Inleiding
Beelink SER9
De Beelink SER9 is de eerste mini-pc die we testen met een AMD Ryzen AI 9 HX 370-processor, die gebaseerd is op Zen 5. Op het gebied van cpu-prestaties maakt de mini-pc dan ook een goede indruk, met multithreaded prestaties die tot wel een derde hoger liggen dan bij AMD's vorige generatie mobiele cpu's. De mini-pc heeft een degelijke aluminium behuizing met goede koeling en redelijk wat aansluitingen, maar helaas wel een verouderde wifichip. De SER9 is bovendien al prijzig en omdat je hem moet importeren, kan een aankoop duurder uitvallen dan je in eerste instantie verwacht.
Hee, is er een nieuwe Mac mini? Wie de afgelopen dagen zonder al te goed te kijken door het Tweakers-testlab banjerde, kon die vraag zomaar stellen. Waar Beelink de inspiratie voor het ontwerp van zijn SER9-mini-pc vandaan heeft, mag wel duidelijk zijn. Toch is het juist de interne hardware die mijn interesse het meest trok: het is de eerste mini-pc die we testen met een AMD Ryzen AI 9 HX 370-processor aan boord, oftewel een cpu met de nieuwste Zen 5-cores.
Een mini-pc met AI
Beelink is een Chinese fabrikant met zijn hoofdkantoor in Shenzhen. De lijntjes met AMD zijn blijkbaar kort, want ook vorig jaar wist het merk ons als eerste een mini-pc met de toen nieuwe Zen 4-cores op te sturen. Net als bij concurrent Minisforum zijn Beelinks mini-pc's zelden saai. De vorige keer kwamen we bijvoorbeeld een magnetische stroomconnector en een vingerafdruklezer tegen. Beide features zijn weer verdwenen bij de SER9 die we nu bekijken.
Dit keer gaat de marketing, hoe kan het ook anders, helemaal over AI. De gebruikte Ryzen AI 9-processor heeft een 50Tops-npu die, zodra Microsoft de vereiste update uitrolt, geschikt zal zijn voor Copilot+. Ook de geïntegreerde array van vier microfoons - dat zijn de vier gaatjes aan de voorkant van het pc'tje - zou met AI worden verbeterd. Deze 'B1-chip' moet helpen om spraak natuurlijker te laten klinken en te ontdoen van achtergrondruis, waardoor een virtuele assistent je tot op vijf meter afstand moet verstaan. Welke software je daarvoor moet gebruiken laat Beelink in het midden, maar spraakopnames klinken ontegenzeggelijk helder en duidelijk.
Prijs en configuratie
Op dit moment verkoopt Beelink de SER9 maar in één configuratie, met 32GB gesoldeerd werkgeheugen en een 1TB-ssd. Daarvoor betaal je 999 dollar, wat de fabrikant in zijn webshop realtime omrekent, op het moment van schrijven naar 915 euro. Dat is flink aan de prijs; voor de GTR7 Pro met Ryzen 9 7940HS en evenveel ram en opslag betaalde je vorig jaar nog 789 euro. Het past echter bij berichten dat AMD zijn nieuwste chips flink duurder heeft gemaakt voor fabrikanten.
| |
Beelink SER9 |
| Processor |
AMD Ryzen AI 9 HX 370 (4x Zen 5, 8x Zen 5c, boost 5,1GHz) |
| Gpu |
AMD Radeon 890M (geïntegreerd) |
| Geheugen aanwezig |
32GB Lpddr5x-7500 |
| Geheugenslots |
Geen |
| Opslag aanwezig |
1TB PCIe 4.0 x4 |
| Opslagslots |
2x M.2 2280 (PCIe 4.0 x4) |
| OS |
Windows 11 Pro |
| Afmetingen |
13,5x13,5x4,5cm |
| Aansluitingen voorkant |
1x USB-C 10Gbit/s, 1x USB-A 10Gbit/s, 3,5mm-jack, cmos-reset |
| Aansluitingen achterkant |
1x USB4, 1x USB-A 10Gbit/s, 2x USB 2.0, 1x HDMI 2.1, 1x DisplayPort 1.4, 1x 2,5Gbit/s-ethernet (Realtek), 3,5mm-jack, stroomaansluiting |
| Wifi |
Wi-Fi 6 + Bluetooth 5.2 (Intel AX200) |
| Prijs |
32GB ram + 1TB-ssd: € 915,- |
Buitenkant en binnenkant
De behuizing van de Beelink SER9 is, op de achter- en onderkant na, volledig gemaakt uit één stuk aluminium. Hij meet 13,5x13,5cm en is daarmee een maatje kleiner dan de Mac mini, die bijna 20x20cm groot is, maar wel bijna een centimeter hoger. Bij het binnenwerk kom je via de onderzijde, waarover later meer.
Aansluitingen
Aan de voorkant vind je de vier microfoons die we op de vorige pagina al bespraken, een powerknop, een 3,5mm-audiojack en twee 10Gbit/s-USB-poorten, waarvan eentje USB-C en de ander USB-A. Het kleine gaatje naast de powerknop is bedoeld om met een paperclip een cmos-reset te kunnen uitvoeren.
:strip_exif()/i/2007002996.jpeg?f=imagenormal)
Achter op het apparaat zitten een ventilatierooster en de rest van de aansluitingen. Naast de stroomaansluiting aan de rechterkant, waarop je de meegeleverde 120W-adapter aansluit, vind je de enige USB4-poort. Daarnaast zitten HDMI 2.1- en DisplayPort 1.4-monitoraansluitingen en een tweede audiojack. Als je analoge speakers wilt aansluiten, hoef je dat dus niet per se via de voorkant te doen. Verder beschikt de SER9 over 2,5Gbit/s-ethernet (Realtek) en nog een drietal USB-A-poorten.
De USB-poort onder de DisplayPort-connector en de onderste van het tweetal uiterst links werken op USB 2.0-snelheid; de bovenste poort van het laatstgenoemde duo is een veel snellere 10Gbit/s-aansluiting. Beide poorten zijn voorzien van het weinig behulpzame label 'USB'. De poorten voorop zijn, vermoedelijk vanwege esthetische redenen, helemaal niet voorzien van labels. Aan kleurcodering doet Beelink ook niet, dus je moet de locaties van de snelste poorten even uit je hoofd leren om te voorkomen dat je bijvoorbeeld een externe ssd op een trage aansluiting zet.
:strip_exif()/i/2007002998.jpeg?f=imagenormal)
De ingebouwde microfoons bespraken we op de vorige pagina al even, maar de SER9 heeft ook ingebouwde speakers. Het tweetal luidsprekers wijst naar beneden en klinkt daardoor een beetje dof. Bovendien missen de speakers het nodige aan laag, wat ze voor muziekweergave ongeschikt maakt. Redelijk hard kunnen ze in elk geval wel.
Upgrademogelijkheden
Voor het bijplaatsen of vervangen van ssd's ga je de mini-pc binnen door het plastic onderpaneel los te halen. In het paneel zit een stoffilter, want de airflow loopt van onder naar boven. Boven in de mini-pc wordt de lucht door een radiale fan door de koelvinnen geblazen, die met een vaporchamber verbonden zijn met de processor. In principe kom je als eindgebruiker nooit in dat deel van de machine: de twee M.2 2280-slots en de bijbehorende heatsink zitten aan de onderkant van het pcb.
De voorgeïnstalleerde ssd is een Crucial P3 Plus 1TB. Die kwamen we vorig jaar ook al tegen tijdens onze review van de Beelink GTR7, dus blijkbaar heeft de fabrikant een flinke stapel ervan liggen. Je kunt een ssd bijplaatsen in het tweede M.2-slot. Ook kun je op deze plek bij het wifikaartje. Daarvoor heeft Beelink helaas een wat verouderd Intel AX200-kaartje uitgekozen, dat niet verder gaat dan Wi-Fi 6.
:strip_exif()/i/2007003000.jpeg?f=imagenormal)
Benchmarks: cpu, gpu en ssd
In de grafieken vind je ter vergelijking diverse recent geteste mini-pc's terug. Ook alle laptops die we tot nu toe hebben getest met dezelfde Ryzen AI 9 HX 370-cpu hebben we opgenomen. Ten slotte hebben we waar mogelijk enkele losse processors en low-end videokaarten toegevoegd aan de grafieken.
Cpu-tests: Cinebench en Geekbench
De nieuwe AMD Zen 5-processor is razendsnel in Cinebench 23. In de multithreaded score doet de Beelink SER9 het ongeveer een derde beter dan de Beelink GTR7 en Minisforum UM890 Pro, die waren uitgerust met respectievelijk een Ryzen 7 7840HS en een Ryzen 9 8945HS, beide gebaseerd op Zen 4. De singlethreaded score is met 2043 punten eveneens de allerhoogste die we ooit van een mini-pc hebben gezien.
De prestaties zijn vergelijkbaar met of iets beter dan die van de ASUS TUF- en ROG-laptops met dezelfde processor. In de ROG Zephyrus mag de cpu zelfs 80W gebruiken, tegenover maximaal 65W in de Beelink-pc, maar dat extra vermogen lijkt dus geen effect te hebben. De multithreaded score van die laptops en de Beelink-pc's is wel aanzienlijk beter dan wat we van dezelfde processor zagen in de ASUS Zenbook S 16. In die dunne laptop mocht de processor slechts 30W verbruiken, wat dus wel een duidelijk beperkend effect had.
- Cinebench 23 - Multi
- Cinebench 23 - Single
Geekbench draaien we wat minder lang op mini-pc's. Ter referentie hebben we enkele desktop-cpu's toegevoegd. Wederom zien we zeer goede prestaties van de Beelink SER9. Singlethreaded is alleen de AMD Ryzen 9000-serie voor desktops duidelijk vlotter, multithreaded moet hij het juist alleen afleggen tegen de Core i5-14600K.
- Geekbench 6.2 - Single
- Geekbench 6.2 - Multi
Gpu-tests: 3DMark
De geïntegreerde gpu van de Ryzen AI 9 HX 370 is een klein beetje sneller dan die in AMD-chips van voorgaande generaties. 3DMark Night Raid komt uit op een score van 41.753 punten, wat 8 procent sneller is dan de UM890 Pro. De zwaardere Time Spy-test komt uit op een groter verschil van 23 procent. Low-end desktop-gpu's als een GTX 1650 of RX 6400 blijven vlotter, dus als je serieuze eisen stelt aan de gameprestaties, kun je alsnog beter verder kijken.
De gaminglaptops met zeer hoge scores maken gebruik van een losse videokaart, dus die scores zijn in de 3DMark-tests minder nuttig vergelijkingsmateriaal.
- 3DMark Night Raid - Graphics
- 3DMark Time Spy - Graphics
Systeemtest: PCMark 10
In de Essentials- en Productivity-tests doet de Beelink SER9 het niet beter dan mini-pc's met een oudere AMD-chip. In de tests waarin de igpu een grotere rol speelt, komt hij wel duidelijk bovendrijven als de snellere. Daar nemen de TUF- en ROG-laptops, die voorzien zijn van een losse videokaart, natuurlijk ook weer afstand.
- PCMark 10 Essentials
- Extended
- Productivity
- Digital Content Creation
- Gaming
Ssd-tests: PCMark Storage
De Crucial-ssd die Beelink monteert is wellicht geen hardloper in de wereld van ssd-reviews, maar in vergelijking met wat we doorgaans tegenkomen in andere mini-pc's en laptops, is het geen onaardige keuze.
Benchmarks: duurtest
Vaak vormen de stroomtoevoer en de koeling beperkingen voor de prestaties van een mini-pc op de lange termijn. Daarom voeren we onze duurtest uit, waarin we de processor maximaal belasten met de Cinebench R23 MT-test.
De Ryzen AI 9 HX 370-processor in de Beelink SER9 mag continu 65W verbruiken; de korte pauzes horen bij de gebruikte benchmark. De kloksnelheden blijven dan ook gedurende de hele test gelijk op ongeveer 4,2GHz voor de vier Zen 5-cores en ongeveer 3,2GHz voor de acht Zen 5c-cores. De temperatuur komt niet boven de 82 graden uit, wat voor een mini-pc niet gek is.
- Kloksnelheid
- Temperatuur
- Packagepower (verbruik)
Duurtest versus andere mini-pc's
Om de mini-pc's op dit punt te vergelijken is onze Blender-duurtest ideaal, want die maakt de werkelijke impact op de prestaties duidelijk en werkt op zowel Windows als macOS.
De Beelink SER9 is met afstand de snelste mini-pc die we hebben getest. De strakke lijn laat zich amper onderscheiden van wat we bij de ASUS TUF- en ROG-laptops met dezelfde processor zagen. De Zenbook begint al op een lager prestatieniveau en begint na enkele runs bovendien sterk te throttelen. Uiteindelijk doet die bijna 27 seconden over een run, terwijl de Beelink ruim dubbel zo snel is en blijft.
Energiegebruik, temperaturen en geluidsproductie
Naast de prestaties is natuurlijk ook van belang hoeveel stroom de Beelink SER9 verbruikt, hoe warm de onderdelen worden en hoeveel geluid de ventilators produceren.
- Opgenomen vermogen - Uit
- Opgenomen vermogen - Idle
- Opgenomen vermogen - Load
Uitgeschakeld blijft het verbruik ruim onder de 1W, wat keurig is. Bij de GTR7 7840HS van hetzelfde bedrijf kwam onze meter nog veel hoger uit. Het idleverbruik is met 10W wel aan de hoge kant en ook onder belasting is de mini-pc met 95W niet per se zuinig te noemen.
De temperatuur van 82 graden bij maximale cpu-belasting is redelijk gemiddeld.
De Beelink SER9 is een relatief stille mini-pc. Bij lichte belasting meten we 20dB, wat we soms wel iets beter tegenkomen, maar nog altijd amper hoorbaar is. Opvallend is vooral dat de geluidsproductie onder belasting niet veel oploopt. Bij maximale load in Blender meten we nog altijd niet meer dan 25dB en dat is echt uitzonderlijk. In de grafiek zie je ook duidelijk dat laptops met dezelfde processor, doordat ze minder ruimte hebben voor goede koeling, zonder uitzondering veel luider zijn in dat laatste scenario.
Conclusie
We maakten voor het eerst kennis met AMD's mobiele Zen 5-processors in de ASUS Zenbook S 16, een dunne en lichte laptop met een beperkte tdp. In de Beelink SER9-mini-pc mag de cpu aanzienlijk meer vermogen vragen, waardoor de ware kracht van de Ryzen AI 300-cpu's beter naar voren komt. Multithreaded is de Ryzen AI 9 HX 370 in de Beelink maar liefst een derde sneller dan zijn voorganger, de Ryzen 9 8945HS, die in de recent geteste Minisforum UM890 Pro zat. Ook singlethreaded meten we een forse verbetering van een procent of dertien.
De nieuwe AMD-chip komt bovendien met een geïntegreerde 50Tops-npu, die snel genoeg is om in aanmerking te komen voor Copilot+. De update waarmee AMD's npu daarvoor gebruikt kan worden, wordt echter pas in de loop van volgende maand verwacht. Vooralsnog moet je dus maar net een toepassing gebruiken die de npu al kan benutten.
Ook buiten de processor om levert Beelink een indrukwekkende mini-pc af. De aluminium behuizing is wellicht niet het origineelste idee ooit, maar doet wel luxe en degelijk aan. Daarnaast heeft de fabrikant de koeling goed in orde, waardoor de mini-pc ook onder zware belasting stil blijft bij acceptabele temperaturen.
De SER9 beschikt over een flink aansluitingengamma. Ik ben vooral fan van de dubbele audiojack: doordat die voor én achter zit, kun je zowel makkelijk een headset aansluiten als netjes de kabel voor je speakerset wegwerken. Wel vind ik het jammer dat Beelink maar één USB4-poort beschikbaar maakt - op de UM890 Pro zaten er bijvoorbeeld twee - en voor de draadloze netwerkverbinding een wifikaartje uit 2019 gebruikt. Daardoor heb je geen ondersteuning voor de 6GHz-band, laat staan Wi-Fi 7.
Beelink vraagt duizend dollar voor zijn SER9, op dit moment omgerekend ongeveer 915 euro. Dat is zonder meer stevig, maar aangezien ook concurrent Minisforum voor zijn aankomende Zen 5-mini-pc een flink hogere prijs gaat hanteren, vermoed ik dat een deel van die prijsstijging bij AMD vandaan komt. Bovendien kan daar nog het een en ander bij komen, want in tegenstelling tot Minisforum heeft Beelink geen Europese webwinkel. Of je btw betaalt, is dus afhankelijk van wat er bij het koeriersbedrijf gebeurt.
Dat maakt de Beelink SER9 vooral een geschikte aankoop voor de avontuurlijker aangelegde tweaker, maar over de prestaties die AMD's nieuwe cpu laat zien in deze mini-pc, ben ik in elk geval enthousiast.
:strip_exif()/i/2006981704.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007002996.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007002998.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007003000.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006981704.webp?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007357122.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007228948.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007033626.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006948108.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006898906.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006847812.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2006824742.png?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2006434932.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006940006.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005279580.jpeg?f=fpa)
/u/720496/crop61fff5a721b3b_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/257243/crop67d5ead43213c_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/146689/yokosima.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/137946/logolosklein.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/153057/kolibrietattoo.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/544869/crop5daf2a950b5c9_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/466919/Tweakers_p9_v2.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1821582/crop631c67eaea646_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/463779/crop663b92c5a03ab_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/189401/crop5a5e7beb70a42_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/1231/crop67444c3dedc86_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/158486/crop57bccdb61466a_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/106005/animated%2520garfield.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/47442/hacktic.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/35664/crop5ebbe7c9cc8ef_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/190324/crop679cb4f5dc413_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/10069/neutron1.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/72870/crop5db2a0081b965.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/78725/train-icon3.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/44466/0115455001290429971.gif?f=community){kind=small}
/u/512556/doranku.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/155703/crop5fc8280603c09_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/33909/crop5f4d2e6650311_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/53754/crop5f96dc1010e28_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/463663/crop5e20634ff1754.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/147791/crop56e423ed8d794_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/178668/crop67accbb698e28.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/116600/crop5be04a1ae3ded_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/689167/crop68a9e7838d300_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/99162/crop5fbeb65712858_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/33139/crop61a880c2eab36_cropped.png?f=community){kind=small}
