De Autoriteit Consument & Markt heeft negen 'vuistregels' in het leven geroepen die online platforms moeten helpen om aan het consumentenrecht te voldoen. Het gaat onder meer over de transparantie en controleverplichtingen van een platform.
De ACM schrijft dat de platformeconomie groeit en dat consumenten en handelaren steeds vaker via online platformen kopen en verkopen. Dit kan volgens de autoriteit zorgen voor onduidelijkheden, zoals wie de verkoper is van een product. Ook kan het voor klanten soms onduidelijk zijn wie verantwoordelijk is voor klachten over een product of dienst, stelt de ACM. Deze onduidelijkheden kunnen er volgens de waakhond voor zorgen dat consumenten onzeker zijn over hun rechten en deze moeilijker kunnen uitoefenen. Handelaren zouden weer onzeker zijn over hun verplichtingen naar een klant toe. Daarom introduceert de ACM deze vuistregels, om hier voor platformen en handelaren duidelijkheid in te geven.
Er is volgens de Autoriteit nog geen algemeen gehanteerde of juridische definitie voor 'online platform', wel geeft de ACM aan wat het onder dat begrip verstaat. Zo gaat het om diensten die interacties of transacties tussen gebruikers faciliteren. Deze gebruikers kunnen gebruikers van goederen, diensten of informatie zijn. Het maakt voor de ACM niet uit of het om consumenten of bedrijven gaat. Appstores, marktplaatsen, socialemediaplatforms en beoordelingsplatformen zijn voorbeelden van diensten die de ACM onder online platformen verstaat.
De negen vuistregels van de ACM worden onderverdeeld in informatie- en transparantieverplichtingen enerzijds en organisatorische en controleverplichtingen anderzijds. Onder die eerste categorie vallen vier vuistregels. Zo moeten platforms volgens de ACM duidelijk zijn over hun rol op het platform en wat ze aan consumenten bieden. Vooral wanneer platforms zowel directe verkoper op het platform zijn, als aanbieder van het platform, moeten platformaanbieders volgens de ACM duidelijk aangeven in welke gevallen het platform iets verkoopt en wanneer het slechts aanbieder van een platform is. De ACM sprak bol.com eerder dit jaar aan op dit punt. Zo was het volgens klanten niet altijd duidelijk wanneer bol.com iets verkocht en wanneer het alleen een platform was. De webwinkel informeert klanten daarom nu duidelijker over wie de verkoper is van een product.
Platformdiensten moeten volgens de tweede vuistregel altijd contactgegevens van zowel het platform als een verkopend bedrijf duidelijk en eenvoudig weergeven. De derde vuistregel geeft aan dat wanneer consumenten, en niet bedrijven, een dienst of product aanbieden, het platform duidelijk moet aangeven dat in dit geval de kopende consument niet wordt beschermd door het consumentenrecht en wat dit betekent. Consumenten moeten als vierde vuistregel geïnformeerd worden als een platform selectiecriteria gebruikt voor bedrijven die op het platform werken. Het platform moet de consumenten daarnaast informeren hoe deze bedrijven worden gecontroleerd op betrouwbaarheid.
De vuistregels in de tweede categorie gaan specifiek over professionele gebruikers, zoals bedrijven, die gebruik maken van een platform. Zo moeten platformaanbieders volgens de ACM niet 'zo maar iedere professionele gebruiker' toelaten op een platform, maar alleen professionele gebruikers toelaten die zich houden aan consumentenregels. Wanneer professionele gebruikers zich niet aan het consumentenrecht houden, moet het platform volgens de ACM ze hierop aanspreken en zo nodig sancties opleggen. Volgens de achtste vuistregel moeten platforms verplicht aan gebruikers vragen of zij een bedrijf zijn of een consument. In de laatste vuistregel worden platforms verplicht om een platform zo in te richten dat professionele partijen kunnen voldoen aan de regels van de Europese consumenten- en marketingregels. Zo moet het voor een bedrijf mogelijk zijn om informatie te geven over hun identiteit, vestigingsadres en de voornaamste kenmerken van een product.
Deze vuistregels vloeien volgens de ACM voornamelijk voort uit algemene regels over oneerlijke handelspraktijken, al komt een deel ook uit andere consumentenregels. Het gaat hier dus niet om nieuwe regels, maar om een verduidelijking van de bestaande regelgeving.