De Ierse rechtbank die vragen over de toelaatbaarheid van het doorgeven van gebruikersdata van de EU naar de Verenigde Staten wil doorverwijzen naar het Europese Hof van Justitie, heeft een verzoek van Facebook om dit uit te stellen afgewezen.
Een behandelende rechter van het Ierse High Court, Caroline Costello, heeft in haar uitspraak gezegd dat haar hof het rechtvaardigst handelt door het uitstelverzoek te weigeren, zodat de doorverwijzing naar het Europese Hof van Justitie onmiddellijk kan plaatsvinden. Volgens de rechter zijn in potentie miljoenen EU-burgers eventueel al in behoorlijke mate geschaad in hun belangen door alle vertraging tot nu toe. Ze wil dan ook dat de Europese rechter zo snel mogelijk een oordeel kan vellen over de rechtmatigheid van de bestaande datatransfers. Costello suggereert dat Facebook bewust de zaak probeert te vertragen.
De weigering van het Ierse High Court betekent waarschijnlijk dat het EU-Hof zich over de zaak zal buigen, ook al heeft Facebook aangegeven gewoon door te gaan met een poging om de hoogste Ierse rechtbank, het Supreme Court, een uitspraak te laten doen over de vraag of het mogelijk is om de doorverwijzing naar het Hof van Justitie aan te vechten. Daartoe diende Facebook eind april een verzoek tot uitstel in.
Het Ierse High Court heeft eerder een aantal vragen geformuleerd over de modelovereenkomsten, ook bekend als standard contractual clauses. Dat is een door de EU goedgekeurd instrument waarmee Amerikaanse bedrijven gegevens van EU-burgers kunnen overhevelen naar de VS om ze daar op te slaan. Dit gebeurt op vrij grote schaal en als het Europese hof hier een streep door zou halen, zou dat voor Facebook een behoorlijke aderlating zijn.
De zaak is aangespannen door de Ierse privacywaakhond DPA, omdat in Ierland Facebooks hoofdkantoor staat voor de meeste markten buiten de Verenigde Staten. Het gaat hierbij specifiek over de vraag of de modelcontracten, net als de Safe Harbour-regeling, een geschikt kader vormen om persoonsgegevens van burgers buiten de EU op te slaan. Het EU-Hof verklaarde Safe Harbour twee jaar geleden ongeldig na een rechtszaak die was aangespannen door de Oostenrijker Max Schrems.
De modelcontracten kwamen als het ware in de plaats van de Safe Harbour-regeling, die inmiddels is vervangen door Privacy Shield. Het gebruik van modelcontracten is deels overbodig geworden door Privacy Shield, maar er zijn nog bedrijven die ervan gebruikmaken. De onderhavige zaak gaat over de modelcontracten en niet over Privacy Shield, al kan een negatief oordeel over de modelcontracten ook gevolgen hebben voor Privacy Shield.
Er is vrij veel kritiek op deze modelcontracten, waarbij het onder meer gaat over de vraag of de gegevens van EU-burgers in de VS goed beveiligd zijn tegen bijvoorbeeld de uitgebreide surveillancepraktijken van Amerikaanse inlichtingendiensten. Ook is er twijfel over de vraag of het Amerikaanse recht genoeg bescherming biedt voor EU-burgers op het moment dat vaststaat dat hun privacy is geschonden.