Rereview van de Steam Deck-software

Ongeveer anderhalf jaar geleden kwam de Steam Deck op de markt. Dat apparaat poogde iets nieuws te doen. Dat was niet handheld-pc-gaming, want daarvoor kon je al aankloppen bij de Ayaneo’s en GPD Wins van deze wereld. Wat de Steam Deck daar nog aan probeert toe te voegen, is een op Arch Linux gebaseerd besturingssysteem dat op maat gemaakt is voor het apparaat, de Proton-vertaallaag om Windows-games erop te laten draaien en een uitgebreide selectie programmeerbare invoerapparatuur. Dit alles zou moeten resulteren in een handheld-pc die er veel beter dan de concurrentie in slaagt om pc-gaming mobiel te maken.

Bij de release waren recensenten overwegend onder de indruk van het apparaat. Lovende woorden waren er voor de prestaties en de veelzijdigheid: je kon elke game starten die je maar wilde en hem mogelijk ook goed werkend krijgen. Dankzij de snelle slaapstand waarbij de games niet crashen, is stoppen net zo makkelijk als starten. Bij de juiste games kwam die visie van lekker handheld-pc-gamen echt uit.

‘De juiste games’ zou onderstreept moeten zijn, want het gamen ging absoluut niet vlekkeloos. Voor menig game moest veel getweakt worden voordat ze werkten. Andere games wilden niet werken ongeacht hoeveel je ervoor tweakte, omdat de Proton-vertaallaag er nog niet klaar voor was of omdat de anticheat simpelweg het platform niet duldde. Of de game draaide wel, maar de accuduur was onpraktisch kort. Tot slot vertoonde SteamOS ook nog regelmatig bugs die het gebruiksgemak behoorlijk hinderden.

Valve stuurde de Deck echter niet met een kluitje in het riet. Nog tijdens de reviewperiode bracht het bedrijf regelmatig updates uit voor de Deck en tot op heden heeft het rollingreleasebesturingssysteem inclusief bèta's zo'n 200 updates mogen ontvangen. Deze hebben bugs verholpen en nieuwe features geïntroduceerd. Tegelijk werkt Valve samen met Wine-medeontwikkelaar CodeWeavers om de op Wine gebaseerde Proton-compatibiliteitslaag meer games te laten ondersteunen. Ook het uitzoekwerk tracht Valve uit handen te nemen met zijn Deck Verified-programma. Daarin keurt het Steam-games, die de stempels Verified, Playable of Unsupported kunnen krijgen. Verified en Unsupported spreken voor zich, en Playable betekent volgens Valve dat ze 'wat extra inzet vergen om in te stellen of spelen'.

Zoals het gaat in het Linux-domein, is Valve verre van de enige die werk verzet. De community is in de tussentijd ook druk bezig geweest met scripts, plug-ins en apps die helpen met zaken als compatibiliteit, ondersteuning van andere launchers en algemeen gebruiksgemak.

Dus hoe staat de Steam Deck er nu voor? Is hij nu beter aan te raden aan de meer technische gebruiker? Hoeveel en hoe vaak moet je nog tweaken om een game aan de praat te krijgen? En is hij stiekem al aan te bevelen aan je niet zo technische neefje?

Nog een kleine noot: de Steam Deck is eigenlijk gewoon een pc, en pc’s kunnen ontzettend veel. Om de scope van het verhaal beheersbaar te houden, kijk ik niet naar hoe het is om Windows op de Deck te draaien. Zonder er diep op in te gaan, sta ik wel stil bij cloudgaming en emulatie.

De grootste klachten bij de release

De grootste klacht bij de release was waarschijnlijk de hoeveelheid ‘speelbare’ games. Bij de eerste reviews was de lijst met door Valve goedgekeurde games relatief kort. Daardoor was het vaak een loterij of een game wilde starten en of je er weinig of veel aan moest tweaken. De teller voor geverifieerde titels stond toen op ergens tussen de 700 en 800 en het oordeel daarover was: dit moest hoger. Idealiter moesten er meer door Valve geverifieerde games komen die zonder tweaken werkten, maar games die na tweaken werkten, waren natuurlijk nog steeds beter dan niets. Die wens vervult Valve deels ook door Proton verder te ontwikkelen.

F1 2021 crash op Deck — F1 2021 wilde ten tijde van de release van de Deck soms nog heel hard vastlopen.

Ook bugs en een algemene ‘onafheid’ van de software kwamen langs in veel reviews: kleine eigenaardigheden in de interface zoals een zoekfunctie die niet makkelijk te vinden is, verschillende scenario’s waarin de Deck crasht, bluetoothaudio die niet goed werkt, wifi die vergeten wordt, games die verdwijnen uit de bibliotheek tot na een reboot. Het vormde een grote stapel kleine klachten die voor meerdere reviewers toch noemenswaardig was geworden.

Een laatste klacht is de vindbaarheid van de door Valve geverifieerde games. Op de Deck kun je navigeren naar de Great on Deck-sectie, maar eenmaal daar aangekomen, zijn de opties om verder te vinden wat je zoekt niet robuust. Een zoekfunctie is er, maar die mist basale opties als filteren met minimumprijzen, releasejaren, ontwikkelaars, uitgevers en tags die gebruikers zelf kunnen toevoegen.