Inleiding
Apple weet nog onuitgebrachte producten doorgaans goed geheim te houden. Als gevolg daarvan doen, voorafgaand aan een nieuwe release, vaak de wildste geruchten de ronde. Zo was de afgelopen maanden her en der te lezen dat de opvolger van de iPad 2 een quadcore-soc zou krijgen, dat de Home-knop met pensioen zou gaan en dat het touchscreen in staat zou zijn om tactile feedback te geven. Ook zou Apple een 7,85"-iPad uitbrengen.
Dat was uiteindelijk allemaal niet het geval. Eén gerucht, over een scherm met een abnormaal hoge resolutie, bleek wel op waarheid te berusten. De display van de nieuwe iPad telt namelijk 2048x1536 pixels: dat zijn er vier keer zoveel als bij zijn voorganger. Die extra pixels vragen om een krachtigere gpu en daarom gaf Apple het grafische deel van de A5-soc een upgrade. Het resultaat is de A5X: een dualcore-soc met twee op 1GHz geklokte Cortex A9-cores, net als de A5, maar het aantal shadercores van de gpu is verdubbeld. Verder heeft de nieuwe iPad een verbeterde camera.
De 'nieuwe iPad' - en dus niet de 'iPad 3' of 'iPad HD' - moet het vooral van het nieuwe scherm hebben. Op papier lijkt het apparaat verder namelijk vooral een specbump van de iPad 2. Het design is hetzelfde, iOS 5.1 is niet radicaal anders dan voorgaande versies en ook de cores van de soc zijn hetzelfde gebleven. De gpu is wel sneller, maar het is nog onduidelijk of dat prestatiewinst oplevert; er moeten immers veel meer pixels aangestuurd worden. Vanwege een grotere accu is de nieuwe iPad ook nog eens dikker en zwaarder dan zijn voorganger.
De grote vraag is dan ook of het nieuwe beeldscherm indrukwekkend genoeg is om de upgrade - en de toename in dikte en gewicht - te rechtvaardigen. Tweakers.net bemachtigde een exemplaar en probeerde deze vraag te beantwoorden.
Behuizing: meer van hetzelfde
'If it ain't broken, don't fix it', zullen de designers bij Apple gedacht hebben, want de nieuwe iPad lijkt als twee druppels water op de iPad 2. Wie ze naast elkaar houdt, zal goed moeten kijken om de verschillen te ontdekken
De bouwkwaliteit van de iPad is nog altijd vrijwel onovertroffen. De aluminium constructie is heel stevig en de iPad is een echt gebruiksvoorwerp; je hebt niet het idee dat hij met fluwelen handschoenen behandeld moet worden. Het verschil met goedkopere Android-tablets is groot; door het gebruik van goedkoop plastic doen die vaak juist fragiel aan.
Op eerste gezicht is er ten opzichte van de iPad 2 nauwelijks iets veranderd. De zijden lopen nog steeds schuin af, waardoor knopjes enigszins aan de achterkant van de tablet lijken te zitten. In vergelijking met veel recent verschenen tablets doen de hoeken van de iPad wel wat scherp aan. Een volgende iPad zou best wat ronder afgewerkte hoekjes mogen hebben.
:fill(white)/i/1332159102.jpeg?f=thumb)
Aangekomen
We zijn er ondertussen aan gewend dat het nieuwste model in alle opzichten beter is dan het oude. Apples nieuwste tablet is echter zowel dikker als zwaarder dan zijn voorganger. Het apparaat is namelijk uitgerust met een flink grotere accu; dat moet het verhoogde energiegebruik, veroorzaakt door het nieuwe scherm, de snellere gpu en het lte-modem, compenseren. Het gaat om een gewichtstoename van ongeveer 50 gram en een verdikking van 0,6mm.
:fill(white)/i/1332159299.jpeg?f=thumb)
In een rechtstreekse vergelijking met de iPad 2 is het verschil duidelijk merkbaar. In de praktijk zullen maar weinigen de twee rechtstreeks vergelijken en raak je snel aan de nieuwe versie gewend.
Toch heeft de concurrentie op dit vlak een streepje voor; de high-end tablets van bijvoorbeeld Asus en Samsung zijn lichter en dunner. De verwachting is bovendien dat zij dit jaar wel met lichtere en dunnere modellen komen, terwijl Apple waarschijnlijk pas over een jaar weer met een nieuw model komt.
Heethoofd
Wat ons ook meteen opviel is dat de nieuwe iPad bij intensief gebruik merkbaar warmer wordt dan de iPad 2. We zouden het niet als 'heet' durven bestempelen, maar het verschil was opvallend genoeg om nader te onderzoeken. Gelukkig beschikken we op de redactie sinds kort over een camera die thermische beelden kan maken, waardoor we de verschillen in warmteproductie tussen de laatste twee iPads konden vastleggen.
We hebben beide tablets naast elkaar gelegd en de benchmark GL Benchmark gestart. Na vijf minuten legden we het onderstaande beeld vast.

Links is de nieuwe iPad te zien, rechts de iPad 2. De temperatuurschaal loopt van 20 tot 40 graden en we hebben de heetste plekken op beide tablets gemarkeerd met een kruisje. Beide tablets worden het warmst op de plek waar de soc zit, en de A5X in de nieuwe iPad produceert duidelijk meer warmte dan de A5. Het verschil aan de buitenkant is een dikke vijf graden. We hebben de temperatuur ook nog op andere plekken gemeten en ook daar zagen we gemiddeld zo'n vijf graden verschil.
Consumer Reports belastte de nieuwe iPad nog zwaarder: deze Amerikaanse consumentenorganisatie draaide 45 minuten lang de game Infinity Blade II, waarbij de tablet ook nog eens aan de lader hing. In die situatie liep de temperatuur op het heetste punt zelfs op tot 46 graden.
In de praktijk zal niemand zich aan de tablet branden, maar de warmteontwikkeling is bij het spelen van een game goed te merken. De hoge temperaturen kunnen in warme omgevingen mogelijk voor problemen zorgen. Apple garandeert een normale werking tot een temperatuur van 35 graden, en daar komt de nieuwe iPad bij een omgevingstemperatuur van 20 graden al snel in de buurt.
Apple heeft naar aanleiding van deze kritiek gezegd dat de nieuwe iPad binnen de opgestelde temperatuursgrenzen werkt en dat er geen probleem is. Toch maken veel sites melding van gebruikers die zeggen dat hun iPad te warm is om fijn mee te werken. De toekomst zal moeten uitwijzen of dat een serieus probleem is.
Aansluitingen
De behuizing is hetzelfde gebleven, en daarmee ook de aansluitingen. Dat betekent dat alle i/o nog steeds via de welbekende 30-pins connector aan de korte zijde van de iPad loopt. Net als Samsungs Tab 10.1 steekt de nieuwe iPad in dit opzicht dus wat magertjes af bij veel concurrenten. Android-tablets bieden bijvoorbeeld vaak een micro-sd-kaartlezer om het opslaggeheugen goedkoop en snel uit te breiden. Ook micro-usb- en hdmi-aansluitingen zijn langzamerhand gemeengoed aan het worden.
Een iPad kan wel op een tv worden aangesloten en het is ook mogelijk om sd-kaarten uit te lezen, maar daar moeten wel accessoires voor worden aangeschaft. We verwachten niet dat Apple snel van de 30-pins connector en de bijbehorende verloopjes zal afstappen, maar het zou wel in het voordeel van de consument zijn. Een micro-sd-kaartje van 32GB kost immers nog geen vijfentwintig euro en zou de totale capaciteit van een 16GB-iPad flink vergroten. Nu hebben gebruikers alleen de keuze om de 32GB- of de 64GB-variant te kopen, en die zijn respectievelijk 100 en 200 euro duurder.
De schermtechnologie
De allerbelangrijkste vernieuwing van de nieuwe iPad is het scherm. En dat is maar goed ook, want op het gebied van resolutie begon Apple achterop te raken. Apple lijkt er geen problemen mee te hebben om aan bepaalde resoluties vast te houden terwijl de concurrentie ze voorbij streeft. Dat was al zo met de iPhone 3GS, die een resolutie van 320x480 pixels bood, terwijl de concurrentie al displays met 800x480 pixels gebruikte. De iPad 2 liep minder ver achter, maar het gros van de 10,1" Android-tablets had met een resolutie van 1280x800 beeldpunten toch dertig procent meer pixels, en de eerste modellen met een resolutie van 1920x1200 zijn begin dit jaar al aangekondigd.
Apple moest dus terugslaan, en doet dat overtuigend met de nieuwe iPad. Om het ontwikkelaars niet al te moeilijk te maken, heeft Apple er - net als bij de overgang van de iPhone 3GS naar de iPhone 4 - voor gekozen om het totale aantal pixels te verviervoudigen. Waar de iPad 2 nog een resolutie van 1024x768 pixels had, is de nieuwe iPad uitgerust met een 2048x1536-scherm. Daarmee laat de tablet alle concurrenten ver achter zich; ook de 1920x1200-tablets, die al wel zijn aangekondigd maar nog niet in de winkels liggen. Net als bij de iPhone 4 krijgt het scherm van de nieuwe iPad het label 'Retina-display' opgeplakt, omdat de individuele pixels voor het mensenlijk oog niet te onderscheiden zouden zijn.
Onder de loep
Bij een reguliere schermconstructie zou deze hoge resolutie voor problemen kunnen zorgen. Volgens Apple is de elektronica die de pixels aanstuurt daarom achter de pixels geplaatst, zodat er minder verstoring van signalen is. Deze opbouw van de pixels komt naar verluidt uit de hoge hoed van Sharp en heet Super High Aperture.
Als we de macrofoto's bekijken, zijn zijn er flink meer pixels op hetzelfde oppervlak te zien, en ook de openingen tussen de pixelkolomen vallen op. Daarnaast is de vorm van de subpixels enigszins anders.
/i/1332231700.jpeg?f=imagenormal)
Het scherm van de nieuwe iPad zou volgens Apple een 44 procent grotere kleurverzadiging hebben. Dat valt met het blote oog niet te controleren, maar het valt wel op dat het scherm van de nieuwe iPad een stuk blauwer oogt dan dat van zijn voorganger.
Als we de display met onze X-Rite i1Display Pro bekijken, zien we dat de iPad 3 een duidelijk groter kleurbereik heeft dan zijn voorganger. Het scherm komt veel dichter in de buurt bij volledige weergave van de sRGB-kleurruimte. Opvallend is verder de hogere kleurtemperatuur van 7506 kelvin, waar de iPad 2 nog een kleurtemperatuur van 6798 kelvin had. In de praktijk betekent dat dat het beeld wat koeler en wat blauwer is. Zowel Apples claim over het grotere kleurbereik als onze observatie over de blauwe weergave worden dus door de cijfers geschraagd.
:fill(white)/i/1332161398.jpeg?f=thumb)
Helderheid en kijkhoeken
Zoals gewoonlijk hebben we ook de helderheid gemeten en de kijkhoeken op de foto gezet. We verkeren in de luxe situatie dat op de redactie meerdere exemplaren van zowel de iPad 2 als de nieuwe iPad voorhanden zijn, en voor de volledigheid hebben we daarom meerdere metingen uitgevoerd. De verschillen in helderheid waren daarbij erg opvallend.
De twee exemplaren van de nieuwe iPad hadden respectievelijk een maximale helderheid van 335 en 384cd/m². Bij de twee geteste modellen van de iPad 2 ging het om 455 en 411cd/m². Dat zijn forse onderlinge verschillen; mogelijk heeft de variatie iets te maken met het feit dat Apple zijn schermen vaak bij verschillende fabrikanten inkoopt, maar zeker weten doen we het niet. De scores in onderstaande tabel zijn gemiddelden van de meetwaarden van de verschillende iPads.
Het scherm van de nieuwe iPad is niet extreem helder, en uit onze metingen blijkt dat het scherm van de de iPad 2 een hogere lichtopbrengst heeft. De helderheid van de nieuwe Apple is echter in bijna alle situaties afdoende.
Zwartwaarde |
Telefoon / Tablet | Helderheid in cd/m², lager is beter |
Sony Tablet S |
*****
0,36 |
Asus Transformer Prime |
*****
0,37 |
Apple iPad (3e generatie) |
*****
0,38 |
Sony Tablet P - onderste scherm |
******
0,42 |
Lenovo ThinkPad Tablet |
******
0,44 |
Sony Tablet P - bovenste scherm |
******
0,44 |
Apple iPad 2 |
******
0,45 |
Asus Transformer Prime (Super IPS) |
********
0,59 |
Samsung Galaxy Tab 10.1 |
*********
0,62 |
Bij metingen aan zwarte vlakken kwamen we uit op een gemiddelde lichtopbrengst van 0,38 cd/m², waarmee het zwart dieper is dan bij de iPad 2. De uiteindelijke contrastverhoudingen van de beide tablets komen daarmee nagenoeg overeen: 947:1 voor de nieuwe iPad en 962:1 voor de iPad 2.
:fill(white)/i/1332232691.jpeg?f=thumb)
Apple gebruikt nog steeds ips-panelen en de kijkhoeken zijn dus weer dik in orde. We zien onder een extreme horizontale hoek wel dat de helderheid wat terugloopt, maar dat zien we eigenlijk altijd bij zulke panelen. In de praktijk is de helderheidsafname overigens minder duidelijk te zien dan op de foto's uit onze studio.
Het scherm in de praktijk
De grote vraag is natuurlijk: zijn al die extra pixels wel nodig? 'Nodig' is niet het goede woord, maar in de meeste gevallen zijn ze wel heel erg welkom. Vooral bij het lezen van boeken en tijdschriften komt de extra resolutie goed van pas. Een e-reader zal nog steeds een rustiger beeld geven, maar bij het lezen van teksten op de nieuwe iPad is de scherpte van de letters in ieder geval geen probleem meer, terwijl dat bij de iPad 2 wel anders was.
:fill(white)/i/1332246698.jpeg?f=thumb)
Ook bij webbrowsen is het nieuwe scherm veel beter dan het oude, vooral als er veel kleine tekst wordt weergegeven. De frontpage van Tweakers.net is hier een goed voorbeeld van: op de iPad 2 zien de headlines er korrelig en onscherp uit, terwijl de teksten op de nieuwe iPad veel beter leesbaar zijn.

Ook applicaties met veel tekst, zoals Flipboard, kranten-apps, en Twitter en Facebook, zijn op de nieuwe iPad een genot om te gebruiken. Na een tijdje met het Retina-scherm gewerkt te hebben, valt de lage resolutie van de iPad 2 meteen op. Overigens went dit ook wel weer; we hebben tijdens de testperiode diverse malen tussen de twee tablets gewisseld en na tien minuutjes stoort de lage resolutie van de iPad 2 al een stuk minder.
Foto's, video en games
Voor het bekijken van foto's is de nieuwe iPad bijzonder goed geschikt, al moet je het scherm erg dichtbij houden om het verschil te zien. De grotere kleurruimte draagt natuurlijk ook bij aan de betere weergave.
Bij bewegende beelden zagen we eigenlijk het minste verschil tussen de iPad 2 en de nieuwe iPad. In theorie zou 1080p-video er veel mooier uit moeten zien, maar we waren minder onder de indruk dan we verwacht hadden. Bij gaming waren we het minst onder de indruk. Bij games die voor het Retina-scherm geoptimaliseerd zijn, zijn minder karteltjes zichtbaar, maar wereldschokkend is het verschil niet. Mogelijk komt hier nog verandering in als er games verschijnen die speciaal voor de nieuwe iPad gemaakt zijn.
Scherpe apps
Bij onze recensie van de eerste iPad waren we redelijk kritisch over de manier waarop iPhone-apps werden uitgevoerd. In de 2x-modus, waarbij ze bijna schermvullend weergegeven worden, werd de beeldkwaliteit niet geoptimaliseerd. waardoor alles er behoorlijk onscherp uitzag. Daar is nu gelukkig verandering in gekomen. Tekst en - gelukkig - grafische elementen worden nu veel netter opgeschaald en zien er scherper uit.
Software: subtiele veranderingen
De nieuwe iPad draait op versie 5.1 van Apple iOS. Dit is een relatief kleine update van de 5.0-versie die afgelopen herfst, samen met de iPhone 4S, werd geïntroduceerd. Er zijn wat bugs geplet en onder de motorkap zijn enkele dingen gewijzigd, maar uiterlijk zijn de verschillen minimaal. Wie meer over de nieuwe features uit iOS 5 wil weten, verwijzen we naar onze review van de iPhone 4S. Opvallend is wel dat ondersteuning voor Siri - de 'persoonlijke assistent' met spraakherkenning, die tegelijk met de 4S debuteerde - ontbreekt. De achterliggende techniek is wel toegepast in een nieuwe dicteer-functie, maar die werkt - net als Siri - niet in het Nederlands.
iPhoto
Tegelijk met iOS 5.1 heeft Apple een mobiele versie van iPhoto uitgebracht, die voor het Retina-scherm van de nieuwe iPad is geoptimaliseerd. De app wordt niet meegeleverd en moet voor 4,99 dollar in de App Store worden aangeschaft.
Met iPhoto kunnen simpele bewerkingen op foto's worden uitgevoerd en daarna kunnen afbeeldingen geüpload worden naar bijvoorbeeld Facebook of Flickr. Via de 'Edit'-knop kan een menu worden opgeroepen om belichting, witbalans en saturatie aan te passen, de afbeelding te croppen of diverse effecten op de foto toe te passen. Het design is typisch voor Apple: de effecten moeten uit een soort kleurenwaaier worden gekozen en als je het menu met de verschillende brushes opent, verschijnen er ook daadwerkelijk kwasten op het scherm.
/i/1332249781.png?f=thumb)
Qua functionalteit is iPhoto een prima app, maar al tijdens onze hands-on in Londen viel op dat de applicatie niet erg vloeiend werkte. Vooral bij het scrollen door afbeeldingen kon de tablet het vaak niet bijbenen. Bij ons reviewexemplaar hebben we dit natuurlijk gecontroleerd, en de lag is nog steeds aanwezig. Ook bij het openen van foto's is er vertraging te merken. Vreemd genoeg is dit bij de iPad 2 niet het geval. Omdat veel lezers van de hands-on maar moeilijk konden geloven dat de lag optrad, hebben we het vastgelegd op video.
Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.
Apps worden groter
Apple heeft zijn applicaties geschikt gemaakt voor het nieuwe scherm door de resolutie van alle grafische elementen op te schroeven. Opvallend is daarbij dat de grootte van sommige apps flink is toegenomen. iMovie spant de kroon met een groei van 70MB naar 404MB, maar ook Pages, Keynote en Numbers namen fors in omvang toe. Het vermoeden lijkt gerechtvaardigd dat ook third-party apps groter zullen worden, wat zou betekenen dat het beschikbare geheugen op de iPad rap zal slinken.
De toekomst moet uitwijzen of dit het geval is; op dit moment zijn er nog maar een handvol apps geschikt voor de resolutie van de nieuwe iPad. Een snelle inventarisatie stelt ons voorlopig gerust: met name apps die op tekst leunen nemen nauwelijks in omvang toe. Zo is de geüpdatete versie van Twitter nog geen twee megabyte gegroeid en de Facebook-app meet nu 23MB in plaats van 18,7MB. De game Mass Effect Infiltrator groeide van 1GB naar 1,2GB en het spel Infinity Blade II werd gek genoeg juist 150MB kleiner.
Games voor Retina
Daar moeten we wel bij opmerken dat deze twee games er op de nieuwe iPad niet heel anders uitzagen dan op de iPad 2. De graphics in de menu's waren duidelijk scherper, maar de textures in het spel zelf leken identiek. Als fabrikanten in de toekomst ook in-game-assets op Retina-resolutie gaan meeleveren, neemt de totale grootte wellicht alsnog flink toe.
Als we in Mass Effect Infiltrator of Infinity Blade II even stilstonden om de omgeving te bewonderen, viel wel op dat er op de nieuwe iPad minder karteltjes zichtbaar waren. Tijdens het gamen ben je echter meestal te druk bezig om op de scherpte te letten en gelukkig liepen de games niet merkbaar trager door de hoge resolutie. Mass Effect hikte af en toe, maar deed dat ook al op de iPad 2.
/i/1332255209.png?f=thumb)
Snelheid
Wie bang is dat de nieuwe iPad door zijn hoge resolutie in gebruik trager aanvoelt dan de iPad 2 kan gerust zijn. Afgezien van enkele apps die nog duidelijk optimalisatie nodig hebben, zoals het eerder genoemde iPhoto en ook Google Earth, draaiden alle apps die we getest hebben vloeiend en zonder problemen.
iTunes
Het beheren van de iPad gebeurt nog steeds via iTunes. De software is de afgelopen tijd beter geworden, en is - vooral op Windows - een stuk fijner om mee te werken dan vroeger. Toch kan iTunes in sommige gevallen erg begrenzend en omslachtig aanvoelen.
We hebben geen problemen met het winkelgedeelte van iTunes; Apple heeft momenteel de beste uitgedachte online winkel voor muziek, films en tv-series. Onze frustratie betreft vooral het bestandsmanagment. Bijna elk ander draagbaar apparaat communiceert met een computer via het usb mass storage-protocol of het media transfer-protocol. Om een bestand te kopiëren hoeft het enkel naar het apparaat toegesleept te worden, en daar is geen aparte software voor nodig.
Apples filosofie, die uitgaat van synchroniseren in plaats van kopiëren, kan soms erg omslachtig zijn. Vooral in een situatie met meerdere computers en iOS-apparaten is 'even een bestandje overzetten' er niet bij. Apple ondersteunt het media transfer-protocol overigens wel degelijk, maar alleen om foto's van een iOS-apparaat af te halen. Bestanden ernaartoe schrijven is niet mogelijk. Hoewel iTunes erg geschikt is voor het maken van backups, het beheren van apps, het winkelen in de Store en nog veel meer, zou Apple er goed aan doen om het bestandsmanagment op iOS-apparaten te versimpelen.
Hardware: dikke gpu
De meeste fabrikanten van smartphoneprocessors hadden vorig jaar de keuze tussen dualcore-chips op basis van de snelle Cortex A15-architectuur en quadcores met de tragere A9-kernen. Nvidia koos met zijn Tegra 3 voor het laatste, terwijl bijvoorbeeld Texas Instruments met de A15 aan de slag ging. Ook Qualcomm maakte een snelle dualcore, al ontwierp dit bedrijf een eigen core, die gelijkwaardig zou moeten zijn aan de A15. Alleen Samsung heeft op dit terrein genoeg kennis en budget om zowel een dualcore A15- als een quadcore A9-chip te ontwikkelen.
Apple maakte de keuze helemaal niet: de Apple A5X-soc is grotendeels gelijk aan de A5 uit de iPhone 4S en de iPad 2. De chip is dus opgebouwd uit twee Cortex A9-processorkernen die nog steeds op 1GHz geklokt zijn. De gpu is wel flink krachtiger geworden, al geeft Apple zoals gebruikelijk nauwelijks technische informatie vrij.
Het bedrijf wilde alleen kwijt dat de A5X over 'quadcore graphics' beschikt. Omdat de A5 was uitgerust met een PowerVR SGX543MP2-gpu met twee shadercores, durven we wel te stellen dat de A5X een SGX543MP4-gpu met vier shadercores aan boord heeft. Over de kloksnelheid is niets bekend, en we weten ook niet of Apple de chip nog steeds op 45nm produceert. Het werkgeheugen is wederom in de package geïntegreerd en er is met 1GB tweemaal zoveel aanwezig als bij de A5.
Leuk, maar niet voor ons
Een voor Amerikanen heel belangrijke feature van de nieuwe iPad is ondersteuning voor de 4g-technologie lte. Amerikaanse providers zijn in verschillende grote steden druk bezig met de bouw van lte-netwerken, en met de nieuwe iPad kan in die gebieden aanzienlijk sneller gedownload en gesurft worden. Lte maakt snelheden tot 1Gbps mogelijk, al wordt dat in de praktijk nog niet gehaald. De technologie is echter wel degelijk sneller dan hspa+ en er zit ook nog flink wat rek in.
De lte-implementatie van de nieuwe iPad kan echter voorlopig niet in Nederland worden gebruikt - en vermoedelijk zal dat er ook nooit van komen. Dat komt door de lte-frequenties die de iPad gebruikt. De iPad ondersteunt lte op 700MHz en 2100MHz - wat overigens niet wordt bepaald door de gebruikte Qualcomm MDM9600, maar door de gebruikte antennes.
In Nederland wordt voor lte vooraleerst de 2,6GHz-band gebruikt, en vermoedelijk zal daarnaast de 800MHz-band worden ingezet. De 700MHz-band is in Nederland niet vrij: die wordt gebruikt voor KPN's tv-dienst Digitenne. De 2100MHz-band is nu in gebruik voor 3g en providers zijn nu zelfs nog verplicht om een 2100MHz-licentie voor 3g te gebruiken. Vanaf eind dit jaar mag deze band ook voor lte worden gebruikt, maar de verwachting is dat dat niet op korte termijn zal gebeuren: de telco's hebben deze frequentieruimte nog te hard nodig om goede 3g-dekking te bieden.
De 4g-versies van de iPad kunnen gelukkig ook met 3g-netwerken overweg. In de Randstad halen de meeste providers momenteel een maximale doorvoersnelheid van 28,8Mbps over hspa+. Op papier kan dat systeem veel hogere snelheden aan, maar daarvoor is specialistische hardware nodig die in de praktijk niet voorkomt. Volgens Apple kan de nieuwe iPad op hspa+-netwerken snelheden tot 21Mbps halen. Bij netwerken met ondersteuning voor dual cell-hspa+ verdubbelt die snelheid, al zijn die er in Nederland nog niet.
Grotere accu, betere camera
Accu
De nieuwe iPad heeft een accu van 42,5Wh, flink meer dan de 25Wh van de iPad 2. Die extra capaciteit resulteert echter niet in een langere werktijd; de nieuwe iPad gebruikt dankzij de krachtigere gpu en het betere scherm ook flink meer energie. Bovendien betekent het hogere aantal pixels dat er meer elektronica in het scherm zit die het licht kan blokkeren. Daarom gebruikt Apple een krachtigere backlight: volgens DisplayMate gebruikt de backlight van de nieuwe iPad maximaal 7W, terwijl dat bij de iPad 2 nog 2,8W was. Toch moet de accu het volgens Apple in de praktijk even lang uithouden als zijn voorganger.
Het draaien van accutests bleek een frustrerende aangelegenheid. We hebben onze videotest twee keer gedraaid en beide keren was de accu na ongeveer 6,5 uur leeg. Dat is drastisch korter dan de iPad 2, die in precies dezelfde test een score van meer dan 11 uur noteerde. De resultaten komen ook niet overeen met de claims van Apple en de bevindingen van andere techwebsites. Ook bij de duurtest met de browser was de score opvallend laag. We kunnen dit niet verklaren en hebben de scores daarom vooralsnog niet in de benchmarkdatabase opgenomen.
Ondanks de flink verhoogde capaciteit van de accu levert Apple nog steeds dezelfde 10W-lader mee. Het duurt dus langer om de nieuwe iPad volledig op te laden. We hebben de tablet en zijn voorganger elk precies een uur aan de lader gehangen, beide met uitgeschakeld scherm. Het batterijniveau van de iPad 2 steeg met 22 procentpunt, dat van de nieuwe iPad met 17 procentpunt - dat is een achteruitgang van 23 procent.
Camera
Apple heeft de nieuwe iPad voorzien van een 5 megapixels tellende iSight-camera die technisch vergelijkbaar is met die van de iPhone 4S. Dat betekent dat er een backside illuminated sensor wordt gebruikt. De lens is volgens Apple dermate lichtsterk dat de kwaliteit van de foto's altijd goed is, zowel overdag in de buitenlucht als 's avonds bij kaarslicht. Anders dan in de iPhone 4S is er dus ook geen flitser aanwezig.
De camera is in elk geval enorm veel beter dan die van de iPad 2, maar dat was natuurlijk ook niet zo moeilijk. De 0,7-megapixelcamera van de vorige iPad was niets meer dan een veredelde webcam, ongeschikt voor foto's. Op de foto's van de resolutiekaart is dan ook te zien dat de 5-megapixelcamera van de nieuwe iPad veel meer detail vastlegt. Bij de kleurenkaart valt op dat de iSight-camera wat terughoudender is met de kleurverzadiging, wat voor een realistischer resultaat zorgt. Een minpunt is dat de nieuwe camera een stuk meer last heeft van vervorming: de lijnen op de kleurenkaart lopen niet recht en in het midden van de afbeelding lijkt alles ingedeukt.
:fill(white)/i/1332320452.jpeg?f=thumb)
Benchmarks: de A5X-soc
De nieuwe iPad beschikt net als de oude over twee op 1GHz geklokte Cortex A9-processorkernen, dus we verwachten weinig tot geen verschil te zien in de algemene benchmarks. De gpu is wel flink krachtiger maar moet ook een groter aantal pixels aansturen. Wat dat in de praktijk voor de prestaties betekent, hebben we getest aan de hand van enkele benchmarks.
De twee applicatieprocessors in de A5X zijn identiek aan die van de A5, zo blijkt heel duidelijk uit Geekbench. De iPad 2 weet met iOS 5.1 zelfs de hoogste score neer te zetten, al is het verschil marginaal.
Om de kracht van de gpu te meten gebruiken we GL Benchmark. Een groot voordeel van deze test is dat hij ook op Android draait, en er dus vergelijksmateriaal voorhanden is.
GL Benchmark heeft een limiet van 60fps, die wordt bepaald door de verversingsfrequentie van het scherm. De grafische chip in de A5-soc was al zo krachtig dat deze limiet bij beide benchmarks bereikt werd, en op de nieuwe iPad gebeurt hetzelfde. Het is hier dus onmogelijk te beoordelen hoeveel sneller de A5X werkelijk is. Gelukkig biedt GL Benchmark de mogelijkheid om de tests te draaien zonder het scherm te gebruiken. In deze offscreen-test wordt het rekenwerk voor een virtueel scherm van 1280x720 pixels uitgevoerd, en niet voor de native resolutie van het te testen apparaat.
Hier valt goed te zien dat de gpu A5X in absolute zin verschrikkelijk snel is. Het verschil met de A5 is groot, en die gold tot nu toe als de soc met de krachtigste gpu. Dat zegt echter nog steeds niet veel over de praktijkprestaties, want de nieuwe iPad heeft natuurlijk een veel hogere resolutie dan 1280x720 pixels.
Na lang zoeken hebben we één benchmark kunnen vinden, de Shader 3D-test van PaWaMark, die het krachtsverschil tussen de twee iPads wel goed laat zien.
PaWaMark - Shader 3D test |
Tablet | Punten, hoger is beter
|
iPad (3e generatie) |
**********
7353 |
iPad 2 |
******
4159 |
In deze test scoort de nieuwe iPad 7353 punten en daarmee dendert hij over de iPad 2 heen. Het is spijtig dat PaWaMark geen cijfers over het aantal beelden per seconde geeft, maar we hebben een video gemaakt waarin het verschil in framerate tussen de twee tablets duidelijk te zien is.
Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.
Benchmarks: browsen en booten
De browser is zonder twijfel de belangrijkste app op een tablet, niet alleen omdat je er mee over het web surft, maar ook omdat de achterliggende technologie in veel apps wordt toegepast. Steeds meer bedrijven, waaronder Facebook en Twitter, bouwen een groot deel van hun applicaties in html5 en laten de presentatie op het scherm aan de renderengine van de browser over.
Om de browserprestaties te meten, maken we gebruik van de online benchmark BrowserMark. We vergelijken de nieuwe iPad met zijn voorganger en met enkele high-end Android-tablets.
De iPad lijkt last te hebben van zijn hogere resolutie, want in BrowserMark eindigt hij achter zijn voorganger. Het verschil is echter klein en in de praktijk eigenlijk ook niet merkbaar. In deze test blijft de Asus Transformer Prime met Ice Cream Sandwich veruit de snelste tablet.
Booten |
Telefoon / Tablet | OS | Tijd in seconden, lager is beter |
Apple iPad 2 |
iOS 5.1 |
****
17,30 |
Apple iPad |
iOS 4.0 |
****
19,10 |
Apple iPad 2 |
iOS 4.3 |
*****
22,97 |
Apple iPad (3e generatie) |
iOS 5.1 |
*****
25,10 |
Asus Eee Pad Transformer |
Android 3.0.1 |
******
25,80 |
Samsung Galaxy Tab 7.7 |
Android 3.2 |
******
27,00 |
Acer Iconia Tab A500 |
Android 3.0.1 |
******
28,18 |
Acer Iconia Tab A200 |
Android 4.0 |
*******
31,00 |
Samsung Galaxy Tab 10.1 |
Android 3.1 |
*******
32,85 |
Asus Transformer Prime |
Android 3.2.1 |
********
35,44 |
Archos 101 G9 |
Android 3.2 |
********
35,49 |
Asus Eee Pad Slider |
Android 3.1 |
********
37,01 |
Asus Transformer Prime |
Android 4.0.3 |
*********
38,94 |
De nieuwe iPad heeft er ruim 25 seconden voor nodig om op te starten en hoewel dat meer is dan de iPad 2, blijft hij de vele Android-tablets nog wel voor. Het opvallendste resultaat in deze benchmark is echter de score van de iPad 2 in combinatie met het nieuwe iOS 5.1. Met slechts 17,30 seconden voert deze tablet de lijst nu aan. We weten niet wat Apple in de nieuwe versie van iOS heeft aangepast, maar met vijf seconden is de winst significant.
Fotogalerij en specificaties
/i/1332255209.png?f=thumb)
Merk en Type |
Merk |
Apple |
Productserie |
iPad |
Type |
WiFi (voorjaar 2012) 16GB |
Technische Specificaties |
Cpu-type |
Apple A5X |
Videointerface |
Schermdiagonaal |
9,7" |
Schermresolutie |
2048x1536
|
Lcd-panel |
ips |
Touchscreentechniek |
capacitief |
Multitouch-touchscreen |
ja |
Backlight |
edge-lit led
|
Cameraresolutie |
5 megapixel
|
Opslag |
Opslagcapaciteit |
16GB |
Hardeschijftype |
solid state disk |
Interfaces |
Wlan |
802.11a, 802.11b, 802.11g, 802.11n |
Bluetooth |
Bluetooth 4.0 |
Fysieke specificaties |
Gewicht |
652g |
Hoogte |
241,2mm |
Breedte |
185mm |
Diepte |
9,4mm |
Kleuren |
zwart |
Overige specificaties |
Besturingssysteem |
iOS 5.1 |
Taal |
meertalig |
Conclusie
De nieuwe iPad is een beetje een vreemde eend in de Apple-bijt: anders dan bij de eerste twee modellen zijn er, naast enkele grote pluspunten, ook tekortkomingen aan te wijzen.
Het grootste pluspunt is natuurlijk het prachtige Retina-scherm, dat niet alleen een extreem hoge resolutie heeft maar ook een grote kleurruimte bestrijkt. De extra scherpte maakt veel verschil bij het lezen van teksten en het bekijken van websites. Bij de weergave van foto's, video's en games was het effect minder groot.
Het zal interessant zijn om te zien hoe snel andere fabrikanten met vergelijkbare schermen op de proppen kunnen komen. Asus en Acer hebben al tablets met een resolutie van 1920x1080 pixels aangekondigd, maar die zijn nog niet verkrijgbaar en bovendien: dat is nog steeds minder dan wat de nieuwe iPad biedt. Volgens geruchten zou Samsung deze zomer een tablet met een resolutie van 2500x1600 pixels presenteren, maar dat is nog niet bevestigd.
Dankzij de krachtige gpu in de A5X-soc voelt de nieuwe iPad net zo rap aan als de iPad 2. Het is een prestatie van formaat dat Apple de resolutie zo fors heeft weten te verhogen, zonder dat er aan snelheid is ingeboet. De hogere resolutie heeft echter wel een paar nadelige consequenties: de nieuwe iPad is dikker, zwaarder en warmer dan zijn voorganger en het duurt ook nog eens langer om hem op te laden. Dat zijn we van Apple niet gewend.
De iPad 2 was een jaar geleden overduidelijk de beste tablet op de markt, maar dankzij de minpuntjes en de toegenomen concurrentie kunnen we dat van de nieuwe iPad niet zeggen. Let wel, Apples jongste is nog steeds een van de beste tablets die je kunt kopen, ook vanwege het grote aanbod van op maat gemaakte apps. Op dat vlak heeft iOS nog echt een voorsprong op Android. Maar heer en meester, zoals de iPad en de iPad 2 dat waren, is de nieuwe iPad niet.
Voor mensen met een eerstegeneratie-iPad die willen upgraden, is de nieuwe iPad op vrijwel alle vlakken een vooruitgang, en dus zeker de moeite waard. De bezitters van een iPad 2 zullen zich goed moeten afvragen of ze zich echt storen aan de relatief lage resolutie van hun tablet, want dat is het enige vlak waarop ze in de praktijk vooruitgang zouden boeken.
Ook wie nu nog tabletloos is, zal moeten bekijken hoe belangrijk resolutie is. De prijs van een 16GB-iPad 2 gaat namelijk omlaag naar 399 euro, en dat is een heel scherpe deal. Daarnaast zijn er ook nog heel wat Android-tablets die, zoals eerder al genoemd, op een aantal punten inmiddels goed met Apples tablets kunnen concurreren.
Pluspunten
- Tekst veel scherper dankzij hoge schermresolutie
- Goede kleurreproductie
- Verbeterde scaling van iPhone-apps
Minpunten
- Zwaarder, dikker en warmer dan voorganger
- Afgezien van het scherm niet vernieuwend
Eindoordeel