Bits of Freedom begint kort geding tegen Meta om Instagram-interface

De Nederlandse privacyvoorvechter Bits of Freedom is een kort geding gestart tegen Meta om vermeende overtreding van regels van de Digital Services Act. Gebruikers kunnen op Instagram de feed met alleen content van gevolgde accounts niet als standaard instellen en dat moet wel.

Amnesty International en de Consumentenbond ondersteunen de zaak, schrijft Bits of Freedom. De stichting bepleit dat Meta regels van de DSA overtreedt. Zo is het niet mogelijk om een feed zonder algoritmisch aanbevolen content als standaard in te stellen. In Artikel 27 van de DSA staat: "Wanneer krachtens lid 1 verschillende opties beschikbaar zijn voor aanbevelingssystemen die de relatieve volgorde bepalen van de informatie die aan afnemers van de dienst wordt getoond, stellen aanbieders van onlineplatforms tevens een functionaliteit ter beschikking die de afnemer van de dienst de mogelijkheid biedt zijn voorkeursoptie te allen tijde te selecteren en te wijzigen."

Hetzelfde artikel van de DSA omschrijft dat 'deze functionaliteit rechtstreeks en gemakkelijk toegankelijk is op het specifieke gedeelte van de online-interface van het onlineplatform waar aan de informatie prioriteit wordt gegeven'. De feed is te bereiken door op het Instagram-logo te klikken. Dat maakt de tijdlijn zonder algoritmische content lastig te vinden, zo claimt de stichting.

Meta zegt tegen NOS dat het niet gelooft dat het de DSA overtreedt. "We zijn het oneens met de suggestie dat we de digital services act overtreden. We hebben substantiële wijzigingen in onze systemen doorgevoerd om aan onze verplichtingen te voldoen en zijn hierover blijvend in gesprek met de Europese Commissie." Over de interface zegt Meta verder niets.

Bedrijven als Meta verdienen hun geld met advertenties en proberen daarom hun gebruikers zo lang mogelijk binnen hun apps te houden. Algoritmische content van accounts die gebruikers niet volgen zijn daar een middel voor. Een nadeel daarvan is dat apps daardoor verslavend kunnen werken en gebruikers veel meer tijd doorbrengen in apps dan ze zelf willen. Hoewel de wetenschap daarover niet eenduidig is, zijn er aanwijzingen dat te lang gebruik van algoritmische sociale media gelinkt zijn aan teruggang in mentaal welzijn. Het kort geding dient 22 september.

Reacties (20)

[sp00ky]

Er is ook een petitie die je hier kan ondertekenen: https://www.bitsoffreedom.nl/campagnes/steun-onze-rechtszaak-tegen-meta/

[rejozenger]

Die petitie is belangrijk omdat Bits of Freedom opkomt voor een algemeen belang. Bij de meeste zaken kom de eiser op voor z'n eigen belang. Dit is een collectieve zaak. In zo'n collectieve zaak zal de rechter zich ook afvragen of de organisatie die zegt op te komen voor een bepaald belang, wel representatief is. Dat kan Bits of Freedom op veel manieren onderbouwen, maar het helpt wel als ook internetgebruikers hun steun uitspreken voor de zaak. Die steun uitspreken, dat kan via deze petitie.

[rejozenger]

In het artikel staat stond dat Bits of Freedom claimt dat de optie (voor een tijdlijn die niet gebaseerd is op profilering) verborgen is. Eigenlijk zegt Bits of Freedom: die hele tijdlijn is verborgen. Je kunt dat goed zien in dit filmpje, op 27 seconden. Je bereikt die alternatieve tijdlijn door op het logo te klikken. Als je dat niet weet, heb je ook echt geen idee.

[Reactie gewijzigd door rejozenger op 28 augustus 2025 17:54]

[Carlos0_0]

Wist niet eens je daar op kon drukken, is nooit uitgelegd volgens mij(En dat verzin je toch ook niet zelf).

[magwelwatminder]

Helemaal leuk daar aan is dat de volgend feed eindig is terwijl al het andere endless scrollen is. En als je een video volledig scherm maakt vanuit volgend en dan veegt wat iedereen doet zit je gelijk weer in het aanbevelingssysteem .

[Reactie gewijzigd door magwelwatminder op 28 augustus 2025 19:45]

[Odie]

Ik heb dat Instagram logo niet. Bij mij staat er “for you” en daar kan je op klikken en dan kan ik kiezen voor “following”.

[Cobb]

Terecht deze! Ik zit eigenlijk op Insta voor een paar leuke, interessante accounts maar merk dat ik ongemerkt soms aan het zombiescrollen ga. Ik wil graag ook dat ie opstart en standaard alleen mijn gevolgde accounts wil zien.

[Draaksteker]

Goeie actie. Tot een paar maanden geleden kon je er nog wel voor kiezen om alleen gevolgde accounts te bekijken. Ook toen was het al irritant dat je 'Volgend' bij elke keer de app openen opnieuw moest selecteren omdat bij het openen van de app telkens het (expres verwarrend genaamde) 'Voor jou' filter opnieuw stond ingesteld (met 'Voor jou' bedoelt Instagram namelijk 'Voor jou, maar vooral in ons belang om jou verslaafd te maken aan onze app, gebaseerd op diepgaande analyse van jouw gedrag'). Blijkbaar deden toch te veel mensen steeds die moeite om 'Volgend' aan te klikken en hebben ze toen besloten dat het maar eens afgelopen moest zijn met de vrije wil in deze. De verkuttificatie van het internet gaat maar door, helaas. Het zou mooi zijn als de massa deze grote bedrijven uiteindelijk de rug toekeert maar ik vrees dat ze veel te goed zijn in verslavende apps maken.

Edit Oh wauw, dit is fijn om te weten @RejoZenger Klopt dus niet helemaal dat ik dacht dat Volgend niet meer bestaat. Maar ze hebben het wel onzichtbaarder gemaakt.

[Reactie gewijzigd door Draaksteker op 28 augustus 2025 18:20]

[Piemol]

Je kunt Bits of Freedom ook ondersteunen door te doneren of indirect door diensten af te nemen van bedrijven die hen actief ondersteunen.

[CaptainKansloos]

Maar ze hebben het wel onzichtbaarder gemaakt.

Ze hebben het bewust onzichtbaarder gemaakt. Punt (van BoF) is dat dit soort bedrijven willens en wetens het ontwerp zo insteken (er wordt zeer wss een hoop tijd geld en moeite gestoken in het uitdenken hiervan) en dat dit door regelgeving niet (meer) mag. Er is dus eigenlijk sprake van evil intent.

Petitie ondertekend. Het is wellicht een druppel op een gloeiende plaat, maar als niemand hier iets aan doet glijden we collectief alleen maar verder af.

[Zwijntjesdrecht]

Ze moeten heel Meta verbannen. Zie het nu ook al op Whatsapp verschijnen (logo en zoekbalk). Ja, weet dat het van Meta is vandaag de dag, maar dat wil niet zeggen dat ik er blij van wordt. En alternatieven genoeg, maar zoal onlangs op T.net stond; dan moet wel iedereen het gaan gebruiken... Dus.

Kanttekening; er zou een functie komen waarbij je Meta "uit" kunt zetten in "Chats" bij Whatsapp, maar die functie zie ik bij mij dus nog niet. Zal wel geduld moeten hebben?

[JeroenNietDoen]

Kanttekening; er zou een functie komen waarbij je Meta "uit" kunt zetten in "Chats" bij Whatsapp, maar die functie zie ik bij mij dus nog niet. Zal wel geduld moeten hebben?

In groepchats zit die functie. Niet in de 1 op 1 chat.

[Zwijntjesdrecht]

@JeroenNietDoen bedankt voor de informatie. Dan hoef ik ook niet verder af te wachten op deze functie (globaal).

[Cobb]

Ze hebben het bewust als tweede optie gezet en als je in de 'alleen volgers' stand zit, kun je ook geen likes oid zien.

[rejozenger]

Precies. Dat. Als je wél de tijdlijn met de posts van de accounts die je volgt (in chronologische volgorde) voor je neus hebt, is de navigatie naar je DM's opeens verdwenen. Daar kun je alleen heen door eerst weer terug te navigeren naar de tijdlijn van Meta (gebaseerd op profilering op basis van gegevens over je gedrag en interesses). Zie dit filmpje, vanaf ongeveer 42 seconden.

[Thy...]

Ik heb hier sinds een aantal jaar op mijn (Android) mobiel een workaround voor om toch een standaard scherm te hebben met alleen maar content van vrienden in chronologische volgorde. Zonder reclame en zonder algoritme suggesties:

1. Zet je mobiel in vliegtuigstand
2. Ga in je browser naar:
   
   https://www.instagram.com/?variant=following
3. Klik in het menu van je browser op "toevoegen aan startscherm"
4. Zet vliegtuigstand weer uit en je hebt nu op je homescreen een directe link naar de content van vrienden.

Stap 1 is nodig omdat wanneer je mobiel een internetverbinding hij bij stap 3 zal proberen de (web)app op je homescreen te zetten welke naar de standaard feed gaat ipv die met content van je vrienden.

Heel af en toe kom ik nog op de normale instagram feed maar die wordt steeds erger, nu zelfs met niet te skippen reclameblokken 🤢

[kodak]

Zelf voor rechten op komen door naar de rechter te gaan is natuurlijk goed. Zeker als de toezichthouder geen duidelijke actie laat zien om misstanden aan te pakken. Maar het is ook zwaar teleurstellend dat een toezichthouder niet in staat blijkt, of geen prioriteiten toont, om vlot inhoudelijk onderzoek te doen naar de grootste bedrijven waar al jaren klachten over zijn. Een recent onderzoeksresultaat (26 augustus) van de toezichthouder komt niet verder dan bevestigen dat gebruikers bij dit soort platformen nog tegen problemen aan lopen. Dat zijn geen onderzoeken om zelf inhoudelijk te kijken welke misstanden er zijn. Het is eerder nog meer uitstellen van inhoudelijk onderzoek. Omdat de tijd en het geld daar niet heen zijn gegaan. Ik lees niet dat de wetgever de opdracht heeft gegeven om te bevestigen dat de wetgeving nodig is. Eerder dat de toezichthouder allang het werk had moeten doen wat een publieke stichting nu doet met waarschijnlijk een veel kleiner budget en aantal mensen.