Comet Lake in vogelvlucht
Intel kondigde eind april zijn nieuwste generatie desktopprocessors aan: de tiende generatie Core i, ook wel bekend onder de codenaam Comet Lake S. De belangrijkste vernieuwingen van die nieuwe generatie deden we in de bijbehorende preview al uit de doeken. In totaal komen maar liefst tweeëndertig modellen op de markt, en wij ontvingen het topmodel, de 10900K, en de 10600K om te testen.
Voor we beginnen, geven we eerst een korte recap van Comet Lake S. CML-S is de vijfde generatie processors die op de Skylake-architectuur is gebaseerd, en is een doorontwikkelde versie daarvan. De belangrijkste veranderingen ten opzichte van de vorige generatie zijn de aanpassingen in hyperthreading, waardoor je per core de functionaliteit kunt in- of uitschakelen, de wijzigingen in de turbomodus, waarbij de klokfrequentie afhankelijk van loads, temperaturen en koeling opportunistischer omhoog gaat, en de maximale klokfrequentie, die Intel opnieuw verder heeft opgeschroefd.
Verder is hyperthreading in de volledige line-up Core-processors ingeschakeld, waar daar voorheen nog een segmentering in zat. Enkel de Celerons moeten het met twee niet-hyperthreading cores doen; de Pentiums hebben twee ht-cores. De i3's hebben vier hyperthreading cores, voor de i5's zijn dat er zes, de i7-modellen hebben er acht en de i9's hebben er tien. De tdp van de K-modellen is verhoogd van 95W naar 125W, de meeste andere modellen blijven op de bekende 65W steken.
Comet Lake heeft een nieuwe socket, lga1200, en een bijbehorende nieuwe chipset gekregen: Z490. Hoewel moederbordfabrikanten hun borden hebben voorbereid op pci-e gen4, zodat snellere ssd's kunnen worden aangesloten en videokaarten extra bandbreedte krijgen, heeft Intel geen gen4 geïmplementeerd op zijn processors. Daarvoor zullen we moeten wachten op een volgende generatie.
We hebben de Core i9-10900K, met een maximale turbo van liefst 5,3GHz, en de i5-10600K getest op een MSI Z490 Gaming Carbon WiFi-moederbord. De belangrijkste concurrenten die we opvoeren in de benchmarks zijn de 3600, 3700X, 3900X en 3950X , vier Ryzens van AMD, en natuurlijk Intels eigen Core i9-9900K en 9600K, de voorgangers van respectievelijk de 10900K en 10600K.
Testmethode
We hebben de processors volgens onze vaste testprocedure getest, op de systemen in deze tabel en met de benchmarks die daaronder zijn beschreven.
| Platform |
AM4 - Ryzen 3 |
LGA1151 |
LGA1200 |
| Moederbord |
Gigabyte X570 Aorus Ultra |
Gigabyte Z390 Aorus Master |
MSI MPG Z490 Gaming Carbon Wifi |
| Geheugen |
3600: 16GB ddr4-3200 cl14
3700X: 16GB ddr4-3200
3900X: 16GB ddr4-3200
3950X: 16GB ddr4-3200 |
i5-9600K: 16GB ddr4-2666 cl13
i7-9700: 16GB ddr4-2666
i9-9900K: 16GB ddr4-2666 |
i5-10600K: 16GB ddr4-2933 cl14
i9-10900K: 16GB ddr4-2933 |
| Videokaart voor gamebenchmarks |
Nvidia GeForce RTX 2080 Ti |
| Videokaart bij ontbreken igp |
Nvidia GeForce GTX 1650 |
| Koeling |
NZXT Kraken X62 |
| Ssd |
Samsung 970 EVO 1TB |
| Besturingssysteem |
Windows 10 x64 v1909 |
| Voeding |
Seasonic Prime Titanium 650W |
Wat betreft Windows 10 x64 v1909 hebben we de systemen bijgewerkt met alle patches die tot en met januari zijn verschenen. Ook hebben we gevalideerd of de prestaties voor de Comet Lake-processors met de nieuwste patches verschilden ten opzichte van de januari-versie en dat bleek niet het geval te zijn.
Synthetische tests
Cinebench R20 - We draaien de single- en multithreaded test van Cinebench 20, waarbij we de resultaten van drie runs middelen.
Aida64 6.20.5300 - De synthetische Aida-test draaien we integraal, waarbij we versie 6.20.5300 hebben gefixeerd. Nieuw aan deze versie zijn de twee raytracingtests met fp32 en fp64. Verder bestaat de benchmark uit integer- en floatingpointtests en een aantal encryptietests. Deze benchmark draaien we drie keer om eventuele variatie in resultaten op te vangen.
Praktijktests
Adobe Lightroom CC - Met Lightroom exporteren we honderd foto's naar tiff-bestanden, op volle resolutie. De bronbestanden zijn honderd raw-foto's van ongeveer 25MB per stuk. Ze zijn bij de NDSM-werf in Amsterdam-Noord gemaakt, met een Canon 77D op een 6000x4000-resolutie. Voor alle Adobe-tests hebben we de installers van de pakketten gedownload, zodat de softwareversie gelijk blijft. Voor Lightroom is het versienummer 9.0.
Adobe Photoshop CC - In Photoshop voeren we twee tests uit. Ten eerste maken we van zes rechtopstaande raw-foto's, van dezelfde bron, een panorama. Dit doen we door middel van de ingebouwde Photomerge-functie van Photoshop. Het stitchen daarvan is cpu-intensief, want naast het aan elkaar plakken worden lege vlakken in de foto's content aware gevuld, worden vignettes verwijderd en wordt de geometrie hersteld. De tweede Photoshop-test omvat een reeks bewerkingen van een enkele foto, met onder meer vervaging, verscherping en een resize-actie. Voor alle Adobe-tests hebben we de installers van de pakketten gedownload, zodat de softwareversie gelijk blijft. Voor Photoshop is het versienummer 21.0.3.
Adobe Premiere CC - In Premiere renderen en exporteren we een videoproject. Het bronproject bestaat uit 4k-camerabeelden die worden geëxporteerd naar een mk4-container in 4k met een variabele bitrate van 20 tot 40Mbit/s. De speelduur van de video is 13m 51s. Voor alle Adobe-tests hebben we de installers van de pakketten gedownload, zodat de softwareversie gelijk blijft. Voor Premiere Pro is het versienummer 14.0.
Davinci Resolve 16.1.2 - Ook in Davinci Resolve renderen we een video, opnieuw naar 4k in een mk4-container met h264-codec. De bronbestanden zijn vier streams van 1080p die in een mozaïek worden samengevoegd tot een enkele 4k-stream. De bitrate ligt met 80Mbit/s flink hoger dan bij Premiere en uiteraard worden ook weer effecten als kleurcorrectie en camerastabilisatie toegepast.
Staxrip 2.0.3.0 - Staxrip is opnieuw een oude bekende. Met deze encoder draaien we twee benchmarks. De eerste is een conversie van een mp4-video van 1080p naar een video met de h264-codec en een framerate van 60fps. In de tweede benchmark converteren we dezelfde video met behulp van de h265-codec. Beide benchmarks voeren we drie keer uit, waarna we de gemiddelde score noteren.
Flac 1.3.2 - Ook Flac draaien we al langere tijd. We converteren een flac-bestand van een uur naar een wav-file en noteren de tijd die dit kost.
Office - In Excel berekenen we optieprijzen met een Monte Carlo-simulatie waarbij prijzen over 300.000 iteraties worden doorberekend. In Word exporteren we een document van 1000 pagina's naar pdf.
7-zip - Met 7-zip comprimeren we 4GB aan bestanden met behulp van de 'fast compression'-instellingen tot een 7z-bestand en noteren we de tijd. We berekenen het gemiddelde van drie runs.
Jetstream 2 - De JavaScript- en webstreambenchmark Jetstream draaien we online via de Browserbench.org-website. Vrijwel alle deeltests worden 120 keer gedraaid en de scores worden gemiddeld en gewogen. We voeren deze benchmark uit in de Chrome-browser met versienummer 79.0.3945.88.
Games
We draaien vijf games in combinatie met een Nvidia Geforce RTX 2080 Ti. Om een gpu-bottleneck te voorkomen, maken we gebruik van een krachtige videokaart en draaien we de games op een relatief lage resolutie van 1080p met Medium- en Ultra-instellingen. We hebben games geselecteerd die op deze resolutie vooral cpu-afhankelijk zijn. Deze benchmarks zijn niet bedoeld om de optimale gameprestaties van de geteste processors in kaart te brengen, maar om de rekenkracht van de processors te testen. Van alle games, met uitzondering van Factorio, noteren we de gemiddelde framerates in fps en meten we met PresentMon de frametimes, waarbij we het 99e percentiel noteren. Dat wil zeggen dat 99 procent van de frames binnen de genoteerde tijd wordt gerenderd. Voor een soepele game-ervaring is het namelijk van belang dat er zo min mogelijk uitschieters in die rendertijd zitten, anders zou de game stotteren op sommige punten.
GTA V - Grand Theft Auto is al lange tijd een sterk cpu-afhankelijke game. We maken hierbij gebruik van de ingebouwde benchmark.
Dirt Rally 2 - Ook van Dirt Rally 2 draaien we de ingebouwde benchmark.
Total War: Three Kingdoms - Three Kingdoms heeft de eerdere versie van onze Total War-benchmark opgevolgd en wordt door middel van de ingebouwde benchmarkingtool gedraaid.
The Division 2 - Ook bij The Division 2 gebruiken we de ingebouwde benchmarktool, in combinatie met de standaard grafische presets.
Battlefield V - In Battlefield lopen we een stuk rond in de missie Tirailleur, waarbij we uiteraard steeds dezelfde route volgen. We draaien de game in DX12-modus.
Streaming en gaming
Om tegemoet te komen aan een vaak aangehaald scenario waarin je als gamer een videostream codeert om te streamen naar het web, bijvoorbeeld Twitch, draaien we de F1-benchmark gelijktijdig met de h264-encodingbenchmark van Staxrip. In F1 rijden we continu rondjes in de regen, op 1080p Ultra-instellingen met de framerate vast ingesteld op 60fps. Op de achtergrond hebben we met Staxrip een videoconversie draaien met de h264-codec en een bitrate van 6Mbit/s. Die videoconversie doen we drie keer, terwijl de F1-benchmark blijft lopen om continu streamen te simuleren en we zo netjes gemiddelde scores krijgen. De game is immers niet op elk moment even zwaar.
Stroomverbruik
We meten het stroomverbruik van processors door middel van een aantal tests. In deze tests meten we het stroomverbruik van de processors volledig geïsoleerd van de rest van het systeem, door stroom en spanning over de eps-voedingspinnen te meten. Zo zien we alleen het opgenomen vermogen van de processors en kunnen we vergelijkingen maken zonder de rest van het platform mee te laten wegen. Ten slotte voeren we ook nog een test uit om het opgenomen vermogen van het hele systeem te meten. Alle tests doen we met de geïntegreerde gpu, mits aanwezig. Als de processor geen igp heeft, gebruiken we de GTX 1650. Hieronder de verschillende tests:
Idle - Voor deze test zorgen we dat er geen applicaties draaien en dat de desktop wordt weergegeven. We wachten tot het verbruik stabiel blijft, loggen vervolgens gedurende vijf minuten het opgenomen vermogen van de processor en noteren dan de gemiddelde waarde.
Load (CB20) - Deze test doen we met Cinebench R20. We loggen gedurende één run het opgenomen vermogen en noteren de gemiddelde waarde. De mogelijkheid bestaat dat de processor kortstondig meer verbruikt, maar de gemiddelde waarde is een goede indicatie van het verbruik onder belasting.
Load (Premiere) - Ook draaien we een loadtest in combinatie met Premiere. Het principe is hetzelfde; we loggen tijdens één run het opgenomen vermogen en noteren de gemiddelde score. Op deze manier krijg je een iets beter beeld van het verbruik onder hoge belasting in de praktijk.
Load (Systeem) - Ten slotte meten we het verbruik van het hele systeem. Ook hiervoor draaien we Cinebench 20, maar nu kijken we alleen naar de maximale waarde die onze EMU 1.x4-stroommeter aangeeft.
Testresultaten
Zoals gebruikelijk beginnen we met de synthetische benchmarks. We hebben de twee topmodellen die Intel introduceert kunnen testen: de 10900K en 10600K. We vergelijken deze twee Comet Lake-processors met de directe voorgangers van Intel: de 9900K en 9600K. Daarnaast nemen we van AMD de 3950X en 3900X als concurrentie voor de i9, en de 3700X en 3600 als concurrenten voor de i5. De 3800X hoort er nog tussen, maar we betwijfelen of dat een heel populaire processor is, en dat geldt ook voor de 3600X.
- Cinebench 20 - Single
- Cinebench 20 - Multi
De 10900K kan zich dankzij de tvb meten met de snelste processors van AMD en is zelfs marginaal sneller dan de 3900X. Let wel: die klokt aanzienlijk lager dan de processor van Intel. De i5-10600K is een paar procent langzamer dan de 3700X maar wel sneller dan de 3600 van AMD. Dankzij de hogere turbo zijn beide Intels rapper dan hun voorgangers.
In de multithreaded test zijn AMD's twaalf- en zestiencore-monsters nog altijd de snelste, maar de 3700X wordt wel netjes verslagen door de 10900K, waar de 9900K die maar ternauwernood kan bijbenen. De 10600K is ook een stuk sneller dan de 9600K, en kan zich meten met AMD's 3600: beide zijn natuurlijk hexacores en Intel compenseert zijn lagere ipc met hogere kloksnelheden.
- AIDA64 - Zlib
- AES
- SHA3
- Hash
- Julia
- Mandel
- FP32 Raytrace
- FP64 Raytrace
De 3950X is een rekenmonster, maar ook de 3900X is vrijwel overal de snelste. Intel is sterk in sha3-berekeningen en ook in de floating point-berekeningen komt de 10900K aardig in de buurt van AMD. Opnieuw zien we dat de Comet Lake-generatie flink sneller is dan de vorige generatie.
Praktijktests
We gaan verder met onze set praktijkbenchmarks.
- Adobe Lightroom 9.0 - Export 100 foto's
- Adobe Photoshop 21 - Panorama
- Adobe Photoshop 21 - Bewerkingen
- Adobe Premiere Pro 14 - HWI TV 4K
In Lightroom valt op dat Intels processors met hyperthreading allerminst scoren zoals we hadden verwacht. Het lijkt erop dat hyperthreading een averechts effect op de prestaties heeft, gezien de scores van de 9700K en 9600K. In Photoshop scoort Intel wel zoals je mag verwachten en in Premiere blinkt Intel, en met name de 10900K, uit.
We vonden de Photoshop-score van de 3700X nogal hoog, maar bij een hertest kwamen we op een vrijwel identieke score uit. Ook de slechte scores van de hyperthreading-processors in Lightroom hebben we gecontroleerd. De 10900K verbeterde inderdaad sterk met hyperthreading uitgeschakeld, naar 173 seconde tegen 268 seconde met ht ingeschakeld.
- 7-Zip v19.00 - 4GB inpakken
- Da Vinci Resolve 16 - 4K Video
Het inpakken van data verloopt met AMD-processors stukken efficiënter dan met Intels aanbod, iets dat we al in de Zlib-subscore van Aida terugzagen. Ook in Da Vinci Resolve worden AMD's rekenkernen veel beter aan het werk gezet dan in Premiere en vinden we de 10900K terug tussen de 3600 en 3700X van AMD. De 10600K scoort veel beter dan zijn voorganger en is zelfs een stuk rapper dan een i7 van de vorige generatie.
- Chrome 79 - Jetstream 2
- Microsoft Word 2019 - 1000 Pagina's naar PDF
- Microsoft Excel 2019 - Monte Carlo
Jetstream draait op Intels hoge turbo's erg snel, getuige de koppositie van de 10900K in het lijstje. Ook de 10600K gooit hoge ogen. Beide zijn rapper dan de vorige generatie Intels én het gros van AMD's processors. Ook in Word en Excel gaan Intels processors er met de winst vandoor, dankzij Office-optimalisaties en hoge kloksnelheden. Voor kantoorwerk zijn de Comet Lakes dus nog altijd zeer geschikt.
- Staxrip - x264 (r2969)
- Staxrip - x265 (3.2.0.5)
- Flac - 1 uur WAV naar Flac
Staxrip weet de cores in een processor aardig te benutten, en de 10900K zt scoort net onder de 3700X en net boven de 3600 van AMD in de x264-test. Intel is altijd wat sneller in de x265-conversie en hier zien we dan ook dat er bijna geen verschil is tussen de 10900K en de snelste AMD-processors. Wie Flac converteert kan dat het best met processors met hoge turbo's doen, getuige de score van de 10900K.
Gamebenchmarks
Omdat we processors testen, draaien we de gamebenchmarks op full-hd-resolutie. Bij hogere resoluties zou de videokaart eerder een beperkende factor worden en bij lage framerates is het de processor die het hardst moet werken. Als videokaart is bij deze tests een RTX 2080 Ti gebruikt.
- Battlefield V (DX12) - 1080p - Medium
- Battlefield V (DX12) - 1080p - Medium (99p)
- Battlefield V (DX12) - 1080p - Ultra
- Battlefield V (DX12) - 1080p - Ultra (99p)
Op 1080p Medium gaat AMD met de 3950X aan kop, maar op Ultra gaan twee Intel-processors met de winst aan de haal. Interessant is de score van de 10600K: hij haalt de 9900K in. Nog een detail om op te letten: de 9700K staat op de tweede plek in Ultra-settings, maar als we naar frametimes kijken zakt deze octacore aardig weg.
- Dirt Rally 2.0 - 1080p - Medium
- Dirt Rally 2.0 - 1080p - Ultra
Ook in Dirt Rally scoort Intel met zijn hooggeklokte processor uitstekend op de Medium-preset. Zodra er middels de Ultra-preset meer van de game wordt gevraagd, staat de complete line-up van AMD echter boven het aanbod van Intel.
- GTA V - 1920x1080 - Medium
- GTA V - 1920x1080 - Medium (99p)
- GTA V - 1920x1080 - Ultra
- GTA V - 1920x1080 - Ultra (99p)
GTA V is zoals verwacht maar wat blij met de hoge turbo's van de 10900K. Deze processor voert de lijst dan ook zowel op Medium- als Ultra-settings aan. Op Medium neemt Intels 9700K, zonder ht, de derde plek in, maar op Ultra zakt hij op de ranglijst. Hoewel de 10900K wat framerates betreft goed scoort, zien we dat meer rekenkracht in de vorm van de 3900X en 3950X van AMD voor betere frametimes in de Ultra-preset zorgt.
- The Division 2 (DX12) - 1080p - Medium
- The Division 2 (DX12) - 1080p - Medium (99p)
- The Division 2 (DX12) - 1080p - Ultra
- The Division 2 (DX12) - 1080p - Ultra (99p)
Op de Medium-preset van The Division 2 kruipt de 10900K weer net voor AMD's 3900X, maar ook nu zorgt het coregeweld van AMD voor betere prestaties op Ultra-settings. Opvallend genoeg scoort de 10600K op Ultra gelijk met de 10900K, terwijl er op Medium een aardig gat tussen de twee zit.
- Total War: Three Kingdoms - 1080p - Medium
- 1080p - Medium (99p)
- 1080p - Ultra
- 1080p - Ultra (99p)
In Three Kingdoms is het Intel dat de klok slaat: alleen de 9600K splitst de AMD-processors op Medium-settings en opnieuw revancheert AMD zich op de Ultra-preset, maar niet genoeg om Intel te bedreigen. Ook wat frametimes betreft heeft Intel riant de overhand.
- Streaming (x264 6Mbit + F1 2019) - gem. over 3 runs
- Run 1
- Run 2
- Run 3
De laatste test betreft multitasking: gamen en streamen. Daarbij coderen we een videostream met 6Mbit/s voor streaming via bijvoorbeeld Twitch en draaien we gelijktijdig de F1 2019-benchmark. Die draaien we drie keer, om te zien of er grote variatie in zit.
Hoewel Intel meer dan genoeg rekenkracht en rauwe snelheid heeft om het AMD's laatste generatie Ryzens ofwel erg moeilijk te maken ofwel hem dik te verslaan, is het zaak andere programma's af te sluiten als je gaat gamen met je Intel-systeem: AMD heeft meer dan genoeg cpu-cycles over om video te coderen en te streamen, terwijl bij Intel de prestaties in dit multitaskscenario behoorlijk zakken.
Vermogens, temperaturen en overklokken
Omdat we meer inzicht willen krijgen in het thermal management van de processors, en tdp's, turbo's en kloksnelheden die vermeld worden steeds minder zeggen, hebben we een nieuwe test ontwikkeld. Daarbij laten we de processors een kwartier lang de multithreaded cpu-test van Cinebench draaien, waarbij we de gemiddelde kloksnelheid van de cores noteren, de temperatuur van de die meten en de package power noteren. De meetgegevens komen van de tool HWInfo en om een realistisch scenario na te bootsen, voeren we deze test niet uit met een grote custom loop-waterkoeler, maar met een Dark Rock Pro-luchtkoeler, met de fans uiteraard gefixeerd op een spanning van 12V.
- Max. temperatuur
- Gem. kloksnelheid
- Max. package power (HWinfo)
Als we allereerst naar de temperaturen kijken, zijn Intels twee hexacores, de 9600K en 10600K, veruit de koelste processors. Daarna volgt AMD samen met de 9700K van Intel op vrijwel dezelfde temperatuur, en in het warmste segment wordt de 10900K nog iets warmer dan de 3900X, die evenwel twee cores meer heeft, maar op 7nm in plaats van 14nm wordt geproduceerd. De warmste in de test is de 9900K.
Als we kijken waar die warmte goed voor is, zijn de turbo's - let wel: dit zijn all-core-turbo's - van Intel stukken hoger dan van AMD. Dat verklaart de relatief hoge scores van Intel. En dat de 10900K best warm wordt, is aan zijn enorm hoge package power te wijten: ruim 200 watt verstookt de processor, flink meer dan de 9900K die met 177 watt al niet bepaald zuinig is. Dan zijn de processors van AMD, zeker als je per core kijkt, stukken zuiniger en efficiënter.
We hebben uiteraard ook het opgenomen vermogen van de processors met onze eigen meter gemeten door de stroomvoorziening van de processor, de 12pin eps-connector, af te tappen. Daarbij doen we een idle-meting waarbij we het opgenomen vermogen middelen over vijf minuten en onder load, waarbij we het gemiddeld opgenomen vermogen tijdens een Cinebench-run meten. Daarnaast kijken we wat de systemen uit het stopcontact trekken.
- Stroomverbruik idle - Gemiddelde 5 min.
- Stroomverbruik - Cinebench 20 - Gemiddeld
- Systeemverbruik Cinebench 20
Idle verstoken de Intel-processors minder dan die van AMD, dat is een bekend verhaal. Wel zien we dat de 10900K relatief gezien aanzienlijk meer verstookt dan de 9900K. Onder load zijn AMD's 3600 en 3700X aardig zuinig, maar de 9600K gaat aan kop. Dat geldt niet voor de 10600K, die een pak meer vraagt dan de 9600K. Ook het opgenomen vermogen van de 9900K, toch al aanzienlijk meer dan dat van de 7nm-Ryzens, wordt nog eens zwaar overschreden door dat van de 10900K.
We kijken waar al dat vermogen goed voor is, door de tijd te meten waarin de Premiere-benchmark en de Cinebench-benchmark worden doorlopen, en die te vermenigvuldigen met het opgenomen vermogen. Zo krijgen we een totaalvermogen in wattuur, dat weer als maatstaf dient voor de efficiëntie. De 9600K is het zuinigst, gevolgd door AMD's 3700X en 3600. De hoge klokfrequenties van de Comet Lake-processors gaan gepaard met disproportioneel veel opgenomen vermogen. We zien dan ook dat beide processors weliswaar sneller, maar ook een stuk minder zuinig zijn en dus een hoger verbruik hebben dan hun voorgangers.
Overklokken
Ten slotte hebben we de 10900K en de10600K overgeklokt. Dat hebben we met de custom waterkoelloop gedaan om de koeling geen beperkende factor te laten zijn, en uiteraard zijn de power limits in het bios op max gezet. De spanning op de cores van zowel de 10900K als 10600K moest worden verhoogd tot 1,375V in het bios. Dat leverde een all-core overklok naar 5,2GHz voor de 10900K en naar 5,1GHz voor de 10600K op.
In Cinebench levert dat 6732 punten op, tegen 6357 punten op stock voor de 10900K. Dat is een winst van zes procent. De 10600K haalt 4042 punten, tegen 3608 punten op stock, dat is een verbetering van ruim tien procent. Vooral de winst van de 10900K is vrij beperkt, maar dat is niet zo gek als je bedenkt dat de 10900K feitelijk al een zwaar overgeklokte 9900K is.
Prestaties vergeleken en ipc
We hebben alle prestaties samengevat in drie grafieken die de gewogen gemiddelden van alle synthetische, praktijk- en gamebenchmarks weergeven. De opgenomen vermogens maken overigens geen deel uit van deze grafieken.
We zetten ook nog even de adviesprijzen en de actuele prijzen van de geteste processors op een rij.
| Processor |
Adviesprijs (introductie) |
Actuele prijs |
| Intel Core i9-10900K |
488 dollar |
Onbekend |
| Intel Core i5-10600K |
262 dollar |
€ 264,31 |
| Intel Core i9-9900K |
488 dollar |
€ 447,25 |
| Intel Core i7-9700K |
374 dollar |
€ 280,03 |
| Intel Core i5-9600K |
262 dollar |
€ 208,98 |
| AMD Ryzen 9 3950X |
749 dollar |
Onbekend |
| AMD Ryzen 9 3900X |
499 dollar |
Onbekend |
| AMD Ryzen 7 3700X |
329 dollar |
Onbekend |
| AMD Ryzen 5 3600 |
199 dollar |
€ 58,50 |
- Cpu-index synthetisch 2020
- Cpu-index praktijk mainstream 2020
- Cpu-index games 2020
Op synthetisch vlak is AMD met zijn hogere ipc en coresuperioriteit nog altijd heer en meester. Vooral met de 3950X, maar ook de 3900X heeft nog een aardige voorsprong op Intels snelste mainstreamprocessor, de 10900K. De 10600K zit rond het niveau van de 3600, die toch een stuk goedkoper is.
In de praktijktests, waar de cores van AMD lang niet zo efficiënt worden benut als in tests als Cinebench, scoren de 3900X en 10900K vrijwel gelijk. Intel profiteert hier onder meer van zijn uitstekende turbosnelheden.
Dat geldt ook bij games: de 10900K herovert het kroontje voor Intel als snelste gamingprocessor, maar pas op. Veel winst voor Intel komt van games die niet optimaal gebruikmaken van veel cores, en we zagen dat Intel het zwaar krijgt bij hoge grafische settings en tijdens multitasken. Het is dus geen uitgemaakte zaak dat de 10900K per definitie de snelste gamingprocessor is, maar lekker rap is hij zeker.
We hebben ook nog een korte ipc-test uitgevoerd om te controleren of onze claim dat er weinig nieuws onder de zon is bij Comet Lake vergeleken met voorgaande generaties wel klopt. Voor deze ipc-test hebben we Kaby Lake, Coffee Lake en Coffee Lake-refresh-processors op 2,4GHz ingesteld en Cinebench R15 singlethreaded gedraaid.
| Cpu-architectuur |
Comet Lake |
Coffee Lake-R |
Coffee Lake |
Kaby Lake |
| Cinebench R15 1T-score |
105 punten |
104 punten |
105 punten |
104 punten |
| Verschil Coffee Lake Refresh |
1% |
0% |
1% |
0% |
Een significant verschil tussen Kaby en Comet Lake is er niet: de winst die Intel boekt is dus echt te danken aan slimmer turbo'en en beter gebruik van het thermalbudget, ook al is dat laatste flink opgerekt.
Conclusie
We hebben het al een of twee keer gezegd en we herhalen het nog maar eens: het wordt hoog tijd voor Intel om met iets nieuws te komen. Dit is immers al de zoveelste refresh van een architectuur die inmiddels toch wel wat belegen wordt. Als we naar de instructies per (klok)cyclus, ofwel ipc, kijken, is er niks veranderd tussen Kaby Lake en Comet Lake. Let wel, daar zit nog een Coffee Lake én een refresh daarvan tussen. Daarbij moeten we aantekenen dat de twee extra cores voor de 10900K natuurlijk wel een fijne bonus vormen, hoewel je daar niet altijd de vijfentwintig procent prestatiewinst mee haalt die je mogelijk verwacht. Die winst, deels door de extra cores, deels door de hogere kloks, loopt in de indices af van twintig naar twaalf procent. Dat is natuurlijk nog steeds een welkome verbetering, voor hetzelfde bedrag als wat je voor de 9900K betaalt. Een vergelijkbare verbetering zien we bij de 10600K, hoewel die geen extra cores heeft maar wel hyperthreading heeft gekregen.
Het is bij de gratie van hogere kloks, mogelijk gemaakt dankzij een inmiddels wel heel volwassen 14nm-procedé, dat Intel de concurrentie nog een beetje in zicht houdt. Daarvoor is het wel gedwongen niet alleen alles op frequentievlak uit de kast te trekken, maar ook op het aantal cores mee te gaan met de concurrentie. De oude differentiatie tussen i3, i5, i7 en i9 vervaagt wat, aangezien het volledige gamma Core-processors nu over hyperthreading beschikt. Daarbij is het overigens des te zuurder dat die ht-implementatie in lang niet alle gevallen voordelig is voor de prestaties: er zijn legio benchmarks waarbij Intel beter presteert met enkel fysieke cores dan met hyperthreading ingeschakeld of beschikbaar.
Is er genoeg vernieuwing te vinden in Comet Lake om een systeem te upgraden? Eigenlijk niet. Waarom zou je een Kaby Lake- of Coffee Lake-systeem upgraden met niet alleen een nieuwe processor, maar ook weer een nieuw moederbord, enkel om twee extra cores te krijgen en hogere kloks? Als je investeert in fatsoenlijke koeling kun je met je 9900K ook aardig de kloks van de 10900K krijgen, je mist alleen twee cores. Ook wat het platform betreft krijg je weinig nieuws: er is nog geen pci-e gen4 op socket 1200-moederborden, en het geheugen is ook maar marginaal sneller.
Voor upgrades kun je dus misschien beter wachten op een echt nieuwe generatie, tenzij je nu absoluut het snelste wil wat Intel te bieden heeft. Bedenk wel dat je met een vergelijkbare investering een 3900X met een moederbord dat pci-e gen4 biedt koopt, die in de meeste gevallen rapper is dan de 10900K en bovendien nog zuiniger is. Zoals in de inleiding gezegd, hebben we tot nu toe alleen de 10900K en de 10600K getest en volgen er meer Comet Lake-processors. Maar op basis van de huidige prestaties is duidelijk dat Intel aan de bak moet, want veel langer de kloksnelheden opschroeven om te concurreren wordt lastig. Laat Sunny Cove of Lakefield maar komen!
/i/2003602528.png?f=imagegallery)
/i/2003602852.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2003664968.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006074958.webp?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003565234.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004636488.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003847926.jpeg?f=fpa)
/i/2001665377.png?f=fpa)
/i/1254210417.png?f=fpa)
/u/366655/IMG_4061%2520-%2520kopie.JPG?f=community){kind=small}
/u/44761/crop64e74e2f13df1_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/182858/crop5b2e2ba458417_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/266160/crop5d80c2e5d51d7.gif?f=community){kind=small}
/u/82950/crop5d5571a975f1d_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/175440/crop5b5f0d899a5e8_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/208684/crop5d9c7a25578e1.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/263109/crop628df15d4a00f_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/75044/crop5fb7030b0d077.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57694/crop60981f5527123_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/19665/ElfEverQuestTweakersSmall.gif?f=community){kind=small}
/u/472627/crop5c83fe498b36e_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/263315/crop592fef8caf3e6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1157718/crop5e6d5ebf96a5f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/421527/crop5dde7a5363339_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/12641/keen5-60.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/109168/crop5c6ad3dc9bc0f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/341611/crop59bdeb03f3805_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/27299/hoofd.png?f=community){kind=small}
/u/59144/aMSN_96.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/235429/crop5ec389b86a87b_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/113601/crop5e3f183d640f8_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/269469/crop5fbe24fbb195e_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/683924/crop6494a6b36612d_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/140379/Hond_icon.jpg?f=community){kind=icon}
. Maar ik snap wel wat je bedoelt, er kan altijd een bedrijf opstaan dat dingen anders dan wel veel beter doet en dan kan de reus te traag en te log zijn om daarop te reageren./u/115333/crop5f45784fcadad_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/13072/Avator_klein.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/837187/crop64cf4f5c8ca75_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/617268/crop58700492a0145_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/393857/crop57b583f85c353_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/295574/kirk60.jpg?f=community){kind=small}
/u/466919/Tweakers_p9_v2.png?f=community){kind=small}
/u/62384/crop61891f444d6e9.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1184902/crop63aa73e38ea33_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/226826/aardblij-60.jpg?f=community){kind=small}
/u/331213/crop56ef13408ff38_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1126001/crop5e787f5a53bbd_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/166760/crop61cad25920b1d_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/295699/crop609bc9a510a14_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/211274/bestabstractwallpapers5.gif?f=community){kind=small}
/u/230710/Overdose_avatar_army.png?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/33320/crop5db40be9a5b1c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1034443/crop5af2a80789703_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/486359/crop5679254888b42_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/689167/crop5937a77d09923_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/832559/crop5b1e7f245e1ae_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
