SpaceX lanceert twee raketten en laat ze landen binnen enkel weekend

SpaceX heeft dit weekend met succes twee Falcon 9-missies binnen 49 uur van elkaar uitgevoerd. Op vrijdagavond lanceerde het bedrijf voor de tweede keer een gebruikte Falcon 9-raket; op zondagavond lanceerde het een nieuw exemplaar.

De lancering van zondag vond plaats vanaf de Vandenberg-luchtmachtbasis in Californië. Het doel was om 10 satellieten van communicatiebedrijf Iridium in low earth orbit te brengen. SpaceX heeft daarmee de eerste 20 van in totaal 75 satellieten voor het bedrijf de ruimte in geschoten. Net als bij eerdere lanceringen was ook hier het doel om de eerste trap van de Falcon 9-raket op een zeeplatform te laten landen, zodat deze opnieuw kan worden gebruikt. Dat lukte, ondanks het zware weer.

SpaceX-ceo Elon Musk voorspelde dat het een moeilijke landing zou worden. Het platform, genaamd Just Read The Instructions, moest daardoor verplaatst worden. De bij de lancering gebruikte Falcon 9-raket was voorzien van nieuwe grid fins. Deze moeten zorgen voor een verhoogde precisie bij het landingsproces van de raket. De nieuwe grid fins zijn gemaakt van titanium in plaats van aluminium, waardoor ze volgens Musk zonder onderhoud voor een groot aantal vluchten ingezet kunnen worden. De grid fins bestaan uit een enkel stuk gegoten en gesneden titanium en hebben geen aanvullende bescherming nodig.

De lancering van vrijdagavond was de tweede keer dat SpaceX gebruikmaakte van een gebruikte eerste trap van een Falcon 9. Het is al lang de strategie van SpaceX om raketten te kunnen recyclen en zo de kosten terug te brengen. Daarnaast wil het lanceringen sneller achter elkaar laten plaatsvinden, waarvan de missies van dit weekend een demonstratie waren.

Vrijdag werd een communicatiesatelliet voor een Bulgaars tv-bedrijf de ruimte in gebracht. Volgens Quartz komt het niet vaak voor dat er lanceringen binnen 48 uur van elkaar door dezelfde organisatie plaatsvinden. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2008, toen ging het om SpaceX-concurrent United Launch Alliance. Door aan te tonen in korte tijd meerdere lanceringen uit te kunnen voeren, zou SpaceX nieuwe grote opdrachten kunnen binnenhalen.

Reacties (107)

[Spooksel]

Leuke stats:

Aantal lanceringen in 2017 tot nu toe: 9! Dat is meer dan ieder voorgaand jaar tot nu toe en we zijn pas halverwege het jaar!

Aantal 1e trappen opgevangen in 2017 tot nu toe: 7! Dat is meer dan alle jaren/pogingen daartoe voorheen!

En het is tot nu toe ook 9 van de 9 qua opgevangen 1e trappen (mits ze het ook probeerden) op rij, er zijn dit jaar tenslotte ook twee lanceringen geweest waarbij de 1e trap 'expendable' vloog. Iets wat voor de volgende lancering overigens ook weer gaat gebeuren!

[lethalnl]

betaal je voor een expendable lancering nou meer of minder ?

[Spooksel]

Ik weet het niet honderd procent zeker, maar het is volgens mij zo dat de eerste lancering van een Falcon 9 (nieuw uit de fabriek dus) sowieso voor de volle waarde verkocht wordt. Of de raket dan 'expendable' is of niet doet er niet veel aan toe. Mischien dat er een kleine prijsvariatie is omdat er geen hardware aanwezig is voor de landing (poten, grid fins, etc), maar dat lijkt me haast niet.

Het punt is in ieder geval dat een klant kiest voor een smaak van de Raket, nieuw of gebruikt. In het eerste geval betaal je gewoon volledig en bij gebruikt heb je een korting (schattingen in het circuit varieren van 10-30% korting op het moment).

[Kalevandaal]

Heeft nooit iemand een prijsje opgevraagd dan?

[CivLord]

Iedereen onderhandelt, waardoor niemand de prijs betaalt waarvoor geadverteerd wordt.
Het onderhandelingsresultaat is in de meeste gevallen geheim om de concurrentiepositie van beide partijen te beschermen.

[Kingpinda]

Expendable betekend alleen dat de vracht zo zwaar is of de orbit zo hoog dat de booster niet genoeg fuel heeft om terug te keren. Dat maakt voor de koper volgens mij niet veel uit. Space-x kan alleen niet experimenteren met het landen van boosters maar dat zal space-x nooit in rekening brengen. Booster landen is een bonus als de parameters van de vlucht het toelaat.

[SuperDre]

Daarnaast wil het lanceringen sneller achter elkaar laten plaatsvinden, waarvan de missies van dit weekend een demonstratie waren

Maar ze waren toch niet beide vanaf hetzelfde lanceerplatform, zoja, dan is het wel een redelijke prestatie, zonee, dan vind ik er niet zo veel bijzonders aan, immers 2 teams die apart werken en toevallig binnen 2 dagen van elkaar lanceren..

[CivLord]

Ik denk niet dat ze twee volledige teams hebben. Daar zou op andere momenten te weinig werk voor zijn.
Het zal eerder één team zijn met een aantal vervangers die nu allemaal alles op alles zetten om dit voor elkaar te krijgen. Denk aan veel overwerk en ingetrokken verloven.

[SuperDre]

Als het goed gepland is, is er geen overwork of ingetrokken verloven nodig.

[Semafoor89]

Wat ik mis in artikel is het verschil in de twee lanceringen lancering vrijdag Kennedy Space Center, Drone-ship “Of Course I Still Love You,” in de Atlantische oceaan.
lancering zondag Vandenberg Air Force Base, Drone-ship “Just Read the Instructions” in de Stille oceaan.

[MorgothG]

Voor 2017 zijn inmiddels bijna een kwart van alle lanceringen door de Falcon 9 gedaan. In no time hebben ze een kwart van de wereldwijde markt in handen. En dit zal alleen nog maar groeien met het opvoeren van het hergebruik. De prijzen zullen verder dalen en de frequentie van lanceringen gaat omhoog.

Toch is dit niet de grootste vernieuwing. De vernieuwing is dat doordat de prijzen dalen er nieuwe commerciele mogelijkheden ontstaan die nu met lagere lanceerkosten wel een business case hebben. Zoals ruimte toerisme. Een hotel/commercieel lab. Of het mijnen van astroïden misschien.

Wie zal het zeggen? En dan even gniffelen om de opdracht van ESA om een herbruikbare raket te ontwikkelen. Die moet 2030 klaar zijn. Hahaha... wees dan dapper en zeg dat je dat niet moet willen en bespaar ontwikkelkosten en pas je beleid aan dat je lanceringen gewoon inkoopt.

[m8ZBm1Si]

Het herbruiken is wél de grootste vernieuwing. Dat er veel meer mogelijkheden zijn hierdoor, is alleen maar een gevolg van die vernieuwing.

Verder kost een raket ontwikkelen enorm veel tijd, dus als de ESA een herbruikbare raket klaar heeft over 12.5 jaar, dan is dat een goede prestatie. Omdat de ontwikkelingen met SpaceX nu heel snel gaan, vergeten we weleens dat SpaceX al sinds 2002 bestaat en enorm lang en hard gewerkt heeft om op dit punt te komen. Daardoor kunnen ze nu zo hard vooruit lopen.

[mbb]

Een belangrijke rede waarom het SpaceX gelukt is, is omdat een ontwikkelsysteem geveonden hebben waarbij ze gedeeltelijk op kosten van gebruikers kunnen testen.
Ze doen hun landingspogingen namelijk na afloop van betaalde missies, waardoor ze er geen aparte (test)vluchten voor hoeven kopen.
Ook zitter en soms vrij grote ' upgrades' in hun raketten. Dit kunnen ze doen omdat ze toch al goedkoper zijn en klanten het dus het extra risico waard vinden.
Ook het Amerikaanse Commercial Cargo programma van de NASA (bevoorrading van ISS) helpt hiermee; dit zijn regelmatige vluchten van relatief goedkope grotendeels vervangbare lading (voeding, water, onderdelen etc). Daarop zijn hogere risico's acceptabel dan op militaire satellieten van een miljard dollar.

En er gaat weleens wat mis, en dat zijn dure foutjes. Maar omdat het een privé-bedrijf zonder korte-termijn aandeelhouders of overheidscontrole is gaan ze dan zo snel mogelijk door met verbeteren en lanceren.
Een beetje alsof na de crash van Exo-Mars de volgende 5 landers al in een schuur klaarstaan om gelanceerd te worden.

Ik hoop dus dat ESA niet met NASA voor de SLS doorgaat, maar weer ISS vluchten gaat voorzien, zodat Ariane6 (en andere Europese launchers? Vega? Polen+Ukraine?) ook dit soort vluchten aangeboden kunnen krijgen om zich te ontwikkelen.

[Reactie gewijzigd door mbb op 26 juli 2024 09:05]

[Stoney3K]

Het herbruiken is wél de grootste vernieuwing. Dat er veel meer mogelijkheden zijn hierdoor, is alleen maar een gevolg van die vernieuwing.

Verder kost een raket ontwikkelen enorm veel tijd, dus als de ESA een herbruikbare raket klaar heeft over 12.5 jaar, dan is dat een goede prestatie. Omdat de ontwikkelingen met SpaceX nu heel snel gaan, vergeten we weleens dat SpaceX al sinds 2002 bestaat en enorm lang en hard gewerkt heeft om op dit punt te komen. Daardoor kunnen ze nu zo hard vooruit lopen.

Er is wel één groot verschil tussen SpaceX en ESA: De eerste draait puur op particulier geld, dus ze moeten omzet blijven draaien om het hoofd boven water te houden. ESA draait op belastinggeld dus die hebben veel meer ruimte om de planning ruim te kiezen.

[RobbieB]

Met partijen als Space X moeten we ook maar eens kritisch de vraag gaan stellen of we hier nog wel belastinggeld in willen steken...

[RobWu]

Ja, dat willen wij, want als Europa wil je dit soort zaken niet alleen bij de US en de USSR neerleggen.

Een financieel gezond ESA is belangrijk, om zo niet compleet afhankelijk te worden van partijen die in de toekomst wel eens ergens de stekker uit kunnen trekken (bv. GPS)

In NL valt de bijdrage aan de ESA/ESTEC enorm mee, en is een druppel op de gloeiende plaat op het bedrag dat de overheid aan allerlei andere zaken uitgeeft.
Ga eens een keer kijken op de open dag van de ESTEC, dan kun je zien hoeveel onderzoek er gedaan wordt naar diverse zaken die niet altijd direct te maken hebben met raketten en satellieten in een baan om de aarde brengen....

[CH4OS]

Ja, dat willen wij, want als Europa wil je dit soort zaken niet alleen bij de US en de USSR neerleggen.

Naast dat de USSR iets totaal anders is dan wat jij hier bedoeld, bestaat de USSR de nodige tijd overigens ook al niet meer (sinds 1991).

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 26 juli 2024 09:05]

[robvanwijk]

Er is in 1989 echt niet zo veel veranderd als je wel denkt.

Off-topic, ik weet het, maar dit moet echt gecorrigeerd worden: '89 was een gigantische verandering! Als je in '88 geroepen had dat Bratislava binnen 25 jaar betere vrienden was met Den Haag dan met Moskou (tot het punt dat inwoners zonder papierwerk in elkaars land mogen wonen en werken en in dezelfde valuta kunnen betalen), dan was je rechtstreeks in een dwangbuis naar de psychiater gegaan.

Ik zal niet ontkennen dat er een stel "vroeger was alles beter"-figuren rondlopen in de Russische politiek die maar wat graag terug in de tijd zouden willen en hun uiterste best doen om de vooruitgang terug te draaien. In Rusland zelf, Wit-Rusland, Zuid- en Oost-Oekraïne en Transnistrië lijkt het er zelfs op dat ze daar succes in hebben, maar in alle andere stukken van wat vroeger "het Oostblok" heette was '89 een verschil van dag en nacht en dat is tot op de dag van vandaag nog steeds zo.

Als je bedoelde "er is in 1989 echt niet zo veel veranderd in Rusland", dan ben ik het nog steeds niet met je eens; ook daar was het een enorme omslag. Hoewel ik in dat geval toe moet geven dat de voortgang sindsdien, mede dankzij ene Vladimir P., grotendeels teniet is gedaan, vind ik het uit historisch oogpunt wel belangrijk om aan te geven dat we nu misschien terug bij af zijn, maar dat het in de tussentijd wel een tijd lang heel erg de goede kant op ging.

[zaphod_b]

Je hebt bijna helemaal gelijk.. Maar Bratislava ligt in Slowakije en dat is nooit onderdeel geweest van de USSR oftewel de Sovjet Unie. Tsjechie-Slowakije (toen nog 1 land) was onderdeel van het Warschau-Pact.

Maar inderdaad, de veranderingen in de voormalige oostbloklanden is gigantisch. Dat die nu onderdeel zijn van de EU en deels van NATO is inderdaad ongekend.

Helaas is het wel zo dat Rusland zelf zo ongeveer weer terug bij af is. Op papier nog een democratie, in de praktijk weer een dictatuur. Het verschil is slechts dat er nu geen ideologie misbruikt wordt maar dat het gewoon geflikt wordt zonder. Als je je verdiept in de achtergrond van de persoon Putin en de mensen om hem heen dan snap je waarom: het enige waar ze naar terug verlangen is de oude 'glorie' van het 'moederland'...

[NemesisWolfe]

Vraag gesteld.
Het antwoord is ja.

[marijnz0r]

SpaceX heeft grote subsidies van de Amerikaanse overheid ontvangen plus ze moeten ook missies voor NASA doen. Dit is ook geld van de overheid.

[prammers]

Space-x heeft ingeschreven op een door de NASA uitgegeven tender. Space-x was enorm veel goedkoper dan de bekende grote partijen zoals Boeing en Lockheed en noemde een tijdspanne die de andere partijen als onmogelijk beschouwden. Ook zou volgens de andere renderende partijen het onmogelijk zijn dit te realiseren met dat budget.

Dus het is geen subsidie. Het was een commerciële tender omdat de NASA en de Amerikaanse overheid graag het ISS operationeel willen houden zonder volledig van de Russen afhankelijk te hoeven zijn, en om hiermee satellieten de ruimte in te kunnen brengen.

Bij het aanleggen van wegen noemen we het immers ook geen subsidie. Zijn commerciële aanbestedingsprocedures.

[zaphod_b]

Inderdaad. Overigens is het al decennia normaal dat NASA van alles uitbesteedt. De Apollo missies werden door NASA geleid, maar de onderdelen werden uitbesteed aan bedrijven. De raket, de maanlander, de commandomodule, allemaal uitbesteed.

[robvanwijk]

Nee, laten we het daar niet op houden. In deze discussie is het een gigantisch verschil of het subsidie is (geld dat je "zomaar gekregen hebt" van de overheid), of dat het de vergoeding is voor werk dat je gedaan hebt (het maakt uiteindelijk weinig uit of een commercieel bedrijf of een overheid je inhuurt voor het lanceren van een satelliet, die klus zul je moeten verdienen).

[Systemlord Max]

Volgens mij klopt dat niet, ze hebben opdrachten voor NASA en de overheid maar geen subsidies.

[benji83]

Waar, maar ze zullen ook winst (of in ieder geval break-even) moeten draaien om in de lucht te blijven.

[PolarBear]

Het ESA budget is vrij klein slechts 5,75 miljard waarvan iets meer dan 1 miljard euro voor launchers. SpaceX is niet open over de cijfers maar doet ongeveer ook 1 miljard. Verschil is natuurlijk dat SpaceX alleen lanceringen doet en ESA het hele programma moet draaien van dat geld.

[prammers]

En het verschil is ook dat space-x een veelvoud aan lanceringen doet per jaar.

[MSalters]

[...]
Er is wel één groot verschil tussen SpaceX en ESA: De eerste draait puur op particulier geld, dus ze moeten omzet blijven draaien om het hoofd boven water te houden. ESA draait op belastinggeld dus die hebben veel meer ruimte om de planning ruim te kiezen.

Er is nog een veel belangrijker verschil: SpaceX verkoopt raketlanceringen, en ESA koopt ze. Omgekeerd: ArianeSpace verkoopt ook raketlanceringen en NASA koopt ze.

Het "2030" verhaal waaraan gerefereerd wordt is de Ariane 6. Ik heb er geen moeite mee als ESA ons belastinggeld tot 2030 uitgeeft aan SpaceX. Dat de aandeelhouders van ArianeSpace hebben zitten slapen is jammer voor hun, maar niet direct mijn probleem.

[mbb]

Het "2030" verhaal waaraan gerefereerd wordt is de Ariane 6.
Ariane7? upgrades voor Ariane6?
Ariane6 moet in 2020 voor het eerst vliegen, en dan 50% goedkoper zijn dan Arian5 nu. Mogelijk nog steeds te laat in vergelijking met SpaceX, maar eerder dan ULA's Vulcan (2022) en mogelijk zelfs de SLS (2019?)

http://spacenews.com/esa-...ding-for-ariane-6-rocket/
Construction has begun and CNES officials have said they will be on time for an inaugural launch of Ariane 6 in 2020.

[MSalters]

Volgens mij is het plan om de Ariane 6 eerst "expendable" te testen (niet landen). En dan gaat het nog even duren voordat ze 'm ook kunnen laten terugkeren.

[SuperDre]

Juist, en daarom moet de ESA maar eens wat strakker georganiseerd worden, want op de manier zoals zij draaien zou een bedrijf snel failliet zijn. Dus als belastingbetaler is het in ons voordeel om te zorgen dat ESA net zoals een commercieel bedrijf gaat werken (dat geldt eigenlijk voor al die 'overheids'organisaties).

[Goron]

ESA is een wetenschappelijke organisatie. Door vele landen betaald, en daardoor heeft elk land ook zijn eigen gedeelte aan onderzoek wat ze kunnen uitvoeren, wat zorgt voor een boost in wetenschappelijke kwaliteiten. Ik zie niet in waarom je daar een bedrijf met winstoogmerk/aandeelhouders van zou moeten maken.

[SuperDre]

Ik zie niet in waarom je dat niet zo moeten doen als het een heel stuk efficienter kan door commerciele bedrijven. Waarom nog zoveel belastinggeld verspillen als ze niet meer bijdragen dan dat commerciele bedrijven al doen, EN het is nog eens dus eigenlijk gewoon een met staatssteun onderhouden concurrent, wat al eigenlijk niet mag.

[zaphod_b]

Dat bedrijven dit 'efficiënter' kunnen is een veel gehoorde fabel. Zoals hierboven al genoemd maken bedrijven ook enorme -dure- blunders, alleen daar hoor je veel minder van.

Veel overheidsinstellingen functioneren prima. De ESA is een zeer vooraanstaande organisatie die met een veel kleiner budget dan NASA gigantische prestaties levert. Baanbrekend onderzoek, vernieuwing.

Daar komt dan nog bij dat publieke organisaties onder toezicht van ons allemaal staan via het parlement. Bij privatisering moet je maar afwachten wat je krijgt.. dat is in de praktijk vaak vies tegen gevallen....

[Kraay89]

Ik zie niet in waarom je dat niet zo moeten doen als het een heel stuk efficienter kan door commerciele bedrijven.

Omdat niet al het fundamentele onderzoek wat het verdient gedaan te worden, ook meteen winstgevend is.

[Stoney3K]

Juist, en daarom moet de ESA maar eens wat strakker georganiseerd worden, want op de manier zoals zij draaien zou een bedrijf snel failliet zijn.

Dat is ook wat je kan zeggen van de BV Nederland, of van elke publieke organisatie for that matter.

Het vervelende is dat publieke organisaties geen verantwoording af moeten leggen aan de aandeelhouders, die allemaal een gedeeld belang hebben (namelijk, winst en dus efficiënt werken), maar aan de kiezers die allemaal tegengestelde belangen hebben, waartussen geschipperd moet worden en waardoor effectieve besluitvorming bijna onmogelijk wordt gemaakt.

Als de Tweede Kamer immers uit aandeelhouders had bestaan dan waren er genoeg kabinetten linea recta naar huis gestuurd.

[SuperDre]

Ik zou het helemaal niet zo erg vinden als er meer onderdelen binnen de overheid ging werken op een manier zoals een fatsoenlijk bedrijf moet werken, zou meteen een hoop MILJARDEN euro's schelen.

[mbb]

grote bedrijven verspillen ook miljarden aan falende projecten (ahum, kredietkrisis ahum), komt alleen niet zo groot in het nieuws omdat ze geen verantwoording aan het publiek verschuldigd zijn

[DigitalExorcist]

Veel meer 'ruimte'. Hah! I see what you did there

Maareh, ESA had toch alleen een motor ("Prometheus") voor 2030 gepland? Geen heel systeem?

[Reactie gewijzigd door DigitalExorcist op 26 juli 2024 09:05]

[Japs]

Vergeet niet dat de ESA ook wel weer een nadeel heeft omdat ze op belastingelde draaien, door de aard van de geldschieters bij ESA regeringen van alle EU landen (en uiteindelijk de belastingbetalers), bij SpaceX de diverse investeerders).
Bij de ESA zal de besluitvorming vaak een stuk trager gaan omdat er weer politieke invloeden van alle EU landen een rol spelen. SpaceX kan bijvoorbeeld veel makkelijker een (deel)project afblazen omdat het toch niet de beste weg blijkt. Bij ESA zitten daar dan weer politieke aspecten in (het (deel)project zou uitgevoerd worden en werkgelegenheid opleveren in land A, die dan weer compensatie wil in een ander project, wat weer in overleg moet met alle andere landen etc.).

[jqv]

Herbruiken is totaal geen vernieuwing op het gebied van ruimtevaart.

De space shuttle en de eerste 2 booster-raketten daarvan werden sinds de jaren 80 al hergebruikt. Dat was heel het punt van dat concept.

De snelheid waarmee dit kan is wel een vernieuwing/doorontwikkeling.

[Reactie gewijzigd door jqv op 26 juli 2024 09:05]

[xzaz]

Nou ja vernieuwd.. de srb's waren wel 'herbruikbaar' maar niet zoals S1 van de Falcon 9. De srb's moesten volledig schoongemaakt worden omdat het zout de materialen aantasten. De bedoeling is dat de f9 binnen 24 uur weer opnieuw de lucht in kan. Dit is dichtbij gekomen met de nieuwe gridfins die niet opnieuw gecoat hoeven worden.

[Blokker_1999]

Het opnieuw vliegklaar maken van een Shuttle en de SRBs duurde ongeveer een jaar. Een toonbeeld van herbruikbaar was dat dus niet. De centrale tank was ook om weg te werpen na de lancering. En dan hebben we het nog niet over de kost van heel de refurb opdracht bij het STS.

[SanderHG]

Een ander groot verschil is dat SpaceX zo'n beetje alles in house maakt en ontwikkeld. Het is een veel efficiënter georganiseerd bedrijf dan de concurrentie die nog zwaar op overheden en subsidies leunen en voortgekomen zijn uit fusie na fusie etc. en daardoor een enorm logge bedrijfsstructuur hebben. Ze hebben nooit de noodzaak gehad om te innoveren en het anders te doen omdat het geld er toch wel kwam. Nu in de laatste paar jaren blijkt dat SpaceX niet alleen grote claims heeft maar het ook daadwerkelijk waar maakt loopt de rest gewoon 15 jaar achter.

Edit: interessante uitleg van Bill Nye over waarom (in vergelijking met NASA):
https://www.youtube.com/watch?v=cos2CBkg8kY

[Reactie gewijzigd door SanderHG op 26 juli 2024 09:05]

[Verwijderd]

Door technolgie van de russen te hebben gestolen

[Verwijderd]

Nee de russen waren toch de eerste die een sataliet om onze baan hadden om de aarde hadden gekregen. Die technolgie hebben de amerikanen Alleen gestolen en verbeterd .

[zaphod_b]

De VS kon eerder dan de Russen een satelliet de ruimte in schieten... maar ze kozen ervoor het niet te doen. Dat was een politieke beslissing waar ze achteraf gigantisch veel spijt van hadden. Maar het team van von Braun kon het al een tijdje... maar ze mochten niet.

Zowel de VS als de Russen hebben in de nasleep van WO2 Duitse raketgeleerden van het V1/V2 programma gevangen genomen en overgebracht naar hun landen. Het hoofd van het raketprogramma van nazi-Duitsland was Werner von Braun. Deze heeft zich expres door de Amerikanen gevangen laten nemen en is met tientallen collega's naar de VS gegaan.

Beide landen hebben ook onderdelen van V2 raketten gevonden en verscheept naar hun eigen landen. Beide landen hebben hun raketprogramma gebaseerd op deze basis waarbij de Russen sneller overgingen op hun eigen systeem omdat ze zelf ook nog een geniale raketgeleerde hadden met goede ideeën (Koryalov). In de VS was het tot en met de jaren zestig vooral von Braun.

De Amerikaanse overheid heeft tientallen jaren voor het publiek geheim gehouden dat von Braun en zijn team voormalige nazi's waren. Von Braun heeft zich in de jaren 50 en 60 tot een ware cultheld ontwikkeld in de VS, mede omdat zijn achtergrond onbekend was bij het publiek.

[Verwijderd]

Dan toch raar dat de cia zo nodig de sputnik moest "lenen" om hin technologie te verbeteren of eigenlijk bij te blijven, omdat het toen voor amerika duidelijk werd dat de ussr geadvanceerdere launchers, en boosters had.

Ook werd NASA pas opgericht NADAT de U.S. zijn identiteits crisis grotendeels voorbij was op juli in 1958 en weer op zijn pootjes begon te staan om zo nog een inhaalslag te proberen te maken.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 26 juli 2024 09:05]

[zaphod_b]

Het Amerikaanse ruimtevaartprogramma begon niet bij de oprichting van NASA. Daarvoor waren er groepen van de US Air Force en US Army mee bezig.

De CIA die de Sputnik moest lenen? Que? Die moet je even uitleggen.
A - de sputnik is in de dampkring verbrand na een weekje of twee rondcirkelen
B - de VS had al een satelliet. Deze lag in de kofferbak van een auto, maar mocht niet gelanceerd worden.
C - de CIA was pas later betrokken bij het ruimtevaartprogramma, bij het ontwikkelen van de eerste spionagesatelliet. Dit was de Corona, gelanceerd in 1959. Dit was wel een (politieke) reactie op Sputnik.

De VS heeft niet voor de Corona gekozen omdat de USSR bleek geavanceerde launchers of boosters te hebben. De VS was wel overvallen dat de Russen überhaupt al een satelliet konden lanceren, maar dit leidde niet tot het 'lenen' van Sputnik. Men schrok van de publieke reactie op de lancering van Sputnik en toen kreeg het team van von Brown alsnog toestemming hun satelliet te lanceren, wat enkele maanden later ook gebeurde. Bovendien besloot President Eisenhower na de lancering van Sputnik tot de toestemming om Corona te ontwikkelen.

Qua technologie waren de Russen en de VS op dat moment ongeveer even ver. Het publiek wist dat echter niet en dacht dat de Russen vet voorliepen. Dat heeft Eisenhower zijn herverkiezing gekost en het was de reden dat Kennedy won met zijn politieke thema van de 'missile gap' die er achteraf helemaal niet bleek te zijn. Eisenhower nam het geheim zijn graf in...

Er was in de jaren vijftig (en zestig!) dus totaal geen sprak van een achterstand, laat staan van een inhaalslag.

[Reactie gewijzigd door zaphod_b op 26 juli 2024 09:05]

[strikey]

Die de russen weer gejat hadden van de duitsers ......

[robvanwijk]

Die de russen weer gejat hadden van de duitsers ......

Als ik het uit mijn hoofd goed zeg is het Russische (of correcter, Soviet) ruimteprogramma gebaseerd op hun eigen technologie en ontwikkeling (ze hebben niet of nauwelijks "geleend" bij de Duitsers). Wat ik wel zeker weet is dat het Amerikaanse ruimteprogramma niet alleen van top tot teen gebouwd is op oorspronkelijk Duitse ontwikkelingen ("technologie jatten"), Werner von Braun en zo ongeveer zijn hele team zijn na WO2 naar Amerika verhuisd en voor NASA gaan werken ("mensen jatten").

[Reactie gewijzigd door robvanwijk op 26 juli 2024 09:05]

[bangagong]

Niet echt top tot teen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Karel_Jan_Bossart

[strikey]

http://www.russianspaceweb.com/a4_team_moscow.html

[Garyu]

Europa WIL en MAG niet afhankelijk zijn van een Amerikaanse launcher om hun satellieten de ruimte in te helpen. We hebben het hier immers niet alleen maar over een setje academische klimaatsatellieten, maar over -alle- satellieten die door Europese landen en instituten de lucht in gaan. De reden dat hier nog steeds veel geld in geinvesteerd wordt, net als in veel andere Europese projecten (landbouw, anyone?) is onafhankelijkheid.

Momenteel is er misschien een goede verstandhouding tussen Europa en de VS (hoewel die ook aan het afbrokkelen is). Wie zegt dat die verstandhouding er over een paar decennia nog steeds is? Het opbouwen en onderhouden van de mogelijkheden om materiaal de ruimte in te brengen is moeilijk en kost jaren en jaren aan voorbereiding, en daarbij ook flinke hoeveelheden geld.

Het probleem wat de ESA daarbij heeft is hetzelfde als wat er de VS met de NASA aan de hand is - het is een heel groot politiek spel. Niet alleen wát er ontwikkeld gaat worden, maar ook wáár. Dat is bij SpaceX momenteel (nog) niet het geval, aangezien ze tot nu toe redelijk onafhankelijk zijn van de Amerikaanse lobby, voor zolang als het nog duurt. Want op een gegeven moment zijn ze ook een werkgever van betekenis, waar navenant banen aan hangen, en waar politieke instrumentatie mee gespeeld kan worden en senatoren en individuele staten veel te zeggen hebben. Deels zorgt het voor positieve ontwikkeling (banen, continuiteit), maar deels hindert het innovatie en kost het gewoon bergen geld.

De ESA zit in dezelfde moelijke situatie waar maar een paar spelers met goede netwerken offertes kunnen indienen omdat de eisen zo specifiek zijn en de nationele leden van de ESA het "geo-return" principe dan wel officieel losgelaten hebben de afgelopen jaren, maar nog steeds indirect heel precies volgen of elke geinvesteerde euro uiteindelijk wel weer in hun eigen land terechtkomt. Want meebetalen willen ze alleen als ze er zelf op vooruitgaan. Dat is in principe niet meer dan logisch, en de binnenlandse druk is enorm met eigenbelang vóór gemeenschappelijk belang, maar we moeten ons ook realiseren dat dat een enorme rem op ontwikkeling en innovatie zet. Maar daar kijkt jan-met-de-pet niet naar.

Met andere woorden, zo goed als SpaceX het doet, zo goed zou de ESA het ook kunnen doen - ware het niet dat ze een heel andere missie, achtergrond, en klantenkring hebben. Belangenbehartiging is veel te belangrijk, en de daarmee gepaarde bureaucratie zorgt helaas voor langzamere processen dan nodig.

Toch zal de ESA niet gaan uitbesteden, of niet meer dan absoluut nodig - ze hebben momenteel bijvoorbeeld geen launcher voor human spaceflight en doen dat dus met Soyuz raketten, omwille van non-dependence. Maar makkelijk hebben ze het niet om hun budget de komende jaren door te zetten en hun plannen verder te ontwikkelen.

[jqv]

Ze kunnen altijd terecht bij Frankrijk die met de Ariane een goede raket heeft. Alleen staat die ontwikkeling niet echt op een standje vooruit.

[NemesisWolfe]

Klok/klepel?

De Ariane is de raket waar hij het over heeft, en Frankrijk doet daaraan mee. Als onderdeel van de ESA.

[familyman]

Je zou dus ook kunnen stellen dat ESA het wel heel goed doet. Goed doen moet immers aan die missie worden afgemeten. Schijnbaar vinden dat die heel wat ruimer is dan "zo goedkoop mogelijk spulledingetjes de ruimte in krijgen, en recyclen".

Ruimere definitie betekent ruimere verspreiding van de daarvoor beschikbare middelen.

[klaaz]

De ontwikkeling van een herbruikbare raket door ESA (Of elke andere partij) is een heel goed idee. Ik ben een groot fan van SpaceX maar afgezien Elon Musk zit niemand zit wachten op een monopolist op het gebied van herbruikbare raketten denk ik.

[MorgothG]

Dat ben ik niet met je eens. Too little, too late. De CEO van ULA moest het veld ruimen terwijl alles gewoon goed ging. Maar geen snelle vernieuwingen en dus de aansluiting missen is fataal. Bij Nederlandse overheden zie je ook steeds meer uitbesteding van specialistische taken. Europa schrijft ook geen OS bijvoorbeeld. En de politie laat niet zelf auto's bouwen. Deze kopen ze in. Er zijn nu al erg veel partijen die een herbruikbare raket aan het ontwikkelen zijn. Het is compleet zinloos om dit als ESA nu ook te gaan doen. Je hebt in vliegtuigen land toch ook Boeing, Airbus, dan een paar anderen. Je moet het los laten en je focussen op de inhoud en niet het maken van transport machines. Laat ze lekker mooie science robots en probes bouwen voor het algemene doel. En geen geld weggooien met proberen mee te doen met een markt waarbij ze de aansluiting al missen.

[NemesisWolfe]

Lekker kortzichtige reactie.
Enig idee hoeveel geld er verdiend wordt in Europa doordat er geld wordt gestoken in ESA?

Stel dat ESA zou stoppen met de ontwikkeling van raketten, dan gaat dan ten koste van veel hoogwaardige banen, en daarmee dus kennis. Uiteindelijk kost het alleen maar meer geld.

[SuperDre]

Maarja, ESA is nu bezig met bouwen wat er al bij commerciele bedrijven te koop is, en daarmee is de ESA dus een concurrent, en dat betekend dat er geen staatssteun geleverd mag worden zoals dat nu dus nog het geval is.

[MorgothG]

Het is zeker geen kortzichtige reactie. Ik heb 12 jaar overheidservaring met aanbestedingen en in het bestuur van de ondernemingsraad mij bezig gehouden met uitbestedingen en het afstoten van taken. Jouw hoogwaardige taken worden volledig betaald met subsidies voor iets wat de markt veel goedkoper kan. Het is uiterst zinloos om je met 2030 op de planning je te richten op de lanceer markt. Als de hoogwaardige banen zich gaan inzetten voor onderzoeksmissies, de bouw van telescopen etc, ja dan heeft het zin. Als ze aan het werk gezet worden kan je ze net zo goed als Melkert banen aan het werk zetten. Er is in mijn ogen geen ruimte voor meer dan 3 tot 4 spelers in de lanceermarkt.

Het focussen op de dingen die niet commercieel zijn is waar overheden zich mee bezig moeten houden. Niet proberen te concurreren met commerciele partijen.

[NemesisWolfe]

Juist wel heel kortzichtig.
Je bent 12 jaar bezig geweest met het afstoten van taken, dat heeft duidelijk gezorgd voor tunnelvisie.
Uitbesteden en afstoten van taken is in mijn ogen geen goede ontwikkeling, het zorgt er enkel voor dat Europa op alle fronten de aansluiting mist. Geen productie, geen ontwikkeling, enkel onderzoek.
Dat is geen basis voor een economie, en op de lange termijn niet houdbaar.

In mijn ogen is er voldoende ruimte voor meer dan 4 spelers in de markt, en moeten we als Europa ervoor zorgen dat we daarin investeren. Doen we dat niet zullen de VS, Rusland en China de enigen zijn die nog kunnen lanceren. Kunnen we vast inkopen, maar of de prijs dan nog goed is durf ik te betwijfelen.

[SuperDre]

Maarja, nu het commercieel dus kan, is het geen noodzaak meer om als overheid nog eenzelfde raket te ontwikkelen met zuurbetaalde belastingcenten. En SpaceX is niet de enige die er aan werkt. Commerciele bedrijven kunnen blijkbaar dus sneller en goedkoper deze raketten ontwikkelen en bouwen dan de ESA, dus waarom dan nog onnodige belastinggeld daarin steken. beter om dan die commerciele bedrijven te subsidieren.. Zeker nu er dus commerciele raketten zijn, is het maar de vraag of wat ESA doet nog wel mag, want dat is dus een concurrent voor de commerciele bedrijven, en dat mag dus niet met staatssteun zoals het nu nog is.

[CivLord]

De overheid gaat niet dezelfde raket ontwikkelen. Ze gaan een nieuwe raket ontwikkelen.

Alle grote ontwikkelingen op het gebied van rakettechnologie zijn gedaan of gefinancierd door overheden/ overheidsinstellingen. SpaceX is zo succesvol omdat het bestaande, door overheden ontwikkelde, technologie als basis heeft gebruikt van hun eigen product. Ze hebben bestaande technologie getweaket en efficiënter gemaakt en in combinatie met een nieuw lean-and-mean bedrijfsstructuur kunnen ze nu goedkoop raketten produceren en lanceren.
De nieuwe technologie, voor de volgende generatie raketten zal door overheden ontwikkeld moeten worden.

[dasiro]

door SpaceX met een Falcon 9.

Je bent trouwens wel erg snel aan het doordromen, want momenteel worden er enkel nog maar naar LEO of GEO gelanceerd, de rest dat op de 1e trap zit is daar wel belangrijker voor en dan vooral de massa van die payload.
Daarom is SpaceX ook bezig met de Falcon Heavy, die een groter payload mee kan nemen

[0xygen500]

Inderdaad of koop je in bij SpaceX en deel mee in het businessmodel van hun

[0xygen500]

Hebben ze al eens een raket meer dan 2 x de lucht in geschoten? Dus re-use,re-use.

[m8ZBm1Si]

Nog niet. Er zijn twee 'cores' die twee keer gevlogen hebben sinds dit weekend.

Core B1021 is de eerste die twee keer heeft gevlogen, en wordt gegeven aan Cape Canaveral om daar waarschijnlijk ten toon gesteld te worden.
Core B1029 heeft dit weekend voor de tweede keer gevlogen.

Verder worden core B1023 en B1025 voorbereid om voor de tweede keer te vliegen. Dit zullen ze doen als onderdeel van de Falcon Heavy.

Op dit moment is er nog geen vlucht gepland waar een raket voor de 3e keer gaat vliegen, maar dat zal waarschijnlijk snel veranderen.

Bron: https://www.reddit.com/r/spacex/wiki/cores

[Reactie gewijzigd door m8ZBm1Si op 26 juli 2024 09:05]

[slijkie]

Waneer zal de eerste Falcon Heavy de lucht in gaan?

[Spooksel]

De huidige planning is het najaar, maargoed... hoe vaak is die al niet verschoven he.

Het punt is, eerst MOET het vorig jaar beschadigde lanceerplatform op Cape Canaveral (SLC-40) weer up-and-running zijn. Deze lanceerinstallatie wordt overigens Falcon 9 only, geen heavy!

Zodra SLC-40 weer in business is gaat SLC-39A op Kennedy Space Center voor minimaal 6 weken dicht, deze periode hebben ze nodig om oa het 'Reaction Frame' aan te passen voor gebruik door Falcon Heavy. Op het moment passen er alleen maar Falcon 9's op omdat er nog niet genoeg 'Launch Mounts' aanwezig zijn.

Anyway, SLC-40 is naar verwachting pas eind augustus/begin september operationeel weer, daarna dus 6 weken downtime op SLC-39A en ongetwijfeld nog een periode van fit checks. Reken de dus maar op dat een Heavy zeker niet voor oktober/november zou kunnen vliegen!

[m8ZBm1Si]

Het enige officele wat we weten is 'Q4 2017'. De rest is je eigen mening/speculatie.

Je informatie over SLC-40 klopt wel.

[Reactie gewijzigd door m8ZBm1Si op 26 juli 2024 09:05]

[m8ZBm1Si]

Op dit moment is deze vlucht gepland voor het vierde kwartaal van dit jaar. Dus in de periode van oktober t/m december.

Bron: https://www.reddit.com/r/spacex/wiki/launches

Deze vlucht zal vliegen vanaf SLC-40. Deze wordt op dit moment verbouwd omdat deze is vernietigd bij een eerdere missie in September. Nadat deze verbouwing klaar is, is dit de eerste en enige lanceerplatform waar de Falcon Heavy van kan lanceren. Einde deze zomer zou de verbouwing/reparatie klaar moeten zijn.

Edit: Ik was fout. Het is SLC-39A waar de Falcon Heavy vanaf zal vliegen. Na de reparatie van SLC-40, zal deze geupdate worden om de Falcon Heavy te ondersteunen.

Bron: https://www.reddit.com/r/SpaceX/wiki/pads (Zie onder 'Cape Canaveral')
Bron: https://www.reddit.com/r/spacex/ (Zie 'Select Upcoming Events' in de sidebar)

[Reactie gewijzigd door m8ZBm1Si op 26 juli 2024 09:05]

[Spooksel]

Bijna correct, zie mijn post hieronder/boven. De Heavy zal juist NIET van SLC-40 gedaan worden.

[Reactie gewijzigd door Spooksel op 26 juli 2024 09:05]

[m8ZBm1Si]

Bedankt! Ik heb mijn reactie aangepast en een juiste bron hiervoor toegevoegd.

[marlamin]

Planning is op dit moment eind dit jaar (~nov). Is al een paar keer verschoven dus sluit niet uit dat dit weer gaat gebeuren.

[Geim]

Typo: Het is Cape Canaveral, maar waarschijnlijk bedoel je het Kennedy Space Center

[Bozevkwa]

Nee, nog niet. Voor zover ik weet is de huidige versie van de Falcon 9 daar ook niet op gemaakt. De komende versie is wel ontworpen om meerdere keren te gebruiken.

[SanderHG]

De huidige versie van de Falcon 9 zal niet vaker dan 1x hergebruikt worden. In Q3 dit jaar komt er een nieuwe versie met meer stuwkracht en optimalisaties zodat deze meer dan 1x hergebruikt kan worden.

[Reactie gewijzigd door SanderHG op 26 juli 2024 09:05]

[SCiENTiST]

Gister live gekeken, toch wel weer erg indrukwekkend hoe ze deze door de laaghangende wolken/mist heen recht op het platform zetten... en de videobeelden vielen dit keer niet eens weg.

Edit: filmpje: https://youtu.be/ei3nGWD4d5A?t=1322

[Reactie gewijzigd door SCiENTiST op 26 juli 2024 09:05]

[SSDtje]

"Er is iets 'fishy' aan dat landen....altijd valt het beeld even weg en SpaceX is niet in staat om een ander soort camera standpunt te filmen.....of meerdere standpunten"

Snap je punt, alleen is hier een relatief simpele verklaring voor.
Er is namelijk geen WiFi "midden" op zee.
Wat maakt dat ze een internetverbinding via een satellietschotel hebben.
Wat nogal één nadeel heeft, dat er heel precies gericht moet worden, om een goeie verbinding te leggen.
En wanneer de raket dan eenmaal dicht bij het landing's platform in de buurt begint te komen.
Laat dat het platform enigszins trillen.
Wat vervolgens maakt dat de internet verbinding er minder stabiel door wordt, aangezien de schotel op zulke momenten ook erg aan het trillen is, en dus minder goed gericht op de satelliet af zendt, in vergelijking tot een platform wat relatief stil op zee drijft.
Dit verklaart ook meteen, waarom de verbinding na de landing vaak direct weer terug is.

[Reactie gewijzigd door SSDtje op 26 juli 2024 09:05]

[robvanwijk]

Los van alle andere prima antwoorden: waarom zouden ze dit überhaupt willen faken!? Ja okee, deze landingen zijn prachtige PR, maar de échte reden voor deze landingen is om de kosten van een lancering enorm omlaag te brengen. Als ze, om welke reden dan ook, succesvolle landingen faken en toch de kosten omlaag krijgen (ik zou niet weten hoe)... meh, veel plezier ermee. Met andere woorden, je hoeft niet naar YouTube te kijken, gewoon af en toe een keertje googlen wat het kost een 100 kg de ruimte in te krijgen, dat is pas bewijs dat de landingen echt zijn.

[eborn]

Dan zat je gisteren goed, want je zag hem live op het schip landen.

Ik vind het uberhaubt knap dat er van zo'n schip in de Atlantische oceaan met zoveel storingen nog normaal beeld te krijgen is... als je ziet dat een gemiddelde tour wedstrijd al gaat flippen bij een paar bergen.

[ATS]

Maar als er iets fake is, is het de tour natuurlijk!

[Verwijderd]

Alsjeblieft: https://www.youtube.com/watch?v=PNyVHWI7H0w

Nu kan je alu hoedje weer af

En als je even op youtube zoekt kan je ook nog wel wat beelden van het droneship vinden. of van de landingen aan land, daar zijn hele goede beelden van genomen met cameras op de cape.

Zo'n raket is overigens helemaal niet zwaar. Op het moment dat hij landt is het een grote tank met helium met als zwaarste de motoren onderaan en een beetje resterende brandstof.

Even een uitspraak van spaceX zelf:
Weighing in at over 7,700 kg (17,000 lbs), the thrust assembly and nine Merlin engines represents over half the dry mass of the Falcon 9 first stage.

Geen enkel probleem voor een drijvend platform.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 26 juli 2024 09:05]

[Verwijderd]

maar kritisch zijn is ook een deel van mens zijn.

Net als gewoon redelijk denken. Aannemen dat SpaceX dit faked is net zo onredelijk als beweren dat Nasa niet op de maan is geweest.

De camera uitval is meerdere malen uitgelegd en ja zo'n platform kan die raket dragen (hij kan wel 40 van de raketten dragen).

[Verwijderd]

Niet te serieus nemen. Laten we eerlijk zijn, erg lang heeft hij niet over zijn uitspraak nagedacht. Waarom zou een commercieel bedrijf als dit hierom liegen? Wat moeten die mensen in het international spacstation eten als ze geen bevoorrading krijgen? Is onze Andre kuipers ook onderdeel van een enorm internationaal complot? Worden al die raketten voor de lol de lucht in geschoten?

Waar is de Allu-hoedje emoiji?

[Blokker_1999]

Er zijn voldoende landingen waarbij je beeld hebt gedurende heel de tijd. Wanneer men de F9 op land neerzet kan men een camera van op grotere afstand gebruiken en ook op het droneship hebben we al eens een camera vanuit een vliegtuig gezien.

De booster zelf verliest zijn uplink tijdens de landing doordat deze geen uitlijning weet te houden met de satteliet en ook het droneship zelf gaat heel hevig schudden tijdens de landing waardoor ook daar geen enkele straalverbinding voor een uplink kan zorgen.

[Verwijderd]

Voor de liefhebber, de Launch en landing:
https://www.youtube.com/watch?v=7tIwZg8F9b8
En voor de "Alien/UFO" liefhebbers zie 24:06 and 25:38 ;-)

[Xtuv]

Dat langsvliegende stukje op 25:38 viel mij tijdens de steam ook al op. Ben toch wel benieuwd wat dit zou kunnen zijn. Zwerven er op deze hoogte nog stukjes ruimteafval rond of iets dergelijk?

[Verwijderd]

Gok een kwestie van tijd voor dit op "Nasa's unexplained files" komt.
https://www.sciencechanne.../nasas-unexplained-files/
Dit soort "onverklaarbare" dingen komen best vaak voor (op ISS bijvoorbeeld) en worden dan redelijk goed toegelicht.

[Daan1510]

Wat zou dat kunnen zijn? Vliegtuigen? Spacejunk?

[Arator]

Volgens Quartz komt het niet vaak voor dat er lanceringen binnen 48 uur van elkaar door dezelfde organisatie plaatsvinden.

Op zich vind ik dit niet eigenaardig.

• De lanceervoorwaarden moeten kloppen : weersvoorspellingen, juiste baan, ...
• De vracht moet gereed zijn om te kunnen lanceren. Ik denk niet dat een satelliet inladen hetzelfde is als de kofferbak snel volgooien om een weekendje naar zee te gaan omdat het zonnig is. In geval van bemande vluchten, is de bemanning klaar?
• De lanceerbasis(-sen) moet(en) er klaar voor zijn : is er voldoende personeel om meerdere lanceringen op te volgen
• Is er voldoende personeel en materiaal voorzien om de terugkeer van meerdere lanceringen op te volgen? Bij bemande vluchten om de bemanning op te halen bij een landing op zee, specifiek bij SpaceX, om de 1ste trap op te vangen

[Harm_H]

SpaceX heeft ook vervolgplannen: naar Mars

Dat is geen gemakkelijke opgave. Ik vraag me nog wel 1 ding af - wil SpaceX nou de kolonisatie-raket terwijl die een baan om de aarde zit - gaan tanken?

Gratis paper hier:
http://online.liebertpub.com/doi/full/10.1089/space.2017.29009.emu

System architectuur:
http://online.liebertpub.com/na101/home/literatum/publisher/mal/journals/content/space/2017/space.2017.5.issue-2/space.2017.29009.emu/20170602/images/large/figure5.jpeg

[Reactie gewijzigd door Harm_H op 26 juli 2024 09:05]

[ParaLogic]

Ik heb de 10 satallieten van de Iridium-2 lancering vannacht voorbij zien komen. Zeer aparte ervaring, vooral gezien ik er niet specifiek naar op zoek was.

Ik stond omstreeks 02.50 uur buiten in de hoop een glimps op te kunnen vangen van komeet 41P/Tuttle-Giacobini-Kresak met mijn verrekijker. Dat lukte helaas niet, maar er kwamen wel ineens een 10-tal heldere lichtpuntjes achter elkaar aan langs gevlogen. Ik had op dat moment echt geen flauw idee waar ik naar aan het kijken was. Bleken dus de satallieten van de Iridium-2 missie van SpaceX van gisteravond te zijn. Heel apart.

[skauwnmokker]

Hee... hetzelfde verhaal las ik net op astroforum.nl...

[ParaLogic]

Haha, yep, vannacht gelijk even gevraagd of iemand een idee had