Rechter NL verplicht Meta om Instagram- en Facebook-interfaces aan te passen

Meta moet Instagram en Facebook aanpassen, zo oordeelt een rechter in Amsterdam. Gebruikers moeten door de aanpassing meer controle krijgen over hun tijdlijnen op die platforms. De aanpassingen moeten binnen twee weken gedaan worden, anders volgt een boete.

De Amsterdamse rechtbank deed op donderdag een uitspraak in de zaak, die in augustus werd aangespannen door burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom. De zaak draaide om Meta's tijdlijnen binnen Instagram en Facebook. Momenteel krijgen gebruikers standaard een tijdlijn te zien die wordt gebaseerd op Meta's aanbevelingsalgoritme. Het is ook mogelijk om te kiezen voor een 'niet-geprofileerde' tijdlijn, waarin enkel de berichten van gevolgde accounts worden weergeven op chronologische volgorde.

Gebruikers die zo'n chronologische tijdlijn willen gebruiken, moeten die momenteel iedere keer opnieuw selecteren wanneer ze de apps en websites van Meta openen. Daarnaast is de optie voor deze tijdlijn lastig te vinden en verliezen gebruikers de directe toegang tot bepaalde functies, zoals privéberichten. Volgens Bits of Freedom is dat in strijd met Europese wetgeving, specifiek de Digital Services Act.

De Amsterdamse rechtbank gaat daarin mee. Meta moet zijn platform daarom aanpassen van de rechtbank. Zo moet het makkelijker worden om te kiezen voor een chronologische tijdlijn binnen Instagram en Facebook. Als een gebruiker voor die tijdlijn kiest, moet die keuze bovendien behouden blijven. Dat zou betekenen dat in het vervolg de chronologische tijdlijn meteen wordt weergeven wanneer de gebruiker Instagram of Facebook opent, zonder dat daarvoor extra handelingen nodig zijn. Meta krijgt twee weken de tijd om de benodigde aanpassing uit te voeren. Als het dat niet doet, krijgt het bedrijf dagelijks een boete van 100.000 euro tot een maximumbedrag van 5 miljoen euro.

“We zijn blij dat de rechter nu duidelijk maakt dat Meta de keuze van de gebruiker moet respecteren", zegt een woordvoerder van Bits of Freedom in een reactie. Meta is het op zijn beurt 'fundamenteel oneens' met de uitspraak, zegt een woordvoerder tegen Tweakers. Het bedrijf gaat ertegen in hoger beroep.

Ter illustratie: de huidige situatie binnen de Instagram-app. De chronologische tijdlijn ('following') zit verborgen achter een drop-downmenu. Eenmaal geselecteerd, verdwijnt de snelkoppeling naar DM's.

Reacties (53)

[Raven]

@AverageNL In het geval van Facebooks webinterface is er https://www.facebook.com/?filter=all&sk=h_chr , bookmark aanmaken en klaar

[jvdberg]

En als ze in beroep gaan, mogen ze dan wachten met de implementatie tot dat hoger beroep dient? Want dan weet ik wel wat er gaat gebeuren...

[Aftansert]

Nee, het vonnis is uitvoerbaar bij voorraad, en de aanpassingen moeten binnen twee weken gedaan worden anders volgt er een dwangsom van € 100k per dag tot aan € 5 miljoen. Meta had nog aangevoerd dat het een hele complexe wijziging is die 6 tot 12 maanden zou duren, maar dat heeft de rechter van tafel geveegd.

[Reactie gewijzigd door Aftansert op 2 oktober 2025 13:48]

[guapper]

Helaas worden briefjes van 1000 gebruikt als toiletpapier; ik verwacht weinig actie van de kant van META.

[rejozenger]

De rechter heeft Meta opgedragen een aantal wijzigingen door te voeren. De rechter heeft aan haar bevel een dwangsom verbonden, om "naleving te prikkelen". Als Meta de rechter negeert, zal de rechter dat niet leuk vinden. Dan volgt er een nieuw bevel, met een veel hogere dwangsom. Om naleving te prikkelen.

[Acteonis]

Is afhankelijk van BoF, hoewel die het vast niet over hun kant zullen laten gaan. Los daarvan is het signaal dat de rechter afgeeft met een vonnis ook erg belangrijk. Iedereen die nu Meta aanklaagt kan naar dit vonnis verwijzen.

De rechter in deze zaak is overigens een man.

[Robbierut4]

Zowel de euro als de dollar hebben geen briefjes van 1.000.

Grootste euro biljet is €500, grootste dollar biljet is $100.

[911GT2]

Als je dan toch de wijsneus uit wil gaan hangen zorg dan dat je data correct is. Er zijn wel degelijk biljetten van $1000,- en die worden net als biljetten van €500 niet meer gedrukt, maar zijn nog steeds een wettig betaalmiddel.

[Gerjannn]

5 miljoen is voor Meta een schijntje. Dat betalen ze en ze gaan dan gewoon door met hun leven. Ik verwacht in ieder geval geen aanpassingen vanuit hen.

[rejozenger]

Zo werkt dat niet. De rechter heeft bepaald dat Meta iets moet doen. Dus dat moet gewoon. Die dwangsom, betaald of niet, doet daar niets aan af. Die dwangsom zegt alleen, als je niet doet wat je bevolen wordt, dan ben je die dwangsom verschuldigd. Het doet niets af aan dat bevel. Dus betalen en niets doen, is geen optie.

[T-men]

Dat snap ik. Maar als Meta de dwangsom betaald en verder niets doet dan moeten ze het bevel inderdaad nog steeds uitvoeren.

Maar het punt is nou net dat ze dat niet doen.

Het praktische (!) resultaat is dan inderdaad wat @Gerjannn zegt: "Dat betalen ze en ze gaan dan gewoon door met hun leven."

[rejozenger]

Dan volgt er een nieuwe zaak, met opnieuw een dwangsom. Een hogere. De rechter vindt het niet leuk als een vonnis wordt genegeerd.

[bapemania]

Na die 5 miljoen betalen en geen aanpassingen doen houdt het niet (per se) op, het is geen afkoopsom.

[moonlander]

Dan zijn we inmiddels jaren verder...

[rejozenger]

Als Meta het bevel van de rechter negeert kan Bits of Freedom opnieuw naar de rechter. Daar wacht Bits of Freedom geen jaren mee.

[Reactie gewijzigd door rejozenger op 2 oktober 2025 14:31]

[911GT2]

Ik zou verwachten twee weken, niet?

Ik vind het overigens erg kort twee weken. Dus dat vind ik dan wel weer wat scheef aan deze uitspraak.

Stel dat ze dat morgen functioneel uitwerken en speccen, en ze bouwen iteratief, dan nog moet het ook nog getest worden etc. Twee weken lijkt me dan echt niet realistisch.

[Reactie gewijzigd door 911GT2 op 2 oktober 2025 14:58]

[rejozenger]

Die twee weken lijken wel genoeg én Meta heeft al langer zich kunnen voorbereiden.

Daar is tijdens de zitting vrij uitgebreid over gesproken. Bits of Freedom heeft twee verklaringen van deskundigen overlegd die, laat ik het diplomatiek zeggen, met een veel kortere implementatietermijn kwamen dan Meta beweerde nodig te hebben. De rechter vond het onvoldoende aannemelijk dat het zou gaan om "complexe implementatiehandelingen die meer dan twee weken in beslag nemen." Daarbij komt: Meta kon dit zien aankomen en heeft dus praktisch gezien al veel langer dan die twee weken de tijd gehad. De zitting was anderhalve week geleden, de dagvaarding weken daarvoor en eind augustus heeft een gesprek plaatsgehad tussen Meta en Bits of Freedom. (Dit staat allemaal in het vonnis.)

[R_Zwart]

Hoezo is dat snel? De apps werkten in het verleden ook zonder "slimme" algoritmes. Als de software een beetje fatsoenlijk in elkaar zit moet je het algoritme zo uit kunnen zetten. En het is niet dat je alle clients moet updaten, het is allemaal server-side.

[HMaster_II]

Daarom moet de rechter ook aangeven "Dagelijks € 100.000 met een MINIMUM van € 5.000.000,-" Laat Meta maar eens goed voelen wat boetes zijn.

[WillySis]

De rechter kan dat niet doen. Ook rechters zijn gebonden aan de regels zoals ze in het wetboek staan.

Dit zijn overigens forse straffen, hoewel ze Meta niet echt pijn zullen doen. Mocht Meta het bevel van de rechter niet opvolgen, dan kan Bits of Freedom opnieuw naar de rechter gaan zodra het maximum bedrag wordt bereikt. Meta zal dan ook het negeren van een gerechtelijk bevel aan zijn broek krijgen en opnieuw een boete die fors hoger zal liggen.

[Aftansert]

Ik denk dat het in dit specifieke geval wel mooi zou zijn als Meta de dwangsom in het geheel betaalt (€ 100k per dag tot € 5 miljoen), omdat het geld direct naar Bits of Freedom gaat. Kunnen een hoop meer rechtszaken mee gevoerd worden.

[Reactie gewijzigd door Aftansert op 2 oktober 2025 13:49]

[baseoa]

Waarom gaat dit naar Bof? Zij zijn toch niet hoofdelijk geschaad, noch vertegenwoordigen ze een set aangesloten instagramgebruikers (het is geen massaclaim). Gaat zo'n geld niet naar algemene middelen?

Edit: Niet dat ik het in dit geval erg zou vinden als BoF een mooie boost krijgt van Facebook en hun missie nog beter kunnen voortzetten, maar puur juridisch gezien

[Reactie gewijzigd door baseoa op 2 oktober 2025 14:19]

[Aftansert]

Het gaat weldegelijk om een collectieve actie in de zin van 3:305a BW. BoF "heeft ten doel het verdedigen en bevorderen van digitale burgerrechten". De rechter overweegt verder dat:

"Deze procedure betreft een ‘algemeen-belangactie’, waarbij van BoF niet kan worden verlangd dat zij haar achterban met naam en toenaam noemt, noch dat zij met het oog op haar representativiteit duidelijk maakt dat het om voldoende personen gaat. BoF heeft verder voldoende duidelijk gemaakt dat zij een adequate spreekbuis is voor de groep waarvoor zij opkomt. Toetsing aan het lichte regime van artikel 3:305a BW leidt tot de conclusie dat de belangen die BoF beoogt te beschermen met de ingestelde rechtsvorderingen voldoende zijn gewaarborgd. BoF en haar bestuurders hebben geen winstoogmerk en de rechtsvorderingen hebben een voldoende nauwe band met de Nederlandse rechtssfeer; de vorderingen strekken immers tot bescherming van Nederlanders die gebruik maken van Facebook en Instagram."

[rejozenger]

Bits of Freedom wil dat geld niet. We willen dat Meta stopt met de overtreding van de DSA en gebruikers een eerlijke keuze geeft. Andere, toekomstige, rechtszaken sluit ik niet uit en hangen ook niet af van de uitkomst van deze zaak.

[do_sch]

BoF wil het geld niet, maar mocht Meta nou er nét even een paar dagen langer over doen dan twee weken dan scheelt dat toch een hoop werk van vrijwilligers die dit jaar geen donateurs-actie hoeven te doen.

Van harte Rejo! Heel mooi resultaat!

[trayracing]

Precies. Dit soort bedrijven hanteert het credo:

"A fine for doing something illegal, means legal for a price."

[baseoa]

Iedere keer dat big tech een boete krijgt kleiner dan het jaarinkomen van heel Nederland of zo, kun je deze reactie (vaak veelvuldig) terugvinden...

Kun je één voorbeeld noemen waar big tech verboden werd iets te doen op last van een dwangsom, en uiteindelijk (ookal benutten ze de volledige tijd en betalen het maximumbedrag) ervoor kiezen het niet te doen en te wachten op de volgende aanklacht?

De boete moet vooral de extra inkomsten, die ze uit de overtreding hebben gehaald, ongedaan maken. Als het disproportioneel hoog is, is het zover ik weet sowieso strijdig met het grondrecht om een straf te krijgen die ook past bij de overtreding

[Reactie gewijzigd door baseoa op 2 oktober 2025 13:50]

[Tintel]

Mee eens. Bij criminele winsten bestond toch de 'plukze' regeling?
Die winsten zijn dan welliswaar moeilijk te becijferen maar benaderen moet wel lukken - percentage van de winst is al genoeg.

[mcDavid]

Gelukkig gaat het dan ook niet om een boete, maar om een dwangsom.

Een gerechtelijk bevel kun je niet "afkopen" door een dwangsom te betalen. Die dwangsom is enkel om enige urgentie op te leggen. Als je niet op tijd aan het bevel voldoet, moet je de dwangsom betalen en alsnog aan het bevel voldoen.

Als je dat stug blijft weigeren en ogenschijnlijk de dwangsom niet serieus neemt, zal de rechter die over het algemeen gewoon flink ophogen met zolang tot je een keer luistert.

[Reactie gewijzigd door mcDavid op 2 oktober 2025 14:25]

[AW_Bos]

Ik hoop van harte dat ze daar bij Meta wat mee gaan doen. Mijn halve familie zit op Facebook, en vroeger kon ik iedereen makkelijk volgen, maar tegenwoordig lees ik opeens een week later dat mijn nicht een nieuwe baan heeft, en tegelijkertijd krijg ik allemaal niet-relevante posts te zien van dingen wat ik niet volg. Mij boeit het niet dat er in Delft een nieuwe speeltuin geopend wordt, of dat er in Belgische Kijkuit volgens het plaatselijke digitale sufferdje een kinderloopauto met een kind tegen een boom is gebotst, waarbij het kind een tand door zijn lip had.

Ik hoop dat deze uitspraak gaat betekenen dat er weer structuur in de tijdlijn (nieuwsoverzicht is de betere bewoording) komt. Mijn zus is al afgehaakt met Facebook, en een andere kennis klaagt maar raak over de niet-relevante meuk die ze niet volgt. En dan heb ik het eigenlijk nog niet eens de nep-nieuws meuk uit de Thaise fake-news factories die BN'ers en populaire TV-programma's misbruiken voor likes en linkjes naar nepnieuwssites die volgeplempt staan met reklame.

En bovendien: Hoe kan het dat het bedrijf beweert dit niet in twee weken te kunnen aanpassen? Ik neem aan dat hun werkwijze werkt met sprint's, en dat hun codebase abstract is? Volgens mij hebben ze nog meer wijzigingen in hun codebase vanwege gerechtelijke uitspraken van andere landen wereldwijd.

[Reactie gewijzigd door AW_Bos op 2 oktober 2025 13:40]

[Zeror]

Ik krijg anders maar weinig echt troep te zien hoor. Consequent blijven drukken op 'Geïnteresseerd' of 'Niet geïnteresseerd' of 'Alles van X verbergen'. Het algoritme laat vrijwel alleen maar dingen zien wat opzich wel wil zien. Soms sluipt er een bericht door wat ik niet wil zien, maar even de interesse weer instellen en het zit weer goed.

[PearlChoco]

Ik beschouw duimpjes geven, liken/disklen en geinteresseerd/niet-geinteresseerd etc puur als een manier om je eigen profiel bij de grote social media bedrijven extra te detailleren, zodat ze je nog beter leren kennen en gerichter kunnen targetten (en meer geld aan je kunnen verdienen).

Tip: nooit iets liken/disliken.

[Zeror]

Doen ze bij mij toch al wel. Heb een FB profiel uit 2006.

[baseoa]

Ook als ze dat niet doen...

Zonder sprints -> pas het direct aan ipv dat je het in een sprint moet gaan plannen met planning poker en alles

Zonder abstracte code -> voeg een accounteigenschap "voorkeurstijdlijn" toe (accounts hebben sowieso al een set eigenschappen) en ipv dat je de sessiewaarde aanpast, pas je die instellingen aan wanneer iemand op de andere volgorde klikt. Ik zou niet inzien hoe abstractielagen dit makkelijker (eerder nog moeilijker) maken

[Cid Highwind]

Dat was ook de reden waarom ik het vaarwel heb gezegd ondanks de offers op sociaal-cultureel vlak.

Ik miste simpelweg teveel informatie om er nog op te kunnen vertrouwen en moest actief profielen na gaan lopen omdat m’n tijdlijn platgebombardeerd werd met reclame, gesponsorde berichten en suggesties.

Ik zie Facebook er voor aan die hele teringbende er nog gewoon tussen te laten staan, mag jij je 10 minuten lang een muisarm scrollen om 2 uurtjes terug te gaan op de tijdlijn. Maar hey, het is wel chronologisch. Denk maar niet dat er een optie komt die de enshittification ongedaan maakt.

[Lambo LP670 SV]

FB Purify plugin voor Chrome. Zonder is facebook een grote reclame verzameling. Kan heel veel dingen verbergen en forceren waaronder deze keuze waar het nu over gaat.

https://www.fbpurity.com/

Om de zoveel tijd past facebook hun code aan en dan komt er vaak vrij vlot een update va uit het Purify team om de gebroken features te herstellen gelukkig.

[BasSchouten]

Er is natuurlijk een betere optie.

Gewoon weg met al die rotzooi. Er is breed bewijs dat sociale media ook zonder tussenkomst van obscure aanbevelingsalgoritmen op allerlei manieren schadelijk zijn voor de psychosociale gezondheid.

Genoeg chat apps en als je nieuwe mensen wil leren kennen kun je de tanende buurthuizen of de kroeg een opsteker geven.

Als we als mensen wat steviger in onze schoenen zouden staan, waren we gezonder, gelukkiger en zaten we niet met dit soort ellendige bedrijven die lak aan onze wetgeving hebben.

[fuzzyIon]

Account al een tijdje geleden verwijderd. Geen moment spijt van gehad.

[DdeM]

Jammer genoeg wel alleen op Desktop en niet op mobiel, maar beter als niets.

[grasmanek94]

Ah hebben ze weer iets in de volgende 2-wekelijkse sprint om aan te werken

Maar ik gebruik die platformen niet, dat is denk ik een sterker signaal. Deze bedrijven kennende (ook alle andere), verzinnen ze iets wat goed voor ze is, om alsnog de uitspraak letterlijk na te leven (maar niet de geest ervan).

[eamelink]

Mooi nieuws . Jammer dat de handhaving op de DSA vanuit de overheid achterblijft, maar fijn dat er private partijen als BoF zijn die de handschoen oppakken

[Reactie gewijzigd door eamelink op 2 oktober 2025 13:50]

[Turps]

Hopelijk moeten ze die chronologische tijdlijn ook een beetje bruikbaar maken. Zo'n paar keer per jaar log ik eens in op Facebook om te kijken wat oude kennissen er gepost hebben, maar die chronologische tijdlijn gaat maar terug tot een paar dagen ofzo. Dus na 10 posts te hebben gezien zegt Facebook "dat was het dan weer! Maar we hebben wel een oneindige stroom aan polariserende, misleidende en veelal gestolen onzin voor je klaar staan op je echte feed!"

[dabutcha76]

Mooi, is mijn donatie aan Bits of Freedom goed besteed! Ga vooral ook doneren :)

[Piemol]

@AverageNL vindt deze overwinning voor Bits of Freedom eigenlijk 9 minuten te vroeg gepost