Ubuntu 11.04: Natty Narwhal

Inleiding

Traditiegetrouw heeft Canonical in april zijn halfjaarlijkse nieuwe versie van de Linux-distributie Ubuntu uitgebracht. De nieuwste aanwinst heeft versie 11.04 opgestempeld gekregen en luistert naar de codenaam Natty Narwhal, een verwijzing naar een zeldzame walvissoort.

De opvolger van Maverick Meerkat is op papier zeer interessant, omdat Ubuntu 11.04 met Unity een geheel nieuwe grafische gebruikersinterface heeft. Daarmee wordt afscheid genomen van de vertrouwde desktopomgeving Gnome 2.x, een keuze die een half jaar geleden bij de aankondiging veel discussie opleverde. Bovendien heeft Canonical Gnome 3.0, dat deze maand na een lang ontwikkeltraject beschikbaar kwam, links laten liggen.

Nu Canonical vol inzet op zijn eigen Unity-desktopomgeving, is de grote vraag hoe Ubuntu-gebruikers op de gewijzigde interface zullen reageren - een grote verandering kan immers de nodige weerstand oproepen. Hoogste tijd dus om Natty Narwhal aan een test te onderwerpen. Daarnaast nemen we een kijkje naar Gnome 3.0: deze gui is in Ubuntu 11.04 weliswaar niet standaard aanwezig, maar kan wel probleemloos geïnstalleerd worden.

Installatie

Er worden sinds kort geen gratis Ubuntu-installatie-cd's meer verstuurd. Volgens Canonical is het zogenaamde ShipIt-programma gestaakt omdat breedband-internet in steeds meer landen gemeengoed is. Gebruikers kunnen nog wel een cd'tje bestellen in de webwinkel van Canonical en uiteraard mag de distributie ook vrijelijk online gekopieerd en gedistribueerd worden. Daarnaast heeft Canonical een wijdvertakt netwerk van mirrors, waardoor het OS en updates veelal op hoge snelheid zijn binnen te halen.

Canonical blijft de 32bit-versie van Ubuntu aanraden voor standaard desktop-pc's en laptops. Uit bijvoorbeeld benchmarks van Phoronix is weliswaar gebleken dat moderne 64bits Linux-kernels veel beter presteren, maar oudere hardware kan niet met 64bit-instructies overweg en de 64bits versies van sommige software, zoals de Linux-versie van Adobe Flash, is nog onvoldoende volwassen.

De installer heeft een 'safe option' gekregen. Canonical stelt dat Ubuntu 10.10 met deze upgrade-optie probleemloos naar 11.04 opgewaardeerd kan worden zonder dat er data verloren gaat. We kiezen voor deze review echter voor een geheel verse installatie.

In 11.04 zijn relatief kleine ingrepen in de installer doorgevoerd. Zo krijgt de gebruiker nu een duidelijker dialoogvenster te zien om de gewenste installatiemethode te kiezen. Het OS kan bijvoorbeeld naast bijvoorbeeld een bestaande Windows-partitie geïnstalleerd worden, maar ook als standalone-OS op een harde schijf geplaatst worden.

Het kiezen van de juiste tijdzone is ook licht verbeterd: de gebruiker kan via het toetsenbord de naam van een stad invoeren. Verder is prettig dat de installer nog sneller dan voorheen is: op onze testlaptop was het OS binnen 15 minuten gebruiksklaar. Bovendien herkent de installer ssd's en past het daarvoor een aantal instellingen automatisch aan.

De eerste ervaringen met Unity

Een belangrijke vernieuwing in Ubuntu 11.04 is de komst van Unity, een geheel nieuwe interface voor het opensource OS. Het idee voor Unity ontstond in oktober vorig jaar, kort na de release van Ubuntu 10.10 en was deels het gevolg van de almaar vertraagde ontwikkeling van Gnome 3.0. Ook beweerde Canonical dat veel Ubuntu-gebruikers ontevreden waren over de gebruiksvriendelijkheid van Gnome 3.0. De beslissing van Canonical om Gnome in Ubuntu te verruilen voor een eigen gui kreeg wel heel wat kritiek vanuit de Gnome-gemeenschap, waar wordt gevreesd dat de Gnome Shell door Unity gemarginaliseerd zal worden.

Unity is door een aantal teams onder leiding van Canonicals community manager Jono Bacon ontwikkeld. In eerste instantie werd de ui gebaseerd op de grafische Clutter-engine, maar omdat de performance tegenviel besloten de ontwikkelaars om Unity te porten naar Compiz. Deze 3d-versneller heeft zijn sporen inmiddels verdiend, maar leunt wel op 3d-versnelling via de gpu. Een geschikte grafische kaart is daarom noodzakelijk.

Als een pc of laptop geen ondersteuning voor hardwarematige versnelling via de gpu heeft, valt Ubuntu automatisch terug op de Gnome 2.x-desktop. Daarnaast kan een gebruiker die geen prijs stelt op Canonicals nieuwe gui, in het inlogscherm voor de 'Ubuntu classic desktop' kiezen. Ook dan wordt de vertrouwde 2.x-omgeving getoond.

Met Unity streeft Canonical er naar om zoveel mogelijk verticale schermruimte te besparen. Daarom is het Launcher-menu geïntroduceerd; deze is aan de linkerzijde van het scherm te vinden en staat standaard ingesteld op intellihide - de menubalk is alleen zichtbaar als de muis naar de linkerkant van het scherm wordt bewogen en als er geen applicaties zijn die dezelfde ruimte op het beeldscherm gebruiken. De Launcher is overigens ook op te vragen met de toetsencombinatie Alt-F1.

De Unity Launcher is standaard 48 pixels breed, maar er kan ook gekozen worden voor een breedte van 32 of 64 pixels. Helaas moet de gebruiker dan eerst de CompizConfig Settings Manager installeren om vervolgens via de Ubuntu Unity-plugin de breedte te veranderen.

In de twee bèta's die we hebben getest, leverde de intellihide-modus af en toe wat haperingen op: het Dash-menu kwam bijvoorbeeld wel semitransparant tevoorschijn, maar de iconen hierin waren niet aanklikbaar. In het Dash-menu staan een aantal veelgebruikte standaardprogramma's op een rijtje, zoals Firefox en het Ubuntu Software Center.

Hoewel de gebruiker applicaties aan de Unity Launcher kan toevoegen, werkt dit wat omslachtig: eerst moet een applicatie worden geopend, waarna het icoon in de menubalk opduikt. Vervolgens kan het icoon met een rechtermuisklik vergrendeld worden waarna de optie 'keep in launcher' te selecteren is. Het verslepen van iconen in de Launcher werkt in elk geval wel goed; aardig is ook dat als bijvoorbeeld een plaatje naar de Launcher wordt gesleept, alle applicaties worden gehighlight die dat bestand kunnen openen.

Meer Unity

Om applicaties te starten en bestanden op te zoeken, biedt Unity zogenaamde Lenses. Deze Lenses maken volop gebruik van het Zeitgeist-framework, dat alle activiteiten van een Linux-gebruiker volgt, zoals bezochte websites en veelgebruikte applicaties en bestanden.

In het Launcher-menu vinden we bijvoorbeeld Files & Folders. De bijbehorende Lens toont recent geopende of aangemaakte bestanden, terwijl ook de meestgebruikte folders zichtbaar worden. De gebruiker kan een zoekterm ingeven, waarbij in realtime de gevonden informatie wordt getoond. Door het toepassen van een filter, bijvoorbeeld op afbeeldingen, kunnen de zoekresultaten verder worden verfijnd. Een beperking is wel dat Natty Narwhal alleen zoekt in de standaardmappen die Ubuntu aanmaakt: we zijn er niet in geslaagd om ook andere folders te laten indexeren.

De Lens voor de Applications-view werkt op dezelfde wijze: het ingeven van enkele karakters van de naam van een applicatie is voldoende om deze te kunnen openen. Niet alleen alle geïnstalleerde software wordt getoond, maar ook de de meestgebruikte applicaties en programma's die gedownload kunnen worden. Gebruikers kunnen ook zelf Lenses aanmaken. Een aantal veelbelovende Lenses, zoals een YouTube Lens en een Gwibber Lens, zijn in ontwikkeling.

Het Dash-menu, dat met een klik op het Ubuntu-logo linksboven geopend wordt, is een snelmenu voor het starten van applicaties en het openen van bestanden. Ook hier kan de gebruiker bestanden terugvinden door een gedeelte van de naam in te geven. Daarnaast zijn er diverse snelkoppelingen, waarmee onder meer een browser, een fotoviewer en een muziekspeler kunnen worden gestart.

Ook nieuw in Unity is de introductie van een zogenaamd Global Menu. Apple-gebruikers zijn dit in OS X al jarenlang gewend: het menu van een applicatie wordt standaard getoond in de bovenste menubalk. Hierdoor blijft er meer werkruimte over voor de eindgebruiker. Dit werkt echter nog niet goed met alle applicaties. Zo tonen de LibreOffice-applicaties hun menu's nog in hun eigen venster. Firefox 4 ondersteunt de Global Menu-optie weer wel.

De Workspace Switcher van Unity bevalt ons. Vensters kunnen eenvoudig naar de vier standaard desktops worden versleept. Bovendien geeft de preview door de grotere thumbnails een aanmerkelijk beter overzicht van geopende vensters dan de switcher uit Gnome. Ook ziet de switcher er met zijn 3d-effecten fraai uit.

Canonical heeft verder diverse kleinere verbeteringen doorgevoerd. Zo kan voortaan ook bij voip-telefonie het volume via het geluidsmenu worden geregeld. Verder zijn er nieuwe scrollbars, en vensters zijn op touchscreens beter te manipuleren dankzij de optionele plug-in Love Handles.

Tijdens onze tests met de bètaversies kwamen we nog de nodige bugs in de Unity-omgeving tegen, maar vlak voor de release van 11.04 en na de nodige updates was Canonicals gui behoorlijk stabiel te noemen. Toch zal er nog het een en ander aan Unity geschaafd moeten worden. Zo is de gui wat ons betreft nog niet tweakable genoeg: de Launcher kan bijvoorbeeld niet horizontaal worden geplaatst en we missen de vrij instelbare indicator-applets van Gnome 2.x.

Desalniettemin heeft Canonical goed nagedacht over hoe een moderne desktop er moet uitzien. Met name het streven om de eindgebruiker zoveel mogelijk werkruimte te bieden, is een pluim waard. Het is uiteraard de vraag of iedereen Unity een geslaagde ontwikkeling zal vinden, maar wij konden er na een korte inwerkperiode prettig mee werken.

Het alternatief: Gnome 3

Het besluit van Canonical om Gnome 3 te passeren en zelf een eigen desktopomgeving te bouwen, had een reden: er wordt al sinds 2005 aan Gnome 3 gewerkt, maar het project liep jarenlange vertraging op. Pas enkele weken geleden werd Gnome 3.0 vrijgegeven. Ubuntu 11.04-gebruikers kunnen er wel voor kiezen om Gnome 3 uit de repository's te plukken, zoals dat met het oude vertrouwde Gnome 2.x ook mogelijk is.

Gnome 3 is opgebouwd rondom de Gnome Shell. Deze gui is gebaseerd op de Clutter-toolkit en biedt volgens de ontwikkelaars een rustige werkomgeving. Met de Activities-knop linksboven kunnen een nieuwe launcher en een op Explosé lijkende vensterbeheertool worden opgeroepen De gebruiker kan inzoomen op geopende vensters of deze eenvoudig sluiten.

Net als Unity biedt Gnome 3 een werkbalk waarin veelgebruikte applicaties en tools staan. Ook kan een overzicht van de geïnstalleerde applicaties tevoorschijn worden gehaald en is er een zoekfunctie beschikbaar. Verder kunnen vensters tussen workspaces worden verschoven met een klik op 'windows'. Handig is dat een workspace automatisch verdwijnt als er geen applicaties meer binnen draaien.

In het streven naar een minimalistische interface hebben de Gnome-ontwikkelaars het aangedurfd om de minimaliseer- en maximaliseerknoppen uit elk venster te slopen. Dit werkt in het begin nogal verwarrend - misschien nog wel meer dan het ook al omstreden besluit van vorig jaar om deze knoppen naar de linkerbovenkant van windows te verplaatsen.

Een andere opvallende keuze is dat snelkoppelingen die in de desktop-folder worden geplaatst, niet zichtbaar zijn op de desktop. Verder biedt het sterk afgeslankte configuratiemenu wat ons betreft onvoldoende opties om de desktop naar eigen inzicht in te richten. Zo zijn vertrouwde instellingen als het gebruikte lettertype verdwenen.

Als we aan de hand van deze korte inventarisatie Gnome 3.0 en Unity vergelijken, zien we een aantal overeenkomsten tussen de twee, zoals de minimalistische aanpak met launchpads. Desondanks - en smaken verschillen uiteraard - vinden we het jonge Unity de betere gui. Dat wil echter niet zeggen dat Gnome 3 kansloos is. Een aantal grote Linux-distributies, zoals Fedora en openSuse, zal de nieuwe Gnome wel opnemen en deze oude rot bevat voldoende goede nieuwe ideeën om de komende maanden nog stevig door te groeien. We kijken dan ook uit naar Gnome 3.1.

Verdere vernieuwingen

Het Ubuntu Software Center vormt al enige edities het centrale punt voor het installeren en verwijderen van applicaties. Om de gebruiksvriendelijkheid en de mogelijkheden van het Software Center te verbeteren, heeft Canonical heel wat veranderd. Een verbetering die erg zichtbaar en nuttig is, is de toevoeging van beoordelingen. Met het uitdelen van één tot vijf sterren kunnen gebruikers elkaar helpen om snel te zien welke software hoge ogen gooit, en welke applicaties minder gewaardeerd worden.

Om een beoordeling toe te voegen, dient een gebruiker via Ubuntu's single sign-on-account - ook bekend als het Launchpad-account - in te loggen. Vervolgens kan in het Software Center een beoordeling worden gegeven, al dan niet met een toelichting. Eventueel kan een korte review zelfs met Gwibber worden ingevoerd en via Twitter worden gepubliceerd. Beoordelingen die niet door de beugel zouden kunnen, kunnen worden aangemeld bij de moderators van het Ubuntu Software Center.

Een aardige feature die niet standaard in Ubuntu 11.04 is opgenomen maar die we je niet willen onthouden is de test drive-feature. Met behulp van virtualisatiesoftware Weblive, die op een externe server draait, kun je met een groot aantal programma's spelen voordat je besluit ze te installeren. Een aantal zware applicaties draait echter niet via Weblive; hierbij kan je denken aan video-editors en Virtualbox.

Ubuntu One, de cloudservice van Canonical, ondersteunt het online synchroniseren van bepaalde folders. De interface is opgepoetst en volgens de ontwikkelaar verloopt het synchroniseren sneller omdat Ubuntu One sneller doorheeft welke bestanden wel en welke niet gesychnroniseerd moeten worden. Ondanks deze kleine vernieuwingen blijft Ubuntu One achter op cross-platform synchronisatiediensten als Dropbox.

Banshee is door Canonical gebombardeerd tot standaard muziekspeler. Het veelzijdige Rhythmbox is echter nog wel in de repository's aanwezig. Ook Banshee is een solide mediaspeler, die onder meer upnp-support en toegang tot diverse virtuele muziekwinkels biedt.

Canonical heeft het nog niet aangedurfd om Mozilla's Firefox in de desktopversie van zijn OS te vervangen door Googles Chrome. De belangrijkste reden is wel dat Firefox 4 kon worden opgenomen: deze browser werd eind maart uitgebracht en wist Firefox met features als hardwareversnelling en html 5-support weer mee te laten doen in de browserrace. Een uitgebreide review kun je uiteraard op Tweakers.net nalezen.

Wel verdwenen in Ubuntu 11.04 zijn de kantoorapplicaties van OpenOffice.org. Een gemis is dit niet, want de fork LibreOffice, ontstaan nadat een aantal ontwikkelaars ruzie kregen met Oracle, biedt de gebruiker precies hetzelfde. Voor het beheren van e-mail is opnieuw gekozen voor Evolution, en dit keer gaat het om versie 2.32.2. Wij hadden liever Thunderbird als standaard mailapplicatie gezien, maar dat is weer een persoonlijke voorkeur.

Andere versies

Ubuntu Server

Ubuntu 11.04 is uitgerust met kernel 2.6.38. Deze is ook te vinden in de Server-versie van Natty Narwhal. De nieuwe kernel is een belangrijke upgrade ten opzichte van de 2.6.35-versie van Ubuntu 10.10. Zo wordt meer touchscreen-hardware ondersteund en zijn er verbeteringen aangebracht in de beveiligingsmodule AppArmor. Ook interessant is de ondersteuning voor Intels Intelligent Power Sharing, een op drivers gebaseerd mechanisme om de prestaties van recente Intel-processors omhoog of omlaag bij te stellen.

Beheerders van Ubuntu-servers zullen ook blij worden van de vernieuwde PowerNap-daemon. Deze tool wordt door de makers omschreven als een 'screensaver voor servers' en maakt het mogelijk om het energieverbruik van een server te verminderen door proces-activiteiten nauwgezet te volgen. Volgens Canonical kan er tot 14 procent energie worden bespaard als PowerNap wordt geactiveerd.

Ubuntu Server beschikt al enkele versies over virtualisatie- en cloudmogelijkheden. In 11.04 zijn enkele verbeteringen doorgevoerd in Eucalyptus, waarmee private clouds opgezet en beheerd kunnen worden. Verder is een technology preview beschikbaar van Openstack, waar eveneens eigen cloudservers mee ingericht kunnen worden.

Kubuntu

KDE-liefhebbers kunnen aan de slag met versie 11.04 van Kubuntu. De windowmanager is opgewaardeerd naar versie 4.6.2. Verder zijn de vernieuwingen in Kubuntu vrij beperkt gebleven, maar toch hebben de ontwikkelaars enkele aardige updates in deze KDE-versie weten mee te nemen.

Prettig is de komst van een Samba Filesharing-module voor bestandsbeheerder Dolphin. Samba, dat het mogelijk maakt om bestanden te delen met Windows-clients, kan eenvoudig geïnstalleerd worden via het eigenschappenvenster van een folder. Vervolgens kunnen de rechten via ditzelfde dialoogvenster ingesteld worden. Verder kan de printermanager beter overweg met gedeelde printers in een Samba-netwerk.

Kubuntu biedt voortaan ook toegang tot OwnCloud, een onderdeel van de KDE community. Met deze crossplatform software kunnen gebruikers data opslaan op een cloudserver die in eigen beheer is. De gegevens kunnen echter ook bij een externe hostingpartij worden ondergebracht. OwnCloud biedt encryptie van de opgeslagen data, automatische backups en de mogelijkheid voor plug-ins. Zo zijn er plug-ins voor het bekijken van foto's, het afspelen van mediabestanden en rss-tools.

Een belangrijke vernieuwing onder de motorkap is dat Kubuntu voortaan het Gstreamer-platform gebruikt. Hierdoor zou een betere compatibiliteit ontstaan met de overige Ubuntu-distributies en wordt html 5-video in de Rekonq-browser mogelijk.

Conclusie

Een nieuwe ronde, een nieuwe Ubuntu. Versie 11.04 deed al voordat het werd uitgebracht veel stof opwaaien - want waarom zou een distributie die jarenlang op Gnome heeft geleund en daar succes mee behaald heeft er zomaar voor kiezen om een eigen desktopomgeving te bouwen?

Ondanks de gebreken van deze vroege versie toont Unity ons inziens aan dat eigenwijsheid wel degelijk kan lonen. De basisgedachten achter de interface zijn goed: verminder het aantal interface-elementen zodat alleen het hoogstnodige overblijft, en biedt de gebruiker een gui die meedenkt. Een aantal elementen van Unity, zoals de extra brede werkruimte en het gebruik van Lenses, zijn blijvertjes.

Dat wil niet zeggen dat Unity voor elke gebruiker geschikt zal zijn. De gui is minder goed aanpasbaar dan Gnome 2.x en dat zal voor sommige Ubuntu-fans een stap terug betekenen. Zij hebben echter de volledige vrijheid om de klassieke Gnome 2.x-omgeving te blijven gebruiken of voor KDE of Gnome 3 te kiezen. Deze laatste heeft ook sterke punten, maar moet op gebieden als gebruiksvriendelijkheid en veelzijdigheid toch de Unity-interface laten voorgaan.

Een nieuwe interface vergt echter wel een inwerkperiode. De eerste dagen is Canonicals creatie op het Tweakers.net-hoofdkantoor diverse malen hartgrondig vervloekt, mede door het grote aantal bugs in de bètaversies. De ontwikkelaars hebben vlak voor de release van Natty Narwhal de meeste plooien echter gladgestreken - met het moordende releasetempo dat Canonical aanhoudt, is alleen dat al een compliment waard.

Is Ubuntu 11.04 dan een aanrader? Die vraag is moeilijk te beantwoorden, omdat de gui voor een groot deel bepaalt hoe een gebruiker een OS waardeert. Conservatieve gebruikers kunnen misschien beter bij Ubuntu 10.10 blijven. Twijfelaars zouden de Live-versie eens kunnen uitproberen, ook al om te kijken of de hardware wil meewerken. Tegen iedereen die het experiment niet schuwt, zeggen we: wacht niet en stap gerust over naar versie 11.04.

Reacties (135)

[InZane]

Kudo's voor de review!

Ik draai op dit moment zelf een weekje of 2 Ubuntu 11.04 (beta) en ik heb Unity een paar dagen de kans gegeven. Ik gebruik Ubuntu als 'werk' OS namelijk. Kon helaas maar niet aan Unity wennen, dus ik ben maar overgestapt naar Gnome 3. Die geeft me tot nu toe een beter gevoel dan Unity, maar dat is persoonlijk natuurlijk.
Switchen tussen apps gaat snel door op de Win key te drukken of door je muis in de linker bovenhoek van het scherm te plaatsen. Dan krijg je een mooi overzicht van de apps die je open hebt staan op je huidige bureaublad. Ook kun je switchen naar een ander bureaublad. Op het 2e bureaublad heb ik bijvoorbeeld een Windows VM (Virtualbox) fullscreen draaien voor testdoeleinden. Het is natuurlijk ook nog steeds mogelijk om Alt+Tab te gebruiken

Het is even wennen, maar ik denk dat Gnome 3 voor mij wel een blijvertje is!

[kooka]

Mooie review! Ondanks het gemopper her en der op het net heb ik 11.04 met Unity al een paar weken draaiend en ik moet zeggen dat Unity voor mij persoonlijk wel werkt.
Alleen jammer dat de Launcher niet scrollt zodat je bij een volle launcher de helft van je shortcuts hiet ziet. Het vouwt dan erg lelijk op.

Een aanvulling op pagina 3, 'eerste ervaringen met Unity', derde alinea:
Je kunt de launcher ook oproepen met de Windows-toets. en dan kun je met toetsencombinaties je programma's in de launcher in een toetsdruk opstarten.

offtopic: Net boven de plaatjes op pag 3 ben je een 'h' vergeten in launcher

[Godjira]

Heb sinds gisteravond Ubuntu 11.04 draaien. Het bevalt me prima. Helaas werkt de Compiz Fusion Desktop Cube plugin nog niet goed, zodra je die selecteert gaat er van alles de mist in. Voor mensen die niet van Unity houden, gelukkig kunnen we gewoon Ubuntu Classic selecteren voor we inloggen. Daarnaast kan Unity ook gewoon volledig verwijderd worden:

sudo apt-get remove unity

Simple as that :-)

[jj71]

Wat opvalt bij de screenshots van de installatieschermen is dat sommige schermen in het Nederlands zijn, andere in het Engels, en sommige zelfs gedeeltelijk in het Engels en gedeeltelijk in het Nederlands zijn. Slordig...

Zijn deze screenshots van een beta, of zitten deze slordigheden ook in de uiteindelijke versie?

[Matis]

Die onvolkomenheden zitten er al sinds mijn ervaringen met Ubuntu in.
Om die reden installeer ik ook altijd een Engelse versie. Niet alleen maakt dat het zoeken naar foutmeldingen een stuk gemakkelijker.
Ook worden rare bablefish-vertalingen bespaard.
Daarnaast zijn een (groot) aantal Ubuntu/Linux applicaties niet (of gedeeltelijk) in het Nederlands beschikbaar, waardoor je soms hele gekke zinsconstructies krijgt.

Nee, doe mij maar Engelse OSen.

[GerhardBurger]

dat klopt gedeeltelijk, zie mijn post hieronder. We hebben nu voor het eerst de release volledig vertaald, dus Natty zou helemaal Nederlands moeten zijn! Verder worden de vertalingen gedaan door een besloten groep waar je je vaardigheden eerst moet bewijzen (ik zit nu zelf in de aspirantfase, en heb een mentor die mij controleert). Als je hierover meer wilt weten kan je eens op http://wiki.ubuntu-nl.org/community/Vertaalteam kijken.

Voor de rest is het zo dat sommige applicaties niet vertaald zijn in het Engels, dit is echter geen probleem van Ubuntu. Er wordt namelijk van Microsoft toch ook niet verwacht dat ze alle programma's die voor Windows geschreven worden gaan vertalen? Meestal hebben applicaties eigen vertalers, zo niet, dan worden door het vertaalteam in ieder geval de populairste applicaties uit het softwarecentrum vertaald. De status van die pakketten kan je hier zien:
http://nightmonkey.ubuntu...n=dsc&packagename=&page=1
Ook kan je hier (als je een launchpad account hebt) zelf vertalingen indienen, alleen wel graag even melden aan iemand van het team zodat wij op kwaliteit kunnen controleren.

Als je voor de rest nog een gekke vertaling tegenkomt, voel je vrij dit te rapporteren bij [e-mail]
of (als je daar ervaring mee hebt) door een bug te rapporteren op launchpad (https://translations.launchpad.net/ubuntu/natty/+lang/nl)

Ik hoop hiermee wat verduidelijkt te hebben
PS Gebruik zelf ook liever de Engelse omdat ik dat gewoon handiger vind met developpen

[ATS]

Jammer alleen dat de vertaalteams van Ubuntu vaak niet de vertalingen overnemen van upstream teams. Zo krijg je vaak bij KDE aanzienlijk slechtere vertalingen dan wat er upstream gewoon beschikbaar is.

[GerhardBurger]

Waar mogelijk proberen we gewoon de upstream vertalingen over te nemen, sommige mensen uit het vertaalteam vertalen zelfs de pakketen upstream.
Over KDE: we werken nauw samen met het gnome-nl team (iets belangrijker voor Ubuntu), en iets minder met het kde team, dat veel pakketen voor Kubuntu vertaald.

edit: slechte zin

[Reactie gewijzigd door GerhardBurger op 23 juli 2024 07:23]

[gertvdijk]

Om die reden installeer ik ook altijd een Engelse versie.
[...]
Nee, doe mij maar Engelse OSen.

Het leuke van Ubuntu (en eigenlijk alle GNU/Linux software) is, is dat je geen bepaalde taalvariant installeert. Het wijzigen van de taal is niets meer dan het aanpassen van je locales en het installeren van wat language packs.

En vertalen kan iedereen aan meedoen.

[Reactie gewijzigd door gertvdijk op 23 juli 2024 07:23]

[cumulus007]

Wat een onzin verkoop je hier, Ubuntu heeft kwalitatief goede en volledige vertalingen, op GNOME is bijvoorbeeld niets aan te maken. Babelfish en aanverwante hulpmiddelen gebruiken wij nimmer om teksten letterlijk te vertalen. Wanneer je een programma uit de repo's aantreft dat niet of nauwelijks is vertaald, ligt de schuld bij de ontwikkelaar van het programma en niet bij de distro.

[beerse]

Maar in welk engels wil jij je os dan? Waarschijnlijk bedoel je dat je het os in zijn bron taal wilt. In de taal instellingen van unix programma's vind je voor die instelling de taal keuze 'c': de originele 'engelse' taal van het programma. Dit is vaak dezelfde taal die applicaties gebruiken als ze hun taal modules niet kunnen vinden.

[OrangeTux]

De final versie komt binnen nu en een paar uur uit. Dus het zullen wel screenshots zijn van de beta versie.

" Een beperking is wel dat Natty Narwhal alleen zoekt in de standaardmappen die Ubuntu aanmaakt: we zijn er niet in geslaagd om ook andere folders te laten indexeren."

Dit is wel enigszins logisch. Als normale gebruiker heb je (normaal gesproken) geen recht om bestanden buiten je home-directory aan te passen. MOgelijk dat dat de redenatie er achter is.

[Cybje]

De finalversie is er al sinds dinsdag ofzo, alleen waren de ISO images ervoor nog niet te downloaden.

Maar je kon gewoon de beta installeren en dan alle packages upgraden, dan draaide je gewoon al de final. Dus op zich kunnen het screenshots van de final zijn.

[hackerhater]

jep al zou het fijn zijn als hij /media-schijven zou meenemen

[urk_forever]

Dat viel mij ook al op. Als je het heel erg vindt kan je je aanmelden voor het NL vertaalteam

[GerhardBurger]

ik ben zelf vertaler van ubuntu, en de deadline voor vertalingen was 20 april. We zijn er trouwens voor het eerst ingeslaagd de volledige release te vertalen zoals je hier http://people.canonical.c...4-translation-stats.html#
kan zien. de screenshots zijn dus nog van de beta

[RielN]

Ik ben dan ook nog niets geks tegen gekomen! Puik werk!

[nottofret]

[cumulus007]

Ik ben lid van het Nederlandse vertaalteam en ik kan je met zekerheid vertellen dat wij het installatieprogramma 100% hebben vertaald voor de deadline. Dit zijn dus oude screenshots.

[DeadMetal]

Wat me niet bevalt m.b.t. Unity: onder mijn huidige Ubuntu is het opstarten van een programma simpel: startmenu openen (1e klik), muis over de juiste categorie hoveren en vervolgens een snelkoppeling aanklikken (2e klik).

Met Unity lijkt het in veel gevallen noodzakelijk om namen van programma’s in te typen (er op te gaan zoeken). Waarom zou ik dat willen? Het trekt me helemaal niet en het kost bovendien meer tijd (naam intypen). Bovendien moet je weten hoe het programma ook alweer precies heette.

Daarnaast staan er in zoekresultaten echte programma’s en configuratiesnelkoppeligen (‘Desktop background’ etc) door elkaar. Soms zeer veel iconen tegelijk in beeld. Ook niet bevordelijk om een programma snel op te starten.

Ik vrees dat ik voorlopig op 10.10 blijf.

[IntoDevel]

Ik begrijp dat het even wennen is. Maar je kan je meest gebruikte apps aan de launcher hangen (1 klik) en vervolgens kan je minder gebruikte apps juist erg snel vinden door die zoekfunctie te gebruiken. Mocht het je na een week gebruiken (want soms moet je nieuwe dingen een kans geven) nog steeds niet bevallen kan je bij het inloggen eenvoudig weg Ubuntu Classic selecteren, waarmee je weer naar Gnome 2.x overschakelt. Ervoor kiezen om niet te upgraden vanwege Unity is dus niet nodig.

[DeadMetal]

Klopt, ik zal ook zeker gaan upgraden t.z.t. en daarbij ook Unity een kans geven. Mijn ervaring is echter wel dat ik bij iedere nieuwe release de eerste maand altijd een stuk of 3 issues heb (dingen die werkten maar met de nieuwe versie niet meer), wat met updates na een maand wel opgelost is.

Omdat deze release geen grote vernieuwingen bevat die ik nu wil hebben (Firefox 4 en Banshee gebruik ik al onder 10.10) kan de upgrade voor mij wel een maandje wachten.

[Verwijderd]

Mijn idee is toch altijd dat stil staan achteruit gang betekend, zeker in de IT. De GUI is te kort uit om nu een objectief oordeel te generen.

Als complete Linux newb (verder dan een Debian en een Backtrack installatie en wat gebruik ben ik niet gekomen) ben ik toch geprikkeld door de termen als gebruikersvriendelijk, ik ga eens kijken welk systeem ik hiervoor vrij kan maken. Iemand mening over of het daadwerkelijk gebruikers vriendelijk is voor beginners?

[RielN]

Het ís gebruiksvriendelijk. Zeker die zoekfunctie. Vergeet wél even wat je gewend bent. Oh, en de windowstoets doet wonderen (en dat klinkt raar, weet ik ).

[der_joachim]

Ik zal het ongetwijfeld ernstig onderschatten, maar ik ben nog niet erg onder de indruk van Unity. Ik erger me vooral aan de vele extra muiskliks die ik moet maken als ik iets simpels wil veranderen. Het zit er allemaal, maar het is een stuk beter verstopt.

Aan de andere kant is voor mij de beste interface in veel gevallen nog altijd de CLI, dus ik val niet geheel binnen de doelgroep.

[mzziol]

Dat ben ik niet met je eens. Het lijkt erop dat de Unity ontwikkelaars veel aandacht hebben besteed aan de mensen die de muis niet willen gebruiken. Zo zie je dat, wanneer de 'super'-toets wordt ingedrukt labeltjes verschijnen op de verschillend Dash-icoontjes. Super + 1 start bijvoorbeeld het eerste programma in de Dash op.

Ook kun je nu de notificatie-icoontjes (rechtsboven) met het toetsenbord bedienen. F10 opent het eerste icoontje, waarna je met de pijltjestoetsen kan navigeren. Het mooist vind ik echter nog wel de optie om (intelligent) naar programma's te zoeken. Zo kan ik mijn wachtwoord programma opstarten door op de super-toets te drukken en vervolgens 'rev' (Revelation) in te typen. Een enter volstaat om het programma te laten draaien.

Instellingen zitten nu allemaal 'verstopt' in het eeuwenoude Gnome Control Centre, die beschikbaar is (via het toetsenbord, mind you ) onder de uitknop. Maar, zoals bij bijna alles, zijn de verschillende instellingen ook beschikbaar door er naar te zoeken. Super + 'scherm' biedt mij toegang tot de scherminstellingen.

Wat mij betreft zijn ze een goede weg ingeslagen. Het enige minpuntje is dat Unity een stuk trager start dan de klassieke Gnome omgeving. Afijn, dat zal wel gemaakt worden in de loop van de tijd .

[Neko Koneko]

Noem dat ding toch gewoon Windows toets, dan weet ook iedereen waar je het over hebt. "super"-toets vind ik echt zo'n typisch iets dan linux fanaten roepen die willen ontkennen dat Windows bestaat.

Ik moet trouwens zeggen dat ik 11.4 weinig veranderd vind t.o.v. 10.10. Ik gebruik dan wel de Gnome-2 interface, unity vind ik bagger. Ben vooral teleurgesteld dat op mijn andere laptop de geluidskaart nog steeds niet goed ondersteund wordt (als ik een koptelefoon aansluit blijven de boxen doorspelen).

[donny007]

Ik vind dat Unity helemaal niets, de interface van 10.10 is super strak en clean, zo wil ik het graag hebben, Unity oogt bloated. Gelukkig kun je ervoor kiezen om Gnome 2.x te blijven gebruiken.

Voor de rest is er onder de motorkap weinig verandert, het is nog steeds een van de beste Linux distributies met de meeste drivers (ik heb vaak gevochten met wireless kaarten in 8.04, in 10.10 werkte alles out-of-the-box). Via Wine kan ik probleemloos Spotify, COD4 en wat andere games draaien (dat werkt alleen goed als je een Nvidia kaart hebt, met ATI/AMD gaat het niet lukken ivm gebrekkige drivers). Het is nog geen volwaardig Windows alternatief, dingen als Photoshop en Illustrator draaien niet (goed) in Wine, alternatieven als The Gimp en Inkscape komen lang niet in de buurt van de Adobe suite.

[Reactie gewijzigd door donny007 op 23 juli 2024 07:23]

[Umbrah]

Ook de nVidia drivers zijn niet helemaal optimaal, een hoop laptops van nu kun je met een gerust hard ontwijken als je meer dan een Intel Sandy Bridge IGP (die overigens ook behoorlijk gebrekkig is in zijn accelleratie) wilt gebruiken: de nVidia Linux drivers doen niks met Optimus, waardoor je aan de Intel IGP vastzit.

[blouweKip]

Inderdaad, sandy bridge en optimus support is redelijk slecht, geen punten voor nvidia en intel.

Al zijn er volgens mij wel nieuwe drivers voor de sb gpu en zijn er experimentele noveau drivers voor gpu switching.

Ati's eigen fglrx driver is overigens extreem bagger op natty, zowel unity als gnome 3 performanen ondermaats, de opensource driver werkt daarentegen wel ok (al vind ik de temps van mn gpu nog wel aan de hoge kant met die driver)

[RielN]

Draait -perfect- met een nvidia 135m, mijn D630 dell laptop.

[RielN]

Spotify heeft een native Linux client die het al prima doet

[donny007]

Maar alleen voor betalende gebruikers....

[GranCanaria]

Zeker, Ubuntu blijft voor de gemiddelde windows user toch de makkelijkste linux distributie met ook nog eens supergoede support.

Waar vroeger echter Linux juist gebruikt werd om nog te kunnen draaien op oude hardware heb je tegenwoordig bijna een net zo sterke pc nodig als voor je windows installatie.

Er zijn natuurlijk altijd lichtere window managers, overigens is het wel begrijpelijk omdat ook linux gebruikers meer eyecandy willen.

[mard0]

Klopt er is een hoop veranderd aan ubuntu over de jaren wat het een stuk "zwaarder" maakt. Voordeel voor linux over windows is dat je al die eyecandy en andere progamma's die je cpu en ram opslokken altijd nog kan elimineren.
Ik denk dat ubuntu er goed aan heeft gedaan de stap te nemen een eigen ui te ontwerpen, op deze manier blijven ze windows gebruikers aanmoedigen linux te proberen. Wat ze over de jaren al aardig is gelukt.

Voor de meer hardcore gebruikers zijn er altijd nog andere distro's met andere window managers. Persoonlijk gebruik ik crunchbang linux, een op debian gebaseerde distro. Boot time op mijn netbookje is 11 seconde en ram gebruik na boot is 65mb. Maar komt wel met de prijs dat je een hoop meer kennis moet hebben van het systeem om dit te gebruiken.

[Trashed]

Klopt er is een hoop veranderd aan ubuntu over de jaren wat het een stuk "zwaarder" maakt.

Daar zou ik niet zoveel moeite mee hebben gehad wanneer dit, zoals je aangeeft, over de jaren zou zijn gebeurd. Waar ik meer moeite mee heb is dat bij de upgrade van 10.10 naar 11.04, ongeacht de wm, het geheugen gebruik na opstarten is toegenomen van zo'n 200 naar 700MB. Groeien ok, maar ineens ruim 3 keer zoveel gebruiken zonder dat ik daar verder veel voordelen van zie vindt ik gruwelijk (zeker met maar 2GB aan boord, en daar de 64-bits versie nog steeds niet up-to-par schijnt te zijn lijkt veel geheugen ook niet altijd een adresseerbare oplossing te bieden).

Verder zal de nieuwe desktop heel erg aanspreken bij de wat meer mobiele telefoon gerichte gebruikers, maar ik mis helaas wat functionaliteit en stabiliteit. Zoals dus panel items, die vaak niet meer of beperkt werken in de gnome classic mode. Ook is het bijzonder te zien hoe zelfs een simpel pop-upje (inkomend gesprekje skype) een scherm laat verdwijnen in zo'n ellendig knopje aan de zijkant van het scherm waarna het niet meer is te openen vanwege een crash van dat geminimaliseerde programma (Second Life). En ook Wine heeft ineens geen zin meer is me opgevallen.

Al met al ben ik niet erg blij met de huidige keuze / ontwikkeling en heb reeds een verse 10,10 partitie moeten aanmaken na upgrade naar de 11.04 beta.

Elke verandering is nog geen verbetering en ik vind de aanpassingen in de interface nogal revolutionair. Bij een redelijk uitgekristaliseerde interface moet je dat volgens mij niet al te vaak willen doen omdat je immers dan steeds alles weer opnieuw moet aanleren. En hoewel op zich redelijk intuïtief vind ik de beperking t.o.v. eerdere versies, nog afgezien van het immense geheugengebruik, een drama. Het lijkt wel of men heeft gedacht dat, door het uitblijven van massale adoptie op de desktopmarkt, het dan maar op een netbook/telefoon moest gaan lijken omdat Linux immers in die markten veel beter is gepositioneerd...

[Reactie gewijzigd door Trashed op 23 juli 2024 07:23]

[mard0]

Waar ik meer moeite mee heb is dat bij de upgrade van 10.10 naar 11.04, ongeacht de wm, het geheugen gebruik na opstarten is toegenomen van zo'n 200 naar 700MB.

Ik heb 11.04 alleen nog live geprobeert maar had geen problemen met ram gebruik. Liep allemaal best soepel voor een netbookje met een atom N450 en 1gig ram. Probeer eens een progamma als htop om de oorzaak van het hoge geheugen gebruik te achterhalen. Ik ben best benieuw wat 400mb ram gebruikt.

Ik ben het eens dat het nieuwe interface redelijk revolutionair is. Maar ik denk niet ubuntu zich in de nabije toekomst zal richten op de mobiele markt. Daar is het nieuwe interface te zwaar voor, en ik denk dat ze de flop van ubuntu mid al zijn vergeten. Ubuntu is wel druk bezig een echt alternatief te leveren voor windows dat elke dummy kan gebruiken. Een nieuw flashy interface is een manier om nieuwe mensen geïnteresseerd te krijgen.

[RielN]

HIer ook geen hoog mem gebruik, gewoon ca. 200 mb op het moment.

[Dreamvoid]

Waar vroeger echter Linux juist gebruikt werd om nog te kunnen draaien op oude hardware heb je tegenwoordig bijna een net zo sterke pc nodig als voor je windows installatie.

Ik weet niet hoe lang geleden "vroeger" is, maar ik liep hier al acht jaar geleden tegenaan, toen ik argeloos een Debian 'default' met Gnome op mijn laptop installeerde. Was nogal teleurgesteld dat het veel trager bootte en slomer in gebruik was, en meer geheugen nodig had dan Windows 2000, al was dat met wat tweaks (IceWM als window manager, etc) wel weer dragelijk te maken.

[Reactie gewijzigd door Dreamvoid op 23 juli 2024 07:23]

[Matis]

Voor simpele systemen installeer ik vaak de Netbook versies. Niet alleen omdat ze gemaakt zijn om op oudere hardware te draaien, maar ook omdat ze geoptimaliseerd zijn voor lagere resoluties (wat vaak samenhangt met de oudere hardware).

[Verwijderd]

Ben het met je eens dat de moderne Linux distro's wat meer van de PC vragen dan vroeger al zijn er zat lightweight opties maar ik draai toch moeiteloos Compiz op een oude IBM T41 laptop met een antieke intel grafische chipset.

Vista of W7 zou ik er echt niet op kunnen draaien, Ubuntu 10.10 wel met alles erop en eraan en nog snel ook !

Dus het verschil is er nog wel.

[GranCanaria]

Leuke review, voor mij toch wel een reden om hem eens aan de tand te voelen, ben namelijk wel benieuwd hoe het Unity gebeuren nou precies werkt.

Hiernaast mag het weleens tijd worden voor Adobe applicatie ondersteuning in Linux, dan is voor mij de switch namelijk snel gemaakt.

[humbug]

Voor mij juist een reden om hem te negeren. De grote vernieuwing is Unity en dat werkt nog niet echt best. Ik wacht wel op 11.10 zodat de UI wat verder doorontwikkeld is.

En voor mij is het Adobe + MS Office waar Linux nog geen goede oplossing voor heeft. En nee, Open(Libre) Office is gewoon niet goed genoeg.

[zenlord]

Mag ik even vragen waar OO/LO tekort schiet voor jou? Ons hele kantoor draait er al 5 jaar uitsluitend op... (niet dat ik het niet mogelijk acht dat OO/LO ergens tekort schiet...)

[Reactie gewijzigd door zenlord op 23 juli 2024 07:23]

[Neo_TGP]

OO/LO is echt zwaar onder de maat als het over opmaak van documenten gaat wat mij betreft. Daarnaast merk je gewoon dat de userinterface minder goed doordacht is.

[RielN]

95% van de gebruikers heeft nauwelijks opmaak nodig. Ik haal OO ook meteen weer weg: wij gebruiken enkel Google Docs!

[strompf]

Dat is ook mijn ervaring: We installeren vaak OO op computers van onze klanten, en dan is het belangrijk om van te voren te inventariseren of zij toevallig niet tot die 5% behoren die wel aan opmaak doen (bv. vertaalbureaus, advocatenkantoren, of als ze eigen brochures maken).

Verder valt het me al jaren op dat mensen en bedrijven standaard niet aan opmaak doen. Gewoon helemaal niet. Overal zie je dezelfde onverzorgde rommel.

[RielN]

Mijn Google Docs documenten zijn allesbehalve onverzorgd. Het is maar net hoe handig je bent. Dwingt je wel naar eenvoudiger layouts

[kidde]

Nou ja, wie graag mooi opgemaakte documenten wil gebruikt ook geen MS Office neem ik aan, want als iets stinkt bij het maken van opmaak is het MS Office wel!

Daar zijn andere WYSIWYM oplossingen voor.

[Ventieldopje]

Het is wel iets beter geworden nu met LO maar ik snap niet waarom ze niet gewoon een echte GTK/Qt user interface maken ipv. zo'n nog niet eens half integrerend ding

[BeosBeing]

Er zijn veel projecten waar men dus wel voor Qt kiest (zoals KOffice) en die zijn bijna allemaal gelieerd aan KDE want als je dat gaat installeren op een Gnome-systeem, dan loopt je HDD zo vol. Al die KDE-meuk vermijd ik als de pest (helaas zitten er in Edubuntu een hoop)

Met KDE-gebruikers is dat waarschijnlijk omgekeerd zo. Als je dus zowel de Gnome-gebruikers als de KDE-gebruikers wilt aanspreken moet je geen Qt en geen GTK gebruiken.

[Xthemes.us]

Helaas is het voor KDE gebruikers vrijwel onmogelijk om GTK pakketten te mijden. Zowel Firefox als Chrome slepen de nodige Gnome dependencies binnen, niet dat veel mensen zich aan de benodigde ruimte zullen storen (ben zelf een uitzondering door ik de openSUSE installatie op de laptop een heel kleine partitie op de SSD heb toegewezen)

Ben het trouwens wel met "Kidde" hieronder eens, als je echt goed verzorgde documenten wilt ontwerpen is het ook niet Microsoft Office dat je gebruikt maar bijvoorbeeld InDesign (weer Adobe trouwens). Maar voor de net er tussen in gevallen, zeg maar de verzorgde documenten van mensen met een technische achtergrond is Microsoft Office wel het meeste geschikte pakket.

Verwacht wel dat Libre Office in ieder geval gedeeltelijk deze acherstand zal weten in te halen binnen vrij korte tijd. De rem is van de ontwikkeling af nu dat Sun/Oracle niet de touwtjes in handen heeft.

Ben het wel geheel met je eens dat ze nodig eens al het spul naar 1 standaard framework moeten verhuizen. Wist niet het ook gebruik maakte van Qt, de GTK aanwezigheid is wel erg duidelijk en daarnaast wordt er ook nog eens gebruik gemaakt van Java. Dat alles naast elkaar wordt gebruikt zal de ontwikkelsnelheid en de snelheid van het programma zelf weinig goed doen.

[BartOtten]

Zie hier ook de reden dat ik Windows 7 naast openSUSE geïnstalleerd heb. Teveel opmaakproblemen met Libre/OpenOffice en Adobe is toch wel een vereiste bij een multimedia-studie.

Maar uiteindelijk heb ik het allerliefst dat Canonical iets meer meehelpt upstream. Ze zijn wel erg op hun eigen eilandje gericht

[GerhardBurger]

Voor Adobe op Linux zou je misschien even hier moeten kijken: http://www.omgubuntu.co.uk/?p=13627
OMGUbuntu is goed bezig met dit onder de aandacht te brengen bij Adobe

[HerrPino]

Ik vraag me alleen af of Creative Suite het onder Linux het echt zou gaan worden. 1) het zal nooi opensource worden en 2) er zijn maar weinig Linux gebruikers die 1000-3500 euro voor een softwarepakket uit willen geven. En 3) echte designers gaan niet op een lelijke Dell of HP met Linux draaien die willen een stijlvolle iMac met een monitor met goede kleurweergave.

[thomskipsp]

Unity is voor niet nieuw, ik heb hem vanaf 10.10 al op mijn laptop gehad, namelijk op de netbook versie.Ziet er wel goed uit, maar ik heb ook liever het oude:)

[omnislash]

Ik denk niet dat je de netbook 10.10 Unity mag vergelijken met deze volledige versie. Ik denk en hoop dat deze versie een flink aantal verbeteringen en toevoegingen biedt.

[OpenMinded]

inderdaad, ik heb de netbook versie en de huidige gedraaid, de laatste is uitgebreider en beter.
I prefereer ook nu al de 11.04 Unity boven Gnome 3, al is het alleen al door het weglaten van minimize en dingen als het gebruik van Alt in het uit log menu.
Ik mis in Gnome 3 echt te veel eigen instellingen.
Je moet gnome-tweak-tool installeren om de minimize opties aan te zetten en om je desktop te kunnen gebruiken (folders erop e.d.).

Bij Unity zou ik graag zien dat de dock uit kan of verplaatst kan worden, ik draai nu cairo-dock op 11.04 , echt super

[Verwijderd]

Klopt, het is dan ook een foutje in de inleiding dat het idee voor unity pas gekomen is na de 10.10 release.

Wat mij het meeste stoort aan unity is de beperkte aanpasbaarheid en als ik de review hier lees, ben ik niet alleen met dat gevoel. Uiteraard kan je er wel gnome3 of 2.x of eender welke DE overheen gooien, maar ik had liever ook wat meer aanpassingsmogelijkheden gezien BINNEN unity.

Upgraden zal ik normaal gezien wel doen. Of ik dan uiteindelijk bij Unity, gnome3, gnome2 of E17 beland, valt nog te bezien