Item: Baldur's Gate III, PS5
Author: Jurian Ubachs

Dit is geen Baldur’s Gate 3-review. Daar heb je er lang geleden vast al tig van gelezen, samen met de technische analyses van Digital Foundry en ga zo maar door. Waar waren wij toen? Ik was op vakantie toen Baldur’s Gate 3 uitkwam en het nadeel van opereren met één gameredacteur is dat er zeker in de vakantieperiode niet altijd iemand anders beschikbaar is om een belangrijke review over te nemen. Redacteur Donovan Kerssenberg toog wel naar Keulen voor de gamescom, maar de review van Baldur’s Gate 3 bleef liggen. Toen ik eenmaal terug was, stonden Starfield en het verdere najaar al te wachten en dus bleef deze roleplayinggame onbesproken. Anders gezegd: de game die de Game Award voor beste game van het jaar bleek te winnen, bleef onbesproken. Dat hebben we geweten. Regelmatig lazen we vragen en opmerken van mensen die zich afvroegen of we de game ooit nog zouden bespreken.

Het antwoord op die vraag is de origin story van deze round-up, want dezelfde vragen kregen we over Cocoon en over de dlc van Cyberpunk en van Age of Empires. Het leek ons dus een leuk idee om aan het einde van het jaar nog een paar games in vogelvlucht te bespreken, al was het maar om in elk geval te kunnen zeggen dat deze games nog iets van aandacht hebben gehad, want afgaande op algemene reacties van reviewers en gamers die ze eerder hebben gespeeld, lijken ze het zeker te verdienen. Zie dit dus niet als de diepgaande review die normaal zou verschijnen, maar als een wat kortere, beknoptere behandeling van een aantal games die we niet onbesproken wilden laten in 2023.

In den beginne… was er Dungeons & Dragons. Of nu ja, tabletopspellen bestaan al sinds ver voor Christus, maar Dungeons & Dragons is sinds de jaren zeventig haast synoniem voor rpg-tabletopgames. Je speelt de game met een groep, waarbij een persoon de spelleider is, de Dungeon Master. Het verhaal beleef je door keuzes te maken op basis van de informatie die de DM je geeft. Deze keuzes gaan vaak gepaard met skillchecks, waarbij een rol met een twintigzijdige dobbelsteen bepaalt of je slaagt in wat je probeert te doen. Dat is de simpele basis voor vrijwel alles en het werkt vrij overzichtelijk.

D&D als ruggengraat

Sinds jaar en dag bestaan er natuurlijk ook rpg’s in de wereld van videogames en die hebben veel aan spellen als D&D te danken. Sterker nog: het hierboven beschreven systeem fungeert als de ruggengraat voor veel roleplayinggames. Ga maar na: in elke game waarin je waardes toekent aan eigenschappen van een personage, ben je feitelijk een character sheet aan het invullen, maar dan op een net andere manier. De dobbelsteengebonden skillchecks hebben in gaming de dobbelstenen losgelaten, maar of je iets wel of niet kunt, hangt vaak toch af van wel of niet vrijgespeelde vaardigheden. Je speelt de held, maar hebt vaak genoeg ook partymembers, alleen zijn die in de meeste games computergestuurd. De systemen zijn versimpeld, maar ze zijn er nog wel en ze zijn allemaal terug te leiden naar een tabletopgame die bijna vijftig jaar geleden verzonnen is.

Baldur’s Gate 3 is een game die dat anders doet. Of nu ja, niet anders doet: waar al die andere rpg’s een vrije interpretatie van de door D&D bedachte basis zijn, blijft deze game juist dicht bij die basis. De manier waarop je je personage aanmaakt en van vaardigheden voorziet, is haast identiek. Die lijn wordt in de hele game gevolgd, nergens duidelijker dan bij het verschijnen van de dobbelstenen. Jazeker, handelingen op basis van vaardigheden gaan in Baldur’s Gate 3 gepaard met dezelfde skillchecks. Dat gebeurt aan de lopende band en niet alleen als je bewust handelingen verricht. Als je bijvoorbeeld in de natuur loopt, kan het zijn dat je automatisch een perceptioncheck haalt of faalt, wat bepaalt of je een begraven kist of een valstrik wel of niet opmerkt. Het wel of niet vinden van een kistje, is ogenschijnlijk onbelangrijk, maar illustratief voor datgene wat Baldur’s Gate 3 een speciale game maakt. De game kent ontelbaar van dat soort momenten. De combinatie van toeval en van je eigen keuzes bepaalt op welke manier je avontuur verloopt.

Baldur's Gate 3

Het beginpunt is altijd hetzelfde. Je personage wordt wakker aan boord van een schip van de mindflayers, ofwel de illithids. Die mindflayers zorgen dat je geïnfecteerd wordt met een vreemde parasiet die ervoor zorgt dat je zelf in een mindflayer verandert. Dat is althans het idee. Die transformatie laat echter op zich wachten. In de tussentijd wordt het schip aangevallen en crasht het in Faerûn, een deel van de Forgotten Reals, bekend uit Dungeons & Dragons. Eenmaal op de grond vind je al snel wat andere lieden die met hetzelfde probleem kampen. Aangezien je hetzelfde probleem hebt, klinkt het als een goed idee om samen op te trekken. Tenminste, dat kun je zo zien. Je kunt er ook voor kiezen het avontuur solo aan te gaan of gewoon iedereen die je tegenkomt te lijf te gaan. Je maakt de game er niet makkelijker op, maar dat is wel de mate van vrijheid die Baldur’s Gate 3 je biedt.

Verwend

Die vrijheid heeft een prijs: Baldur’s Gate 3 is een game die je eraan herinnert hoe verwend we anno nu zijn door games. Als je D&D speelt, moet je bijhouden hoeveel goud je hebt, welke spullen je hebt en wat je vaardigheden zijn. Baldur’s Gate 3 heeft wel een menu waarin je al je spullen ziet, maar andere games zijn veel verder vereenvoudigd. Die games laten je bijvoorbeeld betere spullen automatisch gebruiken. Baldur’s Gate 3 doet dat niet. Je zult moeten kijken welke gear handig is. Sterker nog: als je met een party van personages speelt, kun je elk van die personages besturen als primair personage. De stats van dat personage gelden dan voor skillchecks. Een van de speelbare personages, Astarion, heeft bijvoorbeeld een hoge bonus op deceptie. Hem laten praten als je iemand om de tuin probeert te leiden, kan dus een stuk betere resultaten opleveren. Maar vind je ergens een oud boek met spreuken, dan is het slimmer er een wizard of warlock naar te laten kijken.

De samenstelling van je party en hoe je daarmee omgaat, maakt of breekt Baldur’s Gate 3. Breken? Ja, Baldur’s Gate 3 kan best een beetje tegenvallen, als je nog niet helemaal doorziet hoe je het spel het best te lijf kunt gaan. Als je de checks vooral faalt en in gevechten belandt die je niet kunt winnen, wordt het al snel minder leuk. Personages die dood gaan, ben je ook echt kwijt, dus les één is alvast om je game veelvuldig op te slaan. Tot je de game goed door hebt, is trial-and-error je beste vriend.

Daar hoort vechten bij. Een gevecht begint met een dobbelsteenrol die bepaalt op welke volgorde de personages aan de beurt komen in het gevecht. Daarna verloopt de actie dus beurtelings, waarbij je steeds een beweging, een actie en eventueel een bonusactie mag doen. In de regel zal het vooral neerkomen op positie kiezen en een aanval of spreuk doen om je tegenstanders te belagen. Hier merk je dat een uitgebalanceerde groep met ten minste één, maar liever meerdere healers geen overbodige luxe is. Ook merk je dat vechten in Baldur’s Gate 3 een tijdrovend klusje kan zijn. Dat strookt met D&D, want daar kan een gevecht ook lang duren, maar in games gaan gevechten meestal wat sneller. Bovendien moet je alle acties van al je partymembers doen, dus het is van belang dat je al hun sterke en zwakke punten kent.

Alle eigenschappen bijhouden

Dat kan best een horde zijn. In een potje D&D is het soms al best lastig om alle vaardigheden en items van je eigen personage bij te houden. Nu moet je dat dus voor alle personages in je groep doen. Ze voldoen redelijk aan bepaalde archetypen dus als je vaker rpg’s hebt gespeeld, helpt dat zeker, maar ik vond het in de gaten houden van alle skills, aanvallen en buffs best lastig. Belangrijk is het wel, want een goed op elkaar afgestemde party kan helpen in gevechten en dat is ook nodig als je de game op de middelste of hoogste moeilijkheidsgraad speelt. In variant ‘Explorer’, de makkelijkste, ligt de nadruk meer op het verhaal en kom je wat sneller weg met niet al te diep nadenken tijdens gevechten, maar ook daar kun je wel gevechten tegenkomen die je niet zomaar wint.

Mocht je geen zin hebben om alle rollen zelf te spelen, dan kan de multiplayer uitkomst bieden. Baldur’s Gate 3 ondersteunt co-op voor maximaal vier spelers. Logisch, want dat is de maximum grootte in de game. De multiplayeroptie werkt op twee manieren: je kunt meedoen aan losse potjes of andere toestaan om bij jou mee te doen. Op die manier spelen de spelers die op bezoek zijn altijd de rol van een van de standaardpersonages. Je kunt echter ook met een groep vrienden samen een avontuur starten. In dat geval kunnen alle spelers hun personage vormgeven en de game aanvliegen alsof het een digitale versie van Dungeons & Dragons is. Mocht iemand een keer niet mee kunnen doen, dan kun je die plek opvullen met een standaardpersonage. Er zijn ook andere oplossingen om online D&D te spelen, maar dat Baldur’s Gate 3 een soortgelijke ervaring biedt, is vrij bijzonder.

Baldur's Gate 3

Je zou Baldur’s Gate 3 ook kunnen zien als een one-shot D&D-campagne die je uitstekend in je eentje kunt spelen en dat zelfs meerdere keren. Zoals gezegd: het verhaal kan totaal verschillende vertakkingen bevatten, afhankelijk van welke keuzes je maakt, welke personages je actief hebt in je party en ga zo maar door. De personages hebben ook allemaal eigen quests die meer over hun achtergrond vertellen. Vrijheid, keuzes en diverse paden, zo kunnen we Baldur’s Gate 3 wel samenvatten.

Dat alles wordt op prachtige wijze in beeld gebracht. Het grootste deel van de tijd zie je de game vanuit een isometrisch gezichtspunt. Je kunt daarbij vrij ver in- en uitzoomen, waardoor het hoge detailniveau van de spelwereld wat beter tot zijn recht komt. Belangrijke momenten in het verhaal worden verteld via tussenfilmpjes, die er cinematografisch vrij simpel uitzien, maar alsnog prima kwaliteit laten zien. Vooral de gezichten van de belangrijkste personages zien er uitstekend uit. Datzelfde geldt voor de spelwereld. Die is lekker divers en weet mede door sterke lichteffecten mooie plaatjes op je scherm te brengen. Toch zijn we misschien wel méér fan van het geluid. Baldur’s Gate 3 is verhaalgedreven en dat maakt het essentieel dat de personages die dat verhaal dragen, overtuigend voor de dag komen. De personages die je tegenkomt, zijn zeer kleurrijk en voorzien van overwegend goede stemmen, die de vermakelijk geschreven dialogen uitstekend ten gehore brengen.

Conclusie

De reden dat we deze pagina begonnen met ‘dit is geen review’, is dat een dergelijke beknopte behandeling een game die zo ontzettend veelzijdig en uitgebreid is, nooit recht kan doen. Daarnaast hebben we er ook simpelweg niet voldoende tijd in zitten. We avonturieren ondertussen een uur of vijftien door Faerûn en hebben allerlei delen van de spelwereld nog niet eens gezien. Die vijftien uur begonnen met wat uur om aan de werking en lage snelheid van Baldur’s Gate 3 te wennen, maar uiteindelijk zijn ook wij gegrepen door de personages, het verhaal en de spelwereld. Baldur’s Gate 3 is een game waar je even goed voor moet gaan zitten, net zoals je voor een Dungeons & Dragons-sessie zou doen, maar als je dat doet, heb je een van de bijzonderste, veelzijdigste en daarmee leukste roleplayinggames die je op dit moment kunt spelen.