Nederlandse kabinet spreekt met Nvidia en AMD over bouw van 'AI-faciliteit'

Het Nederlandse kabinet is in gesprek met Nvidia en AMD over de ambitie om een AI-faciliteit te bouwen. Minister Beljaarts van Economische Zaken spreekt beide bedrijven hierover tijdens een bezoek aan Silicon Valley tussen 6 en 9 januari.

De AI-faciliteit die Nederland ambieert bestaat uit een AI-supercomputer, die gericht is op de ontwikkeling en toepassing van AI. Voordat deze faciliteit gebouwd kan worden, moet eerst zeker zijn dat de vereiste kennis en hardware beschikbaar zijn, zegt Beljaarts op de website van de Rijksoverheid.

"Nvidia heeft de kennis en de hoogtechnologische apparatuur die nodig is voor het bouwen van een AI-faciliteit. Ook heeft Nvidia ervaring met het bouwen van AI-faciliteiten." Daarom wordt met het bedrijf gesproken over de levering van die hardware en ondersteuning met kennis bij het creëren van de vereiste infrastructuur.

De minister noemt het gesprek een 'cruciale stap', omdat er vanuit de hele wereld veel vraag is naar 'deze hoogtechnologische apparatuur' en de concurrentie hoog is. "Met resultaat: vandaag heeft Nederland samen met Nvidia een belangrijke stap gezet. Dit brengt de bouw van een Nederlandse AI-faciliteit een stuk dichterbij.” Beljaarts gaat ook met AMD in gesprek over de AI-faciliteit.

Reacties (122)

[teek2]

Een AI-faciliteit, ook wel bekend als:

* Een HPC cluster (met GPUs)
* Een batch processing cluster (met GPUs)
* Een supercomputer (met GPUs)
* Een AI factory

Het beestje heet steeds weer anders. Maar, we hebben al iets dergelijks, namelijk Surf's Snellius. Daar hangen al een berg GPUs in en de supercomputer wordt ook constant geüpgraded.

Surf is een coöperatieve vereniging van Nederlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen op het gebied van informatie- en communicatietechnologie. Wetenschappers, maar ook (kleine) bedrijven, kunnen zonder veel poespas bij Surf aan de slag.

Ik vind het altijd opvallend dat er bij dit soort initiatieven niet gerept wordt over Surf of Snellius, onze nationale Tier1 supercomputer. Willen we nu dan een Tier0 supercomputer? Vergelijkbaar met LUMI, de pre-exascale supercomputer in Finland? En hoe hangt dit dan nu weer samen met de EuroHPC Joint Undertaking die ons geld beschikbaar maken voor "AI-Factories" door heel Europa? Voor de eerste ronde is meneer Beljaarts wel te laat.

"Voordat deze faciliteit gebouwd kan worden, moet eerst zeker zijn dat de vereiste kennis en hardware beschikbaar zijn" Ga eens praten bij Surf zou ik zeggen, daar zit echt veel expertise, of luister wat EuroHPC podcasts. Al is een roadtrip door Californië natuurlijk veel leuker.

En dit "Nvidia heeft de kennis en de hoogtechnologische apparatuur die nodig is voor het bouwen van een AI-faciliteit. Ook heeft Nvidia ervaring met het bouwen van AI-faciliteiten." wordt natuurlijk 1 groot "wij van WC eend"-verhaal, ik ken partijen die een NVIDIA DGX kochten en achteraf helemaal niet blij waren. Hij kan beter onafhankelijk advies gaan inwinnen.

[Reactie gewijzigd door teek2 op 9 januari 2025 15:52]

[DohnJoe]

Maar is die Snellius supercomputer niet vooral voor onderzoeksdoeleinden bedoeld? Wel eens dat ze gebruik zouden moeten maken van de kennis en expertise bij Surf en de diverse universiteiten die daar ook aan meewerken.

[MacFreek]

Het gebruik van Snellius is een van de drie opties die vorig jaar onderzocht is.

De drie scenario’s zijn:
1. Bestaande middelen en instrumenten gebruiken;
2. Meer investeringen in Europese AI-fabrieken (EuroHPC);
3. AI-fabriek starten in Nederland.

Bron: Verkenning mogelijkheden AI-faciliteit, brief van de regering aan de kamer, juni 2024

De link naar deze kamerbrief vond ik op de SURF pagina's: De belangrijkste punten uit de SURF-ledenraad van 12 juni, dus je mag concluderen dat er inderdaad met SURF gepraat is.

Persoonlijk: ik denk dat de werkelijke vraag hier is hoeveel geld de regering hier in wil steken, en dat zal afhangen wat het oplevert. Economen zeggen dat geld dat je in innovatie steekt op termijn vrijwel meer oplevert dan dat je er in steekt [citation needed, maar volgens mij klopt dit wel]. Dus zou ik graag zien dat er eerder meer dan minder geld naar innovatie gaat. Full disclaimer: ik ben werkzaam bij SURF, maar niet direct betrokken bij dit onderwerp. Mijn mening zal niet heel verrassend zijn.

[teek2]

Goed om te horen! En eens met je standpunt over innovatie. Ik denk wel dat het belangrijk is dat jullie van SURF de minister een beetje begeleiden in dezen Iemand van jullie had ook mee moeten gaan op reis met de beste man, vind ik. Maar er gaan vast wel experts mee.

[Reactie gewijzigd door teek2 op 10 januari 2025 15:37]

[ArawnofAnnwn]

Dit lijkt mij de omgekeerde wereld. We hebben een gigantisch probleem met ons stroom net. Laten ze daar eerst naar kijken en dat oplossen voor ze met dit soort zaken komen, dat ook makkelijk ergens anders op de wereld kan staan. In begin 2021 werden er al twee kerncentrales beloofd, die het probleem op het net moeten gaan oplossen. Het lijkt mij niet handig om dit te doen, met alle problemen die er al zijn. Als je de beelden van vlak voor de branden in Californie ziet, met stroomleidingen die als een soort vuurwerk vonken aan het rond gooien waren, dan zou dat een goede waarschuwing moeten zijn. Jetten had al gewaarschuwd dat we afstevenen op rolling blackouts. Eerst energie net in orde, daarna verder kijken, niet andersom.

[bmwgozer]

Zou toch beter zijn hier Nederlandse bedrijven voor te gebruiken. Afhankelijkheid van Amerika moet niet groter worden

[Sissors]

Maar dat willen we niet. Kijk naar de reacties hier, het is typisch Tweakers, en imo is het gewoon triest. Want alles wat hier zou kunnen komen wat mogelijk ook nadelen heeft is de conclusie: Niet hier, doe maar ergens anders!

En natuurlijk, de gemiddelde Tweaker bestaat niet, maar alsnog is er wel een duidelijk patroon. We willen niet afhankelijk zijn van Amerika en China. Maar eigen productie willen we ook niet. We willen niet dat alles in de Amerikaanse cloud moet gaan. Maar de Nederlandse overheid die investeert in een datacenter willen we ook niet (bron: Een flink gedeelte van de reacties hier). En natuurlijk, een hoop gedoe rond AI is hype, maar gelooft iemand dat interferentie hardware nutteloos gaat worden het komende decennia?

We willen niet dat iets hier komt te staan wat elektriciteit verbruikt, laat dat maar lekker in een Amerikaans datacenter draaien ergens ver weg! We hebben de hardware niet zelf om te maken, maar we willen dat ook niet hebben. @DevWouter zegt dat we gewoon meer in onderwijs zouden moeten investeren, maar waarom dan? We willen niet in de techniek werken, dus investeren we zoveel in ons onderwijs dat er nog meer Aziaten hierheen komen om het werk te doen wat wij niet willen doen? (En ja, ik snap prima dat ik daar kort door de bocht gaat, maar de kern is imo wel waar). We hebben niet de kennis hier om zelf zulk soort dingen te produceren, maar dat willen we (of iig de gemiddelde Tweakers commenter) ook niet. Want als het gaat over chip fabrieken dan is de consensus dat die maar ergens anders moeten komen. Want wij willen die niet. Die dingen verbruiken immers water, en dat kan beter op een plaats zoals Arizona! (nieuws: Intel en UMC gaan samen 12nm-chips produceren in Arizona-fabs, https://www.tsmc.com/static/abouttsmcaz/index.htm).

En noem me cynisch, maar de samenvatting van de comments onder al zulk soort artikelen is voor mij: "We willen het niet". Dus blijven we mooi afhankelijk van Amerika en in toenemende maten ook China. En dat willen we ook niet. Maar blijkbaar willen we dat toch iets meer dan zelf dingen hebben.

[nokie]

Deels eens maar de - voor mij althans - te korte bocht die je maakt wat betreft datacentra is dat we (ik) ze niet zou willen omdat ze datacentra zijn. Ik heb persoonlijk niets tegen EU techbedrijven die zich in mijn buurt vestigen en die voor werkgelegenheid zorgen, ik heb het veel moeilijker met US techbedrijven die onze gesubsidieerde groene stroom komen inpalmen, daarbij niet voor werkgelegenheid zorgen. En al helemaal als het - imo - baggerbedrijven zoals Facebook zijn.

Nu, ik werk wél in de techniek, misschien ben ik niet de doelgroep waar je het over hebt…

[s0ulmaster]

Volgens mij gaat het hier over het plaatsen van een "AI-faciliteit", dat is wat anders dan bedrijvigheid en kennis in europa houden.
Dit is meer in lijn met "Het zoveelste datacenter waar een handje vol mensen werken waar alle baten voor buitenlandse brijven zijn".

Waar zijn op korte en lange termijn de baten van de EU? Het is leuk om een datacenter te hebben, maar dan ook wanneer de baten hiervan binnen de EU blijven toch?

[Sissors]

Maar het gaat hier toch om de Nederlandse overheid die een datacenter wil plaatsen, niet Microsoft. Maar kijk naar de comments, een groot gedeelte wil dat ook niet. En ja, AMD en/of Nvidia zouden dan hardware leveren, maar die hebben we simpelweg zelf niet, en die willen we dus niet zelf hebben, want ook dat heeft kosten als we die hier zouden maken.

Ook voor @nokie: In dit artikel gaat het over de Nederlandse overheid die zelf een datacenter wil optuigen, en daar zijn toch ook heel veel reacties dat we geen datacenters in Nederland (erbij) willen.

[Reactie gewijzigd door Sissors op 9 januari 2025 14:15]

[s0ulmaster]

Ik lees nu inderdaad hetzelfde wat jij zegt, maar ben huiverig over wie hier nou de baten krijgt.
Ik zou het zeker toejuichen als het een faciliteit is die ons als europa op de kaart zet en de behoefte aan rekenkracht aanbied en daarmee ons in een (financiele) sterke positie zet op de AI markt. (en de overheid hier financieel beter van wordt?).

Of wordt het een een draak van een project die van aanbestedingen en bureauscratie aan elkaar wordt geknoopt, waar het financieel renderen van een project erg lastig wordt en de hardware naar 10 jaar achterhaald is, omdat het moet concureren met bedrijven die sneller kunnen reageren op de markt en waar winstoogmerk een veel hogere prio heeft?

Ik zit op de weegschaal.... het klinkt iig beter dan een zoveelste plan voor een datacenter van microsoft en consorten.

[Reactie gewijzigd door s0ulmaster op 9 januari 2025 14:54]

[DevWouter]

De opmerking over onderwijs ging vooral over dat zonder te investeren de kennis verdwijnt of te traag groeit dat het een voordeel gaat opleveren. Dus dat er aan een minimale randvoorwaarde voldaan wordt om uitvoering op schaal aannemelijk te maken. En dit kabinet doet vooral aan bezuinigingen.

En de meeste mensen willen wel, maar snappen ook dat je niet een puzzel kan oplossen door alleen de laatste stukjes neer te leggen terwijl de rest nog in de doos zit

[lighting_]

zoiets als
We moeten meer huizen bouwen vanwege woning nood
Ow ja. Niet in mijn achtertuin

[Advanced03]

Nou, de gemiddelde tweaker wilt zeker wel afhankelijk worden van Amerika en ziet het nog steeds als een grote vriend

[Tc99m]

Ik denk dat de meerderheid van de Tweakers voorstander zijn van het investeren in 'eigen' IT-infrastructuur (in Nederland of Europa), ik zelf in ieder geval wel, en dat lees ik zelf ook in veel comments en op het forum. We maken ons veel te veel afhankelijk van bedrijven/overheid/megalomane techmiljardairs in de VS, daar moeten we zo snel mogelijk vanaf.

Aan de andere kant is het natuurlijk niet verkeerd om een goed idee langs de meetlat van de realiteit te leggen. Je mag best kritisch zijn over de energiebehoefte van datacentra en de nut/noodzaak van AI, al wil ik hiermee zeker niet zeggen dat dit ook op dit specifieke project van toepassing is.

Voor mij is het ook nog niet helemaal duidelijk wat deze AI faciliteit gaat doen (wordt dat onderzoek/innovatie, of de zoveelste plaatjesgenerator/chatbot?), je moet het natuurlijk ook in dat perspectief zetten. Wel lijkt het mij nuttiger dan het zoveelste datacenter van Meta/Microsoft dat de stroomcapaciteit van een heel windpark opslokt, en waarvan Nederland zelf vooral lasten en weinig lusten ervaart.

[Reactie gewijzigd door Tc99m op 9 januari 2025 14:55]

[xaradine]

Chip bedrijven? Die hebben wij wel
Wat denk jij dat er gebouwd word in eindhoven?

Waar jij over praat wij geen moer aan hebben zoals FB en Amazon en Tesla meuk.

Of die data centers waar niemand beter van word.weet jij hoeveel drinkwater er verspilt word zulke tech giganten?

Als zij ( overheid ) eigen center bouwen voor veiligheid dat zou beter zijn.

[metalmania_666]

Gedeeltelijk eens, maar ik wil géén bedrijven hebben hier in Nederland die (bijna) geen belasting betalen.
Als ze dat wel netjes doen, heb ik geen problemen met een datacenter bij mij in de buurt. (Alhoewel dat niet kan omdat ik nu in een Natura2000 gebied woon)

[koelpasta]

Ja, maar luistert, Nederland is maar een klein land met een beperkte maatschappelijke 'bandbreedte'. We kunnen heel veel doen, maar je krijgt dan wel een soort homeopatische verdunning van kennis. Hoe meer we van dit soort ultra-specialistische projecten opzetten, hoe minder specialisten we per project kunnen hebben, met als gevolg dat het meeste gewoon mislukt. Wij hebben hier de schaal en de investeringen niet om het lang genoeg vol te houden om met de 'big boys' uit de VS te concureren.
En al dit soort projecten trekken ook een wissel op de maatschapij en directe omgeving. Vandaar dat ze kritiek krijgen en mensen ze niet willen. Zie bijvoorbeeld dat datacenter van microsoft dat de door de omgeving gesponserde groene stroom zou hebben opgesoupeerd terwijl de mensen was wijsgemaakt dat ze een goedkopere energierekening zouden krijgen.

Er is veel mogelijk in dit land, zeker, maar we kunnen niet alles tegelijk hebben. De VS is bijvoorbeeld voor het overgrote deel leeg. En de zon schijnt daar veel meer dan in Nederland. En ze hebben daar ook nog eens een ordes van grootte grotere economie. Daar kun je dus investeerders vinden waarmee je een gigantisch datacenter in the middle of nowhere, waar mensen er geen last van hebben, kunt neerplempen met een gigantisch zonnepark ernaast voor de energie. Dat gaat gewoon niet in Nederland. We missen de ruimte, de mensen en de infra om dit soort projecten zinnig te integreren in onze samenleving op een schaal die competetief is met b.v. de VS. Hoe dan ook zal het niet zo goedkoop kunnen als in de VS en dus kost het ons meer, in financieel opzicht, danwel in maatschappelijk opzicht.
Al met al kleeft er dus een veel groter risico aan het hebben van zo'n datacenter in Nederland en de winst is onzeker. We moeten dus betere keuzes maken hier en niet zomaar meewaaien met wat de amerikanen doen

[GerritGekke]

+4 , totaal niet cynisch.

Men zit in een patstelling en kan geen compromissen sluiten. Typisch Nederland. We willen geen optie A of B, maar kunnen ook geen C of D bedenken. Dan maar de kop in het zand steken

Dan hebben we ook nog last van besluiteloosheid, polderen en het iedereen naar het zin moeten maken ….

[Gcorporaal]

Maar welk nederlands bedrijf maakt ai accelerators?

[Taipan]

NXP
https://www.nxp.com/applications/technologies/ai-and-machine-learning:MACHINE-LEARNING

Uiteraard niet voor hetzelfde type modellen die goed op NVIDIA chips werken. LLM's en dingen als Stable Diffusion zijn voor nu nog erg afhankelijk van CUDA core's welke alleen op Nvidia GPU's beschikbaar zijn. Er wordt echter hard aan gewerkt om hierin te diversifiëren met AMD ROCm en Microsoft Olive.

[jorikc]

Dit gaat (volgens mij) over edge computing, dat zijn dus typisch AI / Machine Learning toepassingen die embedded zijn in andere toepassingen/system en juist niet een soort Supercomputer puur voor AI. Dit lijkt meer op de NPU mogelijkheden die je o.a. ook bij SoC's van Apple, Qualcomm, etc. ziet, maar dan voor Automotive, Industrial, etc. toepassingen.

[Gcorporaal]

Dat verrast me maar ik denk bij nxp ook alleen maar aan industriële toepassing en je wasmachine😅
Nu wel benieuwd wat performance per watt zou zijn vergeleken met amd of nvidia.

[GertMenkel]

Veel van de populaire modellen draaien tegenwoordig ook prima op AMD chips (al is de compatibiliteitslaag van AMD een beetje een ondergeschoven kindje). Dat de code het nu niet doet, hoeft dus gelukkig niet te betekenen dat NXP er niks mee kan, al zal daar wellicht nog wel veel werk in gaat zitten.

Dat gezegd hebbende lijken de accelerators van NXP vooral voor kleinere apparaten met kleine modellen gebouwd te zijn. Ook nuttig, maar niet echt een alternatief voor wat AMD en Nvidia te bieden hebben.

[ASNNetworks]

Ja om miljoenen te investeren in iets waar je niks mee kan? Welk Nederlands bedrijf komt er ook maar in de buurt van Nvidia op het gebied van AI faciliteiten? Sterker nog: welk Nederlands bedrijft heeft in-house tech hiervoor (dus niet een bedrijf die zelf weer Nvidia moet inschakelen).

[bmwgozer]

Dat komt toch deels omdat we met z’n allen niet investeren in onze lokale kennis? Weer sloot geld richting Amerika om dan te roepen hoe afhankelijk we zijn?

Er worden chip machines gebouwd in Nederland maar wat nvidia doet kunnen wij niet..

[MazeWing]

Klopt! Wat nvidia doet kunnen wij niet en ook praktisch elk ander amerikaans bedrijf kan dit niet.
Er is een reden waarom nvidia (op dit moment) met afstand de beste is in AI-hardware en als grote Amerikaanse concurrenten het al niet kunnen gaat een klein landje zoals Nederland al helemaal geen deuk in een pakje boter slaan...

[geert1]

Mee eens. Het is niet zozeer dat geen enkel ander bedrijf kan wat Nvidia kan, maar dat Nvidia bedrijven overneemt die dreigen in de buurt te komen van hun kunde, en zoveel mogelijk van het beste personeel in de wereld opslokt.

En Amerika is zo heftig bezig met het wereldwijd domineren van markten dat ze zeer lage marktgezondheid toestaan. Oftewel monopolie of bijna-monopolie, zolang het maar omzet draait of hoge aandeelwaarde heeft. In een ideaal vrijemarktstelsel zouden er natuurlijk vele aanbieders zijn die concurreren, voor neerwaartse druk op de prijs en opwaartse druk op kwaliteit/beschikbaarheid/features. Dat gebeurt al niet zo goed wanneer een markt een hoge toetredingsdrempel heeft, zoals in dit geval, maar nog minder wanneer de VS onvoldoende doet voor marktbescherming. De VS zien liever een gigantische quasi-monopolie in hun eigen land dan gezonde concurrentie wereldwijd.

Ik denk niet dat Europa zozeer zwak is, minder innovatief, of zichzelf afhankelijk maakt, of te makkelijk toegeeft aan Amerika, zoals we hier soms lezen in de commentaren. Niks van dat alles. Volgens mij zit het veel meer in de macht van de VS en hun invloed als wereldleider, waar je gewoon amper tegenop kunt boksen. Zeker na de hulp in WO2 is de gehele westerse sfeer min of meer een dependance van de VS. Dat verandert pas als de VS instort of zeer isolationistisch wordt.

[Reactie gewijzigd door geert1 op 9 januari 2025 13:25]

[TomPé]

Waarom niet, waar in wil is, is een weg. Je moet ergens beginnen.
In Amerika kunnen ze toch ook geen HA-EUV machines maken, wij wel.

Dus dat wij iets niet kunnen is onzin. Je zult wel een keer moeten beginnen met iets.

[MazeWing]

Appels met peren vergelijken. ASML is al tientallen jaren een speler die steeds groter en groter werd alvorens ze HET bedrijf werden op dat gebied.

Natuurlijk kun je altijd beginnen maar als je vanuit het niets moet concurreren met een gigant als nvidia dan acht ik de kans op succes enorm klein.

[Audione0]

Welke reden is dit dan?

[Redondo1982]

Nee, dat kan je inderdaad niet even zomaar. Lekker makkelijk roeptoeteren dit hoor. Dus als je de machines bouwt om onderdelen te leveren dan moet je ook een goed eindproduct kunnen maken? Met R&D, patenten, ruimte, ervaring en geschikt personeel wordt geen rekening gehouden.

[JBVisual]

Zelfs een bedrijf als Intel probeert al jaren met miljarden aan onderzoek die voor elkaar te krijgen, maar doen ze nog steeds niet echt mee.
Daar waar Intel zelfs niet bij nul hoefde te beginnen omdat ze al ruim 24 jaar GPU’s maken. (IGPU blijft een gpu)

Vanaf 0 beginnen gaat gewoon niet meer lukken in de hiudige markt, en indien een Nederlands bedrijf iets uit vind wat een revolutie zou kunnen beteken krijgen ze gewoon een zak met geld van een groot techbedrijf om alles te verkopen.

Want eerlijk is eerlijk, ik mag misschien een Nederlands trots hebben, maar ik ga geen nee zeggen tegen een zak geld die mijzelf en 30 generaties na mij van vroeg pensioen zouden doen genieten.

Maar zoals je zelf al zegt, we bouwen hier machines om deze chips te maken. En deze zijn momenteel de meest geavanceerde op deze aardbol.
Waarom zou een bedrijf als Intel, Nvidia, Global Foundries, Samsung, Qualcomm etc.., niet zelf een machine bouwen?
Gewoonweg omdat de vele miljarden die nodig zijn weinig kansen bieden om terugverdiend te worden.

[Pasteis]

Ja om miljoenen te investeren in iets waar je niks mee kan? Welk Nederlands bedrijf komt er ook maar in de buurt van Nvidia op het gebied van AI faciliteiten? Sterker nog: welk Nederlands bedrijft heeft in-house tech hiervoor (dus niet een bedrijf die zelf weer Nvidia moet inschakelen).

Als je er niet in investeert kom je er ook nooit. We kunnen wel continue blijven leunen op het buitenland, maar denk dat de komende jaren vol inzetten op globalisering een slechte keus is. Want je ziet helaas dat ook een land als VS kan aangestuurd wordt door bijzondere president.

[himlims_]

vast wel eoa gemeente die een prestige project als deze onarmt "onder excuus goed werkgelegenheid"
waar er 5 fte werken in gehele data centrer maar wel leuk snoepreisje naar USA

[sdziscool]

Hebben we eindelijk een plek waar al die zonnepanelen hun stroom naartoe kunnen sturen

[killercow]

We gebruiken nog steeds een beetje kolen en vrij veel gas. dus die stroom is ook (wellicht time-shifted) met accu's zinnniger bruikbaar.

[Audione0]

Excl teruglever vergoeding en belastingen...

[osluis]

Hoeveel Nederlandse bedrijven ken jij die competatieve AI chips ontwerpen?

[Exirion]

Noem eens een paar Nederlandse bedrijven die technologie bieden die AMD en Nvidia in huis hebben. Linksom of rechtsom zul je indirect afhankelijk zijn van technologie uit die hoek, want we hebben het in Europa simpelweg niet op dergelijke schaal. Dan kun je beter het hele pakket met deze bedrijven bespreken dan weer van tussenpartijen afhankelijk te zijn waarvan je nog maar moet zien hoe waardevol hun expertise is.

[Pasteis]

Prima als tussenoplossing, maar ik zou ook graag een langetermijnvisie willen zien van NL en EU waarmee we ook minder afhankelijk kunnen maken aan niet-EU technologie.

[Exirion]

Oh, daar zijn we het helemaal over eens hoor. Maar trek daar maar minstens 5 tot 10 jaar voor uit, als het uberhaupt al gaat lukken met de risicomijdende cultuur en klimaatobsessie in de EU.

[jumbos7]

De EU-landen zijn daar vrees ik te verdeeld voor en stuk voor stuk te behoudend. Je moet enorme bedragen uitgeven om zoiets op te zetten en als je dan iets hebt bereikt zijn Nvidia en AMD veel verder en is het maar de vraag hoeveel je daarmee kunt in de markt.

[Redondo1982]

Zou beter zijn, maar we bezitten dit niet dus moeten we samenwerken. Beter dat intensiveren en doen waar je zelf goed in bent.

[Astennu]

Nederland heeft de kennis en know how momenteel ook helemaal niet om chips die maken die maar in de buurt komen van wat nVidia of AMD kunnen leveren. De meeste landen hebben dst probleem. Alleen een aantal Chinese bedrijven doet moeite om snellere gpu's te maken maar die komen totaal niet in de buurt van wat nVidia, AMD en in mindere maten Intel kunnen maken en leveren.

[beerse]

Als ik naar nvidia en amd kijk, dan zie ik hardware leveranciers die het hart van de meeste rekencentra leveren. Natuurlijk leveren zij ook kennis en dergelijke. Maar zij zijn voor mij beslist niet de operators van die hardware. Daarmee is de afhankelijkheid al een stuk minder dan bij de rekencentra (ai of niet ai) van microsoft en google.

Toegegeven, er zal vast wel een lijntje naar nvidia en/of amd komen voor 'services en onderhoud' maar bij deze leveranciers verwacht ik de minste operationele inmenging.

[Gropah]

Dat zou zeker mooi zijn, maar dit soort dingen ontwikkelen we niet lokaal. AI faciliteiten zijn vaak GPU gerelateerd, lees massive parallel computing op floats.

Kijk eens hoeveel moeite Intel heeft om op de GPU markt te komen. De laatste GPU kaarten lijken een redelijk goed aanbod te zijn, maar dat is het werk van waarschijnlijk iets van 8 jaar aan de hard werken, van een bedrijf wat lange tijd aan kop ging met CPU ontwerpen.

Het is een redelijk specifiek werkje wat je niet zomaar ontwerpt, en ook niet zomaar fabriceert. Dat kost erg veel geld. En de vraag is maar net of we dat geld er voor vinden en voor willen gebruiken (op nationaal of EU niveau).

Op EU niveau is er wel een subsidie voor chipfabrikanten, maar dat gaat niet helemaal zoals we hoopten, en het zou alsnog van intel zijn.

[M14]

Hoe zie je je dat voor je? Even een concurrent van Nvidia of AMD oprichten om de benodigde AI cores op eigen grond te ontwikkelen? Meteen ook maar een fab bouwen voor productie?

[CivLord]

Alle benodigde chips worden op ASML machines gemaakt.
Dus er wordt wel degelijk een Nederlnads bedrijf gespekt.

[HellboyFromHell]

Ja want we hebben genoeg stroom hiervoor. Netcongestie is totaal geen resuachtig maatschappelijk probleem welke al letterlijk jaren speelt en miljarden kost. Dat andere bedrijven en inwoners nog langer mogen wachten op een aansluiting wat ook indirect economisch een fortuin kost omdat alle aannemers druk zijn met vanity projecten. Nee laten we inderdaad dit soort nutteloze dingen voortrekken over onze eigen bedrijven en inwoners, lekker kortzichtig weer

[Reactie gewijzigd door HellboyFromHell op 9 januari 2025 12:55]

[Anoniem: 2195394]

Ja want het is totaal niet kortzichtig om een probleem als netcongestie te zien, dus dan maar alle gesprekken over alles wat stroom kost af te kappen?
Netcongestie moeten we zeker oplossen, maar om dan maar te stoppen met nadenken over alles.

Nergens staat tot dat dit voorrang heeft op alles, en dat jij je wasmachine moet inleveren omdat er een datacentrum komt?

[HellboyFromHell]

Zo werkt de wereld niet. Zodra er een grootverbruik aansluiting geraliseerd dient te worden op dit kaliber kost dat gewoon heel veel tijd en moeite. Tijd en moeite die de aannemers simpelweg niet hebben. Zeker met aansluiting als datacenters en AI faciliteiten dat zijn grote infrastructurele projecten, er komt zo verschrikkelijk veel bij kijken, wat opzich geen probleem is enkel hebben we de handjes niet. De aannemers zitten al op 100% capaciteit. Met zon grootschalig project (die voorrang gaat krijgen want grote projecten zijn veel gewilder/interesanter. Tevens moet je denken aan een stuk of 7 grootste aannemers die allemaal tegelijkertijd werken aan zon soort project, puur voor de stroom aansluiting + de netbeheerder die het ook al veelste druk heeft die een verplichting heeft binnen een bepaalde tijd een engineering en tekening klaar te hebben liggen, wat in dit kaliber ook heel veel tijd kost voor hele groepen mensen, die zich beter bezig kunnen houden met nuttigere aansluitingen of het herzien van het net tegen netcongestie) waardoor al het andere naar achter schuift/blijft liggen.

Dus om op jouw punt terug te komen, inderdaad grote (nutteloze) aansluitingen zoals bijv. Datacenters en deze AI facilities zouden geeneens overwogen moeten worden in ons landje met de huidige problematiek. We hebben de mensen niet, niemand wilt meer met handjes werken en handjes importeren wordt ook steeds moeilijker gemaakt

[Reactie gewijzigd door HellboyFromHell op 10 januari 2025 15:43]

[Smuey]

Een AI-faciliteit? In Nederland? Waar dan? Er is onvoldoende ruimte op het stroomnet voor nieuwe woningen, laat staan bedrijven. Een AI-faciliteit verbruikt een schrikbarende hoeveelheid stroom 24/7, 365 dagen per jaar, hoe stelt minister Beljaarts zich dat precies voor?

[Gcorporaal]

Al zouden ze slim zijn zouden ze zoiets in ijsland of groenland bouwen waar het stuk kouder is je hoeft er toch niet fysiek bij te zijn.
Want tegen die koel kosten in zomer daar kan geen besparing van een warmtenet aansluiting op zo data center tegenop.

[CAPSLOCK2000]

Een AI-faciliteit? In Nederland? Waar dan? Er is onvoldoende ruimte op het stroomnet voor nieuwe woningen, laat staan bedrijven. Een AI-faciliteit verbruikt een schrikbarende hoeveelheid stroom 24/7, 365 dagen per jaar, hoe stelt minister Beljaarts zich dat precies voor?

In theorie kan zo'n datacenter overal liggen waar stroom en internet is, bv op een oud boorplatform in de Noordzee, direct naast de windmolens die de stroom leveren. Ik denk dat we al onze datacenters zo zouden moeten onderbrengen (bij energiecentrales), maar als het makkelijk en goedkoop was dan deden bedrijven het al lang.

[S913]

En doe het ook nog eens in de buurt van een woonwijk en je kan de restwarmte van het dc gebruiken om de huizen te verwarmen.

[Martinspire]

Het lijkt mij logisch dat je voor zo'n centrum ook meteen nadenkt hoe je stroom gaat gebruiken. Ik kan mij voorstellen dat dit soort AI diensten ook meer overdag nodig zijn dan in de nacht, dus met zonne-energie kun je al vrij ver komen. Gooi er een plat dak op en je hebt al een aardig deel van de eigen stroombenodigdheden te pakken. Misschien nog een paar windmolens erbij. Er is echt wel genoeg plek in Nederland en als je de stroomvoorziening meeneemt in het plan, is er veel mogelijk.

[Smuey]

Ik kan mij voorstellen dat dit soort AI diensten ook meer overdag nodig zijn dan in de nacht, dus met zonne-energie kun je al vrij ver komen

Ik denk eerlijk gezegd dat dat iets is dat 24/7 door gaat, ook 's nachts. Een deel zou je kunnen opvangen met accu's, maar als je ziet hoeveel stroom dat verbruikt, dan worden ook die accu's al snel een hoofdpijndossier. Zonne-energie lijkt me een no-brainer en een windmolen zou een deel van de oplossing kunnen zijn, maar dan zou ik er wél op willen staan dat die dingen dan niet wéér met publiek geld aangelegd worden, om vervolgens alle opbrengsten in de zak van een buitenlandse partij te zien verdwijnen, die er ook nog eens schone schijn mee staat te maken, want kijk eens hoe groen we bezig zijn... Want eerlijk is eerlijk: Google en Microsoft zijn NVidia hierin al (meermaals) voor gegaan.

[wjwithagen]

Ik kan mij voorstellen dat dit soort AI diensten ook meer overdag nodig zijn dan in de nacht, dus met zonne-energie kun je al vrij ver komen. Gooi er een plat dak op en je hebt al een aardig deel van de eigen stroombenodigdheden te pakken.

Beetje helemaal niet dus.....
Ik ben ervoor om zonne-energie te gebruiken als dit kan. Maar 100% coverage is wel een utopie.

Even ter educatie:
- De footprint van een rack in een datacenter (met gang voor en achter) : 0,8 * 2,5 = 2 m2.
Doe daar eens een overhead van een factor 2 voor andere ruimtes bij. (maar dat is echt te veel)
- Een AI rack gebruikt wel > 30kWh, verwacht ik.

Dan gebruik je dus iets van 15kWh per vierkante meter.
En dat wil je dus overdag met Solar dekken?? Dingen die ik lees is dat de instraling niet boven gemiddeld de 3kWh/m2 komt. Hebben we het nog niet over invalshoek, conversie, efficientie .....

Dus verwacht ik dat je in 24 uur niet eens in de buurt van 10% komt. En dat is nou niet een aardig deel van de behoefte.

Dus daar heb ik, al met al, geen hoge verwachtingen van

[1Mark]

Wat is de beoogde use-case van zo'n AI cluster? Verhuren aan overheden voor hun AI innovaties?

[CAPSLOCK2000]

Wat is de beoogde use-case van zo'n AI cluster? Verhuren aan overheden voor hun AI innovaties?

Ik denk dat ambitie vooral is om de boot niet te missen en "iets" met AI te doen, zelfs als we nog niet precies weten wat, zodat we kennis en ervaring opbouwen en niet afhankelijk worden/blijven van Amerikaanse bedrijven. Dat vind ik op zich wel een goed plan.
Ik kan me daarnaast ook voorstellen dat ze iets willen hebben om geheime dingen mee te kunnen doen. Militaire strategie ofzo.

[Botmeister]

Ik ga ook voor militaire strategie. En dan niet alleen geheim, maar ook gekoppeld aan de actieve werking van wapensystemen. Bijvoorbeeld slimme luchtverdediging die geen passagiersvliegtuigen uit de lucht schiet.

[Xander2]

Ik denk dat ambitie vooral is om de boot niet te missen en "iets" met AI te doen, zelfs als we nog niet precies weten wat, zodat we kennis en ervaring opbouwen en niet afhankelijk worden/blijven van Amerikaanse bedrijven. Dat vind ik op zich wel een goed plan.

Dat is geen plan. Dat is angst.

Er zijn legio basale producten uit China inmiddels waarvan je kunt afvragen of we dat ooit kunnen herproduceren door verlies van kennis op constructieniveau. Tot zover de vooruitgang.

Dan is er de kritiek op sturen van innovatie door de overheid waar nauwelijks een kosten-baten plan achteraf wordt gerealiseerd. Dat en het risico dat AI niet verder komt dan niche doeleinden lijkt mij een reden om terughoudend op te treden als je premium gaat betalen.

En waarom is afhankelijkheid van Amerika zo'n grote issue? De hele voedingsindustrie bestaat niet zonder het buitenland.

[CAPSLOCK2000]

Dat is geen plan. Dat is angst.

Yup, het is geen geweldig plan maar meer Plan B. Niettemin, als je niks beters kan bedenken dan kun je maar beter met de kudde meerennen en hopen dat je later een kans krijgt om voorop te komen. Niks doen helpt ons zeker niet verder. Ik zou liever een goed doorgedacht plan met gegarandeerd succes zien maar zo werkt onderzoek en innovatie niet.
"Liever iets dan iets" is volgens mij nog een redelijke aanpak in deze markt.

Er zijn legio basale producten uit China inmiddels waarvan je kunt afvragen of we dat ooit kunnen herproduceren door verlies van kennis op constructieniveau. Tot zover de vooruitgang.

Dat is misschien zo maar op dit gebied is het nog niet zo ver. Nederlandse universiteiten doen het internationaal gezien erg goed en we hebben aardig wat AI(achtige) opleidingen. Op dit gebied hebben wij die kennis wel nog (of al).

Dat en het risico dat AI niet verder komt dan niche doeleinden lijkt mij een reden om terughoudend op te treden als je premium gaat betalen.

Dat risico heb je bij iedere innovatie. Ik denk dat LLMs genoeg hebben laten zien dat ze voorlopig niet verdwijnen.

En waarom is afhankelijkheid van Amerika zo'n grote issue? De hele voedingsindustrie bestaat niet zonder het buitenland.

Dit antwoord doet me pijn, maar de hele wereld lijkt een stuk nationalistischer te zijn geworden. Overal wordt er vijandig naar "het buitenland" gekeken. Of het nu de VS, de EU, Rusland of China is, overal is het wederzijdse vertrouwen afgenomen. De VS hebben voor een president gekozen die in z'n vorige termijn heeft laten zien dat hij berijd is om dramatische maatregelen te nemen tegen het advies van alle economen in. Alle bondgenoten van de VS voelen zich dus gedwongen om weer op eigen benen te gaan staan.
Ik vind het jammer omdat ik geloof dat wederzijdse zakelijke belangen de beste manier zijn om oorlog te voorkomen. Als er veel geld verdient wordt met samenwerken dan vinden we altijd wel een oplossing voor onze problemen.

[M3m3nt0m0r1]

AIVD/MIVD. Die zullen hier garen bij spinnen om zo dichtbij een AI farm te hebben.

[Dekar]

Met de hele nestcongestie en energietransitie problematiek lijkt mij dit niet meteen een goed idee.
Wellicht voor universiteiten en bedrijven die met machine learning willen innoveren. Dat zie je al veel in de gezondheidszorg.

LLMs ben ik sceptisch over. Het kost te veel rekenkracht en de trainings-dataset is eindig.

[slaay]

Bij dergelijke zaken zou je toch verwachten dat er eerst een openbare aanbesteding moet komen. Waarom wordt er in dit geval speciciek twee partijen genoemd zonder openbare aanbesteding?

[old_spice]

Dit zou prachtig zijn. Innovatie naar Nederland halen is altijd goed, zeker omdat je dan ook korte lijntjes kan leggen met onze universiteiten. Het is voor onze techsector en wetenschappelijke sector zeer interessant. Zo ver als Nvidia is, en met het geld dat Nvidia er in kan steken, is het prima om dat met Nvidia te doen.

[Bert2000]

Lijkt me een zeer kostbaar idee. Denk slimmer om samen te werken met de grote cloud providers, die hebben de infrastructuur al staan. Desnoods met aparte overheidsafspraken. Zie de gov datacentra van MS en AWS in Amerika.