Zelfrijdende auto's

Zijn wij de laatste generatie bestuurders?

Ongelukken, reactietijd en efficiëntie

Laten we beginnen met de ogenschijnlijke voordelen van autonoom rijdende auto's. Zouden wegen niet een stuk veiliger worden als alle auto's zich keurig aan de regels houden? Wij mensen kunnen soms de verleiding niet weerstaan om wettelijke en zelf-opgelegde grenzen te overschrijden. Bijvoorbeeld door te hard te rijden als we aan de late kant zijn, een bericht te appen met een half oog op de weg, rechts in te halen als iemand naar ons gevoel te sloom rijdt op de linkerbaan of door iets te diep in het glaasje te hebben gekeken en toch achter het stuur te kruipen. We zijn mensen, geen machines.

Ongelukken

Circa een kwart van de ongelukken gebeurt door oververmoeidheid - bijvoorbeeld iemand die in slaap gevallen is. Vooral ouderen raken meer dan gemiddeld betrokken bij ongelukken, wat mede kan worden verklaard door een minder goede fysieke conditie. Ogen gaan langzaam achteruit, waardoor iemand van zestig drie keer zoveel licht nodig heeft als een tiener en het daardoor twee keer zo lang duurt voordat de ogen zijn aangepast bij de overgang van licht naar donker en andersom. Ook de reactietijd neemt af. Jongeren hebben daar geen last van, maar zij zijn bovengemiddeld vaak schuldig aan alcoholmisbruik. Bijna 30 procent van alle alcoholdoden wordt veroorzaakt door mannen tussen de 18 en 24 jaar.

Gemiddeld raak je minstens één keer in je leven betrokken bij een ongeluk waarbij je gewond raakt. Ook als je zelf foutloos rijdt en je altijd aan de regels houdt, is er een aanzienlijke kans dat je betrokken raakt bij een ongeluk door de schuld van een ander. Onder mensen tussen de 15 en 29 zijn verkeersongelukken de meest voorkomende doodsoorzaak. In Nederland vallen, zoals eerder benoemd, iedere dag gemiddeld 1,6 doden in het verkeer. Dat lijkt weinig, maar statistisch is de kans 1 op 85 dat je in een jaar als bestuurder betrokken raakt bij een ongeluk. Dat risico nemen we elke keer weer.

Hoewel de verkeersveiligheid in relatieve zin toeneemt in westerse landen, is er in absolute zin nog steeds sprake van een stijging van het aantal ongelukken. Wereldwijd zal het aantal slachtoffers naar verwachting nog verder stijgen, aangezien in landen als China en India steeds meer mensen auto gaan rijden. Een autonome auto wordt nooit moe, is nooit dronken en kan onder alle omstandigheden 360 graden om zich heen kijken, ook in het donker.

Reactietijd

Een algemeen menselijk probleem is onze reactietijd. Zelfs als je met je ogen actief op de weg let, zit er relatief veel tijd, minimaal 0,3 seconden, tussen het zien van een gevaar en het fysiek daarop reageren. En dan moet de auto ook nog reageren. Zelfs als je slechts vijftig kilometer per uur rijdt, ben je al een meter of vier verder als je remt en dan volgt nog een remweg van een meter of negen. Een botsing met een persoon op enkele meters afstand is daardoor bijna niet te voorkomen. Een computer kan veel sneller reageren dan een mens dat ooit zal kunnen. Dat is onder andere te zien in de video hieronder; Tesla's Autopilot detecteert een onvermijdelijke botsing en remt automatisch af.

Tijd en efficiëntie

Minder files?

Of zelfrijdende auto's ook automatisch tot minder files gaan leiden, is nog de vraag. Zolang mensen rond negen uur beginnen te werken, zullen ze nog steeds tussen zeven en negen massaal de weg op gaan. Als dat nog steeds op individuele basis gaat, dus zonder auto's te delen, neemt het aantal auto's niet af. Hooguit kunnen de zelfrijdende auto's dan bijdragen aan een efficiënter weggebruik. Denk bijvoorbeeld aan minder gevaarlijk gedrag: plotseling remmen, onverwacht inhalen, rechts inhalen. Ook zouden autonome auto's een 'treintje' kunnen vormen met minder afstand tot elkaar. Dat scheelt aanzienlijk wat ruimte op de weg, evenals energie. Maar auto's delen zou nog een stuk efficiënter zijn.

Zoals op de eerste pagina vermeld, worden auto's op dit moment niet efficiënt gebruikt: gedurende de dag slechts 4 procent. Jaarlijks spendeert een persoon gemiddeld 42 uur in een auto en in totaal staan we met ons allen maar liefst 60 miljoen uur stil in de file. Die tijd zou natuurlijk veel nuttiger besteed kunnen worden. Bovendien is door ons individualistische autogebruik vaak een tweede auto nodig voor andere gezinsleden, die meestal nóg vaker stilstaat. Het zou veel efficiënter zijn als anderen de primaire auto ook kunnen gebruiken in de tijd dat hij anders nutteloos stilstaat.

Zelfrijdende auto's zullen ook efficiënter met energie omgaan. Ze zullen minder vaak en minder hard remmen en optrekken, en er zal meer met een constante snelheid worden gereden. De lokale snelheidslimiet wordt daarbij in principe niet overschreden, wat zuiniger is en ook boetes scheelt. Vrachtwagens kunnen 'treintje rijden', waarbij ze relatief dicht op elkaar rijden. Daardoor is er meer ruimte op de weg en is de luchtweerstand van de achterliggende voertuigen lager, waardoor deze minder energie gebruiken.

Ongelukken zullen verminderen, niet verdwijnen

Toch is niet alles rozengeur en maneschijn. Hoewel autonome auto's statistisch gezien veiliger zijn, zullen ongelukken blijven voorkomen. Hoewel volgens een studie van het US National Highway Traffic Safety Agency (NHTSA), blijkt dat de ‘critical error’ in 94 procent van de ongelukken een menselijke fout was, hoeft de hoofdoorzaak niet menselijk te zijn. Menselijke fouten zijn een significante bron verantwoordelijk voor ongevallen en zelfrijdende auto’s hebben een significant potentieel om de verkeersveiligheid te verbeteren. Oftewel het is niet zo dat een computer die 94 procent reduceert tot nul. De vraag hoeveel procent zelfrijdende auto’s de verkeersveiligheid kunnen verbeteren is dus nog niet definitief beantwoord.

Ongelukken met zelfrijdende auto's leiden tot ingewikkelde vraagstukken, zoals wie verantwoordelijk was, en of het te voorkomen was geweest, wat weer leidt tot verbeteringen in de toekomst. Ook zal het onvermijdelijk leiden tot banenverlies. Immers, taxichauffeurs zijn op een gegeven moment niet meer nodig en ook de positie van bus- en vrachtwagenchauffeurs komt waarschijnlijk vroeg of laat onder druk te staan. De ontwikkeling is dus niet louter positief. Zie verder de pagina over uitdagingen.

• Volgende pagina 3. Van cruisecontrol tot volledig autonoom