EU-Hof: Schrems mag Facebook aanklagen, maar niet namens anderen - update

Het Europese Hof heeft bepaald dat de Oostenrijker Max Schrems in zijn thuisland een individuele zaak tegen Facebook mag aanspannen, maar dat hij dit niet in een collectieve zaak namens anderen mag doen.

Het Hof oordeelt ten eerste dat Schrems moet worden gezien als consument, wat betekent dat hij in zijn thuisland, Oostenrijk, een zaak kan aanspannen tegen Facebook. Het Amerikaanse bedrijf was van mening dat Schrems als bedrijf moet worden gezien, omdat hij in een professionele hoedanigheid gebruikmaakt van het sociale netwerk door een eigen Facebook-pagina te hanteren. Het Hof gaat hier niet in mee en zegt dat activiteiten als het inzamelen van giften en exploiteren van websites niet tot gevolg heeft dat hij de status van consument verliest. Het Hof zegt echter ook dat Schrems niet namens anderen een zaak in Oostenrijk kan beginnen.

Deze mogelijkheid van het Europese recht wordt ook wel 'forum consumentis' genoemd. Daarover zegt het Hof: "Het forum consumentis kan daarentegen niet worden ingeroepen voor de vordering van een
consument die ertoe strekt om bij het gerecht van zijn woonplaats niet alleen zijn eigen rechten geldend te maken, maar ook rechten die hem werden gecedeerd door andere consumenten met woonplaats in dezelfde lidstaat, in andere lidstaten of in derde landen." Sommige medeklagers van Schrems wonen in Oostenrijk, maar anderen daarbuiten. Het Hof zegt dat forum consumentis alleen bescherming kan bieden aan een consument die contractpartij is, ook als anderen hun rechten aan deze persoon hebben overgedragen.

Schrems heeft inmiddels op de uitspraak gereageerd en zegt: "Drie jaar lang heeft Facebook zich hevig verzet tegen de jurisdictie van de rechter in Oostenrijk en het heeft nu uiteindelijk verloren. Nu kunnen we eindelijk doorgaan met de zaak. Facebook moet nu aan een neutrale rechter uitleggen of zijn businessmodel in lijn is met de strenge Europese privacywetten. Dit is een grote klap voor het bedrijf. Jammer genoeg heeft het Hof niet de uitgelezen mogelijkheid aangepakt om een mogelijkheid voor een massaclaim in Europa te creëren, maar heeft het de bal doorgespeeld naar de wetgever."

Hij zegt verder dat er onder de nieuwe Algemene verordening gegevensbescherming wel een mogelijkheid zal zijn om een massaclaim of groepsvordering in te dienen. Daarvan wil hij dan ook met zijn organisatie noyb gebruikmaken. Hij sprak eerder met Tweakers over dit initiatief.

De Oostenrijker, die ook de Safe Harbour-uitspraak heeft teweeggebracht, diende in 2014 in Wenen een aanklacht in tegen Facebook. Via een speciale pagina konden personen zich aanmelden en destijds hebben 25.000 mensen dat gedaan. Schrems vordert vijfhonderd euro per persoon van Facebook, omdat het bedrijf verschillende overtredingen van privacywetgeving zou hebben begaan.

De rechtbank van Wenen heeft in 2015 de mogelijkheid van een class-actionzaak verworpen. Volgens de rechtbank gebruikte Schrems Facebook op commerciële wijze, ter promotie van zijn publicaties. Daarom vond de rechter dat hij niet als consument te beschouwen was, waardoor Schrems zijn zaak in Dublin moest indienen.

De zaak kwam bij de hoogste Oostenrijkse rechter, die vragen aan het EU-Hof stelde. Een advocaat-generaal van het Europese Hof was al eerder van mening dat een groepsvordering niet mogelijk is.

Update, 13:09: Facebook heeft gereageerd op de uitspraak en stelt dat de beslissing van het Hof de uitspraken van eerdere rechters ondersteunt, die oordeelden dat een groepsvordering namens andere consumenten niet mogelijk is. Het bedrijf zegt 'blij te zijn dat het zijn zaak heeft kunnen voorleggen aan het Europese Hof' en dat het 'uitkijkt naar een oplossing'.

Reacties (26)

Heb er een dubbel gevoel over. Aan de ene kant jammer dat er geen class-action mag komen, aan de andere kant zou dat juist maken dat mensen minder bezig zijn met hun privacy 'want dat doet een ander wel voor me'.

Dit was dus slechts voorwerk, het echte werk gaat nu (pas)
Beginnen. Zal ook nog wel jaren duren... De drempel om te procederen moet zo hoog mogelijk, anders gaan er misschien wel meer mensen werk van maken. Slim maar zure strategie hoor.

class-action bestaat simpelweg niet. Dat is een amerikaans iets. Iedereen heeft de mogelijkheid om FB zelf aan te klagen. Is alleen niet zo eenvoudig en de kosten liggen natuurlijk ook een stuk hoger dan wanneer je de kost door een hele hoop mensen zou kunnen delen.

De drempel tot procederen is ook niet zo hoog hoor. Dat denken vele mensen alleen maar. Je kan het zelfs proberen zonder advocaat als je wenst.

We kennen in Nederland wel de collectieve actie. Je ziet bijvoorbeeld wel eens dat de Consumentenbond namens een grote groep een rechtzaak aanspant. Daarvoor is het vereist dat degene die aanklaagt (bijv. een stichting) in zijn statuten de belangen behartigt van degene waar ze in de rechtzaak opkomt.

Het is niet hetzelde als class-action, maar dient wel hetzelfde doel, namelijk dat niet iedere individuele consument afzonderlijk naar de rechter moet.

[Reactie gewijzigd door dmantione op 25 januari 2018 12:39]

Zelf proberen zonder advocaat. Dacht dat da tin Nederland alleen bij kantonrechter kan maar verder ben je verplicht een advocaat te nemen. zo niet luistert men gewoonweg niet naar je in een rechtszaak.

In de USA mag je zelf verdedigen in Nederland is die vrijheid er dus niet en is er een soort advocaten monopolie.

Procederen zonder advocaat kan in Nederland bij de kantonrechter of bij de bestuursrechter. Alleen bij de civiele rechter is een advocaat verplicht. Ook in het strafrecht is een advocaat niet verplicht.
Bron: https://www.rijksoverheid...-en-wat-kost-een-advocaat

Een individuele zaak van een particulier/consument tegen een partij als Facebook zal ook via de kantonrechter gaan (tenzij je meent recht te hebben op een schadevergoeding van meer dan 25.000 euro). Dus in het geval als in het artikel (los van de discussie over class action) kun je prima zonder advocaat procederen.

Dat het kan, doet er natuurijk niets vanaf dat je als leek geen schijn van kans maakt tegen een leger van de beste advocaten.

En toch zie ik amateurs - die zich een beetje in de materie verdiepen - zelf een website opzetten, zelf brood bakken of zelf een auto repareren. Waarom zou dat dan niet in de rechtspraak kunnen?

Wil je een beter resultaat, dan ga je gewoon naar een informaticus, bakker of garagist. Of in dit geval naar een advocaat. En die hoeft helemaal de duurste te zijn om goed te zijn, genoeg jonge pro-deo advocaten, die vaak veel meer doen voor je zaak dan "de beste". Zo heeft een stagiair mecanicien een cylinderhoofd vermaakt met onderdelen uit de vuilbak van een vorige reparatie (!) terwijl dit volgens de ervaren garagist onmogelijk was zonder wisselstukken. Op die manier konden we onze reis probleemloos voortzetten tot de wisselstukken thuis toekwamen.

Heb er een dubbel gevoel over. Aan de ene kant jammer dat er geen class-action mag komen, aan de andere kant zou dat juist maken dat mensen minder bezig zijn met hun privacy 'want dat doet een ander wel voor me'.

Je kan ook stellen, dat door dat dit niet mogelijk is, er minder mensen een zaak van gaan maken. Dit omdat het gewoon te veel papier werk is en kosten.

Ik betaal liever iemand een paar tientjes en die voert de zaak en da ik een paar honderd euro of meer.

Class-action/massaclaim kan nog komen
"Jammer genoeg heeft het Hof niet de uitgelezen mogelijkheid aangepakt om een mogelijkheid voor een massaclaim in Europa te creëren, maar heeft het de bal doorgespeeld naar de wetgever."

Hij zegt verder dat er onder de nieuwe Algemene verordening gegevensbescherming wel een mogelijkheid zal zijn om een massaclaim of groepsvordering in te dienen. Daarvan wil hij dan ook met zijn organisatie Noyb gebruikmaken".

Het Amerikaanse bedrijf was van mening dat Schrems als bedrijf moet worden gezien, omdat hij in een professionele hoedanigheid gebruikmaakt van het sociale netwerk door een eigen Facebook-pagina te hanteren.

Vind dit toch wel tegenspreken, het wordt als bedrijf gezien, maar hij mag alleen als zichzelf (individueel) een rechtzaak aanspannen. Stel dit zou je werknemers ook treffen, dan moet iedere werknemer van hetzelfde bedrijf zijn eigen rechtzaak aanspannen? Beetje krom.

Facebook was van mening dat dit zo was. Het gerecht heeft besloten dit niet zo te zien maar hem als consument te zien. Facebook heeft ongelijk gekregen in deze. En als consument kan hij dus alleen voor zichzelf spreken.

Als die werknemers Facebook bedrijfsmatig gebruiken (dus namens het bedrijf) dan kan dat wel. Maar als daardoor prive-informatie van werknemers die hun werk doen ergens anders terecht komt moet dat bedrijf eerst eens bij zichzelf te rade gaan.

Veel bedrijven hebben zogenaamde rechtspersoonlijkheid. Het bedrijf spant een rechtzaak aan namens zichzelf. Daar kun je inderdaad geen persoonlijke claims van werknemers aan toe voegen, zelfs niet die van de baas.

Maatschappen en CV's zijn een uitzondering, dat zijn samenwerkingsverbanden. Die kunnen geen rechtzaak namens zichzelf aanspannen, maar de maten kunnen dat wel gezamelijk.

Ligt het aan mij of is dit artikel echt slecht geschreven? Nergens staat vermeld waar die klacht nu eigenlijk over gaat. Mits wat klikken kom je erachter dat het over Prism gaat en dan vraag ik me echt af hoe het nu zo moeilijk is dat gewoon te vermelden in het artikel? Het is toch een essentieel onderdeel van het hele verhaal.

Nee, ligt niet aan jou. Ik vind het ook maar matig uitgelegd allemaal.

Feedback op artikelen kun je geven middels het knopje "Feedback" bovenaan ieder artikel.

Het is geen feedback want ik weet het niet of het terecht is. Ik vroeg dan ook of het aan mij lag. Ik vroeg me heel het artikel af waarom die man die rechtszaak in de eerste plaats begonnen was om dat ik dan waarschijnlijk ook beter snap waarom hij een individu zou zijn.

Nergens staat vermeld waar die klacht nu eigenlijk over gaat. [..] Het is toch een essentieel onderdeel van het hele verhaal.

Het artikel gaat erover dat de rechtszaak er nu uiteindelijk (na jaren touwtrekken) dan toch eindelijk gaat komen. De inhoud van de zaak lijkt me meer iets voor het volgende artikel; hier zou ik het juist logisch vinden om (zoals de auteur ook gedaan heeft) te focussen op "de voorwaarden" van die zaak: het mag in Oostenrijk, maar de massaclaim is (voorlopig) afgeschoten.

Snap ik wel maar wie het verhaal niet kent kan toch gemakkelijker up to speed gebracht worden ipv ze nog eens naar andere artikels te verwijzen en als dat net het doel is voor meer kliks dan had men van Prism ook nog een extra doorverwijzing kunnen maken

Voor wie wil doneren: https://noyb.eu/

[Reactie gewijzigd door oja op 25 januari 2018 12:23]

Deze zaak ging er dus over of Schrems een bedrijf is of niet. Dat is hij niet. Nu kan prive persoon Schrems namens zichzelf Facebook bij een doodgewone lokale rechter aanklagen. Dus voordat het weer bij het EU Hof is en we een voor de hele EU bindende uitspraak hebben of dat wat Facebook doet eigenlijk wel door de beugel kan zijn we een paar jaar verder.

De EU heeft m.a.w. de class-action toegelaten - maar tegelijkertijd tandenloos gemaakt.
Het EU-parlement moet daar iets aan doen - maar wordt al veel te lang tandenloos gemaakt door zowel de eigen niet-verkozen regeringsleiders - als de door die niet verkozen regeringsleiders die een eu-commissie aanstellen. Om dan nog maar te zwijgen over de EU-rechtbanken die aan heel weinig volk verantwoording afleggen.
Meer macht aan het EU-parlement over die geledingen lijkt me absoluut noodzakelijk.
Facebook is er wellicht door gelobby onderuit geraakt. Max is tijdelijk onschadelijk gemaakt - maar of dit gaat blijven duren? Da's maar de vraag.

Dan snap je het niet. Brein is een stichting, rechtspersoon, die auteursrechtehbbenden vertegenwoordigt. Daar hebben ze contracten voor getekend. Schremp is volgens de rechter een persoon en geen bedrijf. Hij kan dus zelf facebook aanklagen maat niet namens een heel divers gezelschap dat eigenlijk niet aan hem verbonden is. Dit maakt voor de waarde van de uitspraak van de rechter niet uit. Als de Oostenrijkse rechter tot de conclusie komt dat Facebook in strijd met de Oostenrijkse (en dus Europese privacy wetgeving) handelt is de kans groot dat de inhoudelijke zaak na vele beroepen weer bij het EU Hof terecht komt. En die uispraak geldt dan voor alle EU burgers.

Namens andere rechtszaken aanspannen mag als je een organisatie bent die in haar statuten heeft staan dat ze voor anderen de belangen behartigd, zoals Brein (maar ook bijv. de Consumentenbond, zoals eerder al genoemd). In het geval van Schrems was hier geen sprake van.

Het gaat hier ook om privacybescherming van consumenten.
Blijkbaar zit er iets in de Oostenrijkse wet waardoor een organisatie in dit specifieke geval niet namens consumenten op kan treden, maar moet een consument zelf de rechtszaak aanspannen en kan het daarbij alleen over de schending van zijn eigen privacy gaan, m.a.w. hij kan niet mede namens anderen optreden.
Voor het effect van de uiteindelijke uitspraak zal het weinig uitmaken. Zodra er een uitspraak is, die niet uniek op de situatie van Schremp toepasbaar is, dan moet Facebook haar beleid aanpassen, omdat het anders in potentie elke Oostenrijkse gebruiker achter zich aan kan krijgen. Voor de financiering maakt het natuurlijk wel uit. Zijn medestanders legden allemaal iets in, in de hoop mee te kunnen profiteren van de schadevergoeding. Zonder schadevergoeding zullen een stuk minder mensen iets bij willen dragen.