Na maanden onderhandelen is het zover: de Europese Unie en de Verenigde Staten zijn tot een handelsdeal gekomen om een dreigende handelsoorlog met de VS te voorkomen. Deze deal omvat veel producten van een groot aantal sectoren, waaronder technologieproducten. Dit artikel zet op een rij wat het akkoord precies betekent voor Europese en Amerikaanse techbedrijven.
Op het moment van schrijven zijn nog niet alle afspraken uit het akkoord geopenbaard. Slechts enkele hoofdzaken zijn bekend; over de details wordt nog onderhandeld. Tot ondertekening kunnen afspraken wijzigen. De overeenkomst moet uiterlijk 1 augustus rond zijn.
Heffingen van 15 procent op halfgeleiders
Het belangrijkste onderwerp van de deal is de importheffingen. De VS voert een heffing van 15 procent in voor de meeste Europese producten, waaronder smartphones, computers, laptops, flatscreens, routers, ssd's en halfgeleiders. Andersom worden er geen importheffingen gerekend. Eerder waren deze techproducten uitgezonderd van de aankondigde heffing van 20 procent in april, die kort daarna tijdelijk werd verlaagd naar 10 procent om een handelsdeal te bereiken. Op 1 augustus verstrijkt de deadline en treden de nieuwe heffingen in werking.
De Verenigde Staten zijn momenteel ook bezig met een onderzoek naar in hoeverre de import van halfgeleiders leidt tot 'bedreigingen voor de nationale veiligheid'. De resultaten van dit onderzoek moeten binnen twee weken worden geopenbaard en kunnen leiden tot een verhoging van de importheffingen in landen als Taiwan en China. Verschillende buitenlandse chipbakkers, waaronder TSMC, Micron en Samsung, zijn bezig met de bouw van Amerikaanse fabs om dergelijke heffingen te voorkomen, maar het duurt naar verluidt nog wel enige tijd voordat deze in bedrijf zijn.
Ook de EU was onderdeel van dit onderzoek, maar nu er een handelsdeal is bereikt, staan de importheffingen van 15 procent op chips die in Europa worden gefabriceerd, zoals door het Nederlandse NXP, vast. De VS kan dus niet na afronding van het onderzoek besluiten om het percentage te verhogen. Volgens EC-president Ursula von der Leyen was het Amerikaanse chiponderzoek een van de 'hoofdredenen' voor de EU om een algeheel akkoord te sluiten met de VS 'waarmee alles in één klap wordt opgelost'.

Chipmachines zijn uitgezonderd
Naast dat de EU geen tegenheffingen gaat rekenen, overweegt de Europese Unie ook om zijn bestaande heffingen van 10 procent op Amerikaanse auto's te schrappen, laat een EU-ambtenaar weten aan het Duitse persbureau DPA. Aan de andere kant worden de huidige heffingen van 27,5 procent op Europese auto's verlaagd naar 15 procent, als de deal doorgaat.
Er zijn ook uitzonderingen voor de Amerikaanse importheffingen aangekondigd, waaronder voor machines die worden gebruikt voor de productie van halfgeleiders. Daarbij worden er (in ieder geval voorlopig) geen heffingen gerekend. Dat is vooral goed nieuws voor ASML, dat tijdens zijn afgelopen kwartaalbespreking nog liet weten dat het volgend jaar mogelijk niet kan groeien door heffingen vanuit Amerika.
Naast heffingen heeft de EU ook toegezegd 750 miljard dollar aan 'strategische aankopen' te doen in de Amerikaanse economie. Daaronder vallen ook Amerikaanse AI-accelerators, laat Eurocommissaris Maroš Šefčovič weten. "Het doel hiervan is om onze technologische voorsprong te versterken op een manier waar beide partijen van profiteren."
Verder meldt het Witte Huis dat de EU heeft beloofd geen netwerkkosten in te voeren voor grote techbedrijven. Telecomproviders dringen al jaren bij de EU aan om techreuzen te laten meebetalen aan bijvoorbeeld de aanleg van 5G- en glasvezelinfrastructuur. De bedrijven zelf stellen dat dit voorstel 'netneutraliteit' in gevaar brengt en zeggen dat consumenten de dupe zijn van deze extra kosten, omdat de prijs van digitale diensten daardoor hoger wordt.
Digitale belasting mogelijk geschrapt
Tot zover de afspraken die op dit punt bekend zijn. Het volledige akkoord is zoals gezegd nog niet openbaar gemaakt, dus wat er verder in de handelsdeal staat, wordt pas later deze week duidelijk. Politico beweert echter dat de EU als onderdeel van de deal ook het plan voor een EU-brede belasting op digitale diensten heeft geschrapt. De EU zou dat geld willen gebruiken om een deel van zijn gezamenlijke staatsschuld van 350 miljard euro terug te betalen die is opgebouwd om het herstel na de coronapandemie te financieren.
Het is niet duidelijk hoe een dergelijke belasting eruit had moeten zien. In 2018 kwam de EU al met een soortgelijk voorstel: het was de bedoeling dat grote techbedrijven omzetbelasting zouden betalen op de verkoop van advertenties, data van gebruikers en uit 'activiteiten waardoor gebruikers met elkaar in contact kunnen komen of elkaar goederen en diensten kunnen verkopen'. Een jaar later werd het plan geschrapt omdat de EU-lidstaten het er niet over eens konden worden. Verschillende individuele lidstaten hanteren inmiddels wel een digital services tax.
Afzwakking van EU-regulering lijkt geen onderdeel van deal
Er zijn ook zaken die geen onderdeel lijken te zijn van het handelsakkoord. Zo is de Europese regulering van Amerikaanse techbedrijven niet besproken, meldt CNBC. De VS heeft hier al langer kritiek op geuit, omdat de EU te veel boetes zou uitdelen. Het Witte Huis noemde boetes voor Apple en Meta onlangs nog 'economische afpersing'. "Buitenlandse regelgeving die er specifiek op is gericht om Amerikaanse bedrijven te ondermijnen, innovatie te verstikken en censuur mogelijk te maken, zullen worden erkend als handelsbelemmeringen en zijn een directe bedreiging voor de vrije samenleving", zei een woordvoerder destijds.
Begin dit jaar schreef The Financial Times nog dat de Europese Commissie verschillende klachten tegen techgiganten zou heroverwegen, onder meer om de nieuwe Amerikaanse president te vriend te houden. De EC liet echter weten dat de Amerikaanse regering 'geen invloed gaat hebben op de zaken tegen grote techbedrijven'. Een later gerucht dat de EC boetes voor techbedrijven gaat uitstellen om het handelsconflict met de VS te sussen, bleek niet te kloppen.
De Europese Unie heeft vorige maand nadrukkelijk ontkend dat een afzwakking van de manier waarop de EU Amerikaanse techgiganten reguleert, op tafel ligt tijdens de handelsgesprekken. Pas later deze week wordt duidelijk hoe de vork precies in de steel zit, wanneer het volledige handelsakkoord wordt gepubliceerd.
Redactie: Kevin Krikhaar Eindredactie: Monique van den Boomen