De Vlaamse Toezichtcommissie voor de Verwerking van Persoonsgegevens heeft kritiek op het veelvuldige gebruik van slimme ANPR-camera’s bij lokale besturen. De waakhond waarschuwt voor function creep en vindt dat het gebruik van de camera’s wordt getrivialiseerd.
De privacywaakhond schrijft in een brief dat er steeds meer Vlaamse steden en gemeenten Automatic Number Plate Recognition-camera’s, ofwel ANPR-camera’s, in gebruik nemen. Deze camera’s worden in de eerste plaats voor trajectcontrole gebruikt, maar worden ook gebruikt voor het vaststellen van snelheidsovertredingen, het weren van sluipverkeer en andere toepassingen. Na enkele klachten te hebben onderzocht, komt de waakhond tot de conclusie dat lokale besturen vaak niet goed inschatten wat overwogen moet worden voordat zulke camera’s worden geplaatst.
De waakhond schrijft dat sommige besturen er te gemakkelijk van uitgaan dat ze niet de verwerkingsverantwoordelijke zijn bij het maken en verwerken van beelden en metadata die door een ANPR-camera gemaakt zijn. Sommige besturen zouden zich bovendien enkel als ontvanger beschouwen, maar moeten volgens de waakhond ook alle risico’s beoordelen die van toepassing zijn als er ANPR-camera's worden geplaatst. De waakhond verwijst ook naar de proportionaliteitsoverweging die vooropstelt of het doeleinde niet bereikt kan worden op een minder privacyinvasieve wijze. ANPR-camera's zouden volgens de waakhond immers te gemakkelijk worden voorgesteld als de beste oplossing.
De Toezichtscommissie stelt ook vast dat ANPR-camera’s aanvankelijk voor een beperkt doeleinde worden ingezet, maar op korte termijn ook voor andere doeleinden worden gebruikt. De autoriteit waarschuwt bijgevolg voor function creep en zegt in het verlengde daarvan dat verschillende actoren van een lokaal bestuur ook andere doeleinden voor de ANPR-camera’s communiceren. Er zou in sommige gevallen bijvoorbeeld een verschil zijn tussen de officiële beslissing van een gemeente over ANPR-camera’s, de persberichten die uitgestuurd worden en de communicatie van de politiezone over dit onderwerp. Hierdoor kan de burger volgens de privacywaakhond onmogelijk zijn of haar rechtspositie inschatten. De communicatie van sommige gemeenten lijkt volgens de Toezichtscommissie ook te suggereren dat de ANPR-camera’s een financieel doel helpen te bereiken. Dit door te zeggen dat de handhaving zichzelf snel zal terugbetalen en dat er andere lopende uitgaven van de gemeente mee gefinancierd kunnen worden. 'Handhaving van de openbare orde kan echter niet legitiem als een bron van inkomsten beschouwd worden', klinkt het in de brief. 'Handhaving dient om overtredingen te reduceren, niet om ze te exploiteren.'
De waakhond heeft zijn aanbevelingen en richtlijnen met betrekking tot de plaatsing en het gebruik van ANPR-camera’s gecommuniceerd naar de Vlaamse steden en gemeenten. Als de lokale besturen er geen gehoor aan geven, dan kan de Toezichtcommissie de verwerking van data naar eigen zeggen stil laten leggen. Het is niet duidelijk of de Vlaamse Toezichtcommissie voor de Verwerking van Persoonsgegevens deze maatregel op korte termijn ook wil uitvoeren.