'MediaTek werkt aan Arm-chips voor Windows-laptops'

MediaTek werkt mogelijk aan Arm-chips voor gebruik in Windows-laptops. Dat melden drie ingewijden aan persbureau Reuters. Deze chips moeten eind volgend jaar uitkomen, nadat Microsofts exclusiviteitsdeal met Qualcomm op zijn einde loopt.

De Arm-processor van MediaTek moet gebaseerd worden op de kant-en-klare ontwerpen die Arm aanbiedt, schrijft Reuters op dinsdag. Om welke ontwerpen dat precies gaat, is nog niet duidelijk. Wel wordt de chip volgens Reuters gericht op de inspanningen van Microsoft om zijn Windows-besturingssysteem beter te optimaliseren voor de Arm-architectuur. De techgigant wil zo de concurrentie aangaan met Apple, dat in 2020 de overstap naar Arm maakte met zijn Mac-apparaten.

Of MediaTeks chips onder Microsofts nieuwe Copilot+ PC-programma zullen vallen, kon Reuters niet bevestigen. Microsoft introduceerde Copilot+ onlangs. Dat programma omvat laptops met een npu die tenminste 40Tops bieden voor AI-rekenwerk. Ze krijgen daarmee toegang tot bepaalde nieuwe AI-functies in Windows. Qualcomms nieuwe Snapdragon X-processors, die ook zijn gebaseerd op Arm, worden gebruikt in de eerste Copilot+-laptops.

Reuters meldt dat de eerste MediaTek-processor voor Windows-apparaten 'eind 2025' uitkomt. Tegen die tijd moet de exclusiviteitsdeal tussen Microsoft en Qualcomm verlopen zijn. De twee bedrijven sloten in 2016 een deal, waarmee Qualcomm als enige chipmaker Arm-cpu's voor Windows mag ontwerpen. Die overeenkomst loopt tot en met 2024, schrijft Reuters.

MediaTek wordt waarschijnlijk niet het enige bedrijf dat met Arm-chips voor Windows komt. Reuters meldde vorig jaar al dat ook AMD en Nvidia werken aan Arm-processors voor pc's. Ook die cpu's moeten ergens volgend jaar op de markt komen. MediaTeks komende chip staat los van zijn samenwerking met Nvidia op het gebied van autochips, melden bronnen aan Reuters.

Reacties (30)

[satunya]

Ik hoop op standaardisering, maar ik voorzie een wildgroei aan chipsets.
Dat kon qua ondersteuning/drivers wel eens problemen gaan geven.
Drivers laden voordat je je installatie kan beginnen.....

[Jan Onderwater]

Er zal weinig wildgroei zijn als ze MS Windows for ARM gecertificeerd willen worden.

[satunya]

ALS ze gecertificeerd willen worden.
Daar zal een prijskaartje aan hangen (net als MS WHQL certified drivers) maar niet iedere hardwarefabrikant wil daar aan meedoen.

[bzzzt]

Wie zegt dat ze een keuze krijgen? Microsoft kan simpelweg weigeren niet gecertificeerde drivers te laden...

[Xander2]

Dat is niet zo'n probleem, om Windows te kunnen starten zullen ze een compatible UEFI moeten meeleveren...

[twingels]

Inderdaad ja, naast alle software periekelen zal een SoC vooral de door Microsoft vereiste security setup moeten ondersteunen. Moet voor Qualcomm geen probleem zijn, want die bieden al decennia in mobile afdoende security, zoals locked bootloaders etc.

Je kan Windows10 ook wel op een RaspberryPi4 aan de praat krijgen, maar 'gecertificeerd' is niet aan de orde.

[hiostu]

Dat is bij andere hardware toch geen probleem bij Windows? Waarom zou dat nu bij ARM chipsets wel een probleem zijn?

[Blokker_1999]

Ook bij andere hardware is dit een probleem. Voldoende ARM SoCs waarop je bijv. Linux niet correct werkende krijgt, of waar je een groot performantie verlies hebt, of waar de chip met Linux geen goede throttling kan doen of waar een hoop van de onderdelen errond, denk maar aan beeld, geluid, netwerk, ... niet goed werkende te krijgen is.

ARM ondersteuning vereist dat alle benodigde drivers er ook zijn EN dat de instructieset van het CPU gedeelte compatibel is met wat de compiler doet waarmee het OS gecompileerd wordt.

Kijk eens naar Apple Silicon en hoeveel tijd en moeite het gekost heeft om Linux daarop werkende te krijgen.

[hiostu]

Kijk eens naar Apple Silicon en hoeveel tijd en moeite het gekost heeft om Linux daarop werkende te krijgen.

Dat komt omdat Apple niets vrijgeeft en er geen drivers voor zijn. Maar als een fabrikant een chip ontwikkelt die gebruikt wordt voor Windows dan zullen ze ook drivers leveren, anders heb je er niets aan. Dat is niets anders dan hardware uitbrengen voor Windows op X86. En dat geldt ook voor de chipset.

Wat mogelijk een uitdaging is dat randapparatuur dat nu beschikbaar is voor Windows zoals bv printers niet direct werken, omdat daar nog geen ARM versie drivers voor zijn.

[Splorky]

Zou wat zijn als Windows gewoon voor elkaar gaat krijgen wat Android nog niet goed voor elkaar heeft: drivers.

Als je custom rom een rotte driver voor een camera heeft kun je maar beter een andere rom proberen te zoeken, want een driver update zit er niet in (misschien wel technisch mogelijk).

Of nog ondenkbaarder, een custom Android rom gebruiken dat niet heel specifiek voor jou device is gemaakt, zonder bang te zijn om te Brocken.

[twingels]

Het is niet Windows versus Android, maar Microsoft op een Qualcomm SoC versus Samsung op Qualcomm of Exynos SoC. Of een ander bedrijf in de mobile hoek die goed werkend Android op mainstream mobile SoC werkend heeft en verkoopt, al jaren.

En 'custom ROM' is van hobyisten/vrijwiligers, die hebben sowieso geen beschikking over alle hardware specs, is open source. Er is geen opensource variant van Windows10 of zo, Het is gewoon Microsoft die exclusief op Qualcomm Socs dat Windows probeert te slijten. Qualcomm SoCs met Android is al zeker een decenium min of meer de standaard voor mobile SoC met Android.

Voor Microsoft moet het een makkie zijn, vraag is alleen of Windows-on-ARM nu wel een keer aanslaat. De vraag is wie het inititief heeft genomen, Q of M.

[Mellow Jack]

Ergens snap ik de opmerking wel. Bij andere ARM devices zijn drivers altijd de uitdaging.

[Fireshade]

Iedereen stapt in de Arm-boot.
Nog niets van Intel hierover gehoord?

[spoonman]

Vroeg ik mij ook al af. Amd en intel moeten de bui al zien hangen, en zijn volgens mij toch ook al met arm chips bezig

[Blokker_1999]

Waarom zouden ze? Alle PCs draaien vandaag nog altijd op x86-64. Ja, daar gaat nu stilaan verandering in komen, maar dat gaat zeer traag gaan en ik zie x86-64 echt niet snel verdwijnen.

Er is ook niet veel dat met ARM mogelijk wordt dat vandaag niet kan met x86-64. Ja, ARM lijkt in volledige rust zuiniger te zijn, maar daarbuiten, wat zijn de voordelen?

[kamerplant]

Fors zuiniger wanneer het idle is, fors zuiniger onder load. Dus ook voordelen als: stil, lange batterijduur en mogelijkheid om passief te koelen (en dus meer ruimte voor accu of kleinere device).

[Chris4554]

Ik denk dat zuinigheid inderdaad het voornaamste is. Laatst was ik aan het kijken naar een MacBook Pro uit 2019 met i7 processor. Bleek ie ongeveer half zo lang mee te gaan én half zo goed te presteren als een M1 versie van 2020.

Snappen doe ik het ook niet, maar dit bleek uit meerdere betrouwbare tests.

[whiner]

Het is te hopen dat de drivers beter zijn dan normaal gesproken bij mediatek en dat de hitteproblemen wegblijven.

Snapdragon doet het op dat gebied en stuk beter.

[TheVivaldi]

Laptops geen ervaring mee, maar met meerdere MediaTek-telefoons geen hitteproblemen meegemaakt en ook de drivers zijn prima.

[Jan Onderwater]

Dan maar hopen dat ze de juiste licenties hebben van ARM, want Qualcomm wordt nu aangeklaagd door ARM met de eis dat alle Snapdragon SoC vernietigd worden

ARM torpedeert Windows on ARM: eist de vernietiging van alle pc's met Snapdragon X
Het lijkt gewoon te ingewikkeld: ARM zou voor het eerst relevant kunnen worden voor pc's. Het bedrijf torpedeert zich echter zelf.

ARM en Qualcomm hebben hun licentiegeschil na bijna twee jaar nog steeds niet bijgelegd. De fronten zijn zo verhard dat Qualcomm onlangs een tegenclaim tegen ARM heeft ingediend en ARM een verkoopverbod wil afdwingen op alle pc's met Snapdragon X-processors.

De reden hiervoor is Qualcomm's overname van de start-up Nuvia, die in 2019 een eigen ARM-kern ontwikkelde onder leiding van voormalige Apple-ingenieurs. Nuvia wilde deze core eigenlijk gebruiken in serverprocessoren en heeft daarvoor een ARM-licentie verworven.

Qualcomm heeft deze kern echter hergebruikt als de “Oryon” voor de Snapdragon X Elite en Snapdragon X Plus pc-processoren en wil deze vermoedelijk in de toekomst ook gebruiken in systemen-op-chip (SoC's) voor smartphones. ARM stelt dat de bestaande licentieovereenkomsten geen betrekking hebben op het gebruik van een aangepaste kern.

ARM eist vernietiging van alle Snapdragon X CPU's
In een rechtszaak die in augustus 2022 werd aangespannen bij de Amerikaanse arrondissementsrechtbank van Delaware (zaaknummer 1:22-cv-01146), stelde ARM:

“Qualcomm veroorzaakte dat Nuvia zijn ARM-licenties schond, waardoor ARM die licenties beëindigde, wat op zijn beurt vereist dat Qualcomm en Nuvia het gebruik van onder de licenties ontwikkelde ARM-gebaseerde technologie staken en gestaakt houden.”

In een verklaring aan persbureau Reuters blijft ARM bij zijn standpunt:

“ARM's rechtszaak tegen Qualcomm en Nuvia gaat over het beschermen van het ARM-ecosysteem en de partners die vertrouwen op ons intellectueel eigendom en innovatieve ontwerpen, en dus over het afdwingen van Qualcomm's contractuele verplichting om de Nuvia-ontwerpen die zijn afgeleid van ARM-technologie te vernietigen en niet langer te gebruiken.”

In gewone taal betekent dit dat Acer, Asus, Dell, HP, Microsoft, Lenovo, Samsung en andere kleinere fabrikanten alle notebooks of mini-pc's met Snapdragon X CPU's moeten vernietigen.

Dit kan de reden zijn waarom Microsoft naar verluidt in de toekomst liever met Mediatek en Nvidia werkt dan met Qualcomm.

Qualcomm countert met een tegeneis
Qualcomm diende op 18 april 2024 een tegeneis in tegen ARM, ook in de Amerikaanse arrondissementsrechtbank van Delaware (zaaknummer 1:24-cv-00490). Hierin verzamelt het bedrijf alle aantijgingen tegen ARM van de afgelopen jaren. Enkele parels uit de eis:

“In dit verband heeft ARM getracht Qualcomm's technologische vooruitgang op het gebied van CPU-ontwikkeling te onderdrukken door opzettelijk voordelen achter te houden die Qualcomm uit hoofde van de ARM Architecture Licensing Agreement (ALA) heeft betaald en verschuldigd is, door een verkeerde voorstelling van zaken te geven over het bestaan van die voordelen toen Qualcomm ARM schriftelijk meedeelde dat de voordelen niet werden verstrekt, en door te dreigen Qualcomm's licenties te beëindigen als Qualcomm zou proberen haar contractuele recht op de betreffende voordelen af te dwingen.”

"Ten slotte heeft ARM [...] opzettelijk diensten onthouden waarop Qualcomm recht heeft onder haar ALA met ARM onder het voorwendsel dat Qualcomm's ALA geen aanspraak maakt op ondersteuning voor ‘Nuvia-gebaseerde technologie’. ARM's excuus is ongerechtvaardigd, en de overtreding kan niet duidelijker zijn."

“ARM heeft zijn leveringsachterstand nooit verholpen, waardoor Qualcomm extra, onnodige middelen heeft moeten besteden aan het ontwikkelen en testen van zijn producten.”

Blijkbaar wil ARM een nieuw licentiemodel doordrukken om meer inkomsten te genereren. Het belangrijkste doel is om de licentiekosten te baseren op de prijs van het apparaat en niet langer op de prijs van de processor. Volgens Qualcomm gaat het om een eenmalige betaling van enkele honderden miljoenen Amerikaanse dollars plus aanzienlijk hogere licentiekosten op doorlopende basis.

Een problematisch partnerschap
Volgens Reuters staat de eerste dag van de ARM vs Qualcomm rechtszaak pas gepland voor december 2024.

Iedereen die een pc met Snapdragon X Elite of Snapdragon X Plus wil kopen, heeft weinig te vrezen, althans niet meteen. Een tijdelijke verkoopstop lijkt onrealistisch - het dreigement is eerder bedoeld om de druk op Qualcomm te verhogen.

Vanuit het perspectief van een waarnemer lijkt de hele situatie absurd. Jarenlang wilde ARM zijn CPU-instructieset in notebooks en desktop PC's krijgen. Nu is er voor het eerst een realistische kans en ARM torpedeert die om een groter stuk van de taart te krijgen. Qualcomm is ook de op één na grootste leverancier van smartphoneprocessors (na Mediatek), waardoor het een van ARM's belangrijkste partners is.

Ondertussen is Qualcomm afhankelijk van ARM omdat het bedrijf geen processors kan ontwikkelen zonder de CPU instructieset. Dit zou eigenlijk de perfecte voedingsbodem zijn voor een symbiose, maar het is helemaal misgegaan.

https://www.heise.de/news...-ARM-stoppen-9758354.html

Er zal uiteindelijk een settlement komen, maar er is een flink duel aan de gang. ARM ziet haar licenties geschonden en Qualcomm schiet terug. Ben benieuwd of er een verkoop stop komt zoals eerder met Motorola en Lenovo in Duitsland.

[MrFax]

Je hoeft niet het hele artikel in je quote zetten. Je hebt nu gewoon een artikel onder een artikel geplaatst.

[Jan Onderwater]

Ik heb het ff vertaald uit het Duits naar NL. Maar gezien jij jezelf MrFax noemt was dat voor jou wellicht niet nodig geweest.

[MrFax]

Daar doelde ik niet op. Ik bedoel dat je ook gewoon alleen het belangrijkste stukje uit het artikel kon pakken. Je punt is dan veel duidelijker. Plus, nu schend je eigenlijk het auteursrecht.

[Reactie gewijzigd door MrFax op 23 juli 2024 06:26]

[MarcoC]

Sja, dit is een zakelijk geschil dat uiteindelijk om geld gaat. Er zal vroeger of later geschikt worden. Voor de consument niet heel erg belangrijk lijkt me.

[bas-r]

Samengevat is het dit:

ARM en Qualcomm bevinden zich in een fel licentiegeschil dat ertoe heeft geleid dat ARM een verkoopverbod wil afdwingen op alle pc's met Snapdragon X-processors. De kern van het conflict ligt bij Qualcomm's overname van Nuvia, een start-up die een eigen ARM-kern ontwikkelde. Qualcomm hergebruikte deze kern voor hun Snapdragon X-processoren zonder een nieuwe licentie van ARM te verkrijgen, wat volgens ARM een schending van de bestaande licentieovereenkomst is.

ARM heeft in augustus 2022 een rechtszaak aangespannen waarin ze eisen dat Qualcomm en Nuvia stoppen met het gebruik van de ARM-gebaseerde technologie die onder de licenties van Nuvia is ontwikkeld. ARM wil dat alle bestaande Snapdragon X CPU's worden vernietigd. Qualcomm heeft op zijn beurt in april 2024 een tegeneis ingediend, waarin ze ARM beschuldigen van het achterhouden van voordelen en ondersteuning waarop Qualcomm recht had volgens de ARM Architecture Licensing Agreement (ALA).

Qualcomm beweert dat ARM deze tactieken gebruikt om een nieuw licentiemodel te forceren, waarbij licentiekosten gebaseerd zijn op de prijs van het apparaat in plaats van de processor. Dit zou leiden tot een eenmalige betaling van honderden miljoenen dollars plus hogere doorlopende licentiekosten.

Het geschil dreigt de samenwerking tussen ARM en Qualcomm ernstig te schaden, ondanks het feit dat beide bedrijven sterk van elkaar afhankelijk zijn. De situatie is bijzonder problematisch omdat ARM nu de kans heeft om eindelijk voet aan de grond te krijgen in de pc-markt, een kans die nu in gevaar komt door hun eigen juridische acties tegen een van hun grootste partners​.

[Umbrah]

Erg spannend, je merkte het ook op de demo's van Computex, waar grote outlets als LTT bepaalde woorden (zoals ARM) moesten censureren. Wat an-sich bijzonder is, want Windows-on-ARM en "meer arm in de markt" zou juist wenselijk moeten zijn.

Ik denk dat dit een hoop grote/aankomende chipbakkers wel laat denken om over te stappen. Wat niet veel mensen weten is dat zowel Intel als AMD namelijk ook ARM chips hebben, en dat zelfs hun CISC X86-chips onderwater eigenlijk ook al een tijd RISC-met-een-laagje zijn.

En dat is eigenlijk waar de wedstrijd ook om gaat: niet ARM vs X86, niet RISC vs CISC, maar puur simpel "performance per watt voor general compute".

De hoeveelheid tijd die nodig is om een chip te ontwerpen en daarna te produceren is immens -- dit is niet iets wat elk bedrijf kan, en als het dat al kan is het vaak op een kleine schaal, en een specifiek productieproces (TSMC 5N bijvoorbeeld). De grap is dat je dus óf met een niche moet komen met grote afzet, of op general compute moet richten.

De general compute heb je nu grofweg in 3 "soorten": ARM, X86 en aankomend RISCV. En eigenlijk is de keuze (maar ook het aantal bedrijven) niet zo heel groot, een X86 licentie krijg je niet zomaar, en ARM licenties ook niet (naast dat ze lastig doen op een manier die me doet denken aan hoe SCO als unix boer iedereen naar Linux wist te jagen en uiteindelijk zichzelf wist te vernietigen).

General compute zal wel nodig blijven, immers, zelfs nVidia koppelt een general compute "node" onder de naam grace om hun hopper GPU's aan te sturen, maar naast general compute is er natuurlijk nog meer, namelijk ASIC-like GPU's, FPGA's, en eindproducten.

Bepaalde algoritmes (beeldherkenning, spatial awareness, etc...) is dusdanig goed uit te voeren in-hardware, met "geetste" banen, dat zelfs GPU's en zeker geen CPU's daar niet tegen op kunnen.

Eigenlijk zie ik de CPU steeds minder belangrijk worden, en daarmee eigenlijk ook ARM en X86. Want uiteindelijk is er maar een ding wat belangrijk is, en dat is PPW. En daar ontlopen X86 en ARM elkaar niet eens zo veel, en RISCV zal ook wel op niveau komen ooit. Uiteindelijk hebben ze maar een taak namelijk, en dat is instructies geven aan specialistische hardware en min of meer de 'orchestrator' en interconnect-manager zijn. En dan is los van de instructieset een SOC ontwerp (connectiviteit, geheugen/latency) belangrijker dan de instructieset. Dankzij frameworks maakte het voor code al niet heel veel meer uit namelijk.

[merethan]

ARM ziet haar licenties geschonden en Qualcomm schiet terug. Er zal uiteindelijk een settlement komen, maar er is een flink duel aan de gang.

Het zou een echt goede stunt zijn als Qualcomm vervolgens aankondigt een RISC-V chip voor laptops te gaan ontwikkelen.

[Jan Onderwater]

Eind 2025, dan is Apple bij de vijfde generatie (M5) waarschijnlijk, mogelijk weer een 10-20% sneller dan de M4. Qualcomm bij tweede generatie Snapdragon op TSMC's N3E process? Spannende tijden, Intel gaat zweten

[rtxxx]

Ik vraag me af wat er gebeurt als Qualcomm de bestaande X elite chip combineert met Risc-v ipv arm?

[Loller1]

Samsung zou voor de Exynos 2500 ook al werken aan een versie voor in zijn laptops met Windows.