Als je weleens Linux gebruikt, ben je waarschijnlijk bekend met de grote hoeveelheid interfaces waaruit je kunt kiezen. Er zijn ontelbaar veel 'desktop environments' beschikbaar, die allemaal een andere gebruikerservaring bieden. Veel bekende distributies, zoals Ubuntu en Fedora, gebruiken bijvoorbeeld standaard Gnome, maar zijn ook beschikbaar als 'flavors' met andere interfaces. Voor een ervaring die iets meer op Windows lijkt, kun je bijvoorbeeld kiezen uit desktopomgevingen als Cinnamon. En dan heb je nog alternatieven als KDE, XFCE, Budgie, MATE, Deepin, LXQt en noem zo maar op.
Op het eerste gezicht ligt het dus niet voor de hand om nóg een DE te ontwikkelen, aangezien de 'markt' daarvoor al overvol is. Je krijgt dan al snel een situatie die doet denken aan XKCD-plaatje 927. Toch besloot System76, het bedrijf achter de populaire Linux-distro Pop_OS, enkele jaren geleden precies dat te doen.
Met Cosmic komt er dus nóg een desktopomgeving voor Linux en System76 denkt dat er een plekje is voor zijn DE. Na enkele jaren ontwikkeltijd is die eindelijk klaar voor het grote publiek, althans deels. Het Linux-bedrijf stelde namelijk onlangs een publieke alfaversie beschikbaar.
Pop_OS en Gnome
System76 begon ruim twee jaar geleden met het ontwikkelen van zijn losstaande Cosmic-desktopomgeving. Het bedrijf bood toen al zo'n vijf jaar zijn eigen Linux-distributie aan. Tot op heden gebruikte die distro, Pop_OS, altijd Gnome. Sterker: Gnome is deels de reden achter het bestaan van dat OS.
System76 besloot zijn eigen Linux-distributie te maken toen Ubuntu met de 17.04-release overstapte van Unity naar Gnome, vertelde Pop_OS-hoofdontwikkelaar Jeremy Soller eerder in een interview met Tweakers. "We vonden dat Gnome een betere integratie verdiende dan het op dat moment had in Ubuntu. Toen we met Pop_OS begonnen, waren we gericht op een vanilla Gnome-ervaring. We waren eigenlijk de dingen aan het verwijderen die Ubuntu deed om te proberen Gnome meer op Unity te laten lijken."
Die rollen zijn nu behoorlijk omgedraaid, want waar Pop_OS eerder dus zo dicht mogelijk bij Gnome wilde blijven, begon het langzaamaan juist zélf dingen aan die interface te veranderen. Dat begon met de introductie van een eigen tiling-extensie voor vensterbeheer in 20.04. Die extensie werd opgevolgd door de Cosmic-extensie in 21.04. Die was nog altijd gebaseerd op Gnome, maar veranderde enkele elementen van de interface.
De overstap naar Cosmic DE
Die Cosmic-extensie maakt nu plaats voor een geheel zelfontwikkelde desktopomgeving, eveneens Cosmic genaamd. Onderhoud was de voornaamste beweegreden achter het schrijven van een eigen DE. Gnome maakt namelijk gebruik van extensies en hoewel die in de basis goed werken, brengen ze ook problemen met zich mee. System76 vond de onderhoudskosten van zijn Gnome-extensies erg hoog. Daarbij kunnen extensies ook compatibiliteitsproblemen opleveren. Een extensie kan alles aan Gnome aanpassen, maar dat geldt ook voor andere extensies. Dergelijke uitbreidingen kunnen elkaar dus behoorlijk in de weg zitten.
Met die problemen in het achterhoofd werd de ontwikkeling van Cosmic afgetrapt. De interface moest modulair en aanpasbaar zijn, maar zonder de compatibiliteitsproblemen van Gnome. Bovendien werd het geheel geschreven in de programmeertaal Rust, wat betere, leesbaardere en veiligere code moet opleveren.
Nu, ruim twee jaar verder, is de eerste alfaversie beschikbaar voor het grote publiek. Hoewel de DE nog altijd niet feature-complete is en bovendien nog niet stabiel genoeg voor dagelijks gebruik, biedt hij een eerste blik op de toekomst van Pop_OS, nog altijd een erg populaire Linux-distributie, vooral onder gamers.
De interface van Cosmic: gebruiksvriendelijk en aanpasbaar
Zo komen we aan op 8 augustus, de dag waarop de eerste alfaversie van Cosmic beschikbaar werd gesteld aan het grote publiek. Of stiekem al een weekje eerder, want System76 gaf geselecteerde media een extra vroege build van Pop_OS 24.04 met de Cosmic-desktop, zodat de pers alvast aan de slag kon met de nieuwe DE.
Het uiterlijk van Cosmic
Wanneer je een nieuw besturingssysteem opstart, is het uiterlijk natuurlijk het eerste wat in het oog springt. Dat is niet anders bij de Cosmic-build in Pop_OS 24.04. In de eerste indrukken doet de opbouw van de desktopomgeving denken aan de huidige Cosmic-extensie, die nog gebaseerd is op Gnome. Aan de onderkant van de interface zit een dock met vastgepinde apps, zoals je gewend bent van Gnome zelf. Aan de bovenkant zit een paneel met verschillende 'applets', waarover straks meer. Vensters in Cosmic hebben daarnaast standaard een relatief 'plat' en minimalistisch uiterlijk. Het geheel is behoorlijk 'licht' en voelt dus snel aan, ook op iets oudere hardware.
Als gebruikers op de supertoets (ook wel de Windows-knop) drukken, komen ze de launcher tegen. Die is vooral bedoeld om met het toetsenbord door het besturingssysteem te navigeren. Gebruikers kunnen bijvoorbeeld een applicatie openen door de naam ervan in te tikken of zoeken naar openstaande vensters. De launcher heeft echter meer functies. Hij kan gebruikt worden om direct naar bepaalde instellingen te navigeren. Als je 'display' intoetst, krijg je bijvoorbeeld een snelkoppeling naar de scherminstellingen te zien. De launcher maakt het ook mogelijk om snel tussen openstaande vensters te wisselen of randzaken als een snelle rekensom uit te voeren.
Daarnaast is Cosmic voorzien van de standaardfuncties die je gewend bent van een Linux-interface. Er zijn bijvoorbeeld workspaces aanwezig. Voor Windows-gebruikers doet deze functie denken aan virtuele bureaubladen waar gebruikers tussen kunnen wisselen. Gebruikers kunnen bijvoorbeeld in de ene workspace hun webbrowser open hebben staan, en een chatdienst of muziekstreamingdienst in de andere. Vervolgens kun je daar met toetsenbordshortcuts tussen wisselen (ctrl+super+pijltjestoetsen).
Geïnstalleerde applicaties worden verzameld in een losse 'tray', die toegankelijk is met de toetsencombinatie super+A en dan bovenaan het scherm verschijnt. Applicaties worden daar standaard gesorteerd op de chronologische volgorde van het installatiemoment. Het is echter ook mogelijk om 'appgroepen' aan te maken, wat in de praktijk neerkomt op mapjes. Die worden onder aan de appdrawer vastgepind, waarna gebruikers apps met de muis naar die mapjes kunnen slepen.
V.l.n.r: de launcher (die ook werkt voor randzaken als rekensommen), de appdrawer en het workspacesoverzicht
Panelen en 'applets'
We noemden net het dock en het paneel al. Standaard staan die respectievelijk onder en boven aan de interface. Het dock bevat vastgepinde en openstaande apps, terwijl het paneel onder meer de tijd weergeeft, naast snelkoppelingen voor verschillende instellingen. Gebruikers kunnen beide naar alle kanten van het scherm verplaatsen. Ze kunnen bijvoorbeeld het dock links in beeld zetten en het paneel onderaan.
Zowel het dock als het paneel is overigens vooral een omhulsel voor zogeheten applets. Dat zijn kleine interface-elementen met informatie of instellingen. Er is bijvoorbeeld een applet die de tijd en datum weergeeft en een kalender opent als je erop klikt. Er zijn ook applets voor audio- en netwerkinstellingen, bluetoothapparaten, notificaties, het openen van de appdrawer en noem maar op.
Enkele applets in de Cosmic DE
Wat dat interessant maakt, is dat het dock en het paneel op dat gebied volledig aanpasbaar zijn. Alle genoemde applets kunnen zowel in het dock als op het paneel geplaatst worden. Gebruikers kunnen zo bijvoorbeeld het dock uitschakelen en kiezen voor een enkel paneel waarop alle gewenste elementen getoond worden. Wij hebben bijvoorbeeld onderin een paneel gemaakt waarvan de indeling iets meer weg heeft van een traditionele Windows 11-desktop.
Op termijn kunnen externe ontwikkelaars hun eigen applets ontwikkelen voor Cosmic. Je kunt dat zien als een soort Gnome-extensies, die elementen aan de interface toevoegen. Wellicht verschijnt er op termijn een applet met weersverwachtingen of een die de cpu-kloksnelheid kan weergeven. Dat zijn voorlopig slechts speculatieve ideeën; de praktijk zal leren of ontwikkelaars daar daadwerkelijk tijd in gaan steken. Dat zal vooral afhangen van hoe populair Cosmic uiteindelijk wordt.
Een Windows-achtig paneel in Cosmic
Customthema's en aanpasbare instellingen
Ook de rest van de interface is vrijwel volledig aan te passen. Dat geldt bijvoorbeeld voor het uiterlijk van de desktopomgeving. De standaardthema's van Cosmic zijn op zichzelf vrij standaard, maar daar kun je als gebruiker mee aan de haal. Ieder kleurtje dat te zien is in de interface, kan door de gebruiker aangepast worden. Dat biedt vrijwel eindeloze mogelijkheden.
In de praktijk kun je de achtergrondkleur voor vensters uitkiezen, naast de kleuren voor 'containers' binnen die vensters. Denk bij dat laatste aan zijbalken met extra opties. Ook de accentkleuren en de gekleurde randjes om actieve vensters zijn aan te passen. System76 liet tijdens een demo onder meer onofficiële Cyberpunk 2077-, DOOM- en Windows 95-thema's zien, naast wat meer doorsnee thema's.
(Onofficiële) voorbeeldthema's van System76
Misschien wel het leukste daaraan is dat gebruikers hun interface-uiterlijk kunnen exporteren, zodat anderen die ook kunnen installeren. Los van de kleuren kun je ook kiezen voor verschillende stijlen van interface-elementen. Denk daarbij aan interfaceaccenten die 'rond' zijn, enkel afgeronde hoeken hebben of volledig vierkant zijn.
Daarbovenop zijn praktische zaken rond de werking van de interface naar wens aan te passen. We noemden al de ondersteuning voor zowel horizontale als verticale workspaces, die overigens ook verschillende andere aanpasopties hebben. Gebruikers met meer dan één scherm kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om één workspace te verspreiden over al die monitors, maar het is ook mogelijk om aan ieder scherm een losse workspace toe te wijzen. De gebruiker kan ook alle toetsenbordshortcuts opnieuw instellen enzovoort.
Enkele custom-Cosmic-thema's die we zelf hebben gemaakt: een Nord-versie, een Tweakers-variant en een gekleurd 'perzikthema'
Tot slot bevat de Cosmic-interface weer een auto-tiling-functie voor vensters. Je kunt daarmee alle openstaande vensters efficiënt laten indelen op verschillende delen van het scherm. Vervolgens is het als vanouds mogelijk om die vensters via toetsenbordshortcuts te vergroten, verkleinen, sluiten of verplaatsen. Deze functie zat al in Pop_OS en is op zichzelf dus weinig vernieuwend.
Wat wel nieuw is, is dat de tilingmanager nu ook ingedeeld kan worden met een muis. Gebruikers kunnen de 'getegelde' vensters verplaatsen of vergroten door met de muis te slepen, waar dat bij voorgaande Pop_OS-releases alleen werkte met toetsenbordshortcuts. Het maakt de feature wat toegankelijker voor nieuwe gebruikers.
Automatische windowtiling in Cosmic, nu ook met de muis
Cosmic-apps, instellingen en bugs
Los van de algemene interface bevat de eerste Pop_OS-release met Cosmic ook verschillende bijbehorende applicaties. Cosmic beschikt bijvoorbeeld over een eigen bestandsverkenner in de vorm van Cosmic Files. De interface daarvan is relatief standaard, met rechts de bestanden in de geselecteerde directory en links snelkoppelingen naar populaire bestandslocaties, zoals de mapjes voor documenten, downloads, afbeeldingen en de prullenbak. Cosmic Files ondersteunt daarnaast verschillende tabbladen en verschillende soorten weergaven, zoals 'grid' en 'list'. System76 zegt zelf dat er nog veel werk aan Cosmic Files resteert, maar wij misten geen essentiële functionaliteit en kwamen in onze ervaring ook geen duidelijke bugs tegen.
Verder krijgt Pop_OS met Cosmic een nieuwe Cosmic App Store, waar gebruikers applicaties kunnen vinden. Daarmee ruilt System76 straks zijn huidige Pop Shop, gebaseerd op de appwinkel van Elementary OS, in voor een appstore die volledig zelfontworpen is. Het betreft een minimalistischere appwinkel, die standaard werkt met zowel de repo's van System76 als Flathub.
Als we kijken naar de interface, staan links verschillende appcategorieën in beeld waar gebruikers op kunnen klikken. Apps in die categorieën verschijnen vervolgens rechts in het venster. Naast de categorieën zijn er een overzicht van geïnstalleerde apps en een grafische interface om updates te installeren, inclusief systeemupdates. Gebruikers hoeven dat dus niet via de terminal te doen, hoewel dat uiteraard nog steeds mogelijk is. De Cosmic App Store werkt prima en daar hebben we verder weinig aan toe te voegen.
Tot slot krijgt Cosmic een eigen terminal en een tekstverwerker. Eerstgenoemde is relatief simpel, maar ondersteunt verschillende tabbladen en voldoet voor simpel terminalwerk, zoals updates installeren. De tekstverwerker kan op zijn beurt functioneren als eenvoudige notitieapp, maar kan ook gebruikt worden voor het beheren van projecten, bijvoorbeeld voor softwareontwikkeling. De app kan daarvoor onder meer geïntegreerd worden met Git. Wij hebben hier zelf echter weinig ervaring mee en durven dus geen harde uitspraken te doen over de werking ervan.
Ontbrekende instellingen en geen variabele refreshrates
Zoals we al noemden, is Cosmic in zijn huidige vorm nog niet feature-complete. Dat uit zich onder andere in het instellingenmenu. Verschillende instellingen zijn daar simpelweg nog niet te vinden. Dat wil overigens niet zeggen dat die settings daadwerkelijk ontbreken. Dingen als instellingen voor audio, bluetooth en internet staan niet in de Cosmic Settings, maar kunnen gewoon ingesteld worden via applets aan de top bar.
De overige instellingen werken in de meeste gevallen wél gewoon. Die beginnen bij de Desktop-settings, waar gebruikers onder meer het uiterlijk van de interface, het dock en het paneel kunnen aanpassen. Hier vind je ook opties voor windowmanagement, waarmee gebruikers bijvoorbeeld kunnen instellen wat het indrukken van de Super-toets doet. Gebruikers kunnen die knop bijvoorbeeld instellen om de launcher, appdrawer of het workspaceoverzicht te openen. Onder Workspaces kunnen gebruikers dan weer instellen of hun workspaces horizontaal of verticaal ingedeeld moeten worden, en of ze over alle aangesloten schermen verdeeld moeten worden of dat ieder scherm een eigen workspace moet krijgen.
Daarnaast zijn er instellingen voor de bedieningsapparatuur, powermanagement en de aangesloten monitors, of het geïntegreerde scherm voor laptopgebruikers. Zeker dat laatste werkt gelikt. Gebruikers kunnen losse schermen afzonderlijk van elkaar instellen. Daarnaast heeft Cosmic nu al uitstekende ondersteuning voor fractional scaling, waarbij ieder scherm op een ander schalingspercentage gezet kan worden. Ondersteuning voor features als variabele refreshrates en hdr ontbreken helaas nog, hoewel die beide op de roadmap staan.
Bugs en stabiliteit
Los van de ontbrekende features kun je in een alfabuild natuurlijk ook de nodige bugs verwachten. We hebben de Pop_OS 24.04-build met Cosmic geprobeerd op een desktop-pc met AMD-gpu én op een wat oudere Dell-laptop met een Nvidia-gpu. Daar kwamen we verschillende kleine problemen tegen, hoewel die in geen geval de distro onbruikbaar maakten of ons daadwerkelijk werk hebben gekost. Hieronder hebben we enkele van de bugs beschreven die we op onze systemen tegenkwamen.
We merkten enkele kleine problemen op rondom randapparatuur. Op onze laptop kregen we bijvoorbeeld natural scrolling niet werkend, hoewel daar een instelling voor bestaat in Cosmic Settings. Daarnaast werd de gekozen toetsenbordlay-out bij iedere reboot gereset. Na onze eerste installatie wilden we overstappen van een 'gewone' US International-lay-out naar de US International-variant met 'dead keys', voor Windows-achtige speciale tekens. Iedere keer dat we de distro opnieuw opstartten, moesten we die nieuwe lay-out opnieuw toevoegen. Daarnaast werkte de toetsencombinatie 'ctrl+c' voor het kopiëren van tekst vaak niet. Voor een nieuwsredacteur die regelmatig linkjes moet invoegen als bronvermelding, was dat niet ideaal. Kopiëren door op de rechtermuisknop te drukken en vervolgens 'copy' te selecteren, werkte wel altijd goed.
Ook in de UI kwamen we dat soort kleine foutjes tegen. Sommige animaties zijn in het algemeen nog niet zo soepel als ze zouden moeten zijn, hoewel dat niet extreem storend is. System76 zelf zegt hier nog hard aan te werken. Verder had de Firefox-webbrowser na een verse installatie geen knop om het venster te minimaliseren. Dat hebben we opgelost door de 'Show minimize button'-instelling, onder 'Desktop' en dan 'Window Management', uit en weer in te schakelen.
Steam kon soms ook niet goed worden geopend. Dan liep de interface vast, waardoor we de dienst moesten sluiten en opnieuw opstarten. Soms wilden downloads ook niet goed starten of hervat worden in die dienst. We weten overigens niet of deze fouten aan System76 liggen, aan Valve of aan Canonical. Pop_OS is immers nog steeds gebaseerd op Ubuntu.
Op onze laptop hadden we wat problemen metde slaapstand. Onze laptop ging toch al niet automatisch in slaapstand als hij werd dichtgeklapt. Dat moesten we dan ook handmatig doen via de applet waarmee je het systeem ook kunt uitschakelen of herstarten, standaard rechtsbovenin. Nadat we de laptop uit slaapstand hadden gehaald, reageerde ons dock ook niet goed, waardoor we bijvoorbeeld de aangesloten monitor niet konden gebruiken. Gek genoeg werd het scherm wel gedetecteerd en werd het vermeld in de Display-settings. Deze bug is bekend bij System76 en wordt gefixt 'tijdens de ontwikkelingscyclus voor de tweede alfa', maar een concretere patchdatum is niet bekend.
System76 zegt daarnaast dat de alfa moeilijk doet in VM's. Zonder hardwareacceleration worden bijvoorbeeld geen previews van workspaces getoond. Daarnaast kan het veranderen van de schermresolutie tot gevolg hebben dat het applicatiedock stukgaat.
De Cosmic Text Editor en terminal in een 'getilede' workspace. Afbeelding: System76
Tot slot
Jeremy Soller, principal engineer van System76, vergeleek deze eerste Cosmic-alfa met een auto die nog niet klaar is voor de openbare weg. "Je kunt erin rijden, maar je gaat een keer ergens tegenaan rijden en dan kom je erachter dat er nog geen airbags zijn geïnstalleerd." Het moge duidelijk zijn dat deze release nog niet definitief is. Naast de nodige bugs, die volgens System76 bekend én te verwachten zijn, is de desktopomgeving ook gewoon nog niet feature-complete.
We noemden daar al enkele voorbeelden van, zoals het ontbreken van bepaalde instellingen en het gebrek aan ondersteuning voor hdr en variabele refreshrates. Het zijn allemaal functies die we gedurende deze alfaperiode of de hieropvolgende bètafase kunnen verwachten. En ook na de officiële release blijft System76 uiteraard aan de weg timmeren. Ceo Carl Richell bevestigde tegenover media dat Cosmic een jaarlijkse releasecyclus krijgt, waarbij nieuwe versies met veel nieuwe features worden uitgebracht. Uiteraard kunnen gebruikers in de tussentijd ook kleinere updates en bugfixes verwachten.
Geen grote crashes, wel veel kleine bugs
We kwamen in onze ervaring, in ieder geval tijdens onze previewperiode, overigens geen bugs tegen die het gebruik van het OS onmogelijk maakten. Deze preview is vrijwel volledig geschreven in de Cosmic-desktopomgeving en dan ook nog eens direct in ons cms. Er is in die periode geen werk verloren gegaan door bugs of crashes. Er waren wel voldoende kleine bugs, die we op de vorige pagina hebben genoemd. Om dan terug te komen bij de symboliek van een auto zonder airbags: we zijn tijdens onze test nooit tegen een boom aan gereden, maar hebben regelmatig onze velgen beschadigd met een stoeprand.
Dat betekent niet dat er nooit grotere problemen zullen ontstaan. Zoals System76 tegenover de pers bevestigde, worden er tijdens de alfaperiode geen QA-checks gehouden voor updates. Dat betekent in feite dat dingen die de ene dag werken, met een update zomaar kapot kunnen gaan.
Aanrader voor de avontuurlijke Linux-gebruiker
We zouden Cosmic op dit moment dus niet aanraden voor dagelijksgebruik of voor belangrijk werk, maar vooral voor de avontuurlijke (Linux-)user die eens wil experimenteren met iets nieuws. Toch zijn we al onder de indruk van Cosmic, ook in zijn huidige vorm. Het geheel voelt prettig en erg snappy aan. De applets bieden ook een mooi alternatief voor Gnome-extensies, althans in theorie, zonder de onderlinge compatibiliteitsproblemen. Dankzij de aanpasbaarheid van de interface kan bovendien waarschijnlijk vrijwel iedereen die daarvoor de tijd wil nemen, een desktop ontwerpen die aan de wensen voldoet.
We kunnen je van harte aanraden om Cosmic eens te proberen als je een klein, extra ssd'tje hebt rondliggen, zeker als je toch al een Linux-gebruiker bent. Cosmic biedt hoe dan ook een mooie basis voor de toekomst van Pop_OS en mogelijk daar voorbij.
En weer een nieuwe Linux flavor.
Als je al niet wist, is er nu nog meer keuze... /s
Het zou fijn zijn als ze in de Linux wereld eens de neuzen dezelfde kant op krijgen, en wat meer uniformiteit realiseren. Verschillende GUI's die weer effect hebben op de apps, en al dan niet andere manieren van apps installeren.
Het is bij support al lastig genoeg om te vragen welke Windows versie iemand gebruikt, laat staan welke Linux distro en GUI
En nee, ik ben niet aan het bashen, maar ben wel van mening dat het wat minder kan in Linux land als men bredere acceptatie wilt krijgen.
De reden dat je linux (en niet Windows) tegenkomt op embedded devices, desktop, cloudservers, supercomputers, is juist omdat je de OS omgeving helemaal kunt opbouwen zoals je zelf wilt. Van minimaal tot ontzettend bloated. Of helemaal gespecialiseerd.
Die verschillende distro's volgen dat zelfde idee. Gebruikers die een eigen idee hebben over hoe hun eigen desktop omgeving eruit moet zien. Niet alleen qua look, maar ook functionaliteit. Het is dus een automatisch gevolg van hoe modulair een OS dankzij linux/GNU kan zijn.
Voor jou als desktop gebruiker maakt het uiteindelijk niet zoveel uit welke distro je kiest, tenzij je specifieke eisen aan je OS stelt. Dan heb je juist de mogelijkheid om het helemaal op te bouwen zoals jij wilt.
Het is dus een voordeel, niet een nadeel. (Tenzij je keuzevrijheid als nadeel ervaart ) Jij bent gewoon een eenheidsworst gewend.
Ik zou me daar niet te druk om maken, dat is ook juist wat Linux is, je kan er alle kanten mee op. Denk dat het ook geen concurrent is voor Windows of MacOS. . Dat zijn hele andere systemen, veel eenduidiger dan Linux. Denk dat je veel mensen geen plezie rmet Linux doet.
Wat niet wegneemt er zijn uitstekende desktop omgevingen beschikbaar voor Linux. Had vandaag te maken met het omzetten van .heic (iphone) fotoformaat naar .jpg dat doe je onder Linux zonder problemen. Even de juiste software installeren. Bekijken en omzetten. Dit is maar 1 voorbeeld, maar het is een zwitsers zakmes dat Linux. Fijn voor desktop en server.
Edit: en de acceptie is er zeker ik denk een van de meest gebruikte server systemen
[Reactie gewijzigd door wimdebok op 15 augustus 2024 14:21]
Op zich is diversiteit goed. Al vind ik bij Cosmic wel dat het niets lijkt toe te voegen aan het ecosysteem- het richt zich op precies dezelfde niche als KDE. Flexibele maar makkelijk te gebruiken interface, geschreven in een modernere taal dan C, applets die je overal kunt zetten etc.
MPL 2 vs LGPL is flexibeler voor embedded projecten, heeft Qt dan wel weer een commerciële licentie voor maar dat is ook weer een dingetje. C++ (plus MOC) is geen moderne taal.
Alhoewel linux z'n diversiteit top is voor development, denk ik dat voor niet poweruser het erg verwarrend kan zijn. Ik ben gister van Windows naar fedora geswitched en merk dat het installeren van programma's per distro erg afwijkt. Fedora gebruikt hun eigen DNF packages, appimages weet ik niet eens hoe ze werken, en flatpacks werken maar zijn soms heel instabiel. Hoe kunnen we toekomstige users dit allemaal uitleggen als ze gewoon nextcloud willen installeren? (Herken je profiel foto hihi)
ja, dat is inderdaad lastig. En veel van die formaten hebben ook nog allerhande beperkingen - tot nog toe is 'ouderwets' rpm (ben openSUSE gebruiker) echt nog het handigste. Flatpaks en appimages zijn langzamer, groter, en vaak zien de apps er anders uit (geen toegang tot themes) of werken niet helemaal (Nextcloud appimage heeft geen integratie in bestands beheerders).
Ik ben 14 september van de partij, ik doe een lightning talk over mijn final master project. Maar wellicht is het wel leuk om daar even te praten over de toekomst en toegangkelijkheid van linux
Ik heb Fedora vroeger gehad samen met Centos.
Heb zowat alles gehad.
Toen was ik het zat met alle nieuwe versies om de paar maanden en updates die bugs introduceerden.
Ik wil gewoon kunnen werken zonder te moeten prutsen.
Een tijd lang Rocky gebruikt totdat Red Hat de voorwaarden aanpaste.
Ik gebruik nu Oracle UE samen met Flatpak en enkele toegevoegde repos.
Is voor mij persoonlijk de beste keuze en distro op deze manier.
Proton vpn staat standaard aan en om de firewall te configureren was ik gewoon te lui en gebruik ik portmaster.
Ik vind Flatpak gewoon zalig en heb nog geen last gehad van instabiele versies.
... Al vind ik bij Cosmic wel dat het niets lijkt toe te voegen aan het ecosysteem-
Fatsoenlijke tiling, vooral die autotiling is iets dat de meeste GUI's niet meer hebben. Je moet naar een stokoude, niet meer ondersteunde WM toe als je dat wilt.
Ik vrees dat het nog lang gaat duren voordat Wayland fatsoenlijke multimonitorsupport heeft, vooral als die verschillende resoluties hebben (bv 1920*1200 en 1920*1080 of 1920*1200 en 2560×1440)
Nou, dat werkt hier best hoor, zelfs verschillende scaling. Ik heb 2 schermen, 1x 4K en 1x 1440P en heb geexperimenteerd met 150% scaling op de 4K en 125% op de 1440P, dat werkte zonder issues (Plasma desktop).
Mijn enige probleem met Wayland is nog Steam en sessie beheer - het onthouden van welke apps en windows waar open waren - da's dan een Firefox probleem, kennelijk, maar whatever de oorzaak, als ik uitlog en inlog in X dan openen mijn 1000 tabs en vensters netjes versprijd over mijn 2 monitoren en 6 virtuele desktops, en in Wayland opent alles op scherm 1, desktop 1 en moet ik eerst alles heen en weer schuiven. Erg irritant.
Ik heb veel n00bs op Fedora Silverblue gezet. Dat is een systeem dat immutable is (atomic updates dus) en de rest gaat via Flatpak. Alles update zichzelf op de achtergrond en het is rock solid. Die mensen zijn super happy. De GNOME apps zijn makkelijker te gebruiken dan die van Windows (het waren geen Mac users tot nu toe). Vooral printen en scannen was makkelijker voor ze. Browsen is gewoon hetzelfde, net zoals muziek afspelen en bestanden managen. Het kan gewoon hoor. Het zit vaak tussen de oren dat nieuw altijd eng is.
En dat is juist het doel; alles draait in Linuxland om vrijheid.
- Als het je niet uitmaakt, pak je de bekendste (Ubuntu) en heb je er veel plezier van.
- Heb je wel specifieke eisen vooraf, of ben je het niet eens met de keuzes van Ubuntu, pak je een van de andere
- Gebruik je Ubuntu en loop je ergens tegenaan? Dan kies je een andere DE of tool of je switcht zelfs van distro.
Het is allemaal jouw keuze. En er is geen foute keuze
Zeker heb je vrijheid van keuze bij Linux maar je zal toch evenzogoed ook kennis ervan moeten hebben wil je er net iets meer mee kunnen doen. En tja dan leuk dat je kan kieen tussen distro's maar het vergt toch weer extra werk om de goed keuze te maken.
Het heeft dus zijn voordelen maar ook net zo goed zijn nadelen zeker voor mensen die in de Windows hoek zitten. En zeker, Windows is ook niet het je van het maar er is naar mijn mening wel toch meer eenheid.
Dan kies je geen Linux. Ik vind het vreemd om een OS af te rekenen op een inherente eigenschap. Een bouwpakket kiezen en dan klagen over dat het op meerdere manieren in elkaar gezet kan worden. Oprechte vraag: als je in de Windowshoek zit en je vijf Linuxdistro's fundamenteel vervelend door de keuzevrijheid, waarom zou je dan Linux willen?
Ik vind het vreemd om een OS af te rekenen op een inherente eigenschap.
Misschien heb je het dan toch verkeerd opgevat want ik reken Linux er niet op af maar vind het gewoon vervelend omdat het de stap naar Linux ietwat moeilijker maakt. Bij Windows is het duidelijk en je simpelweg geen keuze hebt wat zijn voors maar ook net zo goed zijn tegens heeft. Begrijp mij goed dat ik mij net zo goed aan Windows erger dat Microsoft altijd alles voor je bepaald.
Daarom zou ik het fijn vinden als dan alle Linux neuzen eens bij elkaar gestoken zouden worden en er zeg maar 1 soort van standaard Linux ontwikkeld zou worden. Juist net omdat Linux vele goede kanten heeft en dingen je niet zomaar opgedrongen worden.
Wat jij goed vindt, vindt een ander weer niet goed. En dan krijgt je weer een fork, andere distro. Dat is helaas en gelukkig een belangrijke eigenschap van Linux. Als je iedereen of verreweg de meerderheid dezelfde kant op wilt hebben dan kunnen er geen andere keuzes zijn. Anders zullen er altijd mensen voor andere opties kiezen. En gedwongen slechts 1 optie is compleet tegen de FOSS gedachte in.
Dat is er nu ook. De grap is, System76 heeft dit gedaan; Ubuntu met hun eigen schil door middel van plugins. En nu maken ze hun eigen desktop environment, beetje analoog aan wat Huawei bijvoorbeeld doet. Maar of de mobiele markt nu echt het positieve voorbeeld is van een enkelvoudige Linuxmarkt...daar heb ik mijn twijfels over
De grap is, System76 heeft dit gedaan; Ubuntu met hun eigen schil door middel van plugins.
Ja dat had ik voor zover begrepen dat Sysem76 dat gedaan heeft maar nu te hopen dat anderen dit oppakken en er niet dan ook van System76 weer tig versies verschijnen.
Maar of de mobiele markt nu echt het positieve voorbeeld is van een enkelvoudige Linuxmarkt..
Ik dacht eigenlijk dat Android op Linux gebaseerd is maar ik kan mij vergissen.
Klopt zeker. Ik dacht dat je doelde op dat Android op mobiel eigenlijk is wat jij voor je ziet met Linux; op een type apparaat 1 grote Linux variant waar bijna iedereen het mee doet. Dat klopt, alleen vind ik dat niet een voorbeeld waar ik heel vrolijk van wordt door de macht die bij een partij komt te liggen met alle gevolgen van dien.
Jammer dat je een 0 moderate krijgt alleen maar omdat je Linux niet van allen kanten de hemel in prijst.
Ik drnk dat dit ook een groot issue is. Het is leukndat Linux uitermate geschikt is voor servertoepassingen, maar het distro landschap is zo versplinterd. Als ze nou eens alle bronnen bundelen en een basis bouwen waar ook qua gebruiksgenak en features de concurrentie met Windows en MacOS kan worden aangegaan..
Jammer dat je een 0 moderate krijgt alleen maar omdat je Linux niet van allen kanten de hemel in prijst.
Dat is denk ik hetzelfde effect als bij Apple vs Microsoft liefhebbers, maar ik zelf daar gewoon neutraal in blijf. Ik bekijk het gewoon puur vanuit de gebruikerskant en/of een simpele doorsnee gebruiker zonder veel moeite b.v. met Linux kan werken. Dit vooral wel omdat ik wel een aantal mensen ken die ik vaak ondersteun en dit mensen zijn die alleen weten waar de aan/uit knop zit, bij wijze van dan.
Als ze nou eens alle bronnen bundelen en een basis bouwen waar ook qua gebruiksgenak en features de concurrentie met Windows en MacOS kan worden aangegaan..
Precies, een volwaardig kant en klaar OS wat vooral ook direct compatibel is met de meest gangbare gebruikelijke software.
Als dat gebeurd, krijg je Linux 2 die gaat concurreren, omdat er dan geen onderscheid meer is. Ik heb niet dezelfde eisen als mijn ouders. Er zijn maar een paar echte distro's en alles is daarop gebaseerd. SteamOS is Arch, ChromeOS is Gentoo, Ubuntu is Debian, Mint is Debian, etc. Als je met de basis kan werken, kun je met alles wat er op gebaseerd is ook werken.
Integendeel, er is momenteel een Linux GUI revolutie aan de gang en voornamelijk dankzij de modulariteit. Kijk maar naar: https://arewewaylandyet.com/
Tien verschillende applicatie starters, vier statusbalk opties, docks, scherminstelling applicaties en nog veel meer. Daarnaast kan je deze applicaties ook vaak stijlen, zodat het er precies uitziet zoals jij wilt.
Nu is dit inderdaad niet te volgen voor nieuwkomers, maar die mensen kunnen een kant en klare distributie pakken waar alles voor geconfigureerd is.
Voor programmeurs is het nu veel gemakkelijker om iets aan te passen of om te wisselen. Terwijl je bij Gnome of KDE meestal vastzit in wat zij hebben gemaakt. Dit zorgt ervoor dat er meer aandacht is voor details en uiteindelijk een betere ervaring geeft.
Die modulariteit was er op X11 net zo goed met i3 etc, niks nieuws aan.
WMers zijn ook echt niet voor iedereen, puur voor de knutselaars die dit "beter" en sneller vinden.
Niks voor mij, tijdje gedaan maar als ik dan in de zoveelste config file zit te klooien om ergens een notificatie te stylen voel ik me zo nutteloos.
Doe mij maar een DE, een minimalistische zoals Gnome, misschien straks wel Cosmic.
Waar maak je je druk om, je hoeft het niet te gebruiken.
Als je alles standaard wil, pak Windows of macOS. Linux is voor mensen die kunnen sleutelen, niet voor beginners. En dat is prima. Een hoop wordt ontwikkeld op Linux omdat voor daar alle kanten op kan. Nieuwe desktops, nieuwe filesystems, nieuwe memory management modellen etc. Een hoop van die kennis verspreid zich weer naar andere producten.
Linux is overal van je koffiemaker, tot Cloud tot ai, er is meer Linux in de wereld dan Windows. Er is geen enkele reden om te willen dat het ook de desktop veroverd. Het doet de rest al.
Het zou fijn zijn als ze in de Linux wereld eens de neuzen dezelfde kant op krijgen, en wat meer uniformiteit realiseren.
Juist niet. Laat ieder kiezen wat hij fijn vind. KDE vond ik 24-25 jaar geleden al een drama, vooral met Suse. Gnome heb ik met Ubuntu 8.04 LTS de deur gewezen, onwerkbaar traag (op alle 3 de systemen die ik toen had). Xubuntu werkte redelijk tot ik opeens na het upgraden van 12.04 LTS naar de volgende LTS opeens enkel een zwart scherm zag. Booten ging prima, het systeem draaide maar zodra alles geladen was, hadden alle vensters en gui-elementen ofwel kleur #000000, ofwel #010000, ofwel #000100 ofwel #000001, in een volledig verduisterde ruimte kon je zien dat er toch iets op het scherm stond, maar daarmee was alles gezegd. Overigens hadden SnowLinux, SolidX en Debian hetzelfde issue.
Sindsdien hebben we systemd erbij gekregen met journald, logind systemd-boot en nog wat Trash van Poettering en Sievers.
Verschillende GUI's die weer effect hebben op de apps, en al dan niet andere manieren van apps installeren.
Apps zouden volledig onafhankelijk moeten werken van welke Gui geinstalleerd is. Andere manieren van apps installeren hoeft geen probleem te zijn. Vrijwel alle distibuties werken met repositories. RPM en Deb zijn vergelijkbaar in functionaliteit, andere distro's gaan uit van precompiled tgz-pakketten of sourcecode. Degenen die hier problemen mee hebben zijn nu net degenen die de repositories willen negeren en gewoon enkel een soort exe-pakketje willen maken en dat dan zelf distributeren.Om maar even duidelijk te zijn, dat gaat ook bij Apple en Microsoft een keer verdwijnen.
Het is bij support al lastig genoeg om te vragen welke Windows versie iemand gebruikt, laat staan welke Linux distro en GUI
Dat eerste ligt aan het businessmodel van Windows, wat ook al aan het veranderen is. Ten tweede, het zou helemaal niet mogen uitmaken welke distibutie iemand gebruikt - behalve als het Gobolinux is - of welke GUI. Als je code daarvan afhankelijk is, dan zit er iets fundamenteel niet goed in je code. Maar blijkbaar is dat bij een heel vel voorkomend probleem.
Tja, wat is het nadeel van keuzevrijheid? Zoals ook door anderen aangegeven kies je dan toch de bekendste? Het is een beetje alsof je in de DDR kunt kiezen tussen 1 auto: een Trabant en een Trabant (minder keuzevrijheid bij Windows, maar meer nog MacOS), terwijl je in het westen al kon kiezen tussen verschillende auto's (Linux). Ik ga niet klagen als er wéér een obscuur automerk bij komt en houdt het bij bekende auto's als ik de markt niet ken. Als autogebruiker heb ik geen last van andere auto's die dezelfde weg gebruiken. Zo heb ik er ook geen last van dat er verschillende distributies zijn, dat moet ieder voor zich bepalen. Ja, misschien heb je wat keuzestress, maar om dan maar voor een Trabant te gaan vind ik wat ver gaan... 😉
Dit lijkt qua functionaliteit veel op KDE Plasma. Ik zie nog niet iets waarvan ik denk dat het een bestaande gebruiker zal overhalen om over te stappen.
Het geheel is behoorlijk 'licht' en voelt dus snel aan, ook op iets oudere hardware.
Wat zijn de minimale/aanbevolen systeemeisen? Zo draai ik Plasma op een 13 jaar oude mobiele i7 (2e generatie, dual core, 16 GB RAM, Intel HD 3000 iGPU), wat prima presteert in Wayland en X.Org. Presteert Cosmic net zo goed of beter dan dat?
[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 15 augustus 2024 08:05]
Echter is plasma vooral gebouwd op QT en Gnome (en ik neem aan ook Cosmic) op GTK. Ik hou niet van de GTK look, de balk boven de vensters is zo dik bij GTK. Er zijn wel wat foefjes die je kunt uitvoeren, maar het wordt nooit zo mooi als QT.
Dat is trouwens een van de grootste stijl verschillen in het land van linux programmas. In windows heeft bijna elke programma zijn eigen stijl (mooi voor het programma, maar het past niet in de Windows stijl), in Linux is het verschil vrijwel altijd QT of GTK.
[Reactie gewijzigd door FPSUsername op 15 augustus 2024 07:03]
Ik ben benieuwd hoe diverse applicaties er uit zien in iced. Met QT en GTK zie je vaak al duidelijk verschillen en is de integratie niet altijd optimaal.
Qt is maar een framework en heeft niet perse een eigen stijl. Op Windows ziet het er zo uit als Windows, op Mac als Mac, en op Linux... zoals de DE het styled. In KDE kun je ook helemaal aanpassen hoe programma's er uit moeten zien en in ieder geval alle Qt apps houden zich daar volledig aan.
Zo kwam ik er gisteren toevallig achter dat je in KDE de window decorations ook helemaal kunt aanpassen. Wil je de knoppen (sluiten, maximaliseren, ...) helemaal links hebben? Geen probleem. Wil je ze links en rechts hebben? Geen probleem. Helemaal geen knoppen? Verwijder ze allemaal. Wil je geen rand, een dunne rand, een wat dikkere rand, een dikke rand, of een heel dikke rand om de inhoud van het programma (als deze niet gemaximaliseerd is)? Allemaal te kiezen.
Nog los van dat je dus een hele collectie aan themes hebt. KDE heeft zijn standaard "breeze", zowel in een light als dark uitvoering. Maar bv Manjaro Linux (distributie) heeft weer zijn eigen theme.
Ja, het smoelt geweldig, maar probeer maar eens grote bestanden te kopiëren/verplaatsen met Dolphin. Dat heeft tot gevolg dat in ieder geval Dolphin bevriest en af en toe zelfs plat gaat. Deze storende fout zit al vanaf het begin in KDE-Dolphin en is bekend. Kennelijk is het ondoenlijk deze fout te herstellen.
Dit was indertijd voor mij de reden om vanaf 2018 over te stappen op MATE met Compiz. Nog geen spijt van gehad.
Wat zijn grote bestanden? Ik ben geen fervent Dolphin gebruiker (ben meer van de CLI), maar gisteren toevallig nog een bestand van 3,6GB gekopieerd naar een USB stick (via Dolphin), en dat ging gewoon prima.
Wel onder KDE 6.1 (die denk ik nog niet door veel distros gebruikt wordt).
Dat is eindeloos lang geleden en al lang niet meer relevant.
Hier een blije KDE 6 gebruiker - waarom dat niet meegenomen is vind ik een raadsel, maar kopieer regelmatig bestanden van 30GB of groter zonder problemen. Maakt niet uit wat de bron of doel is (intern/netwerk/externe schijf), alles gaat supersnel, geen haperingen.
Zo kwam ik er gisteren toevallig achter dat je in KDE de window decorations ook helemaal kunt aanpassen.
Offtopic maar heb je toevallig ook gevonden hoe de icoontjes van die knoppen aangepast kan worden? Dat was mij niet gelukt namelijk. Misschien via thema's maar dat is dus niet met fancy UI tooltje.
Er zijn wel wat foefjes die je kunt uitvoeren, maar het wordt nooit zo mooi als QT.
Grappig hoe smaken verschillen, want ik ben juist van KDE afgestapt omdat het foeilelijk is, waarbij ik het gevoel heb dat dit voornamelijk komt doordat alles op tien manieren gecustomized kan worden, waardoor niks daadwerkelijk goed uitgewerkt wordt.
Daarnaast is er voor KDE niet echt een huisstijl, dus ieder KDE programma heeft een compleet andere UI, zonder overkoepelende logica.
edit: @FPSUsername wijdt zijn hele post aan het belang van een consistente stijl. Ik zie daarom niet in waarom het "irrelevant" is om de juiste stijl van de naam van het framework waar hij het over heeft te benoemen.
[Reactie gewijzigd door 84hannes op 15 augustus 2024 20:48]
Plasma is mooi, maar tussen mij en die omgeving botert het nooit zo goed.
Ik slaag er vaak binnen seconden na installatie in om per ongeluk de boel overhoop te halen, waarna het mij dan weer minuten kost om uit te vogelen hoe dat te herstellen.
[Reactie gewijzigd door emphy op 15 augustus 2024 06:56]
Die ervaring had ik ook... en het lukt me nog geregeld om dingen stuk te maken. Kreeg als tip om OpenSUSE Tumbleweed te proberen. Rolling release met als belangrijke standaard functie snapshotting. Al een paar keer de boel door onhandigheid of onwetendheid stukgemaakt en na een reboot weer simpel die stapjes terug.
Het uitpuzzelen wat je fout hebt gedaan en dat herstellen is een mooi leerproces, maar er komt een moment dat je even genoeg leermomentjes hebt gehad
Kijk liever naar uBlue OS main image. Dat is Fedora Silverblue maar met essentiële codecs geïntegreerd. Silverblue doet dat zelf niet ivm licenties. Als je ze zelf toevoegd heb je altijd wel wat gedoe tijdens upgraden. Met uBlue OS
main image niet.
Heel populaire distros zoals dé distro voor gaming: Bazzite is een uBlue OS versie. Ook Dolphin, populair bij developers en laptops van Framework, MS Surface en Asus, is een UBlue OS variant.
Het werkt eigenlijk net zo simpel als iOS. Het OS zelf is immutable en updates van OS, systeem, apps gaan gewoon via Gnome Software en automatisch heel simpel.
Ik ben van 2 jaar Ubuntu en 2 jaar Manjaro overgestapt hierop nadat ik eerst Opensuse Tumbleweed had geprobeerd. Dat er 3 of 4 verschillende apps waren voor oa updaten en software installeren en de documentatie aangeeft dat je 2 daarvan vooral niet moet gebruiken in Tumbleweed, maakte het voor mij niet geschikt. Ik vind dat echt een typische traditionele Linux ervaring.
Klinkt ook interessant Ging van Windows naar Arch. Dat was wat teveel van het goede. Heel leerzaam, maar iedere stap is een puzzel... dat wordt ook vermoeiend. Tumbleweed bevalt tot zover best prima, paar maanden in gebruik.
Zal Bazzite ook nog eens bekijken. Als daar ook netjes snapshotting in zit een probeersel waard
De dev/oprichter van Ublue gaf in een podcast aan dat ze met deze images mensen bij Chromebooks weg willen halen met een set and forget update gebeuren.
Ik ben silverblue gebruiker geweest maar dat is het allemaal net niet hoor, flatpacks zijn echt nog niet waar ze zijn moeten en rebooten voor updates is wel erg frustrerend.
uBlue OS main werkt anders heerlijk. Dat is wat ik gebruik. Het doet wat het moet doen. Gaf me eindelijk rust, ben nooit meer aan het klooien, fixen of uitzoeken. Itt Ubuntu (2jr) en Manjaro (2jr) werkt het zo simpel als iOS.
Die ene keer per maand (of zelfs nog minder vaak) mijn laptop rebooten is prima. Gaat in seconden. Moet mn tel trouwens ook rebooten na een update.
Plasma heeft altijd van die rare crashes als je bv een Global theme of icon theme installeerd. Dan crasht het ineens of krijg je allemaal errors. Misschien dat het met Plasma 6 verbeterd is.
[Reactie gewijzigd door desalniettemin op 15 augustus 2024 10:11]
Ik ben persoonlijk zeer geïnteresseerd in cosmic. Ik heb tijdje kde gebruikt maar de ervaring voelde altijd nog een beetje rommelig en niet consistent. Gnome vond ik altijd fijn om te gebruiken maar ik vond het niet aanpasbaar genoeg. Ik zit nu al een tijdje om een tiling wm maar vind het soms wel een beetje moeilijk zonder alle grafische tools, cosmic heeft ingebouwde tiling. Voor mij is cosmic dus de perfecte combinatie van feautures. Ik zal denk ook direct overstappen als die komt in de repos van mijn distro.
Systeemeisen zijn hetzelfde als voor Pop_OS! nu. 4GB RAM en een 64-bit processor is waar ze van weten dat het werkt. Het kan natuurlijk ook werken op minder maar daar is op dit moment geen prioriteit voor.
Het zou dus moeten werken op dat systeem. Net zo goed of beter is vooral afhankelijk van optimalisaties of bugs. Zo had KDE recent een bug waarbij het een cache op de HD had staan waardoor een specifieke actie kan blijven hangen. Cosmic heeft nog bugs waarbij een specifieke actie HD operaties doet die en daar op wacht en dus blijft hangen. Tussen Rust en C++ performance zit weinig verschil in performance maar het gaat vooral om hoe het is geïmplementeerd.
Ik heb nog nooit met linux gewerkt. Maar is het nog steeds zo dat je een oude computer met een i3 processor. Of een dual celeron computer nog goed leven in kan blazen met Linux?
Vaak wel maar een langzame HD kan toch vrij vervelend zijn. Daarbij is de browser met een website tegenwoordig een significante last op de prestaties. Als het erg langzaam blijft kan zoeken naar lichtere distributies en desktop environments. Ik verwacht dat Cosmic een van de lichtere DE's zal zijn wanneer het uit de alfa is.
Daarbij is de browser met een website tegenwoordig een significante last op de prestaties.
Helemaal dit. Een command-line, teksteditor of bestandsbeheerprogramma zal op de meeste OS-en fantastisch lopen, maar daar heb je geen computer voor. Als je video's gaat bewerken, 3D gaat modeleren, software gaat compilen, videospelletjes gaat spelen of inderdaad, het web gaat browsen, dan is een fatsoenlijke processor en veel geheugen (en eventueel een goede videokaart) onmisbaar; of je nou iOS, Linux of Windows draait.
Als je het mij vraagt wel. Heb al tijden een oude Asus laptop in huis (volgens mij 12 jaar ) met i3 en 4GB RAM die nog vloeiend werkt met Zorin OS. Alles met een browser of office gaat vloeiend. Dat was met Windows 10 al niet meer mogelijk…
Het is de laptop van mijn partner. Heb haar nooit uitgelegd hoe het werkt terwijl ze alleen maar Windows gebruikt heeft en ze kan er moeiteloos mee uit de voeten. In tegenstelling tot met mijn MacBook…
Dit. Ik kan vrij goed met computers omgaan, gebruik Windows en Linux en macOS. Ik ben hardstikke tevreden met mijn MacBook, maar als ik even een bestandje zoek dan voel ik me een bejaarde die voor de eerste keer een computer gebruikt; ik snap de filosofie gewoon nog steeds niet. Maar het werkt vloeiend en ziet er prachtig uit
Sinds gisteren de omslag gemaakt van jarenlang gebruik te hebben gemaakt van Cinnamon en tussendoor MATE naar KDE Plasma 6.1. De laatste keer, meer dan tien jaar geleden was KDE voor mij een onsamenhangend geheel met veel aqua achtige kleurrijke iconen en een UI die ik nooit kreeg zoals ik deze wilde. GNOME deed dit met het Clearlooks thema voor mij perfect.
Nu sinds ik KDE Plasma gebruik, die nu erg strak en vooral modern aanvoelt, heb ik het compleet tegenovergestelde. Cinnamon is redelijk modern maar nu voelt voor mij KDE vertrouwder en aangenamer om mee te werken. Op mijn oudere i5 laptop met AMD GPU werkt KDE super snel, zelfs met alle toeters en bellen als animaties, wobbly windows en noem het maar op ingeschakeld. Alles valt te tweaken tot hoe aanwezig je alles wilt hebben.
Nu heb ik deze DE nog niet geprobeerd, maar als ik de screenshots zo zie dan krijg ik niet een gevoel erbij dat dit wat nieuws probeert te doen. Ik denk zelfs dat een schone Cinnamon installatie met wat tweaken er beter vanaf komt en meer heeft te bieden.
Maar Tweakers mag wat mij betreft meer Linux nieuws plaatsen. Zou ik niet erg vinden 😉
[Reactie gewijzigd door Toshirou op 15 augustus 2024 09:51]
Heb nooit de overschakeling kunnen maken naar gnome 3 of Unity, het voelde als een stap terug van gnome 2 met clearlooks: simpel, heel responsief en genoeg contrast
Cinnamon heb ik ook gebruikt maar er zit een irritante bug in (al sinds 2012 geloof ik) waar ik elke keer tegenaan loop. Laatste keer dat ik keek (vorig jaar) stond de bug report nog open.
Gnome kan ik echt niet uit staan. Gnome 1 en 2 waren goed, maar 3 ziet er uit alsof iemand Windows 8 heeft gepakt, gezien heeft hoe het er uit zacht en dacht "laten we dit nog slechter maken". Afschuwelijk.
KDE vind ik ook wel fijn werken. Modern, maar zit niet in de weg. In de werkplaats heb ik KDE op de computer staan, maar achter mijn bureau blijf ik liever met i3 werken.
Tweaken doe ik verder niet. Ik heb mijn huidige i3 configuratie al denk ik 2 jaar niet meer aangepast.
Ook in de UI kwamen we dat soort kleine foutjes tegen.
In het artikel wordt gesproken over kleine UI-foutjes. Is het de auteur (en de makers) opgevallen dat de HIG niet worden aangehouden?
Dat is wat ik altijd juist heel mooi vond aan Gnome en minder aan KDE: de eerste zag er na de introductie van de HIG steeds professioneler uit omdat UI-elementen netjes zijn uitgelijnd, teksten lekker leesbaar zijn, witruimte beter wordt ingezet, enz. Is het altijd perfect? Nee. Maar het was tot nu toe, naast het moderne Android (de UI), de enige poging om "Linux" er professioneel uit te laten zien voor desktopgebruik.
KDE heeft dat nooit gehad. Ze hebben ook regels, maar het is en blijft allemaal wat losjes qua UX. Dat benoem ik nu met opzet, maar het is ook toepasbaar op UI als in "de visuals zelf". Zoals de iconen en teksten die niet echt "in balans" zijn qua bv. kleurgebruik.
De tekst in het artikel zegt:
"De interface moest modulair en aanpasbaar zijn, maar zonder de compatibiliteitsproblemen van Gnome. Bovendien werd het geheel geschreven in de programmeertaal Rust, wat een betere, leesbaardere en veiligere code moet opleveren."
Uit ervaring weet ik helaas dat goede code schrijven voor een totaal eigen UI-toolkit een uitdaging te noemen is, dus ik kan er niet te hard op oordelen maar ik vraag me na het zien van de screenshots nu wel af wat het einddoel is: visueel een lekker strakke UI die de OCD'ers onder ons tevreden kan maken? Of een UI die wel modulair is maar dat visueel (nog?) niet waar kan maken?
Hoe dan ook is het knap om zoiets te doen. Het zal vast heel. Erg. Veel. Werk. Zijn
[Reactie gewijzigd door Stukfruit op 15 augustus 2024 07:53]
In het artikel wordt gesproken over kleine UI-foutjes. Is het de auteur (en de makers) opgevallen dat de HIG niet worden aangehouden?
The GNOME Human Interface Guidelines are the primary source of design documentation for those creating software with the GNOME development platform. They are primarily intended for app designers and developers, but are relevant to anyone wanting to familiarize themselves with GNOME UX.
Dat is niet zo verbazingwekkend. Die Human Interface Guidelines zijn geschreven door GNOME, voor GNOME. Men probeert niet een nieuwe variant van GNOME te maken, maar een eigen DE te ontwikkelen.
Verder weet ik niet wat de regels zijn betreffende KDE Plasma. Het is de DE waar ik tot nu toe het productiefst mee ben. Met GNOME lukte mij dat nooit. Te veel zaken zaten verstopt achter handige dingetjes die je net maar moest weten, en het ging voor mijn gevoel te veel de kant van Unity op (lekker eigenwijs, tablet-focused/inclusive, niet altijd gericht op productiviteit en snelheid).
[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 15 augustus 2024 08:52]
Ik had het inderdaad iets anders moeten verwoorden maar je snapt hopelijk m'n punt
Wat ik probeer te zeggen is dat er ook geen common sense-regels uit de UX-wereld worden aangehouden. Is dat nieuwigheid of is er geen (wens tot een) plan (bij GNOME de HIG, bij KDE deze HIG) om dat structureel netjes te maken en houden?
> Wat ik probeer te zeggen is dat er ook geen common sense-regels uit de UX-wereld worden aangehouden.
Of word er wel 'common-sense' toegepast, maar staat bij mij de trackball links van het toetsenbord en jouw muis waarschijnlijk aan de rechterkant? Het nadeel van aannames/assumptions is dat niet iedereen hetzelfde denkt over dit soort dingen. ASS-U-ME, you should never assume because when you assume you make an ass of you and me. Dit is ook de reden dat er een HIG is opgesteld, de mening van één persoon is niet langer belangrijk, we hebben een setje regels dat het design bepaald.
Ik vind KDE best ok, qua consistentie. Zeker binnen de eigen applicaties van KDE valt het me niet op. Het word echter anders als je software die niet door KDE word uitgegeven gaat gebruiken.
Persoonlijk vind ik de workflow van het nieuwe Gnome Shell niet prettig, net als MACos lijkt dat vooral gericht op laptop gebruik. Ik werk bijna uitsluitend met een externe monitor en dan vind ik de desktop ervaring van KDE prettiger, dat is meer <= Windows 7.
Ik werk ook bijna uitsluitend met een externe monitor en vind de Ubuntu-versie van Gnome Shell vele malen prettiger ogen dan KDE, en prima in gebruik.
Ik start programma's met Windows/Super + [naam] + Enter, wissel tussen programma's met Alt-Tab en Alt-tilde, dus een klassiek startmenu is vrijwel nutteloos voor me. En ik vind het fijn dat een exposé-achtig overzicht van alle programma's één druk op de Windows/Super-key weg is.
Het uiterlijk van KDE kan uiteraard worden, je kan het zo gek maken als je zelf wilt of een thema installeren.
Ik vind sommige gedragingen van Gnome gewoon niet prettig waardoor ik liever met KDE werk. Tuurlijk het is allemaal aan te passen, maar waarom zou ik dat doen als KDE out-of-the-box veel meer overeenkomt met de manier waarop ik mijn desktop wil gebruiken?
KDE / Gnome Shell maakt qua usability echt niet meer uit, ze zijn beide feature compleet en werken prima. Ik vind wel dat het design van Gnome Shell tegenwoordig erg strak is
Dit is ook de reden dat er een HIG is opgesteld, de mening van één persoon is niet langer belangrijk, we hebben een setje regels dat het design bepaald.
Sorry, UX is absoluut niet het resultaat van een mening. Of meerdere meningen. Het is het resultaat van onderzoek naar wat wel en niet goed werkt qua cognitieve vaardigheden en het begeleiden van de gebruiker in het bereiken van een doel.
Het is waarom zoiets als dark patterns bijvoorbeeld goed werken: het motiveert je (in het geval van dark patterns dus) om langs een bepaalde rode lijn te gaan qua acties die je uitvoert binnen een interface.
Ditzelfde wordt ook trouwens gedaan met echt heel veel andere dingen in het leven. Als je naar een film kijkt dan worden je ogen ook continu begeleid naar de ideale punten op het scherm (door gebruik te maken van scherptediepte, perspectief, enz) om de kijkervaring zo aangenaam mogelijk te maken.
Dus mening? Nee, niet echt Je kan natuurlijk andere voorkeuren hebben over de zaken die daarboven gezet worden, zoals de HIG van Gnome die inderdaad erg ver gaan (dat kan ik niet oneens met je zijn), maar basisdingen zoals het uitlijnen van elementen om het geheel bijvoorbeeld wat rustiger te maken is weinig mis mee.
Is dat nieuwigheid of is er geen (wens tot een) plan (bij GNOME de HIG, bij KDE deze HIG) om dat structureel netjes te maken en houden?
Geen idee. Zolang KDE Plasma voor mij productief blijft en mij niet in de weg gaat zitten kan het mij niet veel schelen of er navelstarende regels zijn of ontbreken. Dat laat ik aan de experts over. Ondertussen ga ik verder met mijn werk.
[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 15 augustus 2024 09:48]
HIG klinkt leuk op papier, alles consistent en goed over nagedacht en alles, maar in de realiteit is het een beetje een wassen neus (mijn mening). Hele boeken zijn er over volgeschreven hoe user interfaces voorspelbaar en uniform moeten zijn etc, vanwege ergonomie en cognitieve load en weet ik niet wat, maar in de praktijk lijkt het allemaal weinig uit te maken. Dat zie je wel nu tegenwoordig bijna alles via websites, mobiele apps met custom UI, apps gemaakt met Electron etc werkt, native applicaties die OS native UI gebruiken zijn inmiddels echt de uitzondering. Ik hoor weinig mensen klagen (of eigenlijk helemaal niemand) dat ze dit als een 'probleem' ervaren en liever hadden gezien dat de plaatsing & spacing tussen knopjes en de lettertypes uniform waren geweest. Het is gewoon geen issue lijkt het.
Begrijp me niet verkeerd, ik ben zelf ook een groot voorstander van HIG en uniformiteit en zou graag een OS gebruiken waar alle applicaties dezelfde look & feel en controls etc zouden hebben, maar het feit dat dit tegenwoordig zo goed als een utopie is (ook op GNOME want maar een fractie van de Linux applicaties is native GNOME + up-to-date met de GNOME) heeft in ieder geval op mij totaal geen invloed op usability of wat dan ook.
[Reactie gewijzigd door johnbetonschaar op 15 augustus 2024 12:58]
Ik ben al heel lang een linux enthousiast maar ik moet eerlijk bekennen dat ik mij steeds minder druk maak om hoe de interface er nou precies uitziet. Als het maar rustig en productief is en ik gemakkelijk een paar dingetjes kan vinden en eventueel aanpassen ben ik al snel tevreden.
Waarschijnlijk ben ik geen 'power-user' en zal ik ook nooit een andere distributie kiezen puur voor de interface.
Wel erg mooi dat er zoveel keus is voor mensen die hier wel veel waarde aan hechten.
Hear hear. Vorm volgt functie! Ik ben echter wel een power user en wil vooral een interface met sane defaults, 'die niet in de weg zit', niets afdwingt en enigszins consistent is in gedrag en tijdens gebruik. Ooit was dat voor mij Gnome 2, maar ook KDE3 ging prima. Gnome 3 werkte en werkt totaal niet voor mij, dus nu al jaren XFCE.
[Reactie gewijzigd door zordaz op 15 augustus 2024 11:03]
Draai al jaren Gnome, macht der gewoonte. Nu onder Debian na jaren Centos en niet ontevreden. Onlangs een oude Lenovo T60 op de kop getikt maar daarop was Gnome kansloos dus voor XFCE gekozen. Werkt prachtig en na wat gedoe ben je in staat om de desktop naar je smaakt in te richten. Of het nou de windows vroeger was of de nieuwe, uiteindelijk altijd de taskbar onderaan het scherm met de apps erop.
Hoewel ik een System76 laptop heb (Lemur Pro) is voor mij de meest negatieve factor de hardware zelf. Ben al 15+ jaar gebruiker van Macbooks en bijv. het toetsenbord en vooral touchpad van de System76 laptops is een tranentrekker.
De PgUp/PgDn toetsen zitten recht boven de links/rechts toetsen waardoor je continu page scrolls hebt als je een letter wilt opschuiven. En geloof mij, met programmeerwerk is dit echt een afschuwelijke ervaring. De eerste week de PgUp/PgDn toetsen eraf getrokken, de rubbers eronder weggesneden zodat ze gewoon niet meer werken. En als je eenmaal het touchpad van (bijv. de 16" MBP) gewend bent dan is elk ander touchpad een extreem inferieure ervaring, zoals het met 2 vingers (waar dan ook op het touchpad) klikken voor een rechtermuisknop, de haptic feedback, alles wat je gewend bent is er opeens niet meer.
Qua software werken ze dan wel weer fantastisch, eigenlijk vergelijkbaar met macOS daar System76 gewoon een out-of-the-box perfecte ervaring neerzet omdat hardware en software op elkaar afgestemd zijn. Cosmic ben ik dan, ondanks wat bugs hier en daar, ook wel benieuwd naar.
Sja, je hebt tenminste een PgUp/PgDn en een Delete, in plaats van met twee handen Fn-dinges te moeten doen. Dan de finger-twister-move om een screenshot te maken, pfoe.
Het Mac toetsenbord was voor mij één van de dealbreakers om na 1x een MBP te hebben geprobeerd, geen Mac meer te nemen. Zeker toentertijd de butterfly op de markt kwam, waarbij ik nu pas collega's hoor zeggen (die Mac adepten zijn) dat die dingen achteraf bezien 'toch eigenlijk niet zo heel goed waren'. De fijnste laptop-plankjes blijven toch wel die van de zwarte ThinkPad laptops.
Ik heb veel GUI systemen gebruikt: Amiga, Win 3.x t/m 11, KDE, XFCE, Gnome, MacOS. De laatste twee staan bij mij onderaan qua usability.
Lemur heeft een redelijk standaard laptop indeling. Het is en blijft een laptop. Als je er echt mee gaat werken voor langere tijd, is een dockingstation met monitoren en toetsenbord/muis vele malen handiger.
Ik gebruik zowel de pijltjes als de pgup/down nooit. hjkl als pijltjes en ctrl+f/b voor page up down vind ik fijner werken als ik aan het programmeren ben. Ik heb pijltjestoetsen ook gewoon uit staan. Allemaal geremapped naar <nop>.
Mijn ervaringen komen goed overeen met wat de auteur beschrijft. Het viel me vooral op hoe vlot alles voelt en werkt. Ze hebben al een erg mooie basis geleverd in deze alfa en die biedt mooie perspectieven voor de toekomst. Ook de fractional scaling werkt erg goed, enkel bij VirtualBox liep het wat moeilijker om het beeld goed te krijgen met een scaling van 1.25 (daar moet ik even naar zoeken of het is een bug).
Het is ook erg mooi dat ze de DE los ontwikkelen waardoor hij ook op andere distributies kan gebruikt worden. Ik hoorde deze week op een podcast dat er een spin van Fedora 42 (nog even geduld dus) komt met Cosmic. Je kunt de nieuwe Cosmic nu al testen op o.a. Fedora en Arch i.p.v. de alfa te installeren: https://github.com/pop-os/cosmic-epoch
Wel grappig om te lezen wat de bugs zijn. Displays die moeilijk doen, taalinstellingen, slaapstand die niet werkt.. allemaal bugs die ik op mijn win11 laptop heb. Niet om te zeggen dat Windows het slecht doet, maar schijnbaar zijn dit gewoon niet makkelijke problemen om op te lossen.
Ze willen meer inzetten op gaming, maar ik ondervind nog altijd driver issues en dergelijke met Nvidia. Zolang dit niet vlot verloopt is het nog altijd een no-go voor mij.
Ik zie in het artikel toch screenshots met neofetch. Deze tool word al jaren niet meer onderhouden. Hier zijn enkele alternatieven te vinden: https://itsfoss.com/neofetch-alternatives/
Grotendeels heb je gelijk natuurlijk, meer deze tool geeft meer info dan enkel je OS. Bijv. ook over je DE. Cosmic herkent ie dan ook niet. In 4 jaar tijd is dat ongetwijfeld niet het enige wat er mist en ook niet het laatste
/i/2006870050.png?f=imagegallery)
/i/2006870456.png?f=imagegallery)
/i/2006870458.png?f=imagegallery)
/i/2006870454.png?f=imagegallery)
/i/2006870460.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006869996.jpeg?f=imagegallery)
/i/2006870466.png?f=imagegallery)
/i/2006870468.png?f=imagegallery)
/i/2006870470.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006864252.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006864250.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006864254.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006870000.jpeg?f=imagegallery)
/i/2006874128.png?f=imagegallery)
/i/2006874130.png?f=imagegallery)
/i/2006876048.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006876060.jpeg?f=imagegallery)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007004388.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005162802.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004628228.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004768828.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006845684.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/526002/crop5903118017c66.jpeg?f=community){kind=small}
) Jij bent gewoon een eenheidsworst gewend.
:strip_icc():strip_exif()/u/81611/headcrop.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/679956/crop5781483553fdf_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/353194/ic.tweakimg.net.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/291761/Agfa%2520Vista%252050x65-2kb.jpeg.jpg?f=community){kind=small}
/u/48908/avatar.JPG?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/335350/crop61a63ee1f224f.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/69565/crop6501c9af96496.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/15049/DC2-icon-klein.jpg?f=community){kind=icon}
/u/241153/crop5db3047048ed4_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/793705/crop57de4b2cc3582_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
/u/48718/crop619e5ed546e66_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/483467/avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/632370/crop6712991795653.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/116610/Baby.tux.sit-icon.jpg?f=community){kind=icon}
:strip_exif()/u/7781/got_icon.gif?f=community){kind=icon}
/u/367878/crop68203cf741501_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/714982/crop566812d61015a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/105114/firefox_wall2.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/304106/crop5c9a45f5a374e_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/366211/crop633ace019e8da_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/237439/kerstmuts02.png?f=community){kind=small}
maar ik vraag me na het zien van de screenshots nu wel af wat het einddoel is: visueel een lekker strakke UI die de OCD'ers onder ons tevreden kan maken? Of een UI die wel modulair is maar dat visueel (nog?) niet waar kan maken?:strip_icc():strip_exif()/u/45000/zardoz3-edit.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/604726/crop5f3b635b14ae7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/222579/crop58e660ba93218_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/289675/crop6401bf2c85501_cropped.jpg?f=community){kind=small}
