemand die met openbaar vervoer rijst als ze het kunnen vermijden.

Steden nemen ook maatregels tegen auto's met uitstoot vanwege verbranding. EV's mogen er dan gewoon nog in.

Autonome auto's gaan overal komen. Hoe veel en onder welke omstandigheden kunnen we over praten. Maar persoonlijk vervoer van een of andere vorm zal blijven. Het is veel vrijer en niet vastgepind op een route die nooit voldoet, of je net niet brengt waar je moet zijn.

[SuperDre]

Ja joh want auto huren is zo simpel, hoe moet ik daar komen en weer terug? Zijn ook lang niet altijd open, en OV bij ons is echt waardeloos, 's avonds rijdt er al niet eens meer een bus vanaf 19:30 (en dat is dus gewoon een wijk weg van het centrum van een stad, niet eens een dorp weg van een stad)

[bluebug]

De deelauto is er toch al? Bij mij in de wijk staan er 2, meestal slecht geparkeerd en altijd op dezelfde plek. Ik moet er overigens niet aan denken dat er naast deelautos en - scooters ook deelbusjes bij komen, tenzij die bij de bouwmarkt staan

[bzuidgeest]

Deelauto? Lang niet overal en vaak alleen vanaf een centrale parkeerplaats. Voor wat ik gezien heb totaal gebruiksonvriendelijk en onpraktisch. Tenzij je echt bijna nooit rijd.

Het voordeel van zelfrijdend is dat ze niet in de straat hoeven staan. Ze kunnen gewoon naar je toe komen vanaf centrale parkeerplaatsen. Gewoon met een druk op de knop. Als ze de capaciteit goed plannen kan je met minder auto's af dan er mensen zijn die ze gebruiken. Eventueel een korting als je delen toestaat in je rit.

Toekomstmuziek, maar het zou je straat parkeer probleem juist oplossen. Die scooters staan overal als een soort natuurlijke distributie om te pakken. Dat hoeft niet als ze zelf naar een gebruiker zouden kunnen rijden vanuit een stalling.

Automatisering is de oplossing.

[Bruin Poeper]

Het voordeel van zelfrijdend is dat ze niet in de straat hoeven staan. Ze kunnen gewoon naar je toe komen vanaf centrale parkeerplaatsen.

Waarom moet zo'n ding vanaf een centrale parkeerplaats komen??
Als hij parkeert bij zijn laatste klant kan hij vandaar toch wachten, c.q. direct naar de volgende klant rijden.
Naarmate ze meer ingeburgerd raken wordt de kans steeds groter dat je er een in de buurt hebt. Ook (of juist) op afgelegen plekken.

[bzuidgeest]

Centraal kan zijn, per wijk, per industrieterrein. Centraal betekend niet dat er maar 1 is.

En wellicht kunnen ze ook inderdaad links en rechts wachten op sub parkeerplaatsen. Maar ik denk dat mensen blij zijn als al die auto's uit de wijken verdwijnen. Al die scheef geparkeerde zooi. Als die ruimte gewoon weer terugkomt. Mogelijk plantsoenen en groenere wijken voor verbeterde leefomstandigheden.

Ik zie het als netwerkverkeer, netflix heeft bijvoorbeeld nog steeds centrale datacentrums waar alles staat. Maar die zijn gedistribueerd over de planeet.

Wat ik vooral zie is dat het niet meer voor de deur hoeft. De straten met altijd te weinig parkeerplekken kunnen veranderen in groenstroken. Is nog mooier ook dan al die schots en scheve geparkeerde auto's en straatstenen. Brede voet en fietspaden is ook een optie.

[loki504]

Mywheels/greenwheels etc al eens bekeken? En mocht je in een kleiner dorp/stad zitten hebben ze vaak een deel auto voor buurt bewoners.

[bzuidgeest]

Ja en totaal oneschikt om de rol in te vullen die ik bedoel. Geen busjes. Geen vracht. Centraal geparkeerd dus je moet er nog naartoe. Soms alleen van stad naar stad. Kan je bijna net zo goed de trein pakken.,

Wat mensen missen is het gebruiksgemak wat zelf rijden toevoegd.

[thomas_n]

De bestuurder mag dus in langzaam rijdend verkeer, zoals in files, een film kijken, e-mails lezen of een boek lezen, schrijft Stellantis.

Mag dit van Stellantis, of mag dit van de wet?

[Blokker_1999]

Wetgeving moet aangepast worden, en dat gebeurt stilaan. Zo heeft Mercedes als eerste een level 3 systeem geintroduceerd en heeft ook de nodige goedkeuringen ervoor. Het grootste struikelblok op dit moment is dat van aansprakelijkheid. De bestuurder is aansprakelijk, maar bij L3 actief is de wagen ook de bestuurder. Mercedes heeft dit afgevangen door te zeggen dat wanneer het systeem actief is, Mercedes als bedrijf alle verantwoorrdelijkheid (en dus ook de verzekering) op zich neemt.

[k995]

denk je dat stellantis de wet maakt ?
Dit is als de maximum snelheid van een wagen, het is neit omdat die dat kan rijden dat je dat mag.

[MaglevNL]

Ondertussen kan mijn peugeot app al maanden geen verbinding maken en was het daarvoor al bagger als het al werkte. En dit speelt al 5-6 jaar. Bij de garage klagen ze lekker mee maar ze kunnen niks oplossen. Voor zover ik weet heeft in ieder geval opel dezelfde app.
Ik zou enorm twijfelen aan software gerelateerde beloftes van Stellantis.
Tijdje terug hadden ze het nog over GPT3 in de auto, ik zie er niks van terug.

"Zodra er meer vraag is, wil Stellantis het systeem gaan verkopen. Het bedrijf zegt niet bij welke auto's het systeem eerst geïntroduceerd wordt.."
Ja, want zelfrijdende auto's zijn zo suf, wie wil dat nou?
Lijkt er meer op dat het ontzettend moeilijk is om software naar productie te pushen.

[Reactie gewijzigd door MaglevNL op 21 februari 2025 08:53]

[freewayorange12]

Die app van stellantis is inderdaad genant, ik zou hem helemaal verwijderen als ik de preconditioning niet zou gebruiken (die ongeveer een kwart van de tijd de eerste keer dat je hem aanzet ook echt werkt). De software in de auto zelf is beter geworden tussen de twee Peugeots die ik heb gereden (2020 e208 en 2024 e2008), maar daar is ook qua UX een hoop te verbeteren. De app is nog steeds hopeloos.

[MSalters]

Het is niet alleen een Stellantis probleem, de Duitsers hebben vergelijkbare problemen. De Europese automobielindustrie is niet alleen op EV gebied voorbijgelopen.

[NijntjeRocks]

Ik rijd nu in een derde auto van Stellantis (momenteel volledig electrisch) en qua software is het echt droevig gesteld, en dan betreft dat nog maar basis functionaliteiten van de boordcomputer.
De trackrecord geeft mij weinig reden om software van Stellantis te vertrouwen.

Ik durf voorlopig echt niet in een (semi-)zelfrijdende auto van Stellantis te stappen en het stuur over te dragen.

[phoenix2149]

Zal wat worden hier met die telefoon camera's. Ja maar ik had autodrive aan...

Anyway, zal nog wel even duren voor het daadwerkelijk op de weg rijdt op dat niveau, wat goed is.
Hep nu nog enkel ervaring met de reguliere autopilot van Tesla. De tesla autopilot is "ok" op prima wegen, maar behoorlijk slecht op onvoorspelbaarheid zoals werkzaamheden. Dat was ook zo met de optie autopilot die ik heb kunnen proberen voor 2 weken. Was blij dat ik weer terug ging naar gewone auto pilot.

Tevens is het uitgaan van de autopilot ook echt slecht, zeker als het een noodgeval is wanneer bestuurder niet oplet (bijvoorbeeld slaperig of medisch probleem) en gaat gewoon midden op de weg stil staan.

[Reactie gewijzigd door phoenix2149 op 21 februari 2025 08:34]

[Denko]

In principe is het eerste probleem al redelijk goed afgedekt door mercedes als ik mij goed herinner. Als die auto drive heeft dan heeft de auto een soort teal kleurige lampen aan. Zo'n foto zal dat gewoon netjes laten zien neem ik aan.

Voor de rest zijn mijn ervaringen eigenlijk precies hetzelfde. Geinig, maar nog lang niet op niveau dat het betrouwbaar is.

[jeroenathome]

Tegenwoordig hebben alle auto's een blackbox. Het wordt dan geregistreerd dat de autopilot aan staat of niet.

[84hannes]

Tegenwoordig hebben alle auto's een blackbox. Het wordt dan geregistreerd dat de autopilot aan staat of niet.

Hoe werkt dat in de praktijk denk je? Je krijgt een boete thuis vanwege het gebruik van je telefoon tijdens het rijden, en moet een backup van je blackbox opsturen om bezwaar te maken? Of zou elke blackbox actief moeten communiceren met de politie?

Ik denk dat dit probleem op te lossen is, maar ik betwijfel of dat al gebeurd is.

[MacPoedel]

Voor dat gebruik van je telefoon, dat mag gewoon niet, met of zonder autopilot. Dus die blackbox zal je niet helpen bij het aanvechten van zo'n boete.

Het is eerder bij ongevallen een vraag wie een fout gemaakt heeft, de bestuurder of de autopilot, en dan zal de blackbox wel gebruikt worden, zoals het nu ook al in de praktijk gebeurt als men wil controleren of één van de partijen niet te snel reed.

[84hannes]

Voor dat gebruik van je telefoon, dat mag gewoon niet, met of zonder autopilot.

Dit gaat niet over autopilot, autopilot is L2. Dit gaat over L3

Hierbij hoeft de bestuurder niet meer op te letten en hoeft hij of zij ook niet de ogen op de weg te houden. De bestuurder mag dus in langzaam rijdend verkeer, zoals in files, een film kijken, e-mails lezen of een boek lezen

Je mag dus doen wat je wilt, als je maar binnen 10 seconde weer het stuur over kunt nemen. Tweakers heeft hier een uitgebreid artikel over geschreven waar het probleem ook aan bod komt:

Turquoise verlichting

Een Drive Pilot-auto heeft aanzienlijk meer sensors, al zie je dat aan de buitenkant niet echt. Naast de lidar dan, wellicht. En toch mag je met een Drive Pilot-auto wél met je telefoon of boek in de handen zitten, maar bij een 'reguliere' Mercedes niet. Dat vormt een uitdaging voor de politie. Zeker in het begin zal niet elke agent doorhebben dat je met je Handy mag rijden als je Drive Pilot aan hebt. Mercedes erkent dan ook dat de politie je nog steeds kan stoppen. Uiteindelijk zouden ze je geen boete mogen geven, maar mogelijk moet je dan wel uitleggen wat je aan het doen bent.

[realmadridsi]

Wij hebben in Nederland dan ook een 5 jaar oude versie. Wegens Europese regulering is FSD nog niet beschikbaar in Europa. Als je de laatste video's van AI DRIVR ziet dan zie je hoe ver ze gekomen zijn. Gigantische vooruitgang in het afgelopen jaar al.

[DropjesLover]

Tesla FSD/Autopilot is ook maar een level 2.5 systeem, niet level 3.

In de level 3 versie van Mercedes geeft het systeem 10 seconden van te voren aan dat de controle overgenomen moet worden. Het is sowieso verboden om te slapen terwijl het systeem actief is.
Een medisch probleem is bij normale auto's ook een geaccepteerd risico.

[Pinkys Brain]

Wat infrarood ledjes verplicht maken die het geactiveerde ondersteuningsniveau laten zien op je voorruit zou wel handig wezen.

[MSalters]

IR ledjes zien

[Pinkys Brain]

De cameras wel.

[Pierz]

FSD en autopilot zijn wel 2 verschillende dingen, ook is FSD in de VS al een stuk geavanceerder dan hier. Gelukkig is er een youtubekanaal dat (redelijk kritisch) de nieuwste versie analyseert:

https://www.youtube.com/watch?v=iYlQjINzO_o

Als je commentaar op Tesla's zelfrijdende kwaliteit wilt hebben, zou ik me baseren op deze filmpjes en niet standaard autopilot in NL.

[Black Phoenix]

Hoe zit dit met de aansprakelijkheid? Als je een L3 auto rijdt, mag je inderdaad wat anders doen. Maar wat als je auto autonoom rijdt en een aanrijding veroorzaakt? Wie is dan aansprakelijk voor de schade? Ik niet, want ik reed niet.

[wildhagen]

Voor wat betreft Nederland: In de testfase is dat altijd de bestuurder (als die hem zelf bestuurt) of de producent (als hij autonoom rijdt) die aansprakelijk is:

Wie is aansprakelijk bij een ongeluk met een zelfrijdende auto?
De regels voor aansprakelijkheid die gelden voor normale auto's gelden ook bij testen met zelfrijdende auto's.

De bestuurder is verantwoordelijk, als hij zelf het voertuig bestuurt. Maar als het systeem niet goed werkt, is de producent verantwoordelijk. De wetgeving is voor de testfase voldoende. De Rijksoverheid kijkt waar veranderingen of aanvullingen nodig zijn in de toekomst. Een eerste stap is om testen mogelijk te maken zonder een mens in het voertuig.

De testaanvrager moet goed verzekerd zijn voor de gevolgen van schade tijdens het testen. Dat moet hij aantonen als hij een ontheffing voor de test aanvraagt bij de RDW. De RDW neemt een bepaling over de aansprakelijkheidsverzekering op in de ontheffing.

Zie https://www.rijksoverheid...luk-met-zelfrijdende-auto

[Cid Highwind]

De vraag is of je als bestuurder er op kan en durft te vertrouwen dat de fabrikant dit ook daadwerkelijk nakomt.

Een fout van het systeem kost niet alleen veel geld om eventuele schade mee te compenseren. Tevens kost het imagoschade en zal het de verkoop van dergelijke systemen schaden.

Alles sterke incentives om toch vooral de schuld bij de bestuurder te willen leggen. Gelijk hebben is geen gelijk krijgen. Ik voel er weinig voor het risico te lopen m’n gelijk enkel te kunnen krijgen ná een gang naar de rechter.

[Mathijs Kok]

Bij L3 is dat de fabrikant. Mercedes heeft dat in Duitsland (en de VS) heel duidelijk gemaakt.

[DeepThought042]

Leuke branding met dat ST3LLA, het doet met ergens aan denken...

[snellehenkie]

Ik heb helemaal niks met autopilots. Heb 2 jaar geleden een nieuwe X3 kunnen bestellen maar doelbewust al die fratsen eruit gelaten. Had daarvoor een Countryman met een soort van L2, maar dat was dusdanig slecht bevallen dat het er bij mij niet meer in komt :-)
Maar goed, ieder z'n meug zei de boer en hij ....

[84hannes]

Had daarvoor een Countryman met een soort van L2, maar dat was dusdanig slecht bevallen dat het er bij mij niet meer in komt :-)

Vergeet niet dat auto's steeds beter worden. De eerste navigatiesystemen werkten ook matig, en voice control was ook een drama. Parkeersensoren kon je niet op vertrouwen en zo zijn er waarschijnlijk nog tientallen technische vernieuwingen te noemen die in de eerste auto's slecht werkten maar tegenwoordig zo standaard zijn dat je bijna vergeet dat ze er zijn.

[Neus]

Ding zou 3-CPO moeten heten