SpaceX krijgt 130 miljoen dollar van Defensie VS voor lancering met Falcon Heavy

Ruimtevaartbedrijf SpaceX heeft een opdracht ter waarde van 130 miljoen dollar binnengehaald om een Amerikaanse militaire satelliet te lanceren. Voor de lancering, die in 2020 moet zijn afgerond, wordt de Falcon Heavy ingezet.

Het Amerikaanse ministerie van Defensie meldt dat het contract de productie van het lanceervoertuig omvat, naast de planning van de missie en alle bijbehorende activiteiten. Het doel van de missie is het lanceren van de Air Force Space Command-52-satelliet. Inhoudelijke details over die satelliet worden zoals gebruikelijk niet bekendgemaakt, omdat het gaat om een geheime missie. In september 2020 moet de lancering plaatsvinden.

SpaceX heeft de opdracht verkregen via een aanbesteding. Er was nog een andere partij die een voorstel heeft ingediend, maar het is niet bekend welke. SpaceX heeft al eerder opdrachten uitgevoerd voor het Amerikaanse ministerie van Defensie, maar het is voor het eerst dat er een dergelijke opdracht is binnengehaald die uitgevoerd zal worden met de nieuwe Falcon Heavy-raket.

In februari lanceerde SpaceX voor het eerst zijn Falcon Heavy tijdens een succesvolle testvlucht. Er zijn verder nog geen missies uitgevoerd met de raket, die een grotere versie is van de Falcon waar het commerciële ruimtevaartbedrijf de afgelopen jaren naam mee maakte. Tweakers publiceerde rond de lancering een achtergrondartikel over de Falcon Heavy.

Terugkijken: de eerste vlucht van de Falcon Heavy

Reacties (97)

[Peetke]

Veel nieuwswaardiger is dat de Falcon Heavy nu al, na 1 lancering, gecertificeerd is voor (de geheime) lanceringen van de US Air Force. Normaliter duurt dit een aantal lanceringen. Er staan nu een viertal lanceringen van de FH op de rol, dus we gaan er zeker een aantal zien. Dit jaar waarschijnlijk nog twee.

De andere partij was overigens de ULA volgens Ars Technica (sowieso leuk leesvoer):
https://arstechnica.com/s...atellite-launch-for-2020/

[Balance]

Ars schrijft inderdaad altijd uitstekende artikelen. Het leuke is ook dat ze een dedicated Space Editor hebben, Eric Berger. Hij schrijft erg goed:

• Block 5 rocket launch marks the end of the beginning for SpaceX
• Ariane chief seems frustrated with SpaceX for driving down launch costs

[Reactie gewijzigd door Balance op 24 juli 2024 09:44]

[GeoBeo]

Ars schrijft inderdaad altijd uitstekende artikelen. Het leuke is ook dat ze een dedicated Space Editor hebben, Eric Berger. Hij schrijft erg goed:

• Block 5 rocket launch marks the end of the beginning for SpaceX
• Ariane chief seems frustrated with SpaceX for driving down launch costs

Ars is wel even een ander niveau dan Tweakers ja

Ik roep het al 15 jaar, maar de EU is gedoemd op het gebied van ruimtevaart nog serieus mee te doen. De reden is voornamelijk politiek (en daarmee ook cultureel). Idd heerlijk geschreven door Eric:

And then Charmeau said something telling about why reusability doesn't make sense to a government-backed rocket company—jobs.

"Let us say we had ten guaranteed launches per year in Europe and we had a rocket which we can use ten times—we would build exactly one rocket per year," he said. "That makes no sense. I cannot tell my teams: 'Goodbye, see you next year!'"

This seems a moment of real irony. Whereas earlier in the interview Charmeau accuses the US government of subsidizing SpaceX, a few minutes later he says the Ariane Group can't make a reusable rocket because it would be too efficient.

Algemener gesteld: in Europa wordt geoptimaliseerd naar -het in stand houden van alles zoals het nu is- terwijl in Amerika bewust wordt geoptimaliseerd naar het zo veel mogelijk verbeteren van alles zoals het nu is.

Ariane en de politieke EU als ook alle lidstaten lijken niet te begrijpen dat wanneer je ruimtevaart veel efficiënter en goedkoper maakt, er vanzelf een veel grotere markt ontstaat. In het geval van ruimtevaart ontstaat er niet alleen een nieuwe markt, maar een volledig nieuwe economie. Op de lange termijn staat dat aan de basis van de onvermijdelijke uitbreiding van de mensheid naar de ruimte. In Amerika begrijpen ze dat (zelfs Trump), in Europa denken ze dat je het hebt over science fiction en fantasie verhalen. Nergens voor nodig. Het gaat toch goed zo? (ja, durr, maar dat is niet het punt, het gaat over vooruitkijken naar de toekomst).

*einde rant*

[Reactie gewijzigd door GeoBeo op 24 juli 2024 09:44]

[robvanwijk]

Algemener gesteld: in Europa wordt geoptimaliseerd naar -het in stand houden van alles zoals het nu is- terwijl in Amerika bewust wordt geoptimaliseerd naar het zo veel mogelijk verbeteren van alles zoals het nu is.

Ho eens even, dat is veel te kort door de bocht. De hele reden dat SpaceX bestaansrecht heeft (heck, letterlijk de reden dat Musk die toko begonnen is) kwam omdat ze in de VS precies dezelfde aanpak gebruikten. Je lanceert vanaf (zo dicht mogelijk bij) de evenaar, als het een beetje kan over een oceaan. Dus alle NASA centra zitten in Californië, Texas en Florida? Ehm nee... Die zitten verspreid over de hele VS, want als je één stem tekort komt voor een belangrijk stuk wetgeving, dan ga je nog even kletsen met de senator uit Lutjebroek, die dan opeens ook vóór stemt... in ruil voor een stukje NASA in zijn eigen staat, zodat ie goede sier kan maken met de werkgelegenheid. Dus NASA sleept componenten, halffabrikaten en desnoods volledige rakettrappen de hele VS over, want ja, als je eenmaal een productiefaciliteit ergens hebt staan, dan ga je die natuurlijk niet sluiten alleen omdat het ding op een compleet idiote plek ligt, duizenden kilometers bij je andere fabrieken en lanceerbases vandaan. De reden dat SpaceX deze opdracht heeft gekregen is omdat ULA veel te duur is... om precies dezelfde redenen als waarom Ariane (die voor deze opdracht natuurlijk niet in aanmerking kwam) veel te duur is.

*einde rant*

What he said

@GeoBeo reactie:
Daarom zei ik ook "kort door de bocht" (en niet "dat is niet waar" of iets dergelijks).

[Reactie gewijzigd door robvanwijk op 24 juli 2024 09:44]

[GeoBeo]

[...]
Ho eens even, dat is veel te kort door de bocht. De hele reden dat SpaceX bestaansrecht heeft (heck, letterlijk de reden dat Musk die toko begonnen is) kwam omdat ze in de VS precies dezelfde aanpak gebruikten. Je lanceert vanaf (zo dicht mogelijk bij) de evenaar, als het een beetje kan over een oceaan. Dus alle NASA centra zitten in Californië, Texas en Florida? Ehm nee... Die zitten verspreid over de hele VS, want als je één stem tekort komt voor een belangrijk stuk wetgeving, dan ga je nog even kletsen met de senator uit Lutjebroek, die dan opeens ook vóór stemt... in ruil voor een stukje NASA in zijn eigen staat, zodat ie goede sier kan maken met de werkgelegenheid. Dus NASA sleept componenten, halffabrikaten en desnoods volledige rakettrappen de hele VS over, want ja, als je eenmaal een productiefaciliteit ergens hebt staan, dan ga je die natuurlijk niet sluiten alleen omdat het ding op een compleet idiote plek ligt, duizenden kilometers bij je andere fabrieken en lanceerbases vandaan. De reden dat SpaceX deze opdracht heeft gekregen is omdat ULA veel te duur is... om precies dezelfde redenen als waarom Ariane (die voor deze opdracht natuurlijk niet in aanmerking kwam) veel te duur is.
[...]
What he said

Ja, dat snap ik uiteraard. De Amerikaanse overheid was/is ook heel onefficient in haar ruimtevaart programma en aanbestedingen.

Maar waarom bestaat Elon Musk wel in de VS en niet in de EU (of China, of India, of elk ander land/continent)?

En dat is toch echt heel erg politiek/cultureel; er bestaat (of iig bestond) in de VS een klimaat dat investeerders aantrekt, dat de slimste mensen ter wereld aantrekt om daar in de beste universiteiten ter wereld opgeleid te worden, dat vervolgens innovatieve entrepreneurs creëert, een cultureel klimaat dat "durf" stimuleert in plaats van tegenwerkt.

Specifiek op het gebied van ruimtevaart heeft de politieke V.S. doelbewust commercialisatie ervan gestimuleerd door dikke subsidies en een ruimtevaart programma met consequent jaarlijks minstens 4x meer budget voor NASA dan voor ESA (tijdens Apollo tijdelijk zelfs nog veel meer natuurlijk).

Dat alles bij elkaar (en dat is allemaal dankzij politiek beleid) heeft ervoor gezorgd dat de V.S. is gaan voorlopen op ruimtevaart gebied en dat waarschijnlijk ook wel blijft doen.

Dat terwijl we in de EU nog steeds gewoon niet echt veel voorstellen en ook niet zullen voorstellen als we zo door gaan... Laten we ook niet vergeten dat de EU universitair internationaal ook niet voorop loopt. Ook daar zijn het weer de Amerikanen. In Europa hebben we alleen Zwitserland om trots op te zijn, maar die zitten ironisch genoeg (toevallig?) niet in de EU.

[Reactie gewijzigd door GeoBeo op 24 juli 2024 09:44]

[Blokker_1999]

Er zijn wel mensen zoals Musk, maar dat wil nog niet zeggen dat ze zomaar even miljarden willen investeren in de ruimtevaart. In principe kan je hier met de juiste financiële backing ook een commerciël ruimtevaartbedrijf opzetten. Er waren sowieso maar weinig mensen die dachten dat zoiets mogelijks was totdat SpaceX en BO hen ongelijk gaven.

Het kapitaal in de tech industrie zit nu eenmaal in de VS en het was dan ook te verwachten dat als er zo een bedrijven zouden ontstaan deze zich in de VS zouden bevinden.

De Amerikaanse overheid heeft er zelf trouwens nooit achter gevraagd. Zij waren tevreden met hoe het was en je ziet vandaag nog altijd vele launches naar ULA gaan ondanks de veel hogere kost simpelweg omdat er bij ULA vele jobs zitten over het hele land.

[GeoBeo]

Er zijn wel mensen zoals Musk, maar dat wil nog niet zeggen dat ze zomaar even miljarden willen investeren in de ruimtevaart.

Jawel hoor: Musk (SpaceX opgezet met zijn persoonlijke kapitaal), Richard Branson (Virgin), Jeff Bezos (Blue Origin) en natuurlijk Donald Trump die heeft aangekondigd nog veel meer te investeren in ruimtevaart. Zonder uitzondering allemaal in Amerika. Ironisch genoeg is overigens alleen Jeff Bezos van origine een Amerikaan. Richard (Brit) en Musk (Zuid Afrikaan) zijn beiden naar Amerika gekomen, om dat het daar gewoon beter was voor hun ruimte-plannen.

In principe kan je hier met de juiste financiële backing ook een commerciël ruimtevaartbedrijf opzetten. Er waren sowieso maar weinig mensen die dachten dat zoiets mogelijks was totdat SpaceX en BO hen ongelijk gaven.

Het kapitaal in de tech industrie zit nu eenmaal in de VS en het was dan ook te verwachten dat als er zo een bedrijven zouden ontstaan deze zich in de VS zouden bevinden.

Niet dus. Dat is nou juist 1 van de punten: die financiële backing is er hier niet en in de V.S. wel. Politieke funding, maar ook investeerders. Onze politiek WIL niet goed zijn in ruimtevaart en het volk (de cultuur) heeft er ook 0 interesse in.

En dat is gewoon jammer, want we missen de boot en in de ruimte economie die zal onstaan, zal de EU weinig voorstellen. Net als dat de EU op het gebied van internet bedrijven nu weinig voorstelt.

De Amerikaanse overheid heeft er zelf trouwens nooit achter gevraagd. Zij waren tevreden met hoe het was en je ziet vandaag nog altijd vele launches naar ULA gaan ondanks de veel hogere kost simpelweg omdat er bij ULA vele jobs zitten over het hele land.

Niet mee eens. De V.S. heeft na Orion heel bewust ingezet op commercialisatie van ruimtevaart. SpaceX heeft subsidies gekregen (via NASA) en er is bewust financieel extra risico genomen om SpaceX een kans te geven.

[Reactie gewijzigd door GeoBeo op 24 juli 2024 09:44]

[Origin64]

Elon Musk is Zuid Afrikaans, hij zit in de VS omdat hij daar lekker zn gang kan gaan met zn zelfrijdende autos en ondergrondse transporttunnels en dwaze ideeen die hier jarenlang zouden moeten worden onderzocht voordat er een pilot wordt goedgekeurd.

De EU stelt heel veel voor op ruimtevaart gebied. Vergeet niet waar Wernher von Braun en alle Amerikaanse rakettechniek vandaan komen...uit Duitsland.

[GeoBeo]

Elon Musk is Zuid Afrikaans, hij zit in de VS omdat hij daar lekker zn gang kan gaan met zn zelfrijdende autos en ondergrondse transporttunnels en dwaze ideeen die hier jarenlang zouden moeten worden onderzocht voordat er een pilot wordt goedgekeurd.

De EU stelt heel veel voor op ruimtevaart gebied. Vergeet niet waar Wernher von Braun en alle Amerikaanse rakettechniek vandaan komen...uit Duitsland.

Richard Branson is Brit, Elon Musk is Zuid Afrikaan, Wernher von Braun was Duitser, Nikola Tesla was Servier, enz enz enz.

En toch zijn ze allemaal pas in Amerika echt bijzondere dingen gaan doen. Waarom daar en niet hier?

Daar ging mijn reactie dus over.

[Origin64]

Ehm Von Braun heeft in Europa ook al redelijk bijzondere dingen gedaan *kuch kuch*

[GeoBeo]

Ehm Von Braun heeft in Europa ook al redelijk bijzondere dingen gedaan *kuch kuch*

En toch he... Een raket die wat mensen op de maan zet is net even iets indrukwekkender dan een raket die van Duitsland naar London vliegt...

Europe had en heeft weinig interesse in ruimtevaart en snapt de potentie niet. En dat is triest.

[Origin64]

Die raketten lijken best veel op elkaar, toevalligerwijs...

[XWB]

Algemener gesteld: in Europa wordt geoptimaliseerd naar -het in stand houden van alles zoals het nu is- terwijl in Amerika bewust wordt geoptimaliseerd naar het zo veel mogelijk verbeteren van alles zoals het nu is.

Behalve bij NASA dan Ik denk niet dat SLS het hoogtepunt van optimalisatie is.

[GeoBeo]

[...]
Behalve bij NASA dan Ik denk niet dat SLS het hoogtepunt van optimalisatie is.

Het is nog steeds een oneindig veel efficiëntere poging tot verbetering van ruimtevaart dan de Europese tegenhanger. Die is er namelijk niet.

[Reactie gewijzigd door GeoBeo op 24 juli 2024 09:44]

[Erasmo]

SLS, het systeem wat compleet verouderd is als, nee mocht het ooit geïntroduceerd worden.

[MSalters]

De SLS staat niet voor niets bekend als het Senate Launch System. NASA krijgt geld met de specifieke opdracht op het SLS te ontwikkelen, met daarbij nog vrij heldere instructies in welke staten dat geld allemaal besteed moet worden.

Dat is ook waarom SpaceX zoveel goedkoper is dan Boeing, minder pork barrel spending zoals dat in de VS heet.

[mbb]

Ach, voor het geld dat de Amerikanen in SLS stoppen, kunnen wij Ariane 6, 7 en 8 ontwikkelen en vliegen.
Maar die baas van Ariane is inderdaad wel droevig, Ik nam aan dat hij baas van de productie-afdeling is, niet van de verkoop? En hoofd-eigenaar Airbus Space maakt ook satellieten die een veelvoud van een raket kosten: lagere lanceerkosten=meer satellietverkopen, dus als het goed is meer winst voor Airbus.

Helaas lijkt ESA ook mee te gaan doen aan NASA's volgende jobs program/ finaniele zwarte gat, het Deep Space Gateway/Lunar station/LOB-G.
Kunnen beter met Blue Origin samenwerken en de Orion Service Module (=life-support tech) gebruiken voor een maanlander.

Overigens is er in Spanje ook veel ontwikkeling in de ruimtevaart, maar dan in de kleine launchers sector.

[Reactie gewijzigd door mbb op 24 juli 2024 09:44]

[bilgy_no1]

In Nederland ook, maar dan in de kleine satellieten sector

https://www.isispace.nl/

[Durandal]

Algemener gesteld: in Europa wordt geoptimaliseerd naar -het in stand houden van alles zoals het nu is- terwijl in Amerika bewust wordt geoptimaliseerd naar het zo veel mogelijk verbeteren van alles zoals het nu is.

Ho, wacht even. Je vergelijk wel een commercieel ruimtevaartbedrijf met een overheidsruimtevaartsorganisatie. Wordt bij de NASA dan ook alles geoptimaliseerd naar het zo veel mogelijk verbeteren van alles? Het is 45 jaar geleden dat ze voor het laatst op de maan hebben gestaan..

[DMT]

Trump en toekomstvisie?
Had hij dat maar. Dat zou ons op aarde al veel schelen.

[GeoBeo]

Trump en toekomstvisie?
Had hij dat maar. Dat zou ons op aarde al veel schelen.

Een van de redenen dat hij zo populair is geworden, zijn dit soort lege kritieken op Trump zonder onderbouwing.

Je kan veel zeggen over Trump, maar voor wat betreft ruimtevaart is hij gewoon goed bezig. En onder Obama was het ook al best OK. En beiden oneindig veel beter dan wat we in Europa doen.

[Origin64]

Het is ook prima om de Amerikanen te laten betalen om de techniek te ontwikkelen en dat als het volwassen is lekker te kopieren.

[GeoBeo]

Het is ook prima om de Amerikanen te laten betalen om de techniek te ontwikkelen en dat als het volwassen is lekker te kopieren.

Ja, dat zien we. Al die automatische Europese elektrische auto's op de weg en al die Europese herbruikbare raketten. Echt een goede strategie idd

Tesla's worden al 10 jaar verkocht, SpaceX is ook al een flinke tijd bezig. Dat terwijl de Europese auto fabrikanten nu pas beginnen wakker te worden en ESA eigenlijk überhaupt niet echt de ambitie heeft om serieus wat met herbruikbare raketten te doen op het niveau van SpaceX.

ESA gaat in 2020, als alles goed gaat, voor het eerst een herbruikbare motor testen. Die moet rond 2030 gaan vliegen. ESA loopt dus zo'n 20 jaar achter op SpaceX en dat wordt alleen maar meer. Tegen de tijd dat ESA een veel te duur antwoord heeft op Falcon 9, is SpaceX met de BFR letterlijk op mars een kolonie aan het bouwen.

Lekker bezig Europa...

[Reactie gewijzigd door GeoBeo op 24 juli 2024 09:44]

[Origin64]

Ehm, de Duitse, Franse en misschien zelfs Scandinavische autofabrikanten zijn ook met elektrische auto's bezig. Die hebben allemaal een Tesla gekocht en dat ding compleet ontleed. Automatische autos zijn hier nog best wel verboden, er zijn beperkt vergunningen voor tests op de openbare weg.

Over ruimtevaart ben ik het met je eens dat Europa hier een grotere rol in kan spelen. Aan de andere kant, als Amerika alles wil betalen, waarom niet? Dat zijn weer een paar dollars minder waarmee wapens worden gekocht.

[GeoBeo]

Ehm, de Duitse, Franse en misschien zelfs Scandinavische autofabrikanten zijn ook met elektrische auto's bezig. Die hebben allemaal een Tesla gekocht en dat ding compleet ontleed. Automatische autos zijn hier nog best wel verboden, er zijn beperkt vergunningen voor tests op de openbare weg.

Ja, dat zeg ik. De Europese auto fabrikanten lopen 10 jaar achter. Dat is nogal wat. De eerste Tesla's gingen in 2008 de weg op. Het is nu 2018 en de auto fabrikanten hier in Europa worden net wakker.

Verder niet echt iets om trots op te zijn dat onze autofabrikanten (jaren oude) Tesla's open schroeven en in feite deels nabouwen. Helemaal logisch dat ze het doen trouwens, maar niet echt iets om trots op te zijn en ook niet echt goed als voorbeeld te noemen van onze vooruitstrevendheid en innovativiteit.

[Origin64]

Het heeft Elon Musk best veel geld gekost om Tesla's op de weg te krijgen. Het is nu afaik winstgevend, zodra er een defect is of wat dan ook stort de beurskoers weer in. Ik snap best dat gevestigde autofabrikanten rustig de tijd nemen. Onze overheden geven ze de tijd.

[GeoBeo]

Het heeft Elon Musk best veel geld gekost om Tesla's op de weg te krijgen. Het is nu afaik winstgevend, zodra er een defect is of wat dan ook stort de beurskoers weer in. Ik snap best dat gevestigde autofabrikanten rustig de tijd nemen. Onze overheden geven ze de tijd.

Ik snap ook dat onze autofabrikanten de tijd nemen: het zijn logge grote vastgeroeste bedrijven. Maar dat was juist mijn punt

De beurskoers? Wat? Beurskoersen doen wel vaker rare dingen die nergens op slaan (als dat niet zo was, dan was ik nu rijk). Beurskoersen zijn gebaseerd op een mix van (incorrecte) toekomst voorspellingen, roddels, onzin journalistiek, feiten, leugens, marketing, politiek, Tweets, de staat van de economie, oorlogen, de olie prijs, oorlogen, enz.

Overigens is de Tesla beurskoers niet bepaald ingestort. Het aandeel staat bijna weer op het hoogste punt aller tijden.

[Reactie gewijzigd door GeoBeo op 24 juli 2024 09:44]

[Origin64]

Die koers is best wel instabiel, is wat ik bedoel. Er zitten nogal wat haken en ogen aan de productie van de Tesla's. Onze autofabrikanten mogen nog benzine en diesel autos verkopen en daar verdienen ze geld mee dus waarom zouden ze investeren. Ik geef echt de overheid (NL en EU) de schuld. Als die hadden gezegd in 2020 moeten jullie een elektrische auto op de weg hebben dan was die nu waarschijnlijk al af. Hoe langer we dat uitstellen hoe minder het zal kosten omdat de technologie steeds meer gebruikt zal worden, maar het gaat wel ten koste van klimaatdoelstellingen. Als we daarvoor allemaal een warmtepomp moeten kopen dan mogen autofabrikanten ook wel meehelpen. Maar ja je kunt een bedrijf tegenwoordig niet kwalijk nemen dat ze winst willen maken ten koste van mensen, zo gaat het nu eenmaal.

[Reactie gewijzigd door Origin64 op 24 juli 2024 09:44]

[DutchKevv]

Wellicht dat er in het contract staat, dat laten we zeggen tegen 2019, er minimaal 4 successvolle lanceringen geweest moeten zijn anders word het geannuleerd? Maar op deze manier kan er wel al enigsinds vooruit gewerkt worden..

_{Natte vinger werk}

[mkools24]

Trump heeft haast natuurlijk hij wil zsm zijn Space force in de ruimte hebben.

[Blokker_1999]

Dat de andere partij ULA is mag niet verbazen. Het is de enige andere partij die een mogelijkheid heeft om zo een zware last in een baan om de aarde te brengen. Buitenlandse bedrijven zijn sowieso uitgesloten van dit soort lanceringen.

[MorgothG]

Gaaf! Ik maakte me eigenlijk al een beetje zorgen om de marktvraag. Er staat een vlucht voor deze herfst maar niet veel meer. De block 5 is immers al behoorlijk krachtig.

Zouden dit al de SpaceMarines worden van Trump

Eergisteren werd trouwens door Musk een leuk filmpje over de afmeting van raketten gedeeld. Kijk tip!! https://youtu.be/dlo3rBFDLug

[mcDavid]

Leuk detail: Volgens de eerste conceptberekeningen in 2005 zou de Falcon Heavy een payload naar LEO van ~24000 kg krijgen. Dat is nauwelijks meer dan de Falcon 9 Block 5 nu in zijn eentje haalt (~22000 kg). Wat ze oorspronkelijk in gedachten hadden met 3 boosters te moeten doen, is met verschillende upgrades nu dus met één booster haalbaar. De huidige FH is daardoor natuurlijk ook een stuk krachtiger geworden dan wat oorspronkelijk geplanned was.

[EthirNandor3]

22 ton F9 kan alleen met de expendable versie. Als je hem wilt hergebruiken kan de lading geloof ik iets meer dan de helft daarvan zijn.

Maar klopt dat hij sinds de eerste versie ongeveer 2x zo krachtig is geworden (en ook een stuk groter)

[Reactie gewijzigd door EthirNandor3 op 24 juli 2024 09:44]

[Who Am I?]

Every Day Astronaut heeft hier onlangs ook een video over gemaakt:
https://www.youtube.com/watch?v=cLJkk-iHr8Q

[RocketKoen]

Er is maar 1 andere raket die dit ding in orbit kan krijgen en gecertificeerd is voor defensie lanceringen. De 2e inschrijving moet dus de Delta IV Heavy van ULA zijn geweest. Die kost minstens 300 miljoen.

[vectormatic]

Wat suggereert dat de payload tussen de 20 ton (max van de F9) en de 30 ton (max van de Delta IV Heavy) is, uitgaande van LEO

Wat maar de helft van de capaciteit van de F9H is

[robvanwijk]

Dat klinkt alsof je rekent ten opzichte van een fully expendable FH. Maar die kost $150 miljoen alleen al voor de raket en het klinkt of er hier nog meer zaken bijkomen (die natuurlijk ook geld kosten). Dus dan lijkt het wel bijna zeker dat er voor deze lancering genoeg marge over is voor het netjes laten landen van de boosters. En persoonlijk vind ik landende FH boosters een stuk leuker dan een expendable F9 (en het is ook nog eens beter voor SpaceX: hoe meer ervaring met landingen, hoe beter).

[vectormatic]

Ja, ik reken wat simpel, ik dacht F9 = 20t, FH=60t naar LEO, maar heb eerlijk gezegd geen idee hoeveel verschil expendable vs reusable maakt. Ik lees nu schattingen dat de F9B5 22 ton expendable en ~18t reusable zou doen.

En idd, kwa spektakel is een full re-use FH veel gaver dan een expendable F9, vond de twee landende boosters echt kicken om te zien de eerste keer

[EthirNandor3]

Je kunt het ook andersom redeneren: nu ze weten dat ze de FH gaan gebruiken hebben de sataliet ontwerpers wat meer gewichtsbudget om mee te spelen: kan alles wat robuster en meer instrumenten mee, meer brandstof etc.

Als de lancering niet meer dan 130mil mag kosten, dan moet het wel een reusable FH zijn. Hoeveel kan een reusable FH(b5) nu tillen? +/- 40 ton naar LEO? (expendable FH(b5) doet 60+ ton naar LEO)

[Jazco2nd]

Ehh, hello??
De nieuwswaarde hier is juist dat de USAF de FH na slechts 1 vlucht heeft certified! Dat is nieuw. Ze hebben hun certificeringsproces veranderd en hebben vluchtdata van 50 F9 vluchten gebruikt om de 27-motorige FH na 1 extreem succesvolle vlucht te certificeren.

En de andere partij in het aanbestedingsproces was ULA. Hoe kan dat nou niet bekend zijn als het de enige andere is die deze missie zou kunnen doen.

Ik vind dit artikel prima voor een algemene nieuwssite maar Tweakers? Heeft dan wel ff een update nodig.

[tweegroenethee]

Nu vraag ik mij toch wel af wat voor een reuze satelliet ze de lucht in willen schieten, de Falcon Heavy is niet bepaald de kleinste raket namelijk. Iemand hier meer informatie over?

[Verwijderd]

De payload schijnt niet zo uitzonderlijk zwaar te zijn, maar misschien net te zwaar voor een Falcon 9 block 5 om de payload in een geostationaire baan te krijgen.

Een Falcon 9 kan, voor zover ik kan lezen op internet, een max payload van 8300 kg in een geostationaire baan krijgen. Dat is dan wel fully expendable, waardoor er niets van de Falcon 9 te hergebruiken is. Misschien is het goedkoper om een Falcon Heavy in te schakelen die wel deels gerecupereerd kan worden.

[Blokker_1999]

Een F9 lancering zit tusse de 70 en 80 miljoen. Deze F9H kost 130 miljoen. Goedkoper zal het dus niet zijn. De enige reden die ik mij kan bedenken om de F9H te kiezen is dat de F9 niet geschikt is om het gewicht in de gewenste baan te brengen.

[ErnstH]

Het kan ook aan de benodigde orbit liggen. Falcon Heavy kan alle 9 reference orbits die de Amerikaanse DoD voorschrijft bereiken. Zie deze PDF op blz 31:
https://www.fbo.gov/utils/view?id=e2c583b4a02911ba7f59eff384b38664

[Balance]

Over het algemeen zijn dit spionage satellieten. Grote sensoren, grote spiegels, grote lenzen. En dan nog een flink antenna array om de data terug te krijgen en zonnepanelen om de boel van stroom te voor zien.

En wellicht willen ze de satelliet in geostationary orbit hebben, zodat hij boven één plek ten opzichte van de aarde blijft hangen. Dat is een stuk verder weg dan low earth orbit en dus een stuk meer energie voor nodig.

[vectormatic]

daarintegen is GSO wel weer oninteressant voor spionage, want je zit ineens 100x zo ver weg, dus je ziet minder.

[TweakTom92]

Én je ziet maar één plek, iets wat voor spionage ook niet erg handig is. Je kan een beetje schuin kijken, maar doorgaans wil je zo weinig mogelijk atmosfeer om doorheen te kijken.

Ook kan geostationary orbit alleen recht boven de evenaar, geosynchronous orbit heeft weer als nadeel dat je tussen de gekozen noordelijke en zuidelijke breedtegraad heen en weer pendelt.

[robvanwijk]

Tja, het is toch een afweging. Met geostationary zie je slechts één punt (optimaal) en dat moet dan ook nog eens op de evenaar liggen, maar dat zie je wel de hele tijd. Met geosynchronous kun je één strook in de gaten houden, maar niet de gehele tijd. Nou ben ik geen expert in satellietspionage, maar is het voor visuele spionage ("van boven meekijken", in tegenstelling tot radiospionage "meeluisteren met telecommunicatie") echt nuttig om een plek 24/7 in de gaten te houden? Als de tegenpartij een land met een eigen ruimtevaartprogramma is, dan mogelijk wel (die weten immers wanneer jouw satelliet overkomt en kunnen dus stiekeme dingen doen als ie niet meekijkt), maar een kleiner land (Noord Korea, Iran, Syrië, ...?) heeft niet de mogelijkheid om jouw satelliet (waarvan de exacte baan geheim is) met eigen middelen te volgen, dus die weten helemaal niet wanneer je wel of niet meekijkt. Voor vijanden die geen land zijn (terrorisme, piraterij, ...) geldt dat al helemaal.

Een baan die (voor zover ik heb begrepen, but again; I'm not an expert) zeer gunstig is voor spionage is de Sun-synchronous orbit. Deze staat overigens veel dichter bij de Aarde dan geostationary / geosynchronous.

[CopyCatz]

Iemand hier meer informatie over?

Ik denk dat we even moeten wachten op een tweaker met de juiste security clearance.

[dehardstyler]

Misschien is het wel gewoon een ICBM en is straks de hele wereld in oorlog.

[BlaSfem0n]

Donald "Vader" Trump:


https://www.someecards.co...donald-trump-space-force/

[Tuningistweaker]

DARTH TRUMP by the Auralnauts: https://youtu.be/KU_Jdts5rL0

[Euronitwit]

Wat dacht je van een spionage satelliet met veel brandstof voor de aandrijving.
Dan kan men die vaak verplaatsen naar waar nodig.

[ronaldmathies]

Interesante gedachtegang, als medewerkers van Google en gebruikers van Google producten er zo op tegen waren dat Google A.I. software ontwikkelde voor overheidsdiensten.

Zouden de medewerkers van SpaceX er dan niet optegen moeten zijn dat SpaceX nu satelieten in de lucht gaat helpen voor de defensie? Waarvoor worden die satelieten gebruikt? Weet SpaceX waarschijnlijk zelf ook niet.

Ik ben er zelf niet zo op tegen maar vindt het wel een interesante gedachte gang, wat maakt dat bedrijf A schijnbaar iets niet moet doen, en bedrijf B juist wel...

[Cergorach]

Zouden de medewerkers van SpaceX er dan niet optegen moeten zijn dat SpaceX nu satelieten in de lucht gaat helpen voor de defensie?

Zal jij als boer op tegen moeten zijn om eten te leveren aan defensie? Als buschauffeur geen personeel mogen vervoeren voor defensie? Of als postbode geen post bezorgen voor defensie?

Ik weet niet of SpaceX weet wat daar naar boven wordt geschoten, maar ze moeten natuurlijk wel wat informatie krijgen over de stoffen, stressen en mogelijke gevaren. Er zijn genoeg Nederlandse bedrijven die wapens/systemen leveren aan buitenlandse militaire organisaties, deze betalen behoorlijk wat belastinggeld wat ook weer voor ons wordt uitgegeven. Dus je handen zullen nooit helemaal schoon zijn...

Ik ben echter van mening dat AI research 'pionieren' voor militaire doeleinden iets heel anders is dan een spionage satelliet lanceren...

[lmartinl]

Vind ik een beetje een loze vergelijking. Als leveraar van eten ondersteun / onderhoud je het leger inderdaad. Maar zowel AI als ruimtevaart brengen een evolutie in de manier van oorlog voeren door, en beide maken het gemakkelijker om je af te schermen voor het leed dat je veroorzaakt. Het afschieten van een raket uit de ruimte of zelfs het onttrekken aan de beslissing tot het doden van een persoon door AI, heeft wel een andere impact op oorlogsvoering dat het voeren van soldaten.

Ik bekritiseer SpaceX niet, maar je kunt geen appels met eieren vergelijken.

[Cergorach]

Het afschieten van een raket uit de ruimte

Voor zover ik weet is er geen orbital weaponry of kinetic launch systemen in de ruimte. Dat zou zeker een heel ander verhaal zijn als SpaceX daar de eerste van zou lanceren. Vandaar ook mijn twijfel of SpaceX exact weet wat ze naar bovenschieten, iets met biologische of nucleaire capaciteiten zouden ze moeten weten ivm. issues qua launch. Een kinetisch wapen zou een ander verhaal zijn, dat zou gelanceerd kunnen worden als coil wapen en als de amunitie beperkt is tot 1 dan zou je de coil kunnen laden met zonnepanelen en de lading kunnen opslaan met capacitors...

[lmartinl]

Dit wilde ik ook niet impliceren. Net als dat we momenteel nog geen volledig autonoom opererende artificieel gestuurde oorlogs robots hebben.

[Origin64]

Nog net niet maar het zit al in de buurt. De AI bepaalt het doelwit, zet er een rood randje omheen, en een mens drukt op de knop. Heeft die mens dan de beslissing gemaakt of stuurt de AI de mens aan?

[Northside]

Mag niet, zijn internationale verdragen die het plaatsen van wapens in de ruimte verbieden. Wat ze stiekem doen weten we niet, maar als het zo zou zijn zou het nooit bekend/bevestigd worden.

[locke960]

geen A.I. van Google voor defensie? Oorlog gaat gevoerd worden zonder A.I.
geen satellietlanceringen voor defensie? Geen satellieten, maar die oorlog gaat gewoon door.
Geen eten voor de troepen? Oorlog is verrekte snel afgelopen.

Je hebt gelijk, het is een loze vergelijking. Eten leveren aan defensie is erger

[Origin64]

Robots hoeven niet te eten

[MSalters]

We weten van eerdere lanceringen van Defensie-materiaal dat SpaceX niets te horen krijgt over stoffen en stressen. Het werkt omgekeerd. SpaceX moet aangeven wat er veilig is - zoveel G vibratie tot max-Q, etcetera. Defensie zorgt er vervolgens voor dat aan die eisen voldana wordt.

[MartijnHavinga]

Ik denk dat SpaceX niet veel bestaansrecht heeft zonder opdrachten van de Amerikaanse overheid (waar defensie nou eenmaal bijhoort). Het tonen en handelen op basis van gewetensbezwaren is een luxepositie die niet ieder bedrijf heeft.

[David Mulder]

Luxepositie of een keuze die je maakt als je bij een bepaald bedrijf gaat werken of een bedrijf begint in een bepaalde industrie? Luxepositie doet het klinken alsof je er niks aan kunt doen. Realiteit is gewoon dat je beslist wat je prioriteiten zijn. Voor Musk is z'n droom om naar Mars te gaan om de mensheid van oorlog (of een ander doemscenario) te redden duidelijk belangrijker dan het meehelpen in oorlogen.

Als je bijv. kijkt naar Blue Origin kijkt zie je dat je ook prima een bedrijf in de ruimtevaart kunt zijn die niet met defensie werkt (zo ver ik weet), maar goed, dan moet je je bijv. richten op ruimte toerisme, microsatellieten en dergelijke.

[CivLord]

Voor Musk is z'n droom om naar Mars te gaan om de mensheid van oorlog (of een ander doemscenario) te redden duidelijk belangrijker dan het meehelpen in oorlogen.

Eén van de redenen die Musk noemt om naar mars te gaan is om de mensheid een overlevingskans te bieden wanneer de Aarde onbewoonbaar wordt. Het meehelpen in oorlogen is wel een manier om dat doel sneller nodig te maken.

Maar het is natuurlijk wel iets anders of je militairen helpt door ze op stuksbasis een dienst te verkopen of dat je ze een technologie levert die ze kunnen blijven gebruiken voor militaire doeleinden.

[Reactie gewijzigd door CivLord op 24 juli 2024 09:44]

[robvanwijk]

Maar het is natuurlijk wel iets anders of je militairen helpt door ze op stuksbasis een dienst te verkopen of dat je ze een technologie levert die ze kunnen blijven gebruiken voor militaire doeleinden.

En er is ook een enorm verschil tussen het lanceren van wapentuig (Falcon + bom = ICBM, en zelfs een Falcon zonder bom zou je kunnen misbruiken als een kinetic impactor) en actief meehelpen aan oorlogsvoering en het "alleen maar" lanceren van sensoren. Toegegeven dat ook die helpen met het plannen van aanvallen, maar van de andere kant, als er dan toch een aanval moet komen, laat het dan alsjeblieft een goed geplande zijn. Bovendien heb ik liever dat ze meekijken via een satelliet dan (bij gebrek aan satellieten) een groep Seals langssturen om op die manier te kijken wat ergens gebeurt.

[MSalters]

Ik denk dat SpaceX niet veel bestaansrecht heeft zonder opdrachten van de Amerikaanse overheid

Laten we niet vergeten dat ze vanaf een Amerikaanse militaire basis lanceren, en dat de Range Safety Officer een Air Force officier is.

[Raymond]

Omdat Google A.I. niet primair voor defensie/informatiediensten is.
Maar als je aan dit soort raketten werkt, kan je er bij voorbaat vanuit gaan (zeker in Amerika) dat de overheid (en daarmee defensie en spionagediensten) een grote klant gaat worden.

Dat lijkt me wel je vraag beantwoorden

[TIGER79]

Ik ben er zelf niet zo op tegen maar vindt het wel een interesante gedachte gang, wat maakt dat bedrijf A schijnbaar iets niet moet doen, en bedrijf B juist wel...

Dat is het hem nou net : het is niet zo dat een bedrijf wel of niet iets moet doen. Een bedrijf krijgt een opdracht (of doet mee aan een aanbesteding) en aan hun de keuze of ze zich daar ethisch in kunnen vinden. Zoals bij Google het geval was kon management zich wel vinden in het hele AI gebeuren maar genoeg medewerkers niet. Google had gewoon door kunnen zetten maar hebben besloten om het toch maar niet te doen. Hoe dan ook zijn het allemaal ethische keuzes waar helemaal geen verplichting in zit.

[Swerfer]

A.I. om zelf beslissingen te maken wie wel en wie niet een doelwit is en ook de beslissing om deze wel of niet uit te schakelen is voor bedrijf A waarschijnlijk een gegronde reden om niet in zee te gaan met defensie, terwijl de satelliet misschien voor spionagedoeleinden wordt ingezet zou voor bedrijf A geen probleem zijn. Dus om bedrijf B dan als gedachtegang gelijk te stellen met bedrijf A zou dan juist betekenen dat bedrijf B dus wel in zee gaat met defensie.

Dat defensie een geheime satelliet de ruimte in stuurt wil nog niet zeggen dat SpaceX totaal niet weet om wat voor satelliet het gaat. Defensie kan rustig zeggen dat het een spionagesatelliet is zonder daarbij prijs te geven wat de satelliet allemaal wel en niet kan.

[Who Am I?]

Echt heel erg naar zijn die GPS satellieten van het Amerikaanse leger waarvan SpaceX er vanaf Oktober 2018 tot 2021 6 mag lanceren. Of satellieten die in de gaten houden of er ergens op aarde kernproeven gedaan worden. Niet alles wat de Amerikaanse defensie de lucht in schiet is bedoelt om alles en iedereen kapot te maken.

[Paul C]

De omstreden actie is niet dat ze aan het leger leveren, maar wat ze leveren. Google levert namelijk al heel lang aan het leger. Namelijk zoekdiensten en wellicht nog meer andere diensten. Echter zoekdiensten zijn niet omstreden. A.I.'s die doelwitten classificeren zijn echter wel erg omstreden. Dat Google een bedrijf wat bekend staat om zijn (voormalig) motto "Don't be evil" in zijn wereld marktleider positie besluit om deze zeer omstreden techniek mogelijk te maken voor het Amerikaanse leger is dus heel omstreden.

SpaceX levert een transportdienst. Een beetje een ongebruikelijke, maar toch. Als de Amerikaanse defensie vraagt aan Maersk om 100 verzegelde containers naar een basis aan de andere kant van de wereld te transporteren, dan is dat niet heel omstreden lijkt mij? Het verschil is dat SpaceX wel weet dat er geen wapensystemen in de satelliet zit die ze transporteren, want tot noch toe houdt Amerika zich gewoon aan de "Outer Space Treaty" en de "Space Preservation Treaty".

[Durandal]

Google heeft als motto 'don't be evil' dus daar passen oorlogsactiviteiten niet in.
SpaceX wil een kolonie op Mars om het voortbestaan van de mensheid te waarborgen (in de wetenschap dat de defensiesatelieten waarschijnlijk niet de oorzaak van onze exctinction event zal zijn). Om dat te doen hebben ze geld nodig en dat verdienen ze met spionagesatellieten.

Twee verschillende visies. Ik zie het probleem niet?

[Origin64]

Google heeft dat motto jaren geleden al afgedankt. Ze zijn nu evil. SpaceX heeft niet dezelfde doelen als de oprichter van SpaceX. Het is een bedrijf met winstoogmerk en aandeelhouders. Dat de oprichter naast meer geld verdienen een lange termijn doel heeft is leuk maar dat bepaalt niet de agenda van SpaceX.

Er is maar 1 visie bij beide bedrijven: meer geld verdienen.

[Reactie gewijzigd door Origin64 op 24 juli 2024 09:44]

[Chrotenise]

Fijn dat ze eerste opdracht binnen hebben. Hoop alleen niet dat we daadwerkelijk 2 jaar op de lancering moeten wachten, gezien SpaceX al succesvolle testvluchten heeft gedaan met hun raket.

[Peetke]

Er stonden er al 4 op de rol, dit is dus de 5e. Het bijzondere is het 'geheime' van de missie.
ARABSAT (ARABSAT 6A) FLORIDA LAUNCH SITE
INMARSAT CAPE CANAVERAL
U.S. AIR FORCE (STP-2) FLORIDA LAUNCH SITE
VIASAT CAPE CANAVERAL

Zie hier een overzicht:
http://www.spacex.com/missions

[Chrotenise]

Thanks for the info! Laatste wat ik had gehoord was dat ze nog geen orders hadden binnengesleept en de grootste moeite hadden ermee omdat er bijna geen opdrachten zoveel load capacity nodig hadden.

[IStealYourGun]

Eigenlijk was de (eerste en) laatste vlucht geen succes of toch niet niet helemaal, gezien de raket niet in de juiste baan was terechtgekomen. Een ruimteraket is vrij waardeloos als je niet met zekerheid kan zeggen waar deze terecht zal komen.

[HKS-Skyline]

Dat moet dan wel een joekel van een sataliet zijn willen ze er een Falcon Heavy voor nodig hebben. Of het moeten er meerdere tegelijk zijn.

[efari]

Oftewel schieten ze niet naar de gebruikelijke LEO, maar naar bvb GTO of zelfs Mars?
want de payloads die Falcon 9 naar LEO brengt (reusable: tot 13000kg) kan de Falcon Heavy naar Mars brengen.

[The Third Man]

Mars is eigenlijk een wat vaag begrip. De testvlucht bracht de Roadster op escape velocity waardoor hij simpelweg aan de zwaartekracht van de aarde ontsnapte. Dat hij daarna richting Mars vloog is een leuk bijkomstigheid maar niet de normale aanpak van een vaartuig dat naar die planeet op weg gaat. Normaal gesproken moet je onder een zeer specifieke hoek en snelheid aan komen vliegen om zo in een 'perfecte' baan om je bestemming te komen, waarna je kan kiezen voor een landing of wat dan ook. Die hoek en snelheid zijn vaak niet in 1 keer goed te krijgen vanuit een lancering, dus gaat men eerst in een baan om de aarde (transfer orbit) en 'lanceert' zichzelf later op het juiste moment. Dit kwam ook naar voren bij de mislukte missie van Roscosmos (de Russische NASA) naar Phobos: die kreeg men door een softwarefout niet meer 'gelanceerd' vanuit de transfer orbit.

[robvanwijk]

Twee kleine aanvullingen:

Die "zeer specifieke hoek en snelheid" die je noemt is (meestal) een Hohmann transfer orbit. Met de naam erbij kunnen mensen met interesse een stuk makkelijker meer informatie zoeken.

Alles wat je zegt lijkt correct dat van die Phobos-missie had ik nog niet gehoord, dus daar kan ik niet over oordelen, maar alleen van toepassing als je aan de zwaartekracht van de Aarde ontsnapt. Dat is nogal een raar antwoord; je vervangt de vraag "wat moet het Amerikaanse leger op Mars?" door een andere vraag "wat moet het Amerikaanse leger voorbij een baan om de Aarde?", maar geeft niet een echt antwoord.
Mijn vermoeden is "niets, het zal wel een belachelijk zware satelliet zijn die naar GTO moet of zoiets dergelijks". Maar goed, dat zit ergens tussen een realistische gok en een onderbouwde aanname; om het echt te weten zullen we tot september 2020 moeten wachten. Want ga er maar niet vanuit dat er voor die tijd veel extra informatie naar buiten komt.

[The Third Man]

Dat is nogal een raar antwoord; je vervangt de vraag "wat moet het Amerikaanse leger op Mars?" door een andere vraag "wat moet het Amerikaanse leger voorbij een baan om de Aarde?", maar geeft niet een echt antwoord.

Ik geef ook geen antwoord noch probeer ik een antwoord te geven, ik geef aan dat efari's term 'naar Mars' een vaag begrip is.

[MSalters]

Je zegt hier "Hohmann Transfer Orbit" maar Lekkere Kwal had het over de "specifieke hoek en snelheid van aankomst" om in een "perfecte baan te komen". Dat verwijst naar een andere brandstof-efficiente manoevre, een Ballistic Capture. Een Hohmann Transfer Orbit heeft geen specifieke hoek bij aankomst, en eindigt ook niet noodzakelijk in een baan rond Mars.

En mijn gok is dat ze direct naar geostationair gaan. Het is een classified missie, dus gaan ze geen andere ladingen meenemen. GTO wordt vaak gebruikt als je twee satellieten tegelijk lanceert; beiden manoeuvreren dan van GTO naar hun eigen baanpositie. Dat kost brandstof aan boord de satelliet; feitelijk fungeert die dan als derde trap. Maar FH heeft genoeg vermogen om een enkele satelliet precies op de goede plek in een geostationaire baan af te leveren, zo

[walteij]

Ik vraag me af wat de US DOD bij Mars zou moeten doen. Een GTO (of HEO) lijkt me dan waarschijnlijker.

[vectormatic]

Space force, Space force!

[HKS-Skyline]

Ik vraag mij af wat defensie op mars zou moeten doen. Maargoed de FH kan 26,7 ton in GTO brengen. Dat is enorm voor een sataliet. Ik ben benieuwd wat er zo zwaar is dat een FH nodig is.

[misterbennie]

Vreemde titel
Space-X krijgt helemaal niets.
Space-X wordt betaald voor een service.

Verder erg mooi dat de Falcon Heavy toch meer vrachten te vervoeren krijgt dan in eerste instantie leek te krijgen. Hoe meer expertise met dit systeem opgebouwd wordt, hoe beter. 27 motoren in bedwang houden zal zeker een goede leerschool voor de BFR zijn.

[Liberteque]

"Vreemde titel
Space-X krijgt helemaal niets.
Space-X wordt betaald voor een service."

Taalkundig heb je natuurlijk gelijk, maar dit is gewoon spreektaal. Mensen zeggen ook altijd dat ze zus en zoveel salaris krijgen terwijl dat natuurlijk ook niet zo is. Ze verdienen salaris maar dat zeggen maar weinig mensen in de praktijk..

Ontopic: Ik heb het idee dat deze licentie er doorheen is gejast. Is deze licentie ook voor bemande vluchten?

[GijsVos]

Voor mensen die interesse hebben in Space X kan ik het volgende aanbevelen:
https://www.reddit.com/r/spacex/