Japanse chipmaker Rapidus wil toekomstige 2nm-fabriek volledig automatiseren

De Japanse chipfabrikant Rapidus wil robots en kunstmatige intelligentie inzetten om de productie in een van zijn nieuwe 2nm-chipfabrieken volledig te automatiseren. Rapidus denkt daardoor sneller chips te kunnen produceren dan Samsung en TSMC.

De nieuwe chipfabriek wordt momenteel gebouwd in Hokkaido en de bouw zou volgens Nikkei in oktober van dit jaar klaar moeten zijn. Daarna kan het werk aan de cleanrooms beginnen. In december van dit jaar zou de eerste euv-machine geïnstalleerd worden en op termijn zou de chipfabriek over meerdere euv-machines moeten beschikken.

Rapidus schat dat de eerste 2nm-chips in 2027 van de band zullen rollen. President Atsuyoshi Koike denkt dat het bedrijf deze chips ook veel sneller zal kunnen produceren dan concurrerende chipbedrijven zoals Samsung en TSMC. Het bedrijf zou de levertijd van deze chips tot een derde van de normale termijn kunnen verkorten.

De fabriek in Hokkaido zou zowel het frontend- als het backendproductieproces voor zijn rekening kunnen nemen, en Rapidus wil dat laatste productieproces naar verluidt automatiseren. Het frontendproductieproces bestaat onder andere uit de productie van de wafers en het toepassen van fotolithografie om patronen aan te brengen. Bij de backendproductie worden extra kwaliteitscontroles uitgevoerd en worden de chips gepackaged. Het bedrijf gaat voor de backendproductie ook samenwerken met andere Japanse bedrijven om dit deel van de productie te optimaliseren.

Rapidus werd in 2022 opgericht door de Japanse overheid en een consortium van grote Japanse bedrijven en investeringspartners, waaronder Sony, Toyota, Kioxia, NEC en SoftBank. De nieuwe chipmaker kreeg eerder dit jaar 3,6 miljard euro extra subsidie van de Japanse overheid, boven op de eerder toegezegde 2 miljard euro subsidie. Volgens Nikkei heeft het bedrijf tegen 2025 nog eens twaalf miljard euro nodig om prototypes van 2nm-chips te kunnen financieren. Daarna zou het bedrijf nog enkele miljarden euro’s nodig hebben om de definitieve productie op gang te brengen. Rapidus verwacht ongeveer 49 miljard euro nodig te hebben om in 2027 2nm-chips te kunnen maken.

Aanbouw Rapidus-chipfabriek in Hokkaido. Bron: Nikkei

Reacties (56)

[Coy]

De ondertitel/samenvatting van het artikel leest in deze tijd als fabrikant wil buzzwords inzetten om de industry leaders voorbij te streven.

Ik snap dat het inzetten van deze technieken daadwerkelijke meerwaarde heeft voor het in goede banen leiden, maar wat gaat Rapidus doen wat TSMC (omzet=70 miljard, 6 miljard in R&D) en Samsung (194 miljard omzet, 21 miljard in R&D) niet doen of nog niet doen?

[raro007]

dat samsung en tmc miljarden in R&D doen betekent niet dat hetzelfde is. product ontwikkeling is ook R&D maar productie automatiseren is dat ook maar wel een vak apart.
nou ik geloof dat alles wel te automatiseren valt (zelfs programmeurs op een gegeven moment) maar is het meestal kosten en baten.
je kan een robot die jou half miljoen gaat kosten neerzetten, maar als je het terug verdiend na 10 jaar kan je beter mensen voor inzetten.
nou moet er wel gezegd worden zijn japaners lonen wel stuk hoger dan hier dacht ik en werken in dat industrie eist ook veel hoger loon = dus sneller een robot terug verdiend.

[SunnieNL]

De mensen aan de lopende band in zo'n fabriek verdienen niet zo heel veel meer dan een normale lopende band medewerker.
Ik geloof best dat je zo'n robot kan inzetten, gaat het er heel veel sneller door? Dat is de vraag.
Er zitten gewoon wachttijden in de productielijn op het moment dat je verschillende type chips maakt. Het automatiseren van de mensen die de wafers op de machines zetten gaat je volgens mij niet zo veel opleveren. Dat is namelijk zo'n beetje de enige stap die er nog over is om te automatiseren, en dan ga ik even uit van de tijd dat ik 20 jaar geleden nog in de grote fabriek in nijmegen werkte. Toen was de rest al geautomatiseerd.

Als het zo makkelijk is te doen en die robots snel terugverdiend zouden worden, dan had Samsung etc. dat natuurlijk al lang gedaan.

[droofx]

Transport van wafers gebeurt allang dmv robots, in 20 jaar is heel wat veranderd. Kijk maar eens een filmpje op Youtube over bijv. TSMC. Er zitten geen mensen meer aan de wafers, die willen ze zo min mogelijk laten rondlopen in de cleanroom. Waarschijnlijk zijn er alleen nog maar operators over die foutmeldingen moeten oplossen

[SunnieNL]

Dan zie ik echt serieus niet in wat Rapidus nog meer wilt automatiseren.
Overigens was transport tussen afdelingen toen ook al wel geautomatiseerd, maar moesten de bakjes met wafers nog wel op de machines geplaatst worden.
(en ik weet nog heel goed dat ik in die tijd 10 wafers in het laatste stadium op de grond kapot heb laten vallen omdat het vorkje om ze in en uit de oven te halen brak toen het bakje de ene meter naar het opbergdoosje moest overbruggen)

[leuk_he]

10 wafers à 3000 euro, opvallend overigens, want wafers worden nu in bakjes van 25 stuks tegelijkgemaakt.

En als ze nog een paar keer staken worden de operators die bakjes van A naar B verplaatsen ook door robots vervangen.

[Blokmeister]

Jij slaat hier de spijker op zijn kop. Mensen wil je alleen bij uitzondering in je fab hebben. Wafers en reticles sjezen met karretjes van daifuku over je hoofd heen terwijl de machines zonder operators ernaast gezellig staan te zoemen. Ergens verderop staan twee engineers aan een machine te sleutelen die plots weigerde. Zo gaat het al jaren.

[Gwaihir]

Het is ook 'n beetje waar je in voorop wilt lopen: de chips zelf, of (ook) productieautomatisering. Om zo'n robot te ontwikkelen, in te zetten, en terug te verdienen, moet je wel meer dan 10 jaar vooruit durven kijken.

Wellicht dat zo'n samenwerkingsverband met overheidssteun daarvoor in een betere positie is dan een Samsung of TSMC. Het zal vast ook mede bedoeld zijn om de 'stand der techniek' in Japan vooruit te trekken. En ik voeg nog even Intel toe in het rijtje: 54,2 miljard dollar omzet, 5,6 miljard in R&D. Net zulke indrukwekkende cijfers en toch in zwaar weer. Kortom: ook als je groot bent kun je niet automatisch à pakweg 15 à 20 miljard in drie jaar tijd zo'n aanvullende uitdaging in je roadmap opnemen.

Tegelijkertijd gaat het vermoed ik om een van de heftigste clean room omgevingen in de wereld. Dus er is conceptueel best veel voor te zeggen om de aanwezigheid van mensen als vervuilingsbron in zo'n omgeving te minimaliseren. (Ik denk niet dat dit om de loonkosten gaat.)

[tedades]

Het is waarschijnlijk een droom om een cleanroom te hebben waar nooit meer mensen komen. Er zal altijd onderhoud gedaan moeten worden en dit is tot nu toe nog steeds mensen werk. Een deel van het werk kan met een robot gebeuren bovenop wat er nu al geautomatiseerd is geworden.
Mijn verwachting is dan ook dat robots aangestuurd worden door mensen buiten de cleanroom, zodat ze niet onnodige de cleanroom in hoeven te gaan. Zo kun je tijd besparen met omkleden naast de besparing op vervuiling.

[Bert Gent]

Onderhoud wordt uitgevoerd in de servicebays, niet in de cleanroom zelf. Soms worden zelfs complete machines naar achter getrokken.

[raro007]

Tegelijkertijd gaat het vermoed ik om een van de heftigste clean room omgevingen in de wereld. Dus er is conceptueel best veel voor te zeggen om de aanwezigheid van mensen als vervuilingsbron in zo'n omgeving te minimaliseren. (Ik denk niet dat dit om de loonkosten gaat.)

kijk dit! @SunnieNL zegt zo van het is niks anders dan lopende band zoals andere bedrijven maar zoals jij het zegt klopt het niet wat hij zegt denk ik.
clean room ook bedrijfs geheimen dat die werknemers mee lopen denk dat daar best wel een royaal loon tegenover staat. het is echt niet een broodjes bakker waar jij zoamaar iemand van de straat kan plukken en op de band kan zetten.

[SunnieNL]

De meeste mensen in de cleanroom weten niets van bedrijfsgeheimen. Die laden alleen het programma in de machine en zetten de wafers er op. Gezien de hoeveelheid vakantiewerkers die philips had in de cleanrooms kun je gewoon mensen van de straat plukken

[MSalters]

Sterker nog - Nijmegen had zomers hogere yields in de zomerperiodes als ze met studenten draaiden in plaats van vaste krachten. Die waren duidelijk minder slordig.

[Bert Gent]

Dat dacht men in het begin ook waarbij het niveau van een operator vrij hoog moest zijn. Toen ik uit semiconductor weg ging liepen er oostblokkers rond die net een mondje Engels spraken.
Niemand in die cleanrooms kent bedrijfsgeheimen trouwens.

[Het.Draakje]

Een medewerker "werkt" 40 uur per week. ["werkt"omdat je ook koffie drinkt, praatje maakt, etc). Een robot werkt daadwerkelijk 168 uur per week. Jij hebt 20 / 30 werkdagen vrij. Een robot werkt, behalve bij storingen, gewoon iedere dag. Één robot doet het werk van minimaal 5 medewerkers.

Jij kost, buiten jouw salaris, nog een X percentage aan overhead-kosten zoals werkgevers deel sociale lasten, verwarming, verlichting, hr-medewerkers, management, etc. Ga er maar vanuit dat als jij 60.000 per jaar verdiend, jouw werkgever 100.000 per jaar moet uitgeven. (Waarschijnlijk meer).

Trouwens: ( https://nl.indeed.com/car...s/gemiddeld-inkomen-japan ) Het gemiddelde inkomen in Japan ligt afhankelijk van je berekeningsmethodiek 2 procent hoger dan wel 27 procent lager dan in Nederland. Min of meer lood om oud ijzer.

Een robot van een half miljoen is serieuze bedreiging voor iedere baan (feitelijk een no-brainer, tenzij er wetgeving is). Ik denk dat het voor een modaal inkomen ergens in de richting van 10 / 20 miljoen ligt als je (als werknemer) je billen niet wilt samenknijpen.

Voorlopig is er nog geen programmeur - robot te koop, dus geniet ervan.

Creativiteit en flexibiliteit zijn de enige reden waarom een mens een onoverbrugbaar (?) voordeel heeft op robots. Financieel is het allang niet meer het geval.

[raro007]

nou ik werk in het automatisering en jij verkijkt je een beetje met kosten en baten.
Jij denk ik koop een robot van een miljoen en klaar is kees maar dat is het niet.
1 onderhoud ja ja robot heeft dat ook!
wie gaat dat doen robot zelf of mensen die je moet inhuren en die kosten zijn niet mals.
2 storing alles heeft wel een storing met machienes en dat zijn ook kosten waar jij tegen op kan lopen.
3 operator vs bandenloper dus veel hoger opleiding en dus hoger loon.

en hoe hoger de snelheid hoe hoger de ravage kan zijn door een instelfout niet vergeten.

[Het.Draakje]

Uiteraard heeft een robot onderhoud nodig. Maar dat zal op jaarbasis veel minder zijn dan de vakantiedagen die jij hebt. Praat je nog steeds over 1 robot (168 uur) vs 4 man (a 4 uur).

Maar stel dat er per robot één jaarloon uitgegeven moet worden materiaal en uurloon voor een monteur. Dan bespaart een robot het loon van 3 medewerkers en hun overheadskosten. Pak hem beet: een kwart miljoen per jaar.

Een robot is geen machine die continue aandacht nodig heeft. Er zal wel wat bijgestuurd moeten/kunnen worden. Weer natte vinger werk: een operator per 4 / 5 robots. Kun je makkelijk een dubbel jaarsalaris aan die operator betalen en toch nog 2 ton per robot als winst inboeken.

[Coy]

Ik doel met name op het feit dat een competitief voordeel puur door het smijten met geld en aankopen van technologieen geen duurzaam voordeel oplevert voor Rapidus. Ze moeten dus op een innovatieve manier gebruik maken van dingen die "gewoon" al te koop zijn, ook voor Samsung/TSMC.


Of ze doen nog niet dezelfde dingen als TSMC/Samsung achter de schermen, maar hebben andere dingen op de plank waardoor ze beter bezig zijn, die niet nader benoemd worden

[dasiro]

als je ziet hoe veel werknemers er van de arbeidsmarkt gaan verdwenen zijn binnen 10 jaar (zéker in Japan), dan is het zeker de moeite waard om niet meer in een mens, maar in een robot te investeren. Als je die robot op pensioen stuurt en verkoopt kan die zelfs nog geld opbrengen ipv dat je die mens de rest van zijn leven moet blijven betalen (ook weer gezien de verwachte levensduur van een werknemer in Japan kan dat nog 20 of 30 jaar zijn).

[Bruin Poeper]

je kan een robot die jou half miljoen gaat kosten neerzetten, maar als je het terug verdiend na 10 jaar kan je beter mensen voor inzetten.

Het zal best een hoop geld kosten om zo'n robot 'aan de gang' te krijgen.
Maar als hij eenmaal ingetraind is kost een copietje er van maar een fractie.
Daarnaast: het jaarsalaris van een productiemedewerker ter plaatse zal toch gauw tussen €50.000 en €100.000 liggen voor een 8-urige werkdag. Die robot doet het 24 uur/dag en hoeft geen weekendtoeslag en ook geen vakantie. De robottechniek wordt in de toekomst ook steeds goedkoper, en werknemers duurder.
Mijn idee: als je het kan robotiseren, dan is het uiteindelijk vast kostenbesparend.

[_Pussycat_]

Die robot doet het 24 uur/dag en hoeft geen weekendtoeslag en ook geen vakantie.

En hij hoeft ook niet gerepareerd te worden, en hij hoeft ook niet duur omgeprogrammeerd te worden als er iets verandert in het bewegingspatroon?

Het blijft een afweging.

[Tjidde]

Als het mogelijk zou zijn om een productielijn van zoiets gevoeligs als chips produceren volledig te automatiseren, zouden de grote drie(TSMC, Samsung en Intel) hier extreem veel extra geld tegenaan gooien en hun R&D budgetten flink opschroeven.

[sympa]

Ik denk niet dat de loonkosten zwaar meewegen in zo'n fabriek, eerlijk gezegd.
Behalve de loonkosten van degenen die de procesparameters instellen. Waar wil je die door vervangen, door ChatGPT?

[digdas]

Voor operators, zullen de instellingen van de aparaten wel uit een centraal systeem komen.

Alleen operators = mensen in de fabriek = deeltjes in de lucht = minder opbrengst.

[KoffieAnanas]

Bijna alles is al geautomatiseerd is de fabrieken van TSMC, Samsung, Intel, etc. Er lopen alleen nog service engineers rond voor onderhoud en het oplossen van problemen. De hele logistiek van wafers is volledig geautomatiseerd, en ook het aansturen van alle machines waar de wafers doorheen gaan.

Onderhoudspersoneel zal moeilijk te vervangen zijn door robots. Simpele taken zijn geen probleem, maar als ik zie hoe het onderhoud aan de machines plaatsvind, dan kan dat bijna niet geautomatiseerd worden.

[wooha]

Ik heb totaal geen kennis van hoe dat onderhoud aan machines plaatsvindt, maar is het ook niet te doen door middel van op afstand bedienbare robots? Dan heb je de voordelen van minder deeltjes in de fabriek en nog steeds de veelzijdigheid van een menselijke engineer.

[TheMak]

Dan moet je de robots onderhouden. En als je die robots nieuwe truuks wel leren, eerst testen op een acceptatie productielijn. Kijken of die daar niet de snaar niet te strak asntrekt. Ofzo

[MeMoRy]

Hoewel ik even niets heb om te quoten, zijn er aan paar onderzoeken gedaan waaruit blijkt dat buzzwords kapitaal aantrekken. Dus op zich een goed idee van deze fabrikant. Ze hebben immer nog 12 miljard 🤑 nodig.

[wiseger]

Tot nu toe gaan er tientallen miljarden aan investeringen en subsidies richting Rapidus. Alleen al het package gedeelte kost iets van 32 miljard dollar.

Rapidus stelt nu nog 49 miljard dollar nodig te hebben voordat men met de productie kan beginnen in 2027. Dus tot 2027 alleen maar kosten, geen opbrengsten. Paar tegenvallers er is nog veel meer geld nodig. En dat in een marktsegment waarin de grote concurrenten allang produceren en grote, langlopende contracten met afnemers sluiten.

Dus roept men hele mooie woorden, met heel vaak het woordje AI en robots erin, supersnel produceren om chips voor de AI industrie nog sneller te kunnen leveren. Het kan allemaal niet op. Investeer nu anders bent u een dief van uw eigen portemonnee.

Sta niet raar te kijken als dit keihard flopt en een hoop partijen heel veel geld gaan verliezen.

[miitjohn]

Dat is een mogelijk scenario. Een ander scenario is dat bestaande bedrijven minder incentive hebben om te veranderen. Ze verdienen nu al bakken geld en alles loopt goed. Ja, men steekt ook geld in R&D maar dat wil niet zeggen dat men het ook gaat inzetten of verder gaat uitwerken. Soms moet je gewoon opnieuw beginnen zonder de bestaande overhead om echt progressie te maken. Rapidus is trouwens een joint venture van Denso, Kioxia, MUFG Bank, NEC, NTT, SoftBank, Sony, en Toyota (bron Wikipedia). Toch ook niet de eerste de beste.

De eenvoudigste vergelijking is Tesla vs. traditionele autobouwers. Wie had gedacht in 2003 gedacht dat tesla 20 jaar later de meeste EV´s zou bouwen? (BYD bouwt meer auto´s maar dat is EV + PHEV). Traditionele autobouwers raken op dit moment kant noch wal wat EV betreft en hun kwaliteit is zeker niet beter dan Tesla. Dat terwijl men ook al decenia investeert in EV´s en het met hun slagkracht en kennis eigenlijk een eitje zou moeten zijn om op het niveau van Tesla te draaien

Gewoon om maar te zeggen, het kan ook anders uitpakken

[Reactie gewijzigd door miitjohn op 12 augustus 2024 12:51]

[wiseger]

Ik geloof niet dat ik begrijp wat je bedoelt met opnieuw beginnen zonder de lokale overheid. De Japanse overheid stopt vele miljarden dollars in dit project.

De vergelijking met Tesla gaat echt mank. De Tesla begon juist kleinschalig, gebruikte een bestaande auto om die om te bouwen naar een elektrische auto, de Tesla Roadster, waarvan ze er 2450 produceerde. Vanuit dat werkende en verkopende concept zijn ze zelf auto's gaan ontwikkelen. Een stap voor stap ontwikkeling.

Hier gaat men meteen vol gas en bouwt men een mega fabriek. De investeringen gaan richting de 70 miljard euro en dan mag er niets tegen zitten. Pas in 2027 denkt men de eerste productie te gaan draaien. Op machines van leveranciers zoals ASML die allang elders ook draaien.

Als het goed uitpakt, dan gaat men concurreren met bestaande fabrieken die precies hetzelfde produceren. Pakt het verkeerd uit, dan gaat er een hele hoop geld verloren.

[yevgeny]

Zodra productie loopt na anderhalf jaar failliet laten gaan, leningen worden geherstructureerd naar 30% van de waarde. Zo gaat dat met grote projecten die niet rendabel zijn zie eurotunnel.

[ErwinE]

Initiatief en subsidies van de Japanse overheid duiden op strategische belangen. Waarschijnlijk wil men minder afhankelijk worden van (dominante) marktpartijen in de regio. Taiwan wordt vermoedelijk als een speciaal risico gezien vanwege de situatie met China. Productie in eigen land opzetten dus, en waarom dan niet meteen voor het best haalbare gaan.

[bursche]

Dit zou Europa dus ook moeten doen. Gisteren nog.

[wiseger]

Nee bedankt. Tientallen miljarden aan overheidsgeld investeren in een fabriek die moet gaan concurreren met bestaande fabrieken. Terwijl de hele wereld deze fabrieken aan het bouwen is.

Laat Nederland gewoon lekker de EUV machines aan deze fabrieken leveren.

Trouwens wat moet Nederland met een enorme eigen chipproductie? Mega data centers gaan opzetten die mega veel stroom en water nodig hebben? Of doen we gewoon waarin we goed zijn en kopen we de data center services gewoon bij derden in zoals we altijd al doen?

[bursche]

"Tientallen miljarden aan overheidsgeld investeren in een fabriek die moet gaan concurreren met bestaande fabrieken. Terwijl de hele wereld deze fabrieken aan het bouwen is."
Exact daarom.

"Laat Nederland gewoon lekker de EUV machines aan deze fabrieken leveren."
Dat zal niet genoeg zijn. Europa heeft geen techsector zoals de VS en China. Wil je in de toekomst een mondiale speler willen blijven, dan moet je in staat zijn om op dit vlak te innoveren en de markt te domineren. Dat is precies de ambitie die Japan hierin heeft. Simpelweg omdat ze wel moeten, ze hebben geen keus. Het is alle hens aan dek. Hier? Wij modderen lekker aan en worden inmiddels ingehaald aan alle kanten.

Hier een mooi voorbeeld van hoe China het aanpakt op techgebied:
https://www.nytimes.com/2...hina-ev-battery-tech.html
"A once-a-decade meeting of China’s Communist Party leadership chose scientific training and education as one of the country’s top economic priorities. That goal received more attention in the meeting’s final resolution than any other policy did, except strengthening the party itself.
China will “make extraordinary arrangements for urgently needed disciplines and majors,” said Huai Jinpeng, the minister of education. “We will implement a national strategy for cultivating top talents.”
In andere woorden: China gaat nog harder werken om resultaten te boeken, de lat die al zo hoog lag gaat nog hoger. Het is die ambitie en lange termijnvisie die compleet mist hier in Europa.
Het gevolg? Onze welvaart zal drastisch dalen, onze geliefde verzorgingsstaat zal afbrokkelen en er zal alleen maar meer onvrede en een politieke ruk naar rechts plaatsvinden.
Europa zal moeten investeren en innoveren want anders missen we radicaal de boot.

[wiseger]

Nederland is nooit een speler van formaat geweest in de high tech chip sector. Onze welvaart heeft nauwelijks een relatie met deze sector, Nederland verdiend zijn geld op andere manieren namelijk met de export van diensten en wederuitvoer. In sectoren waarin we wel heel erg sterk zijn.

Mooi voorbeeld hoe China dingen aanpakt? China is nog altijd een dictatuur. Grote ondernemers verdwijnen van de ene dag op de andere dag voor vele weken en zijn daarna nimmer meer dezelfde persoon in de media. China heeft meer dan genoeg serieuze problemen in haar binnenland. En die problemen worden alleen maar groter als daar de welvaart en het opleidingsniveau stijgt want dan wordt de roep om vrijheden alleen maar groter.

Onze welvaart gaat niet dalen door ambities van China. Sterker nog, diensten export en wederuitvoer zullen alleen maar toenemen indien China meer wil exporteren naar Europa.

De problemen waar Nederland voor staat zijn niet een daling in onze welvaart, we hebben grote problemen met de groei van onze bevolking. Er is gebrek aan huizen en personeel. Er zijn grote problemen op milieu gebied zoals met stikstof en CO2 uitstoot.

[machiel]

Wikipedia: European Chips Act

[hooibergje]

Valt mee. Er zijn nog steeds mensen nodig die een schroevendraaier in een robot steken als die stuk gaat.

Overal waar machines staan, gaan machines stuk. Dit plan van 'gooi aan de ene kan silicium er in, en trek aan de andere kant proceressoren uit' zal nooit zo vanzelf gaan.

[litebyte]

Er zullen natuurlijk altijd mensen nodig blijven, gelukkig maar. Maar er is een ander probleem hier in Japan - dat is dat er steeds minder mensen zijn, er is hier een enorm tekort aan (goed geschoolde) inwoners. De bevolkingsafname is ook nog eens een van de hoogste (of de hoogste) in de wereld. Niet alleen Rapidus is aan het kijken naar volledige/grootschalige automatisering, maar talloze bedrijven en ondernemers, van boeren tot aan chipmakers.

[Het.Draakje]

NEEN !!

Er zijn geen mensen nodig om een schroevendraaier in een robot te steken als die stuk gaat. Je flikkert dat ding gewoon in de schroothoop. En daarna trek je gewoon een nieuwe robot uit het rek. Net zoals je jouw TV weg gooit als hij stuk is. Kan je meteen een betere versie neerzetten.

Een andere robot kan uit die schroothoop weer materialen verzamelen om (deels) een nieuwe robot te maken.

[Liquid_Bisquit]

Een geraamd budget van 49! miljard! euro.... Dat is niet minder dan een enorm bedrag...

Nu nog wachten op de Singularity en deze fabriek regelt het helemaal zelf.

[Dark Angel 58]

Een geraamd budget van 49! miljard! euro.... Dat is niet minder dan een enorm bedrag...

Nu nog wachten op de Singularity en deze fabriek regelt het helemaal zelf.

Ik denk dat je movie Transcendence bedoelt.

[Blokmeister]

Ik wens ze succes. Zonder ervaring met EUV ineens een 2nm proces opzetten en dan zeggen dat je sneller kan produceren dan TSMC? Dat klinkt te mooi om waar te zijn, en het lijkt me dan ook onwaar.

Dat gezegd hebbende: mocht het ze wel lukken, dan alleen maar mooi. Meer concurrentie lijkt me meer beter en het zal wellicht een trigger zijn voor concurrenten als TSMC om sneller te innoveren met bijvoorbeeld ander type maskers, resist of om sneller over te gaan op High-NA.

[wiseger]

ASML zal de EUV machines daar opzetten, ze gaan ze niet zelf ontwikkelen. Dit is niets meer dan het ontwikkelen van een mega fabriek op basis van bestaande technologie.

Sneller produceren dan TSMC is gewoon kretelogie. Ze hebben geen werkende prototypes of iets dergelijks van de robotificatie. Het kan zomaar zijn dat er over drie, vier jaar helemaal geen robots aan het werk zijn.

[Blokmeister]

Dat klopt natuurlijk. Maar EUV gebruiken is echt wel wat meer dan er een machine neerzetten en productie draaien. Als je een oven koopt, betekent het nog niet dat je spekkoek kan bakken zonder het aan te laten branden.

[wiseger]

Dat klopt. Daarom heeft ASML er ook een vestiging geopend. Vele partijen gaan daar samen een mega fabriek neerzetten.

Maar dat hele robotica verhaal, we zullen het gaan zien.

[5pë©ïàál_Tèkén]

In mijn optiek kan dit artikel niet los gezien worden van de enorme vergrijzing die in Japan gaande is. In 2020 was 1 op de 3,5 mensen 65 jaar of ouder, tegen 2070 zou dit cijfer stijgen tot 1 op 2,6. De Japanse bevolking telt nu 125 miljoen zielen en zal tegen 2060 naar verwachting afnemen tot 86,7 miljoen. Ook het geboortecijfer daalt al jaren. Dit is een trend waarvan men verwacht dat deze doorzet.
De oorzaken van het bovenstaande laat ik bewust even in het midden om afdwaling te voorkomen.

Deze fabriek is 'natuurlijk' gericht op de toekomst, en in die toekomst is er een aanzienlijk kleinere beroepsbevolking. Op het geopolitieke toneel is het belangrijk om zelf je chips te kunnen maken, kijk maar hoe ASML onder druk wordt gezet om niet het nieuwste spul te leveren aan China. Japan sorteert met deze automatisering voor op de toekomst. Deze afwijkende automatisering zal verhoudingsgewijs duur zijn (anders hadden alle landen dit al gedaan), maar voor Japan is het pure noodzaak.

[kevlar01]

Softbank heeft niet lang geleden ARM overgenomen, dat verklaart wellicht ook waarom ze ook in deze fabriek zijn geinvesteerd.

[wiseger]

Softbank zet vol in op de AI hype. Ze beweren dat er binnen tien jaar een super AI ontwikkeld zal zijn die 10.000 keer slimmer is dan een mens.

In a rare public appearance this month, Masayoshi Son, founder and CEO of SoftBank, talked of a concept he called artificial super intelligence, or ASI. He said this refers to AI that is 10,000 times smarter than humans, which he expects to exist within 10 years.

Ter gelijker tijd geven ze veel obligaties uit om kapitaal aan te trekken. In juni trokken ze nog een miljard aan. Investeerders lokken om nu op de AI wagen te springen om straks dik te cashen.

Wat kan er mis gaan?

[mwa]

Zie hier de geboorte van Skynet

[Dark Angel 58]

Zie hier de geboorte van Skynet

En metalen Cylons proberen popcorn te eten, maar het wil niet lukken

Maar hier juich ik wel, want hierdoor worden de medewerkers voor andere doeleinden ingezet.

[Reactie gewijzigd door Dark Angel 58 op 12 augustus 2024 12:03]

[njitter]

Of iets moderner, YouTube: AFRAID - Official Trailer (HD)

Hello. I’m here to help. Don't #BeAFRAID.

[T.login]

YouTube: The Awareness(2014)

[Coy]

Er zijn al sinds 2005 supercomputers die meer rekenkracht dan het fictieve skynet (90 TFLOPS). een top-tier consumenten gaming systeem in 2024 heeft ook even veel rekenkracht.

[QLMJ648y]

Hopelijk krijgt Switch 2 een 2 nm revisie