Item: Age of Empires IV - The Sultans Ascend, Windows
Author: Jeroen Horlings

Ruim twee jaar nadat Age of Empires IV is uitgekomen, is half november de eerste betaalde uitbreiding uitgekomen. Een jaar geleden kwam er al een tussentijdse dlc die geheel gratis was; dat bracht ons de Ottomans en Malians als nieuwe volken, inclusief hun eigen spelwijze. Sindsdien was het de vraag wat een volgende uitbreiding zou brengen, hoe duur die zou worden en of die dan het geld waard zou zijn. Kortgezegd: dat valt niet tegen!

Door Jeroen Horlings

Twee jaar na de release hebben we, los van de eerste gratis dlc, talloze updates met verbeteringen gezien. Dat was ook nodig, want volken moesten wat meer in balans worden gebracht en irritante bugs moesten worden opgelost. Ten tijde van onze review waren er nog geen mods en maps beschikbaar, maar enkele maanden later wel. Die bieden extra variatie, al valt de hoeveelheid content wel wat tegen; volgens communityleden vanwege de complexiteit van de editor en de wijze van publicatie. Iets dat ook nog aandacht behoeft, is dat de AI minder goed met custommaps overweg kan; units raken dan regelmatig de weg kwijt en blijven soms ook ergens steken. Op zo'n manier winnen, is niet leuk.

Zoals benoemd in de review is deel IV ten opzichte van de Age I-, Age II- en Age III-rts-klassiekers goed met de tijd meegegaan. De AI is veel minder voorspelbaar, de maps zijn veelzijdig en de volken onderscheiden zich flink van elkaar, niet alleen met eigen units, maar ook met een unieke speelstijl. Dat biedt variatie en verdieping voor bestaande spelers en maakt het spel wat 'sneller' en unieker voor nieuwkomers. De nieuwe volken bieden dezelfde veelzijdigheid en onderscheiden zich opnieuw van de andere volken. Met deze dlc komen er nu opnieuw twee nieuwe volken bij: de Byzantines en Japanese. Ook deze hebben unieke eigenschappen en spelen compleet anders, ook beduidend anders dan dezelfde volken in Age II. Dat is altijd even wennen, maar ook een welkome uitdaging. Net als eerder is er ook veel aandacht besteed aan de stemmen en muziek van de volken. Voor nieuwkomers is de leercurve wel wat steil: je moet de verschillen proefondervindelijk ervaren of even spieken op YouTube.

Byzantines

De ervaren Age-speler kende ze al: de Byzantines. Ze zaten ook al in Age of Empires II. Dit oostelijke Romeinse Rijk, bestaande uit Griekenland, de Balkan en een deel van Turkije, was toen al geliefd om de krachtige Cataphract-cavalerie en de vuurschepen. Die onderdelen vinden we ook terug in dit nieuwe deel. De Cataphract is duurder dan de reguliere Knight, maar ze zijn in staat om een krachtige charge uit te voeren die een vijandelijk leger flinke schade toebrengt. De Varangian Guard-elitesoldaten vervangen de Man-at-Arms. Verder zijn er nog de Cheirosiphon, een vervangende Battering Ram die vuur spuwt, de Limitanei in plaats van de Spearman (met een Shield Wall-actie) en de Dromon die de Springald-schepen vervangt.

De grote veranderingen zitten vooral in iets anders: de Byzantines maken gebruik van een aquaductnetwerk voor water en de Cistern om dat op verschillende punten in het dorp op te vangen. Je Villagers werken veel sneller als ze in de buurt van zo'n Cistern zijn en hoe meer je er onderling verbindt, des te meer dit toeneemt. Verder wordt er olijfolie geproduceerd op je landerijen, naast regulier voedsel. Dit kun je inruilen voor andere zaken via de marktplaats, maar je kunt er ook mercenaries van kopen via een speciaal gebouw. Daarmee kun je unieke legereenheden van andere volken kopen, zoals de Tower Elephant van de Delhi Sultanate, de Elite Landsknecht van de Holy Roman Empire of de Camel Rider van de Abbasid Dynasty. Via de Golden Horn Tower-landmark kun je automatisch nieuwe eenheden laten aanrukken, min of meer vergelijkbaar met de Ottomans.

Het systeem om mercenaries te kunnen produceren, kennen we al van Age of Empires III. Het is een interessante toevoeging, maar de uitwerking voelt wat random aan. Je kunt dus units van andere volken produceren, maar daar is soms geen historische verbondenheid mee, denk bijvoorbeeld aan eenheden van de Chinese. Het maakt het samenstellen van een leger wel veelzijdig, omdat je bepaalde favoriete units kunt toevoegen, maar het was misschien origineler geweest als die niet identiek waren.

Naast alle reguliere producties zul je ook het aquaductnetwerk moeten bouwen. Dit kost tijd, maar ook steen. Daar staat tegenover dat je bij ieder gebouw dat je bouwt, gratis steen krijgt. Lastig is het uiteindelijk niet en de tegenprestatie is afdoende. Het wordt wel een uitdaging als je je dorp verder uitbreidt. Al met al zijn de Byzantines een interessant en machtig nieuw volk om te spelen.

Japanese

De Japanese kenden we ook al van eerdere Age of Empires-edities. In de Age IV-dlc zijn diverse standaardeenheden vervangen door Japanse varianten. Zo vervangt de Yumi Ashigaru de standaard Archer, is de Onna-Musha een snelle Archer te paard die de Crossbowman vervangt en is de Onna-Bugeisha lichte infanterie met een hoge snelheid en groot wapenbereik. De Odzutsu vervangt de gunpowderunit en zijn zeer nuttig om gebouwen en groepen units te vernietigen dankzij area-of-effectschade. Er zijn twee soorten priests: de Shinto Priest, via de Floating Gate-landmark, die heilige objecten in gebouwen kan plaatsen voor extra bonussen, en de Buddhist Monk, via de Temple of Equality-landmark, die vijandelijk schade kan beperken. Er is ook de Atakebune, een uniek Warship met raketten.

Het uniekst zijn de Shinobi en Samurai. De Shinobi zijn lichte infanterietroepen die, vermond als vijandelijke Villagers, vijandelijke gebouwen kunnen saboteren en via rookbommen ongezien kunnen opduiken op een andere locatie. De krachtige Samurai vervangen de Man-at-Arms-mêlee-infanterie en bezitten deflective armor dat periodiek vijandelijke aanvallen blokkeert. Er is ook nog een Mounted Samurai, een mêleecavalerie-unit in plaats van de Lancer die eveneens voorzien is van deflective armor. Verder zijn er nog drie soorten bannermen die je kunt toevoegen. Deze verhogen de aanvalskracht van nabijgelegen infanterie met vijftien procent.

Andere afwijkingen zijn dat huizen meteen ook de functie van Mill hebben en dus als drop-offpunt voor voedsel gebruikt kunnen worden. De Forge is ook een Mining Camp. Forten kunnen raketten afschieten op naderende vijanden. Het Town Center kun je upgraden.

De Japanese beschikken dus over interessante units met speciale krachten en zijn ook niet al te ingewikkeld of afwijkend om te spelen in vergelijking met een aantal andere volken, zoals de Chinese, Abbasid Dynasty, Delhi Sultanate en Mongols. De bannermen maken het wel complexer. Historisch gezien kunnen er vraagtekens bij worden gezet, want de Japanners staan in werkelijkheid niet bekend om hun krachtige cavalerie of iets als deflective armor en het gebruik van raketten is historisch gezien vooral gelieerd aan de Mongolen en Chinezen.

Naast twee nieuwe volken zijn er ook vier variantvolken.

Extra: vier nieuwe volkvarianten

We zijn er nog niet, want de dlc bevat vier extra volken. Dat zijn geen volledig nieuwe volken, maar variaties op bestaande beschavingen. Het gaat om de Ayyubids (Abbasid Dynasty), Order of the Dragon (Holy Roman Empire), Zhu Xi's Legacy (Chinese) en Jeanne d'Arc (France). In de basis werken deze vergelijkbaar als het basisvolk, maar dan met enkele wijzigingen, afwijkende units en unieke eigenschappen. Deze stap werd niet door alle spelers met gejuich ontvangen, maar wij vinden dit wel een interessante ontwikkeling. Voor spelers die een of meer van deze vier volken graag spelen, biedt het weer wat extra variatie zonder dat je je een compleet nieuwe speelstijl eigen moet maken; de veranderingen zijn immers relatief klein ten opzichte van nieuwe volken, zoals de Byzantines en Japanese.

De Ayyubids, dus een variant van de Abbasid Dynasty, is gebaseerd op de Ayyubid Dynasty uit 1171. Doorontwikkelen doe je nog steeds via het House of Wisdom, er zijn wat andere bonusupgrades en de Golden Age bestaat nog steeds, maar bevat nu vijf stadia. Mangonels kunnen nu ook vuurprojectielen afschieten en de Desert Raider-kamelenunit kan wisselen tussen een zwaard en een boog. De Tower of the Sultan kan pijlen afvuren terwijl gebouwen geramd worden. Nieuw zijn ook de Atabeg die je in militaire gebouwen kunt onderbrengen waardoor de productie toeneemt.

De Order of the Dragon, een variant op de Holy Roman Empire, is geïnspireerd op de ridderorde gesticht door Sigismund van Luxemburg in 1408, die later keizer van het Heilige Roomse Rijk werd. De Prelate Monk inspireert geen Villagers meer om harder te werken, maar kan dat wel doen voor militaire units nadat Inspired Warriors onderzocht is. De elite-units kosten flink wat meer resources en het kost ook meer tijd om ze te trainen, maar dat levert wel wat op: ze zijn een stuk sterker. Dat is vooral een voordeel tijdens het eindspel, en in het begin dus een risico.

Zhu Xi's Legacy is een variant op de Chinese, gebaseerd op de gelijknamige filosoof die geboren werd in 1130. Net als voorheen kenmerkt dit volk zich door de keizerlijke functionarissen die overal geld komen ophalen en verschillende Chinese dynastieën om door te ontwikkelen. Je kunt al in een vroeg stadium beschikken over de Palace Guard, Zhuge Nu en Grenadier. Door de nieuwe Zhu Xi's Library-landmark te bouwen, krijg je gaandeweg de beschikking over de Yuan Raider en de Imperial Guard. In de Imperial Age kun je doorontwikkelen naar de Ming-dynastie, die alle nieuwe units vijftien procent krachtiger maakt.

De laatste sub-civ is een variant op het Franse volk dat volledig draait rondom Jeanne d'Arc. Met Jeanne komen nu voor het eerst heroes naar Age of Empires IV. Jeanne begint als simpele Villager en genereert XP met alles wat ze doet. Ze is een ware alleskunner en kan schade aanrichten, bondgenoten genezen en zowel dorpelingen als soldaten inspireren. Ze kan ook gebouwen maken waarmee je units goedkoper kunt produceren. Later in het spel verruilt ze de rol van gewone dorpeling tot aanvoerder van het leger, waarbij ze speciale moba-achtige acties kan uitvoeren, zoals het oproepen van speciale units die helpen tijdens het gevecht. In die rol doet ze XP op tijdens gevechten, waardoor ze steeds krachtiger wordt. Dit heeft ook een risico, zij het beperkt: als ze dood gaat, kun je haar weer tot leven wekken in het Town Center in ruil voor goud. Tijdens haar ontwikkeling kun je op een gegeven moment kiezen voor een zwaard of een boog als wapen.

Jeanne heeft als hero dus speciale acties, zoals het healen of boosten van legereenheden of het oproepen van speciale units, maar dergelijke actieknoppen zien we ook bij de units van andere nieuwe volken. Dat maakt het spel extra dynamisch, maar betekent dus ook weer iets extra's om over na te denken tijdens het spel; tijdens drukke momenten kan dat er nog wel eens bij inschieten.

Campaign

De naam 'The Sultans Ascend' is gekoppeld aan de nieuwe singelplayercampagne van Age of Empires IV. Deze speelt zich af in het Midden-Oosten tijdens de Europese kruistochten. Je kruipt in de huid van het islamitische verzet tegen de invasie en volgt het verhaal van bekende moslimleiders, hun strijd met de kruisvaarders en de veldslagen die zij voerden. Denk aan het veroveren van grote steden en de strijd om het heilige land. Als speler neem je het op tegen de Templars, Hospitallers, Teutons en Mongolen, zowel ter land als ter zee. We missen eigenlijk nog de Ottomans. De campaign is leuk, maar wel vrij kort: er zijn slechts acht missies. De naam van de dlc heeft, los van de campaign, dus niet met de andere vernieuwingen van de dlc te maken.

Conclusie

De nieuwe volken en campaign zijn niet de enige veranderingen. Er zijn ook een tiental nieuwe maps toegevoegd, evenals twee nieuwe biomen: Japanese Spring, met landschappen vol kersenbomen, en Savanna. Ook is het maken van muren nu aangepast. Voorheen moest je muurdelen apart maken als er een object tussen zat, zoals een bos, maar nu kan dat in één keer. Deze fix is wel laat omdat het spel al een tijd uit is. Ook levert deze verandering soms ongewenste effecten op, zoals dat een muur daardoor per ongeluk een doorgang heeft omdat hij automatisch ruimte laat tussen objecten, zoals bessenstruiken. Iets wat de eerste weken na de release niet lekker werkte, waren de savegames: het spel crashte bij mij regelmatig als je er een wilde inladen.

Historisch valt er wel wat af te dingen op deze dlc; dat is een klein puntje van kritiek omdat de Age of Empires-reeks juist bekend staat om de historische verhalen. Al met al is de dlc wat ons betreft zeker waar voor je geld. De twee nieuwe volken zitten goed in elkaar en daar bovenop kun je ook nog met vier varianten aan de slag. Die varianten zijn veel minder onderscheidend, maar een leuk alternatief op het basisvolk dat je al kent. Met deze dlc als basis voor de toekomst ligt er veel moois in het verschiet, zowel met nieuwe volken die we nog missen ten opzichte van Age of Empires II als met nieuwe varianten op bestaande volken. We kunnen niet wachten, maar tot die tijd vermaken we ons wel even.